Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
re
La 1 dition de la Bibliographie des travaux de Pierre Bourdieu, suivie dun entretien entre Pierre
Bourdieu et Yvette Delsaut sur Lesprit de la recherche, a paru en 2002 aux ditions Le Temps des
cerises. Elle a continu tre mise jour rgulirement et aboutit aujourdhui (mai 2009) la version
numriseprsenteici.
Cettebibliographieatconueds lorigine, avec Pierre Bourdieu, commeunoutildetravail
plutt que comme un ouvrage drudition. Elle recense ceux de ses travaux qui ont t imprims et
publis dans le circuit habituel de ldition universitaire et culturelle, comportant des rfrences prcises,
susceptiblesdelesrendrenormalementaccessibles.
Ce travail de recensement nest pas dfinitif. La bibliographie continuera dtre
systmatiquementactualise,afinquy soient intgrslescrits aujourdhui nonencoredits,ainsique
les traductions et autres recueils encore paratre. loccasion des mises jour ainsi prvues, les
documents circulation restreinte ou en exemplaire unique (les textes dactylographis ou ronots
tirage limit,les notes,les manuscrits,lesbauchesprovisoires,lesoriginaux,lacorrespondance,etc.),
qui ne sont pas encore actuellement disponibles en accs indpendant, seront galement rpertoris
mesurequilsserontdmentarchivs.
Toutes les remarques ou complments dinformation sont bienvenus et peuvent tre adresss
lditeur (contact@letempsdescerises.net).Sivoussouhaitezquesoientsignalsdesdocumentsenvotre
possession,ilspeuventgalementnoustretransmisparsonintermdiairepourarchivageetrecensement.
ouvrage
1.
1958
Sociologie de lAlgrie,Paris,PUF(collectionQueSais-je),802,1958,nouv.d.revueetcorrige,1961,8 e
d.,novembre2001.
Trad. anglaise, The Algerians (tr. A.C.M. Ross), prf. R. Aron, Boston, Beacon Press, 1962 (texte ajout, p.145-192: The
RevolutionwithintheRevolution, version modifie de Rvolutiondanslarvolution [1961]).
articles
1959
2.
Tartuffeouledramedelafoietdelamauvaisefoi, RevuedelaMditerrane,4-5(92-93),juillet-octobre
1959,p.453-458.
3.
Lalogiqueinternedelacivilisationalgriennetraditionnelle, in Lesous-dveloppementenAlgrie,Alger,
Secrtariatsocial,1959,p.40-51; aussi, Logiqueinternedelasocitalgrienneoriginelle, in Esquisses
algriennes[2008],p.99-111.
4.
Lechocdescivilisations, in Lesous-dveloppementenAlgrie,Alger,Secrtariatsocial,1959,p.52-64;
aussi,inEsquissesalgriennes[2008],p.59-73.
article
5.
1960
Guerre et mutation sociale en Algrie, tudes mditerranennes, 7, printemps 1960, p.25-37; aussi, in
Images dAlgrie. Une affinit lective[2003],p.47-66;aussi,inEsquissesalgriennes[2008],p.139-150.
Trad.allemande, KriegundGesellschaftlicherWandelinAlgerien, in InAlgerien(trad.deImages dAlgrie[2003]),p.53-75.
article
6.
1961
Rvolutiondanslarvolution, Esprit,1,janvier1961,p.27-40;aussi,inInterventions(1961-2001)[2002],
p.21-28;aussi,inEsquissesalgriennes[2008],p.125-137.
Trad. espagnole, Revolucin en la revolucin, in El campo poltico [2001], p.120-126; aussi, in Intervenciones (trad. de
Interventions[2002]),p.29-38;allemande, RevolutioninderRevolution,inInterventionen(trad.deInterventions[2002]),
2
t.1, p.21-30; anglaise, Revolution in the revolution, in Political Interventions. Social science and political action (trad. de
Interventions[2002]),p.7-13;versionmodifie,TheRevolutionwithintheRevolution, in TheAlgerians(trad.deSociologie
de lAlgrie[1958]).
7.
Compterendu(proposdeR.Bastide,LesreligionsafricainesauBrsil),Lhomme,I,1,janvier-avril1961,
p.114-116.
articles
8.
1962
9.
Lesrelationsentrelessexesdanslasocitpaysanne, LesTempsmodernes,195,aot1962,p.307-331.
clibataires[2002],p.15-66.
11. La hantise du chmage chez louvrier algrien.Proltariat et systme colonial, Sociologie du travail, 4,
1962,p.313-331;aussi,inEsquissesalgriennes[2008],p.213-235.
12. Les sous-proltaires algriens, Les Temps modernes, 199, dcembre 1962, p.1030-1051; aussi, Agone,
Revenirauxluttes, 26-27,2etrimestre2002,p.203-223;aussi,inEsquissesalgriennes[2008],p.193-212.
Trad.anglaise,(versionabrge),TheAlgeriansubproletariate, in Man,StateandSocietyintheContemporaryMaghrib,I.W.
Zartman(d.),Londres,PallMallPress,1973,p.83-89.
ouvrage
1963
13. TravailettravailleursenAlgrie,Paris-LaHaye,d.Mouton,1963(2ed.,avecA.Darbel,J.-P.Rivet,C.
Seibel);aussi,(versionabrge),Algrie60[1977].
articles
14. La socit traditionnelle. Attitude lgard du temps et conduite conomique, Sociologie du travail, 1,
janvier-mars1963,p.24-44;aussi,inEsquissesalgriennes[2008],p.75-98.
p.998-1021(avecJ.-C.Passeron).
ouvrages
1964
16. Le dracinement, la crise de lagriculture traditionnelle en Algrie, Paris, d. de Minuit, 1964, nouv. d.,
1996(avecA.Sayad).
Trad.espagnole,Argeliaentraenlahistoria(tr.A.Abad),Barcelone,EditorialNovaTerra,1965.
17. Les hritiers, les tudiants et la culture, Paris, d. de Minuit, 1964, nouv. d. augm., 1966 (avec J.-C.
Passeron).
Trad. espagnole, Los estudiantes y la cultura (tr. M.T. Lpez Pardina), Barcelone, Editorial Labor S.A., 1967; aussi, Los
Herederos. Los estudiantes yla cultura (introd. R. Sidicaro, tr.M.Mayer), Buenos Aires, Siglo XXI Editores Argentina,2003;
italienne,Idelfini.Glistudentielacultura(tr.V.Baldacci),Bologne-Florence,GuaraldiEditore,1971,rd.(introd.lanouv.
d.,G. Bechelloni), Rimini,Guaraldi,2006;allemande, (extrait), Bildungsprivilegund Bildungschancen, in Die Illusionder
Chancengleichheit [1971], Teil I, p.19-91; aussi, (publ intgrale), Die Erben. Studenten, Bildung und Kultur (tr. S. Egger, E.
Kessler), Constance, UVK Verlagsgesellschaft, 2007; roumaine, (extrait: p.13-15, 19-21, 27-32), in Sociologi francez
contemporan[1971],p.619-626;anglaise,TheInheritors,FrenchStudentsandtheirRelationtoCulture(tr.R.Nice),withanew
Epilogue1979,Chicago-Londres,TheUniversityofChicagoPress,1979;grecque,(tr.N.Panayotopoulos),Athnes,Kardamitsa,
1993;chinoise,(caractressimplifis)(tr.KechaoFengXing),Pkin,TheCommercialPress,2002.
18. Lestudiantsetleurstudes,CahiersduCentredesociologieeuropenne(n1),Paris-LaHaye,d.Mouton,
1964(avecJ.-C.Passeron).
articles
19. TheAttitudeoftheAlgerianPeasantTowardTime (tr. G.E. Williams), in MediterraneanCountrymen,J.
Pitt-Rivers (d.), Paris-La Haye, Mouton, 1964, p.55-72; aussi, The Time Perspectives of the Kabyle, in
TheSociologyofTime,J.Hassard(d.), New York, St. MartinsPress,1990.
Trad. allemande, (version revue), konomische Praxis und Zeitdispositionen, in Entwurf einer Theorie der Praxis (trad. de
Esquisse d'une thorie de la pratique [1972]), p.378-388; hongroise, (version revue), Gazdasgi gyakorlat s id. Az algriai
parasztok idkozelgi attitdjei, (tr. B. Gbor), in Idben lni. Trttneti-szociolgiai tanulmnyok, M. L. Gellrin (d).,
Budapest,AkadmiaiKiad,1990,p.48-59.
12,janvier-mars1964,p.56-94(avecA.Sayad);aussi,inEsquissesalgriennes[2008],p.153-191.
21. Luniversitaire et son Universit, Esprit, 5-6, mai-juin 1964, p.834-847 (avec J.-C. Passeron, J.D.
*
Reynaud,J.-R.Tranton) .
dcembre1964,p.143-144.
ouvrage
1965
24. Unartmoyen,essaisurlesusagessociauxdelaphotographie,Paris,d.deMinuit,1965,nouv.d.revue,
1970(avecL.Boltanski,R.Castel,J.-C.Chamboredon).
articles
25. Lepaysanetlaphotographie, Revuefranaisedesociologie,VI,2,avril-juin1965,p.164-174(avecM.-C.
Bourdieu).
4
avril2007,p.43-57;anglaise, ThePeasantandPhotography (tr. R.Nice,L.Wacquant),Ethnography, 5(4), n spcial, Pierre
BourdieuintheField, dcembre 2004, p.601-616;portugaise, Ocamponseafotografia (tr. H.Pinto,J.MadureiraPinto,rv.
F.Berlatto,B.Gisi),Revistadesociologiaepoltica(Brsil),26,juin2006,p.31-39.
27. The Sentiment of Honour in Kabyle Society (tr. Ph Sherrard), in Honour and Shame. The Values of
Mediterranean Society, J.G. Peristiany (d.), Londres, Weidenfeld and Nicholson, 1965, p.191-241; aussi,
TheSensofHonour (tr. R.Nice),inAlgeria1960[1979],p.95-132.
Trad. portugaise, O sentimento da honra na sociedada cabilia (tr. J. Cutileiro), in Honra e vergonha, J.G. Peristiany (d.),
Lisbonne,FundaoCalousteGulbenkian,1971,p.157-195;publ.franaise, Le sens de lhonneur, in Esquisse dune thorie de
lapratique[1972],p.13-44etn.60-64;aussi,(versionrevueetaugmente),inEsquisse dune thorie de la pratique[2000],p.1960;trad.sudoise, Hedersknslan, in Kultursociologiskatexter[1986],p.19-61.
CahiersduCentredesociologieeuropenne(2),Paris-LaHaye,d.Mouton,1965,p.9-36;aussi,LesTemps
modernes,232,septembre1965,p.435-466(avecJ.-C.Passeron).
Trad. italienne, Il linguaggio nell apprendimento, Scuola e citt, 7-8, Luglio-Agosto 1969, p.331-334; allemande, (extrait:
p.11-31), DieAufrechterhaltungderOrdnung, 1,inDieIllusionderChancengleichheit[1971],p.92-129;anglaise, Language
and Pedagogical Situation (tr. R. Teese), Melbourne Working Papers 1980, D. McCallum, U. Ozolins (ds), Melbourne,
UniversityofMelbourne,DepartmentofEducation,1980,p.36-77; aussi, Introduction:LanguageandRelationshiptoLanguage
in the Teaching Situation in Academic Discourse... [1994], p.1-34; aussi, Beogradski Krug/Belgrade Circle Journal, O.Savic
(d.),3-4/1997,1-2/1998,p.64-78;japonaise,(tr.T.Yasuda),Tokyo,Fujiwara-shoten,1999.
desociologieeuropenne(2),Paris-LaHaye,d.Mouton,1965,p.37-69(avecJ.-C.PasseronetM.deSaint
Martin).
Trad. anglaise, Students and the Language of Teaching (tr. R. Teese), Melbourne Working Papers 1980, D. McCallum, U.
Ozolins (ds), Melbourne, University of Melbourne, Department of Education, 1980, p.78-124; aussi, in Academic Discourse...
[1994],p.35-79;japonaise,(tr.T.Yasuda),Tokyo,Fujiwara-shoten,1999.
communicationorale
31. Communication et culture, Dbat, Noroit(Arras),janvier1965,p.17-21etfvrier1965,p.10-11,15-22.
ouvrage
1966
Trad. italienne, Lamore dellarte. I musei darte europei e il loro pubblico (tr. M.B. Giraud, L. Pennacchi Brienza), RiminiFlorence, Guaraldi Editore, 1972; sudoise, (extrait), Museerna och deras publik (tr. K. Karling), in Konstsociologi, S.
Sandstrm (d.), Lund,CWK Gleerup, 1970,p.65-113; anglaise, TheLoveof Art. European Art Museumsandtheir Public (tr.
C.Beattie, N.Merriman), Cambridge, Polity Press, 1990; aussi, (extrait), in Art in Modern Culture : An Anthology of Critical
Texts,F.Franscina,J.Harris(ds),NewYork,HarperCollins,1992;japonaise,(tr.M.Yamashita),Kyoto,BoktakshaEditions,
1994;portugaise,Oamorpelaarte.Osmuseusdeartenaeuropaeseupblico(tr.G.J.deFreitasTeixeira),SoPaulo,EDUSPEditoraZouk,2003;catalane,Elamoralarte.Losmuseuseuropeosydupblico(tr.J.Terr,M.Treserra),Barcelone,Paids,
2003;allemande,DieLiebezurKunst.EuropischeKunstmuseenundihreBesucher(tr.S.Egger,E.Kessler),Constance,UVKVerlagsgesellschaft,2006;chinoise,Wuhan,d. dart du Hubei.
La catgorie Communications orales regroupe des productions qui ont connu une premire forme parle avant d'avoir t
publies(entretiens,dbats,cours,confrences,exposs, communications, leons, discussions, etc.). Il sagit cependant de textes,
c'est--dire dcrits construits et retravaills pour tre lus, et non de la transcription crite d'enregistrements.
articles
d.deMinuit,1966,p.117-129.
34. La fin dun malthusianisme?, in Darras, Le partage des bnfices, expansion et ingalits en France,
Paris,d.deMinuit,1966,p.135-154(avecA.Darbel).
35. La transmission de lhritage culturel, in Darras, Le partage des bnfices, expansion et ingalits en
France,Paris,d.deMinuit,1966,p.383-420.
Trad. hongroise, (extraits: p.383-413, 417-420), A kulturlis rkseg tadsa, in A mszaki halads problmi, Budapest,
KzgazdasgisJogiKnyvkiad,1967,p.287-320;anglaise, InequalityatSchoolastheKeytoCulturalInequality(1966), in
J.Ahearne(d.),FrenchCulturalPolicyDebates,Londres-NewYork,Routledge,2002,p.62-69.
37. Une tude sociologique dactualit: les tudiants en sciences , Revue de lenseignement suprieur,4,1966,
p.199-208 (Rsum du rapport denqute, effectue sous la direction de P. Bourdieu par le Centre de
sociologieeuropenne, pour lAssociation dtude pour lexpansion de la recherche scientifique, Commission
I,documentn37).
3,juillet-septembre1966,p.325-347.
Trad. serbo-croate, Skola kao zastitnik nejednakosti, Gledista, 2, 1967; anglaise, The school as a conservative force:
scholasticandculturalinequalities (tr. J.C. Whitehouse), in ContemporaryResearchintheSociologyofEducation,J.Eggleston
(d.),Londres,Methuen,1974,p.32-46;aussi,inSchoolingandCapitalism.ASociologicalReader,R.Daleetal.(ds),Londres,
Routledge/TheOpenUniversityPress,1976,p.192-200;portugaise, Aescolaconservadora:asdesigualdadesfrenteescolae
cultura (tr. J.Gouveia,A.Nogueira),EducaoemRevista,BeloHorizonte,10,dez.1989;aussi,inEscritosdeEducao[1998],
p.40-64;allemande, DiekonzervativeSchule ,inWiedieKulturzumBauernkommt[2001],p.25-52;aussi,inAbsolutePierre
Bourdieu[2003],p.80-93.
40. Une sociologie de laction est-elle possible?, Revue franaise de sociologie, VII, 4, octobre-dcembre
1966,p.508-517(avecJ.D.Reynaud).
Trad. anglaise, Is a Sociology of Action Possible?, in Positivism and Sociology, A. Giddens (d.), Londres, Heinemann
Educational Books, 1974; polonaise, Czy socjologia dzialania jest mozliwa?, in Kryzys i schizma 2, Antyscjentystyczne
tendencjewsocjologiiwspolczesnej,E.Mokrzycki(d.),Varsovie,PastwowyInstytutWydawniczy,1984,p.210-226.
41. Champ intellectuel et projet crateur, Les Temps modernes, Problmes du structuralisme, 246,
novembre1966,p.865-906.
Trad. espagnole, Campo intelectual y proyecto creador, in J. Pouillon et al., Problemas del Estructuralismo, Mexico, Siglo
veintiuno editores S.A., 1967, p.135-182; aussi, in N. Arajo, T. Delgado (ds), Textos de teoras y crtica literarias (Del
formalismo a los estudios postcoloniales), Mexico, Universidad autnoma metropolitana unidad iztapalapa, 2003, p.241-285;
portugaise, Campointelectualeprojetocriador (tr. R.M. RibeirodaSilva),in ProblemasdoEstruturalismo,RiodeJaneiro,
ZaharEditres,1968,p.105-145;japonaise,(tr.I.Arakawa),inProblmesdustructuralisme,Tokyo,MisuzuShobo,1968,p.105144;anglaise, Intellectualfieldandcreativeproject(tr.S.France),SocialScienceInformation,VIII,2,avril1969,p.89-119;
aussi, in Knowledge and Control: New Directions for the Sociology of Education, M. F.D. Young (d.), Londres, CollierMacmillan, 1971, p.161-188; allemande, Knstlerische Konzeption und intellektuelles Krftefeld, in Zur Soziologie der
symbolischenFormen[1974(1red.,1970)],p.75-124;serbo-croate, Intelektualnopoljeistvaralackazamisao (tr. V.Naumov),
Kultura(Belgrade),10,1970,p.74-107.
* Darras est un pseudonyme collectif, qui dsigne le groupe (de sociologues et dconomistes) runi Arras loccasion du
colloque organis, par P. Bourdieu et A. Darbel, les 12 et 13 juin 1965 au Cercle Noroit, sur les transformations de la socit
franaisedepuislaDeuximeGuerremondiale.
communicationsorales
42. Lidologie jacobine, Communication la Semaine de la pense marxiste (9-15mars1966),inDmocratie
etlibert,Paris,ditionssociales,1966,p.167-173;aussi,inInterventions(1961-2001)...[2002],p.55-61.
43. Pourunepdagogierationnelle,(entretien),Lambda,novembre1966,p.3-5.
articles
1967
Fdrationfranaisedestravailleurssociaux,1966-1967,p.133-136.
Centredesociologieeuropenne(4),Paris-LaHaye,d.Mouton,1967,p.21-58(avecJ.-C.Passeron).
47. SociologyandPhilosophyinFrancesince1945:DeathandResurrectionofaPhilosophywithoutSubject,
SocialResearch,XXXIV,1,Spring1967,p.162-212(avecJ.-C.Passeron).
Trad. italienne, Sociologia e filosofia in Francia dal 1945. Morte e resurrezione della filosofia senza soggetto, Trimestre
(Pescara),I,2,dcembre1967,p.3-36;aussi,inMitosociologia,Contributi...[1971],p.47-101;espagnole,Muerteyresurrecion
de la filosofia sin sujeto , in Mitosociologia (trad. de Mitosociologia. Contributi... [1971]), p. 59-124; aussi, Sociologa y
Filosofa en Francia desde 1945: Muerte y resurreccin de la filosofa sin sujeto (tr. E.AlonsoValeroetJ.L.BellnAguilera),in
J.L. Moreno Pestaa et F. Vzquez Garca (ds), Pierre Bourdieu y la Filosofa, Matar (Barcelona), Ediciones de Intervecin
Cultural Montesinos, 2006, p.111-163; allemande, Soziologie und Philosophie in Frankreich seit 1945: Tod und
Wiederauferstehung einer Philosophie ohne Subjekt, in Geschichte der Soziologie, Studien zur kognitiven, sozialen und
historischenIdentitteinerDisziplin,W.Lepenies(d.),Francfort,Suhrkamp-Verlag,1981,tome3,p.496-551.
48. Limage de limage, Lanne 66, Catalogue de lexposition Bernard Rancillac, Paris, Galerie Blumenthal-
1967,nouv.d.augm.,1970,p.133-167.
Trad. allemande, Der Habitus als Vermittlung zwischen Struktur und Praxis, in Zur Soziologie der Symbolischen Formen
[1974](1red.,1970),p.125-158;portugaise, Estrutura,Habituseprtica,inAEconomiadasTrocasSimbolicas[1974],p.337361;japonaise,inActes(Tokyo),2,1986,p.126-150;catalane, Simbologiaipensamentescolstic (tr. F.Parellada),Papers,
Revista de sociologia (Barcelone), 31, 1989, p.9-31; anglaise, Postface to Erwin Panofsky, Gothic Architecture and
Scholasticism (tr. L. Petit),. in B. Hossinger, The Premodern Condition. Mediavalism and the Making of Theory, ChicagoLondres,TheUniversityofChicagoPress,2005,p.221-242
communicationsorales
50. Systmes denseignement et systmes de pense, Communication au VIe Congrs mondial de la
sociologie (vian, septembre 1966), Revue internationale des sciences sociales, Fonctions sociales de
lducation, XIX, 3, 1967, p.367-388;aussi,inF.Clment,M.RocaiEscoda,F.SchultheisetM.Berclaz
(ds), LInconscient acadmique, Genve-Zurich, d. Seismo, Sciences sociales et problmes de socit,
2006,p.21-46.
Trad.anglaise, SystemsofEducationandSystemsofThought, InternationalSocialScienceJournal,XIX,3,1967,p.338-358;
aussi,inReadingsintheTheoryofEducationalSystem,E.Hopper(d.),Londres,Hutchinson&Co,1971,p.159-183;aussi,in
KnowledgeandControl:NewDirectionsfortheSociologyofEducation,M.F.D.Young(d.),Londres,Collier-Macmillan,1971,
p.189-207;aussi,inSchoolingandCapitalism,Asociologicalreader,R.Daleetal.(ds),Londres,RoutledgeandKeganPaul/The
OpenUniversityPress,1976,p.192-200;portugaise, SistemasdeEnsinoeSistemasdePensamento,inAeconomiadastrocas
simbolicas[1974],p.203-229;allemande, UnterrichtssystemeundDenksysteme,inWiedieKulturzumBauernkommt[2001],
p.84-110.
51. missionsdephilosophie1966-1967(consacresaulangage),Paris,Institutpdagogiquenational,Dossiers
pdagogiquesdelaradiotlvisionscolaire,1967.
ouvrage
1968
52. Le mtier de sociologue, Paris, Mouton-Bordas, 1968 (avec J.-C. Chamboredon et J.-C. Passeron); 2e d.,
septembre 1972, avec Prface la deuxime dition; 5e d., Berlin, EHESS-Mouton-de Gruyter, 2005,
avecajout:Meanwhile,Ihavecometoknowallthediseasesofsociologicalunderstanding[1991],p.VXIX.
Trad.espagnole,(extrait:p.7-12,25-113),Metodologia,BuenosAires,Escuelalatinoamericanadesociologia,mai1970;aussi,El
oficio de socilogo, Madrid, Ed. Siglo veintiuno editores S.A., 1976; roumaine, (extrait: p.64-76), in Sociologia francez
contemporan, Bucarest, Ed. Politic,1971,p.191-200; italienne, Il mestiere di sociologo (tr. M. Buonanno), Remini-Florence,
Guaraldi Editore, 1976; anglaise, The Craft of Sociology, B.Krais (d.) (tr. R.Nice), New York, Walter de Gruyter, 1991;
allemande,Soziologieals Beruf,B.Krais (d.) (tr. H.Beister, R.Blomert, B.Schwibs), Berlin, Walter deGruyter,1991;arabe
(trad.partielle,tr.N.Jhil),Beyrouth,Daral-Qqiqa,1993;japonaise,Tokyo,Fujiwara-shoten,1994.
articles
53. Neutralitdellasociologia?, Librinuovi,settembre1968,p.2.
1968,p.227-253(avecJ.-C.Passeron).
Trad. allemande, Prfung einer Illusion, in Die Illusion der Chancengleichheit [1971], p.161-190; hongroise, Egy illzi
vizsglata, in Franciaszociolgia,Budapest,KzgazdasgisJogiKnyvkiad,1971,p.371-401.
55. lments dune thorie sociologique de la perception artistique, Revue internationale des sciences
sociales, Lesartsdanslasocit,XX,4,1968,p.640-664;aussi,Noroit(Arras),134,janvier1969,p.3-14;
135,fvrier1969,p.5-14.
Trad. anglaise, Outline of a sociological theory of art perception, International Social Science Journal, XX, Winter 1968,
p.589-612;aussi,inTheFieldofCulturalProduction.EssaysonArtandLiterature[1993],p.215-237; aussi, (extrait), Artistic
Taste and Cultural Capital, in Culture and Society: Contemporary Debates, J.C. Alexander, S. Seidman (ds), Cambridge,
Cambridge University Press, 1991, p.205-215; aussi, in Culture, Communication and Leisure in Israel, Tel Aviv, The Open
University of Israel,1999,p.415-425; allemande, Elemente zu einersoziologischen Theorie der Kunstwahrnehmung, in Zur
SoziologiedersymbolischenFormen[1974(1red.,1970)],p.159-201;aussi,inSeminar:Literatur-undKunstsoziologie,P.Brger
(d.),Francfort,Suhrkamp-Verlag,SuhrkampTaschenbuchWissenschaft245,1978,p.418-457;aussi,inSoziologiederKunst,J.
Gerhards (d.), Opladen, Westdeutscher Verlag, 1997, p.307-336; espagnole, Elementos de una teoria sociolgica de la
percepcinartistica, in Sociologiadelarte,BuenosAires,EdicionesNuevaVision,1971,p.43-80.
Winter1968,p.681-706.
communicationorale
57. Introduction la sociologie, missions de philosophie 1967-1968, Paris, Ministre de lducation
nationale,1968(avecJ.-C.Passeron).
articles
1969
Vervoort(ds),LaHaye,d.Mouton,1969,p.181-189.
59. Sociologie de la perception esthtique, in Les sciences humaines et loeuvre dart, Bruxelles, La
connaissanceS.A.,1969,p.161-176,251-254.
communicationsorales
60. Lvolution de la structure des chances daccs lenseignement suprieur. Dformation ou translation, in
61. Systme et innovation, communication au Colloque national dAmiens (mars 1968), in Pour une cole
nouvelle.Formationdesmatresetrecherchesenducation,Paris,Dunod,1969,p.347-350.
ouvrages
1970
62. Zur Soziologie der symbolischen Formen (tr. W.H. Fietkau),Francfort, Suhrkamp-Verlag, 1970,Suhrkamp
Taschenbuch Wissenschaft 107, 1974 [recueil de textes traduits en allemand: p.7-41, Structuralism and Theory of
Trad. allemande, (extrait: p.87-129, 133-166), Gegner und Komplicen, Die verstimmten Partner, in Die Illusion der
Chancengleichheit [1971], p.92-161; (extrait: p.13-84), Grundlagen einer Theorie der symbolischen Gewalt, in Grundlagen
einerTheoriedersymbolischenGewalt[1973],p.7-87;italienne,Lariproduzione,sistemidiinsegnamentoeordineculturale(tr.
G.Mughini),Rimini-Florence,GuaraldiEditore,1972,rd.,Lariproduzione.Perunateoriadeisistemidiinsegnamento(introd.
lanouv.d.,G.Bechelloni),Rimini,Guaraldi,2006;portugaise,Areproduo,Elementosparaumateoriadosistemadeensino
(tr.R.Bairo,P.B.Garcia),RiodeJaneiro,LivrariaFranciscoAlvesEditoraS.A.,1975;rd.(tr.R.Bairo,rv.P.B.Garciaet
A.M. Baeta), Petrpolis, Editora Vozes, 2008 (2e d., 2009); anglaise, Reproduction in Education, Society and Culture (tr. R.
Nice),introd.T.Bottomore,Londres-Beverley Hills, Sage Publications, 1977, nouv. d. augm. dune prface, AcademicOrder
andSocialOrder [1990];espagnole,Lareproduccion,ElementosparaunaTeoradelSistemadeEnseanza,Barcelone,Editorial
Laia, 1977; aussi, (extrait: Prface de la rdition), PrefacioalaReedicindeLaReproduccin, in Capitalcultural,escuelay
espaciosocial [1997]; aussi,(publ. intgrale), La reproduccion. Elementosparauna TeoradelSistemade Enseanza, Madrid,
Editorial Popular, 2001; sudoise, (extraits: p.134-152, 157-164, 185, 230-253), Pedagogisk och spraklig auktoritet,
Utbildningssystamets ideologiska funktion (tr. B. Berner), in Skola, ideologi och samhlle, B. Berner, S. Callewaert, H.
Silberbrandt(ds),Stockholm,Wahlstrm&Widstrand,1977,p.25-45,56-76;aussi,(publ.intgrale),Reproduktionen.Bidragtill
enteoriomutbildningssystemet(tr.G.Sandin,prf.D.Broady),Lund,Arkivfrlag,2008;danoise,(extraits:p.134-152,157-164,
185,230-248,250-254),inSkole,ideologiogsamfund,B.Berner,S.Callewaert,H.Silberbrandt(ds),Copenhague,Munksgaard,
1977,p.20-41,48-69;aussi, (publ. intgrale), Reproduktionen.Bidragtilenteoriomundervisningssystemet (tr.P.F.Bundgrd),
Copenhague, Hans Reitzels Forlag, 2006; hongroise, (extrait: p.131-206), Az rtelmisgi hagyomny s a trsadalmi rend
megrzse, in Atrsadalmiegyenltlensgekjratermeldse[1978],p.7-70;polonaise,Reprodukcja.Elementyteoriisystemu
nauczania(tr.E.Neyman),Varsovie,PanstwoveWydawnictwoNaukowe,1990,rd.,Varsovie,WydawnictwoNaukowePWN,
2006; japonaise, (extrait: p.18-26) (tr. M.Ikebe, T.Yamamoto), in Curriculum populaire, curriculum de lcole, Tokyo,
Shinhyoron,1983,p.185-198;aussi,(publ.intgrale),Tokyo,Fujiwara-shoten,1991;arabe,(extrait: livre 1: Fondements dune
thorie de la violence symbolique), (tr. N. Jhil), Beyrouth-Casablanca, Al-Markaz al-thaqafi al-arabi, 1994; aussi, (publ.
intgrale),Beyrouth(Liban),A.O.T.(ArabOrganizationforTranslation),2007;corenne,Soul,DongmoonsunPublishing,2000;
chinoise,(caractressimplifis)(tr.KechaoFengXing),Pkin,TheCommercialPress,2002;russe,Moscou,TheMoscowSchool
of Social and Economic Sciences Prosveshcheniye, 2007.
articles
64. Lamaisonkabyleoulemonderenvers, in changesetcommunications.MlangesoffertsClaudeLvi-
1970,p.147-175(avecM.deSaintMartin).
communicationorale
66. Lathorie (entretienavecO.Hahn),VH(VictorHugo)101,2,t1970,p.12-21.
Trad.espagnole,inLateoria,Barcelone,EditorialAnagrama,1971.
ouvrages
1971
67. Mitosociologia, Contributi a una sociologia del campo intellettuale, Bologne-Florence, Guaraldi Editore,
1971 (avec J.-C. Passeron) [recueil de textes traduits en italien (tr. A. Beltrami, P. Dorfles): p.15-46, Sociologues des
mythologiesetmythologiesdesociologues [1963];p.47-101, SociologyandPhilosophyinFrancesince1945 [1967].
Trad.espagnole(traduit de litalien, tr. R.Gual),Mitosociologia,Barcelone,EditorialFontanella,1975.
69. Die Illusion der Chancengleichheit, Stuttgart, E. Klett Verlag, 1971 (avec J.-C. Passeron) [recueil de textes
traduits en allemand (tr. B. et R. Picht): p.19-91, Les hritiers [1964]; p.92-161, La reproduction [1970],p.87-129; p.161-189,
Lexamen dune illusion[1968];p.190-228, La comparabilit des systmes denseignement[1967],p.21-58].
Voiraussi,(extrait:p.82-91), PldoyerfreinerationaleHochschuldidaktik, reprisinWiedieKulturzumBauernkommt[2001],
p.144-152.
articles
70. Champ du pouvoir, champ intellectuel et habitus de classe, Scolies, Cahiers de recherches de lcole
normalesuprieure,1,1971,p.7-26.
1,1971,p.3-21.
Trad.portugaise, UmaInterpretaodaTeoriadaReligiodeMaxWeber ,inAeconomiadastrocassimblicas[1974],p.7998;anglaise(version modifie), Legitimation and Structured Interests in Webers Sociology of Religion (tr. Ch. Turner), in Max
Weber, Rationality and Modernity, S. Whimster, S. Lash (ds), Londres, Allen & Unwin, 1987, p.119-136; espagnole, Una
interpretaciondelateoriadelareligionsegunMaxWeber, in Intelectuales,polticaypoder[1999],p.43-63;allemande, Eine
InterpretationderReligionnachMaxWeber, in DasreligiseFeld.TextezurkonomiedesHeilsgeschehens[2000],p.11-37;
aussi,(tr.A.Pfeuffer),inReligion.SchriftenzurKultursoziologie5[2009],p.7-29.
ResearchinAfrica,vol.4,1,avril1971,p.36-44.
10
simbolice, in Economia bunurilor simbolice [1986], p.31-111; russe (tr. N.Chmatko), in Socio-Logos, 1/2, 1993, p.49-62;
espagnole, Elmercadodelosbienessimblicos, in CreenciaArtsticayBienesSimblicos[2003],p.85-154.
Maldidier).
Trad.allemande, DieVerteidigungderZunft,inTitelundStelle[1981],p.117-168.
communicationsorales
78. Reproduction culturelle et reproduction sociale (Communication au Colloque de Durham, avril 1970),
Informationsurlessciencessociales,X,2,avril1971,p.45-99.
Trad. allemande, Kulturelle Reproduktion und soziale Reproduktion, in Grundlagen einer Theorieder symbolischen Gewalt
[1973],p.89-139;anglaise, CulturalReproductionandSocialReproduction, in Knowledge,Education,andCulturalChange,R.
Brown(d.),Londres,Tavistock,1973,p.71-112;aussi,inPowerandIdeologyinEducation,J.Karabel,A.H.Halsey(ds),New
York, Oxford University Press, 1977,p.487-511; portugaise, Reproduo Cultural e Reproduo Social, in A economia das
trocas simblicas [1974], p.295-336; sudoise, Kulturell reproduktion och social reproduktion, in Jmlikhetsmyt och
klassherravlde,S.Lundberg,S.Selander,U.hlund(ds),Lund,Cavefors,1976,p.158-203;espagnole, Reproduccincultural
yreproduccinsocial, in Politica,igualdadsocialyeducacin,I,Madrid,ServiciodePublicacionesdelMinisteriodeEducacin
yCiencia,1978,p.257-303.
79. Lopinion publique nexiste pas, Confrence (Arras, Noroit, janvier 1971), Noroit, 155, fvrier 1971;
dbat, Noroit, 156, mars 1971; aussi, Les Temps modernes, 318, janvier 1973, p.1292-1309; aussi, in
Questionsdesociologie[1980],p.222-235.
Trad. italienne, Lopinione pubblica non esiste, Problemi dellinformazione, 1, Gennaio-Marzo 1976, p.71-88; aussi, in A.
Boschetti, La rivoluzione simbolica di Pierre Bourdieu, Venise, Marsilio Editori (collection I libri di Reset), 2003, p.154-173;
hongroise, A kzvlemny nem ltezik, in A vlogatsban szerepl tenulmnyok bibliogrfiai adatai, Budapest, Gondolat,
1977; anglaise, Public Opinion Does Not Exist (tr. M.C. Axtmann), in Communication and ClassStruggle, A. Mattelart, S.
Siegelaub (ds), New York/Bagnolet, International General/IMMRC, 1979, vol. 1, Capitalism, Imperialism, p.124-130;
grecque, in Politis, 68, 1986, p.36-39; aussi, in The Greek Review of Social Research, 77, 1990, p.3-14; aussi, in Keimena
Koinoniologias[1994];bulgare, Public Opinion doesnt exist (tr. D.Deyanov),CritiqueetHumanisme,2,1991;aussi,inLe
rapportdeBraudi,CritiqueetHumanisme,Sofia,1992;turque, KamuoyuYoktur, in P. Bourdieu, P. Champagne, D.Gaxie,
J.P.Grmy, G.Michelat, H.Tufan (ds), Kamuoyu Kimin Oyu?, Istanbul, Kesit Yayincilik, 1995, p.177-188; espagnole, La
opininpblicanoexiste, inSociologiaycultura[1990],p.239-250;aussi,inVocesyCulturas(Barcelone),10,1996,p.137-146;
russe,inSociologiedelapolitique[1993];aussi,in uvres choisies de Pierre Bourdieu[2005],p.272-285;slovne, Javnega
mnenjani, in SociologijaKotPolitika[2003],p.105-123.
Voiraussitrad.deQuestionsdesociologie[1980].
ouvrage
1972
80. Esquisse dune thorie de la pratique, prcd de trois tudes dethnologie kabyle,Genve,Droz,1972;en
formatdepoche(versionrevueetaugmente):Paris,d.duSeuil(collectionPointsEssais),2000.
Trad.allemande,EntwurfeinerTheoriederPraxisaufderethnologischenGrundlagederkabylischenGesellschaft(tr.C.Pialoux,
B.Schwibs),Francfort,Suhrkamp-Verlag,1976,SuhrkampTaschenbuchWissenschaft,291,1979;anglaise,(extrait),p.162-189,
TheThreeFormsofTheoreticalKnowledge, SocialScienceInformation,XII,1,1973,p.53-80;aussi,(publ.intgrale),Outline
of a Theory of Practice (tr. R. Nice), Cambridge, Cambridge University Press, 1977; aussi, (publ. partielle), p.3-9, 72-73,
Structures, Strategies, and the Habitus, in French Sociology, Rupture and Renewal Since 1968, C. Lemert (d.), New York,
ColumbiaUniversityPress,1981,p.86-96; aussi, Structures,Habitus,Power:BasisforaTheoryofSymbolicPower, in Culture,
Power,History.AReaderinContemporarySocialTheory,N.B.Dirks,G.Eley,S.B.Ortner(ds),Princeton,PrincetonUniversity
Press,1994,p.155-199;aussi, Structures, Strategies and the Habitus ,inRethinkingtheSubject:AnAnthologyofContemporary
EuropeanSocialThought,J.Faubion(d.),Boulder(CO),WestviewPress,1995;hongroise,p.227-244, Aszimbolikustke, in
Atrsadalmiegyenltlensgekjratermeldse[1978],p.379-400;portugaise,p.162-189, Esboodeumateoriadapratica, in
PierreBourdieu:sociologia,R.Ortiz(d.),SoPaulo,EditoraAtica,1983,p.46-81;aussi,(publ.intgrale),EsboodeUmaTeoria
da Prtica. Precedido de Trs Estudos de Etnologia Cabila (tr. M. Serras Pereira), Oeiras, Celta Editora, 2002 (pour ld.
portugaise);sudoise,p.13-44,60-64, Hedersknslan, inKultursociologiskatexter[1986],p.19-61;danoise, Detreformerfor
teoretiskviden (tr. M.Norholm,K.A.Petersen),inS.Callewaert,M.Munk,N.Norholm,K.A.Petersen(ds),PierreBourdieu.
Centraleteksterindenforsociologiogkulturteori,Copenhague,AkademiskForlag,1994;italienne,Perunateoriadellapratica,
conTrestudidietnologiacabila(tr.I.Maffi),Milan,RaffaelloCortinaEditore,2003;autres trad.,voird.enformatdepoche
[2000].
articles
81. Composition sociale de la population tudiante et chances daccs lenseignement suprieur,
Orientations,41,janvier1972,p.89-102(avecC.Grignon,J.-C.Passeron).
Voiraussi,Lvolution de la structure des chances daccs lenseignement suprieur. Dformation ou translation [1969].
82. Die Museumskonservatoren (tr. W.M. Sprondel, C. Weber), in Berufssoziologie, T. Luckmann, W.M.
Sprondel(ds),Cologne,Kiepenheuer&Witsch,1972,p.148-153.
83. Les doxosophes, Minuit, 1, novembre 1972, p.26-45; aussi, (extrait), in Interventions (1961-2001)...
[2002],p.84-85.
1127; aussi, Les stratgies matrimoniales dans le systme des stratgies de reproduction, in Le bal des
clibataires[2002],p.167-210.
Trad. anglaise, Marriage Strategies as Strategies of Social Reproduction (tr. E. Forster), in Family and Society, Selections
fromtheAnnales, R. Forster and O. Ranum (ds), Baltimore-Londres,TheJohnHopkinsUniversityPress,1976,p.117-144.
communicationorale
85. CompterendudugroupeI,inVieactiveetformationuniversitaire, Actes du Colloque dOrlans (novembre
1970),Paris,Dunod,1972,p.109-113.
ouvrage
1973
86. GrundlageneinerTheoriedersymbolischenGewalt,Francfort,Suhrkamp-Verlag,1973(avecJ.-C.Passeron)
[recueildetextestraduitsenallemand(tr.E.Moldenhauer):p.7-87, Fondements dune thorie de la violence symbolique, in La
reproduction[1970],p.13-84;p.89-139, Reproductionculturelleetreproductionsociale[1971].
articles
88. Classesetclassement, Minuit,5,septembre1973,p.22-24.
89. Les stratgies de reconversion. Les classes sociales et le systme denseignement, Information sur les
sciencessociales,XII,5,octobre1973,p.61-113(avecL.Boltanski,M.deSaintMartin).
Trad. anglaise, Changes in social structure and changes in the demand for education, in Contemporary Europe. Social
Structures and Cultural Patterns, S. Giner, M. Scotford-Archer (ds), Londres, Routledge and Kegan Paul, 1977, p.197-227;
hongroise, Rekonverzis stratgiak, in A trsadalmi egyenltlensgek jratermeldse [1978], p.350-378; portugaise, As
EstratgiasdeReconverso, in Educaoehegemoniadeclasse,J.C.GarciaDurand(d.),RiodeJaneiro,ZaharEditores,1979,
p.105-176;allemande, KapitalundBildungskapital,ReproduktionsstrategienimsozialenWandel,inTitel und Stelle[1981],
p.23-87.
ouvrage
1974
90. A Economia das Trocas Simblicas, S. Miceli (d.), So Paulo, Editora Perspectiva, 1974 [recueil de textes
traduitsenportugais(tr.S.deAlmeidaPrado,W.CamposVieira,S.Miceli):p.3-25, Conditiondeclasseetpositiondeclasse
[1966];p.27-78, Genseetstructureduchampreligieux[1971];p.79-98, Uneinterprtationdelathoriedelareligionselon
MaxWeber[1971];p.99-181, Lemarchdesbienssymboliques[1971];p.183-202, Champdupouvoir,champintellectuelet
habitus de classe [1971]; p.203-229, Systmes denseignement et systmes de pense [1967]; p.231-267, Lexcellence
scolaire et les valeurs du systme denseignement franais[1970];p.269-294, Dispositionesthtiqueetcomptenceartistique
[1971]; p.295-336, Reproduction culturelle et reproduction sociale [1971]; p.337-361, Postface E. Panofsky, Architecture
gothiqueetpensescolastique[1967].
articles
91. Avenirdeclasseetcausalitduprobable, Revuefranaisedesociologie,XV,1,janvier-mars1974,p.3-
42.
Trad. hongroise, Az osztlyok plyja s a valszinsgi oksg, in A trsadalmi egyenltlensgek jratermeldse [1978],
p.237-310; allemande, Klassenschicksal, individuelles HandelnunddasGesetzder Wahrscheinlichkeit,in Titel und Stelle
[1981], p.169-226; portugaise, Futuro de classe e causalidade do provavel, in Escritos de Educao [1998], p.81-126;
11
12
espagnole, Porvenir de clase y causalidad de lo probable , in A.B. Gutirrez (d.), Campodelpodereyreproduccinsocial.
Elementosparaunanlisisdeladinmicadelasclases[2007],p.75-126.
92. Les fractions de la classe dominante et les modes dappropriation des oeuvres dart, Informationsurles
sciencessociales,XIII,3,juin1974,p.7-32.
communicationorale
93. Hautecoutureethauteculture, Noroit(Arras),192,novembre1974,p.1-2,7-17;dbat,Noroit,193-194,
dcembre1974-janvier1975,p.2-11;aussi,inQuestionsdesociologie[1980],p.196-206.
Voirtrad.deQuestionsdesociologie[1980].
articles
1975
1975,p.4-6;aussi,inInterventions(1961-2001)...[2002],p.123-127.
Trad. grecque, in The Greek Review of Social Research, 79, 1990, p.3-7; aussi, in Keimena Koinoniologias [1994], p.51-56;
portugaise, Mtodocientificoehierarquiasocialdesobjetos,inEscritosdeEducao[1998],p.33-38;espagnole, Mtodo
cientficoyjerarquasocialdelosobjetos, in Intelectuales,polticaypoder[1999],p.147-151;aussi,inIntervenciones1961-2001
(trad.deInterventions[2002]),p.153-158;allemande, WissenschaftlicheMethodeundsozialeHierarchiederGegenstnde,
inInterventionen(trad.deInterventions[2002]),t.2,p.13-20;anglaise, Scientificmethodandthesocialhierarchyofobjects,
inPoliticalInterventions.Socialscienceandpoliticalaction(trad.deInterventions[2002]),p.93-96.
95. Le couturier et sa griffe. Contribution une thorie de la magie, Actes de la recherche en sciences
sociales,1,janvier1975,p.7-36(avecY.Delsaut).
Trad.allemande, DieneuenKleiderderBourgeoisie, Kursbuch(Berlin), UnsereBourgeoisie, 42,Dezember1975,p.172182; sudoise, Modeskaparen och hansmrke. Bidrag till en teori om magin, in Kultursociologiska texter [1986], p.77-146;
portugaise, Ocostureiroesuagrife.Contribuioparaumateoriadamagia,inAproduodacrena...[2002],p.113-190.
2,mars1975,p.18-20.
98. Le titre et le poste. Rapports entre le systme de production et le systme de reproduction, Actes de la
rechercheensciencessociales,2,mars1975,p.95-107(avecL.Boltanski).
Trad. anglaise, Formal Qualifications and Occupational Hierarchies: the Relationship Betweenthe Production System andthe
ReproductionSystem (tr. R. Nice), in ReorganizingEducation:ManagementandParticipationforChange,E.King(d.),Sage
AnnualReviewofSocialandEducationalChange,vol.1,1977,p.61-69;aussi, Qualifications and Jobs , in TwoBourdieuTexts
[1977]; aussi, The Educational System and the Economy: Titles and Jobs, in FrenchSociology, Rupture and Renewal Since
1968,Ch.C.Lemert(d.),NewYork,ColumbiaUniversityPress,1981,p.141-151;espagnole, Eltituloyelempleo, Revistade
educacion,Madrid,1980; allemande, TitelundStelle. ZumVerhltnisvonBildungundBeschftigung, in Titel und Stelle
[1981],p.89-115;sudoise, Titelochstllning.Omfrhallandetmellanproduktionssystemetochreproduktionssystemet (tr. D.
Broady,E.Hultqvist),inKulturochutbildning,omPierreBourdieussociologi,D.Broady(d.),Stockholm,UH(UniversitetsochHgskolembetet),ForskningochUtvecklingfrHgskolan,Skriftserie,4,1985,p.105-119;japonaise, (traduit de langlais,
tr.S.Mori),GendaShiso,vol.13-12,1985,p.63-71;portugaise, Odiplomaeocargo:relaoesentreosistemadeprocuaoeo
sistemadereproduo,inEscritosdeEducao[1998],p.127-144.
99. Les catgories de lentendement professoral, Actes de la recherche en sciences sociales, 3, mai 1975,
p.68-93(avecM.deSaintMartin).
100. La spcificit du champ scientifique et les conditions sociales du progrs de la raison, Sociologie et
Trad. anglaise, Thespecificity of the scientific field andthe social conditions of the progress of reason (tr. R. Nice), Social
ScienceInformation,XIV,6,December1975,p.19-47.
Voiraussitrad. de Lechampscientifique [1976]).
101. Le ftichisme de la langue, Actes de la recherche en sciences sociales, 4, juillet 1975, p.2-32 (avec L.
Boltanski).
103. Lontologie politique de Martin Heidegger, Actes de la recherche en sciences sociales, 5-6, novembre
104. Le langage autoris. Note sur les conditions sociales de lefficacit du discours rituel, Actes de la
recherche en sciences sociales, 5-6, novembre 1975, p.183-190; aussi, (version modifie), Le langage
autoris: les conditions sociales de lefficacit du discours rituel, in Cequeparlerveutdire[1982],p.103119;aussi,inLangageetpouvoirsymbolique[2001],p.159-173.
Trad. serbo-croate, Odobreni jezik: drustveni uvjeti efikasnosti obrednog diskursa (tr. M. Andrijasevic), in Lingvistika i
marksizam, M. Andrijasevic et M. Pupovac (ds), Zagreb, Centar CK SKH za idejno-teorijski rad Vladimir Bakari, 1985,
p.42-48; arabe, in Arramz wa soulta [1986], p.63-68; anglaise, Authorized Language: The Social Conditions of the
EffectivenessofRitualDiscourse, in LanguageandSymbolicPower[1991],p.107-116.
Voiraussitrad.deCeque parler veut dire. Lconomie des changes linguistiques[1982].
105. La lecture de Marx: quelques remarques critiques propos de Quelques remarques critiques propos de
LireleCapital, Actesdelarechercheensciencessociales,5-6,novembre1975,p.65-79;aussi,(version
modifie), Le discours dimportance. Quelques rflexions sociologiques sur Quelques remarques critiques
proposde LireLeCapital, in Cequeparlerveutdire[1982],p.207-226;aussi,in Langageetpouvoir
symbolique[2001],p.379-396.
communicationorale
106. Les intellectuels dans le champ de la lutte des classes (entretien avec A. Casanova et M. Simon), La
nouvelle critique, 87, octobre 1975, p.20-26; aussi, Les intellectuels dans les luttes sociales, in
Interventions(1961-2001)...[2002],p.91-97.
articles
1976
Lesenspratique[1980],p.209-231.
Trad. portugaise, Modos de dominao, in A produo da crena... [2002], p.191-219; espagnole, Los modos de
dominacin, in A.B. Gutirrez (d.),Campodelpodereyreproduccinsocial.Elementosparaunanlisisdeladinmicadelas
clases[2007],p.51-72.
13
14
O campo cientifico, in Pierre Bourdieu: sociologia, R. Ortiz (d.), So Paulo, Editora Atica, 1983, p.122-155; polonaise,
Specyfika dziedziny naukowej i spoleczne warunki rozwoju wiedzy, in Kryzys i schizma 2, Antyscjentystyczne tendencje w
socjologii wsplczesnej, E. Mokrzycki (d.), Varsovie, Pnstwowy Instytut Wydawniczy, 1984, p.87-136; roumaine, Cmpul
stiintific (tr. M.D.Gheorgiu),Anuardestiintesociale(Iasi),t.IV,1987,p.295-314;nerlandaise, Hetwetenschappelijkveld,
inOpstellenoversmaak,habitusenhetveldbegrip[1989],p.179-212;grecque,inMicrocosmes[1992];espagnole, ElCampo
cientifico (tr. A. Buch, rv. P. Kreimer), REDES (Revista de Estudios Sociales de la Ciencia), Buenos Aires, II(1), dcembre
1994,p.131-160;aussi,inIntelectuales,polticaypoder[1999],p.75-110;aussi,inLosusossocialesdelaciencia(trad.deLes
usagessociauxdelascience[1997]),p.11-57;russe,inuvres choisies de Pierre Bourdieu[2005],p.473-517.
Voir aussi, Laspcificitduchampscientifiqueetlesconditionssocialesduprogrsdelaraison [1975].
111. Unjeuchinois.Notespourunecritiquesocialedujugement,Actesdelarechercheensciencessociales,4,
Martin).
communicationorale
113. Les conditions sociales de la production sociologique: sociologie coloniale et dcolonisation de la
sociologie, Intervention au Colloque sur Ethnologie et politique au Maghreb (Paris, juin 1975), in Le
maldevoir, Paris, Union gnrale dditions (UGE) (collection 10/18), Cahiers Jussieu 2, 1976, p.416-427;
aussi, Pour une sociologie des sociologues, in Questions de sociologie [1980], p.79-85; aussi, in
Esquissesalgriennes[2008],p.343-348.
Voirtrad.deQuestionsdesociologie[1980].
1977
ouvrage
114. Algrie 60, structures conomiques et structures temporelles (version abrge de Travail et travailleurs en
Algrie[1963]),Paris,d.deMinuit,1977.
articles
115. Questionsdepolitique, Actesdelarechercheensciencessociales,16,septembre1977,p.55-89.
ensciencessociales,13,fvrier1977,p.3-43.
Trad. anglaise, The production of belief: contribution to an economy of symbolic goods (tr. R. Nice), Media, Culture and
Society,vol2,3,July1980,p.261-293;aussi,inMedia,CultureandSociety,ACriticalReader,R.Collinsetal.(ds),Londres,
SagePublications,1986,p.131-163;aussi, The Work of Art as Fetish : The Production of Belief ,TextandContext,2(1),Spring
1988, p.3-56; aussi, in The Fieldof Cultural Production. Essays on ArtandLiterature[1993],p.74-111;aussi, (extrait),in The
PolityReaderinCulturalTheory,Cambridge,PolityPress,1994,p.50-65;sudoise, Produktionenavtro.Bidragtillenteoriom
de symboliska tillgangarnas ekonomi, in Kultursociologiska texter [1986], p.147-236; roumaine, Opera de art ca fetis.
Producerea credintei, in Economia bunurilor simbolice [1986], p.202-289; finnoise, (version abrge), Klassikot ja arvonsa
menettneet, Taide (Helsinki), 1, 1987, p.14-17; nerlandaise, De produktie van geloof. Bijdrage tot een economie van
symbolische goederen, in Opstellen over smaak, habitus en het veldbegrip [1989], p.246-283; portugaise, A Produo da
Crena: contribuio para uma economia dos bens simblicos, in A produo da crena... [2002], p.17-112; espagnole, La
produccion de la creencia. Contribucion a una economia de los bienes simbolicos, in Creencia Artstica y Bienes Simblicos
[2003],p.155-227;russe,inuvres choisies de Pierre Bourdieu[2005],p.177-271.
118. Remarquesprovisoiressurlaperceptionsocialeducorps, Actesdelarechercheensciencesociales,14,
avril1977,p.51-54.
communicationsorales
119. Surlepouvoirsymbolique, Confrence (Harvard University, 1973), Annales,3,mai-juin1977,p.405-411;
aussi,inLangageetpouvoirsymbolique[2001],p.201-211.
120. Lconomie des changes linguistiques, Sminaire (Paris, cole des hautes tudes en sciences sociales, 25
novembre1976),Languefranaise,34,mai1977,p.17-34.
Trad. anglaise, The Economics of Linguistic Exchanges (tr. R. Nice), SocialScience Information, XVI, 6, December1977,
p.645-668; nerlandaise, De economie van het lingustisch ruilverkeer, in Opstellen over smaak, habitus en het veldbegrip
[1989],p.92-119.
121. Participation la Table ronde, Linguistique et sociologie du langage (Paris, Maison des sciences de
lhomme, octobre 1976), Langue franaise, 34, mai 1977, p.35-51 (avec J.-C. Chevalier, S. Delesalle, P.
Encrev,G.Fauconnier,J.-C.Milner,A.Rey).
122. Lacensure, Intervention au Colloque sur La science des uvres (Lille, mai 1974), Informationsurles
sciencessociales,XVI,3/4,1977,p.385-388;aussi,inQuestionsdesociologie[1980],p.138-142.
Voirtrad.deQuestionsdesociologie[1980].
123. Le droit la parole (entretien avec P. Viansson-Pont), Le Monde, Les grilles du temps, 11 octobre
Noroit, 223, dcembre 1977; aussi, Sociologie et socits (Montral), XI, 1, avril 1979, p.85-94; aussi, in
Questionsdesociologie[1980],p.86-94.
Voirtrad.deQuestionsdesociologie[1980].
ouvrages
1978
126. A trsadalmi egyenltlensgek jratermeldse, Budapest, Gondolat, 1978, rd. Budapest, General Press
15
16
articles
127. Capitalsymboliqueetclassessociales, Larc,GeorgesDuby,72,1978,p.13-19.
Trad. arabe, in Arramz wa soulta [1986], p.69-78; espagnole, Capital simblico y clases sociales , in A.B. Gutirrez (d.),
Campodelpodereyreproduccinsocial.Elementosparaunanlisisdeladinmicadelasclases[2007],p.181-193.
Martin).
129. Sur lobjectivation participante. Rponses quelques objections, Actes de la recherche en sciences
p.51-66(avecM.Mammeri);aussi,inM.Mammeri,Culturesavante.Culturevcue, tudes1938-1989,
Alger,Tala,1991,p.93-123;aussi,inEsquissesalgriennes[2008],p.285-319.
Trad.allemande, DialogberdiemndlicheDichtungderKabylei.EinGesprchmitMouloudMammeri (tr. A. Gipper), in
StreifzgedurchdasliterarischeFeld,L.Pinto,F.Schultheis(ds),Constance,UVK-UniversittsverlagKonstanz,1997,p.339381; anglaise, Dialogue on oral poetry (tr. R. Nice, L. Wacquant), Ethnography, 5(4), n spcial, Pierre Bourdieu in the
Field, dcembre 2004, p.511-551;portugaise, DilogosobreapoesiaoralnaCablia:entrevistadeMouloudMammeriaPierre
Bourdieu (tr. L.Codato,rv.F.Berlatto,B.Gisi),Revistadesociologiaepoltica(Brsil),26,juin2006,p.61-81.
131. Titres et quartiers de noblesse culturelle. lments dune critique sociale du jugement esthtique,
Ethnologiefranaise,VIII,2-3,mars-septembre1978,p.107-144(avecM.deSaintMartin).
p.2-22;aussi,inLadistinction[1979],p.147-185.
Trad. anglaise, Epilogue, in The Inheritors (trad. de Les hritiers [1964], p.77-97; portugaise, Classificaao,
Desclassificaao, Reclassificaao, in Escritos de Educao [1998], p.145-183; allemande, Umstellungsstrategien und
morphologische Vernderungen, in Die feinen Unterschiede (trad. de La distinction [1979]), p. 227-276; espagnole,
Enclasamiento, desclasamiento, reenclasamiento , in A.B. Gutirrez (d.), Campo del podere y reproduccin social. Elementos
paraunanlisisdeladinmicadelasclases[2007],p.127-166.
communicationsorales
133. Lesintellectuelssont-ilshorsjeu? (entretien avec F. Hincker), Lanouvellecritique,111-112,fvrier-mars
1978,p.56-61;aussi,inQuestionsdesociologie[1980],p.61-66.
Voirtrad.deQuestionsdesociologie[1980]
134. Pratiques sportives et pratiques sociales, Confrence inaugurale au Congrs international de lHISPA
135. Savoir ce que parler veut dire, Intervention au Congrs de lAFEF (Limoges, 30 octobre 1977), Le
anglaise, All racism is essentialism, in Political Interventions. Social science and political action (trad. de Interventions
[2002]),p.137.
Voiraussitrad.deQuestionsdesociologie[1980].
138. Entretien(avecA.-M.Mtaili),inLesjeunesetlepremieremploi,Paris,Associationdesges,1978,p.520-
139. Tra struttura e libert (entretien avec M. dEramo), in Campo del potere e campo intellettuale [1978],
p.41-58.
ouvrages
1979
1982;aussi,Ladistinction.Critiquesocialedujugement,I,Tunis,Crsditions(collectionIda),1995.
141. Algeria 1960 (tr. R. Nice), Cambridge/Paris, Cambridge University Press/d. Maison des sciences de
Voiraussi,TravailettravailleursenAlgrie[1963];Algrie60[1977].
article
142. Lestroistatsducapitalculturel, Actesdelarechercheensciencessociales,30,novembre1979,p.3-6.
Trad.japonaise,(tr.N.Fukui),Actes(Tokyo),1,1986,p.18-28:grecque,inKeimenaKoinoniologias[1994];portugaise, Ostrs
estadosdocapitalcultural, in EscritosdeEducao[1998],p.71-79;allemande, DiedreiFormendeskulturellenKapitals,in
WiedieKulturzumBauernkommt[2001],p.112-120;aussi,inAbsolutePierreBourdieu[2003],p.95-102;espagnole, Los tres
estados del capital cultural , in A.B. Gutirrez (d.),Campodelpodereyreproduccinsocial.Elementosparaunanlisisdela
dinmicadelasclases[2007],p.195-202.
communicationsorales
143. Numerus clausus, Intervention aux Assises de lenseignement de larchitecture (mai 1978), Pr-livre
17
18
ouvrages
1980
145. Lesenspratique,Paris,d.deMinuit,1980.
Trad.japonaise,(extrait:p.43-70),(tr.N.Nomura,N.Kioka),Riso,615,1984,p.85-108;aussi,(publ.intgrale),(tr.H.Imamura,
T.Minatimichi),Tokyo,MisuzuShobo,vol.1,1988,vol.2,1990;allemande,SozialerSinn,KritikdertheoretischenVernunft(tr.
G.Seib),Francfort,Suhrkamp-Verlag,1987;anglaise,TheLogicofPractice(tr.R.Nice),Cambridge,PolityPress,1990;aussi,
(extrait), Structures, Habitusand Practices, in The Polity Reader inSocialTheory,Cambridge, Polity Press,1994, p.95-110;
aussi, (extrait: Laction du temps), The Work of Time, in The Gift: an interdisciplinary perspective, A.E.Komter (d.),
Amsterdam,AmsterdamUniversityPress,1996,p.135-147; aussi, (extraits: Laction du temps, Lecapitalsymbolique, Les
modesdedomination), Theworkoftime, SymbolicCapital, ModesofDomination, in A.D. Schrift, TheLogicofthe
Gift, New York-Londres, 1997, p.190-230; espagnole, El sentido prctico (tr. A. Pazos, rv. M.-J. Devillard), Madrid, Taurus
Ediciones, 1991; red. (tr. A. Dilon), Buenos Aires, Siglo XXI Editores Argentina, 2007; russe, (extrait: daprs Structures,
Habitus, Pratiques, in TheLogicofPractice [1990]),in Thorie socialecontemporaine (publ.enrusse),Novossibirsk,d.des
Presses Universitairesde Novossibirsk, 1995,p.16-31;aussi, (publ. intgrale), PraktitchevsyiSmysl, N. Chmatko (d.), Moscou,
Institutdesociologieexprimentale,Saint-Ptersbourg,EditionAletheia(collectionGallicinium),2001;roumaine,SimtulPractic
(tr.R.Caragea,postfaceM.D.Gheorghiu),Iasi,InstitutulEuropean,2000;slovne,Praktini ut(tr. J. Kernev trajn), Ljubljana,
StudiaHumanitatis,2002;chinoise,(tr.ZihuaJiang),Nankin,YilinPress(YilinChubanshe),2003;lettone,Praktisk Jga (tr.Inta
Geile-Sipolniece), Riga, Omnia Mea, 2004; italienne, Il senso pratico (tr. M. Piras), Rome, Armando Editore, 2005; bulgare,
Sofia,FigureEditions,2005;grecque,Athnes,AlexandriaPublications,2006;danoise,Denpraktiskesans(tr.P.F.Bundgrd),
Copenhague, Hans Reitzels Forlag, 2007; norvgienne, (extrait: Structures, Habitus, Pratiques), Strukturer, habitus,
praksiser (tr.R.Nilsen),Agora, PierreBourdieu, 1-2,2006,p.53-73;polonaise,Zmys praktyczny(tr.M.Falski),Cracovie,
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiolloskiego, 2008.
Voiraussi,Lesenspratique [1976]; Lesmodesdedomination [1976].
drange [1980], Le sociologue en question (indit); Les intellectuels sont-ils hors jeu? [1978]; Comment librer les
intellectuels libres? [1980]; Pour une sociologie des sociologues [1976]; Le paradoxe du sociologue [1977]; Ce que
parlerveutdire (aussi, Savoircequeparlerveutdire [1978]); Quelquespropritsdeschamps(indit-ENS-Paris,1976);
Lemarchlinguistique (indit -Genve, 1978); Lacensure [1977]; La jeunesse nest quun mot [1978]; Lorigine et
lvolution des espces de mlomanes [1978]; Lamtamorphosedesgots (indit -Neuchtel,1980); Commentpeut-ontre
sportif? [1978]; Haute couture et haute culture [1974]; Mais qui a cr les crateurs? [1981]; Lopinion publique
nexiste pas [1971]; Cultureetpolitique (indit -Grenoble, 1980); La grve et laction politique (indit -MSH-Paris,1975);
Le racisme de lintelligence [1978] ].
Trad.portugaise,QuestesdeSociologia(tr.J.Vaitsman,M.F.Garcia),RiodeJaneiro,EditoraMarcoZeroLimitada,1983(pour
ld. brsilienne);(tr.M.SerrasPereira),Lisbonne, Fim de Sculo, 2003 (pour ld. portugaise);finnoise,Sociologiankysymyksi
(tr.J.P.Roos),Tampere,VastaPaino,1985;aussi,(extrait: Mais qui a cr les crateurs?), Muttakukaonluonutluovan
tyn tekijt?, (tr. J.P.Roos), in Kuvista sanoin 3, M. Lintunen (d.), Helsinki, Suomen Valokuvataiteen Museon Sti, 1986,
p.227-244;nerlandaise,(extraits),inOpstellenoversmaak,habitusenhetveldbegrip[1989]:(Lart de rsister aux paroles),
De kunst om zich tegen de woorden te verweren, p.23-32; ( Une science qui drange), De sociologie als stoorzender,
p.33-50; (Quelques proprits des champs), Enkele eigenschappen van velden, p.171-178; espagnole, (extraits), in
Sociologiaycultura[1990]:( Une science qui drange ) Unacienciaqueincomoda, p.79-94;( Les intellectuels sont-ilshors
jeu?), Losintelectualesestanfueradeljuego?, p.95-100;( Pour une sociologie des sociologues),Paraunasociologade
lossocilogos, p.101-106; ( Comment librer les intellectuels libres?), Cmoliberaralosintelectualeslibres?, p.107117; ( Ce que parler veut dire ), Lo quequieredecirhablar, p.119-134; (Quelquespropritsdes champs), Algunas
propiedadesdeloscampos, p.135-141; (Lemarchlinguistique), Elmercadolinguistico, p.143-158;( La censure ), La
censura, p.159-161;( La jeunesse nest quun mot),La juventud no es mas que una palabra, p.163-173 ; (Lorigine et
lvolution des espces de mlomanes ), El origen y la evolucin de las especies de melmanos, p.175-180 ; (La
mtamorphosedesgots), Lametamorfosisdelosgustos, p.181-191;(Commentpeut-ontresportif?), Cmosepuede
serdeportista?, p.193-213;(Hautecoutureethauteculture),Altacosturayaltacultura, p.215-224;(Maisquiacrles
crateurs? ), Y quin creo a los creadores?, p.225-238 ; (Lopinion publique nexiste pas), La opinin pblica no
existe, p.239-250;(Cultureetpolitique), Culturaypolitica, p.251-264; (La grve et laction politique), Lahuelgayla
accionpolitica,p.265-276;( Le racisme de lintelligence ), Elracismodelainteligencia, p.277-280;aussi,(publ.intgrale),
Cuestiones de sociologa (tr. E. Martin Criado), Madrid, Ediciones Istmo, 2000; japonaise, Tokyo, Fujiwara-shoten, 1991;
sudoise, (extraits), in Texter om de intellektuella [1992]: (Comment librer les intellectuels libres?), Hur frigra de fria
intellektuella?, p.19-37; (Quelquespropritsdes champs), Ngraegenskaperhosflten, p.39-52;( Mais qui a cr les
crateurs ? ), Menvemskapadeskaparna?, p.53-76;allemande, (extrait:Lart de rsister aux paroles ), DieKunst,
Parolenzuwiderstehen (tr. J.Bolder,M.Steinrcke),AesthetikundKommunikation(Francfort),16,n61-62,1986,p.196-200;
aussi, (publ. intgrale), Soziologische Fragen (tr. H. Beister, B. Schwibs), Francfort, Suhrkamp-Verlag, 1993; aussi (extrait:
Quelquespropritsdeschamps), bereinigeEigenschaftenvonFeldern, in AbsolutePierreBourdieu[2003],p.122-128;
anglaise,(publ.intgrale),SociologyinQuestion(tr.R.Nice),Londres,SagePublications,1993;arabe,tr.etintrod.I.Fathi,Le
Caire,DarAl-Aalamal-Thalith,1995;grecque,(extraits),( La censure ), TheGreekReviewofSocialResearch,78,1990,p.36;(Quelquespropritsdeschamps),(tr.N.Panayotopoulos),Ekke.TheGreekReviewofSocialResearch,80,1991,p.3-10;
aussiinKeimenaKoinoniologias[1994];corenne,Soul,DongmoonsunPublishing,2004;hbreu,(tr.A.Lahav,d.G.Sapiro),
TelAviv,ReslingPublishing,2005.
articles
147. Lecapitalsocial.Notesprovisoires,Actesdelarechercheensciencessociales,31,janvier1980,p.2-3;
31,janvier1980,p.90-92.
149. Le mort saisit le vif. Les relations entre lhistoire rifie et lhistoire incorpore, Actesdelarechercheen
sciencessociales,32-33,avril-juin1980,p.3-14.
Trad. roumaine, Cel mort cuprinde pe cel viu - relatiile dintre istoria reificata si istoria incorporata (tr. M.D. Gheorghiu),
Cercetaricontemporanedesociologiaculturii, M.D. Gheorghiu (d.), Iasi, Universitatea Al.I.Cuza, Centrul de Stiinte Sociale,
1988, p.60-78; nerlandaise, De dode reikt de levende de hand. De verbindingen tussen de gereficeerde en de belichaamde
geschiedenis,inOpstellenoversmaak,habitusenhetveldbegrip[1989],p.67-91;portugaise, Lemortsaisitlevif.Asrelaes
entre a histria reificada e a histria incorporada, in O poder simblico [1989],p.75-106; russe, in Sociologiede la politique
[1993];aussi,inuvres choisies de Pierre Bourdieu[2005],p.121-156;grecque,inKeimenaKoinoniologias[1994];allemande,
DerTotepacktdenLebenden, in DerTotepacktdenLebenden[1997],p.18-58.
34,septembre1980,p.2-16;aussi,(extrait),inInterventions(1961-2001)...[2002],p.153.
sociales, 35, novembre 1980, p.21-25; aussi, (version modifie), La rhtorique de la scientificit.
Contribution une analyse de leffet Montesquieu, in Cequeparlerveutdire[1982],p.227-239;aussi,in
Langageetpouvoirsymbolique[2001],p.331-342.
152. Lidentit et la reprsentation. lments pour une rflexion critique sur lide de rgion, Actes de la
rechercheensciencessociales,35,novembre1980,p.63-72;aussi,inLangageetpouvoirsymbolique[2001],
p.281-292.
Trad. grecque, City and region (Salonique), n 4-5, May-December 1982, p.7-34; aussi, in Keimena Koinoniologias [1994];
hongroise, Az identits s a reprezentci. A rgi fogalmnak kritikai elemzshez (tr. T. Derdk), Szociolgiai figyel
(Budapest), I, 1, 1985, p.7-22; japonaise, Actes (Tokyo), n 4, 1988, p.74-101; portugaise, A identidade e a representaao.
Elementos para uma reflexo crtica sobre a ideia de regio, in O poder simblico [1989], p.107-132; anglaise, Identity and
Representation:ElementsforaCriticalReflectionontheIdeaofRegion,inLanguageandSymbolicPower[1991];espagnole,
La identidad y la representacin: elementos para una reflexin crtica sobre la idea de regin, Ecuador Debate (Quito,
Equateur), Memoriasdelaizquierda, 67, avril 2006, p.165-184.
Voiraussitrad.deCequeparlerveutdire.Lconomie des changes linguistiques[1982].
enEsprit, in Interventions(1961-2001)...[2002],p.109-116.
12.
Trad. allemande, Die Erfindung des totalen Intellektuellen (tr. J. Jurt), Romanistische Zeitschrift fr Literaturgeschichte, 4,
1981, p.385-391; aussi, in Absolute Pierre Bourdieu [2003], p.44-53; sudoise, Sartre eller uppfinnandet av den totale
intellektuellen, in Texter om de intellektuella [1992], p.77-92; publ. franaise, Sartre, linvention de lintellectuel total,
Libration,31mars1983,p.20-21;aussi,Agone,Revenirauxluttes, 26-27,2002,p.225-232.
19
20
communicationsorales
155. Descontradictionslinguistiqueslguesparlecolonisateur (entretienavecD.Eribon),Libration,19-20
avril1980,p.13.
158. La fin des intellectuels?, Confrence (Arras, Noroit, octobre 1980), Noroit, 253, novembre 1980, p.2-8,
17-23;dbat,Noroit,254,dcembre1980.
ouvrage
1981
159. TitelundStelle.berdieReproduktionsozialerMacht,Francfort,EuropischeVerlagsanstalt,1981(avecL.
Boltanski, M. de Saint Martin, P. Maldidier) [recueil de textes traduits en allemand (tr. H. Khler, B. Krais, A.
Leschinsky,G.Pfeffer):p.23-87, Lesstratgiesdereconversion[1973];p.89-115, Le titre et le poste[1975];p.117-168, La
dfenseducorps[1971];p.169-226, Avenirdeclasseetcausalitduprobable[1974]].
articles
160. La reprsentation politique. lments pour une thorie du champ politique, Actes de la recherche en
sciences sociales, 36-37, fvrier-mars 1981, p.3-24; aussi, (version modifie), in Langage et pouvoir
symbolique[2001],p.213-258.
Trad.nerlandaise, Politiekevertegenwoordiging.Materiaalvooreentheorievanhetpolitiekeveld,inOpstellenoversmaak,
habitus en het veldbegrip [1989], p.213-245; portugaise, A representao politica. Elementos para uma teoria do campo
poltico, in O poder simblico [1989], p.163-207; anglaise, Political Representation: Elements for a Theory of the Political
Field, in Language and Symbolic Power [1991], p.171-202; allemande, Die Politische Reprsentation (tr. E.Bhlke,
J.Wilke), Berliner Journal fr Soziologie, 4, 1991; aussi, in Das politische Feld. Zur Kritik der politischen Vernunft (trad. de
Propossurlechamppolitique[2000];aussi,inE.BhlkeetR.Rilling,BourdieuunddieLinke.Politik-konomie-Kultur,Berlin,
Karl Dietz Verlag Berlin, 2007, p.271-307; grecque, in Microcosmes [1992]; aussi, in trad. de Language and Symbolic Power
[1991]; russe,in Sociologie dela politique [1993], aussi, in uvres choisies de Pierre Bourdieu [2005],p.179-219; japonaise,
Jky (Tokyo), 10(11), dcembre 1999; aussi, Seiji-teki daihy=hysy: seiji-kai ni kansuru riron no syo zenntei (tr. Y.
Sakuramoto),inBourdieuoyomu,Tokyo,JkyShuppan,fvrier2001,p.24-56;espagnole, Larepresentacionpolitica,inEl
campopoltico[2001],p.63-104.
161. Dcrire et prescrire. Note sur les conditions de possibilit et les limites de lefficacit politique, Actesde
larechercheensciencessociales,38,mai1981,p.69-73;aussi,(versionmodifie),inCequeparlerveutdire
[1982],p.149-161;aussi,inLangageetpouvoirsymbolique[2001],p.187-198.
Trad.serbo-croate, Opisivatiipropisivati:uvjetimogucnostiigranicepolitickeefikanosti(tr.M.Andrijasevi),inLingvistikai
marksizam,M.Andrijasevic,M.Pupovac(ds),Zagreb,CentarCKSKHzaidejno-teorijski rad VladimirBakari, 1985, p.4858;anglaise, DescriptionandPrescription:TheConditionsofPossibilityandtheLimitsofPoliticalEffectiveness, in Language
andSymbolicPower[1991],p.127-136.
Voiraussitrad.deCe que parler veut dire. Lconomie des changes linguistiques[1982].
162. preuve scolaire et conscration sociale. Les classes prparatoires aux Grandes coles, Actes de la
rechercheensciencessociales,39,septembre1981,p.3-70.
Trad. espagnole, Prueba escolar y consagracin social. Los cursos preparatorios en las grandes escuelas (tr. M.C. Delgado
Parra,J.Kaibalchich,C.MartinezetI.ZavalaEchavarra,d.),Actasociolgica, EnmemoriadePierreBourdieu, 40, janvieravril2004,p.9-167.
Trad. roumaine, Pentru o sociologie a perceptiei artistice, in Sociologia Perceptiei Artistice, M.Gheorghiu (d.), Bucarest,
EdituraMeridiane,56,1991,p.40-49;espagnole, (version revue), Lagnesissocialdelamirada, in CreenciaArtsticayBienes
Simblicos[2003],p.239-245.
macro-sociologies,K.Knorr-Cetina,A.V.Cicourel(ds),Boston/Londres,Henley/Routledge&KeganPaul,
1981,p.304-317.
165. Prface,inLefranaischassdessciences,N.deChambrun,A.-M.Reinhardt(ds),ActesduColloque
dOrsay, Paris, CIREEL (Centre dInformation et de Recherche pour lEnseignement et lEmploi des
Langues),1981,p.9-10.
166. Prface,inP.Lazarsfeld,M.Jahoda,H.Zeisel,LeschmeursdeMarienthal,Paris,d.deMinuit,1981,
167. Introduction, in Le grand livre du rugby franais 1981-1982, Belleville (Rhne), F.M.T. ditions S.A.,
1981,p.7.
communicationsorales
168. Mais qui a cr les crateurs?, Confrence (Paris, ENSAD, 1980), in Art: Sur 10 ans, aujourdhui, 1981,
Paris,Ministredelaculture,1981,p.71-84;aussi,inQuestionsdesociologie[1980],p.207-221.
Trad.arabe(tr.H.Ahjij,M.Boudoudou),Almolhakattakafi,258,25dcembre1988,p.2-3.
Voiraussitrad.deQuestionsdesociologie[1980].
langage,Grenoble,Universitdessciencessociales,CahierduGroupederecherchessurlaphilosophieetle
langage,1981,p.5-16;aussi,inChosesdites[1987],p.132-143.
Voirtrad.deChosesdites[1987].
170. Retrouver la tradition libertaire de la gauche (entretien avec R. Pierre et D. Eribon, propos de la
171. Politisches Feld und Symbolische Macht (entretien avec E.Bhlke, J.Wilke), Berliner Journal fr
Soziologie,4,1991,p.483-487;aussi,inE.BhlkeetR.Rilling,BourdieuunddieLinke.Politik-konomieKultur,Berlin,KarlDietzVerlagBerlin,2007,p.263-270.
ouvrages
1982
172. Leonsurlaleon,Paris,d.deMinuit,1982;Leoninaugurale,90,Paris,CollgedeFrance,1982.
Trad.allemande,inSozialer Raum und Klassen [1985],p.47-81;arabe(tr.A.Benabdelali,M.Boudoudou),Fikralarabial
mouassir (Beyrouth),3, janvier1986,p.78-95; aussi, in Arramz wasoulta [1986],p.7-33; portugaise, Liesda aula (tr. E. de
Oliveira Rangel), So Paulo, Editora Atica S.A., 1988 (pour ld. brsilienne); Lio sobre a lio (tr. A.M. Valente), Gaia,
Estratgias criativas, 1996 (pour ld. portugaise); anglaise, in In Other Words [1990], p.177-198; espagnole, Clase
inaugural, in Sociologia y cultura [1990], p.55-78; aussi, Leccin sobre la leccin, Barcelone, Editorial Anagrama, 2002;
italienne, Lezione sulla lezione (tr. C.A.Bonadies), Gnes, Marietti, 1991; corenne, Soul, Dongmoonsun Publishing, 1999;
grecque,(introd.N.Panayotopoulos),Athnes,Ed.Kardamitsa,2001.
173. Ce que parler veut dire. Lconomie des changes linguistiques, Paris, Fayard, 1982; en format de poche
(versionrevueetaugmente):Langageetpouvoirsymbolique[2001].
Trad. sudoise, (extrait: p.11-95), Vad det vill sga att tala. Det sprakliga utbytets ekonomi (tr. J. Anward, D. Broady, T.
Gerholm,J.A.Hedenqvist,P.Olund),Skeptron(Stockholm),vol.1,1,1984,p.27-59;espagnole,Qusignificahablar?Economia
de los intercambios lingisticos, Madrid, Ed. Akal/Universitaria, 1985; roumaine, (extrait: p.167-205), Cenzura si punere in
forma (tr. M.D. Gheorgiu), Cercetari contemporane de sociologia culturii, M.D. Gheorgiu (d.), Iasi, Universitatea Al. I.
Cuza, Centrul de Stiinte Sociale, 1988, p.39-59; italienne, La parola et il potere. Leconomia degli scambi linguistici (tr. S.
Massari),Naples,Guidaeditori,1988;allemande,Washeisstsprechen?DiekonomiedesSprachlichenTausches,G.Kremnitz
(d.)(tr.H.Beister),Vienne,WilhelmBraumller,1990;aussi,Washeisstsprechen?Zurkonomiedessprachlichentausches.Mit
einer Einfhrung von John B. Thompson, Vienne, Wilhelm Braumller, 2005; anglaise, (extraits), in Language and Symbolic
21
22
Power [1991]: (La production et la reproduction de la langue lgitime), The Production and Reproduction of Legitimate
Language, p.43-65; (La formation des prix et lanticipation des profits), PriceFormationandtheAnticipationofProfits,
p.66-89; (Le langage autoris: les conditions sociales de lefficacit du discours rituel), Authorized Language: The Social
ConditionsfortheEffectivenessofRitualDiscourse, p.107-116; (Les rites dinstitution), RitesofInstitution, p.117-126;
(Dcrireet prescrire: les conditions de possibilit et les limites de lefficacit politique), Description and Prescription: The
ConditionsofPossibilityandtheLimitsofPoliticalEffectiveness, p.127-136; (Censureetmiseenforme), Censorshipand
the Imposition of Form, p.137-159; (La force de la reprsentation), Identity and Representation: Elements for a Critical
ReflectionontheIdeaofRegion,p.220-228;croate,StoZnaciGovoriti.Economijajezicnihrazmjena(tr.A.M.Skiljan),Zagreb,
Naprijed,1992;japonaise,(tr.S.Inaga),Tokyo,Fujiwara-shoten,1993;portugaise,AEconomiadasTrocasLinguisticas.OQue
Falar Quer Dizer (tr. S.Miceli, M.A.Leite de Barros, A.Catani, D.B.Catani, P. Montero, J.C.Durand), So Paulo, EDUSP
(EditoradaUniversidadedeSoPaulo),1996;grecque,N.Panayotopoulos(d.)(tr.K.Kapsambeli),Athnes,d.InstitutdulivreKardamitsa,1999,(extraits-voirtrad.deLanguageandSymbolicPower[1991]);chinoise,(tr.SizhenChu,HuiLiu),HongKong,
TheCommercialPress,2005.
articles
174. La sainte famille. Lpiscopat franais dans le champ du pouvoir, Actes de la recherche en sciences
sociales,44-45,novembre1982,p.2-53(avecM.deSaintMartin).
Trad.allemande, DieHeiligeFamilie,inReligion.SchriftenzurKultursoziologie5[2009],p.92-224.
analytique,Paris,d.DeMinuit,1982),Libration,7dcembre1982,p.21.
Trad. allemande, Gegen die Magie der Worte, in Satz und Gegensatz [1989], p.46-49; italienne, Contro la magia delle
parole, in Laresponsabilitdegliintellettuali[1991];portugaise, Contraamagiadaspalavras, in Ocampoeconmico[2000],
p.65-69.
communicationsorales
178. Les rites dinstitution (Neuchtel, octobre 1981), Actesdelarechercheensciencessociales,43,juin1982,
p.58-63; aussi, Les rites comme actes dinstitution, in Les rites de passage aujourdhui,P.CentlivresetJ.
Hainard (ds), Actes du Colloque de Neuchtel 1981, Lausanne, ditions Lge dHomme, 1986, p.206-215;
aussi, (version modifie), in Ce que parler veut dire [1982], p.121-133; aussi, in Langage et pouvoir
symbolique[2001],p.175-186.
Trad.anglaise, RitesofInstitution, in LanguageandSymbolicPower[1991],p.117-126; aussi, RitesasActsofInstitution
(tr. R.Just), in Honorand Grace in Anthropology, J.G.Peristiany, J.Pitt-Rivers (ds), Cambridge, Cambridge University Press,
1992,p.79-89;espagnole, LosRitoscomoactosdeinstitucion (tr. P.GomezCrespo),inHonorygracia,J.G.Peristiany,J.PittRivers (ds), Madrid, Alianza Editorial, 1992, p.111-123; italienne, I Riti come Atti di Istituzione, in Il Ritorno delle
Differenze, Rome, Franco Angeli, 1992, p.145-154; norvgienne, Ritualer som innstiftende handlinger, in Symbolsk makt
[1996],p.27-37.
Voiraussitrad.deCe que parler veut dire. Lconomie deschangeslinguistiques[1982].
Interventions(1961-2001)...[2002],p.173-176.
180. Rsum des cours et travaux, Annuaire du Collge de France 1981-1982, Paris, Collge de France, 1982,
p.473-476.
ouvrage
1983
dune thorie de la pratique [1972], p.162-189; p.82-121, Anatomie du got [1976]; p.122-155, Le champ scientifique
[1976];p.156-183, Lconomie des changes linguistiques[1977]].
articles
182. The Philosophical Establishment (tr. K. McLaughlin), in Philosophy in France Today, A. Montefiore
(d.),Cambridge,CambridgeUniversityPress,1983,p.1-8.
46,mars1983,p.67-71.
Langageetpouvoirsymbolique[2001],p.132-151.
Trad. anglaise, Did You Say Popular?, in Language and Symbolic Power [1991], p.90-102; allemande, Sagten Sie
populr? (tr. Y.Ehrenspeek, G.Gebauer), in Praxis und Aesthetik, G.Gebauer, C.Wulf (ds), Francfort, Suhrkamp-Verlag,
1993,p.72-92;grecque(voirtrad.deLanguageandSymbolicPower[1991]).
186. Ladiscipline, Contact, 25, n spcial, Exercer lautorit aujourdhui, juin 1983, p.25-26.
Trad. arabe (tr. A. Benabdelali), Dirassat arabia (Tunis), 11, septembre 1983; aussi, in Arramz wa soulta [1986], p.35-50;
roumaine, Stiintelesocialesifilosofia (tr. M.D. Gheorghiu), Cercetaricontemporanedesociologiaculturii,M.D.Gheorghiu
(d.), Iasi, Universitatea Al.I.Cuza, Centrul de Stiinte Sociale,1988,p.27-36;polonaise, NaukiSpoleczneaFilozofia (tr.
A.Mis),EdukacjaFilozoficznna(Varsovie),9,1989,p.9-22;italienne, Loblio della storia, in Meditazionipascaliane(trad.de
Mditations pascaliennes [1997]), p.50-55; allemande, Die Sozialwissenschaften und die Philosophie (tr. R. Scherer), in
K.Kufeld (d.), Zukunft Gestalten, RedenundBeitrge zum Ernst-Bloch-Preis 1997, Mssingen-Talheim, Talheimer Verlag,
1998, p.65-82; aussi, Die Geschichtsvergessenheit, in Meditationen. Zur Kritik der scholastischen Vernunft (trad. de
Mditations pascaliennes [1997]), p.57-63; espagnole, El olvido de la historia, in Meditaciones pascalianas (trad. de
Mditations pascaliennes [1997]), p.62-67; anglaise, Forgetting History, in Pascalian Meditations (trad. de Mditations
pascaliennes [1997]), p.43-48; portugaise, O esquecimento da histria, in Meditaes Pascalianas (trad. de Mditations
pascaliennes[1997]),p.36-40 (pour ld. portugaise),p.55-60 (pour ld. brsilienne); aussi,AsCinciasSociaiseaFilosofia
(tr.J.L.Fiorin,rv.A.P.Hey,A.MendesCatanietJ.-C.Durand),Educao&Linguagem(UniversidadeMetodistadeSoPaulo),
10 (16), juillet-dcembre 2007, p. 19-36; portugaise, As Cincias Sociais e a Filosofia (tr. J. L. Fiorin, rv. A.P. Hey, A.
Mendes Catani et J.C. Durand), Educaco & Linguagem, Pierre Bourdieu. O Fazer Sociolgico e a Reflexo Acadmica,
10(16),juillet-dcembre2007,p.19-36;corenne,(intrad.deMditationspascaliennes[1997]).
188. The Field of CulturalProduction or the Economic World Reversed (tr. R. Nice), Poetics (Amsterdam),
vol. 12, 4-5, novembre 1983, p.311-356; aussi, in The Field of Cultural Production. Essays on Art and
Literature[1993],p.29-73;aussi,inThePolityReaderinSocialTheory,Cambridge,PolityPress,1994,p.5065.
Trad. polonaise, Le champ de production culturelle, Spoleczenstwo Kultura Osobowosc, Varsovie-Lodz, Panstwowe
WydawnictwoNaudowe,1990,p.235-242.
spcial, Soziale Ungleichheiten, R. Kreckel (d.), Sonderheft 2, 1983, p.183-198; aussi, in Die
verborgenen Mechanismen der Macht [1992], p.49-79; aussi, in H. Solga, J. Powell et P.A. Berger (ds),
Soziale Ungleichheit. Klassische Texte zur Sozialstrukturanalyse, Francfort/New York, Campus Verlag,
2009,p.111-125.
Trad.anglaise, TheFormsofCapital (tr. R. Nice), in HandbookofTheoryandResearchfortheSociologyofEducation,J.G.
Richardson(d.),NewYork,Westport(Connecticut),Londres,GreenwoodPress,1986,p.241-258; nerlandaise, Economisch
kapitaal, cultureel kapitaal, sociaal kapitaal,in Opstellen oversmaak,habitus en het veldbegrip [1989],p.120-141; hongroise,
Gazdasgi tke, kulturlis tke, trsadalmi tke, in A trsadalmi rtegzds komponensei. Vlogatott tanulmanyok, Angelusz
Robert (d), Budapest, j Mandtum Kiad, 1999, p.156-178; espagnole, Las formas del capital. Capital economico, capital
cultural y capital social, in Poder, derecho y clasessociales [2000],p.131-164; norvgienne, Kapitalens former (tr. S. M.
Solli),Agora, PierreBourdieu, 1-2,2006,p.5-26.
Voiraussi,publ.franaise,(extrait),Lecapitalsocial.Notesprovisoires [1980].
23
24
communicationsorales
190. Intervention,ConvegnoInternazionalediStudi(Florence,septembre1982),GliUffizi,Quattrosecolidiuna
galleria,P.Barocchi,R.Ragionieri(ds),Florence,L.S.OlschkiEditore,1983,t.2,p.584-586,630-633.
p.3-7.
192. Interview met Pierre Bourdieu (entretien avec J. Heilbron et B. Maso), Sociologisch Tijdschrift
(Amsterdam),X,2,Oktober1983,p.307-334.
193. Pierre Bourdieu haastattelu (entretien avec J.P. Roos, J. Heilbron, B. Maso), Sosiologia (Helsinki), 4,
1983,p.319-329.
avec H.D. Zimmermann, tr. B. Schwibs), L80 (Cologne), 28, novembre 1983, p.131-143; tlvision
allemande,11avril1983(ARD-Bcherreport,versionabrge),3novembre1983(HR3,missionintgrale);
aussi, Mit den Waffen der Kritik, in Satz und Gegensatz [1989], p.24-36; aussi, Die feinen
Unterschiede, in DieverborgenenMechanismenderMacht[1992],p.31-47.
Trad.italienne, Lacriticaarmata, in LaResponsabilitdegliintelletuali[1991],p.25-42;portugaise, Acrticaarmadaoumit
denWaffenderKritik, in Ocampoeconmico[2000],p.35-50;danoise, Medkritikkensomvben(tr.A.Mathiesen),.inA.
MathiesenetR.Willig(ds),DanskSociologi,BourdieuogHonneth, 4(16),fvrier2006,p.25-39.
195. Rsum des cours et travaux, Annuaire du Collge de France 1982-1983, Paris, Collge de France, 1983,
p.519-524.
ouvrage
1984
196. Homo academicus,Paris, d.de Minuit,1984; aussi, (extrait), Le Monde, 4-5 novembre 1984, suppt. Le
Trad. anglaise, Homo academicus (tr. P.Collier), Preface to the English Edition (p.XI-XXVI), Cambridge, Polity Press, 1988;
allemande, Homo Academicus (tr. B. Schwibs), Vorwort zur deutschen Ausgabe (p.9-30), Francfort, Suhrkamp-Verlag, 1988;
hongroise, (extrait: Unlivrebrler?), SzociologiaiAllaspontok (tr. A.Aniko), Helikon(Revuedelittraturegnraleet
compare,Budapest),1992,2,p.247-256;sudoise,Homoacademicus,Stockholm,BrutusstlingsBokfrlagSymposion,1996;
japonaise,(tr.H.Ishisaki,H.Tomatsu),Tokyo,Fujiwara-shoten,1997;espagnole, (extrait: Postface), Veinteanosdespus
(tr. E. Hernandez), Causas y azares, 7, 1998, p.82-94; nerlandaise, Homo Academicus (tr. P. Claeys, F. Mortier, J. Tacq),
Louvain,Acco(AcademischeCoperatieveVennootschap),2002;corenne,Soul,DongmoonsunPublishing,2005.
articles
197. Laperceptiondumondesocial:unequestiondemots?, Actesdelarechercheensciencessociales,52-53,
juin1984,p.13-14.
Trad.grecque,(texteajoutlatrad.grecquedeLanguageandSymbolicPower[1991],p.371-377).
198. La reprsentation de la position sociale, Actes de la recherche en sciences sociales, 52-53, juin 1984,
p.14-15.
Trad. espagnole, La representacin de la posicin social , in A.B. Gutirrez (d.), Campodel podere yreproduccinsocial.
Elementosparaunanlisisdeladinmicadelasclases[2007],p.167-170.
ensciencessociales,52-53,juin1984,p.95-100.
Trad. allemande, Hit-Parade der franzsischen Intellektuellen oder: Wer richtet ber die Legitimitt der Richter? (tr. B.
Schwibs),NeueSammlung(Stuttgart),3,1985,p.403-416.
1984,p.5-20.
203. Consommationculturelle, in EncyclopaediaUniversalis, nouv. d., 1984, t. 2, Art, p.779-782.
Trad.espagnole, Consumocultural, in CreenciaArtsticayBienesSimblicos[2003],p.229-237.
1984,p.5-6.
Trad. sudoise, Gldjen av att veta (tr. C.G. Liungman), Res Publica (Lund), 3, 1985, p.1-6; espagnole, Sobre Michel
Foucault.El compromiso de un intelectual especfico, inIntervenciones1961-2001(trad.deInterventions[2002]),p.217-221;
allemande, ber Michel Foucault. Das Engagement eines spezifischen Intellektuellen, in Interventionen (trad. de
Interventions [2002]), t.2, p.74-78; anglaise, On Michel Foucault, in Political Interventions. Social science and political
action(trad.deInterventions[2002]),p.138-140.
communicationsorales
207. Espace social et gense des classes (Universit de Francfort, fvrier 1984), Actes de la recherche en
sciencessociales,52-53,juin1984,p.3-12;aussi,inLangageetpouvoirsymbolique[2001],p.293-323.
LalectureII,CahiersduSminairedephilosophie,2,1984,p.13-17.
209. Ladlgationetleftichismepolitique (Paris, Association des tudiants protestants, juin 1983), Actesde
larechercheensciencessociales,52-53,juin1984,p.49-55;aussi,inChosesdites[1987],p.185-202.
Trad.anglaise, DelegationandPoliticalFetishism (tr. K. Robinson), ThesisEleven,10-11,November1984-March1985,p.5670; aussi, in Language and Symbolic Power [1991], p.203-219; allemande, Delegation und politischer Fetischismus (tr. B.
Schwibs),AesthetikundKommunikation(Francfort),16,61-62,1986,p.184-195;russe,inSociologiedelapolitique[1993];aussi,
in uvres choisies de Pierre Bourdieu [2005], p.157-178; grecque, (voir trad. de Language and Symbolic Power [1991]);
polonaise, Delegacjaifetyszyzmpolityczny(tr.A. Szlaszyska), DialogiPolityczne(Toru),9,juin2008,p.217-226.
Voiraussitrad.deChosesdites[1987].
210. Rponse aux conomistes (Paris, Colloque sur Le modle conomique dans les sciences sociales,
211. Confrence introductive (VIIIe Symposium de lICSS, Paris, juillet 1983), in Sports et socits
contemporaines,Paris,Socitfranaisedesociologiedusport,1984,p.323-331.
90];aussi,inInterventions(1961-2001)...[2002],p.189-198.
214. Ouverture et Discussions (Paris, Maison des sciences de lhomme, janvier 1976), Mthodes dapproche
dumonderural,Alger,Officedespublicationsuniversitaires,1984,p.7-9,61-72,281-300.
25
26
215. Rsum des cours et travaux, Annuaire du Collge de France 1983-1984, Paris, Collge de France, 1984,
p.551-553.
ouvrage
1985
articles
217. Remarques propos de la valeur scientifique et des effets politiques des enqutes dopinion, Pouvoirs,
83(avecA.Bensa).
220. Dialogue propos de lhistoire culturelle (avec R. Chartier et R. Darnton), Actes de la recherche en
sciencessociales,59,septembre1985,p.86-93.
Trad. allemande, Dialog ber die Kulturgeschichte (tr. V. Nhring), Freubeuter, 26, 1985, p.22-37; aussi, in Schwierige
Interdisziplinaritt[2004],p.50-68.;japonaise,(tr.N.Fukui),Shiso(Tokyo),740,2,1986,p.250-271.
221. Existe-t-il une littrature belge? Limites dun champ et frontires politiques, tudesdelettres(Lausanne),
4,octobre-dcembre1985,p.3-6.
222. The Genesis of the Concepts of Habitus and Field (tr. Ch. Newman), Sociocriticism (Pittsburgh -Pa-,
Montpellier),TheoriesandPerspectivesII,2,dcembre1985,p.11-24.
aussi, Les intellectuels et les pouvoirs. Retour sur notre soutien Solidarnosc, in Interventions (19612001)...[2002],p.171-172.
communicationsorales
224. Lechampreligieuxdanslechampdeproductionsymbolique (Strasbourg, octobre 1982), Postface, in Les
nouveauxclercs,Centredesociologieduprotestantisme(d.),Genve,Laboretfides,1985,p.255-261;aussi,
Ladissolutiondureligieux, in Chosesdites[1987],p.117-123.
Trad.allemande,DieAuflsungdesReligisen, inReligion.SchriftenzurKultursoziologie5[2009],p.243-249.
Voiraussitrad.deChosesdites[1987].
225. Les professeurs de lUniversit de Paris la veille de Mai 68 (Paris, Colloque organis par lInstitut
dites[1987],p.75-93.
227. Lalecture:unepratiqueculturelle (entretienavecR.Chartier),inPratiquesdelalecture,Paris,Rivages,
1985,p.218-239.
Trad.japonaise,tr.Y.Enomoto,Iichiko(Tokyo),10,1989,p.74-110;allemande, DasLesen,einekulturellePraxis,inWiedie
Kultur zum Bauern kommt [2001], p.121-141; espagnole, La lectura: una prctica cultural, in Creencia Artstica y Bienes
Simblicos[2003],p.251-270.
228. Du bon usage de lethnologie (entretien avec M. Mammeri), Awal, Cahiers dtudes berbres, 1, 1985,
p.7-29; aussi, in M. Mammeri, Culture savante. Culture vcue, tudes 1938-1989, Alger, Tala, 1991,
p.173-187; aussi, in Actes de la recherche en sciences sociales, Regards croiss sur lanthropologie de
PierreBourdieu, 150, dcembre 2003, p.9-18;aussi,inEsquissesalgriennes[2008],p.265-283.
229. Vernunft ist eine historische Errungenschaft, wie die Sozialversicherung (entretien avec B. Schwibs),
NeueSammlung(Stuttgart),3,1985,p.376-394.
Trad. nerlandaise, Verstand is, net als de sociale verzekeringen, een historiese verworvenheid (tr. W. Smeets), Comenius
(Utrecht),21,lente1986,p.55-78.
231. La frie panthiste de Claude Miquel , Catalogue de lexposition Claude Miquel, Peintures sur soie ,
Vichy,17-30juillet1985.
233. Littrature et para-littrature, lgitimation et transferts de lgitimation dans le champ littraire: lexemple
de la science fiction (entretien avec Y. Hernot), Science et fiction, 5, octobre 1985, p.166-183; aussi,
Entretien avec Yann Hernot, in Management & sciences sociales (Paris, LHarmattan), 2, 2006, p.163172.
Trad.allemande, Science-Fiction, in SatzundGegensatz[1989],p.59-66.
Nyheter(Stockholm),21novembre1985,p.4.
236. Rsumdescoursetdestravaux,AnnuaireduCollgedeFrance1984-1985,Paris,CollgedeFrance,1985,
p.559-562.
ouvrages
1986
238. Economiabunurilor simbolice,Bucarest, Editura Meridiane, 1986 [recueil de textes traduits en roumain (tr. M.D.
Gheorghiu):p.31-111, Lemarchdesbienssymboliques[1971];p.112-153, Dispositionesthtiqueetcomptenceartistique
[1971]; p.154-201, Linvention de la vie dartiste [1975]; p.202-289, La production de la croyance [1977]; p.290-320,
lments pour une critique vulgaire des critiques pures, Ladistinction.[1979],p.565-585].
articles
240. La science et lactualit, Actesdelarechercheensciencessociales,61,mars1986,p.2-3.
Trad.grecque,inKeimenaKoinoniologias[1994].
27
28
Raisonspratiques[1994],p.81-89.
Trad.anglaise, TheBiographicalIllusion(tr.Y.Winkin,W.Leeds-Hurwitz),WorkingPapersandProceedingsoftheCenter
forPsychosocialStudies(Chicago),14,1987,p.1-7;roumaine, Iluziabiografica (tr. M.D.Gheorghiu),Cercetaricontemporane
desociologiaculturii,M.D.Gheorghiu(d.),Iasi, Universitatea Al.I.Cuza, Centrul de Stiinte Sociale, 1988, p.79-84;aussi,in
RatiuniPractice(trad.deRaisonspratiques[1994]),p.58-65;espagnole, Lailusionbiogrfica, HistoriayFuenteOral,2,1989,
p.27-33; aussi, Lailusionbiografica, in Razonespracticas(trad.deRaisonspratiques[1994]),p.74-83;aussi,inArchipilago,
69, dcembre 2005, p.87-96; allemande, Die Biographische Illusion, Bios. Zeitschrift fr Biographieforschung und Oral
History,1,1990,p.75-81; aussi, DieIllusionderBiographie.berdieHerstellungvonLebensgeschichten (tr. F. Balke), Neue
Rundschau, 102(3), 1991, p.109-115; aussi, Die biographische Illusion, in Praktische Vernunft (trad. de Raisons pratiques
[1994]),p.75-83;aussi,inE.M.Hoerning(d.),BiographischeSozialisation,Stuttgart,Lucius&Lucius,17,2000,p.51-60;aussi,
inAbsolutePierreBourdieu[2003],p.36-43; bulgare,inLeRapportdeBraudi,CritiqueetHumanisme(Sofia),1992,p.282-290;
grecque, in Keimena Koinoniologias [1994]; turque, in Pratik Nedenler (trad. de Raisons pratiques [1994]); italienne,
Lillusione biografica, in Ragionipratiche(trad.deRaisonspratiques[1994]),p.71-79;portugaise, Ailusobiogrfica,in
M.deMoraesFerreira,J.Amado(ds),Usos&abusosdaHistoriaOral,RiodeJaneiro,FondaaoGetulioVargas,1996,p.183191;aussi,inRazesprticas(trad.deRaisonspratiques[1994]),p.74-82(pourl'd.brsilienne),p.53-59(pourl'd.portugaise);
bulgare; danoise, Den biografiske illusion, in Af praktiske grunde (trad. de Raisons pratiques [1994]), p.79-88; finnoise,
Elmkerrallinen harha, in Jrjen Kytnnllisyys (trad. de Raisons pratiques [1994]), p.68-76; estonienne, Biograafiline
illusioon, in PraktilisedPhjused(trad.deRaisonspratiques[1994]),p.90-100.
242. Ncessiter, Cahier de lHerne, FrancisPonge, Paris, d. de lHerne, juin 1986, p.434-437.
sociales,64,septembre1986,p.3-19.
244. Les msaventures de lamateur, in Eclats/Boulez, R. Samuel (d.), Paris, d. du Centre Georges
Pompidou, 1986, p.74-75; aussi, nouv. d. revue, in R. Samuel (d.), Pierre Boulez. clats 2002, Paris,
MmoireduLivre,2002,p.221-225.
245. An Antinomy in the Notion of Collective Protest, in Development, Democracy, and the Art of
Trespassing: Essays in Honor of Albert O. Hirschman, A. Foxley, M.S. McPherson, G. ODonnell (ds),
NotreDame(Indiana),UniversityofNotreDamePress,1986(Paperbackedition,1988),p.301-302.
Publ. franaise, Note brve sur lantinomie de la protestation collective, in Propos sur le champ politique [2000], p.89-91;
espagnole, Brevenotasobrelaantinomiadelaprotestacolectiva, in Elcampopoltico[2001],p.49-51;italienne, Notabreve
sullantinomia della protesta collettiva, in Proposta politica. Andare a sinistra, oggi (trad. de Propos sur le champ politique
[2000]),p.83-85.
communicationsorales
246. Habitus, code et codification, Confrence (Neuchtel, mai 1983), Actes de la recherche en sciences
247. De quoi parle-t-on quand on parle du problme de la jeunesse? (Paris, Colloque organis par le
248. Der Kampf um die symbolische Ordnung (entretien avec A. Honneth, H. Kocyba, B. Schwibs -tr. B.
Schwibs),AesthetikundKommunication(Francfort),16,61-62,1986,p.142-163.
249. Dabord dfendre les intellectuels (entretien avec D. Eribon), Le nouvel observateur, 12-18 septembre
1986,p.82.
250. A quand un lyce Bernard Tapie? (entretien avec A. de Gaudemar), Libration, 4 dcembre 1986, p.4;
aussi, Libration, hors srie, La nouvelle vague, janvier 1987, p.106-107; aussi, Le refus dtre de la
chairpatrons, in Interventions(1961-2001)...[2002],p.211-216.
Trad. italienne, Rifiutano il liberalismo selvaggio, LUnit (Milan), 6 Dicembre 1986, p.4; arabe, (tr. A. Hajjami), Anwal
(Rabat),11dcembre1986,p.11-12;portugaise, ParaBourdieu,reformasmascaramproblemas,FolhadeS.Paulo,dezembro
1986;anglaise, RevoltoftheSpirit (tr. Ch.Turner),NewSocialist,46,February1987,p.9-11;aussi,Arefusaltobecannonfodderforthebosses, in PoliticalInterventions.Socialscienceandpoliticalaction(trad.deInterventions[2002]),p.167-172;
espagnole, ParacuandouncolegioBernardTapie?, in ElCampopoltico[2001],p.166-172; aussi, Lanegativaasercarnede
patrn, in Intervenciones 1961-2001 (trad. de Interventions[2002]), p.259-267; allemande, Die Weigerung,
Unternehmerfutterzusein, in Interventionen(trad.deInterventions[2002]),t.2,p.111-118.
251. Rsum des cours et travaux, Annuaire du Collge de France 1985-1986, Paris, Collge de France, 1986,
p.555-560.
ouvrage
1987
252. Choses dites, Paris, d. de Minuit, 1987 [ensemble de textes: Fieldwork in Philosophy [1986]; Repres
(Interview mit Pierre Bourdieu [1983]); De la rgle aux stratgies [1985]; La codification (Habitus, code et
codification [1986]); Sociologuesdelacroyanceetcroyancesdesociologues [1987]; Objectiverlesujetobjectivant (indit
-Strasbourg, 1984); La dissolution du religieux (Le champ religieux dans le champ de production symbolique [1985]);
Lintrt du sociologue (Rponseauxconomistes [1984]); Lecture,lecteurs,lettrs,littrature [1981]; Espacesocialet
pouvoir symbolique (indit -San Diego, 1986); Le champ intellectuel: un monde part (indit -entretien radiophonique,
Hambourg, 1985); Les usages du peuple (indit -Lausanne, 1982); La dlgation et le ftichisme politique [1984];
Programmepourunesociologiedusport (indit -CEMEA-Paris, 1983); Le sondage: une science sans savant (Remarques
proposdelavaleurscientifique et des effets politiques des enqutes dopinion [1985])].
Trad.nerlandaise, (extrait: Repres), InterviewmetPierreBourdieu, SociologischTijdschrift(Amsterdam),X,2,Oktober
1983, p.307-334; japonaise, (tr. H. Ishizaki), Tokyo, Shinhyoron, 1988; aussi, Tokyo, Fujiwara-shoten, 1991; arabe,
(extrait:Fieldwork in Philosophy), in Al-Ittihad al-ishtiraki (supplt culturel, Rabat), 215, 28 fvrier 1988, p.2-3; espagnole,
Cosasdichas(tr.M.Mizraji),Barcelone-BuenosAires,EditorialGedisaS.A.,1988;anglaise,(extrait:p.203-216), Programfora
Sociology of Sport (tr. J. McAloon, A.D. Savage), Sociology of Sport Journal, 5, 1988, p.153- 161; aussi, (extrait: p.14-25),
Social Space and Symbolic Power (tr. L.Wacquant), Sociological Theory, 7(1), Spring 1989, p.14-25; aussi, in The Polity
Reader in Social Theory, Cambridge, Polity Press, 1994, p.111-120; aussi, in M. Haugaard, Power. A Reader, Manchester,
ManchesterUniversityPress,2002,p.225-244;aussi,(publ.intgrale),InOtherWords...[1990];portugaise,CoisasDitas(tr.C.R.
daSilveira, D. MorenoPegorim),SoPaulo, Editora Brasiliense,1990; hongroise, (extrait), Svovivi szereps ahatalommal
valo visszals, Megvdolt Ertelmisg, II(9), 1991, p.1063-1069; allemande, Rede und Antwort (tr. B.Schwibs), Francfort,
Suhrkamp-Verlag,1992;russe, (extrait: Espacesocialetpouvoirsymbolique), in Thesis(Moscou),printemps1993,p.137-150;
aussi, in uvres choisies de Pierre Bourdieu [2005], p.64-86; aussi, (publ. intgrale), (tr. N.Chmatko), Moscou, Socio-Logos,
1994; bulgare, (extraits), Fieldworkin Philosophy, Sotsiologitcheskiproblemi (Sofia),12,1991,p.46-64; Espace social et
pouvoirsymbolique, Sotsiologitcheski problemi,4,1992,p.125-135; Objectiverlesujetobjectivant, ibid.,p.136-138;aussi,
(publ.intgrale),tr.D.Deyanov,Sofia,ditionsUniversitaires,1993;danoise, (extrait: Espacesocialetpouvoirsymbolique),
Socialtrumogsymbolskmagt, in PierreBourdieu.Centraleteksterindenforsociologiogkulturteori,S.Callewaert,M.Munk,
M.Norholm,K.A.Petersen(ds)(tr. M.Norholm,K.A.Petersen),Copenhague,AkademiskForlag,p.52-69;(extrait: Lintrt
dusociologue ), Sociologensinteresse (tr. A. Mathiesen),. inA.MathiesenetR.Willig(ds),DanskSociologi, Bourdieuog
Honneth, 4(16), fvrier 2006, p.91-97; sudoise, (extraits),in Texter om deintellektuella [1992]: (Les usages du peuple),
Hur folket anvnds, p.163-175; (Lechampintellectuel:unmondepart), Detintellektuellafaltet envrldfrsig,
p.143-161; slovne, (extraits: Espacesocial etpouvoir symbolique, Objectiver lesujet objectivant), Drubeni prostor in
simbolna mo, Objektivirati objektivirajoi subjekt, in SociologijaKotPolitika[2003],p.77-97,139-143.
articles
253. Linstitutionnalisation de lanomie, Les Cahiers du Muse national dart moderne,19-20juin1987,p.6-
19.
Trad. portugaise, A institucionalizao da anomia, in O poder simblico [1989], p.255-279; anglaise, Manet and the
InstitutionalizationofAnomie, in TheFieldofCulturalProduction.EssaysonArtandLiterature[1993],p.238-253.
254. Fr eine Realpolitik der Vernunft (tr. B. Schwibs), in Das Bildungswesen der Zukunft, S. Mller-Rolli
(d.),Stuttgart,ErnstKlett,1987,p.229-234.
sciencessociales,69,septembre1987,p.2-50(avecM.deSaintMartin).
rechercheensciencessociales,70,novembre1987,p.3-30.
29
30
257. TheHistoricalGenesisofaPureAesthetic (tr. Ch. Newman), TheJournalofAestheticsandArtCriticism,
vol.XLVI,SpecialIssue,1987,p.201-210;aussi,inAnalyticAesthetics,R.Shusterman(d.),Oxford,New
York,BasilBlackwell,1989;aussi,inTheFieldofCulturalProduction.EssaysonArtandLiterature[1993],
p.254-266.
Publ.franaise, Gensehistoriqued'uneesthtiquepure,LesCahiersduMusenationald'artmoderne,27,print.1989,p.95106; trad. allemande, Die historische Genese einer reinen Asthetik, in G.Gebauer, C.Wulf (ds), Praxis und Asthetik (tr.
V.Dieckmann), Francfort, Suhrkamp-Verlag, 1993, p.14-32; portugaise, Gnese histrica de uma esttica pura, in O poder
simblico[1989],p.281-298;russe,(tr.I.Markova),NovoyLiteratournoyObozrniy(Moscou),60(2),2003,p.17-29.
258. Lassassinat de Maurice Halbwachs, La libert de lesprit, Visages de la Rsistance, 16, automne
1987, p.161-168; voir aussi, mise en ligne, site du Collge de France (www.college-de-france.fr, rubrique
Professeursdisparus:MauriceHalbwachs).
communicationsorales
259. Intervention devant les tudiants en sociologie de lUniversit Lumire-LyonII, 14 janvier 1987, Sociofil
sociologiereligieuse,dcembre1982),Archivesdesciencessocialesdesreligions,63,1,janvier-mars1987,
p.155-161;aussi,inChosesdites[1987],p.106-111.
Trad. allemande, Soziologie des Glaubens und der Glaube des Soziologen, in Religion. Schriften zur Kultursoziologie 5
[2009],p.225-230.
Voiraussitrad.deChosesdites[1987].
262. What Makes a Social Class? On The Theoretical and Practical Existence of Groups (Chicago, The
University of Chicago, Symposium Gender, Race, Class and Age: Analytical Constructs or Folk
Categories,avril1987-tr.L.Wacquant,D.Young),BerkeleyJournalofSociology,vol.XXXII,1987,p.117.
Trad.allemande, WieeineanderenBegriffvonkonomie, in DerTotepacktdenLebenden[1997],p.102-129.
264. Lvolution des rapports entre le champ universitaire et le champ du journalisme (Bordeaux,novembre
ouvrage
1988
266. Lontologie politique de Martin Heidegger, nouv. d. revue (1re d., in Actes de la recherche en sciences
sociales[1975]),Paris,d.deMinuit,1988.(Pourlechap.4,Censureetmiseenforme,p.83-100,voir
aussiCequeparlerveutdire[1982]etLangageetpouvoirsymbolique[2001],p.343-377).
articles
267. Flauberts Point of View (tr. P. Parkhurst Ferguson), Critical Inquiry, 14(3), Spring 1988, p.539-562;
aussi, in Literature and Social Practice, Ph. Desan, P. Parkhurst Ferguson, W. Griswold (ds), Chicago,
Londres, The University of Chicago Press, 1989, p.211-234; aussi, in The Field of Cultural Production.
EssaysonArtandLiterature[1993],p.192-211.
Publ.franaise,(versionmodifie et augmente), Le point de vue de lauteur, in Les rgles de lart[1992],p.298-384.
238.
Trad. espagnole, La virtud civil, in El Campo poltico [2001], p.177-181; aussi, in Intervenciones 1961-2001 (trad. de
Interventions [2002]), p.292-296; allemande, Die Brgertugend, in Interventionen (trad. de Interventions [2002]), t.3-4,
p.13-17;anglaise, Civicvertue, in PoliticalInterventions.Socialscienceandpoliticalaction(trad.deInterventions[2002]),
p.188-190.
270. Prface,inP.Rabinow,UnethnologueauMaroc,Paris,Hachette,1988,p.11-14.
271. Prface,inB.Mazon,Aux origines de lcole des hautes tudes en sciences sociales. Le rle du mcnat
amricain,Paris,d.duCerf,1988,p.I-V.
272. Prface, in T. Yacine Titouh, LIzli ou lamour chant en kabyle, Paris, d. Maison des sciences de
273. A long trend of change (compte rendu de louvrage de M. Lewin, The Gorbachev Phenomenon: A
historicalinterpretation),TheTimesLiterarySupplement,August12-18,1988,p.875-876.
communicationsorales
274. OnInterestandtheRelativeAutonomyofSymbolicPower:ARejoindertoSomeObjections (Dsseldorf,
Chicago,avril1987-tr.L.Wacquant),TheoryandSociety,17,1988,p.773-787.
lInstitutdejournalismeBordeauxAquitaine-IJBA),Supplment,IUTdeBordeaux,1988.
277. Heidegger par Pierre Bourdieu: le krach de la philosophie (entretien avec R. Maggiori), Libration, 10
mars1988,SupplmentLivres,p.VI-VII.
Trad. japonaise, Genda Shiso, 4, 1989, p.52-58; italienne, Un normale professore di filosofia, in La responsabilit degli
intellettuali[1991].
278. Para enfrentarse a las evidencias hay que tener un espiritu de resistente (entretienavecJ.Casado),ElPais,
26avril1988,p.34-35.
279. ...ich glaube, ich wre sein bester Verteidiger. Ein Gesprch mit Pierre Bourdieu ber die Heidegger-
Kontroverse (entretienavecH.Woetzel),DasArgument(Berlin),171,Oktober1988,p.723-726.
Trad.anglaise,Backtohistory,inTheHeideggerControversy:ACriticalReader,R.Wolind.,Cambridge(MA),MITPress,
1993.
280. Rsum des cours et travaux, Annuaire du Collge de France 1987-1988, Paris, Collge de France, 1988,
p.483-492.
31
32
ouvrages
1989
282. O poder simblico (tr. F.Tomaz), Lisbonne/Rio de Janeiro, Difel/Editora Bertrand Brasil, 1989 [recueil de
textes traduits en portugais: Sur le pouvoir symbolique [1977]; Introduction une sociologie rflexive (indit -Paris,
sminaire de lEHESS, octobre 1987); TheGenesisoftheConceptsofHabitusandField [1985]; Lemortsaisitlevif [1980];
Lidentit et la reprsentation [1980]; Espace social et gense des classes [1984]; Lareprsentationpolitique [1981];
Laforcedudroit [1986]; Linstitutionnalisation de lanomie [1987]; TheHistoricalGenesisofaPureAesthetic [1987] ].
Publ. franaise, (extrait: Introduction unesociologie rflexive), La pratique de lanthropologie rflexive(le sminairede
Paris), in Rponses[1992],p.187-231.
283. Satzund Gegensatz. ber die Verantwortung des Intellektuellen (tr. U.Raulff, B.Schwibs), Berlin,Verlag
Mit den Waffen der Kritik (entretien tlvis avec H.D. Zimmermann, 1983, aussi, Die feinen Unterschiede, oder: Die
Abhngigkeit aller Lebensusserungenvom sozialen Status [1983]); Was heisst sprechen? (indit -entretien radiophonique,
Quest-ce que parler avec J. Baudouin, in Le Magazine des sciences humaines (RTB), 1982); Politischer Fetischismus
(Dvoiler les ressortsdupouvoir [1982]); Gegen die Magie der Worte (Zaslawsky, contre la magie des mots [1982]);
Die Sozioanalyse des Soziologen (indit -entretien radiophonique, La socioanalyse du sociologue avec J. Baudouin, Le
Magazinedesscienceshumaines-RTB,1984);Science-Fiction (Littrature et para-littrature... [1985]); DerSoziologe
unddiePhilosophie (indit entretien,Lesociologueetlaphilosophie, avecH.Ishizaki,1989)].
Trad. italienne, Laresponsabilitdegli intellettuali [1991]; portugaise, (extraits),in O campoeconmico [2000]: (Washeisst
sprechen?), O que falar?, p.51-57; (Die Sozioanalyse des Soziologen), A socioanlise do socilogo, p.71-81;
(Littrature et para-littrature... [1985]),A fico cientfica, p.83-92; japonaise, (extrait: Der Soziologe und die
Philosophie), GendaShiso(Tokyo),4,1989,p.52-58; (extrait: Washeisstsprechen? -Lasociologieetlalinguistique-),Kan:
History,Environment,Civilization[2001].
articles
285. NatreNormale, LeMondede la Rvolution franaise, 3, mars 1989, Journaldesdroitsdel'homme,
p.25.
3.
janvier-juin 1989, p.15-36; aussi, in B. Telban (d.), Multiple Identities, Anthropological Notebooks
(Slovnie),II(1),1996;aussi,inLebaldesclibataires[2002],p.211-259.
Trad. japonaise, (tr. H.Kato, F.Suda), Journal Ministry of Agriculture, Forestry and Fisheries (Tokyo), 1995; portugaise,
Reproduoproibida:adimensosimblicadadominaoeconmica, in Ocampoeconmico[2000],p.93-119.
289. Prface, in Langues en Barn, Cahiers de lUniversit de Pau et des Pays de lAdour, Presses
290. Le beau rle. Une lecture de la Promenade au phare de VirginiaWoolf, Liber, Revue europenne des
livres,1,octobre1989,p.60-61.
Trad.,cf.ci-dessous,noteproposdeLiber .
81,Fall1989,p.99-110;aussi, UniversalCorporatism:TheRoleofIntellectualsintheModernWorld ,
PoeticsToday,12(4),Winter1991,p.655-669.
293. Scientific Field and Scientific Thought, Marginal Notes (tr. L.Wacquant), in Author meets Critics:
Reactions to Theory in Anthropology since the Sixties, in S.B. Ortner (d.), Transformations,
ComparativeStudyofSocialTransformationWorkingPapers,AnnArbor,UniversityofMichigan,novembre
1989,p.84-94.
Publ.franaise, Remarques en marge de larticle de Sherry B. Ortner, Awal,21,2000,p.59-64.
294. Aspirant philosophe. Un point de vue sur le champ universitaire dans les annes 50, Les enjeux
philosophiques des annes50, Paris, d. du Centre Pompidou, 1989, p.15-24; aussi, Confessions
impersonnelles, in Mditationspascaliennes[1997],p.44-53.
Trad. italienne, Confessioni impersonali, in Meditazioni pascaliane (trad. de Mditations pascaliennes [1997]), p.41-50;
espagnole, Confesiones impersonales, in Meditaciones pascalianas (trad. de Mditations pascaliennes [1997]), p.50-61;
anglaise, ImpersonalConfessions, in PascalianMeditations(trad.deMditationspascaliennes[1997]),p.33-42;norvgienne,
Upersonlige bekjennelser, in Meditasjoner (trad. de Mditations pascaliennes [1997]), p.38-47; roumaine, Confesiuni
impersonale,inMeditatiipascaliene(trad.deMditationspascaliennes[1997]),p.46-57;portugaise, Confissesimpessoais,
in Meditaes Pascalianas (trad. de Mditations pascaliennes [1997]), p.28-36 (pour ld. portugaise), p.44-54 (pour ld.
brsilienne);corenne,(trad.deMditationspascaliennes[1997]);allemande, UnpersnlicheBekenntnisse, in Meditationen.
ZurKritikderscholastischenVernunft(trad.deMditationspascaliennes[1997]),p.45-57.
communicationsorales
295. Gens histoires, gens sans histoires (dialogue entre P. Bourdieu et R. Chartier, France Culture, avril
1988),Politix,6,printemps1989,p.53-60.
Trad. russe, (tr. O. Kirtchik), Novoy Literatournoy Obozrniy (Moscou), 60(2), 2003, p.70-84; allemande, Wer macht
Geschichte, wer macht Geschichten, in SchwierigeInterdisziplinaritt[2004],p.69-85;portugaise, Gentecomhistria,gente
semhistria.DilogoentrePierreBourdieueRogerChartier (tr. F. M. Heinz), HistriaUnisinos,10(1),janvier-avril2006,p.9098.
296. Towards a Reflexive Sociology. A Workshop with Pierre Bourdieu (prsentation et tr. L.Wacquant),
D'octobre1989,datedesafondation,juin1991(n6),Liber,Revueeuropennedeslivres(priodiquetrimestriel)atdit
simultanment par un ensemble de journaux europens, en supplment de leur dition nationale et dans leur langue : par
Frankfurter Allgemeine Zeitung (pour l'Allemagne), El Pais (pour l'Espagne), Le Monde (pour la France), The Times Literary
Supplement(pourlaGrande-Bretagne),L'Indice(pourl'Italie).Deseptembre1991septembre1993,dun7aun15,seuleune
version italienne (dans L'Indice) a accompagn la version franaise, insre dsormais dans Actes de la recherche en sciences
sociales.Dedcembre1993(n16)mars1998(datedeladernireparutiondupriodique,n34),unnouveaurseauaprisle
relaispourlesversionstrangres,enallemand(dans Liber,europischesBchermagazin,l'UniversitdeConstance),bulgare,
hongrois(dansletsIrodalam),sudois(dansOrd&Bild),italien(dansL'Indicepuis,partirdeseptembre1997-n32-,dans
Reset),tchque(dansPritomnost),roumain(dansLiber,Revistaeuropeana).Libers'estintitulRevueinternationaledeslivres
partir de juin 1994 (n18). Sont venues s'ajouter aux versions dj existantes les versions grecque (dans Synchrona Themata,
partir de dcembre 1994, n20), turque (dans Kitap-llk, partir d'octobre 1995, n24), norvgienne (dans Samtiden, partir de
dcembre1995,n25),espagnole(dans ElUrogallo,partirdejuin1996,n27).Ainsi,pourtouslestextesparusdans Liber,il
convientdesereporterleurdatedeparutionfranaisepourconnatrelestraductionsquienonttpubliesetlestrouverladate
correspondantedanslejournaladquat.
33
34
aussi, (version abrge), in S.P.Turner (d.), Social Theory and Sociology, Oxford-Cambridge, Blackwell,
1996,p.213-228; aussi, ThePurposeofReflexiveSociology, inAnInvitationtoReflexiveSociology,d.
anglaisedeRponses.Pouruneanthropologierflexive[1992]).
Trad.portugaise, Introduaoaumasociologiareflexiva, in Opodersimblico[1989],p.16-58;publ.franaise, Lesfinsdela
sociologierflexive(lesminairedeChicago), in Rponses[1992],p.43-185.
297. Intrt et dsintressement (Cours du Collge de France, Universit Lumire-Lyon2, 1er et 8dcembre
1988), Lyon, GRS (Groupe de recherche sur la socialisation) et IRESE (Institut de recherches et dtudes
sociologiques et ethnologiques), Cahiers de recherche, 7, septembre 1989, 2e d. 1993; aussi, in
Methodologica,Bruxelles-Crdoba,2,mai1992,p.19-36; aussi, Unactedsintressest-ilpossible?, in
Raisonspratiques[1994].
Trad.allemande, IstinteressenfreiesHandelnmglich?, in PraktischeVernunft(trad.deRaisonspratiques[1994]),p.137-157;
anglaise, Is a Disinterested Act Possible?, in PracticalReason(trad.deRaisonspratiques[1994]),p.75-91;roumaine, Este
posibilunactdezinteresat?, in RatiuniPractice(trad.deRaisonspratiques[1994]),p.110-125;estonienne, Kashuvidestvaba
teguonvimalik?, in PraktilisedPhjused(trad.deRaisonspratiques[1994]),p.169-198.
p.95-107.
300. Entretien sur la pratique, le temps et lhistoire (entretien avec T.Yamamoto), Iichiko intercultural
(Tokyo),1,1989,p.6-13;aussi,75,Summer2002,p.117-121;aussi,inRaisonspratiques[1994],p.169-173.
Trad.japonaise,(tr.Y.Enomoto,T.Yamamoto),Iichikointercultural(Tokyo),12,1989,p.4-13.
301. Le pouvoir nest plus Rue-dUlm mais lENA (entretien avec D. Eribon), Lenouvelobservateur,
1270,9-15mars1989,p.80-82.
tr.L.Wacquant),BerkeleyJournalofSociology,XXXIX,1989,p.1-29.
303. Een gesprek met de controversile Franse socioloog Pierre Bourdieu (entretien avec L. Gillet), Vrij
Nederland,Boekenbijlage,16December1989,p.8-9.
304. Entretien(avecH.Ishizaki),GendaShiso,4,1989,p.52-58.
305. Wywiad z profesorem Pierreem Bourdieu (entretien avec E. Neyman Mascarou), Kultura i
Spoleczestwo,3-4(XXXIII),1989,p.183-189.
306. Rsum des cours et travaux, Annuaire du Collge de France 1988-1989, Paris, Collge de France, 1989,
p.431-436.
ouvrages
1990
articles
309. AnimadversionesinMertonem, in J.Clark,C.ModgiletS.Modgil(ds),inRobertK.Merton:Consensus
andControversy,Londres-NewYork,FalmerPress,1990,p.297-301.
Publ. franaise, La double rupture, in Raisons pratiques [1994], p.91-97; allemande, Der doppelte Bruch, in Praktische
Vernunft(trad.deRaisonspratiques[1994],p.83-90;roumaine, Dublaruptura, in RatiuniPractice(trad.deRaisonspratiques
[1994]),p.66-71;estonienne, KahekordneKatkestus, inPraktilisedPhjused(trad.deRaisonspratiques[1994]),p.101-109.
1990,p.2-5; Unplacementdepredefamille.Lamaisonindividuelle:spcificitduproduitetlogiquedu
champdeproduction, ibid.,p.6-33(avecS.Bouhedja,R.Christin,C.Givry); Uncontratsouscontrainte,
ibid., p.34-51 (avec S.Bouhedja, C.Givry); Le sens de la proprit. La gense sociale des systmes de
prfrences, ibid.,p.52-64(avecM.de Saint Martin); Laconstructiondumarch.Lechampadministratif
et la production de la politique du logement, ibid.,p.65-85(avecR.Christin); Droitetpassedroit.Le
champdespouvoirsterritoriauxetla mise en uvre des rglements, ibid.,p.86-96;aussi,(versionrevueet
augmente),Les structures sociales de lconomie[2000].
Trad.anglaise(extrait: Lesensdelaproprit...), TheMeaningofProperty:RealEstate,ClassPosition,andtheIdeologyof
HomeOwnership, in M.Ryan,A.Gordon(ds),BodyPolitics,Disease,Desire,andtheFamily,Boulder-SanFrancisco-Oxford,
Westview-Press,1994,p.45-71;allemande,(extraits: Unsignedestemps, Unplacementdepredefamille, Uncontrat
souscontrainte, Lesensdelaproprit),inDerEinzigeundseinEigenheim[1998];(extrait: Droitetpassedroit), Das
RechtunddieImgehungdesRechts, in M. Florian etF.Hillebrandt(ds),PierreBourdieu:NeuePerspektivenfrdieSoziologie
derWirtschaft,Wiesbaden,VSVerlagfrSozialwissenschaften,2006.
311. Academic Order and Social Order. Preface to the 1990 edition (tr. L.Wacquant), in Reproduction in
Education,SocietyandCulture(trad.deLareproduction[1970]),nouv.d.1990,p.VII-XIII.
Voiraussilestrad.deInterventions[2002].
communicationsorales
314. La thorie du champ dans lespace des possibles thoriques (Tokyo, octobre 1989, publ. en japonais),
GendaShiso,mars1990,p.204-219.
Trad. italienne, Principi di una sociologia delle opere culturali (tr. P.Lagossi), L'Asino d'oro, II(4), 1991, p.90-103; publ.
franaise, Lespace des possibles, in Les rgles de lart[1992],p.326-332.
315. Anthropologie transdisciplinaire, H.Kato (d.), (tr. W.Hiromatzu, H.KImamura, Y.Ishii, H.Ishizaki),
35
36
in Practical Reason (trad. de Raisonspratiques [1994]),p.1-13); (Le nouveau capital) (version originale), Second Lecture.
TheNewCapital:IntroductiontoaJapaneseReadingofStateNobility, p.643-653(aussi,versionmodifie,inPracticalReason
(trad.deRaisonspratiques[1994]),p.19-30); (Le corporatisme de luniversel) (version originale),FourthLecture.Universal
Corporatism:TheRoleofIntellectualsintheModernWorld, p.655-669;sudoise, (extrait: Le corporatisme de luniversel)
(version originale), Detuniversellasskr, in Texteromdeintellektuella[1992],p.177-208;publ.franaise, (extraits: Espace
socialetespacesymbolique, Lenouveaucapital), (versions modifies), in Raisonspratiques[1994]; Pouruncorporatisme
de luniversel, (version modifie), in Les rgles de lart[1992];italienne, (extrait: Espacesocialetespacesymbolique),
lhabitus che fa il voto, Reset,16,avril1995,p.5-13;espagnole,(extraits),inCapitalcultural,escuelayespaciosocial[1997]:
(Espace social et espace symbolique), Espacio social y espacio simblico. Introduccion a una lectura japonesa de La
Distincion; (Lenouveaucapital), Elnuevocapital.IntroduccionaunalecturajaponesadeLaNoblezadeEstado (versions
originales); (Le corporatisme de luniversel), El corporativismo de lo universal: el papel de los intelectuales en el mundo
moderno,inFormacion,representaciones,ticayvalores,87,1997,p.201-225.
316. Les conditions sociales de la circulation internationale des ides (Fribourg, 1989), Romanistische
317. The Scholastic Point of View (tr. L.Wacquant) (Freie Universitat, Berlin, octobre 1989), Cultural
Anthropology, 5/4, November1990, p.380-391; aussi, in Practical Reason (trad. de Raisons pratiques
[1994]),p.127-140.
Trad. allemande, ber die scholastische Ansicht (tr. B. Dieckmann), in G.Gebauer, C.Wulf (ds), Praxis und Asthetik,
Francfort,Suhrkamp-Verlag,1993,p.341-356; aussi, DiescholastischeSicht,inPraktischeVernunft(trad.deRaisonspratiques
[1994]),p.201-218;publ.franaise, Lepointdevuescolastique, in Raisonspratiques[1994],p.215-235;trad.turque,inPratik
Nedenler (trad. de Raisons pratiques [1994]); italienne, Il punto di vista scolastico, in Ragioni pratiche (trad. de Raisons
pratiques [1994]), p.197-211; espagnole, El punto de vista escolastico, in Razones practicas (trad. de Raisons pratiques
[1994]),p.203-219;portugaise, Opontodevistaescolastico, in Razesprticas(trad.deRaisonspratiques[1994]),p.205-221
(pourl'd.brsilienne),p.151-164(pourl'd.portugaise);bulgare;danoise, Denskolastiskesynsvinkel, in Afpraktiskegrunde
(trad. de Raisons pratiques [1994]), p.219-236; finnoise, Oppinut nkkulma, in Jrjen Kytnnllisyys (trad. de Raisons
pratiques [1994]),p.193-208; tchque, Scholastick Hledisko, in Teorie Jednn (trad. de Raisonspratiques [1994]),p.153165; roumaine, Punctul de vederescolastic, in Ratiuni Practice (trad. de Raisonspratiques [1994]), p.162-175; estonienne,
SkolastilineVaatenurk, in PraktilisedPhjused(trad.deRaisonspratiques[1994]),p.249-270.
da,dieIntellektuellennichtinRuhezulassen, in DieIntellektuellenunddieMacht[1991],p.13-31.
p.4-6.
Trad. grecque, in Keimena Koinoniologias [1994]; espagnole, Profesin: cientfico, in Capital cultural, escuela y espacio
social[1997],p.65-73.
321. Pour une Realpolitik de la raison (entretien avec W.Hiromatsu et H.Imamura publ. en japonais),
GendaShiso(Tokyo),3,mars1990,p.182-203.
322. Die Beherrschten haben die Gestalt des Auslnders angenommen (entretien avec A. Smoltczyk), Die
Tageszeitung,24avril1990.
p.1et3.
en japonais), Seka, mai 1990, p.114-134; aussi, Retour sur la rception des Hritiers et de La
reproduction, in Interventions (1961-2001)... [2002], p.73-77; aussi, Inter, art actuel (Qubec), 82, tautomne2002,p.47.
Trad. espagnole, Retorno a la acogida de Les hritiers y de La reproduction, in Intervenciones 1961-2001 (trad. de
Interventions [2002]), p.49-56; allemande, Rckblick auf die Rezeption von Les hritiers und La reproduction, in
Interventionen (trad. de Interventions [2002]), p.78-83; anglaise, A look back at the reception of The Inheritors and
ReproductioninEducation, in PoliticalInterventions.Socialscienceandpoliticalaction(trad.deInterventions[2002]),p.4953.
327. Ertelmisgi Jtkok. Beszlgets Pierre Bourdieu-vel (entretien avec A.Renyi), Elet Ed Irodalom
(Budapest),(XXXIV)49,7dcembre1990,p.8.
328. Entretien(avecK.IjilietK.Yamanakapubl.enjaponais),Nikkei,22dcembre1990;aussi,inIntellectual
Adventure,Tokyo,NihonKeizaiShimbun,1992,p.58-69.
329. Rsum des cours et travaux, Annuaire du Collge de France 1989-1990, Paris, Collge de France, 1990,
p.519-523.
ouvrages
1991
330. LanguageandSymbolicPower,J.B.Thompson(introd.etd.),(tr.G.Raymond,M.Adamson),Cambridge,
Polity Press, 1991 [recueil de textes traduits en anglais: (extraits de Ce que parler veut dire [1982]): La production et la
reproductiondelalanguelgitime, La formation des prix et lanticipation des profits, Lelangageautoris (aussi, [1975]),
Les rites dinstitution (aussi, [1982]), Dcrire et prescrire (aussi, [1981]), Censure et mise en forme, La force de la
reprsentation; Vous avez dit populaire? [1983]; La reprsentation politique [1981]; La dlgation et le ftichisme
politique [1984]; Espace social et gense des classes [1984]; Sur le pouvoir symbolique [1977] ]; aussi, (extrait:
Language and Symbolic Power), in The Discourse Reader, A. Jaworski, N. Coupland (ds), Londres-New York, Routledge,
1999,p.502-513.
Trad. grecque, (introd. N. Panayotopoulos, tr. K. Kapsambeli), Athnes, Ed. Kardamitsa, 1999; publ. franaise, en format de
poche(versionrevueetaugmente):Langageetpouvoirsymbolique[2001].
articles
332. Un analyseur de linconscient (prface), in A.Sayad, Limmigration ou les paradoxes de laltrit,
Bruxelles,DeBoeck-Wesmael,1991,p.7-9.
Trad. portugaise, Un Analistado Inconsciente (tr. C.Murachco),in A. Sayad, A Imigrao, So Paulo, EDUSP(Editora da
UniversidadedeSoPaulo),1998,p.9-12.
culture (Actes des Assises culturelles de lUniversit de Toulouse-le-Mirail, 29-30 novembre 1990),
Toulouse,ADDOCCMidi-Pyrnes,avril1991,p.31-57.
Trad.russe,(tr.N.Chmatko),Socio-Logos,1996,p.8-31.
334. Le champ littraire, Actes de la recherche en sciences sociales, 89, 1991, p.3-46; aussi, (version
Trad. allemande, Das literarische Feld. Die drei Vorgehensweisen (tr. S. Egger), in L. Pinto, F. Schultheis (ds), Streifzge
durchdasliterarischeFeld,Constance,UVK-UniversittsverlagKonstanz,1997,p.33-147;galicienne,Ocampoliterario(d.A.
Figueroatr.C.PrezVarela),Ames,EdicinsLaiovento,2004;russe,inuvres choisies de Pierre Bourdieu[2005],p.365-472.
335. Epilogue: On the Possibility of a Field of World Sociology (tr. L.Wacquant), in P.Bourdieu,
336. Le dmontage impie de la fiction: lesthtique ngative de Stphane Mallarm, in E.T. Brown, L.
Fleishman, G. Freidin, R.D. Schupbach(ds), Stanford Slavic Studies, Literature, Culture, andSociety in
the Modern Age, in honor of Joseph Frank, Stanford University, Department of Slavic Languages and
Literatures,vol.4:1,1991,p.145-150;aussi,inLesCahiersStphaneMallarm(d.PeterLang,Suisse),1,
automne2004,p.75-80.
rgulationsociale,Paris,LGDJ,1991,p.95-99.
37
38
Trad.arabe,(tr.Nural-DinAl-Alawi),Al-Hayatal-thaqafiyya(Tunis),122,fvrier2001,p.40-42.
1991,p.3-6.
339. Lordre des choses (rencontre avec deux jeunes gens du Nord de la France), Actes de la recherche en
Trad.allemande, DerLaufdesDinge,inDasElendderWelt(trad.deLamisredumonde[1993]),p.87-109;portugaise, A
ordemdascoisas, in AMisriadomundo(trad.deLamisredumonde[1993]),p.81-101;anglaise, TheOrderofThings, in
TheWeightoftheWorld(trad.deLamisredumonde[1993]),p.60-76;espagnole, Elordendelascosas, in Lamiseriadel
mundo(trad.deLamisredumonde[1993]),p.65-78.
340. Une vie perdue (rencontre avec deux agriculteurs barnais), Actes de la recherche en sciences sociales,
Trad.allemande, EinverlorenesLeben,inDasElendderWelt(trad.deLamisredumonde[1993]),p.457-470;portugaise,
Umavidaperdida, in AMisriadomundo(trad.deLamisredumonde[1993]),p.437-449;anglaise, ALifeLost, in The
WeightoftheWorld(trad.deLamisredumonde[1993]),p.381-391;espagnole, Unavidaperdida, in Lamiseriadelmundo
(trad.deLamisredumonde[1993]),p.327-336.
la recherche en sciences sociales, La souffrance, 90, dcembre 1991, p.84-94; aussi, in La misre du
monde[1993],p.229-244.
Trad.allemande, EineunlsbareAufgabe,inDasElendderWelt(trad.deLamisredumonde[1993]),p.217-235;portugaise,
Uma misso impossvel, in A Misria do mundo (trad. de La misre du monde [1993]), p.225-242 (pour ld. brsilienne);
anglaise, An Impossible Mission, in The Weight ofthe World (trad. de La misredu monde [1993]), p.189-202; espagnole,
Unamisionimposible, in Lamiseriadelmundo(trad.deLamisredumonde[1993]),p.167-178.
communicationsorales
342. Die Intellektuellen und die Macht, I.Dlling (d.) (tr. J.Bolder, U.Nordmann, M.Steinrcke), Hambourg,
VSA-Verlag, 1991 [recueil de textes traduits en allemand: Utopien sind nicht in [1990]; Politisches Kapital als
1989),Krisis,42,1991,p.5-15.
344. Questionsofmethod,(InterventionauCongrsIGEL,VrijeUniversiteit,Amsterdam,14dcembre1989),
in Empirical Studies of Literature : Proceedings of the Second IGEL-Conference, E. Ibsch et al. (eds),
Amsterdam,Rodopi,1991,p.19-36.
in The Craft of Sociology (trad. anglaise de Le mtier de sociologue [1968]), p.247-259; aussi, (publ.
simultane en allemand), Inzwischen kenne ich alle Krankheiten der soziologischen Vernunft, in
SoziologiealsBeruf(trad.allemandedeLemtierdesociologue[1968]),p.269-283.
Trad.danoise, Imellemtidenharjeglaertalledensociologiskeforstaelsessygdommeatkende (tr. M.Norholm,K.A.Petersen),
inS.Callewaert,M.Munk,N.Norholm,K.A.Petersen(ds),PierreBourdieu.Centraleteksterindenforsociologiogkulturteori,
Copenhague,AkademiskForlag,1994;espagnole, Conversacin:ElOficiodesociologo,inCapitalcultural,escuelayespacio
social[1997],p.41-64.
347. Quefairedelasociologie? (entretien avec J.Bass),CFDT Aujourdhui,100,mars1991,p.111-124.
Trad. allemande, Was anfangen mit der Soziologie?, in Die verborgenen Mechanismen der Macht [1992], p.127-148;
espagnole, Quhacerconlasociologa?,inCapitalcultural,escuelayespaciosocial[1997],p.77-97.
p.27-34.
350. Rsum des cours et travaux, Annuaire du Collge de France 1990-1991, Paris, Collge de France, 1991,
p.591-595.
1992
ouvrages
351. Rponses.Pouruneanthropologierflexive,(versionabrge),Paris,d.duSeuil,1992(avecL.Wacquant).
d.anglaise,(versionintgrale),AnInvitationtoReflexiveSociology(tr.L.Wacquant),Chicago/Cambridge,
UniversityofChicagoPress/PolityPress,1992.
Voiraussi,Invitationlasociologierflexive[2009].
Trad. nerlandaise, Argumenten. Voor een reflexieve maatschappijwetenschap (tr. R.Hofstede), Amsterdam, Uitgeverij SUA,
1992; italienne, Risposte. Per unantropologia riflessiva (tr. D.Orati), Turin, Bollati Boringhieri Editore, 1992; bulgare,
Vavedenie v refleksivnata antropologia (tr. D.Deyanov), Sofia, Critique et Humanisme, 1993; norvgienne, Den Kritiske
Ettertanke (tr. B.N.Kvalsvik), Oslo, Det Norske Samlaget, 1993; catalane, Per a una sociologia reflexiva (tr. S.Cardus i Ros,
J.Estruch),Barcelone,Herder,1994;espagnole,RespuestasporunaAntropologiaReflexiva,(versionabrge),Mexico,Editorial
Grijalbo,1994;aussi, Unainvitacinalasociologareflexiva,(versionintgrale), (tr.A.Dilon),BuenosAires/Mexico/Madrid,
Siglo XXI editores, 2005, 2e d. revue, 2008; finnoise, Refleksiiviseen Sosiologiaan, Joensuu, Joensuu University Press, 1995;
allemande, Reflexive Anthropologie (tr. H.Beister), Francfort, Suhrkamp Verlag, 1996; danoise, Refleksiv Sociologi (tr.
H.Silberbrandt), Copenhague, Hans Reitzels Forlag, 1996 (4 e d., 2004, 5e d., 2009); arabe (tr. A. Jalil Al-Kr, revue par M.
Boudoudou), Casablanca, Editions Toubkal, 1997; chinoise, (caractres simplifis), Pkin, Academy of Science, 1997; aussi,
(caractrescomplexes),Taipei,Taiwan,RyeFieldPublishingCo.,2009;polonaise,Zaproszeniedosocjologiirefleksyjnej(tr.A.
Sawisz), Varsovie, Oficyna Naukowa (Terminus), 2001; turque, Dsnmsel. Bir Antropoloji Iin Cevaplar, Istanbul, Iletisim,
2003;portugaise,Umconvitesociologiareflexiva,RiodeJaneiro,RelumeDumar,2005;japonaise,Tokyo,FujiwaraShoten,
2007; lituanienne, Vilnius, Baltos Lankos [ paratre]; corenne, Soul, Greenbee Publishing Co [ paratre]; tchque, Brno,
SLON[paratre].
353. DieverborgenenMechanismenderMacht,M.Steinrcke(d.),(tr.J.Bolder),Hambourg,VSA-Verlag,1992
[recueil de textes traduits en allemand: Le droit la parole [1977]; Die feinen Unterschiede (indit -entretien avec
H.D.Zimmermann, Hessischen Rundfunk, Francfort, 1982); konomisches Kapital -Kulturelles Kapital- Soziales Kapital
[1983]; Dvoiler les ressorts du pouvoir [1982]; Universit: les rois sont nus [1984]; Therapie fr traumatisierte
Akademiker (indit -Stuttgart, 1987); VorschlgedesCollgedeFrancefrdasBildungswesenderZukunft (rsum, par G.
Pfeffer, des Propositions pour lenseignement de lavenir -laboreslademandedeM.lePrsidentdelaRpubliqueparles
Professeurs du Collge de France, Paris, 1985); Brief andie Oberschler von Mureaux (Lettre aux lycens desMureaux
(15novembre 1990), in Interventions... [2002], p.227-228); Que faire de la sociologie? [1991]; Il ny a pas de dmocratie
effective sans vrai contre-pouvoir critique [1993]; Lhistoire se lve lEst [1989]; La saine colre dun sociologue
[1992]].
Voir aussi, (extrait: BriefandieOberschlervonMureaux), in Interventionen(trad.deInterventions[2002]),t.2,p.131-133;
ettrad.anglaise, LettertothelycensofLesMureaux, in PoliticalInterventions.Socialscienceandpoliticalaction(trad.de
Interventions[2002]),p.181-182.
Paris,d.duSeuil(collectionPointsEssais),1998.
Trad.nerlandaise,Deregelsvandekunst(tr.R.Hofstede),Amsterdam,VanGennep,1994;japonaise,Tokyo,Fujiwara-shoten,
(I) 1995, (II) 1996; espagnole, (extrait: Post-scriptum. Pour un corporatisme de luniversel), Por un corporatismo de lo
universal (tr. D.Navarro),Criterios(LaHavane),32,septembre-dcembre1994,p.5-14;aussi,(publ.intgrale),Lasreglasdel
arte.Gnesisyestructuradelcampoliterario(tr.T.Kauf),Barcelone,EditorialAnagrama,1995;anglaise, (extrait: Notebrve
sur les rapports entre les luttes artistiques et les luttes littraires), The Link between literary and artistic struggles (tr.
D.Dorday),inP.Collier,R.Lethbridge(ds),ArtisticRelations,LiteratureandtheVisualArtsinNineteenth-CenturyFrance,New
Haven-Londres,YaleUniversityPress,1994,p.30-39;aussi,(publ.intgrale),TheRulesofArt(tr.S.Emanuel),Cambridge,Polity
Press, 1996; aussi, Stanford, Stanford University Press, 1996; portugaise, (extraits), in M.S.Arrosa Soares (d.), A
modernidade, CadernosdeSociologia,(PortoAlegre-Brsil),5,1993,p.73-84: (Lillusion et lillusio), AIlusoeaIllusio;
(Post scriptum. Pour un corporatisme de luniversel), Ps-escrito. Por um corporativismo do universal; aussi, (publ.
intgrale),Asregrasdaarte(tr.M.L.Machado),SoPaulo,CompanhiaDasLetras,1996(4ed., 2005) (pour ld. brsilienne);(tr.
M.S.Pereira), Lisbonne, Editorial Presena, 1996 (pour ld. portugaise); roumaine, Regulile artei (tr. B. Ghiu, T. Saulea),
39
40
Bucarest,EdituraUnivers,1998;nouv.d.(tr.LAlbulescuetB.Ghiu,prfaceMMartin),Bucarest,GrupulEditorialArt,2007;
arabe,(tr.I.Fathi),LeCaire,DarAlFikr,1998;corenne,Soul,DongmoonsunPublishing,1999; allemande,DieRegelnder
Kunst.GeneseundStrukturdesliterarischenFeldes(tr.B.Schwibs,A.Russer),Francfort,Suhrkamp-Verlag,1999;enformatde
poche,Francfort,SuhrkampTaschenbuchWissenschaft107,2002;turque,SanatinKurallari(tr.N.KmilSevil),Istanbul,Yapi
Kredi Yayinlari, 1999, 2e d. 2006; sudoise, Konstens Regler. Det litterra fltets uppkomst och struktur (tr. J. Stierna),
Stockholm/Stehag,BrutusstlingsBokfrlagSymposion,2000;polonaise,Reguy Sztuki.GenezaiStrukturapolaLiterackiego(tr.
A.Zawadzki),Cracovie,Universitas,2001;2ed.,TaiwpnUniversitas,2007;chinoise,(caractressimplifis),(tr.HuiLiu),Pkin,
CentralCompilation&TranslationPress(ZhongyangBianyiChubanshe),2002;bulgare,Sofia,KlimentOhridski,2004;slovne,
(extrait: Pour un corporatisme de luniversel), Zakorporativizemuniverzalnega, in SociologijaKotPolitika[2003],p.145157;italienne,Le Regole dellarte. Genesiestrutturadelcampoletterario(tr.A.BoschettietE.Bottaro,introd. A.Boschetti),
Milan,IlSaggiatore,2005;grecque(tr.N.Panayotopoulos),Athnes,Patakis,2006.
355. Texter om de intellektuella, D. Broady (d.), (tr. M. Rosengren), Stockholm/Stehag, Brutus stlings
articles
356. Unprogrsdelarflexivit (prface), in W.Doise,A.Clemence,F.Lorenzi-Cioldi(ds),Reprsentations
socialesetanalysesdedonnes,Grenoble,PressesUniversitairesdeGrenoble,1992,p.7-8.
357. Commentary on the Commentaries (tr. V.Zolberg), Contemporary Sociology, (21)2, mars 1992, p.158-
161.
Champagne);aussi,inLamisredumonde[1993],p.597-603.
Trad. norvgienne, Skoletaperne: Stengt ute og stengt inne, in Symbolsk makt [1996], p.159-166; allemande, Die intern
Ausgegrenzten,inDasElendderWelt(trad.deLamisredumonde[1993]),p.527-533;portugaise, Osexcludosdointerior,
in A Misria do mundo (trad. de La misre du monde [1993]), p.481-486; aussi, in Escritos de Educao [1998], p.217-227;
anglaise, OutcastsontheInside, in TheWeightoftheWorld(trad.deLamisredumonde[1993]),p.421-426;espagnole, Los
excluidosdelinterior, in Lamiseriadelmundo(trad.deLamisredumonde[1993]),p.363-367.
360. Towards a Policy of Morality in Politics, in W.R.Shea, A.Spadafora (ds), From the Twilight of
Probability. Ethics and Politics, Canton, Science History Publications, 1992, p.146-149; aussi, A
ParadoxicalFoundationofEthics, in PracticalReason(trad.deRaisonspratiques[1994]),p.141-145.
Trad.grecque,inJ.Lambiri-Dimaki,A.C.Papacristos(ds),Society,Law,Morality,Athnes,1993,p.9-16;russe,inSociologiede
lapolitique[1993];publ.franaise, Unfondementparadoxaldelamorale (Locarno, 1991), in Raisonspratiques[1994],p.233240; trad. allemande, ber eine paradoxe Grundlage der Moral, in Praktische Vernunft (trad.de Raisons pratiques [1994]),
p.219-226; aussi, FreinePolitikderMoralinderPolitik, in DerTotepacktdenLebenden[1997],p.198-204;turque,inPratik
Nedenler(trad.deRaisonspratiques[1994]);italienne, Unfondamentoparadossaledellamorale, in Ragionipratiche(trad.de
Raisonspratiques[1994]),p.213-218;espagnole, Unfundamentoparadojicodelamoral, in Razonespracticas(trad.deRaisons
pratiques[1994]),p.221-226;portugaise, Umfundamentoparadoxaldamoral, in Razesprticas(trad.deRaisonspratiques
[1994]),p.223-228(pourl'd.brsilienne),p.165-171(pourl'd.portugaise);danoise, Etparadoksaltfundamentformoralen, in
Af praktiske grunde (trad. de Raisons pratiques [1994]), p.237-243; bulgare; finnoise, Moraalin paradoksaalinen perusta, in
Jrjen Kytnnllisyys (trad. de Raisons pratiques [1994]), p.209-214; tchque, Paradoxni podstata mravnosti, in Teorie
Jednn (trad. de Raisons pratiques [1994]), p.167-171; roumaine, Un fundament paradoxal al moralei, in Ratiuni Practice
(trad.deRaisonspratiques[1994]),p.176-180;estonienne, MoraaliParadoksaalneAlusphi, in PraktilisedPhjused(trad.de
Raisonspratiques[1994]),p.271-279.
363. CompterendudulivredeY.Delsaut(La place du matre. Une chronique des coles normales dinstituteurs,
Paris, LHarmattan,1992),Actesdelarechercheensciencessociales,93,juin1992,p.76-77.
364. Lodysse de la rappropriation, Le Pays (Alger), 60, 27 juin-3 juillet 1992, p.6; aussi, Awal (La
dimension maghrbine dans luvre de Mouloud Mammeri. Actes du colloque dAlger, juin 1992), 18,
1998,p.5-6.
Trad. anglaise, The Odyssey of Reappropriation, Ethnography, 5(4), n spcial, Pierre Bourdieu in the Field, dcembre
2004,p.617-621;portugaise, Aodissiadareappropriao:aobradeMouloudMammeri(tr. L.Codato,rv.F.Berlatto,B.
Gisi),Revistadesociologiaepoltica(Brsil),26,juin2006,p.93-95.
365. La rappropriation de la culture renie: propos de Mouloud Mammeri, in T.Yacine (d.), Amour,
366. Deux imprialismes de luniversel, in C.Faur et T.Bishop (ds), LAmrique des Franais,Paris, d.
FranoisBourin,1992,p.149-155.
367. Quelques remarques sur les conditions et les rsultats dune entreprise collective et internationale de
recherche comparative, in M.de Saint Martin, M.D.Gheorghiu (ds), Les institutions de formation des
cadresdirigeants, Paris, Maison des sciences de lhomme, 1992, p.281-283.
communicationsorales
369. PrinciplesforaSociologyofCulturalWorks (Christian Gauss Seminars in Criticism, Princeton, 1986) (tr.
J.Wakelyn, C.Majidi), in S.Kemal, I.Gaskell (ds), Explanation and Value in the Arts, Cambridge,
CambridgeUniversityPress,1992,p.173-189;aussi,inTheFieldofCulturalProduction.EssaysonArtand
Literature[1993].
Trad.italienne, Principidiunasociologiadelleopereculturali (tr. P.Lagossi),LAsino doro,II(4),1991,p.90-103; aussi, Per
unascienzadelleopere, in Ragionipratiche(trad.deRaisonspratiques[1994]),p.51-69;publ.franaise, Pourunesciencedes
oeuvres, in Raisonspratiques[1994],p.59-80;trad.turque,inPratikNedenler(trad.deRaisonspratiques[1994]);norvgienne,
For en vitenskap om litteraere verk, in Symbolsk makt [1996], p.112-130; allemande, Fr eine Wissenschaft von den
kulturellen Werken, in Praktische Vernunft (trad. de Raisons pratiques [1994]), p.53-74; espagnole, Para una ciencia de las
obras, in Razonespracticas(trad.deRaisonspratiques [1994]),p.53-73; portugaise,Porumacinciadasobras, in Razes
prticas (trad. de Raisons pratiques [1994]), p.53-89 (pour l'd. brsilienne), p.35-51 (pour l'd. portugaise); bulgare; danoise,
Stitse til en videnskab om vaerker inden for kunst, kultur og videnskab, in Af praktiske grunde (trad. de Raisons pratiques
[1994]), p.57-78; finnoise, Kohti teosten tiedett, in Jrjen Kytnnllisyys (trad. de Raisons pratiques [1994]), p. 47-67;
tchque, Za vedu o dilech, in Teorie Jednn (trad. de Raisons pratiques [1994]), p.41-56; roumaine, Pentru o stiinta a
operelor, in Ratiuni Practice (trad. de Raisonspratiques [1994]),p.41-57; estonienne, Teoste Teaduslikust Ksitulusest, in
PraktilisedPhjused(trad.deRaisonspratiques[1994]),p.63-109.
mai1991),NewLeftReview,191,janvier-fvrier1992,p.111-121.
372. La saine colre dun sociologue (entretien avec L.Romo), Politis, 19mars 1992, p.68-70]; aussi,
41
42
espagnole, Fundar la crtica sobre un conocimiento del mundo social, in Intervenciones 1961-2001 (trad. de Interventions
[2002]),p.297-305;anglaise, Basingcriticismonaknowledgeofthesocialworld, in PoliticalInterventions.Socialscienceand
politicalaction(trad.deInterventions[2002]),p.191-196.
374. Politik und Medienmacht (entretien avec U.Ackermann), Die Neue Gesellschaft Frankfurter Hefte,
septembre1992,p.804-815;aussi,inDerTotepacktdenLebenden[1997],p.178-197.
p.124-129.
Trad.italienne, Perunascienzadelleopere(tr.A.Baldini),Allegoria,XIX(55),janvier-juin2007,p.32-41.
4.
378. Pour une internationale des intellectuels (Turin, mai 1989), Politis, 1, hiver 1992, p.9-15]; aussi, in
379. Rsum des cours et travaux, Annuaire du Collge de France 1991-1992, Paris, Collge de France, 1992,
p.577-581.
ouvrages
1993
380. TheFieldofCulturalProduction.EssaysonArtandLiterature,R.Johnson(introd.etd.),Cambridge,Polity
Press, 1993 [recueil de textes traduits en anglais: The Field of Cultural Production, or: The Economic World Reversed
381. Lamisredumonde,Paris,d.duSeuil,1993(etal.);enformatdepoche:Paris,d.duSeuil(collection
des choses [1991], p.81-99; Effets de lieu, p.159-167; La dmission de ltat, p.219-228; Une mission impossible
[1991], p.229-244; La mauvaise foi de linstitution, p.245-247; Porte--faux et double contrainte, p.249-256 (avec G.
Balazs); La fin dun monde, p.407-411; Vu den bas, p.433-445; Un quilibre si fragile, p.477-486 (avec G. Balazs);
Suspendueunfil, p.487-498; Unevieperdue[1991],p.519-531; Les exclus de lintrieur[1992],p.597-603; Oh!Les
beaux jours, p.605-620; Les contradictions de lhritage, p.711-718; Le rve des familles, p.795-807; Comprendre,
*
p.903-939; Post-scriptum, p.941-944].
Voiraussi,Actesdelarechercheensciencessociales, Lasouffrance, 90, dcembre 1991; 91-92,mars1992.
Trad. allemande, (extrait: Post-scriptum), Wie Welt der Politik und die Interventionskraft der Vernunft, Die Neue
Rundschau, 105, 1994, p.153-157; aussi, (publ. intgrale), Das Elend der Welt (tr. D. Bhmler, J. Ohnacker, A. Pfeuffer),
Constance, UVK-Universittsverlag Constance, 1997; aussi (version abrge, prf. F. Schultheis), Constance, UVKUniversittsverlag,2005; aussi, (extrait: Effetsdelieu), Ortseffekte (tr. F.Schultheis),inV.Kirchberg,A.Gschel,Kulturin
Depuissaparution,cetouvrageaservidebaseunequinzainedereprsentationsthtrales.Dssasortie,uneprsentationde
recherche,aveclecturepublique,atorganiseauThtreduRondPointParis(novembre1993).Puisdessallesdethtreont
programm des extraits de louvrage, en se focalisant sur quelques entretiens, quelquefois mme sur un seul entretien. Ces
spectaclesonttmontsParisetenIle-de-France,maisaussiBordeaux,Mulhouse,Strasbourg,Avignon,enBelgiqueeten
Allemagne, sous la direction de personnalitsdu monde culturel, comme Madeleine Louarn, Dominique Fret, Alain Timar,
Philippe Adrien (qui a prsent La misre du monde, jou cette fois en son entier, La Cartoucherie en 1995 et 1996), Didier
Bezace, Heidi Brouzeng, et dautres encore. Certaines compagnies ont mis louvrage dans leur rpertoire et le proposent,
rgulirementencore,lorsdeleursspectaclesitinrants.
derStadt.StadtsoziologischeAnalysenzurKultur,Opladen,Leske+Budrich,1998,p.17-25; aussi, (extrait: Suspendueunfil),
AmseidenenFaden, inAbsolutePierreBourdieu[2003],p.176-179;chinoise,(extrait: Les exclus de lintrieur), in Journal
of Foreign Education Studies, 5, 1995, p.25-35; anglaise, (extrait: Comprendre), Understanding (tr. B.Fowler), Theory,
CultureandSociety,13(2),mai1996,p.17-37;aussi,(publ.intgrale),TheWeightoftheWorld.SocialSufferinginContemporary
Society (tr. P. Parkhurst Ferguson, S. Emanuel, J. Johnson, S. T. Waryn), Cambridge, Polity Press, 1999; portugaise, (version
abrge),AMisriadomundo,Petrpolis(Brsil),EditoraVozes,1997;8ed.,2008(pour ld. brsilienne); aussi, (extrait: Les
contradictions de lhritage), Ascontradioesdaherana (tr. E.A.Dobranzsky,S.DelacoursLins),inD.Lins(d.),Culturae
subjetividade. Saberes Nmades, So Paulo, Papirus Editora, 1997, p.7-17; aussi, in Escritos de Educao [1998], p.229-237;
espagnole, (version abrge), La miseria del mundo (tr. H. Pons), Buenos Aires-Mexico, Fondo de Cultura Economica de
Argentina, 1999, 3e d. 2007; aussi, Madrid, Ediciones Akal, 1999; catalane, (extrait: Effets de lieu), Efectes de lloc,
Quaderns darquitectura I urbanisme(Barcelone), CiutatusadaI.VilleusageI, 234, juillet 2002, p.28-32(aussi,textefranais
repris,ibid,p.33-37);corenne,Soul,DongmoonsunPublishing,t.I,2000,t.IIetIII,2002;slovne, (extrait: Effetsdelieu),
Uinki kraja, in SociologijaKotPolitika[2003],p.65-75;arabe,(publ.partielle),vol.1(tr.M.Subh),vol.2(tr.S.Harfush),
vol. 3 (R. Bath), Damas, Dar Kann, 2001; italienne, (extrait: Lespace des points de vue), Un campo aperto sulla
diseguaglianza (tr. A. Agosta), Il Manifesto, 13 aot 2005, p.12; danoise, (extrait: Comprendre), Forstelse (tr. R.
Kolbk), in K.A. Petersen, S. Glasdam et V. Lorentzen, Livshistorieforskning og Kvalitative Interview, Viborg, Forlaget PUC,
2007,p.52-78.
articles
383. ConcludingRemarks:ForaSociogeneticUnderstandingofIntellectualWorks, in C.Calhoun,E.LiPuma,
M.Postone(ds),Bourdieu:CriticalPerspectives,Cambridge,PolityPress,1993,p.263-275.
384. La responsabilit des intellectuels, Liber, Revue europenne des livres, 14, juin 1993, p.2; aussi,
Praxis,Text,Francfort,Suhrkamp-Verlag,1993,p.365-374.
66.
Trad.grecque,in(trad.de)Femmesethistoire,Athnes,d.Lettresgrecques,1995,p.68-72.
Wir befinden uns in einer Epoche der Restauration, in Interventionen (trad. de Interventions [2002]),
t.3-4,p.155-156.
Publ. franaise, Nous sommes dans une poque de restauration, Les Inrockuptibles, supplment de mai 1998; aussi, in
Interventions (1961-2001)... [2002], p.365-366; espagnole, Vivimos una era de restauracin, in Pensamiento y accin (trad.
partielledeInterventions[2002]),p.49-50; aussi, Nosencontramosenunapocaderestauracin, in Intervenciones1961-2001
(trad. intgraledeInterventions [2002]),p.452-453;anglaise, Anageofrestoration, in PoliticalInterventions.Socialscience
andpoliticalaction(trad.deInterventions[2002]),p.300-301.
388. Cest trop beau, Art Press, 184, octobre 1993, p.5, 7; aussi, Comme aux plus beaux jours des annes
30, Liber,Revueeuropennedeslivres,16,dcembre1993,p.7.
43
44
389. LImpromptu de Bruxelles, Cahiers de lcole des sciences philosophiques et religieuses,14,1993,p.33-
48.
390. propos de Sartre..., French Cultural Studies, (4)3, 12, octobre 1993, p.209-211; aussi, Sartrmoi.
Trad. espagnole, Sartrmoi. moi, et moi et moi. A propsito del intelectual total, in Intervenciones 1961-2001 (trad. de
Interventions [2002]), p.57-62; allemande, Sartre und ich. ber den totalen Intellektuellen, in Interventionen (trad. de
Interventions [2002]), p.48-52; anglaise, My feelings about Sartre, in Political Interventions. Social science and political
action(trad.deInterventions[2002]),p.25-28.
391. propos de la famille comme catgorie ralise, Actes de la recherche en sciences sociales, 100,
dcembre1993,p.32-36.
communicationsorales
392. Lesmursmentaux (Berlin,2octobre1992),Liber,Revueeuropennedeslivres,nspcial,janvier1993,
p.2-4;aussi,inInterventions(1961-2001)...[2002],p.271-277.
Mission historique franaise en Allemagne, 26-27, juin-dcembre 1993, p.125-141; aussi, Actes de la
rechercheensciencessociales,105,dcembre1994,p.3-12.
Trad. russe, in uvres choisies de Pierre Bourdieu [2005], p.97-120; espagnole, Estrategias de reproduccin y modos de
dominacin , in A.B. Gutirrez (d.), Campo del podere y reproduccin social. Elementosparaunanlisisdeladinmicadelas
clases[2007],p.31-49.
396. Notre tat de misre (entretien avec S.Pasquier), LExpress, 18 mars 1993, p.112-115; aussi, in
Interventions(1961-2001)...[2002],p.245-252.
Trad.grecque,(tr.N.Panayotopoulos),Elephterotipia(Athnes),4aot1996;allemande, DasElenddesStaates-derStaatdes
Elends, in DerTotepacktdenLebenden[1997],p.147-159;aussi,inInterventionen(trad.deInterventions[2002]),t.3-4,p.2737;espagnole, NuestroEstadodemiseria, in Intervenciones1961-2001(trad.deInterventions[2002]),p.306-317;anglaise,
Ourwretchedstate, in PoliticalInterventions.Socialscienceandpoliticalaction(trad.deInterventions[2002]),p.197-204.
397. La souffrance sociale dans loeil du sociologue (entretien avec P.Aeby), Actualits sociales
hebdomadaires,n1837,18juin1993,p.1-2.
5novembre1993,p.29.
401. Entretien avec F. Nouchi, Le Monde, 7dcembre 1993, p.2; aussi, Rinventer une sorte dintellectuel
collectif, Prtentaine,2-3,dcembre1994,p.37-41.
Trad.grecque,(extrait: Rflexivitpistmique),(tr.N.Panayotopoulos,T.Valketsis),Elephterotipia(Athnes),24septembre
1995;allemande, GesellschaftundGesellschaftswissenschaft, in VomGebrauchderWissenschaft[trad.deLesusagessociaux
delascience,1997],p.75-83.
402. Rsum des cours et travaux, Annuaire du Collge de France 1992-1993, Paris, Collge de France, 1993,
p.611-615.
ouvrages
1994
403. Libre-change,Paris,d.duSeuil,1994(avecH.Haacke).
Trad. anglaise, Free Exchange, Cambridge-Oxford, Polity Press-Blackwell Publishers, 1995; allemande, Freier Austausch (tr.
I.Utz, H.Haacke), Francfort, S.Fischer Verlag,1995; portugaise, Livre-troca. Dialogos entre Cincia e Arte (tr. P.C.daCosta
Gomes), Rio de Janeiro, Editora Bertrand Brasil, 1995; chinoise, (tr. Yufang Gui), Pkin, San Lian Shu Dian-Bibliothque de
France,1996;finnoise,Ajatustenvapaakauppaa,Helsinki,KustannusosakeyhtiTaide,1997;catalane,Lart i el Poder. Intercanvi
Iliure(tr.M.R.VallriberaiFius,T.Montserratd.,prfaceI.Champey),Barcelone,Edicionsde1984,2004.
404. Raisons pratiques. Sur la thorie de laction,Paris, d. du Seuil, 1994; en format de poche: Paris, d. du
Seuil(collectionPointsEssais),1996 [ensemble de textes: Espace social et espace symbolique (indit -Toda, 1989),
Le nouveau capital (indit Toda, 1989); La variante sovitique et le capital politique (Politisches Kapital als
Differenzierungs-prinzipimStaatssozialismus, Berlin-Est,1989,inDieIntellektuellenunddieMacht[1991]); Espacesocialet
champdupouvoir (indit-Madison, 1989), Pourunesciencedesoeuvres (PrinciplesofaSociologyofCulturalWorks
[1992]); Lillusion biographique [1986]; La double rupture (Animadversiones in Mertonem [1990]); Esprits dtat
[1993]; Lesprit de famille (indit, 1991); Un acte dsintress est-il possible? (aussi, Intrt et dsintressement
[1989]); Entretien sur la pratique, le temps et lhistoire [1989]; Lconomie des biens symboliques (indit Lyon,1994);
Propos sur lconomie de lglise (indit); Le point de vue scolastique (The Scholastic Point of View [1990]); Un
fondementparadoxaldelamorale (TowardsaPolicyofMoralityinPolitics [1992])].
Trad. japonaise, (extraits: Espace social et espace symbolique. Introduction une lecture japonaise de La distinction, Le
nouveau capital. Introduction une lecture japonaise de La noblesse dtat) (versions originales), in Anthropologie
transdisciplinaire[1990];(publ. intgrale)(tr.H.Kato,Y.Ishii,N.MiuraetT.Yasuda),Tokyo, Fujiwara-shoten (collection La
CritiqueSociale),2007;anglaise, (extrait: Ladoublerupture), AnimadversionesinMertonem [1990]; (extrait: Lepointde
vuescolastique), TheScholasticPointofView [1990];(extraitstr.G.Sapiro),inPoeticstoday, NationalLiteratures/Social
Spaces, (Tel Aviv), 12(4), Winter1991: (Espacesocialetespacesymbolique) (version originale), FirstLecture.SocialSpace
andSymbolicSpace:IntroductiontoaJapaneseReadingofDistinction, p.627-638; (Lenouveaucapital) (version originale),
SecondLecture.TheNewCapital:IntroductiontoaJapaneseReadingofStateNobility, p.643-653; (La variante sovitique
etlecapitalpolitique) (version originale), Supplement.DistinctionRevisited:IntroductiontoanEastGermanReading, p.639641; (extrait: Pourunesciencedesoeuvres), PrinciplesofaSociologyofCulturalWorks [1992]; (extrait: Unfondement
paradoxaldelamorale),TowardsaPolicyofMoralityinPolitics [1992]; aussi, (publ. intgrale), PracticalReason. Onthe
TheoryofAction(tr.R.Johnson),Cambridge/Stanford,PolityPress/StanfordUniversityPress,1998; italienne,Ragionipratiche
(tr. R.Ferrara), Bologne, Il Mulino, 1995; turque, Pratik Nedenler (tr. H.Tufan), Istanbul, Kesit Yayincilik,1995; rd. Pratik
Nedenler. Eylem Kurami zerine (tr. Hlya Uur Tanriver), Istanbul, Hil Yayin, 2005; portugaise, Razes Prticas. Sobre a
teoriadaao(tr.M.Corra),SoPaulo,Papirus,1996,8ed.2007(pour ld. brsilienne); aussi, (tr. M.S.Pereira),Oeiras,Celta
Editora, 1997 (pour ld. portugaise); norvgienne(extrait: Unactedsintressest-ilpossible?), Ereninteressefrihandling
mulig, in Symbolskmakt[1996],p.131-148; (extrait: Lconomie des biens symboliques), Desymbolskegodersokonomi,
ibid., p.78-111; espagnole, (publ. intgrale), Razones prcticas.Sobrela teoria de laaccion (tr. T.Kauf), Barcelone, Editorial
Anagrama, 1997, 4e d. 2007; aussi, (extrait: Espace social et espace symbolique), Espacio social y espacio simblico.
Introduccin a una lectura japonesa de La Distincin (Toda, 1989 version originale), in Capital cultural, escuela y espacio
social [1997], p. 23-40; aussi, (extrait: Le nouveau capital), El nuevo capital. Introduccin a une lectura japonesa de La
NoblezadeEstado (Toda, 1989 versionoriginale),ibid.p.108-124;bulgare,Sofia,CritiqueetHumanisme,1997;danoise,Af
praktiske grunde. Omkring teorien om menneskelig handlen (tr. H. Hovmark), Copenhague, Hans Reitzels Forlag, 1997, 4 e d.,
2004; allemande, Praktische Vernunft. Zur Theorie des Handelns (tr. H. Beister), Francfort, Suhrkamp-Verlag, 1998; aussi,
(extrait: Le rire des vques), Das Lachen der Bischfe, in Religion. Schriften zur Kultursoziologie5 [2009],p.231-242;
finnoise, Jrjen Kytnnllisyys (tr. M. Siimes), Tampere, Vastapaino, 1998; tchque, Teorie Jednn, Prague, Karolinum
Nakladatelstv Univerzity Karlovy, 1998; roumaine, Ratiuni Practice (tr. C. si Costin Popescu), Bucarest, Editura Meridiane,
45
46
1999;sudoise,Praktisktfrnuft,Gteborg,Daidalos,1999;arabe,(tr.A.Mughith),Beyrouth,Daral-Azminaal-haditha,1998,
rd., Tripoli, Al-Dr al-jamhriyya li-l-nashr, 2000; aussi, (tr. A. Al-Awwa), Damas, Dar Kanaan, 2000; grecque, Athnes,
Plethron Publishers, 2000; hongroise, A Gyakorlati szjrs. A Tsadalmi Csekekvs Elmletrl (tr. B. Balzs), Budapest,
Napvilg Kiad, 2002; estonienne, Praktilised Phjused, Tallinn, Tnapev, 2003; corenne, Soul, Dongmoonsun Publishing,
2006;tha, (extrait: Lconomiedesbienssymboliques),(tr.C.Sa-ngiamphaisalsuk),Bangkok,KobfaiPublishing,2008.
406. AcademicDiscourse:LinguisticMisunderstandingandProfessoralPower,P.Bourdieu,J.-C.Passeron,M.
deSaintMartin(ds),(tr.R.Teese),Cambridge,PolityPress,1994[recueildetextestraduitsenanglais: Langageet
rapportaulangagedanslasituationpdagogique [1965]; Les tudiants et la langue denseignement [1965];Lesutilisateurs
delabibliothqueuniversitairedeLille [1965].
articles
407. Lemprise du journalisme, Actesdelarechercheensciencessociales,101-102,mars1994,p.3-9;aussi,in
Surlatlvision[1996],p.79-94.
Trad. espagnole, La influencia del periodismo (tr. A.Reale), Causas y azares (Buenos Aires), 3, 1995, p.55-64; aussi, La
influenciadelperiodismo, Sobrelatelevisin(trad.deSurlatlvision[1996]),p.101-118;nerlandaise, Indegreepvande
journalistiek (tr.R.Hofstede), De Witte Raaf, 66, mars-avril 1997, p.4-5; aussi, in Over televisie (trad. de Sur la tlvision
[1996]), p.81-98; portugaise, O imprio do jornalismo, Folha de So Paulo, 9mars1997,p.12-13; aussi, A influncia do
jornalismo, in Sobre a Televiso (trad. de Sur la tlvision [1996]), p.99-120 (pour l'd. brsilienne), p.79-96 (pour l'd.
portugaise);turque, Gazateciliginbaskigc, in Televizyonzerine(trad.deSurlatlvision[1996]),p.77-89;italienne, Per
unacriticadelloscoop, Reset,20,septembre1995,p.55-62; aussi, Linfluenza del giornalismo, in Sullatelevisione(trad.de
Sur la tlvision [1996]), p..85-101; catalane, Lascendent del periodisme, in Sobre la televisi (trad. de Sur la tlvision
[1996]),p.77-93;anglaise, ThePowerofJournalism, in OnTelevisionandJournalism,etaussi,OnTelevision(trad.anglaiseet
amricainedeSurlatlvision[1996]),p.68-78(pourlesdeuxd.); sudoise, Journalistikensherravlde, in Omtelevisionen
(trad.deSurlatlvision[1996]),p.97-112;allemande, ImBannedesJournalismus, in berdasFernsehen(trad.deSurla
tlvision [1996]), p.103-121; danoise, Journalistikkens indflydelse, in Om TV -og journalistikkens magt (trad. de Sur la
tlvision [1996]), p.79-95; grecque, (trad. de Sur la tlvision [1996]), p.99-128; roumaine, Dominatia jurnalismului, in
Despre televiziune (trad. de Sur la tlvision [1996]), p.79-94; norvgienne, Vedlegg: Journalistikkens herredomme, in Om
Fjernsynet(trad.deSurlatlvision[1996]),p.96-114;corenne,1998;finnoise, Journalisminvalta,inTelevisiosta(trad.de
Sur la tlvision [1996]), p.95-111; estonienne, Ajakirjanduse levoim, in Televisioonist (trad. de Sur la tlvision [1996]),
p.59-68; arabe, voirtrad. de Surlatlvision [1996]; hbreu, voir trad.de Sur latlvision [1996]; hongroise, Az jsgrs
Hatalma, in Eladsokatelevzirl(trad.deSurlatlvision[1996]),p.73-88;slovne, Dodatek:Vplivnovinarstva, in Na
Televiziji (trad.de Sur latlvision [1996]), p.61-72; tchque, Dodatek: Nadvlda urnalismu, in OTelevizi (trad. de Surla
tlvision [1996]),p.65-78;serbe, UticajNovinarstva, in NarcisovoOgledalo.Raspravaotelevizijskomnovinarstvu (trad.de
Surlatlvision[1996]),p.91-106.
Edge,StateTerrorandResistanceinLatinAmerica,Berkeley,UniversityofCaliforniaPress,1992),Liber,
Revue europenne des livres, 17, mars 1994, p.22-23; aussi, in Interventions (1961-2001)... [2002], p.281283.
Trad., cf. supra,note proposde Liber [Le beau rle, 1989]; aussi, trad. anglaise, ThePolitics of Fear (tr. K.Brown),
Mditerranennes,6,t-automne1994,p.267-269;aussi,Howtoescapethecircleoffear?,inPoliticalInterventions.Social
scienceandpolitical action (trad.de Interventions [2002]),p.133-136; espagnole, Cmo salir del crculo delmiedo?, in
Intervenciones 1961-2001 (trad. de Interventions [2002]), p.352-355; allemande, Wie kann man den Zirkel der Angst
durchbrechen, in Interventionen(trad.deInterventions[2002]),t.3-4,p.66-69.
409. Libvingtansaprs(versionabrge),Actesdelarechercheensciencessociales,101-102,mars1994,
p.39;aussi,(versionintgrale),inInterventions(1961-2001)...[2002],p.387-389.
Trad. espagnole, Lib veinte aos despus, in Intervenciones 1961-2001 (trad. de Interventions [2002]), p.477-480;
allemande, Lib nach zwanzig Jahren, in Interventionen (trad. de Interventions [2002]), t.3-4, p.179-181;
anglaise,Libration, twenty years on, in Political Interventions. Social science and political action (trad. de Interventions
[2002]),p.319-320.
410. Avant-Propos dialogu avec Pierre Bourdieu, in J.Matre, Lautobiographie dun paranoaque. Labb
Berry(1878-1947)etleromandeBillyIntrobo,Paris,Anthropos,1994,p.5-22.
411. Questions Pierre Bourdieu ( propos de Rponses. Pour une anthropologie rflexive [1992]), in
G.MaugeretL.Pinto,Lirelessciencessociales,Paris,Belin,1994.
sociales,103,juin1994,p.102-103.
414. A Reflecting Story (tr. R.Nice), in M.S.Roth (d.), Rediscovering History. Culture, Politics, and the
Psyche(EssaysinhonorofCarlE.Schorske),Stanford,StanfordUniversityPress,1994,p.371-377;aussi,in
TheRulesofArt(trad.deLes rgles de lart[1992],p.324-326.
Publ.franaise, Unromanrflchissant, in Les rgles de lart[1992],p.444-447.
416. Pit religieuse et dvotion artistique. Fidles et amateurs dart Santa Maria Novella, Actes de la
rechercheensciencessociales,105,dcembre1994,p.71-74.
417. Loeil du XVIIesicle (compte rendu du livre de M. Fumaroli, La Diplomatie de lesprit. De Montaigne
LaFontaine),Liber,Revueinternationaledeslivres,20,dcembre1994,p.32.
Trad.,cf.supra,noteproposdeLiber[Lebeaurle, 1989].
418. Lettre Jean-Daniel Reynaud, in Variations autour de la rgulation sociale (Hommage Jean-Daniel
communicationsorales
419. Medalha de Ouro do CNRS 1993 (tr. S.Grcio), Educao Sociedade & Culturas, Lisbonne, 2, 1994,
etSexuelleduTravail,Paris,14juin1994),CahiersduGEDISST,11,1994,p.91-104;aussi,inCahiersdu
Genre, 33, Paris, LHarmattan, 2002, p.225-233.
Trad. portugaise, Novas reflexoes sobre a dominaao masculina (tr. M.J.Marques Lopes), in M.J.Marques Lopes,
D.Estermann Meyer, V.R.Waldow (ds), Gnero e Sade (Porto Alegre-Brsil), Editora Artes Mdicas Sud, 1996, p.28-40;
allemande, MnnlicheHerrschaftrevisted, FeministischeStudien,2,1997,p.87-99.
421. Lintelligence quon assassine (entretien avec E.Sarner), La Chronique dAmnesty International, 86,
janvier1994,p.24-25.
422. Cronicas de la Miseria Ordinaria (entretien avec J. Machover), Diario (supplment Culturals publ. en
espagnol),15janvier1994,p.15-16.
47
48
427. Un Parlement pour quoi faire?, Littratures, revue du Parlement international des crivains, octobre-
428. Rsum des cours et travaux, Annuaire du Collge de France 1993-1994, Paris, Collge de France, 1994,
p.627-632.
articles
1995
429. La cause de la science. Comment lhistoire sociale des sciences sociales peut servir le progrs de ces
sciences, Actesdelarechercheensciencessociales,106-107,mars1995,p.3-10
Trad. espagnole: La causa de la ciencia. Cmo la historia social de las ciencias sociales puede servir al progreso de estas
ciencias (tr. I.Gentges),DebatesenSociologia,20-21,1996,p.9-21;aussi,inIntelectuales,polticaypoder[1999],p.111-127;
portugaise, Acausadacincia.Comoahistriasocialdascinciassociaispodeserviraoprogressodascincias, Poltica&
Sociedade. RevistadeSociologiaPoltica (Brsil),1,septembre2002,p.144-161; russe, in uvres choisies de Pierre Bourdieu
[2005],p.518-538.
ensciencessociales,106-107,mars1995,p.101-107.
431. Sollers tel quel, Liber, Revue internationale des livres, 21-22, mars 1995, p.40; aussi, in Contre-feux
[1998],p.18-20.
1995, Bibliothque Elsa Triolet, Pantin), p.20-21; aussi, Lecture Jeune, 77, 1996, p.22; aussi, Les
Inrockuptibles,178,16dcembre1998-5janvier1999,p.35.
433. Foreword, in Y.Dezalay, D.Sugarman, Professional Competition and Professional Power. Lawyers,
AccountantsandtheSocialConstructionofMarkets,Londres-NewYork,Routledge,1995,p.XI-XIII.
434. Erinnerung ohne Gedenken, in B.Sauzay, H.L.Arnold, R.von Thadden (ds), Vom Vergessen vom
Gedenken,Gttingen,Wellstein-Verlag,1995,p.42-47.
feux[1998],p.21-24.
49
Ulkomaalaisten kohtalo shibboletina, in Vastatulet (trad. de Contre-feux [1998]), p.34-38; sudoise, Utlnningars de som
schibbolet, in Moteld(trad.deContre-feux[1998]),p.30-34;italienne, Lasortedeglistraniericomeshibbolet, in Controfuochi
(trad.deContre-feux[1998]),p.27-30.
436. La violence symbolique, in M.de Manassein (d.), De lgalit des sexes, Paris, Centre national de
documentationpdagogique,1995,p.83-87.
Trad. grecque, (tr. N. Panayotopoulos), To Vima, 2 octobre 1994; espagnole, La violencia simblica, Revista Mundial de
Sociologia,2,1996,p.17-24.
437. Foreword, in Y.Dezalay, B.G.Garth, Dealing in Virtue, Chicago-Londres, The University of Chicago
Press,1995,p.VII-VIII.
438. Mururoa oder Srebrenica? (en rponse F. Gsteiger, Atomtests: Warum nicht? (Mururoa und das
SchweigendesIntellektuellen),DieZeit,30,21juillet1995),DieZeit,32,aot1995,p.38(avecE.Balibar,
C.Salmon).
439. Il ne faisait jamais le philosophe ( propos de Georges Canguilhem), Les Inrockuptibles, 25, 27
septembre-3octobre1995,p.12.
Trad. espagnole, En homenaje a Canguilhem, in Capital cultural, escuela y espacio social [1997], p.203-206; anglaise,
GeorgesCanguilhem:anobituarynotice(tr.G.Burchell),EconomyandSociety,27(2-3),mai1998,p.190-192.
440. Une double cosmogonie nationale, Liber, Revue internationale des livres, 24, octobre 1995, p.2 (avec
K.Dixon).
Trad., cf.supra, note propos de Liber [Le beaurle, 1989]; aussi,trad. portugaise, Uma DuplaCosmogonia Nacional:
Vestgios Romnticos e Utopismo Revolucionrio, in P. Bourdieu, S. Miceli (ds), Liber 1, So Paulo, EDUSP (Editora da
UniversidadedeSoPaulo),1997,p.59-62.
441. La parole du cheminot, Alternatives algriennes , 1, 7-21 novembre 1995, p.3; aussi, in Contre-feux
[1998],p.27-29.
Paris,DiderotEditeur,1995,p.VI-X;aussi,Liber,Revueinternationaledeslivres,33,dcembre1997,p.8.
Trad., cf. supra, note propos de Liber [Le beau rle, 1989]; aussi,trad. espagnole, Apologa de una mujer formal, in
Capitalcultural,escuelayespaciosocial[1997],p.189-194.
443. Le parti de la paix civile, Alternatives algriennes, 2, 22 novembre-7 dcembre 1995, p.4 (avec
M.Virolle).
444. Et pourtant..., Liber, Revue internationale des livres, 25, dcembre 1995, p.1-2; aussi, Au service des
Trad., cf. supra, note propos de Liber [Le beau rle, 1989]; aussi, trad. portugaise, E no Entanto,in P. Bourdieu, S.
Miceli (ds), Liber 1, So Paulo, EDUSP (Editora da Universidade de So Paulo), 1997, p.199-205; grecque, in Nikos
Panayotopoulos (d.), Culture et march, (tr. K. Diamantakou), Athnes, Patakis, 2003; espagnole, Al servicio de las formas
histricasdelouniversal, in Intervenciones1961-2001(trad.deInterventions[2002]),p.357-361;allemande, ImDienstder
historischen Formen des Universellen, in Interventionen(trad.deInterventions[2002]),t.3-4,p.71-75;anglaise,Intheservice
ofhistoricalformsofuniversality,inPoliticalInterventions.Socialscienceandpoliticalaction(trad.deInterventions[2002]),
p.234-237.
Literaturgeschichte),3-4(19),1995,p.330-333.
*LarevueAlternativesalgriennesa t cre en novembre 1995, linitiative du Comit international de soutien aux intellectuels
algriens(Cisia),dontPierreBourdieutaitleprsidentdepuissafondationenjuin1993.LarevuetaitdiffuseparlesEditions
Cathna, mais elle cessa de paratre aprs deux numros, lditeur ayant t conduit la liquidationfinancireds lanne suivante.
50
communicationsorales
446. Sciencessocialesetdmocratie (version abrge),inP.Combenale,J.-P.Piriou(ds),Nouveaumanuelde
sciences conomiques et sociales (terminale ES), Paris, d. La Dcouverte, 1995, p.673-674; aussi, Les
sciences sociales et la dmocratie (Paris-HEC, novembre 1995), in Confrences des professeurs Honoris
CausaduGroupeHEC, Chambre de Commerce et dIndustrie de Paris, 1998, p.9-23.
Trad. allemande, Sozialwissenschaften und Demokratie. Die Unentbehrlichkeit der Gesellschaftskritik Ein Pldoyer fr die
vierte Gewalt, Frankfurter Rundschau, 9 janvier 1996, p.10; aussi, (version intgrale: Sociologie et dmocratie),
Strenfried Soziologie (HEC, 1995), Die Zeit, 26, 21 juin 1996, p.33; espagnole, (version intgrale), Sociologa y
democracia, in Capital cultural, escuela y espacio social [1997], p.98-107; grecque, (tr. S. Kannas version intgrale), in
Epoch,26 avril 1998,p.23; italienne,. Allarmi siam sociologi!, Reset, 30,juillet-aot1996, p.38-39; aussi, Sociologia e
democrazia (tr.R.Oriani),inA.Boschetti, LarivoluzionesimbolicadiPierreBourdieu,Venise,MarsilioEditori(collectionI
libridiReset),2003,p.149-153.
447. Sur les rapports entre la sociologie et lhistoire en Allemagne et en France (entretien avec L.Raphael),
Actesdelarechercheensciencessociales,106-107,mars1995,p.108-122.
1993), in J.Delabroy, Y.Charnet (ds), Baudelaire: nouveaux chantiers, Lille, Presses universitaires du
Septentrion, 1995, p.279-288; aussi, in H.Krauss (d.), Cahiers dHistoire des Littratures Romanes, 20
ans, 1-2,1996,p.134-141; aussi, Commentlireunauteur?, in Mditationspascaliennes[1997],p.101109.
Trad. italienne, Come leggere un autore?, in Meditazioni pascaliane (trad. de Mditations pascaliennes [1997]), p.91-98;
espagnole, Como leer a un autor?, in Meditaciones pascalianas (trad. de Mditations pascaliennes [1997]), p.113-122;
anglaise, HowtoReadanAuthor, in PascalianMeditations(trad.deMditationspascaliennes[1997]),p.85-92;norvgienne,
Hvordanleseenforfatter?, in Meditasjoner(trad.deMditationspascaliennes[1997]),p.88-95;roumaine, Cumtrebuiecitit
unautor?, in Meditatiipascaliene(trad.deMditationspascaliennes[1997]),p.96-105;portugaise, Comolerumautor?, in
Meditaes Pascalianas (trad. de Mditations pascaliennes [1997]), p.71-78 (pour ld. portugaise), p.103-111 (pour ld.
brsilienne); corenne,(trad.de Mditationspascaliennes [1997]); allemande, WieisteinAutorzulesen?, in Meditationen.
ZurKritikderscholastischenVernunft(trad.deMditationspascaliennes[1997]),p.107-117.
449. propos de La misre du monde (entretien avec Y.Ciret), Revue du Thtre dela Bastille,6, janvier
1995,p.28-29.
450. La misre des mdias (entretien avec F.Granon), Tlrama, 2353, 15fvrier 1995, p.8-12; aussi, in
Interventions(1961-2001)...[2002],p.399-405.
451. Entretien avec M. Grenfell (publ. en franais), Paper, Center for Language in Education, University of
Southampton,37,mai1995.
455. Je suis ici pour dire notre soutien..., Libration, jeudi 14 dcembre 1995, p.7; aussi, En finir avec la
tyrannie des experts, Futurs, 91, hors-srie, mars 1996, p.91; aussi, Contre la destruction dune
civilisation, in Contre-feux[1998],p.30-33.
Trad. sudoise, Till kamp mot eliten. Den franske sociologen Pierre Bourdieus stridstal i Paris (tr. W.Fovet), Svenska
Dagbladet,dcembre1995;grecque,inEpoch,17dcembre1995,p.23;allemande,(tr.A.Widmann),DieZeit,dcembre1995;
aussi, RedevorStreikendenimGaredeLyon,Paris,BltterfrdeutscheundinternationalePolitik(Bonn),2,1996,p.177-179;
aussi,inDerTotepacktdenLebenden[1997];aussi, WiderdieZerstrungeinerZivilisation, in Gegenfeuer(trad.deContrefeux[1998]),p.34-38(d.1998),etp.45-49(d.2004);aussi,inAbsolutePierreBourdieu[2003],p.180-183;norvgienne, Var
stttetildekjempende (tr. P.Otnes),Sosiologiskarbok,2,1996,p.93-100;anglaise,AgainsttheDestructionofaCivilization,
inActsofResistance(trad.deContre-feux[1998]),p.24-28;portugaise, Contraadestruiodeunacivilizao, in Contrafogos
(trad.deContre-feux[1998]),p.37-41 (pour ld. brsilienne), p.31-35 (pour ld. portugaise); espagnole, Contraladestruccion
deunacivilizacion, in Contrafuegos(trad.deContre-feux[1998]),p.38-42;catalane, Contra la destruccio duna civilitzacio,
inContrafocs(trad.deContre-feux[1998]),p.33-37;roumaine, mpotrivadistrugeriiuneicivilizatii, in Contraofensive(trad.
de Contre-feux [1998]), p.29-32; finnoise, Ern kulttuurin tuhoamista vastaan, in Vastatulet (trad. de Contre-feux [1998]),
p.44-48;sudoise, Motfrintandetavencivilisation, in Moteld(trad.deContre-feux[1998]),p.40-44;italienne, Controla
distruzionediunacivilt, in Controfuochi(trad.deContre-feux[1998]),p.37-40.
456. Rsum des cours et travaux, Annuaire du Collge de France 1994-1995, Paris, Collge de France, 1995,
p.589-591.
ouvrages
1996
2008.
VoirLemprise du journalisme[1994].
Voir aussi, (extrait: Une censure invisible), in LImpact de la tlvision sur les publics jeunes. Problmatiques, rponses et
propositions, Document de lINJEP, 40, septembre 1999.
Pourlatraductiondecetouvrage,lesditionstrangresont,pourlaplupart,suivileplanpluscompletquileuratpropospar
PierreBourdieu:1/Surlatlvision;2/Lemprise du journalisme;3/Lesjeuxolympiques.Programmepouruneanalyse
[1994];4/Latlvision,lejournalismeetlapolitique(inContre-feux[1998]),cederniertexteayantttraitleplussouventen
postface,ou,plusrarement,enintroduction.
Trad. portugaise, Sobre a televiso seguido de A influncia do journalismo e Os Jogos Olmpicos (tr. M.L. Machado), Rio de
Janeiro, Jorge Zahar Editor, 1997, 5e d., 2009; aussi, (tr. M. Serras Pereira), Oeiras, Celta, 1997; postface, O jornalismo e a
politica, p.131-143(pourl'd.brsilienne),p.105-115(pourl'd.portugaise);turque,Televizyonzerine(tr.T.Ilgaz),Istanbul,
YapiKrediYayilari,1997,postface,Sonsz:gazetecilikvesiyaset, p.97-105;italienne,Sullatelevisione(tr.A.Serra),Milan,
Feltrinelli, 1997, Postfazione: giornalismo e politica, p.109-119; espagnole, Sobre la televisin (tr. T. Kauf), Barcelone,
Editorial Anagrama (collection Argumentos), 1997, Postfacio. El periodismo y la poltica, p.125-136; aussi (collection
Compactos),2005; (extrait: Le plateau et ses coulisses), El plat y susbastidores, in !Castigadossin tele. La televisin,
definitivamente,esuncuento!,FNAC-Espagne,2006,p.207-237;catalane,Sobrelatelevisi(tr.X.Dilla),Barcelone,Edicions62,
1997, Postfaci: El periodisme i la poltica, p.103-114; nerlandaise, Over televisie (tr. R. Hofstede), Amsterdam, Uitgeverij
Boom,1998, Voorwoord, p.11-14;anglaise,OnTelevisionandJournalism (tr. P.ParkhurstFerguson),Londres,PlutoPress,
1998;etaussi,OnTelevision,NewYork,TheNewPress,1998(mmepaginationpourlesdeuxd.Prologue.Journalismand
Politics, p.1-9);sudoise,Omtelevisionen(tr.M.Rosengren),Stockholm/Stehag,BrutusstlingsBokfrlagSymposion,1998,
Efterord: Journalistik ochpolitik, p.119-128; grecque, (tr. N. Panayotopoulos), Athnes,Patakis Publications,1998,prface,
p.13-17 [1994]); allemande, ber das Fernsehen (tr. A. Russer), Francfort, Suhrkamp-Verlag, 1998, Nachwort. Journalismus
und Politik, p.129-140; danoise, Om TV -og journalistikkens magt (tr. K. Nicolajsen), Copenhague, Tiderne Skifter, 1998,
Efterskrift.Journalistikogpolitik, p.102-111;roumaine,Despreteleviziune(tr.B.Ghiu),Bucarest,EdituraMeridiane,1998,
rd.GrupulEditorialArt,2007,Postfata-Jurnalismulsipolitica, p.103-112;norvgienne,OmFjernsynet,Gvvik,Gyldendal
Norsk Forlag, 1998, Journalisme og politikk. Etterord til de oversatte utgavene, p.115-127; corenne, Soul, Dongmoonsun
Publishing, 1998, avec postface; finnoise, Televisiosta. Suomentanut Tiina Arppe, Helsinki, Kustannusosakeyhti Otava, 1999,
Televisio, Journalismi ja Politiikka, p.112-122;estonienne,Televisioonist,Tallinn,LoominguRaamatukogu,30,1999;hbreu,
(tr.N.Gavriel-Svenier),Isral,BabelPublishers,1999,avecpostface; arabe,(tr.D.Al-Halwagi),LeCaire,Al-Mahrsa,1999,
rd., Damas, Dar Kann, 2004;japonaise,(tr.Y.Sakuramoto),Tokyo,Fujiwara-shoten(collectionLaCritiqueSociale),2000,2e
d. 2008; chinoise, Taipei, Rye Field, 2000; aussi, (caractres simplifis), d. dducation du Liaoning, 2000; hongroise,
Eladsok a televzirl (tr. E. Gbor), Budapest, Osiris Kiad, 2001, jsgrs s politika, p.89-99; slovne, Na Televiziji,
Ljubljana,Krtina,2001;russe,Moscou,Centrederecherchessociologiques,2002,159p.;tchque,OTelevizi(tr.N.Obrtelov),
Brno, Doplnk, 2002; serbe, Narcisovo Ogledalo. Rasprava o televizijskom novinarstvu (tr. V. Injac), Malbaa, Belgrade, Clio,
2000.
Voiraussitrad.deLesjeuxolympiques[1994].
articles
459. Champpolitique,champdessciencessociales,champjournalistique (Lyon, 14 novembre 1995),Cahiers
derechercheduGroupederecherchesurlasocialisation,UniversitLumireLyon2,15,1996.
51
52
Voir aussi, Lordre des choses[1991].
462. La double vrit du travail, Actes de la recherche en sciences sociales, 114, septembre 1996, p.89-90;
aussi, in Mditations pascaliennes [1997], p.241-244; aussi, in Res publica (revue de lAssociation de
philosophie de lUniversit Paris XII-Crteil),15,1997,p.13-16.
464. Quest-ce que faire parler un auteur? propos de Michel Foucault, Socits et Reprsentations, 3,
novembre1996,p.13-18.
communicationsorales
465. Passport to Duke (tr. L. Wacquant) (Duke University, Durham, North Carolina, 21-23 avril 1995), in
466. Intellectuals and the Internationalization of Ideas (entretien avec M. Sabour), International Journal of
ContemporarySociology,33(2),octobre1996,p.237-253.
18fvrier1996.
avril1996,p.25;aussi,inInterventions(1961-2001)...[2002],p.409-416.
PontsetChausses,1996,p.111-131.
471. Journalismeetthique(communicationaucolloquefondateurduCentrederecherchesurlejournalisme
472. Para el socilogo es muy tentador un punto de vista absoluto (entretien avec M.A. Quemain), Cultural
(Mexique), 15 juillet 1996, p.80; Muchos filsofos e intelectuales prefieren representar el papel de
sabelotodo, loc.cit., 16 juillet 1996, p.52; El trabajo del socilogo puede contribuir a enriquecer la vida
literaria, loc.cit., 17 juillet 1996, p.56; Cmo desenmascarar a un periodista sumiso y servil? Hgalo
quedarenridculo;serunactodejusticia, loc.cit.,18juillet1996,p.54.
474. Lintellectuel nest pas neutre moralement (entretien avec Th. Yalketsi publ. en grec), Elephterotipia
(Athnes),13octobre1996;aussi,in.N.Panayotopoulos(d.), Pouruneutopieraliste(actesducolloque
Pour un mouvement social europen, 3-5 mai 2001) (tr. K. Diamantakou), Athnes, Patakis (collection
Raisons dagir), 2003.
475. Les intellectuels mdiatiques sont une parodie (entretien avec E. Tserozolou publ.engrec),Avgi,20
octobre 1996; aussi, in .N. Panayotopoulos (d.), Pour une utopie raliste (actes du colloque Pour un
mouvement social europen, 3-5 mai 2001) (tr. K. Diamantakou), Athnes, Patakis (collection Raisons
dagir), 2003.
duSud),1,1996,p.310-327.
477. Contre la pense Tietmeyer, un Welfare state europen, Libration,25octobre 1996; aussi, Lenouvel
opium des intellectuels, Liber, Revue internationale des livres, 29, dcembre 1996, p.16; aussi, (version
abrge),in LeSoir(Bruxelles),28-29 dcembre 1996, p.2; aussi, Lapense Tietmeyer, in Contre-feux
[1998], p.51-57; aussi, Sur la pense Tietmeyer, in Correspondances, Lintgration sociale comme
problme culturel (Rencontres culturelles franco-allemandes deFribourg), Eggingen,d. Isele,1998,p.7683;aussi,inForschenundHandeln/Rechercheetaction[2004],p.63-69.
Trad., cf. supra, note propos de Liber [Le beau rle, 1989]; aussi, trad. grecque, (tr. N. Panayotopoulos), Elephterotipia
(Athnes),29octobre1996;italienne, Euro-Bundesbank, IlManifesto,31octobre 1996, p.15; aussi, IlTietmeyerpensiero,
inControfuochi(trad.deContre-feux[1998]),p.55-60;allemande, WarnungvordemModellTietmeyer, DieZeit,1ernovembre
1996; aussi, in Der Tote packt den Lebenden [1997], p.171-177; aussi, (tr. V.Vannahme), in Correspondances, Lintgration
socialecommeproblmeculturel(Rencontresculturellesfranco-allemandesdeFribourg),Eggingen,d.Isele,1998,p.84-89;aussi,
DasModellTietmeyer, in Gegenfeuer(trad.deContre-feux[1998]),p.53-59(d.1998),etp.64-70(d.2004);aussi,inAbsolute
Pierre Bourdieu [2003], p.184-189; aussi, in Forschen und Handeln [2004], p.77-84; anglaise, The Thoughts of Chairman
Tietmeyer, in ActsofResistance(trad.deContre-feux[1998]),p.45-51;portugaise, OpensamentoTietmeyer, in Contrafogos
(trad. de Contre-feux [1998]), p.62-70 (pour ld. brsilienne), p.57-64 (pour ld. portugaise); espagnole, Lo que piensa
Tietmeyer, in Contrafuegos(trad.deContre-feux[1998]),p.64-72;catalane, ElpensamentTietmeyer, in Contrafocs(trad.de
Contre-feux [1998]), p.57-64; roumaine, Gndirea Tietmeyer, in Contraofensive (trad. de Contre-feux [1998]), p.50-57;
finnoise, Tietmeyerin Ajattelu, in Vastatulet (trad. de Contre-feux [1998]), p.68-75; sudoise, versteprsten Tietmeyers
tnkande, in Moteld(trad.deContre-feux[1998]),p.63-70.
p.172-179.
479. Rsum des cours et travaux, Annuaire du Collge de France 1995-1996, Paris, Collge de France, 1996,
p.675-684.
ouvrages
1997
480. Der Tote packt den Lebenden, M.Steinrcke (d.), (tr. J.Bolder, U.Nordmann), Hambourg, VSA-Verlag,
481. Mditationspascaliennes,Paris,d.duSeuil(collectionLiber),1997.
Trad.anglaise, (extrait: Ladoublevritdudon, p.229-240), Marginalia-SomeAdditionalNotesontheGift (tr. R.Nice),
in A.D. Schrift, The Logic of the Gift, New York-Londres, Routledge, 1997, p.231-241; aussi, (publ. intgrale), Pascalian
Meditations(tr.R.Nice),Cambridge-Stanford,PolityPress-StanfordUniversityPress,2000;italienne,Meditazionipascaliane(tr.
A. Serra), Milan, Feltrinelli, 1998; norvgienne, (extrait: Critique de la raison scolastique), Kritikk av den skolastiske
fornuft, Sosiologisk Tidsskrift. Journal of Sociology (Oslo), 6(1-2), 1998, p.7-27; aussi, (publ. intgrale), Meditasjoner (tr. A.
Prieur,E.Ringen),Oslo,PaxForlagA/S,1999;espagnole,Meditacionespascalianas(tr.T.Kauf),Barcelone,EditorialAnagrama,
1999;portugaise, (extrait: Ladoublevritdudon, p.229-240), Marginalia.AlgumasNotasAdicionaissobreoDom (tr. E.
dos Santos Abreu), Mana. Estudosde Antropologia Social (Rio deJaneiro),2(2), octobre1996, p.7-20; aussi, (publ. intgrale),
MeditaesPascalianas(tr.M. Serras Pereira), Oeiras, Celta Editora, 1998 (pour ld. portugaise); aussi, (tr. S.Miceli),Riode
Janeiro, Editora Bertrand Brasil, 2001 (pour ld. brsilienne);japonaise, (extrait: Critiquedelaraisonscolastique, p.21-59),
(tr. H. Kato), Kan: History, Environment, Civilization, University Revolution, Tokyo, 2, 2001, p.57-74; roumaine, Meditatii
Pascaliene(tr.M.etB.Ghiu),Bucarest,FundatiaConcept-EdituraMeridiane,2001;corenne,Soul,DongmoonsunPublishing,
2001; allemande, Meditationen. Zur Kritik der scholastischen Vernunft (tr. A. Russer, H. Albagnac, B. Schwibs), Francfort,
53
54
Suhrkamp Verlag, 2001, aussi, en format de poche, 2004; (extrait: Le capital symbolique), Das symbolische Kapital, in
Absolute Pierre Bourdieu [2003], p.211-216; sudoise, (extrait: Critique de la raison scolastique, p.21-59), Kritik av det
skolastiska frnuftet (tr. O. Ljungstrm), Fronesis, 21, 2006, p.28-51; polonaise, Medytacje pascaliaskie, Varsovie, Oficyna
Naukowa,2006;bulgare,(tr.M.Dimitrova),Sofia,PanoramaPlus,2007.
482. Capital cultural, escuela y espacio social (tr. I.Jimenez), Mexico, Siglo veintiuno editores, 1997 [recueil de
textes traduits en espagnol: Quest-ce que faire parler un auteur? propos de Michel Foucault [1996]; Espace social et
espace symbolique. Introduction une lecture japonaise de La distinction (Toda, 1989 -version originale) (publ. franaise,
Espacesocialetespacesymbolique (version modifie), in Raisonspratiques[1994]); Meanwhile,Ihavecometoknowallthe
diseases of sociological understanding [1991]; Profession scientifique [1990]; Que faire de la sociologie? [1991];
Sociologie et dmocratie [1995]; Le nouveau capital. Introduction une lecture japonaise de La noblesse dtat (Toda,
1989 -version originale) (publ. franaise, Lenouveaucapital (version modifie), in Raisonspratiques[1994]); Prface la
rditiondeLareproduction; Principiosparaunareflexinsobreloscontenidosdelaensenanza (trad. de Principespourune
rflexion sur les contenus de lenseignement, Rapport de la Commission prside par P. Bourdieu et F. Gros, Paris, ministre de
lducation nationale, de la jeunesse et des sports, mars 1989); EntrevistasobrelaEducacin (indit trad. de Entretiensur
lducation, avec T.HorioetH.Kato, Tokyo, 1989); PassporttoDuke [1996]; Apologiepourunefemmerange [1995];
Respuestaa algunas objeciones (indit trad. de Rponsequelques objections. propos duParlementinternationaldes
crivains [1995]); La apuesta por la razn. Programa para una resistencia intelectual (trad. de Le pari pour la raison.
Programme pour une rsistance intellectuelle -Introduction la 1re dition grecque de Liber, dcembre 1994); Il ne faisait
jamaislephilosophe ( propos de Georges Canguilhem) [1995] ].
Voir aussi, (extrait), Entrevistasobrelaeducacin, in ElCampopoltico[2001],p.142-146.
articles
483. De la maison du roi la raison dtat. Un modle de la gense du champ bureaucratique, Actes de la
rechercheensciencessociales,118,juin1997,p.55-68.
(version revue et corrige), Principes dune anthropologie conomique, in Les structures sociales de
lconomie[2000],p.233-270.
486. Nous en avons assez du racisme dtat, Les Inrockuptibles,121,8-14octobre 1997, p.4-5; aussi, Ces
responsables qui nous dclarent irresponsables, in Contre-feux [1998], p.93-94; aussi, in Interventions
(1961-2001)...[2002],p.347-348.
Trad.grecque,(tr.N.Panayotopoulos),Avgi,16novembre1997,p.28;et,inNikosPanayotopoulos(d.),Cultureetmarch,(tr.K.
Diamantakou), Athnes, Patakis, 2003, p.128-133; allemande, Die sogenannten Verantwortungstrger, die uns keine
Verantwortungzubilligen, in Gegenfeuer(trad.deContre-feux[1998]),p.94-95(d.1998),etp.105-106(d. 2004); aussi, Wir
haben genug vom Rassismusdes Staates, in Interventionen (trad.de Interventions [2002]),t.3-4,p.138-139; anglaise, The
GovernmentFindsthePeopleIrresponsible, in ActsofResistance(trad.de Contre-feux [1998]),p.78-80;aussi, Enoughstate
racism!, in PoliticalInterventions. Socialscienceandpoliticalaction (trad.deInterventions[2002]),p.286-287;portugaise,
Esses responsveis que nos declaram irresponsveis, in Contrafogos (trad. de Contre-feux [1998]), p.116-118 (pour ld.
brsilienne), p.109-111 (pour ld. portugaise); espagnole, Esos responsables que nos declaran irresponsables, in
Contrafuegos (trad. de Contre-feux [1998]), p.117-119; aussi, Hartos del racismo de Estado, in Pensamiento y accin (trad.
partielle de Interventions [2002]), p.27-28; catalane, Aquests responsables que ens declaren irresponsables, in Contrafocs
(trad.deContre-feux[1998]),p.105-107;roumaine, Acesti responsabili care ne declara iresponsabili, in Contraofensive(trad.
de Contre-feux [1998]), p.94-95; finnoise, Vastuunkantajat, jotka julistavat meidt vastuuttomiksi, in Vastatulet (trad. de
Contre-feux[1998]),p.106-108;sudoise, Dessa ansvariga som kallar oss oansvariga, in Moteld(trad.deContre-feux[1998]),
p.110-111; italienne, Questi responsabili che ci considerano degli irresponsabili, in Controfuochi (trad. de Contre-feux
[1998]),p.93-94.
communicationsorales
487. Lesusagessociauxdelascience.Pourunesociologiecliniqueduchampscientifique(Paris,Institutnational
delarechercheagronomique,1997),Paris,INRA,1997.
Trad. allemande, Vom Gebrauch der Wissenschaft. Fr eine klinische Soziologie des wissenschaftlichen Feldes (tr. S. Egger),
Constance, UVK-Universittsverlag Konstanz, 1998; espagnole, Los usos sociales de la ciencia, (tr. H. Pons), Buenos Aires,
EdicionesNuevaVision,2000;corenne,Soul,ChangbiPublishers,2002;chinoise,NankinUniversityPress,2003;grecque,(tr.
M.Thanopoulou,E.Vaggelatou)Athnes,Polytropo,2005.
488. Conformismes et rsistance (dbat avec J.Bouveresse) (Oxford, 1996), in La Lettre de la Maison
franaise dOxford, 7, 1997, p.177-189; aussi, in J. Bouveresse, Bourdieu, savant & politique, Marseille,
Agone (collection Banc dessais), 2003, p.45-63.
B. Krais (ds), Ein alltgliches Spiel Geschlechterkonstruktion in der sozialen Praxis (Gender Studies),
Francfort,Suhrkamp-Verlag,1997,p.218-230.
491. Organiser les rsistances (Sance inaugurale des tats gnraux du mouvement social, 23 novembre
1996), Avances (Bruxelles), 53, mars 1997, p.13; aussi, Les chercheurs, la science conomique et le
mouvementsocial, in Contre-feux[1998],p.58-65.
Trad.norvgienne, TaletilapningssesjonenforDensosialebevegelsensstenderforsamling (tr. P. Otnes), Sosiologiskarbok,2,
1997, p.257-264; allemande, Der Beruf der Wissenschaft und die soziale Bewegung, in Gegenfeuer (trad. de Contre-feux
[1998]),p.60-67(d.1998),etp.71-78(d.2004);anglaise, SocialScientists,EconomicScienceandtheSocialMovement, in
Acts of Resistance (trad. de Contre-feux [1998]), p.52-59; portugaise, Os pesquisadores, a cincia econmica e o movimento
social, in Contrafogos(trad.deContre-feux[1998]),p.71-80 (pour ld. brsilienne), Osinvestigadores,acinciaeconmicaeo
movimentosocial, p.65-73 (pour ld. portugaise); espagnole, Loscientificos,lacienciaeconomicayelmovimientosocial, in
Contrafuegos(trad.deContre-feux[1998]),p.73-82;catalane, Elsinvestigadors,lacinciaeconomicaielmovimentsocial, in
Contrafocs (trad. de Contre-feux [1998]), p.65-73; roumaine, Cercetatorii, stiinta economica si miscarea sociala, in
Contraofensive(trad.de Contre-feux[1998]),p.58-65;finnoise, Tutkijat,Taloustiedejayhteiskunnallinenliike, in Vastatulet
(trad.deContre-feux[1998]),p.76-84;sudoise, Forskarna,denekonomiskavetenskapenochdensocialarrelsen, in Moteld
(trad. de Contre-feux [1998]), p.71-79; italienne, I ricercatori, la scienza economica e il movimento di lotta sociale, in
Controfuochi(trad.deContre-feux[1998]),p.61-67.
494. Gegen die blinde Logik der konomie (entretien avec M.Steinrcke), in Sozialismus, Mobilisierung
gegendenNeoliberalismus, VSA-Verlag,Hambourg,6,1997,p.1-7.
495. Masculine Domination Revisited. Goffman Prize Lecture (Universit de Californie-Berkeley, 4 avril
1996),BerkeleyJournalofSociology,41,1997,p.189-203.
496. Larchitecte de leuro passe aux aveux (Fribourg, octobre 1996), LeMondediplomatique,522,septembre
1997,p.19.
55
56
Trad.italienne, Larchitetto delleuro si confessa, LeMondediplomatique-supplmentdeIlmanifesto,septembre1997,p.24;
grecque,(tr.Th.Chatzopoulos),inEpoch,5avril1998,p.12-13.
497. Die fortschrittlichen Krfte (DGB-Francfort, 7 juin1997) (tr. J. Bolder), inP. Bourdieu, C. Debons, D.
Hensche, B. Lutz (ds), Perspektiven des Protests. Initiativen fr einen europischen Wohlfahrtsstaat,
Hambourg,VSA-Verlag,1997,p.11-25; aussi, FreinenneuenInternationalismus, in Gegenfeuer(trad.
deContre-feux[1998]),p.68-76(d.1998),etp.79-87(d.2004).
Publ. franaise, Pour un nouvel internationalisme, in Contre-feux [1998], p.66-75; aussi, in P. Bourdieu, C. Debons, D.
Hensche,B.Lutz(ds),Lesperspectivesdelaprotestation,Paris,Syllepse,1998,p.25-33;trad.grecque,inAvgi,22mars1998,
p.28;anglaise, ForaNewInternationalism, in ActsofResistance(trad.deContre-feux[1998]),p.60-69;portugaise, Porum
novo internacionalismo, in Contrafogos (trad. de Contre-feux [1998]), p.81-92 (pour ld. brsilienne), p.75-85 (pour ld.
portugaise);espagnole, Porunnuevointernacionalismo, in Contrafuegos(trad.deContre-feux[1998]),p.83-94;catalane, Per
unnouinternacionalisme, in Contrafocs(trad.deContre-feux[1998]),p.75-84;roumaine, Pentruunnouinternationalism, in
Contraofensive (trad. de Contre-feux [1998]), p.66-75; finnoise, Esitys uudeksi internationalismiksi, in Vastatulet (trad. de
Contre-feux[1998]),p.85-96;sudoise, Frennyinternationalism, in Moteld(trad.deContre-feux[1998]),p.80-90;italienne,
Sos liberismo: siamo tutti a rischio, Reset, 52, novembre 1998, p.22-37; aussi, Per un nuovo internazionalismo, in
Controfuochi(trad.deContre-feux[1998]),p.69-76.
498. Die Zukunft Europas hngt von den Deutschen ab (entretien avec B. Kols et R. Paasch), Frankfurter
Rundschau,13juin1997),inP.Bourdieu,C.Debons,D.Hensche,B.Lutz(ds),PerspektivendesProtests.
InitiativenfreineneuropischenWohlfahrtsstaat,Hambourg,VSA-Verlag,1997,p.114-123.
p.1,4.
Publ. franaise, Retour sur la tlvision, in Contre-feux [1998], p.85-92; trad. grecque, (tr. N. Panayotopoulos), Metro
(Athnes),32,juin1998,p.30-31;allemande, Nochmal:berdasFernsehen, in Gegenfeuer(trad.deContre-feux[1998]),p.8693(d.1998),etp.97-104(d.2004);anglaise, ReturntoTelevision, in ActsofResistance(trad.deContre-feux[1998]),p.7077;portugaise, Retornosobreateleviso, in Contrafogos(trad.deContre-feux[1998]),p.105-115 (pour ld. brsilienne), A
Televiso Revisitada, p.99-107 (pour ld. portugaise); espagnole, De nuevo sobre la television, in Contrafuegos (trad. de
Contre-feux [1998]),p.107-116; catalane, Retrospectivasobrelatelevisio, in Contrafocs(trad.deContre-feux[1998]),p.95103; roumaine, ntoarcere asupra televiziunii, in Contraofensive (trad. de Contre-feux [1998]), p.86-93; finnoise, Paluu
teokseen Televisiosta, in Vastatulet(trad.de Contre-feux [1998]), p.97-105; sudoise, Samtal om televisionen, in Moteld
(trad. de Contre-feux [1998]), p.101-109; italienne, Ancora sulla televisione, in Controfuochi (trad. de Contre-feux [1998]),
p.85-92.
500. Pour un historicisme rationaliste (Montral, 29 mars 1996, indit), (tr. N. Chmatko publ. en russe),
Socio-Logos,1997.
501. Quelques questions sur la question gay et lesbienne (Beaubourg, 23 juin 1997), Liber, Revue
internationaledeslivres,33,dcembre1997,p.7-8;aussi,inD.Eribon(d.), Lestudesgayetlesbiennes,
Paris,d.duCentrePompidou,1998,p.45-50;aussi,inLadominationmasculine[1998],p.129-134.
Trad.,cf.supra,noteproposdeLiber[Lebeaurle, 1989];aussi,trad.italienne, Qualchedomandasulmovimentogay,
Reset,45,fvrier1998,p.39-40; aussi, Alcuneosservazionisulmovimentogayelesbico, in Ildominiomaschile(trad.deLa
domination masculine [1998]), p.137-143; danoise, Nogle sporgsmal vedrorende bevaegelsen for bosser og lesbiske, in Den
maskulinedominans(trad.deLadominationmasculine[1998]),p.149-156; portugaise, Algumasquestoessobreomovimento
gayelsbico, in ADominaaoMasculina(trad.deLadominationmasculine[1998]),p.101-105;espagnole, Algunascuestiones
sobreelmovimientodegaysylesbianas, in Ladominacinmasculina (trad.deLadominationmasculine [1998]),p.143-149;
sudoise, Nagrafragorangaendedenhomosexuellarrelsen, in Denmanligadominansen (trad.de Ladominationmasculine
[1998]), p.135-141; catalane, Algunes questions sobre el moviment gai i lesbia, in La dominaci masculina (trad. de La
domination masculine [1998]), p.147-153; anglaise, Some questions on the gay and lesbian movement, in Masculine
Domination(trad.deLadominationmasculine[1998]),p.118-124;estonienne, Mnedksimusedgei-jalesbiliikumisekohta,
inMeestedomineerimine(trad.deLadominationmasculine[1998]),p.149-156.
502. Rsum des cours et travaux, Annuaire du Collge de France 1996-1997, Paris, Collge de France, 1997,
p.651-657.
ouvrages
1998
503. Contre-feux. Propos pour servir la rsistance contre linvasion no-librale, Paris, Raisons dagir ditions,
1998[ensemble de textes: La main gauche et la main droite de ltat (Lesensde ltat [1992]); Sollerstelquel[1995];
Le sort des trangers comme schibboleth [1995]; Les abus de pouvoir qui sarment ou sautorisent de la raison (indit
Foire du livre de Francfort, 1995); Laparoleducheminot [1995]; Contre la destruction dune civilisation (Jesuisicipour
direnotresoutien [1995]); Le mythe de la mondialisation et ltat social europen (indit -InterventionlaConfdration
gnraledestravailleursgrecsGSEE),Athnes,1996(1republic.: La dmission de ltat, trad. grecque [1998]); Lapense
Tietmeyer (Contre la pense Tietmeyer... [1996]); Les chercheurs, la science conomique et le mouvement social
(Organiser les rsistances [1997]); Pour un nouvel internationalisme (Die fortschrittlichen Krfte [1997]); La
tlvision,lejournalismeetlapolitique (postface aux ditions trangres de Surlatlvision[1996]); Retoursurlatlvision
(BourdieucontraaTV [1997]); Ces responsables qui nous dclarent irresponsables (Nousenavonsassezduracisme
dtat [1997]); La prcarit est aujourdhui partout (indit Intervention aux rencontres europennes contre la prcarit,
Grenoble, 1997); Le mouvementdeschmeurs,un miraclesocial (indit -Intervention lors de loccupation de lENS par les
chmeurs, Paris, 1998); Lintellectuel ngatif (indit); Leno-libralisme, utopie (en voie de ralisation) dune exploitation
sanslimites [indit]].
Voir aussi, (extrait: Le no-libralisme, utopie (en voie de ralisation) dune exploitation sans limites), Lessence du
nolibralisme, LeMondediplomatique, 528, mars 1998, p.3; aussi, Unedestructionmthodiquedescollectifs, Manirede
voir 42-Le Monde diplomatique (Anatomie de la crise financire), novembre-dcembre 1998, p.66-68; aussi, Sortir du
libralisme, Manire de voir52-Le Monde diplomatique (Penser le XXIe sicle), juillet-aot2000,p.10-13; Le Forum francoallemand, 1, 1er semestre 2000, p.138-144; aussi, (extrait: Lintellectuel ngatif), Liber, Revue internationale des livres, 34,
mars 1998, p.15; aussi, (extrait: La prcarit est aujourdhui partout), LesInrockuptibles,145,1-7avril1998,p.14-15.
Trad. portugaise, (extrait: Retour sur la tlvision), Bourdieu contra a TV [1997]; aussi, (publ. intgrale), Contrafogos.
Tticasparaenfrentarainvasoneoliberal(tr.L.Magalhes,revueparS.Miceli),RiodeJaneiro,JorgeZaharEditor,1998,151
p. (pour ld. brsilienne); aussi, Contrafogos(tr. M. Serras Pereira), Oeiras, Celta Editora, 1998, 145 p. (pour ld. portugaise);
allemande, (extrait: Pour un nouvel internationalisme), Die fortschrittlichen Krfte [1997]; aussi, (publ. intgrale),
Gegenfeuer. Wortmeldungen im Dienste des Widerstands gegen die neoliberale Invasion, Constance, UVK-Universittsverlag
Konstanz, 1998 (avec FreinRegressionsverbot.VorwortzurdeutschenAusgabe,p.7-9); aussi, (extrait: Leno-libralisme,
utopie (en voie de ralisation) dune exploitationsanslimites), DieSachzwngedesNeoliberalismus (tr. S. Vagt), LeMonde
diplomatique-DieTageszeitung,mars1998,p.3;aussi,(extraitsde Gegenfeuer,p.42-44,48-49,62-63,68-76), SozialesEuropa
oderentfesselterKapitalismus, inW.Fricke(d.),1999/2000JahrbuchArbeitundTechnik,Bonn,Dietz,1999,p.369-377;aussi,
(extrait: Le mouvementdes chmeurs, un miraclesocial), Die Arbeitslosenbewegung ein gesellschaftliches Wunder, in
Absolute Pierre Bourdieu [2003], p.190-192; aussi, (extrait: La tlvision, le journalisme et la politique), Fernsehen,
JournalismusundPolitik, in AbsolutePierreBourdieu[2003],p.193-199;aussi,(publ.intgrale),nouv.d.runissantenunseul
vol.Gegenfeuer(1998)etGegenfeuer2(2001):Gegenfeuer,Constance,UVKVerlagsgesellschaft,2004;italienne, (extrait: Le
mouvementdeschmeurs,unmiraclesocial), QuiParigi:eccounmiracolosociologico, Reset,46,mars1998,p.31;(extrait:
La prcarit est aujourdhui partout), Precari dei campi e delle officine, Reset,49,t1998,p.17-18; (extrait: Lenolibralisme, utopie (en voie de ralisation) dune exploitation sans limites), Lessenza del neoliberalismo, Le Monde
diplomatique-Ilmanifesto,mars1998,p.3;aussi,(publ.intgrale),Controfuochi. Argomenti per resistere allinvasione neoliberista
(tr. S. Mazzoni), Milan, Reset, 1999; grecque, (extraits: Ces responsables qui nous dclarent irresponsables 1re public.,
Nous en avons assez du racisme dtat [1997]; Pourunnouvelinternationalisme 1republic., DiefortschrittlichenKrfte
[1997]; Lessence du nolibralisme, (tr. N. Panayotopoulos), Elephterotipia(Athnes),29mars1998,p.37,38,39,76);aussi,
(publ.intgrale),(tr.N.Panayotopoulos),Athnes,PatakisPublications,1998;espagnole,Contrafuegos.Reflexionesparaservira
laresistenciacontrelainvasionneoliberal(tr.J.Jorda),Barcelone,EditorialAnagrama,1998;(extrait: Leno-libralisme,utopie
(en voie de ralisation) dune exploitation sans limites), Neoliberalismo: la lucha de todos contra todos (tr. C. Martinez),
Clarin (Buenos Aires), LII(18.750), 13 avril 1998, p.16-17; (extrait: Lessence du nolibralisme), La Esencia del
Neoliberalismo, Sudestada(Argentine),1(2),octobre1999,p.11-14;japonaise, (extrait: Lessence du nolibralisme), (tr. Y.
Ishii),Sekai(Iwanami-shoten),6(49),juin1998,p.53-59;aussi,(publ.intgrale)(tr.H.Kato),Tokyo,Fujiwara-shoten(collection
Lacritiquesociale),2000,2ed.2007;anglaise,ActsofResistance.AgainsttheNewMythsofOurTime,Cambridge,PolityPress,
1998; aussi, Acts of Resistance. Against the Tyranny of the Market, New York, The New Press, 1998; catalane, Contrafocs.
Reflexions utils per resistir a la invasio neoliberal (tr. F. Martinez Planas), Barcelone, Edicions 62, 1999; roumaine,
Contraofensive.Argumentensprijinulrezistenteimpotrivainvazieineoliberale(tr.A.Ardeleanu),Bucarest,EdituraMeridiane,
1999; finnoise, Vastatulet. Ohjeita uusliberalismin vastaiseen taisteluun, Helsinki, Kustannusosakeyhti Otava, 1999; sudoise,
Moteld. Texter mot nyliberalismens utbredning (tr. B. Gustavsson), Stockholm, Brutus stlings Bokfrlag Symposion, 1999;
chinoise(caractrescomplexes),Taipei,RyeFieldPublications,2002;aussi,(publ.intgrale),nouv.d.runissantenunseulvol.
la trad. de Contre-feux. Propos pour servir la rsistance contre linvasion no-librale [1998] et Contre-feux 2. Pour un
mouvement social europen [2001], Nankin, Guangxi Normal University Press, 2007; slovne, (extrait: Le no-libralisme,
utopie (en voie de ralisation) dune exploitation sans limites), Bistvo neoliberalizma. Ta uresniujoa se utopija neomejene
eksploatacije, (tr. T. Kramberger), Monitor ISH (Ljubljana), IV(1-4), 2002, p.299-304; corenne, Soul, Dongmoonsun
Publishing,2005;turque,(publ.intgrale),d.runissantenunseulvol.Contre-feux[1998]etContre-feux2[2001],Kar ateler
(tr.H.Ycel),Istanbul,YapiKrediYayinlari,2006.
Cf.supra,noteproposdeLiber[Lebeaurle, 1989]pourlatrad. de L'intellectuelngatif.
504. Ladominationmasculine,Paris,d.duSeuil(collectionLiber),1998;enformatdepoche:Paris,d.duSeuil
Voir aussi, (extrait: Prambule), De la domination masculine, Le Monde diplomatique, 533, aot 1998, p.24; aussi, Au
cur de la domination masculine, Maniredevoir-LeMondediplomatique,Femmes,lemauvaisgenre, 44, mars-avril1999,
p.81-82.
Trad.italienne,Ildominiomaschile (tr.A.Serra),Milan,Feltrinelli,1999,enformatde poche,coll. UniversaleEconomica,
2009;danoise,Denmaskulinedominans(tr.M.Olesen,C.Sestoft), TiderneSkifter,1999;portugaise,ADominaomasculina
(tr. M. Serras Pereira), Oeiras, Celta Editora, 1999 (pour ld. portugaise); (tr. M.H. Khner, G. Sora), Rio de Janeiro, Editora
Bertrand Brasil, 2002 (pour ld. brsilienne); sudoise, Den manliga dominansen, Gteborg, Daidalos, 1999; espagnole
(castillan), (extrait) Lamasculinidadcomonobleza, LaRazn(LaPaz),7fvrier1999,p.4-5;(publ.intgrale),Ladominacin
masculina (tr.J.Jord), Barcelone, Editorial Anagrama,2000,5e d., 2007; catalane, La dominaci masculina (tr. F. Martinez
Planas,S.GenisFalgueres),Barcelone,Edicions62,2000; norvgienne,Denmaskulinedominans(tr.K.Stene-Johansen),Oslo,
PaxForlag,2000;hongroise,Frfiuralom,Budapest,NapvilagKiado,2000;tchque,NadvladaMuzu(tr.V.Dvorakova),Prague,
Univerzita Karlova V Praze, Nakladatelstvi Karolinum, 2000; corenne, (tr. Yongsook-Kim), Soul, Dongmoonsun Publishing,
2000;anglaise,MasculineDomination(tr.R.Nice),Cambridge/Stanford,PolityPress/StanfordUniversityPress,2001;arabe,(tr.
A.Hassaan),LeCaire,Daral-Alamal-Thalith,2001;chinoise,(tr.MmeHuiLiu),ShenzhenHaitian,Sea-SkyPublishingHouse,
2002; bulgare, Sofia, Lik, 2002; roumaine, Dominaia masculin (tr. Bogdan Ghiu), Bucarest, Editura Meridiane, 2003;
57
58
polonaise,Mska dominacja,Varsovie,OficynaNaukowa,2004;allemande,DiemnnlicheHerrschaft(tr.J.Bolder),Francfort,
Suhrkamp,2005; estonienne,Meestedomineerimine(tr. M.Tamm),Tallinn,KirjastusVarrak,2005;grecque,Athnes,Patakis,
2007;hbreu,(tr.A.Lahav,G.Sapiro,d.),Tel-Aviv,ReslingPublishing,2007.
505. Escritos de Educao, Petropolis (Brsil), Editora Vozes, 1998, 9e d. 2007, 10e d. 2008 [recueil de textes
traduitsenportugais,M.A.Nogueira,A.Catani(ds),(tr.D.B.Catani,M.deCastro,V.S.V.Falsetti,G.J.deFreitasTeixeira,A.
MendesCatani,A.Stuckenbruck): Surlesrusesdelaraisonimprialiste [1998]; Mthodescientifiqueethirarchiesociale
des objets [1975]; Lcole conservatrice [1966]; Le capital social -notes provisoires [1980]; Les trois tats du capital
culturel [1979]; Avenirdeclasseetcausalitduprobable [1974]; Letitreetleposte [1975]; Classement,dclassement,
reclassement [1978]; Les catgories de lentendement professoral [1975]; Les exclus de lintrieur [1992]; Les
contradictions de lhritage, inLamisredumonde[1993]; MedalhadeOurodoCNRS1993 [1994] ].
506. DerEinzigeundseinEigenheim(tr.J.BoldernF.Hector,J.Wilke),Hambourg,VSA-Verlag,1998[recueilde
textestraduitsenallemand: Unsignedestemps, Unplacementdepredefamille, Uncontratsouscontrainte, Lesens
delaproprit [1990]; Lechampconomique [1997]].
Voiraussi,Structures sociales de lconomie[2000].
article
507. Sur les ruses de la raison imprialiste, Actes de la rechercheen sciences sociales,121-122, mars 1998,
p.109-118(avecL.Wacquant).
communicationsorales
508. Pourunegauchedegauche, LeMonde,8janvier1998,p.1,13(avecC.Charle,B.Lacroix,F.Lebaron,
G.Mauger);aussi,inInterventions(1961-2001)...[2002],p.361-364.
510. Das Elend der Welt (entretien avec F. Schultheis), Sozialismus, VSA-Verlag, Hambourg, 1-98, janvier
1998,p.10-13.
inInterventions(1961-2001)...[2002],p.357-359.
Trad. allemande: Jetzt steigen die Aktien der Arbeitslosen, Sozialismus, VSA-Verlag, Hambourg, 2, 1998, p.5; aussi, in
Interventionen(trad.deInterventions[2002]),t.3-4,p.147-149;grecque,(tr.A.Tsakona),Epoch,25janvier1998,p.2,11,13;
espagnole, Las acciones de los desempleados flamean, in El Campo poltico [2001], p.203-205; aussi, Las acciones de los
paradosalrojovivo, inIntervenciones1961-2001(trad.deInterventions[2002]),p.443-446;anglaise,Anupsurgeofaction
bytheunemployed, in PoliticalInterventions.Socialscienceandpoliticalaction(trad.deInterventions[2002]),p.294-295.
513. Questions sur un quiproquo (en rponse larticle de E. Plenel, Le faux procs du journalisme,
Questions about a misunderstanding, in Political Interventions. Social science and political action (trad. de Interventions
[2002]),p.332.
86.
519. Las reglas del periodismo (entretien avec M.Zlotowski) (tr. C.Martinez), Clarin (Cultura y Nacion)
(Buenos Aires), 17 mai 1998, p.8-9; aussi, (version abrge), Una mirada crtica a los intelectuales y la
television, Ventana(LaPaz),2mai1999,p.11.
521. Entretiens propos de La Domination masculine [1998]: 1/ Le paysan kabyle (avec C.Portevin),
522. Le no-libralisme comme rvolution conservatrice (Allocution pour le Prix Ernst Bloch 1997,
Ludwigshafen,22novembre1997),inK.Kufeld,ZukunftGestalten,Mssingen-Talheim,TalheimerVerlag,
1998,p.23-29;aussi,inInterventions(1961-2001)...[2002],p.349-355.
Trad.grecque, Un utopisme raisonn pour lEurope (tr. N. Panayotopoulos), Elephterotipia(Athnes),3dcembre1997,p.2425; allemande, Kapitalismus als konservative Restauration (version modifie), Die Zeit, 22 janvier 1998, p.45; aussi,
konomie des Glcks. Zurck zu den Quellen der reflektierten Utopie, Evangelische Kommentare, 2, 1998, p.70-73; aussi,
Neo-LiberalismusalskonservativeRevolution.DasElendderWelt,derSkandalderArbeitslogigkeitundeineErinnerungandie
Sozialutopie Ernst Blochs, in K.Kufeld, Zukunft Gestalten, Mssingen-Talheim, Talheimer Verlag, 1998, p.49-55; aussi,
NeoliberalismusalskonservativeRevolution, inInterventionen(trad.deInterventions[2002]),t.3-4,p.140-146;anglaise, A
Reasoned Utopia and Economic Fatalism (tr. J. Howe), New Left Review, 227, 1998, p.125-130; aussi, Neoliberalism as
conservative revolution, in Political Interventions. Social science and politicalaction (trad. de Interventions [2002]),p.288293; espagnole, Una utopia razonada: contra el fatalismo economico, New Left Review (edicion espanola), Ediciones Akal
(Madrid),0,2000,p.156-162; aussi, Elneoliberalismocomorevolucinconservadora, in Pensamientoyaccin(trad.partielle
deInterventions[2002]),p.29-37;aussi,inIntervenciones1961-2001(trad.intgraledeInterventions[2002]),p.434-442.
K.Kufeld,ZukunftGestalten,Mssingen-Talheim,TalheimerVerlag,1998,p.56-64.
524. Discussion avec Pierre Bourdieu, in GRIS, Dynamique de la sociologie: autour de Pierre Bourdieu,
UniversitdeRouen-Dpartementdesociologie,4CelluleGRIS,septembre1998,p.5-28.
525. De der har rbt op om (tr. K. Nicolajsen), in C. Clausen (d.), Tiderne Skifter. En Antologi om
Forandring,Copenhague,TiderneSkifter,1998,p.41-44.
526. Entretien (publ. en chinois), Chinese Social Sciences Quarterly (Hong Kong), 24, autumn 1998,p.141-
148.
527. La dmission de ltat, Intervention la Confdration gnrale des travailleurs de Grce (GSEE)
(Athnes,16octobre1996)(publ.engrec),ditionspcialeGSEE,Athnes,1998,32p.;aussi,inNostimon
imar[1999],p.105-119.
Publ. franaise, Le mythe de la mondialisation et ltat social europen, in Contre-feux [1998], p.34-50; trad. allemande,
Der Mythos Globalisierung und der europasche Sozialstaat, in Gegenfeuer(trad.deContre-feux[1998]),p.39-52(d.1998),
etp.50-63(d.2004);anglaise, The Myth of GlobalizationandtheEuropeanWelfareState, in ActsofResistance (trad.de
Contre-feux [1998]), p.29-44; portugaise, O mito da mundializao e o estado social europeu, in Contrafogos (trad. de
Contre-feux[1998]),p.42-61 (pour ld. brsilienne), p.37-55(pour ld. portugaise); espagnole, El mito de la mundializacion y
59
60
el estado social europeo, in Contrafuegos (trad. de Contre-feux [1998]), p.43-63; catalane, El mite de la mundialitzacio i
lEstat social europeu, in Contrafocs(trad.de Contre-feux [1998]),p.39-55; roumaine, Mitul mondializarii si Statul social
european, in Contraofensive (trad. de Contre-feux [1998]), p.33-49; finnoise, Globalisaation myytti ja eurooppalainen
sosiaalivaltio, in Vastatulet (trad. de Contre-feux [1998]), p.49-67; sudoise, Globaliseringsmyten och den europeiska
socialstaten, in Moteld (trad. de Contre-feux [1998]), p.45-62; italienne, Il mito della mondializzazione e lo Stato sociale
europeo, in Controfuochi(trad.deContre-feux[1998]),p.41-53.
p.15-23.
15,1998,p.12-16.
531. Rsum des cours et travaux, Annuaire du Collge de France 1997-1998, Paris, Collge de France, 1998,
p.643-650.
1999
ouvrages
533. Intelectuales, poltica y poder, A.B. Gutirrez (d. et tr.), Buenos Aires, Eudeba (Universidad de Buenos
interprtation de la thorie de la religion selon Max Weber [1971]; Sur le pouvoir symbolique [1977]; Le champ
scientifique [1976]; Lacausedelascience [1995]; Lesdoxosophes [1972]; Mthodescientifiqueethirarchiesocialedes
objets [1975]; Deux imprialismes de luniversel [1992]; Lesconditionssocialesdelacirculationinternationaledesides
[1990]; Les intellectuels et les pouvoirs [1985]; Retrouver la tradition libertaire de la gauche [1981]; Il ny a pas de
dmocratieeffectivesansvraicontre-pouvoircritique (Le sens de ltat [1992]); Pouruneinternationaledesintellectuels
[1992]; Quest-cequefaireparlerunauteur. proposdeMichelFoucault [1996]; Surlesrusesdelaraisonimprialiste
[1998]; Une rvolution conservatrice dans ldition [1999]; Postface (indit) ].
articles
534. Une rvolution conservatrice dans ldition, Actes de la recherche en sciences sociales, 126-127, mars
1999,p.3-28.
Trad. espagnole, Una revolucion conservadora en la edicion, in Intelectuales, poltica y poder [1999], p.223-267; italienne,
Una rivoluzione conservatrice nelleditoria (tr. G. Ravviso), LOspite Ingrato (Sienne), VII(2), 2004, p.19-59; anglaise, A
conservativerevolutioninpublishing, (tr. R. Fraser) TranslationStudies,1(2),2008,p.123-153.
536. Prface, in A. Sayad, Ladoubleabsence. Des illusions de lmigr aux souffrances de limmigr,Paris,
d.duSeuil,1999,p.9-13.
537. Mallarms Game of Poetry (tr. V. Swamy), Tobe:2B, Whatispoetrytodo?, 14, 1999, p.32-35.
538. Pierre Bourdieu rpond, Travail, Genre et Socits (Autourdu livre dePierre Bourdieu, Ladomination
masculine),1,avril1999,p.230-234.
voir52-LeMondediplomatique, PenserleXXIesicle,juillet-aot2000,p.78-82;Maniredevoir61-Le
Mondediplomatique, Leuro sans lEurope, janvier-fvrier2002,p.82-86;aussi, Regardssociologiques,
Leno-libralisme, 21, 2001, p.111-115;aussi,(versionmodifie),inContre-feux2[2001],p.13-23.
Trad.allemande, KeinErfolgohneBewegung.DassocialeEuropa, LeMondediplomatique-DieTageszeitung,11,juin1999,
p.1,14-15; aussi, FreineeuropischesozialeBewegung, in Gegenfeuer2(trad.deContre-feux2[2001]),p.14-26(d.2001),
et137-146(Gegenfeuer,d.2004);espagnole, DotardesentidosocialalaU.E., LeMondediplomatique (edicionespanola),
IV(44),juin1999,p.1,12-13; aussi, Sinmovimientosocialnohaypolticasocial, Clarin(BuenosAires),7juin1999,p.12-13;
aussi, Repensar el Movimiento Social, in F. Mallimaci (d.), Conferencias, Facultad de Ciencias Sociales, Universidad de
BuenosAires,p.5-16; aussi, Porunmovimientosocialeuropeo, Analisispolitico(Bogota)(tr.E.PizarroLeongomez),37,maiaot1999,p.37-42;aussi,inContrafuegos2.Porunmovimientosocialeuropeo(trad.deContre-feux2[2001]),p.15-27;grecque,
(trad. de Contre-feux2 [2001]; portugaise, Por um movimento social europeu, Le Monde diplomatique-Campo da
Comunicao,1(3),juin1999,p.1,16-17;aussi,inContrafogos2(trad.deContre-feux2[2001]),p.15-27 (pour ld. brsilienne);
p.1-12 (pour ld. portugaise); sudoise, Geunionen mening! (tr. E. Manga, Y. Gustafsson), Ord & Bild,4-5,1999,p.5-10;
italienne, Per un movimento sociale europeo, in Controfuochi2 (trad. de Contre-feux2 [2001]), p.15-28; danoise, For en
socialbevaegelseiEuropa, in Modild(trad.deContre-feux2[2001]),p.17-28;anglaiseForaEuropeanSocialMovement,in
FiringBack.AgainsttheTyrannyoftheMarket2(trad.deContre-feux2[2001]),p.53-63.
540. Lettre de Pierre Bourdieu, in Actes du Colloque Statistique sans conscience nest que ruine
(4novembre1998),Paris,BulletinCFDT-CGT de lINSEE,avril1999,p.77.
communicationsorales
541. Lefonctionnementduchampintellectuel (Strasbourg, 8-9novembre1995),Regardssociologiques, Sur
lefonctionnementduchampintellectuel.1.Lechamplittraire, 17-18,1999,p.5-27.
542. Rponses: Dbat avec Pierre Bourdieu, in Les historiens et la sociologie de Pierre Bourdieu (Paris,
543. Bourdieu leterno potere dei maschi (entretien avec F. Gambaro), LaRepubblica(Rome),2fvrier1999.
Trad.grecque,(extraitstr.N.Panayotopoulos),LePouvoir(publ.engrec),6fvrier1998,p.27.
545. La Dominacin Masculina, una dominacin invisible (entretien avec I. Rf, Fin de sicle, Radio
suisse-romande,1999,indit),Ventana(LaPaz),6juin1999,p.9.
137,18juin1999,p.17.
547. PierreBourdieu.Elintelectualquenoserinde(entretienavecJ.Ribas),Ajoblanco(Barcelone),119,juin
1999,p.16-24.
61
62
Trad.allemande, Allesseitenverkehrt, DieZeit,49,2dcembre1999,p.45-47,etinW.PergeretT.Assheuer(ds),Waswird
aus der Demokratie, Opladen, Leske+Budrich, 2000; grecque, Elephterotipia (Athnes), 7 mai 2000, p.20; aussi, in .N.
Panayotopoulos(d.),Pouruneutopieraliste(actesducolloquePourunmouvementsocialeuropen,3-5mai2001)(tr.K.
Diamantakou), Athnes, Patakis (collection Raisons dagir), 2003; et, in Nikos Panayotopoulos (d.), Culture et march, (tr. K.
Diamantakou), Athnes, Patakis, 2003, p.134-140; espagnole, Visto desde abajo (tr. J. Rodriguez Lopez), Archipilago, 43,
septembre-octobre 2000, p.104-120; japonaise, Ii kagen ni sihon-shugi o bunmei-ka seyo (tr. M. Nakamasa), in Bourdieu o
yomu, Tokyo, Editions Jky, 2001, p.6-21; anglaise, The Progressive Restoration. A Franco-German Dialogue, New Left
Review,14,mars-avril2002,p.63-77;italienne, La restaurazione progressista, LOspite Ingrato(Sienne),VI(I),2003.
551. Sekai no hisan kara kokusai teki syakai und he (De La misre du monde au mouvement social
552. Pour sauver le systme de sant (Saint-Denis, octobre 1999), Pratiques. Les Cahiers de la mdecine
utopique,8,dcembre1999-janvier2000,p.31-33.
553. Rsum des cours et travaux, Annuaire du Collge de France 1998-1999, Paris, Collge de France, 1999,
p.591-598.
ouvrages
2000
554. Propos sur le champ politique (introd. Ph. Fritsch), Lyon, Presses universitaires de Lyon, 2000 [recueil de
textes: Entretien avec Philippe Fritsch (Lyon, 11fvrier 1999); Confrence: Le champ politique (indit -Lyon, 1999);
Formes daction politique et modes dexistence des groupes (indit -Associationfranaisedessciencespolitiques,Paris,1973);
Note brve sur lantinomie de la protestation collective (AnAntinomyintheNotionofCollectiveProtest [1986]); Espace
socialetchamppolitique (indit Zrich, 1985); Monopolisationpolitiqueetrvolutionssymboliques (extrait de Sociologie
delapolitique[1993]publ.enrusse)]
Voir aussi, (extrait de Lechamppolitique), Lapolitiqueleurappartient, in Interventions(1961-2001)...[2002],p.163.
Trad.japonaise, (extrait: Confrence:Lechamppolitique), in Kan:History,Environment,Civilization,Tokyo,vol.2,Summer
2000,p.301-313; aussi, in Pierre Bourdieu. 1930-2002 [2002]; aussi, (publ. intgrale), Tokyo, Fujiwara-shoten, 2003; grecque,
(extrait de Entretien avec Ph. Fritsch), Elephterotipia (Athnes), 3 dcembre 2000, p.22; aussi, in .N. Panayotopoulos (d.),
Pouruneutopieraliste(actesducolloquePourunmouvementsocialeuropen,3-5mai2001)(tr.K.Diamantakou),Athnes,
Patakis (collection Raisons dagir), 2003; espagnole,(extraits),inElcampopoltico[2001]: (Confrence:Lechamppolitique),
El campo poltico, p.9-31; (Entretien avec Philippe Fritsch), Precisiones sobre el campo poltico, p.32-42; (Formes
daction politique et modes dexistence des groupes), Formas de accin poltica y revoluciones simblicas, p.43-48;
(Monopolisationpolitiqueetrvolutionssymboliques), Movilizacinpolticayrevolucionessimblicas, p.52-58; (Espace
socialetchamppolitique), Espaciosocialycampopoltico, p.59-62; (textes ajouts: Lareprsentationpolitique [1981],
A scholarship with commitment [2000], Pour une Aufklrung europenne (extrait de Contre-feux2 [2001]: La main
invisibledespuissants); allemande,DaspolitischeFeld.ZurKritikderpolitischenVernunft,Constance,UVK-Universittsverlag
Konstanz, 2001, (texte ajout: Lareprsentationpolitique [1981]);italienne,Propostapolitica.Andareasinistra,oggi,(tr.et
postfaceL.Cuozzo),Rome,AlbertoCastelvecchiEditore,2005.
Voiraussitrad.deInterventions[2002].
556. O campo econmico. A dimenso simblica da dominao (D. Lins d., tr. R. Leal Ferreira), Campinas
entretien avec D. Lins); Esquisse dun projet crateur [1987]; Die feinen Unterschiede, oder: Die Abhngigkeit aller
LebansusserungenvomsozialenStatus [1983]), Oquefalar? (1republic., Washeisstsprechen?, in SatzundGegensatz
[1989]); Dvoiler les ressorts du pouvoir [1982]; Contre la magie des mots [1982]; A socioanlise do socilogo (1re
public., Die Sozioanalyse des Soziologen, in Satz und Gegensatz [1989]); A fico cientfica (Littrature et paralittrature...[1985]); Reproductioninterdite [1989] ].
557. Poder,derechoyclasessociales,A.GarciaInda(d.)(tr.J.BernuzBeneitez,A.GarciaInda,M.J.Gonzalez
Ordovas, D. Oliver Lalana), Bilbao, Editorial Descle de Brouwer, 2000 [recueil de textes traduits en espagnol:
Prologo (indit printemps 2000); Vive la crise! [1988]; Sur le pouvoir symbolique [1977]; What makes a social
Class? [1987]; konomischesKapital,KulturellesKapital,socialesKapital [1983]; Laforcedudroit [1986] ].
558. Das religise Feld. Texte zur konomie des Heilsgeschehens (tr. A. Pfeuffer), Constance, UVK-
UniversittsverlagKonstanz,2000[recueildetextestraduitsenallemand: Uneinterprtationdelathoriedelareligion
selonMaxWeber [1971]; Genseetstructureduchampreligieux [1971]; MitWebergegenWeber (tr. S.Egger)(indit
entretienavecA.Pfeuffer,F.Schultheis)].
560. Esquisse dune thorie de la pratique, prcd de trois tudes dethnologie kabyle,(rdition),Paris,d.du
Seuil(collectionPointsEssais),2000.
articles
561. Sur la science de ltat, Actes de la recherche en sciences sociales, 133, juin 2000, p.3-9 (avec
O.Christin,P.-E.Will).
Trad. allemande, ber die Staatswissenschaft (tr. R. Schmid), in U.H. Bittlingmayer, R. Eickelpasch, J. Kastner, C.
Rademacher(ds),TheoriealsKampf?ZurpolitischenSoziologiePierreBourdieus,Opladen,Leske+Budrich,2002,p.255-267.
July2000,p.17-41.
(avecL.Wacquant).
(tr.S.Egger),sektor3/kultur(IGKultursterreich),Vienne,mars-avril2000,p.13-19;aussi,inS.Stoller,E.
Nemeth, G. Unterthurner (ds), Philosophie in Aktion, Vienne, Turia+Kant, 2000, p.123-128; aussi, in
Gegenfeuer2(trad.deContre-feux2[2001]),p.43-49(d.2001),etp.147-152(Gegenfeuer,d.2004);aussi,
inInterventionen(trad.deInterventions[2002]),t.3-4,p.230-235.
Trad.grecque,(tr.N.Panayotopoulos),inToVima,16avril2000,p.21;aussi,in.N.Panayotopoulos(d.),Pouruneutopieraliste
(actes du colloque Pour un mouvement social europen, 3-5 mai 2001) (tr. K. Diamantakou), Athnes, Patakis (collection
Raisons dagir), 2003; publ. franaise, Pour une Autriche lavant-garde de lEurope, in Interventions(1961-2001)...[2002],
p.437-439; trad. espagnole, Por una Austria en la vanguardia de Europa, in Pensamiento y accin (trad. partielle de
Interventions[2002]),p.113-116;aussi,inIntervenciones1961-2001(trad.intgraledeInterventions[2002]),p.537-540;anglaise,
ForanAustriaintheforefrontofEurope, in PoliticalInterventions.Socialscienceandpoliticalaction(trad.deInterventions
[2002]),p.358-360.
566. Charta 2000. Fr die Einberufung von Generalstnden der sozialen Bewegungen in Europa (tr. F.
Schultheis), in sektor3/kultur (IG Kultur sterreich), Vienne, mars-avril 2000, p.129-131; aussi, in
Kalaschnikow(Berlin),15,Herbst2000,p.90.
Trad.japonaise,inBourdieuoyomu,Tokyo,EditionsJky,2001,p.278-282.
63
64
567. Lanouvellevulgateplantaire, LeMondediplomatique,554,mai2000,p.6-7(avecL.Wacquant);aussi,
communicationsorales
568. proposdeKarlKrausetdujournalisme (Paris, 1999), Actesdelarechercheensciencessociales,131-
132, mars 2000, p.123-126; aussi, Table ronde. Karl Kraus et les mdias, Austriaca, 49, 1999, p.37-50
(avec J. Bouveresse et T. Haemmerli); aussi, (extrait), ActualitdeKarlKraus.Unmanueldecombattant
contreladominationsymbolique, in Interventions(1961-2001)...[2002],p.374-381.
Trad.espagnole, ActualidaddeKarlKraus.Manualcontraladominacinsimblica, in Pensamientoyaccin(trad.partiellede
Interventions [2002]), p.51-58; aussi, Actualidad de Karl Kraus. Manual de combatiente contre la dominacin simblica, in
Intervenciones1961-2001 (trad. intgrale de Interventions [2002]),p.463-471; allemande, Die Aktualitt von KarlKraus. Ein
HandbuchfrdenKmpfergegendiesymbolischeHerrschaft, in Interventionen(trad.deInterventions[2002]),t.3-4,p.166174;anglaise,ThecontemporaryrelevanceofKarlKraus, in PoliticalInterventions.Socialscienceandpoliticalaction(trad.de
Interventions[2002]),p.308-313.
Chicago, dcembre 1999), Agone (Quest-ce que croire?), 23, 2000, p.205-211; aussi, (version modifie),
Pourunsavoirengag, in Contre-feux2.Pourunmouvementsocialeuropen[2001],p.33-41.
Trad. allemande, Die Internationale der Intellektuellen (tr. J. Ohnacker), Berliner Zeitung, 134, 10-11 juin 2000, p.4; aussi,
FreineengagierteWissenschaft, in Gegenfeuer2(trad.deContre-feux2[2001]),p.34-42(d.2001),et153-159(Gegenfeuer,
d. 2004); espagnole, Por unsaber comprometido, in El campopoltico [2001], p.105-110; aussi, (tr. E.Giordano), Vocesy
Culturas(Barcelone),16,IISemestre2000,p.87-93;aussi,inContrafuegos2.Porunmovimientosocialeuropeo(trad.deContrefeux2 [2001]), p.37-46; anglaise, For a Scholarship withCommitment, Profession2000, New York, TheModern Language
AssociationofAmerica,2000,p.40-45;aussi,inFiringBack.AgainsttheTyrannyoftheMarket2(trad.deContre-feux2[2001]),
p.17-25; grecque, (trad. de Contre-feux2 [2001]); portugaise, Por um conhecimento engajado, in Contrafogos2 (trad. de
Contre-feux2[2001]),p.36-45 (pour ld. brsilienne); Por um saber comprometido, p. 21-29 (pour ld. portugaise); italienne,
Perun sapere impegnato, in Controfuochi2(trad.de Contre-feux2 [2001]),p.39-48; danoise, For enengageretviden, in
Modild(trad.deContre-feux2[2001]),p.37-46.
570. Un sociologue dans le monde (entretien avec C. Lvy, F. Mardam-Bey, E. Sanbar), Revue dtudes
palestiniennes,(74)22,hiver2000,p.3-13.
571. Derrire la mondialisation se cache la domination du monde (entretien avec B. Chung publ. en
coren),HangyorehShinmun,4fvrier2000,p.17.
572. Kalaschnikow-Interview mit Pierre Bourdieu (entretien avec N. Rschert), Kalaschnikow (Berlin), 15,
Herbst2000,p.91-94.
Mondediplomatique,19,11mai2000,p.17.
574. Entreamis (Institut du monde arabe, Paris, 21 mai 1997), Awal,21,2000,p.5-10;aussi,inAwal, Lautre
Bourdieu, 27-28, 2003, p.83-88; aussi, Retour sur lexprience algrienne, in Interventions (19612001)...[2002],p.37-42; aussi, Entreamis, in Esquissesalgriennes[2008],p.349-356.
Trad.espagnole,Unaaproximacinalascienciassociales:Argeliacomometfora, QuadernsdelaMediterrnia(Barcelone),
1,2000,p.114-119 ; aussi, Retorno a la experiencia argelina, in Intervenciones1961-2001 (trad.de Interventions [2002]),
p.49-56; allemande, Rckblick auf die algerische Erfahrung, in Interventionen (trad. de Interventions [2002]), p.40-47;
anglaise, A retrospective on the Algerian experience, in Political Interventions. Social science and political action (trad. de
Interventions[2002]),p.20-24.
575. DieDurchsetzungdesamerikanischenModellsunddieFolgen(tr.S.Egger,F.Hector)(Loccum,octobre
(trad.deContre-feux2[2001]),p.27-33,etinGegenfeuer(d.2004)(trad.deContre-feux[1998]etContrefeux2[2001]),p.147-152.
Publ. franaise, (version modifie), Limposition du modle amricain et ses effets, in Contre-feux2 [2001], p.25-31; trad.
grecque,(trad.deContre-feux2[2001]);portugaise, Aimposiodomodeloamericanoeseusefeitos, in Contrafogos2(trad.
deContre-feux2[2001]),p.28-35 (pour ld. brsilienne); p.13-19 (pour ld. portugaise); italienne,Limposizione del modello
americano e i suoi effetti, in Controfuochi2 (trad. de Contre-feux2 [2001]), p.29-37; espagnole, La imposicin del modelo
americanoysusconsecuencias, in Contrafuegos2.Porunmovimientosocialeuropeo(trad.deContre-feux2[2001]),p.29-36;
danoise, Denamerikanskemoderlsgennemslagogvirkningerneafden, in Modild(trad.deContre-feux2[2001]),p.29-36.
576. PourAbdelmalekSayad (Paris, Institut du monde arabe, 1998), Annuaire de lAfrique du Nord,XXXVII
1998,Paris,CNRSditions,2000,p.9-13;aussi,inEsquissesalgriennes[2008],p.357-362.
578. EntretienavecYongsookKim(publ.encorenKim-Hyoung-Chan,d.),Dong-A,27septembre2000,p.11.
579. proposduCinquantenairedeTlrama,Tlrama,2647,4octobre2000,p.159.
sciences sociales, 3, 1994-1996,Paris, Hermes Science Publications, 2000, p.197-223 (avec G. Mauger, L.
Pinto,J.-J.Rosat).
583. Entretien(avecM.Chartoularipubl.engrec),TaNea,2dcembre2000,p.10-14.
584. Rsum des cours et travaux, Annuaire du Collge de France 1999-2000, Paris, Collge de France, 2000,
p.613-619.
ouvrages
2001
585. Contre-feux2. Pour un mouvement social europen, Paris, Raisons dagir ditions, 2001 [ensemble de textes:
Pourunmouvementsocialeuropen [1999]; Limposition du modle amricain et ses effets (indit -Loccum, 1999); Pour
unsavoirengag (indit -Paris-Chicago, 1999); Lamaininvisibledespuissants (indit -Uniondessyndicatssuisses,Zrich,
18 mai 2000; Humboldt Universitt, Berlin, 10 juin 2000); Contrelapolitiquededpolitisation (indit); Lesgrainsdesable
( propos du Cinquantenaire de Tlrama [2000]); La culture est en danger (indit -Soul, 2000); Unifier pour mieux
dominer (indit Tokyo,2000)].
Voir aussi, (extrait: Contrelapolitiquededpolitisation), Les objectifs dunmouvementsocialeuropen (Vienne, novembre
2000)(versionmodifie),LePassantOrdinaire,Lignesdefronts, 33, fvrier-mars2001,p.24-25;aussi,inTerritoires,Entre
march et citoyennet, lEurope: Socit anonyme?, 446, mars 2004, p.29-31; aussi, (extrait: Pour un savoir engag), A
scholarshipwithcommitment.Pourunsavoirengag [2000]; aussi, (extrait: Lacultureestendanger), Lamarchandisationde
laculture, Inter,artactuel,80,hiver2001-2002,p.5-9.
Trad. grecque, (extrait: La main invisible des puissants) (version originale), (trad. revue par N. Panayotopoulos), Ta Nea
(supplment Les personnages), 1erjuillet 2000, p.6-7; aussi, in .N. Panayotopoulos (d.), Pour une utopie raliste (actes du
colloque Pour un mouvement social europen, 3-5 mai 2001) (tr. K. Diamantakou), Athnes, Patakis (collection Raisons
dagir), 2003; (extrait: Contrelapolitiquededpolitisation), (tr. N. Panayotopoulos), TaNea,25septembre2000,p.10;(extrait:
Prface), Ta Nea, 31 mars 2001, p.8-9; (extrait: La culture est en danger), Ta Nea, 20 fvrier 2001, p.8-9; et, in Nikos
Panayotopoulos(d.),Cultureetmarch,(tr.K.Diamantakou),Athnes,Patakis,2003,p.41-59;aussi,(publ.intgrale),(introd.N.
Panayotopoulos),Athnes,PatakisPublications,2001;japonaise, (extrait: Lamaininvisibledespuissants) (version originale),
PourunenouvelleAufklrungeuropenne, Kan:History,Environment,Civilization,Tokyo,3,automne2000,p.18-33;aussi,in
Pierre Bourdieu.1930-2002[2002]; (extrait: La culture est en danger), Bunka ga abunai (tr. S. Okayama), GendaShiso
(Revue de la pense daujourdhui), Tokyo, 29(2), fvrier 2001, p.36-52;allemande, (extrait: Limpositiondumodleamricain
etseseffets) (version originale), DieDurchsetzungdesamerikanischenModellsunddieFolgen [2000]; (extrait: Lamain
invisible des puissants), Neoliberalismus und neue Formen der Herrschaft, Sozialismus, VSA-Verlag, Hambourg, 12,
Dezember2000,p.10-16; (version modifie), WiderdasEinheitsdenken, DieTageszeitung,9-10septembre2000,p.5;(extrait:
La culture est en danger), Kultur in Gefahr, Der Standard (TransAct), 17 janvier 2001, p.8-9; aussi, (publ. intgrale),
Gegenfeuer2.FreineeuropischesozialeBewegung(tr.D.Bhmler,S.Egger,F.Hector,J.Ohnacker,A.Pfeuffer,P.Scheiffele
65
66
P. Bourdieu, F. Schultheis, ds), Constance, UVK Verlagsgesellschaft Konstanz, 2001 (textes ajouts: Fr ein sterreich als
VorreiterdessozialenEuropas [2000], EineChartaalsFeigenblatt [2001], FreineorganisierteinternationaleMobilisierung
gesellschaftlicherKrfte [2001]); aussi, (extrait: Unifierpourmieuxdominer), Vereinheitlicheundherrsche, in Absolute
PierreBourdieu[2003],p.200-210;aussi,(publ.intgrale),nouv.d.runissantenunseulvol.Gegenfeuer[1998]etGegenfeuer2
[2001]: Gegenfeuer, Constance, UVK Verlagsgesellschaft, 2004; anglaise, (extrait: Pour un savoir engag), A scholarship
with committment (version originale) [2000]; (extrait: Contre la politique de dpolitisation), Against the Policy of
Depoliticization (tr. L. Wacquant), Studiesin Political Economy. A Socialist Review,69, automne2002, p.31-41; aussi, (publ.
intgrale), P. Bourdieu, Firing Back. Againstthe Tyrannyof the Market2 (tr. L. Wacquant), New York, The New Press,2003;
aussi, Londres-New York, Verso, 2003 (texte ajout: Letter tothe American Reader, p.9-10); espagnole, (extrait: La main
invisible des puissants) (version originale), Por una nueva movilizacin social (tr. A. Gutirrez), Ventana (La Paz), 31
dcembre2000,p.4-5; aussi, PorunanuevaAufklrungeuropea,inElcampopoltico[2001],p.211-220; (extrait de Unifier
pour mieux dominer: Le double sens de la globalization), El doble sentido de la globalizacion (tr. L.Paz Arauco),
Ventana (La Paz), 407, 22 fvrier 2001, p.7; aussi, (publ. intgrale), Contrafuegos2. Por un movimiento social europeo (tr. J.
Jord),Barcelone,EditorialAnagrama,2001;portugaise,Contrafogos2.PorUmMovimentoSocialEuropeu(tr.A.Telles),Rio
de Janeiro, Jorge Zahar Editor, 2001 (pour ld. brsilienne); aussi, (tr. M.S. Pereira), Oeiras, Celta Editora, 2001 (pour ld.
portugaise); italienne, Controfuochi2.Perunnuovomovimentoeuropeo(tr.M.Bascetta,S.Petrucciani),Rome,Manifestolibri,
2001;danoise,Modild.ForensocialbevaegelseiEuropa(tr.H.Silberbrandt),Copenhague,HansReitzelsForlag,2001;turque,
(publ.intgrale),d.runissantenunseulvol. Contre-feux[1998]etContre-feux2[2001],Kar ateler (tr.H.Ycel),Istanbul,
YapiKrediYayinlari,2006;chinoise(caractrescomplexes),Taipei,RyeFieldPublications,2003;aussi,(publ.intgrale),nouv.
d.runissantenunseulvol.Contre-feux. Propos pour servir la rsistance contre linvasion no-librale[1998]etContre-feux2.
Pourunmouvementsocialeuropen[2001],Nankin,GuangxiNormalUniversityPress,2007.
586. El campo poltico (tr. E. Capdepont, X. Enriquez Uria, A. Gutirrez, N. Larrazabal, M.C. Ramirez Jordan,
M.C.E.SanRomanMolinaF.Poupeau,N.Caron,ds),LaPaz,Pluraleditores,2001 [recueildetextestraduits
en espagnol: extraitsde Propossur lechamp politique [2000]: Le champpolitique; Entretien avec Ph. Fritsch; Formes
daction politique et modes dexistence des groupes; Note brve sur lantinomie de la protestationcollective; Mobilisation
politiqueetrvolutionssymboliques; Espacesocialetchamppolitique; (textes ajouts: Lareprsentationpolitique [1981];
A scholarship with commitment [2000]; Pour une Aufklrung europenne (extrait de Contre-feux2 [2001]: La main
invisibledespuissants); (p.113-209,autrestextesajouts,extraitsde: Rvolutiondanslarvolution [1961]; Delaguerre
rvolutionnairelarvolution [1962]; Entretien sur lducation (indit -avecT.HorioetH.Kato,Tokyo,1989); Lopinion
publique [1989]; Retrouverlatraditionlibertairedelagauche [1981]; Universit:lesroissontnus [1984]; (quandun
lyce BernardTapie?) [1986]; Principespourunerflexionsurlescontenus de lenseignement (Rapport de la Commission
prside par P. Bourdieu et F. Gros, Paris, ministre de lducation nationale, de la jeunesse et des sports, mars 1989); Lavertu
civile [1988]; Lhistoire se lve lEst [1989]; Lesmursmentaux [1993]; Lepartidelapaixcivile (indit -Sorbonne,7
fvrier 1994); Lesactionsdeschmeursflambent [1998]; Pourunegauchedegauche [1998])].
Voir aussi, (extrait: Entretien sur lducation), Entrevista sobre laeducacin in Capitalcultural, escuela y espacio social
[1997].
Publ.franaise(versionrevueetaugmente),Interventions(1961-2001)...[2002].
587. Langageetpouvoirsymbolique(prf.deJ.B.Thompson),Paris,d.duSeuil(collectionPointsEssais),2001.
VoiraussiCequeparlerveutdire[1982];LanguageandSymbolicPower[1991].
588. Wie die Kultur zum Bauern kommt. ber Bildung, Schule und Politik, M. Steinrcke (d.), (prf. de M.
Steinrcke, A. Bolder tr. J. Boldern, F. Hector, R. Kreckel, M. Steinrcke, J. Wilke,), Hambourg, VSAVerlag,(collectionSchriftenzuPolitik&Kultur4),2001 [recueildetextestraduitsenallemand: Commentlaculture
vient aux paysans [1966]; Lcole conservatrice [1966]; Lexcellence scolaire et les valeurs du systme denseignement
franais [1970]; Systmes denseignement et systmes de pense [1967]; Les trois tatsdu capital culturel [1979]; La
lecture: une pratique culturelle [1985]; Pldoyer fr eine rationale Hochschuldidaktik (extrait de Die Illusion der
Chancengleichheit[1971]); GrundstzefreineReflexionderUnterrichtsinhalte (trad. de Principespourunerflexionsurles
contenus de lenseignement, Rapport de la Commission prside par P. Bourdieu et F. Gros, Paris, ministre de lducation
nationale,delajeunesseetdessports,mars1989),reprisinInterventionen(trad.deInterventions[2002]),p.119-130; Habitus,
HerrschaftundFreiheit (Grandentretienn1[2001]); WiediePolitikzumIntellektuellenkommt (indit entretienavecM.A.
Loyola,ITVCNRSImagesMdia,27octobre1999)].
(collectionCoursettravaux),2001.
Trad.italienne,(tr.A.Serra),inP.Bourdieu,Ilmestierediscienziato.CorsoalCollgedeFrance,2000-2001,Milan,Feltrinelli
Editore, 2003; espagnole (castillan), El Oficio de cientfico. Ciencia de la ciencia y reflexividad, Barcelone, Anagrama, 2003;
anglaise, (tr. R. Nice), Science of Science and Reflexivity, Cambridge, Polity Press, 2004, rimpr.2006; aussi, Chicago, The
UniversityofChicagoPress,2004;danoise,Videnomvidenogrefleksivitet.ForelaesningerpCollgedeFrance2000-2001(tr.
H.Silberbrandt),Copenhague,HansReitzelsForlag,2005;hongroise,Atudomnytudomnyasareflexivits(tr.H.Nikoletta,S.
Vanda),Budapest,Gondolat,2005;chinoise (caractressimplifis),Pkin,GuangxiNormalUniversityPress,2006;portugaise,
ParaumaSociologiadaCincia(tr.P.E.DuarteetM.deLurdesAfonso),Lisbonne,Edies70,2004;grecque,(tr.T.Paradelles;
prfaceetd.N.Panayotopoulos),Athnes,Patakis,2007;norvgienne,VitenomVitenogRefleksivitet.Forelesningerholdtved
CollgedeFrance2000-2001,(tr.T.Slaatta),Oslo,PaxForlag,2007.
articles
590. BrefimpromptusurBeethoven,artisteentrepreneur, SocitsetReprsentations(Artistes/Politiques),11,
fvrier2001,p.15-18.
591. Une exploration de l'inconscient littraire (prface), in J.Meizoz, L'Age du roman parlant 1919-1939,
Genve,LibrairieDroz,2001,p.9-11.
Algeria,Philadelphie,UniversityofPennsylvaniaPress,2001,p.IX-X.
593. Le mystre du ministre. Des volonts particulires la volont gnrale, Actes de la recherche en
sciencessociales,Votes,140,dcembre2001,p.7-11.
Trad. anglaise,Mystery of the Ministry (tr. R. Nice, L. Wacquant), Constellations. An International Journal of Critical and
Democratic Theory,Pierre Bourdieu and Democratic Politics, 11(1), mars 2004, p.37-43; aussi, The Mystery of Ministry:
From Particular Wills tothe GeneralWill, in L. Wacquant (d.), Pierre Bourdieuand Democratic Politics,Cambridge, Polity
Press,2005,p.55-63;italienne, Ilmisterodelministero.Dalle volont particolari alla volont generale (tr.A.DeGiorgi,S.De
Petris),inL.Wacquant(d.),Leastuziedelpotere.PierreBourdieuelapoliticademocratica,Verone,OmbreCorte,2005,p.6371;portugaise, O mistrio do ministrio. Das vontades particulares vontade geral (tr. H.Villas-Boas),inL.BicalhoCando
(d.), O sufrgio universal e a inveno democrtica, So Paulo, Editora Estaco Liberdade, 2005, p.23-33;
danoise,Repraesentationens magi: Fra individuele viljer til almenviljen (tr. A.Mathiesen),SocialKritik,100, octobre2005,
p.50-57.
communicationsorales
594. Lasociologieetlalinguistique (version modifiepourpubl.enjaponais)(entretiensurCequeparlerveut
dire, avec J.Bauduin, RTBF1, Magazine des Sciences Humaines, 14 novembre 1982), Kan: History,
Environment,Civilization,Tokyo,4,Winter2001,p.274-287.
Trad.allemande(1republic.), Washeisstsprechen?, in SatzundGegensatz[1989];japonaise,inPierreBourdieu.1930-2002
[2002].
Ugarte),Orientaciones.Revistadehomosexualidades(Madrid),1,2001,p.9-12.
Trad. allemande, Eine Charta als Feigenblatt, in Gegenfeuer2 (trad. de Contre-feux2 [2001]), p.117-119 (d. 2001); et
Gegenfeuer, p.221-222 (d. 2004); aussi, Das soziale Europa tritt auf der Stelle, in Interventionen (trad. de Interventions
[2002]), t.3-4, p.253-254; espagnole, La Europa social se estanca, in Intervenciones 1961-2001 (trad. de Interventions
[2002]),p.559-560;anglaise,SocialEuropeishangingfire, in PoliticalInterventions.Socialscienceandpoliticalaction(trad.
deInterventions[2002]),p.373-376.
Berlin,2000),inP.Bourdieu,E.Eppler,R.Ohr,K.Zwickel(ds),NeueWegerderRegulierung.VomTerror
derkonomiezumPrimatderPolitik,Hambourg,VSA-Verlag,2001,p.12-25.
Trad. espagnole, Objetivos de un movimiento social en Europa (tr. J. Rodriguez), Archipilago (Barcelone), 58, novembre
2003,p.35-39.
598. GegendiePolitikderEntpolitisierung.FreineorganisierteMobilisierunginternationalergesellschaftlicher
Krfte (LAutre-Davos, Zrich, 26 janvier 2001), Sozialismus, VSA-Verlag, Hambourg, Was wird
ver.di?, 3(28), 243, mars 2001, p.45, 47; aussi, (version modifie), Fr eine organisierte internationale
Mobilisierung gesellschaftlicher Krfte, in Gegenfeuer2 (trad. de Contre-feux2 [2001]), p.120-125 (d.
2001);etGegenfeuer,p.223-227(d.2004).
Publ. franaise, Pour une vraie mobilisation des forces organises, in Interventions (1961-2001)... [2002], p.457-460;
espagnole, Porunaverdaderamovilizacindelasfuerzasorganizadas, in Pensamientoyaccin(trad.partielledeInterventions
[2002]),p.139-143;aussi,inIntervenciones1961-2001(trad.intgraledeInterventions[2002]),p.561-565;anglaise,Forareal
mobilizationoforganizedforces, in PoliticalInterventions.Socialscienceandpoliticalaction(trad.deInterventions[2002]),
p.374-376.
599. La philosophie, la science, lengagement (Paris, Centre Georges Pompidou, 22 juin 2000), in D. Eribon
(d.), Linfrquentable Michel Foucault. Renouveaux de la pense critique, Paris, EPEL, 2001, p.189-194;
aussi, Instituer efficacement lattitude critique, in Interventions(1961-2001)...[2002],p.470-475.
Trad.espagnole, Instituireficazmentelaactitudcrtica, in Intervenciones1961-2001(trad.deInterventions[2002]),p.577583;allemande, EinewirklichkritischeHaltungaufbauen, in Interventionen(trad.deInterventions[2002]),t.3-4,p.270-276;
anglaise,Howtoeffectivelyestablishthecriticalattitude, in PoliticalInterventions.Socialscienceandpoliticalaction(trad.de
Interventions[2002]),p.326-331.
67
68
18avril2001,p.2.
603. Quest-ce que la sociologie? (entretien avec K.Tominaga publ. en japonais), Kan: History,
Environment,Civilization,Tokyo,5,Spring2001,p.4-28.
604. Questions sur lart pour et avec les lves dune cole dart mise en question, Penser lart lcole,Arles,
ActesSud-colesuprieuredesBeaux-artsdeNmes,2001,p.13-58.
Trad. espagnole, Preguntassobre el artepara y con los alumnosdeuna escuelade artecuestionada, in Creencia Artstica y
BienesSimblicos[2003],p.19-41.
605. Quelles langues pour une Europe dmocratique?, Raisons politiques, La Rpublique des langues, 2,
mai2001,p.41-64(avecM.Fumaroli,C.Hagge,A.deSwaan,I.Wallerstein).
606. Soziologie ist die Kunst der Verteidigung (entretien avec T. Bogusz), Jungle World, 22, 23 mai 2001,
p.28-29.
juin2001,p.194-207.
610. Teilnehmende Objektivierung: Fotografische Zeugnisse einer Untergehenden Welt (tr. D. Bhmler)
(entretienavecF.Schultheis,Paris,26juin2001),CameraAustriaInternational (Graz,Autriche),75,2001,
p.8-14.
Trad. anglaise, Participatory Objectification: Photographic Testimonies of a Declining World (tr. R. Watts), ibid.; publ.
franaise, in Images dAlgrie [2003], p.19-44; trad. allemande, Bilder aus Algerien. Ein Gesprch mit Pierre Bourdieu von
FranzSchultheis, in InAlgerien(trad.deImages dAlgrie[2003]),p.23-50.
611. GrandEntretienn1.PierreBourdieu(entretiensavecA.Spire,P.Casanova,M.Benassayag,1989-1990),
Paris, ditions 00h00 (http://www.00h00.com) (collection Grands entretiens), 2001; repris, Si le monde
social mest supportable, cest parce que je peux mindigner ,La Tour dAigues, d. de lAube, 2002.
612. No-libralismeetnouvellesformesdedomination,Confrence(UniversitKeisen,Tokyo,3octobre2000),
Tokyo,UniversitKeisenFujiwara-shoten,2001,ouvrageetCD-Rom.
613. Dclaration au colloque 17 et 18 octobre 1961, massacres dAlgriens sur ordonnance?, in O. Le Cour
614. Rsum des cours et travaux, Annuaire du Collge de France 2000-2001, Paris, Collge de France, 2001,
p.467-476.
ouvrages
2002
615. Lebaldesclibataires.CrisedelasocitpaysanneenBarn,Paris,d.duSeuil(collectionPointsEssais),
2002 [ensemble de textes: Clibat et condition paysanne [1962]; Les stratgies matrimoniales dans le systme de
reproduction [1972]; Reproductioninterdite [1989]].
Trad. espagnole, El baile de los solteros. La crisis de la sociedad campesina en el Bearne (tr. T. Kauf), Barcelone, Editorial
Anagrama,2004;norvgienne,Ungkarsballet.Kriseibondesamfunnet(tr.E.Ringen),Oslo,PaxForlagA/S,2004;portugaise,
(extrait: Lepaysanetsoncorps), Ocamponseseucorpo (tr. L.Codato,rv.F.Berlatto,B.Gisi),Revistadesociologiae
poltica (Brsil), 26, juin 2006, p.83-92; anglaise, The Bachelors Ball. The Crisis of Peasant Society in Barn (tr. R. Nice),
Cambridge/Chicago-Londres, Polity Press/The University of Chicago Press, 2008; allemande, Junggesellenball. Studien zum
NiedergangderbuerlichenGesellschaft(tr.E.KessleretD.Bhmler),Constance,UVKVerlagsgesellschaft,2008;japonaise,
Tokyo,FujiwaraShoten,2008;chinoise,(caractressimplifis),Shanghai,ShanghaiTranslation,2008.
616. Interventions (1961-2001). Science sociale et action politique (T. Discepolo, F. Poupeau, ds), Marseille,
Agone, 2002 [ensemble de textes: Rvolution dans la rvolution [1961]; De la guerre rvolutionnaire la rvolution
Graa Jacintho Setton), So Paulo, Editora Zouk, 2002. [ensemble de textes traduits en portugais: Le couturier et sa
griffe [1975]; Lesmodesdedomination [1976]; Laproductiondelacroyance [1977] ].
69
70
dtat [1993]; Lasociologieetlalinguistique [2001]; PourunenouvelleAufklrungeuropenne (extrait de Contre-feux2
[2001]: Lamaininvisibledespuissants); La nouvelle vulgate plantaire [2000]; entretien avec Luciano Trigo, OGlobo,2001
(publ. franaise: Incorrigiblement optimiste [2002]) (textes ajouts: hommages rendus Pierre Bourdieu, au Thtre de la
Colline,2fvrier2002,etdanslapresse)].
619. EinsoziologischerSelbstversuch(titreoriginal:Esquissepouruneauto-analyse)(tr.S.Egger,postfacedeF.
*
Schultheis),Francfort,Suhrkamp,2002 .
Voiraussi,publ.franaise,Esquissepouruneauto-analyse[2004].
articles
620. Prface, in A.V. Cicourel, Le raisonnement mdical. Une approche socio-cognitive (P. Bourdieu, Y.
Winkin,ds),Paris,d.duSeuil,2002,p.9-19(avecY.Winkin).
p.9-10.
83.
623. Les conditions sociales de la circulation internationale des ides, Actes de la recherche en sciences
sociales,145,dcembre2002,p.3-8;aussi,inForschenundHandeln/Rechercheetaction[2004],p.21-33.
Trad. allemande, Die gesellschaftlichen Bedingungen der internationalen Zirkulation der Ideen, in Forschen und Handeln
[2004],p.35-48;russe,inuvres choisies de Pierre Bourdieu[2005],p.539-553.
Voir aussi Lesconditionssocialesdelacirculationinternationaledesides [1990].
communicationsorales
624. EntretienavecB.Chung(publ.encoren),HangyorehShinmun,7janvier2002,p.5.
Trad. espagnole, La poltica ocultade la globalizacin. Entrevista a Pierre Bourdieu (tr. J. Rodrguez), Archipilago, 73-74,
dcembre2006,p.107-110.
626. Lasociologieestlaseuledisciplinequipourraitnousfournirdesarmes(entretienavecL.Polegato),Flux
News(Lige),27,janvier-fvrier2002,p.7,24.
627. Paris-Bourdieu-Marseille (confrence devant une classe de premire ES du lyce Diderot de Marseille,
Collge de France, 13 mars 2001 B. Allain, d.), DEES (documents pour lenseignement conomique et
socialCNDP),127,mars2002,p.21-31.
628. Le Sommet des peuples de Qubec, Inter, art actuel, 80, hiver 2001-2002, p.14-15; aussi, Pour une
629. Pldoyer fr eine europische soziale Bewegung (Athnes, mai 2001), Neue Soziale Bewegungen.
Forschungsjournal,1,mars2002,p.8-15.
GegenmachtdesGroenGeldes, Rosa-Luxemburg-Stiftung,Francfort),UTOPIEkreativ,139,mai2002,
p.389-397; aussi, in E. Bhlke, R. Rilling (eds), Bourdieu und die Linde. Politik-konomie-Kultur, Berlin,
KarlDietzVerlag,2007,p.308-317.
631. Sur lesprit de la recherche (entretien avec Y. Delsaut, Paris, novembre 2001), in Y. Delsaut, M.-C.
Rivire,BibliographiedestravauxdePierreBourdieu,Paris,LeTempsdesCerisesditeurs,2002,p.175240.
dernirespenses(Paris,CollgedeFrance,14-16mai2001),Marseille,Agone,2002,p.345-353.
633. Incorrigiblement optimiste (trad. portugaise, O Globo, Brsil, novembre 2001), Agone, Revenir aux
luttes, 26-27,2002,p.233-245.
Trad.japonaise,inPierreBourdieu.1930-2002[2002].
Descartes,Amsterdam,1994),Yang(Gand),26-02,juillet2002,p.394-400.
635. Lecritique et le point de vue de lauteur, in M. Zink (d.), Luvre et son ombre. Que peut la littrature
secondaire? (Paris, colloque organis la Fondation Hugot du Collge de France, novembre 2000), Paris,
ditionsdeFallois,2002,p.129-134.
Trad.italienne, Il critico, o il punto di vista dellautore (tr. A.Baldini),Allegoria,XIX(55),janvier-juin2007,p.26-31.
636. Confrence luniversit dAthnes (discours prononc le 14 octobre 1996 pour la remise du doctorat
637. Entrevista?, in Entrevistado por Maria Andra Loyola, Rio de Janeiro, Editora da Universidade do
EstadodoRiodeJaneiro,2002,p.13-56.
ouvrages
2003
638. Images dAlgrie. Une affinit lective, Catalogue de lexposition de lInstitut du monde arabe (IMA, 23
639. Creencia Artstica y Bienes Simblicos. Elementos para una sociologa de la cultura (tr. A. Gutirrez),
Crdoba-Buenos Aires, Aurelia*rivera (collection Pensamiento social), 2003 [ensemble de textes traduits en
espagnol: Questions sur lart pour et avec les lves dune cole dart mise en question [2001]; Lesmusesetleurspublics
[1964]; Le paysan et la photographie [1965]; Sociologie de la perception esthtique [1969]; Le march des biens
symboliques [1971]; Laproductiondelacroyance [1977]; Consommationculturelle [1984]; Lagensesociale de loeil
(Pour une sociologie de la perception [1981]); Sur le relativisme culturel (indit, 1990); La lecture: une pratique
culturelle [1985]; Rsistance [1993]].
71
72
641. SociologijaKotPolitika(ditionetpostfacedeD.Deyanov), Ljubljana, Zaloba/*cf.,2003 [ensembledetextes
traduitsenslovne: FieldworkinPhilosophy (extrait de Chosesdites)[1987];Delargleauxstratgies [1985];Effetsde
lieu (extrait de LaMisredumonde)[1993];Espacesocialetpouvoirsymbolique (extrait de Chosesdites)[1987];Lecapital
social.Notesprovisoires [1980];Lopinion publique nexiste pas [1971];Lacodification (extrait de Chosesdites)[1987];
Objectiverlesujetobjectivant (extrait de Chosesdites)[1987];Pour un corporatisme de luniversel (extrait des Rglesde
lart)[1992]].
articles
642. La fabrique de lhabitus conomique, Actes de la recherche en sciences sociales, Regards croiss sur
communicationsorales
643. ParticipantObjectivation? (tr. L. Wacquant) (discours prononc le 6dcembre2000lorsdelaremisede
la Huxley Memorial Medal for 2000, au Royal Anthropological Institute de Londres), The Journal of the
RoyalAnthropologicalInstitute,9-2,juin2003,p.281-294.
644. Entretien avec F. Schultheis (Paris, 26 juin 2001), in Images dAlgrie [2003], p.19-44; aussi, Voir avec
lobjectif.Autourdelaphotographie, in Esquissesalgriennes[2008],p.363-374.
Panayotopoulos(d.),(tr.K.Diamantakou),Athnes,Patakis,2003,p.60-118.
ouvrages
2004
646. Esquissepouruneauto-analyse, Paris, Raisons dagir ditions (collection Cours et travaux), 2004.
Voiraussi,(extraits:p.109-116;p.102-107), Lesorigines, LesInrockuptibles,426,28janvier-3fvrier2004,p.28-29; Regard
surFoucault, ibid.,p.30-31.
Trad.allemande(1republ.),EinsoziologischerSelbstversuch[2002];portugaise,Esboodeauto-anlise(tr.etintrod.S.Miceli),
SoPaulo,CampanhiadasLetras,2005(pour ld. brsilienne);Esbooparaumaauto-anlise(tr.J.M.Reis),Lisbonne,Edies
70, 2005 (pour ld. portugaise);anglaise(extrait:p.53-86), Algerianlanding (tr. R. Nice,L.Wacquant),Ethnography,5(4),n
spcial PierreBourdieuintheField, dcembre 2004, p.415-443;aussi,(publ.intgrale),SketchforaSelf-Analysis(tr.R.Nice),
Cambridge-Chicago/Londres,PolityPress/TheUniversityofChicagoPress,2007/2008;italienne,Questa non unautobiografia.
Elementi per unautoanalisi (tr. A. Serra et postface A. Boschetti), Milan, Feltrinelli, 2005; espagnole, Autoanlisis de un
socilogo(tr.T.Kauf),Barcelone,EditorialAnagrama,2006;danoise,Udkasttilenselvanalyse(tr.P.F.Bundgrd),Copenhague,
Hans Reitzels Forlag, 2006; hbreu, Tel Aviv, Hakibbutz Hameuchad, 2007; grecque, Athnes, Patakis, 2007; estonienne,
Visandusi eneseanalsiks (tr. M. Amon), Tallinn, Tnapev, 2008; catalane, Esbs daytiablisi (tr. W. Gimeno i Torrent),
Valence, Publicacions de la Universitat de Valncia, 2008; roumaine, Schi pentru o autoanaliz (trad. B. Ghiu, prface L.
Albulescu),Bucarest,GrupulEdituraArt,2008;norvgienne,Utkasttilenselvanalyse(tr.T.Slaatta),Oslo,PaxForlagA/S,2008.
de Fribourg en Br., 1989-2000), Fribourg, Rombach Verlag, 2004 [recueil de textes en franais et en allemand
prsentsettraduitsparJ.Jurt: Lesconditionssocialesdelacirculationinternationaledesides[1990]; Dvoileretdivulguer
lerefoul[1997]; SurlapenseTietmeyer(Contre la pense Tietmeyer, un Welfare state europen [1996]); Recherche
etaction/ForschenundHandeln (indit, Fribourg, 26 mai 2000) ].
Trad.danoise,(extrait), Forskningoghandling , PraktiskeGrunde.Tidsskriftforkulturogsamfundsvidenskab,3-4,automnehiver2007,p.24-31.
648. Gegenfeuer, Constance, UVK Verlagsgesellschaft, 2004 (nouv. d. runissant en un seul vol. Gegenfeuer
[1998]etGegenfeuer2[2001])[recueildetextesenallemandprsentsparF.Schultheis].
Voiraussi,Contre-feux[1998],Contre-feux2[2001].
649. Schwierige Interdisziplinaritt. Zum Verhltnis von Soziologie und Geschichtswissenschaft (E. Ohnacker et
F.Schultheisds),Mnster,WestflischesDampfboot,2004[ensembledetextestraduitsenallemand: KeineAngst
vorMaxWeber (extrait de MitWebergegenWeber, in DasreligiseFeld[2000]); De la maison du roi la raison dtat
[1997]; Dialogue propos de lhistoire culturelle [1985]; Gens histoires, genssanshistoires [1989]; Deuxsminaires
(Paris-Gttingen [1995]; Sur les rapports entre la sociologie et lhistoire en Allemagne et en France [1995]; Rponses:
Dbat avec Pierre Bourdieu [1999]; Die Besonderheiten der Nationalgeschichten: Vergleichende Geschichte relevanter
UnterschiedezwischendenNationen (indit, sminaireEHESS,Paris,1erfvrier2000,retranscriptionenfranaisdeB.Dargelos,
J.SedeletP.Rimbert);ParticipantObjectivation [2003]].
communicationsorales
650. EntretienavecG.Sapiro,7juin2000, in L. Pinto, G. Sapiro, P. Champagne, PierreBourdieu,sociologue,
Paris,Fayard,2004,p.79-91.
651. Lobjectivation du sujet de lobjectivation (EHESS, 1997), in J. Heilbron, R. Lenoir, G. Sapiro (avec la
collaborationdeP.Pargamin),Pourunehistoiredessciencessociales.HommagePierreBourdieu,Paris,
Fayard,2004,p.19-23.
ouvrage
2005
reprise de Sociologie de la politique [1993]); Espace social et pouvoir symbolique(extrait de Choses dites [1987]); Sur le
pouvoirsymbolique[1977];Stratgiesdereproductionetmodesdedomination[1993];Lemortsaisitlevif[1980];La
dlgationetleftichismepolitique[1984];Lareprsentationpolitique[1981];Esprits dtat[1993];Delamaisondu
roi la raison dtat[1997]].VolumeII,Champsetpratiques [Genseetstructureduchampreligieux[1971];La
forcedudroit[1986];Lechampconomique[1997];Laproductiondelacroyance[1977];Lopinion publique nexiste
pas[1971];Ladominationmasculine[1990];Lechamplittraire[1991];Lechampscientifique[1976];Lacausede
lascience[1995];Lesconditionssocialesdelacirculationinternationaledesides[1990]].
article
653. Foreword: Revolution and Revelation (tr. D. Nicholson-Smith), in A. Fraser, Museum Highlights. The
WritingsofAndreaFraser(A.Alberrod.),Cambridge(MA)-Londres,MITPress,2005,p.XIV-XV.
communicationsorales
654. Marcel Mauss, aujourdhui, Sociologieetsocits(Montral),XXXVI(2),2005,p.15-22.
655. PierreBourdieuvoquesesdbutsenAlgrie (entretien avec M.A. Loyola, Paris, 27 octobre 1999, extrait
delaversionlonguedeLasociologieestunsportdecombat,filmdeP.Carles,C-PProductions,2003),inA.
Ducret et F. Schultheis (ds), Un photographe de circonstance. Pierre Bourdieu en Algrie, Genve,
Association des tudiantEs en sociologie de luniversit de Genve, 2005, p.13-15.
656. Comment reprsenter le monde social? Un art moyen dans les oubliettes de linconscient acadmique
(entretienavecF.Schultheis,Paris,26septembre1999),inA.DucretetF.Schultheis(ds),Unphotographe
decirconstance.PierreBourdieuenAlgrie, Genve, Association des tudiantEs en sociologie de luniversit
deGenve,2005,p.17-22.
ouvrage
2007
658. Campo del podere y reproduccin social. Elementos para un anlisis de la dinmica de las clases (textes
prsents par A.B. Gutirrez, tr. A. Gutirrez), Cordoba, Ferreyra Editor, 2007 [ensemble de textes traduits en
espagnol[ Stratgies de reproduction et modes de domination [1994]; Les modes de domination [1976]; Avenir de classe
et causalit du probable [1974]; Classement, dclassement, reclassement [1978]; La reprsentation de la position sociale
[1984]; Une classe objet [1977]; Capital symbolique et classes sociales [1978]; Les trois tats du capital culturel [1979];
Le capital social. Notes provisoires [1980] ].
73
74
communicationorale
659. Postface. La noblesse: Capital social et capital symbolique, in D. Lancien, M. de Saint Martin (ds),
Anciennesetnouvellesaristocratiesde1880nosjours,Paris,d.delaMSH,2007,p.385-397.
ouvrage
2008
ouvrages
2009
661. Religion.SchriftenzurKultursoziologie5(textesditsetprsentsparS.Egger,A.Pfeuffer,F.Schultheis,
religion selon Max Weber [1971]; Gense et structure du champ religieux [1971]; La sainte famille... [1982];
Sociologuesdelacroyanceetcroyancesde sociologues [1987]; Leriredesvques (extrait:inRaisonspratiques[1994]);
Lechampreligieuxdanslechampdeproduction symbolique [1971]].
662. Politik. Schriften zur Politischen konomie 2 (textes dits et prsents par S. Egger, F. Schultheis, tr.
H.Beister,E.Kessler,J.Ohnacker,R.Schmid,B.Schwibs),Constance,UVK,2009[paratre].
663. Invitationlasociologierflexive,(versionintgrale,revueetcorrigedeRponses.Pouruneanthropologie
rflexive[1992]),Paris,d.duSeuil,2009(avecL.Wacquant)[paratre].