Você está na página 1de 4

CAPTULO XIII

SUSTANTIVOS
Enunciacin
aequinoctium -i
aer, aeris
aestas, aestatis
annus -i
autumnus -i
deus -i
dies, diei
dimidium -i
finis -is
hiems, hiemis
hora -ae
Ianus -i
Idus, Iduum
imber, imbris
initium -i
Kalendae -arum
luna -ae
lux, lucis
mane
Mars, Martis
mensis -is
meridies, meridiei
nix, nivis
Nonae -arum
nox, noctis
saeculum -i
stella -ae
tempus, temporis
ver, veris
vesper -i

Gnero Traduccin
n.
equinoccio
m.
aire
f.
verano
m.
ao
m.
otoo
m.
dios
Nom. pl.: dii; abl. pl.: diis.
m.
da
n.
mitad
m.
fin
f.
invierno
f.
hora
m.
Jano
Dios romano.
f.
idus
El da 13 o el da 15 del mes.
m.
lluvia
n.
inicio
f.
calendas El primer da del mes.
f.
luna
f.
luz
n.
maana Indeclinable.
Dios romano.
m.
Marte
m.
mes
m.
medioda
f.
nieve
f.
nonas
El da 5 o el da 7 del mes.
f.
noche
n.
siglo
f.
estrella
n.
tiempo
Tambin estacin: Tempora anni quattuor sunt.
n.
primavera
m.
tarde
Dies est tempus a mane ad vesperum.

ADJ ETIVOS
Enunciacin
aequus -a -um
calidus -a -um
clarus -a -um
dimidius -a -um
exiguus -a -um
frigidus -a -um

Clase
1
1
1
1
1
1

Traduccin
igual
clido
claro, brillante
Sex horae sunt dimidia pars diei.
medio
pequeo, exiguo
fro, helado

medius -a -um
novus -a -um
obscurus -a -um
postremus -a -um
primus -a -um

1
1
1
1
1

del medio, central Kalendae Iuliae dies anni medius est (cf., sin embargo:
Hora sexta meridies nominatur, id est, medius dies).
nuevo
oscuro
ltimo
primero

Los meses
Los nombres de los meses son adjetivos. Unos pertenecen a la 1 clase; otros, a la
2:
Ianuarius -a -um, Februarius -a -um, Martius -a -um, Aprilis -e, Maius -a -um,
Iunius -a -um, Iulius -a -um, Augustus -a -um, September -bris -bre 1, October -bris -bre,
November -bris -bre y December -bris -bre.
Ejemplo:
Idus Martiae dies quintus decimus mensis Martii est.
Con todo, pueden usarse tambin como sustantivos, en masculino:
Dimidium Februarii est quattuordecim dies.
Numerales
Los cardinales vistos por primera vez en este captulo son 2:
Undecim (11), duodecim (12), tredecim (13), quattuordecim (14), quindecim (15),
duodetriginta (28), undetriginta (29), triginta (30), unus -a -um et triginta (31),
quinquaginta (50), sexaginta (60), ducenti -ae -a (200), trecenti -ae -a (300), trecenti -ae -a
quinquaginta quinque (355), trecenti -ae -a sexaginta quinque (365) y trecenti -ae -a
sexaginta sex (366).
De estos, solo las centenas y el nmero uno se declinan:
Unus annus trecentos sexaginta quinque dies habet,
December unum et triginta dies longus est.
Los ordinales vistos en este captulo, todos declinables, son los siguientes:
Primus -a -um (1), secundus -a -um (2), tertius -a -um (3), quartus -a -um (4),
quintus -a -um (5), sextus -a -um (6), septimus -a -um (7), octavus -a -um (8), nonus -a
-um (9), decimus -a -um (10), undecimus -a -um (11), duodecimus -a -um (12), tertius -a
1

September, October, November y December hacen el nominativo masculino singular en -ber en vez de en
-bris: Mensis December unum et triginta dies habet (mensis Aprilis autem triginta tantum dies habet).
2
Para ver otros, cf. los captulos 4, 8 y 9.

-um decimus -a -um (13), quartus -a -um decimus -a -um (14) y quintus -a -um decimus -a
-um (15).

VERBOS
Enunciacin
dicere
illustrare
incipere
dividere
nominare
operire
esse

Conjugacin
3
1
3 mixta
3
1
4
irregular

Traduccin
decir; llamar
iluminar
comenzar, iniciar
dividir
nombrar
cubrir
ser, estar

Dies nonus ante Idus Nonae dicitur.

dividere (en algo: in + ac.): Dies in duodecim horas dividitur.

Imperfecto: erat, erant.

ADVERBIOS
item: igualmente.
nunc: ahora.
quando: cundo: Quando sol altissimus in caelo est?
tunc: entonces.

C ONJ UNCIONES
atque: y: Mense Martio noctes atque dies aequi sunt; que: Mense Septembri dies aequi
sunt atque noctes.
aut: o (excluyente).
igitur: por tanto.
quum: cuando.
vel: o (no excluyente).

P REPOSICIONES
ante: antes de (rige ACUSATIVO): Ante tempora Iulii Caesaris Ianuarius non tam longus
erat quam Martius.
de: desde (de arriba hacia abajo; rige ABLATIVO): Imber est aqua quae de nubibus cadit.
post: despus de (rige ACUSATIVO): Hora sexta diem in duas partes dividit: ante meridiem
et post meridiem.

5 DECLINACIN
Las terminaciones de esta declinacin son las siguientes:

Nominativo
Acusativo
Genitivo
Dativo
Ablativo

Singular
-es
-em
-ei
-ei
-e

Plural
-es
-es
-erum
-ebus
-ebus

Todos los nombres de esta declinacin son femeninos, excepto dies y meridies, que
son masculinos (y los nicos vistos hasta ahora).

SUPERLATIVO
El superlativo latino se construye aadindole a la raz del adjetivo el sufijo -issim
seguido de alguna de las terminaciones de los adjetivos de 1 clase:
Long-issim-us (nominativo masculino singular).
Que el adjetivo sea de 1 o 2 clase no influye en la terminacin del superlativo:
Dies anni brevissimus et frigidissimus (adjetivos: brevis -e y frigidus -a
-um).

Você também pode gostar