Als de vruchten van een schenking niets meer om het lijf heb

ben
netto.tijd.be/erfenis/Als_de_vruchten_van_een_schenking_niets_meer_om_het_lijf_hebben.9787184-1770.art

De langetermijnrente tuimelde afgelopen week opnieuw lager. De aaneenschakeling van diepterecords baart
ook schenkers zorgen. Ouders willen nog wel graag even iets weggeven, maar ze kunnen minder gul zijn en
moeten anders schenken, willen ze zelf niet zonder inkomsten vallen.
We hebben hier enkele dramatische dossiers zien binnenkomen. Schenkingen uit midden jaren 2000. Een ty
pisch geval waarbij de (langstlevende) ouder(s) leven van het rendement van de effectenportefeuille die ge
schonken werd met voorbehoud van vruchtgebruik. Maar door de crisis zijn de vruchten, met name de intrestenen dividendenstroom, zo goed als opgedroogd, waardoor ze moeten interen op het kapitaal. Soms hebben ze
daar de toestemming van de kinderen voor nodig. Allesbehalve prettig, en het is vooral nooit de bedoeling ge
weest. De situatie die Wim Vetters van advocatenkantoor Eubelius schetst, illustreert perfect waarom de lage
rente ook voor schenkers een streep door de rekening kan worden.
1.000 euro/maandWie 1.000 euro inkomen per maand wenst, heeft bij een rente van 2% een kapitaal nodig van
600.000 euro. Zakt de rente naar 0,5%, dan moet u daarentegen 2,4 miljoen euro kapitaal achter de hand heb
ben.

Goesting
De goesting om te schenken taant niet door de lage rente, zo stellen vermogensplanners en private bankiers
vast. De cijfers bevestigen dat het aantal schenkingen van roerende goederen stabiel blijft in deze tijden van
lage rente. Maandelijks registreren de notarissen zon 700 schenkingsaktes. Het effect is niet dat het aantal
schenkingen daalt, maar wel dat een grotere buffer aangehouden wordt. Het deel van het vermogen dat men
bereid is over te dragen via een schenking, daalt dus wel, stelt Marc Van de Vloet van de afdeling estate plan
ning en wealth structuring van Degroof Petercam vast. Hoe lager het rendement op een beleggingsportefeuille,
hoe groter immers het appeltje voor de dorst moet zijn om er een bepaald maandelijks of jaarlijks inkomen uit te

1/4

kunnen puren. Reken even mee: wie een inkomstenstroom van 1.000 euro per maand wenst en niet op zijn ka
pitaal wil interen, heeft bij een rente van 2 procent 600.000 euro kapitaal nodig. Zakt de rente tot 0,5 procent,
dan is voor diezelfde 12.000 euro inkomen op jaarbasis een kapitaal van 2,4 miljoen euro nodig.

Vruchten(loos)

Wat houdt ons wel tegen om te schenken?

Wat houdt ons wel tegen om te schenken?

De lage rente weegt dan wel niet op de bereidheid van mensen om te schenken, andere factoren spelen wel
een rol. Naast het feit dat mensen ouder worden en dus langer hun opgebouwde vermogen moeten aanspreken,
willen ze ook volop blijven genieten van het leven, merken ze bij KBC Private Banking op. Een deel van het ge
spaarde geld gaat dus, meer dan vroeger, naar consumptie; en dat vooral in de belevingssfeer, zoals rei
zen. Marc Van de Vloet van Degroof Petercam ziet een andere, minder positieve drijfveer die schenkers aanzet
een grotere veiligheidsmarge achter de hand houden: de algemene vrees voor de almaar stijgende kostprijs van
het leven. De perceptie dat het leven steeds duurder wordt, de vrees dat ze minder dan vroeger kunnen rekenen
op het wettelijke pensioen om in hun levensonderhoud te kunnen voorzien, de onzekerheid over de evolutie van
bijvoorbeeld de fiscaliteit... Kortom, de onzekerheid over de toekomst houdt mensen vandaag tegen om vermo
gen over te dragen.
Naast het feit dat schenkers een groter deel voor zichzelf houden, zien we ook een verschuiving van de voor
waarden die ze aan de schenking koppelen, zeker als schenkers een bepaalde inkomensgarantie willen, stelt
Nathalie Labeeuw van advocatenkantoor Cazimir vast. Terwijl men in de goede beleggingsjaren met voorbe
houd van vruchtgebruik schonk, is dat anno 2016 niet zo. Gewoonweg omdat er geen vruchten meer zijn, weet
de specialiste in familiale vermogensplanning. Nu overwegen ouders die zich willen verzekeren van een vast
jaarlijks inkomen eerder een schenking met de last van een lijfrente, merkt Anouck Lejeune van Puilaetco De
waay Private Bankers op. Dat is een vast percentage dat de begiftigde jaarlijks aan de schenker betaalt, onge
acht het rendement van de geschonken effectenportefeuille, legt Lejeune uit.
Wim Vetters van Eubelius opteert zelfs voor een dubbele last: een voorbehoud van vruchtgebruik gecombineerd
met een optionele lijfrente van bijvoorbeeld 4 procent waarop beroep gedaan wordt in de jaren dat de vruchten te
beperkt zouden zijn. Het voordeel van een optionele lijfrente is dat er niet onnodig inkomsten uit het geschon
ken vermogen opnieuw worden overgeheveld naar het privvermogen van de schenkers. Want bij hun overlijden,
zal daar dan erfbelasting op betaald moeten worden, vult Lejeune aan.

Ook voor vastgoed

Ook al weegt de ultralage marktrente niet op de huuropbrengsten, toch kan voor wie vastgoed schenkt de last
van een lijfrente ook een aanlokkelijk alternatief zijn voor het voorbehoud van vruchtgebruik. Dankzij het vrucht
gebruik blijft de schenker weliswaar de vruchten zoals de huurinkomsten opstrijken, maar vanwege het vruchtge
bruik moet hij ook zelf alle nodige inspanningen doen om die huurinkomsten binnen te halen. Door te schenken
onder last van een lijf-rente verschuiven al die besognes naar de begiftigde. Met andere woorden: dankzij de last
van de lijfrente is de schenker zeker van zijn maandelijkse inkomen, zonder dat hij daar zelf een inspanning voor
hoeft te doen.

Onrealistisch
Hoe hoog mag de lijfrente zijn? De lijfrente zal in de meeste gevallen hoger liggen dan de huidige marktrente,
geeft estate planner Marc Van de Vloet van Degroof Petercam aan. Maar men mag de rente ook niet dermate
hoog leggen dat de schenking wordt uitgehold, waarschuwt hij. Als het geschonken kapitaal door de last wordt

2/4

aangetast, wordt de schenking nietig. Het principe donner et retenir ne vaut mag immers niet met voeten getre
den worden, verklaart Anouck Lejeune. Neem een 65-jarige vader met een gebalanceerde beleggingsportefeuil
le. De vader is niet risico-avers maar wil toch geen ongebreidelde risicos nemen. De portefeuille bestaat voor de
helft uit aandelen en de helft uit obligaties. Gezien de huidige leeftijd van 65 is de leeftijdsverwachting van papa
86 jaar. Gebaseerd op de beursresultaten van mei 2016 is een gemiddeld verwacht rendement voor een dergelij
ke portefeuille en strategie 2,08 procent. Wanneer de vader schenkt met de last van een lijfrente, mag hij dan
ook geen onrealistisch rendement van 5 procent vragen, geeft Lejeune als voorbeeld. Zij raadt een rente van
maximaal 2,5 3,5 procent aan.
Ook Belfius is voorzichtig geworden bij het bepalen van de lijfrente, omdat ze een aanzienlijke onzekerheid
creert voor de begiftigde. Want hij zal ofwel het geschonken kapitaal ofwel zijn eigen vermogen moeten aan
spreken als de last groter is dan de inkomsten uit de geschonken portefeuille.

Niet voor familiebedrijven

In bepaalde gevallen blijft schenken met voorbehoud van vruchtgebruik meer aangewezen dan een lijfrente,
vindt Lejeune. Aandelen van een familiebedrijf schenkt men vaak beter met voorbehoud van vruchtgebruik,
omdat de schenkers dan het stemrecht behouden op de algemene vergadering, legt Lejeune uit. Zo behouden
de schenkers immers de controle over de geschonken aandelen. Voorbehoud van vruchtgebruik biedt de schen
ker ook meer vrijheid om het beleid van de geschonken effectenportefeuille in grote mate te blijven uitstippelen.
Schenkt hij met last van lijf-rente, dan kan de begiftigde vanaf de schenking op eigen houtje de beleggingspoli
tiek bepalen.

Goede verstandhouding niet gegarandeerd

Meestal heeft de schenker op het moment van de schenking een goede verstandhouding met de begiftigde.
Maar er is geen zekerheid dat dat zo zal blijven na de schenking. Schenken met voorbehoud van vruchtgebruik
geeft de schenker in dat geval meer zekerheid dan schenken met de last van een lijfrente. Omdat hij namelijk
ook de controle over de geschonken goederen behoudt, kan de begiftigde nooit volledig zonder zijn akkoord han
delen. Kiest men toch voor de lijfrente, dan kan het risico dat de begiftigde stopt met de lijfrente te betalen, inge
perkt worden door de geschonken effectenportefeuille in onderpand te geven bij de bank. Dat onderpand wordt
maar opgeheven als de schenker overlijdt of als beide partijen daarmee instemmen.
Schenk enkel weg wat u nooit meer nodig zal hebben blijft met andere woorden d gouden tip. Ook al zal de
erfbelastingfactuur voor uw erfgenamen in dat geval hoger uitvallen, op het eind van de dag heeft u liever te wei
nig weggeschonken dan te veel.

Schenken met voorbehoud van vuchtgebruik

u ontvangt de inkomsten uit het geschonken kapitaal of vastgoed. De hoogte daarvan varieert dus in func
tie van de dividenden, rente of huuropbrengsten die de portefeuille of het vastgoed opleveren.
U behoudt de controle over het geschonken kapitaal of vastgoed, zoals de stemrechten op aandelen. Dat
betekent dat de naakte eigenaar uw instemming nodig heeft om het kapitaal of het vastgoed te verkopen.

Schenken onder last van lijfrente

De begiftigde moet u maandelijks of jaarlijks een bepaalde som uitkeren, ongeacht hoeveel inkomsten het
geschonken kapitaal of vastgoed oplevert.
U heeft geen controle meer over het geschonken kapitaal of vastgoed, aangezien u alle rechten heeft
weggeschonken. De begiftigde mag zelf beslissen wat hij ermee doet.

3/4

4/4