Você está na página 1de 5

13/9/2015

SeleccionesVeterinarias

Compartir

85

Twittear

+3 Recomendar esto

ARTCULOS/LABORATORIOVETERINARIO

Importanciadelsedimentourinario:cmointerpretarlo
Elanlisisdeorinaesunprocedimientosumamentetilenlaclnicadiariaveterinaria.Conlpodemosevaluaranuestrospacientes,
debidoaqueciertasalteracionesdelosparmetrosquelointegranpuedenreflejardiferentespatologas,noslodeltractourinario,
sinotambindeotrossistemas.Esteanlisiscomprendelaevaluacindeparmetrosfsicos,qumicosycitolgicossibientodos
ellossonimportantes,esoportunorecalcarlaimportanciadelsedimentourinario,queenmuchoscasosnosetomaencuentacomo
herramientaprcticaysencillaenelcaminodiagnstico.Unresultadonegativoonormaldelatirareactivanosiempresignificaque
elsedimentourinariosernormal.
28deJuniode2011:PorKarinaC.Fresneda
Resultados:

(1Voto)

Introduccin
Elanlisisdeorinaesunprocedimientosumamentetilenlaclnicadiariaveterinaria.Conlpodemosevaluaranuestrospacientes,debidoaqueciertasalteracionesde
losparmetrosquelointegranpuedenreflejardiferentespatologas,noslodeltractourinario,sinotambindeotrossistemas.Esteanlisiscomprendelaevaluacinde
parmetrosfsicos,qumicosycitolgicossibientodosellossonimportantes,esoportunorecalcarlaimportanciadelsedimentourinario,queenmuchoscasosnosetoma
encuentacomoherramientaprcticaysencillaenelcaminodiagnstico.Unresultadonegativoonormaldelatirareactivanosiempresignificaqueelsedimentourinario
sernormal.
Elsedimentourinarioseobtieneapartirdeunacentrifugacindelaorinaabajavelocidad,paraevitarladestruccindealgunoscomponentes.Serecomiendaqueel
laboratorioutiliceunvolumenconstantedelasmuestras(10ml),paraobtenerunasemicuantificacinuniforme.
Debidoaquedealgunamanerasepuedencuantificarloselementosquecomponenelsedimento,lacantidadobtenidaporcampode40Xdecadaunodeellos,siempre
debeasociarsealadensidaddelaorina,pueshayquetenerencuentaque,enunaorinacondensidadmuybaja,loscomponentessevanaencontrarproporcionalmente
disminuidos,ysilaorinasepresentaconaltadensidad,ellosseencontrarnconcentrados.
Elsedimentopermiteevaluarleucocitos,eritrocitos,clulasepiteliales,cilindros,bacterias,levadurasyhongos,cristalesyespermatozoides.Culeslaimportanciaclnica
decadaunodeellos?
Leucocitos
Enunaorinanormal,recolectadamediantecistocentesis,existen0a4leucocitosporcampode40X.Cuandosehabladeleucocitosenorina,confrecuencia,setratade
neutrfilos.
Qusignificaelaumentodelacantidaddeleucocitosenelsedimento(piuria)?
Msde5leucocitosporcampoindicaninflamacinquepuedeserspticaonoserlo,conorigenen:
Tractourinario:cistitis,pielonefritis,nefritisy,conmenosfrecuencia,neoplasias,urolitiasisonecrosis,cuyalocalizacinsepuedellegaradeterminarconlaayudadeltipo
celularencontrado.
Tractogenital:prostatitis,pimetra,vaginitis,balanopostitisy,menosfrecuentemente,neoplasias.Elmtodoutilizadoparalarecoleccindelamuestra,enalgunoscasos,
puedecontribuiradefinirelsitiodeorigendelprocesoinflamatorio.
Qusonlospiocitosyqurepresentasupresencia?
Lospiocitossonacmulosde4,5omsleucocitos,conncleosmultilobuladosofragmentados.Supresenciaserelacionaconnoxasmsagresivas(fig.1).

Qusignificaelhallazgodeunelevadonmerodeleucocitosycilindrosleucocitarios?
Estehallazgosimultneoesevidenciadequelosleucocitosprovienendelrin.

http://www.seleccionesveterinarias.com/es/articulos/laboratorioveterinario/importanciadelsedimentourinariocomointerpretarlo

1/5

13/9/2015

SeleccionesVeterinarias

Qusedebehacersisepresentanpiuriaybacteriuriaenformaconjunta?
Lapiuriaylabacteriuriaconcurrentesindicaninflamacinactivadeltractourinarioconinfeccinbacterianaprimariaosecundaria.Enestecaso,sedeberealizarun
urocultivo,conelfindedeterminarqubacteriaestpresenteyculessusensibilidadantelosantimicrobianos,parapoderrealizaruntratamientoespecficoy,porlotanto,
efectivo.
Qusedeberahacerenpresenciadepiuriapersistenteconurocultivosnegativos?
Sedeberadescartarlaexistenciadeclculosoneoplasiasmediantemtodoscomplementariosalanlisisdeorina.
Laausenciadepiuriaenelsedimentourinariodescartalainfeccindetractourinario?
No,pueslaorinadiluidaocorrespondienteapacientesconalteracionesenlafuncindelosglbulosblancos,talescomohiperadrenocorticismoodiabetesmellitus,
puedennotenerpiuria,apesardepresentarinfeccindetractourinario(ITU).
ElpHolasorinashipertnicasohipotnicasalteranlavaloracindeesteparmetro?
S.losleucocitosseencogenenlasorinashipertnicas,yselisanrpidamenteenlasorinashipotnicasoalcalinas,ylleganadisminuirhastaun50%despusde1hora
deefectuadalarecoleccin,silamuestrasedejaatemperaturaambiente,odespusde2,5horasdelarecoleccin,siseladejaa4C.
Eritrocitos
Ladeterminacindeeritrocitosapartirdelsedimentourinariosiempresedebecorroborarconlosresultadosobtenidosconlastirasreactivas,yaquepormltiplesfactores
sepuedenproducirfalsosnegativosofalsospositivos,yademsestildiferenciarhematuriadehemoglobinuriaymioglobinuria.Elvalornormalesmenosde5eritrocitos
porcampode40X,salvoenaquelloscasosenlosquelamuestraseextrajoporcistocentesisoporcateterizacin,ypodraproducirsecontaminacinsanguneaiatrognica.
Culessonlasposiblescausasdehematuria?
Puedetenerorigentraumticooinflamatorio:
ITU:enlosperros,eslacausamsfrecuente.
Cistitis:enlosgatos,eslacausamshabitual(porej.,sndromeurolgico,cistitisidioptica,(fig.2).

Neoplasias,quistes.
Coagulopatas,especialmentesilahemorragiaesprofusa.
Infartosrenales.
Congestinrenalpasivacrnica.
Parsitosurinarios.
Ejercicioextenuante.
Shock.
Proestro.
Patologasprostticas:abscesos,prostatitis,hiperplasia,quistes,neoplasias.
Patologasuterinas:metritis,pimetra,neoplasias.
Patologasvaginalesopeneanas:neoplasias,traumatismos.
Hayalgndatoqueayudeadefinirelorigendelahematuria?
S.Silahematuriaesuniformedurantetodalamiccin,generalmenteindicaquehayhemorragiaeneltractourinariosuperior(rionesyurteres).Cuandolamayorpartede
lasangreaparecehaciaelfinaldelamiccin,indicaquelalesinpuedeestarenlavejiga.Silasangreaparecesloalcomienzodelamiccin,esprobablequesedebaa
patologasoheridasenuretra,prstata,prepucio,teroovagina.
Cundosedeberasospecharquelahematuriaesdeorigenrenal?
Cuandosehallenalmismotiempocilindroseritrocitarios,cilindrosgranulososoabundantescilindroshialinos,clulasepitelialesrenalesyproteinuria(albuminuria).
LasorinashipertnicasohipotnicasyelpHmodificanlaconcentracindeeritrocitos?
S.Loseritrocitospuedenaparecerdentadosenlasorinashipertnicas,osufrirhemlisisfcilmenteenlasorinashipotnicasoalcalinas,lacualpuedesercompletadentro
delas2horasdeextraccin.
Bacterias
Laorinaesestril,normalmente,slodesdeelrinhastalauretramedia.Enalgunoscasos,comoporejemploenlasmuestraspormiccinespontnea,esposible
encontrarunareducidacantidaddebacteriasdebidoaqueellasaccedenalasvasurinariasinferiores,atravsdelasporcionesdistalesdeltractourinarioogenital.
Culessonlascausasdebacteriuria?
ITU.
Contaminacindelamuestraduranteodespusdelaextraccin.
Cmosepuedeevitarlacontaminacinbacterianadurantelaextraccinyelenvodelamuestra?
Medianteelempleodeguantesymaterialdeextraccindescartablesestriles,elenvodelamuestraenrecipientesestrilesyhermticamentecerrados,ylaconservacin
a4C.Algunasbacteriassepuedenmultiplicaraundespusdelatomadelamuestra.Elmtododerecoleccinpreferidoparaevitarlacontaminacinbacterianaesla
cistocentesis.
Esimportantecuantificarlabacteriuriaenelsedimento?
No.Enelsedimento,slosereportalaausenciaolapresenciadebacteriaslacentrifugacindelamuestranoconcentralasbacteriasenformasignificativa.Enelcasode
losurocultivos,sesdeutilidadsucuantificacin.
Qusedebetenerencuentaparaconsiderarquelabacteriuriaesclnicamentesignificativa?
Presenciaoausenciadepiuria,mtododerecoleccindelamuestrayhematuria.Estindicadorealizarsiemprecultivoyantibiograma.
Sielurianlisisreportabacteriurianegativa,sepuedeasegurarquenohayITU?
No.Serequierealmenosunaconcentracinde10.000bacilos/mlode100.000cocos/mlparapoderdetectarlosbajoelmicroscopioptico.Porestarazn,silaorinaa
analizarpresentadensidadbaja,sermsdifcildetectarbacteriuria.Silossignosclnicosylosresultadoscorrespondientesalrestodelosparmetrosevaluadosgeneran
lasospechadeITU,serecomiendarealizarunurocultivo,aunenausenciadebacteriuria.
Hongos,levaduras,algas,parsitos
Lapresenciadelevadurasyhongosenorinasedebe,confrecuencia,acontaminacin.Siellosseobservanenundeterminadocaso,selosdeberaevaluarenfuncindel
restodelainformacinobtenida,paradecidirsitienenonoimportanciaclnica.SepuedenidentificarmicroorganismoscomoBlastomycesdermatitidis,Candidaspp,
Aspergillusspp,Cryptococccusspp,Protothecaspp,Capillariaplica,Dioctophymarenale,Dirofilariaimmitis,Dipetalonema.
Clulas
Lasclulasepitelialesdelamucosadeltractourinarioserenuevanconstantemente,porlotanto,esnormalencontrarlasencantidadreducidayaisladasenelsedimentos
urinariodeanimalessanos.
Dentrodeltractourinario,existendiferentestiposdeclulasepiteliales:
Clulasepitelialesrenalestubulares:soncuboidalesinsitu,peroredondedasensuspensin,sonpequeas,ligeramentemsgrandesquelosleucocitosy,enalgunos

http://www.seleccionesveterinarias.com/es/articulos/laboratorioveterinario/importanciadelsedimentourinariocomointerpretarlo

2/5

13/9/2015

SeleccionesVeterinarias

casos,presentanformadecoma.
Clulasepitelialestransicionales:revistenlamucosadesdelapelvisrenalhastalamayorpartedelauretraylavejigasonredondeadasaovaladaso,enalgunoscasos,
alargadasoconcolasondetamaovariable,mspequeoqueeldelasclulasepitelialesescamosas,peromayorqueeldelosleucocitosposeenncleosredondeados
medianos(fig.3).
Clulasepitelialesescamosas:recubrenlauretradistal,lavaginayelprepucioseobservanredondeadasopoligonales,conbordesangulosostienenncleospequeos
yredondeados.
Esclnicamenteimportantelapresenciadeclulasepitelialesrenalesenelsedimentourinario?
S.Aunenpequeascantidades,sonindicativasdelesinrenalcomo,porejemplo,pielonefritisonecrosistubular.Lasclulastubularesapendiculadas,aunquesepueden
encontrarenanimalessanos,puedenserdeorigenprosttico,porloqueserecomiendadescartarpatologasprostticas,comoprostatitisohiperplasia.
Culeselsignificadoclnicodelhallazgodeclulastransicionalesenelsedimento?
Sepuedenpresentarenanimalessanosenunnmeromenora5porcampode40X.Silaconcentracinesmayor,puedetratarsedemuestrasrecolectadaspor
cateterizacinoprocesosinflamatorios,comocistitis,hiperplasiaoneoplasia.Anteunnmeroelevadodeclulastransicionalessedeberealizarcitologa,conelobjetivode
descartarlapresenciadecarcinomadeclulastransicionales.
Esposibledetectarneoplasiasapartirdelexamencelulardelsedimento?
S.Conelfindedescartaroconfirmarneoplasias,sedeberealizarelanlisiscitolgicodelamuestracuandoenelsedimentoseencuentraunagrancantidaddeclulas
porcampode40X,devariadamorfologaydisposicinengruposocolgajos.Enestecaso,seseparaunaalcuotadelsedimento,selaextiendesobreunportaobjetos,sela
dejasecaryserealizalatincin(fig.4).Sedebehacereldiagnsticodiferencialdeneoplasiasrespectodehiperplasiaydisplasiaepitelialporejemplo,enlosanimalescon
cistitisesfrecuenteobservardisplasiaohiperplasiaepitelial.

Sisesospechadeneoplasia,peronosepuedenhallarclulasenelsedimentoquecorroborendichodiagnstico,serecomiendarealizarlavadovesicalobiopsia,en
funcindelsitiodondesesospechaseencuentralaneoplasia,paraobtenerunamuestraadecuadaparacitologaohistopatologa.
Cristales
Loscristalesseformanapartirdelasaturacindelaorinapormineralesdisueltosuotrassustanciascristalognicas.Sepuedenformarinvivoporrazonespatolgicasono,
opuedenprecipitarluegodelarecoleccindelamuestraporconservacinabajastemperaturasoalmacenamientoprolongado.Loscristalesseidentificanporsucolor,
formaysolubilidadenorinascidasobsicas.Enlatabla1seenumeranloscristalesdeacuerdoconelpHdelaorinaenlaqueselosencuentra.
Sepuedendiagnosticardiferentespatologasapartirdelapresenciadecristalesenlaorina?
S,puescadaunodeloscristalesencontradosenelsedimentodelaorinanecesitaparasuformacindediversosfactorespredisponentes,quepuedenestarasociadosen
algunoscasosapatologasrenalesoextrarrenales.
Cristalesdefosfatotriple(fosfatoamnicodemagnesiooestruvita):sonlosmscomunesencaninosyfelinos(fig.5).Cuandoselosencuentraengrandescantidades,
suelenestarasociadosainfeccionesbacterianasproducidasporagentestalescomoStaphylococcussppyProteusspp.Enlosgatos,tambinsepuedenpresentaren
ausenciadeinfeccinbacteriana,debidoaorinaalcalinaporrazonesnoinfecciosascomo,porejemplo,ladieta,lacistitiscrnicaylahipertrofiaprosttica.

http://www.seleccionesveterinarias.com/es/articulos/laboratorioveterinario/importanciadelsedimentourinariocomointerpretarlo

3/5

13/9/2015

SeleccionesVeterinarias

Cristalesdeoxalatodecalcio:sepresentanenformadedihidratoomonohidrato,delascualeslaprimeraeslamsfrecuente.Sepuedenidentificarencasosde
intoxicacinporetilenglicolochocolate,diabetes,enfermedadhepticaoFigura5.renalcrnicagrave,alimentacinconexcesodecalcio,vitaminaCoD,ehipercalciuria
Cristalesdebiuratodeamonio:seobservanenanimalesconderivacinportosistmica,oenfermedadhepticagravey,conmenosfrecuencia,encaninosDlmatay
Bulldoginglsclnicamentesanos.
Cristalesdebilirrubina:seidentificangeneralmenteenanimalesconictericiaproducida,porejemplo,porenfermedadeshepatobiliaresohemolticas,yenbajonmeroy
conmenosfrecuencia,encaninosmachosconorinasconcentradas.
Cristalesdecistina:sepuedenpresentarenanimalesconcistinuriadebidaaanomalashereditariaseneltransportedeaminocidos,enlostbulosrenalesproximales.
Ciertasrazaspresentanpredisposicinaestetipodecristaluria:Dachshund,Bassethound,Bulldogingls,yorkshireterrier,Terrierirlands,Chihuahua,MastiffyRottweiler,
entreloscaninos,ySiamsygatodomsticoamericanodepelocorto,entrelosfelinos.
Cristalesdefosfatoamorfos:seobservanconfrecuenciaenanimalesclnicamentesanosynotienenimportanciaclnica.
Cristalesdecarbonatodecalcio:sedetectanenequinos,elefantes,cabrasyconejosclnicamentesanosraravezsepresentanenlosperros(fig.6).

Cristalesdemetabolitosdesulfonamidas:sepuedenformarenlaorinacidadeanimalesdeshidratadosoconaccesorestringidoalagua.
Cristalesdeuratoamorfos:sonunhallazgopococomnsepuedenpresentarenanimalesconderivacinportosistmicaoenfermedadhepticagravey,confrecuencia,
enDlmatayBulldogingls.
Cristalesdecidorico:enperrosDlmata,seobservanhabitualmenteyselosconsideraunhallazgonormaldebidoaque,poralteracionesenelmetabolismodelcido
rico,elloseliminangrandescantidadesdesteenlaorina.
Cristalesdetirosinaoleucina:puedenestarasociadosahepatopatasy,enparticularlosdeleucina,acirrosisterminal.
Cilindros
LoscilindrossonestructurasalargadascompuestasporunamatrizdeprotenadeTammHorsfall,unamucoprotenadeelevadopesomolecularproducidaporlasclulas
delepiteliotubulardistal.ladeteccindecilindrosenorinacasisiempreindicaenfermedadrenal.lacilindruriasueleaumentarconlaconcentracinylaacidificacindela
orina,ycursaconproteinuria,lacualesmsaltacuantomsmarcadaeslacilindruria.loscilindrostiendenaeliminarseporlaorinaenformaintermitente,porloque
puedenobservarseonoenunsolourianlisis.
Loscilindrosseclasificanenfuncindesucomponenteprincipal:
Cilindroshialinos:estnformadosprincipalmenteporlaprotenadeTammHorsfall.Todoslosotrostiposdecilindrostienenunamatrizhialinaenlaqueseenclavan
diferentesmaterialesdeacuerdoconlapatologapresente.Elpasodelasprotenasatravsdelglomrulopuedesertransitorio(porej.,porhipertermiaoejercicioextremo)
opermanente,enesteltimocasodebidoaenfermedadesrenales.Porconsiguiente,loscilindroshialinosenescasonmeronoseconsideransignificativos,peroen
grandescantidadessonanormaleseindicanlesinrenal.
Cilindrosgranulososfinosygruesos:suelenformarseporladegeneracindelasclulasdeloscilindrosleucocitariosoepiteliales.Antesdesuexorinapulsinfueradel
tbulo,loscilindrosgruesosylosfinosrepresentanlosestadiossucesivosdeladegeneracin,cuyoestadiofinalsonloscilindroscreos(fig.7).Estnvinculadosa
proteinuria,enfermedadesquecausandegeneracinynecrosisdelepiteliotubularrenal,einsuficienciasrenalescrnicas.Estetipodecilindroseselquemscomnmente
seasociaconinsuficienciarenalenperros.
Cilindroscreos:lapresenciadeestoscilindrosdenotaunaextensayprolongadalesinrenal,posiblementeasociadaaoligurialocalizadaoanuria.Ellostambinse
puedenobservarenpacientesconamiloidosis.
Cilindrosepiteliales:soncilindroshialinosconclulasepitelialesquesedesprendendelrevestimientodelostbulos.Estosugiereexcesivaprdidadeclulas,
compatibleconneuropatastubulares,engeneralagudas.
Cilindrosleucocitarios:indicaninflamacintbulointersticialrenal,comolaquepresentanlospacientesconpielonefritis.
Cilindroseritrocitarios:sepresentancuandoexistehemorragiadentrodelostbulosrenalesounagravelesinglomerularquepermitequelosglbulosrojospenetren
enlostbulos,talcomosucedeenloscasosdeglomerulonefritis,vasculitisoinfartorenal.
Cilindrosanchosodelainsuficienciarenal:soncilindrosdemsde50mqueseoriginanentbulosatrofiadosconlaluzdilatada,comolosquepresentanlos
pacientesconinsuficienciarenalcrnica.Amenudosoncilindroscreos,perotambinpuedensergranulosos,hialinosoeritrocitarios.
Conclusin
Elanlisisdeorina,yaincorporadoalarutinadiagnstica,comprendelaevaluacindelsedimentourinario,unaherramientaeconmica,prcticaymuytil,debidoaque

http://www.seleccionesveterinarias.com/es/articulos/laboratorioveterinario/importanciadelsedimentourinariocomointerpretarlo

4/5

13/9/2015

SeleccionesVeterinarias

nosbrindaunagrancantidaddeinformacin,quesisesabeinterpretaryasociaralasdemsdeterminacionesdelurianlisis,lossignosclnicosyotrosdatosquepodamos
obtenerenlaconsulta,nospuedeayudareneldiagnsticodegrancantidaddepatologasnoslodesistemaurinario,sinotambindeotrossistemas.

Lecturassugeridas
AsociacinArgentinadeveterinariosdelaboratoriodeDiagnstico.ComisincientficadePatologaClnica.Manualdeuroanlisis.Atlasdesedimentourinario.2004.
Pgs.1620.
BSAvAManualofcanineandfelinenephrologyandurology.2nded.EditadoporElliot,j.,Grauer,G.2007.Pgs.87116.
Bush,B.ManualdelaboratorioveterinariodeAnlisisClnicos.EditorialAcribia,1982.Pgs.314323.
Cowell,R.veterinaryClinicalPathologySecrets.ElsevierMosby,2004.Pgs.154167
Gough,A.DiagnosticDiffrentielenMdecineCanineetFline.EditionsMedCom,2009.Pgs.360364.
Graff,S.Anlisisdeorina.Atlascolor.EditorialMdicaPanamericana,1987.Pgs.64193.
Heintz,R.,Althof,S.ElSedimentoUrinario.5taed.EditorialMdicaPanamericana,1998.
latimer,K.S.,Mahaffey,E.A.,Prasse,K.W.,Duncan,j.R.DuncanandPrassesveterinarylaboratoryMedicine:ClinicalPathology.4thed.IowaStatePress,2003.Pgs.298
304.
Kraft,W.,Drr,U.M.DiagnsticoClnicodelaboratorioenveterinaria.4taed.GrassEdiciones,2000.Pgs.184189.
Meyer,D.,Harvey,j.EllaboratorioenMedicinaveterinaria.2daed.EditorialInterMdica,2000.Pgs.41253.
Robinson,W.,Huxtable,C.ClinicopathologicPrinciplesforveterinaryMedicine.CambridgeUniversityPress,2003.Pgs244247.
Stockham,S.,Scout,M.FundamentalsofveterinaryClinicalPathology.BlackwellPublishing,2002.Pgs.298326
Willard,M.,Tvedten,H.,Turnwald,G.DiagnsticoClnicopatolgicoPrcticoenlosPequeosAnimales.3raed.EditorialInterMdica,2002.Pgs.124129.

http://www.seleccionesveterinarias.com/es/articulos/laboratorioveterinario/importanciadelsedimentourinariocomointerpretarlo

5/5

Você também pode gostar