Piotr Orawski

Muzyczne wiaty cz.III

Muzyka w teatrze

1|Strona

Muzyka teatralna traktowana jest z reguy po macoszemu jako

dziedzina sztuki wycznie uytkowa. Rzadko zdarzao si, e utwory
napisane z myl o konkretnych inscenizacjach przetrway prb
czasu. W twrczoci Mozarta byy to rzeczywicie utwory marginalne,
ale ju u Beethovena zyskay rang nieco wysz: Egmont i Coriolan to
uwertury dzie scenicznych, ktre nie tylko stay si sawne, ale saw
przewyszyy znacznie literackie pierwowzory.

Dramat liturgiczny i w ogle nowoytny dramat europejski

rozwin si z krtkich scenek, inscenizowanych podczas witecznych
liturgii i przedstawiajcych kluczowe zdarzenia z Ewangelii. Najstarsz
tak scen byo przedstawienie pustego grobu po zmartwychwstaniu
Jezusa. Opierajc si na relacjach ewangelistw i wykorzystujc tropy
do pieww mszy rezurekcyjnej, inscenizowano dialog niewiast i
aniow przy grobie Chrystusa. Quem quaeritis Kogo szukacie,
niewiasty? Jezusa z Nazaretu Nie ma Go tutaj, bo
zmartwychwsta, jak powiedzia. Dialog ten mia teatraln posta.
Niewiasty

przemierzay

nawy wityni

do

Boego

Grobu.

Po

odpowiedzi aniow, piewajc kolejne tropy, udaway si w inne

miejsce kocioa do apostow. Uczniowie Jezusa, zgodnie z
przekazem w. Jana, biegli z kolei do Grobu Paskiego, pokonujc
kolejne kocielne nawy, by potwierdzi relacj kobiet. W ten sposb z
tropw wielkanocnych rozwiny si piewane dialogi, ktre wkrtce
przyjy posta dramatycznej akcji, przeksztacajc si stopniowo we
waciwy dramat liturgiczny. Jednym z najbardziej niezwykych dzie
tego gatunku jest Ordo Virtutum, czyli Gra cnt, utwr w.
Hildegardy

2|Strona

Bingen,

powstay

okoo

poowy

XII

wieku

spopularyzowany dziki zespoowi Sekwencja z Kolonii pod koniec

XX wieku, z okazji osiemsetnej rocznicy przeoryszy z Bingen. Autorem
koncepcji dramaturgicznej tego przedstawienia, utrwalonego rwnie w
nagraniu pytowym, bya nieyjca ju, niestety, zmara w wieku 48 lat,
amerykaska piewaczka Barbara Thornton, wspautorka wielkiego
renesansu

twrczoci

redniowiecznej

przeoryszy

pod

koniec

ubiegego wieku.

Niezwykle oryginalnym zjawiskiem w historii szesnastowiecznego

teatru woskiego bya komedia madrygaowa, uwaana dzi za
poprzedniczk opery albo wrcz pocztkowe stadium jej rozwoju.
Komedia madrygaowa skadaa si z cyklu kilkunastu madrygaw
dramatycznych, poczonych wsplnym tematem i postaciami w
opowiadanej historii wystpujcymi. Wzorem dla nowej formy bya
komedia dellarte. To od niej pochodziy zarwno typowe tematy
komedii madrygaowych miosne perypetie, starcze zaloty, zabawne
qui

pro

quo

ludzi

rnych

stanw

spoecznych

jak

charakterystyczne dla komedii dellarte postaci sceniczne oraz jzyk,

ktrym si posugiway: potoczny, soczysty, dosadny, wykorzystujcy
zarwno rne woskie dialekty, jak i jzyki obce. Teksty pene byy
humoru i dowcipu, akcja czsto zaskakiwaa zabawnymi sytuacjami i
nieoczekiwanymi zwrotami. Komedia madrygaowa skadaa si z
kilkunastu madrygaw, powizanych z sob dramaturgicznie i
podzielonych na sceny lub akty. Jedno z najbardziej znanych tego
gatunku przeomu XVI i XVII wieku, wielokrotnie w tym czasie
publikowane, ukazao si po raz pierwszy w roku 1605. Jej autorem by
woski mistrz Adriano Banchieri. Barka z Wenecji do Padwy to urocza

3|Strona

opowie o zabawnej podry wesoego towarzystwa z Wenecji do

Padwy. S tam ludzie z rnych woskich miast: Sieny, Torcello,
Florencji, Lukki, Neapolu, Wenecji, Bolonii, a take gocie z zagranicy
Niemiec i dwaj ydzi. Inna rwnie sawna komedia madrygaowa
Banchieriego to Starcze szalestwo, dzieo opublikowane siedem lat
wczeniej, w roku 1598. Jej tytu wymownie wiadczy o treci dziea

Specyficznym gatunkiem scenicznym w Anglii czasw Restauracji,

a wic II poowy XVII wieku, byy semi-opery, dramaty mwione z
duym udziaem muzyki. Byy one ogniwem porednim midzy teatrem
dramatycznym i operowym, cho z ducha blisze byy temu
pierwszemu. Najwybitniejszym twrc semi-oper w tamtej epoce by
Henry Purcell. Jego najokazalsze dzieo tego gatunku to osnuta na
kanwie szekspirowskiego Snu nocy letniej semi-opera The Fairy
Queen {Czarodziejska Krlowa}, ktra pierwowzr Szekspira traktuje
bardzo swobodnie, zgodnie z zaoeniami gatunku. Adaptacje utworw
scenicznych dawnych autorw w czasach restauracji polegay na
dowolnej

kompilacji

wtkw

pierwowzoru,

czsto

adnej

dramaturgicznej konsekwencji. Purcell chtnie pisa rwnie muzyk

teatraln. Zachowao si 48 takich dzie, a oprcz tego pi semi-oper,
do ktrych naley take ostatnie, nieukoczone dzieo brytyjskiego
Orfeusza The Indian Queen, uzupenione po jego mierci przez brata
kompozytora Daniela Purcella.

Przy omawianiu tytuowej muzyki w teatrze naley pamita o modnej

w europejskiej dramaturgii konwencji teatru w teatrze, ktra i w teatrze
muzycznym bya od czasu do czasu wykorzystywana. wietnym tego

4|Strona

przykadem jest mao dzi znana i rzadko wykonywana, niewielkich

rozmiarw opera Mozarta Dyrektor teatru, oznaczona u Koechla
numerem 486. Wolfgang Amadeusz nazwa j Komedi z muzyk w
jednym akcie, zdajc sobie spraw, e poczy w niej dwa rne
gatunki sceniczne swojej epoki: niemiecki singspiel i wosk oper
buffo. Formalnie jest to singspiel, czyli - uywajc zapomnianego ju
dzi polskiego tumaczenia niemieckiego sowa piewogra z
niemieckimi dialogami, jednak biorc pod uwag temat tego dziea i
sytuacje sceniczne, o ktrych opowiada, mamy tu do czynienia z oper
komiczn, albo jeszcze lepiej z prb inteligentnej jej parodii.
Tytuowy dyrektor teatru otrzyma wanie licencj na prowadzenie
teatru w Salzburgu. Kadego rodzaju teatru to znaczy zarwno
dramatycznego, jak i muzycznego. Chc w zwizku z tym powikszy
wasn trup. I tu pojawia si galeria rozmaitych postaci, ktre chc mu
w tym pomc, np. bogaty sponsor, ktry sypnie groszem pod
warunkiem, e jego kochanka dostanie anga w teatrze. Ju pastwo
zapewne wiedz, o co chodzi, bo s to wszak postawy uniwersalne w
podobnych sytuacjach.

Wolfgang Amadeusz z pewnoci musiaa by usatysfakcjonowany

faktem, e prawykonanie komedii z muzyk w jednym akcie o
prowincjonalnej trupie aktorskiej z Salzburga odbyo si w Wiedniu 7
lutego roku 1786, w oranerii paacu Schnbrunn. W tej samej zreszt,
gdzie do dzi codziennie odbywaj si koncerty dla turystw.

5|Strona

W roku 1800 Beethoven pracowa nad partytur baletu Twory

Prometeusza, ktry zamwi u niego sawny wwczas w cesarskiej
stolicy tancerz Salvatore Vigano, ulubieniec nie tylko cesarzowej, ale i
caego Wiednia, a szczeglnie jego pikniejszej poowy, ktra
wdziczna bya rwnie urodziwej onie woskiego tancerza za
wynalezienie sukien zrcznie tuszujcych figury pa w powanym
stanie, zwanych a la Vigano. Dla modego Beethovena byo to
wwczas nowe wyzwanie; nigdy wczeniej nie pisa muzyki baletowej.
Prapremiera Tworw Prometeusza 28 marca roku 1801 zakoczya
si dobrym, aczkolwiek nie pozbawionym krytyki przyjciem. W cigu
dwch sezonw balet wystawiono 23 razy. W jego ostatniej scenie
uroczystym tacu pojawia si po raz pierwszy u Beethovena temat,
ktry odegra wan rol w dwch powstaych pniej utworach,
zwizanych z prometejskim wtkiem jego twrczoci: w Wariacji i fudze
Es-dur na fortepian op. 35 z roku 1802 i w ukoczonej dwa lata pniej
III Symfonii Es-dur op. 55. Liczba dwudziestu trzech wiedeskich
wykona baletu Twory Prometeusza w cigu zaledwie dwch lat bya
sporym sukcesem modego artysty, zwaywszy na fakt, e liczba
wszystkich wykona oper Mozarta w cigu dziesiciu lat jego pobytu w
Wiedniu to 105 premier, czyli nawet nie piciokrotno tego, co w
stolicy Habsburgw przez dwa lata dokona mody Beethoven. Niestety,
nie wiemy, jaka bya w tym jego zasuga, a ile spektakl zawdzicza
choreografii Salvatora Vigano.

Balet Beethovena by jednym z pierwszych nowoytnych dzie tego

gatunku w dziejach muzyki XIX wieku i jednoczenie w historii jednego
z najwaniejszych jej nurtw. Na przeciwlegym biegunie mieszcz si

6|Strona

balety Piotra Czajkowskiego. To chyba nawet nie w tym rzecz, e

kady z ich twrcw dwiga wasne golgoty, bardziej chyba chodzi o
to, e bardzo trudno znale wsplny mianownik dla prometejskiego
etosu baletu Beethovena i gwnego motywu wszystkich wielkich dzie
Czajkowskiego, motywu niespenionej, bo niemoliwej z punktu
widzenia jego epoki do spenienia mioci. Jednak ta przewrotna
paralela pokazuje dwa dominujce motywy romantycznej anomalii
motyw zbiorowego szczcia w imi wyszych idei i nurt szczcia
prywatnego, o ktre warto walczy nawet wtedy, jeli nie odpowiada ani
szczytnym ideaom swoich czasw, ani Moralnoci pani Dulskiej.

Piszc o muzyce w tatrze koniecznym jest wspomnienie o

utworze, ktry pocztkowo by

w peni samodzielny, cho

programowym charakterze, i w tej postaci sta si sawny. Dopiero 16

lat pniej jego twrca wczy go do napisanej wtedy muzyki teatralnej.
W roku 1826 siedemnastoletni wwczas Felix Mendelssohn - Bartholdy
skomponowa uwertur Sen nocy letniej, ktra w krtkim czasie staa
si jednym z symboli narodzin nowej romantycznej epoki w dziejach
sztuki dwiku, obok takich dzie jak Symfonia niedokoczona
Franciszka Schuberta czy Wolny strzelec Karola Marii Webera.
Prawykonanie

uwertury

wywoao

sensacj,

spotykajc

si

entuzjastycznym przyjciem krytyki, ktra jednogonie obwoaa jej

modego autora geniuszem. Sd ten w peni potwierdzia historia
modziecze dzieo Mendelssohna to w zgodnej opinii biografw
kompozytora jego pierwsze, a dla wielu - najpikniejsze arcydzieo.
ledzc dzieje europejskiej symfoniki w pierwszych dziesicioleciach
XIX wieku, nietrudno zrozumie zachwyt pierwszych suchaczy utworu.

7|Strona

W czasie najwikszych triumfw Beethovena uwertura Sen nocy

letniej bya kompletnym zaskoczeniem, jej styl bowiem w aden
sposb nie mieci si w ramach etosu muzyki symfonicznej, ktry w
swoich utworach zbudowa autor Eroiki. Mendelssohn cakowicie
zignorowa t tradycj, tworzc utwr peen pogody, radoci, lekkoci,
znakomicie napisany i zinstrumentowany, dowcipny i liryczny zarazem,
a przy tym oparty na klasycznych wzorcach formalnych i przejrzystej
mozartowskiej z ducha fakturze. O ile w scherzu z Oktetu Es-dur op.
20 stworzy podwaliny wasnego stylu, o tyle w uwerturze Sen nocy
letniej nada im doskonay artystycznie ksztat, wczajc zarazem w
obrb symfoniki, ktra dziki dokonaniom Beethovena staa si jedn z
najwaniejszych

dziedzin

twrczoci

muzycznej

tamtej

epoki.

Poczenie doskonaych proporcji formy, znakomitej symetrii wszystkich

jej elementw, wysmakowanej, cho tradycyjnej w swoim ksztacie
instrumentacji z elementami faktury Elfenmusik to najwaniejsze
cechy nowego symfonicznego stylu Mendelssohna, ktry po raz
pierwszy ujawni si w uwerturze, a nie w symfonii, co rwnie
wiadczyo o artystycznej niezalenoci modego kompozytora. W
epoce Beethovena uwertura bya wci jeszcze wstpem do wikszych
form, zwaszcza scenicznych. Taki charakter maj rwnie niemal
wszystkie dziea tego gatunku w twrczoci samego Beethovena, cho
dzi

wykonuje

Mendelssohn

si
by

je

jako

jednym

samodzielne
twrcw

utwory

symfoniczne.

romantycznej

uwertury

koncertowej, ktra staa si niezalenym od utworw scenicznych,

autonomicznym gatunkiem muzyki symfonicznej XIX stulecia. Jej
prototypem bya uwertura Sen nocy letniej, inspirowana wprawdzie
komedi Szekspira, ale pomylana jako dzieo samodzielne. Dopiero

8|Strona

po latach Mendelssohn wykorzysta j w roli rzeczywistej uwertury,

komponujc w roku 1842 muzyk teatraln do Snu nocy letniej.

Skomponowana 16 lat pniej muzyka teatralna do Snu nocy

letniej nigdy nie zyskaa takiej popularnoci, co uwertura, z wyjtkiem
jednego, jedynego ogniwa, ktre trafio pod przysowiowe strzechy
sawnego Marsza weselnego. Jeszcze mniej znana jest muzyka
teatralna Wolfganga Amadeusza Mozarta do dramatu heroicznego
Tobiasa Philippa von Geblera Tamos, krl Egiptu, oznaczona u
Koechla numerem 345. Wielu biografw widzi w niej wczesn
przymiark

do

ostatniego

operowego

arcydziea

Mozarta

Czarodziejskiego fletu, niektrzy nawet jeszcze wicej dokonan w

planie ideowym i muzycznym bezporedni zapowied genialnego
singspielu. Nie bdziemy tutaj tej kwestii ani rozwaa, ani rozstrzyga,
ale wystarczy dobrze posucha, by w muzyce Mozarta do Tamosa,
krla Egiptu podobiestwa te dostrzec. Muzyka teatralna bya
oczywicie integraln czci sztuki Geblera i pozbawiona jej kontekstu
traci swj dramaturgiczny sens, no ale przecie muzyk t napisa
Mozart, wic ju choby dlatego warto jej posucha. Skada si z
trzech

wielkich

chrw

gosami

solowymi

oraz

piciu

instrumentalnych interludiw, wykonywanych po kadym z piciu aktw

dramatu Geblera. Po raz pierwszy zabrzmiaa podczas inscenizacji
Tamosa, krla Egiptu w Teatrze przy Karynckiej Bramie w Wiedniu w
kwietniu roku 1774. By moe wykonano j ju w poprzednim 1773
roku w Bratysawie, bo i tam wystawiono dramat Tobiasa Geblera, nie
ma jednak na to adnych przekonujcych dowodw. Po raz drugi

9|Strona

muzyka Mozarta zabrzmiaa okoo roku 1779 przy okazji salzburskiej

premiery Tamosa.

Kiedy kompozytor ten przyszed na wiat, Max Bruch pracowa nad

I Koncertem skrzypcowym g-moll, Antonin Dvoak rozpoczyna
komponowanie swojej I Symfonii, Franciszek Liszt ukoczy Missa
choralis, a Jan Brahms napisa popularny cykl 16 walcw na cztery
rce op. 39 i Trio Es-dur op. 40 na fortepian, skrzypce i rg. Kiedy
ponad 90 lat pniej zmar, Pierre Boulez opublikowa swj synny
artyku Alea, w ktrym sformuowa podstawowe zasady aleatoryzmu,
form otwartych i roli przypadku w muzyce, John Cage pracowa nad
Koncertem fortepianowym, ktrego partia solowa skadaa si z 63
lunych kart i to wykonawca decydowa o ich kolejnoci, a Edgar
Varese komponowa swj sawny Poemat elektroniczny. Jego
najwaniejsze utwory, m.in. symfonie i poematy symfoniczne, powstay
w pierwszym kwartale XX stulecia. Najstarsze z nich wyrastay z
tradycji neoromantycznych, ostatnie zadziwiay bardzo nowoczesnym
jzykiem dwikowym. Znakomitym tego przykadem jest jedno z
pnych dzie Jana Sibeliusa, bo o nim mwimy: muzyka teatralna do
szekspirowskiej Burzy, napisana w roku 1925. By to ostatni wielki
utwr w dorobku artysty, w ktrym obok fragmentw czysto atonalnych
pojawiy si ogniwa oparte na specjalnych skalach, przypominajcych
synne modi o ograniczonej transpozycji Oliviera Messiaena. Mimo

10 | S t r o n a

tych miaych eksperymentw, kompozytor nie napisa ju potem

adnego utworu milcza ponad trzydzieci lat a do swej mierci. Jeli
pominiemy jego utwory modziecze, to okae si, e waciwa
twrczo kompozytorska wypenia zaledwie 1/3 jego bardzo dugiego
ycia.

Ludwig van Beethoven kilkakrotnie pisa muzyk teatraln i jak

dowodzi tego sawa paru uwertur do tych dzie nie robi tego
wycznie w celach zarobkowych. Beethoven lubi literatur, sporo
czyta i zdawa sobie spraw z literackich gwiazd swoich czasw.
Wzorem dla niego by zwaszcza Johann Wolfgang Goethe, o ktrego
wzgldy dugo zabiega, cho po sawnym spotkaniu w Cieplicach
okazao si, e z powodu skrajnie rnych temperamentw jakiekolwiek
ni osobistej sympatii nie jest midzy nimi moliwa. 2 wrzenia roku
1812 w jednym z listw Johann Wolfgang Goethe napisa: Poznaem w
Teplicach Beethovena. Jego talent zdumia mnie. Niestety, jest to
czowiek cakowicie nieokrzesany, ktry najzupeniej bdnie uwaa, e
wiat jest wstrtny, ale postaw swoj nie czyni go ani troch milszym
czy to dla siebie, czy dla innych. Rwnie ambiwalentny stosunek mia
Goethe do muzyki Beethovena. O jego V Symfonii powiedzia: To
wcale nie wzrusza, to tylko wprawia w osupienie, to jest grandioso, to
jest bardzo wielkie, wprost optacze, jakby dom si wali. Spotkanie
najwikszego
kompozytorem

11 | S t r o n a

poety
nie

tamtej

epoki

przynioso

najwikszym

adnych

wczesnym

rezultatw,

poza

konwencjonaln wymian uprzejmoci, a jednak Beethoven do koca

ycia pozosta wielkim admiratorem twrczoci Goethego i wielokrotnie
siga do jego dzie. W roku 1810 skomponowa muzyk do jednego z
mao dzi znanych dramatw autora Fausta. W licie do Goethego
napisa: Wkrtce otrzyma Pan z Lipska moj muzyk do Egmonta,
tego sawnego Egmonta, na ktrego spojrzaem na nowo Paskimi
oczyma, ktrego odczuem i odtworzyem w muzyce rwnie gboko,
jak odczuem go w czasie czytania. Chciabym bardzo usysze, co Pan
sdzi o mojej muzyce do Egmonta. Nawet Pana krytyka przyniesie
poytek mnie i mojej sztuce; przyjm j z rwn radoci jak
najwiksz pochwa. O ile wiadomo, Goethe nie odpowiedzia na ten
list. By moe nie zdawa sobie sprawy, e imi hrabiego Lamorala
Egmonta stanie si sawne dziki muzyce Beethovena, a nie za spraw
jego wasnego dramatu.

Inn rwnie sawn teatraln uwertur Beethovena jest

Coriolan op. 62. Na posta Koriolana, czyli legendarnego patrycjusza
rzymskiego i wodza z przeomu VI i V wieku Gnaeusa Marciusa,
zdobywcy Corioli, za co otrzyma swj przydomek, po raz pierwszy
zwrci uwag w teatrze europejskim William Szekspir w napisanej w
roku 1608 wg Plutarcha tragedii Koriolan. Pniej posta rzymskiego
wodza powracaa na sceny w dramatach innych autorw, m.in.
Aleksandra Hardyego i Jamesa Thomsona, a take w operze Antonia
Caldary. Gdy 199 lat po powstaniu tragedii Szekspira Beethoven pisa
sw synn uwertur Koriolan, mia przed oczyma nie tekst sztuki
autora Hamleta, lecz utwr innego dramaturga: radcy wiedeskiego
dworu cesarskiego Heinricha Josepha von Collina, o ktrym pami

12 | S t r o n a

przetrwaa tylko dlatego, e Beethoven napisa muzyk do jednej z jego

kompletnie dzi zapomnianych sztuk.

Londyska prapremiera tego dziea w roku 1728 stanowia jedn z

przeomowych dat nie tyle opery, ile teatru muzycznego, a nawet teatru
jako takiego, bo w zamierzeniu autorw utwr ten by przede wszystkim
dzieem dramatycznym z muzyk i dlatego mwic o nim, podaje si
zawsze najpierw nazwisko autora tekstu, a potem muzyki, czego nie
robi si w przypadku oper. To oczywicie synna Opera ebracza spki
autorskiej

John

Gay

Christopher

Pepusch,

daleki

prototyp

dwudziestowiecznego musicalu i bezporednia inspiracja dla rwnie

gonej, wystawionej dokadnie 200 lat pniej w Berlinie Opery za trzy
grosze Bertholda Brechta i Kurta Weila.

Pomysodawc Opery ebraczej by Jonathan Swift, autor sawnych

Podry Guliwera. W roku 1716 w licie do Alexandra Popea,
jednego z najznakomitszych poetw angielskich tamtej epoki, Swift
napisa: Jest tu w miecie pewien mody i dowcipny czowiek, ktry
pisuje wiersze do swojej kochanki, niezbyt dobre, ale takie wanie,
jakie poetyczny modzieniec pisa powinien, z uwagami o jej urodzie,
przyzwyczajeniach, etc. Wpado mi do gowy, e takie dowcipne
sielanki mogyby mie powodzenie, gdyby zabra si do nich nasz

13 | S t r o n a

przyjaciel John Gay. Bagam Ci, zapytaj go, co on o tym myli? A co

sdzisz o jakiej sielance wiziennej z prostytutkami i zodziejami
gdzie

tam

korespondencji

Newgate?
pomys

Rzucony

autora

lekk

Podry

rk

Guliwera

prywatnej
okaza

si

brzemienn w skutki bomb, ktrej sia raenia przekroczya znacznie

zamierzenia jej twrcw. Mona bowiem sobie wyobrazi, jakie
reperkusje spoeczno-polityczne w wczesnej Anglii wywoa musiao
dzieo, w ktrym urzdujcy szef rzdu Jego Krlewskiej Moci
przedstawiony zosta - ku uciesze publicznoci - jako najgorszy z otrw
w otoczeniu ladacznic, bandytw, skorumpowanych sdziw i zwykych
ajdakw, w ktrym jedynym pozytywnym bohaterem by herszt
miejskiej bandy, a scenografi przedstawionej na scenie historii
tworzya londyska ulica, domy publiczne i osawione wizienie
Newgate. Rwnie atwo wyobrazi sobie mona zgorszenie londyskich
elit i uciech gawiedzi, kiedy okazao si, e wiadomie prostackim,
wulgarnym, a nawet obscenicznym tekstom, jakie paday ze sceny,
towarzyszya muzyka najpopularniejszych wczesnych oper, ktre
wystawiano w londyskich teatrach, w tym take dzie samego
Haendla, ktry na wie o ogromnym sukcesie dziea podobno wpad
we wcieko.

31 sierpnia roku 1928, o godzinie 20.00 w berliskim Theater

am Schiffbauerdamm odbya si gona prapremiera wspomnianej ju
tutaj sztuki Bertholda Brechta i Kurta Weila Opera za trzy grosze.
Sukces dziea Brechta i Weila by - jak wiadomo ogromny, a sama
Opera za trzy grosze doczekaa si wielu inscenizacji i wielu
rozmaitych aranacji jej sawnych songw. Kiedy rozpoczynaa si

14 | S t r o n a

wielka kariera Opery za trzy grosze, rozkwitao rwnie w Europie nowe

medium

fonografia.

Zaledwie

dwa

lata

po

premierze

na

wysokoobrotowych pytach firmy Telefunken ukazay si obszerne

fragmenty dziea Brechta i Weila. W nagraniu wzili udzia ci sami
artyci, ktrzy wystpili podczas prapremiery: Kurt Gerron, Erich Ponto,
Erika Helmke, a obok nich wielka gwiazda tamtych czasw Lotte Lenja.
Graa ta sama orkiestra Lewis Ruth Band, ktr prowadzi ten sam
dyrygent Theo Mackeben. Nagrania dokonano 7 grudnia roku 1930.

15 | S t r o n a

16 | S t r o n a