paleografia latina

INSTRUMENTOS E MATERIAIS
No mundo antigo a escritura realizouse sobre diferentes soportes:
arxila, pedra, metais..., pero os textos escribanse sobre papiro,
planta que medraba s beiras do Nilo. As fibras interiores da planta
cortbanse en tiras finas que se solapaban, as capas premanse de
xeito que quedasen pegadas co propio zume da planta. Cando se
secaban ao sol, podase escribir sobre elas.
As follas enrolbanse sobre un cilindro de madeira ou oso
(umbilicus), rematado por uns pomos tamn de madeira ou marfil.
As marxes superiores do papiro alisbanse con pedra pmez para
que non se esfiaasen. Ao rolo atbaselle un anaco de pergameo co
ttulo ou o contido e gardbanse en caixas cilndricas (capsae) que se
amoreaban nas bibliotecas.
O utensilio que se usaban para escribir no papiro era o calamus ou cana con punta recortada, mis tarde, no
s. IV d. C., empezaron a usarse as plumas de ave.
A tinta (atramentum) que se empregaba estaba feita con borralla, tinta de sepia, pousos de vio...
mesturado con goma arbiga da acacia. Mis tarde se empregaron outros compoentes que contian ferro,
facendo a tinta mis consistente.

A LETRA CAPITAL
a mis antiga, son letras maisculas altas e iguais. Haba varios tipos: capital cadrada, capital cursiva
comn e capital rstica ou clsica. Ns imos a utilizar este ltimo tipo, capital rstica, que era mis
estilizado e elegante e que, ademais de usarse sobre papiro con clamo, empregbase tamn para pintar
sobre paredes con pincel ou sobre materiais mis duros con punzn. Conservamos restos desta letra en
papiros de poca imperial romana e en graffiti de Pompeia.

BREVES NORMAS DE ESCRITURA

Seguindo as mostras de papiros e graffiti, escribiremos este tipo de letra s con maisculas e sen divisin
entre palabras.
Recorda que en latn clsico no exista diferenza entre as grafas para V/U, polo que debes usar unha nica
grafa V para ambas. Tampouco exista en latn a letra J, polo que s debes empregar a I. Inclumos nesta
prctica tamn a J s para os nomes propios non latinos (Javier, Jennifer...).
Hai tres letras B, L, p que sobresaen un pouco por riba das demais.

A M
2

Debes colocar o teu clamo nun ngulo aproximado de

70 e ensaiar no padrn. Case todas as letras fanse con
dous trazos separados anchos, para o que debes mollar
o clamo na tinta de cada vez. Se precisas facer un trazo
mis estreito, debes xirar o clamo.

capitalis rvstica latina

aA AAA
BB B B B
c ccc c
d dd dd
EEEE E
FF FF F
ggg g g
hh h h

capitalis rvstica latina

i i iii
jj j jj
k kkkk

L L LL L

M MMMM
NNNN N
O O O OO

PPPPP

capitalis rvstica latina

q qq q
RR R R R
s ssss
TT TTT
vvv vv
X XX X X
Y Y YY Y
ZZ Z Z Z