Urz~dzenie do ladowania

akumulatorow samochodowych
W artykule opisano urzl!dzenie do ladowania akumulatorow umo:iliwiajl!ce jednoczesnie ich odsiarczanie podczas przeplywu odpowiednio dobranego prl!du rozladowania.
Z przeprowadzonych doswiadczen wynika,
:ie ladowanie odsiarczajl!ce jest najbardziej
efektywne wtedy, gdy prl!d ladowania jest
lO-krotnie wi~kszy od prl!du rozladowania,
a stosunek czasu trwania tych procesow ma
si~ jak 1:2. Opisany uklad zapewnia te
warunki w calym zakresie regulacji prl!du
ladowania.
Urz,!dzenie do ladowania akumulatorow
samochodowych umozliwia:
regulacjl< pr,!du ladowania w zakresie 0
do 5 A,
odsiarczanie akumulatora,
rl<czne nastawienie wartosci sredniej
pr,!du ladowania,
automatyczne odl,!czanie pr,!du ladowania w momencie, gdy napil<cie akumula-

Tr
8 WaT 3 flOW 5

~
I

fA

I
I
I

I
I

I
I
I
I

I
~
2

Rys. 1. Schemat ukladu

ladowania akumulatorow
Wartos.: rezystorow R 7
i R8 dobra':. podczas
uruchomiania urz'ldzenia

tora przekroczy 14,2 V mierzone na zaciskach akumulatora obci,!zonego prqdem

rozladowania.
Uklad nie powoduje rozladowania akumulatora w razie zaniku napil<cia zasilajqcego.
Schemat urz,!dzenia przedstawiono na rysunku 1. "
Tranzystor TI sluzy do zasilania ukladu
wyzwalaj,!cego tyrystor Ty, skladaj,!cego
sil<z tranzystorow T3, T4 oraz rezystorow
R 1, R3, potencjometru PI 1, potencjometru
montazowego PR 1 i kondensatora
C 1.
Uklad wyzwala tyrystor w dodatnim polokresie napi~cia zasilaj,!cego, a czas jaki
wyst,!pi mil<dzy pojawieniem sil<dodatniego polokresu napil<cia zasilaj,!cego a wyzwoleniem tyrystora, jest okreSlony przez
stal,! czasu ukladu RI, PII, PRI, Cl.
Potencjometrem PI! mozna ten czas regulowac, a wil<Cwplywac na warlosc sredniego pr,!dll ladowania akllmlliatora.
Uklad rozladowania akumu)atora je t \\y-

konany z tranz) to. storami RI2 ...RI- i pot~,::g_=~=::

tazowym PR3. Tranz; . b1okowania tego uk lad
dodatniego polokresu napl.
go. To dodatnie napil<cie po\\
nie tranzystora T5 i zwarcie prz...'"Z
bazy tranzystora T6 do m..s.
wowczas zatkanie tranz\ -tor
i tym samym brak prze~\\
~._
dowania.
Podczas trwania ujemn '"
pil<ciazasilaj,!cego akumc.;
je sil< przez regulowane
P12 rodlo prqdo\ .
wczym elemenrem j D' -auiZ"'~~:=
tym samym czas e
znajduj,!cy si~
kondensator C4. a tra~ 'lOr T
je obnizone przez dzj n'
napi~ie z napi ciem c.
Z
\\ ~ C

=' -

----

6
0

5
0

7
0

Radiator

I pllj.f/fq

u.J';/adu

0/

"

<:i:>o
0
20

/sostat
sieciowlj

PI!

0----0--0

or;;

.R~-. 3. Schemat momaZo\\}

pi}" i pie szej

Rys. 4.
Plytka druga
z polllczeniami
drukowanymi

Rys. 5.
Schemat
montazowy
plytki drugiej

jest umieszczona w obudowie 0 wymia:

140 x 190 x 70 mm z otworami went~,
nymi 04 ...6 gl6wnie w poblizu radia
_
transformatora.

Iljcznik AIR) wzrost napicia na zaciskach

akumulatora powyzej 14,2 V spowoduje
nasycenie tranzystor6w T9 i T2 i tym
samym odcicie zasilania ukladu wyzwalaj'!cego, przez zatkanie tranzystora Tl.
Uklad ladowania akumulatora jest wyposazony w miernik wartosci sredniego pqdu
ladowania. Pomiar odbywa si posrednio.
Mierzy si spadek napicia na rezystorze
R 18 pol~czonym szeregowo z akumulatorem. Potencjometr montazowy sluzy do
kalibracji wskazan wskaznika W.
Uklad zmontowano na dw6ch oddzielnych
plytkach montazowych. Plytka pierwsza,
podstawowa (rys. 2 i 3) zawiera uklad
wyzwalania tyrystora, automatyki ladowania, miernik pr,!du, sprzzone potencjome-

try Pll i PI2 oraz wyl,!cznik i bezpiecznik

sieciowy. Na niej zmontowany jest r6wniez
radiator 0 wymiarach umozliwiaj,!cych
odprowadzenie okolo 20 W mocy.W rozwi'lzaniu modelowym zastosowano
1/3
szerokosci ksztaltki A42-91 0 wysokosci
60mm.
Na radiatorze umieszczonajest druga plytka montazowa (rys. 4 i 5) zawieraj,!ca uklad
rozladowania akumulatora
oraz tranzystor T8 i tyrystor Ty.
W modelu (rys. 6) zastosowano transformator 0 mocy 120 VA i przy poborze pr'ldu
5 A oraz napiciu okolo 24 V. Mozna
wykorzysta6 gotowy transformator bezpieczenstwa 0 identycznych parametrach.
Calos6 urz,!dzenia wraz z transformatorem

Na czolowej plycie obudowy zostaly u~eszczone: zaciski 10 i 11 sluz,!ce do p~

czenia akumulatora, miernik W, przei.cznik AIR oraz potencjometry PIl i Pl:.
Po zmontowaniu
urz,!dzenia pierwsZ4
czynnosci,!jest uruchomienie ukladu rozladowarua akumulatora. W tym celu nale~
odl,!czy6 sterowanie bramki tyrys~or~ T)
(punkt ~ r:a rys. 1), uniemozliwiaj'lc przeplyw pr'ldu ladowania i przyl,!czy6 wyjscie
prostownika przez amperomierz, do akumulatora. Potencjometr PR2 nalezy ustawi6 calkowicie w prawo (minimalna rezystancja), wl,!czy6 zasilanie ukladu, po czym
potencjometrem montazowym PR3 ustawi6 maksymalny pr,!d rozladowania (odczytany na zewntrznym amperomierzu)
na wartos6 0,5 A. Wartos6 taka wynika z
tego, ze maksymalny sredni pr,!d ladowania wynosi 5 A, a czas trwania rozladowania ma si jak 1:2. Nastpnie nalezy wyl,!czy6 zasilanie ukladu, dolutowa6 bramk
tyrystora Ty i ponownie wl,!czyc zasilanie.
Teraz potencjometrem montazowym PR 1
nalezy ustawic maksymalny sredni pqd
ladowania na wartosc 5 A, wyregulowac
potencjometrem montazowym PR2 peine
wychylenie wskaznika W przy srednim
pr,!dzie ladowania 5 A i ewentualnie wyskalowac go.
Ostatni,! czynnosci,! jest taki dob6r dzielnika rezystorowego R7, R8, aby tranzystor
T9 osi,!gal stan przewodzenia przy napiciu na zaciskach .. +", ,,-" r6wnym 14,2 V.