T.C.

MLL ETM BAKANLII

MZK ALETLER YAPIMI

AACI KURUTMA VE KORUMA

543M00192

Ankara, 2011

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve

retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak
rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme materyalidir.

Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.

PARA LE SATILMAZ.

NDEKLER
AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii
GR ....................................................................................................................................... 1
RENME FAALYET-1 ..................................................................................................... 3
1. AA MALZEMEDE NEM VE KURUTMA ................................................................... 3
1.1. Aata Nem ve Kurutma............................................................................................... 3
1.1.1. Kurutmann Faydalar............................................................................................ 4
1.2. Aacn Kurutulmas ...................................................................................................... 4
1.2.1. Doal Kurutma ...................................................................................................... 4
1.2.2. Teknik Kurutma..................................................................................................... 5
1.3. Aa Malzemenin Neminin llmesi......................................................................... 6
1.4. Aa Malzemenin Yaps.............................................................................................. 7
1.4.1. Aa Malzemenin Kurutma Ynnden ncelenmesi............................................. 7
1.4.2. Aa Malzemenin Yaps ...................................................................................... 7
1.5. Aacn almas .......................................................................................................... 7
1.5.1. ekme ve ime .................................................................................................... 7
1.5.2. atlama.................................................................................................................. 8
1.5.3. Kamburlama......................................................................................................... 8
1.5.4. Peleme ................................................................................................................ 8
UYGULAMA FAALYET ................................................................................................ 9
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 11
RENME FAALYET-2 ................................................................................................... 12
2. ENSTRMANIN VE HAMMADDENN KORUNMASI ............................................... 12
2.1. Hammaddenin Korunmas .......................................................................................... 12
2.2. Yapm Hlindeki Malzemenin Korunmas ................................................................. 14
2.3. Yapm Aamasndaki Enstrmann Korunmas .......................................................... 14
2.4. Bitmi Hldeki Enstrmann Korunmas .................................................................... 16
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 18
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 20
MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 21
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 23
KAYNAKA ......................................................................................................................... 24

AIKLAMALAR
AIKLAMALAR
KOD
ALAN
DAL/MESLEK
MODLN ADI
MODLN TANIMI

SRE
N KOUL
YETERLK

MODLN AMACI

ETM RETM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI

LME VE
DEERLENDRME

543M00192
Mzik Aletleri Yapm
Alan Ortak
Aac kurutma ve koruma
Mzik aletleri yapmnda kullanlacak aac koruma ve
kurutma iin gerekli bilgi ve becerilerin kazandrld
renme materyalidir.
40/24
Aa seimi modln baarm olmak
Aac kurutmak ve korumak
Genel Ama
Gerekli atelye ortam ve donanmlar salandnda
tekniine uygun olarak doal ve suni kurutma yapabilecek
ve enstrman yapmnda kullanlan aac
koruyabileceksiniz.
Amalar
1. Tekniine uygun olarak doal ve suni kurutma
yapabileceksiniz.
2. Tekniine uygun olarak aac koruyabileceksiniz.
Ortam: Aa ileri atlye ortam, st yzey ilemleri
atelyeleri
Donanm: eitli aa numuneleri, aa kitap ve
kataloglar,
Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra
verilen lme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz.
retmen modl sonunda lme arac (oktan semeli
test, doru-yanl testi, boluk doldurma, eletirme vb.)
kullanarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve
becerileri lerek sizi deerlendirecektir.

ii

GR

GR
Sevgili renci,
Ahap malzeme insanlarn kulland eitli yap malzemeleri iersinde belki de en
eski olandr. amzn getirdii teknik yeniliklere ve ok saydaki yeni malzeme ile
rekabetine ramen sahip olduu stn zellikleri nedeniyle gnmzde de bir ok kullanm
yerinde nemini korumaktadr. Yenilenebilir, organik bir hammadde olmas anatomik yaps
fiziksel ve mekanik zellikleri ile kimyasal bileimi ok farkl rnler hlinde kullanlmasna
olanak salanmaktadr. Yerini alacak yeni bir malzeme retilmese de ahap malzemenin
kusursuz olduu sylenemez. Bu kusurlar arasnda ahap malzemenin yapsndan
kaynaklanan mantar ve bceklere kar her zamana dayankllk gstermemesi, hava
deiimleri karsnda alma dediimiz llerde deimeler meydana gelmesi ve baz
kullanm alanlarnda sertliinin ve mukavemetinin yetersizlii saylabilir.
Aa malzemeye nitelik kazandran almalarn banda uygun artlarda kurutma ve
koruma nemli bir admdr. Bu nedenle, bu modl sonunda edineceiniz bilgi ve beceriler ile
enstrman yapmnda kullanabilecek aalar koruyabilecek ve snflandrabileceksiniz,
kurutma metotlarn ve istifleme ekillerini renip aac uzun mrl hle getirebilmeyi ve
nitelik kazandrmay renmi olacaksnz.

RENME FAALYET-1
RENME FAALYET-1
AMA
Bu faaliyet sonunda uygun ortam ve gerekli donanm salandnda tekniine uygun
olarak doal ve teknik kurutma yapabileceksiniz.

ARATIRMA

Aata kurutmann faydalarn aratrnz.

Aa malzemelerde nem nasl llr, aratrnz.

Doal ve teknik kurutma eitleri nelerdir, aratrnz.

Suni kurutma yapan atlyeleri geziniz.

Aratrma ilemleri iin internet ortam ve mobilya atelyeleri, kereste depolar

ve mzik aletlerinin yapld atelyeleri gezmeniz gerekmektedir. Kazanm
olduunuz bilgi ve deneyimleri rapor hlinde sunarak arkadalarnzla
paylanz.

1. AA MALZEMEDE NEM VE
KURUTMA
1.1. Aata Nem ve Kurutma
Teknoloji ann getirdii yeniliklere ve ok saydaki yeni malzemenin rekabetine
ramen aa malzeme sahip olduu nemli zellikleri, gzellii ve ekicilii nedeniyle
gnmzde de hammadde ve malzeme olarak bir ok kullanm yerinde nemini
korumaktadr.
Ancak aa malzeme, istenmeyen baz zelliklere de sahiptir. Organik bir madde
olmas nedeniyle rmektedir. Kolay yanmaktadr. Kuru ise bnyesine su alarak, ya ise su
kaybederek boyutlarn deitirmektedir. Boyut deitirme liflere paralel, yllk halkalara dik
ve teet ynlerde farkl miktarlarda olmaktadr.
Modern aa teknolojisi aa malzemenin arzu edilmeyen sz konusu zelliklerini
iyiletirici bir ok yntem bulmutur. Odunun masif yapsn bozmadan arzu edilmeyen
zelliklerini iyiletirici teknik ilemlerin en nemlileri kurutma, buharlama, emprenye ve
yzey ilemleridir.
Aacn almamas iin enstrmana dntrlmeden kereste hlinde iken aa,
kullanlaca ortamn nem derecesine kadar kurutulmaldr.

Aacn tam ya hli: Hcre eperlerinin tamamen su ile dolmasdr. Aa, su

ve odundan ibarettir.
Aacn tam kuru hli: Hcre eperlerinin tamamen hava ile dolmu hlidir.
Aa hava ve odundan ibarettir.
Aata lif doygunluu: Aacn % 30 nem derecesine kadar su ekmesidir.
Liflerin doygunluk noktasndan sonra aa nem almaya devam eder fakat
bnyesinde deiiklik olmaz.
Aacn hava kurusu hli: Hcre eperlerinin, havadaki nem miktar kadar
hava ve su ile dolmasdr.

1.1.1. Kurutmann Faydalar

Mantar ve bceklerden zarar grmez, rmez.

Tutkallama ve yapma kabiliyeti artar.
Aacn direnci, sertlii artar.
yi boya ve vernik kabul eder.
lenmesi kolaylar.
Ahap hafifleir.
yi ivi ve vida tutar.
Rengi zenginleir, hareler canl grnr.
Elektrii izole eder.
Ahabn almas en aza indirilir.

1.2. Aacn Kurutulmas

Aa malzeme iindeki kullan amacna uygun olmayan fazla suyun atlmas ilemine
kurutma denir. Ahap, iinde bulunduu havann nemi ile denge salanncaya kadar nem
alverii yapar. Salanan bu dengeye hidroskopik denge denir. Aa malzeme
kullanlaca yere uygun nem derecesinde kurutulmaldr.
Ahap ierisindeki rutubet miktar mutlak ve nisb olmak zere iki ekilde bulunur.
Mutlak rutubet arlk (g, kg, ton) olarak, nisb rutubet tam kuru arln yzdesi olarak
ifade edilmektedir. Rutubet yzdesi ahap ierisindeki toplam su miktarnn ahabn tam
kuru arlna orannn 100le arplmas ile bulunmaktadr.

1.2.1. Doal Kurutma

Kerestenin ak havada doal yntemlerle kurutulmasdr. Doal kurutmayla kereste
hava kurusu hline getirilir. Hava kurusu % 12-20 nem ierir. Keresteler istiflere dizilerek
kurutulur. ne yaprakl aalar iin kurutma sresi 6 ay ile bir yl, geni yaprakl aalarda
ise birka yldr.
Aa malzeme doal kurutmada, ak istif yerlerinde veya sundurmalar ierisinde
istiflenerek havann scaklna ve bal nemine hibir etki yaplmadan kurutulmaya
braklmaktadr. Bu kurutma ileminde havann, nem bakmndan doygun hlde
bulunmadnda (sis ve yamur zamanlar hari) aa malzemeden nem alma zelliinden
yararlanlr.

1.2.2. Teknik Kurutma

Kerestelerin frn denilen zel yaplm odalarda birtakm cihazlar kullanlarak
neminin kullanm yerine uygun dereceye drlmesi ilemine teknik kurutma denir.
Mobilya retiminde kullanlacak keresteyi uygun nem derecesine drmek ancak teknik
kurutma ile mmkndr. Teknik kurutma kapal bir ortamda yapld iin d faktrlerden
etkilenmez. Frn istenilen ekilde ayarlamak mmkndr. Teknik kurutma yoluyla ahab
kurutmak daha ksa srer. Teknik kurutmada uygulanan eitli yntemler vardr. Bu
yntemler unlardr:

Klasik kurutma
Kondenzasyonla kurutma
Vakumlu kurutma

1.2.2.1. Klasik Kurutma

Klasik kurutmada scaklk 30 C-95 C arasnda uygulanmaktadr. Dnyadaki mevcut
kereste kurutma frnlarnn % 80inden fazlas bu metotla almaktadr. Klasik kurutmada
kurutma frnnn iklimi, bal nemi yksek scak ve rutubetli hava-su buhar karmnn
bacalarla atmosfere atlmas ve yerine taze ve dk scaklkl hava alnmas eklinde
dzenlenmektedir. Bu alveri srasnda s kayb da olmaktadr. Bylece kurutma frnn s
tketimi artmaktadr.
1.2.2.2. Kondenzasyonla Kurutma
Bu kurutma metodu prensip olarak hava-su buhar karmnn dar ile alveri
yapmadan kapal bir evrimde dolatrlmas esasna dayanr. Bu evrim srasnda bal nemi
ykselen karmn su buharnn bir ksm younlatrlmakta ve sv hlde dar
atlmaktadr. Su buharnn younlamasyla aa kan buharlama ss yeniden frnn
stlmasnda kullanlmaktadr. Su buharnn younlatrlmas s pompas yardmyla
salanmaktadr. Kondenzasyonla kurutmada yalnz s pompas kullanldnda frn scakl
40 Cnin stne kmamaktadr. Bu frnlarda genel olarak kurutma sresi klasik kurutma
frnlarna gre uzundur. Kondenzasyonla kereste kurutmada % 6-8 rutubete kadar kereste
kurutmak mmkndr. Ancak kurutma % 15 nem derecelerine kadar ekonomiktir.
Kondenzasyonlu kurutmada s yaltm ok iyi olduu takdirde s tasarrufu
salanabilmektedir. Kondenzasyonlu kurutma termik enerji imkn bulunmayan kk
sanayi dallar iin uygundur.

ekil 1.1: Kondenzasyonlu kurutma frn

1.2.2.3. Vakumlu Kurutma

Aa malzemenin bulunduu ortamdaki basn drlmekte bylelikle odun dokular
ierisindeki suyun yzeye doru hareketi ve yzeyde buharlatrlmas bu sistemin temelini
oluturmaktadr. Yzeydeki suyu buharlatrmak iin malzemenin stlmas gerekir.
Kerestenin stlmasnda, kerestenin scak levhalar arasna konulmas ve hava su buhar
karmnn stc yzeylerle kereste arasna zorlamal konveksiyonla dolatrlmas
uygulanmaktadr.
Kuruma dnml olarak devam eden stma ve vakum fazlarndan oluur. Kurutma
sresi klasik kurutmaya gre olduka ksadr. Bu ksalma klasik kurutmann 1/3-1/7si
arasndadr. Btn kerestelerde vakumlu kurutma uygulanabilmesine karn mee, kayn,
grgen gibi sert aalarn ve egzotik trlerin kaln kerestelerinin kurutulmasnda
ekonomiktir.

Resim 1.1: Vakumlu kurutma frn

1.3. Aa Malzemenin Neminin llmesi

Aa malzemenin ierisinde bulunan nem olarak ifade edilen suyun miktarnn
belirlenmesi ilemine nemin llmesi denir. Nem, aa malzemenin tam kuru arl ile
ierisinde bulunan su miktarnn yzde olarak karlatrlmasdr. Tam kuru aa
malzemenin nemi % 0dr. Nem lme ileminde bu deimeyen deerden faydalanlr. Aa
malzeme ierisindeki nemi lmek iin genellikle elektrikli nemlerler kullanlr. Elektrikle
ya da pille alan ve duyarl olan bu aygtlar ile nemin llmesi kolay ve lme sresi
ksadr. Bu cihaz, gsterge ve elektrottan ibarettir. Elektrot kenardan biraz ieride bir yere ve
elyafa dik ynde, para kalnlnn 1/3 kadar aklr. Nemler, aa cinsine gre
ayarlanr. Belli bir sre sonra nem oran ekrandan okunur.

Resim 1.2: Nemler

1.4. Aa Malzemenin Yaps

1.4.1. Aa Malzemenin Kurutma Ynnden ncelenmesi
Aa malzemenin kurutma gereksinimi, kurutma srasnda oluacak kimyasal, fiziksel
ve mekanik deiimleri kavrayabilmek ve kurutmann hatasz olarak deerlendirilebilmesi
iin odunun kurutma bakmndan nemli yap ve zelliklerinin bilinmesi gerekir. nk
aa malzeme dier malzemelere gre ok karmak bir yapya sahiptir ve kurutma ilemi
niteliklerin artrlmas iin yapld hlde eer yanl uygulanrsa istenmeyen sonular
verebilmektedir.

1.4.2. Aa Malzemenin Yaps

Aa malzeme makroskobik olarak incelendiinde i ie dizilmi senelik halkalar
aacn deiik doa koullarnda bymesinden ileri gelmektedir, bir senelik halka ierisinde
ilkbahar odunu ve yaz odunu mevcuttur. Aacn bymesi i kabuk altndaki kambiyum
tabakasna baldr. Kambiyum devaml olarak hcre yapma niteliine sahiptir. Kabuk btn
gvde ve dallar sarmakta, odun ierisindeki suyun buharlamasn azaltarak kurumay
yavalatmaktadr. Ayrca kuruma srasnda kabuun yer yer dklmesi ile aa malzemenin
eitli ksmlarda farkl kuruma meydana gelmekte, bu kabuk paralar istifler arasndaki
boluklar kapatarak hava akmn engellemektedir. Bu durum yanlar alnmam kabuklu
kerestelerin kurutma sresini, yanlar alnm kerestelere gre uzatmaktadr.

1.5. Aacn almas

Aa malzemenin, bulunduu ortama gre nem al verii sonucu boyutlarnda ve
eklinde grlen deiikliklere aacn almas denir. Aacn almasn minimum
deere indirmek iin kurutmak gerekir.

1.5.1. ekme ve ime

Aa malzemenin kuruyarak nemini kaybetmesi neticesinde hacminde meydana gelen
klmeye ekme denir. ime olay ekmenin tersidir. Aa malzemenin nem alarak
hacminde meydana gelen bymeye ime denir. Ahap malzeme nem aldka ier
ekme ve ime ls aacn trne, zgl arlna ve ekme ynne gre deiir.
Gze zar doygunluundan (yaklak % 30 nemli aa) mutlak kuruluk derecesine kadar (%
10) kurutulan aataki ekme oran iin aadaki deerler kabul edilir: Boy (elyaf ) ynnde
ekme % 0.1, ap (zn) ynnde ekme % 5, evre (yl halkas) ynnde ekme % 10.

1.5.2. atlama
Aa malzemenin ani ve dengesiz kurumas sonucunda liflerin birbirinden ayrlmasna
atlama denir.

ekil 1.2: a) evre atla, b) Yzey atla c) Ba atla d) Halka atla e) z atla

1.5.3. Kamburlama
ekil deiiminin yannda biim bozulmasdr. Kamburlamann nedeni, kuruma
sresince kerestede ap ve evre ynnde ekmenin olumasdr. Kamburlama daha ok
geni kerestelerde meydana gelir.

1.5.4. Peleme
Eit olmayan hacim deimeleri ve farkl su miktarlarndan doar. Kerestenin iki
ynden de bakldnda dzlemliinin bozulmas hlidir. Pelemi tahta pervane kanadn
andran bir ekil alr. Pelemeye burulma ya da arplma da denir. Pelemenin eitli
sebepleri vardr. En bata buruk aatan elde edilen keresteler bu ekli alrlar. Az da olsa istif
ve kurutma hatalarnn sonucunda baz kerestelerin peletii grlr.

ekil 1.3: Kamburlama

ekil 1.4: Peleme

UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET

Doal kurutma yapnz ve nemler cihaz ile rnek parann nemini lnz.
lem Basamaklar

neriler

Doal kurutma
stif yaplacak depo yeri nemsiz
olmaldr.
stiflerin yaplmasnda ayn kalnlkta
talar kullannz.
Enstrman yapmnda kullanacanz aa
talar ayn hizada dey dzlem tekil
malzemeyi doal kurutunuz.
edecek ekilde koyunuz.
st istif katlarndaki kerestelerin
arplmasn nlemek iin istifler stten
bastrlmaldr.
Kurutma yntemi ve nemler ile aacn neminin lm
Ortalama lif sklnn olduu, budaksz
yerden para alnz.
rnek para, alnd keresteyi temsil
Aa malzemeden rnek para alnz.
edecek zellikte olmaldr.
rnek parann temiz olmasna zen
gsteriniz.
Ya ve kuru hlde aacn arlklarn
belirleyiniz.
Kurutma yntemi ile aacn nemini Kurutma sresinin uzun olmamasna
lnz.
dikkat ediniz.
Rutubet rneini souttuktan sonra
tartnz.
Elektrotlarn kereste kalnlnn 1/3
derinliine kadar aklmasna dikkat
ediniz.
Aacn nemini elektrikli nemler ile Elektrotlarn aklmasnda iki elektrodu
lnz.
birletiren izginin liflere dik ynde
olmasna dikkat ediniz.
Yamur, kar ve sudan slanm
ksmlarda lm yapmaynz.
Aata alma
paranzn slatmadan nceki ve
parasn nemli bir ortamda ve su
sonraki llerini karlatrnz.
ierisinde
bekleterek
hacimdeki
parasn suyun iinde 1 saat
deiimini gzlemleyiniz.
bekletiniz.

KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin
Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi
deerlendiriniz.

1.
2.
3.
4.
5.

Deerlendirme ltleri
Aa malzemeden rnek para aldnz m?
Kurutma yntemi ile aacn nemini ltnz m?
Aacn nemini elektrikli nemler ile ltnz m?
Enstrman yapmnda kullanacanz aa malzemeyi doal
kuruttunuz mu?
parasn nemli bir ortamda ve su ierisinde bekleterek
hacimdeki deiimini gzlemlediniz mi?

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.

10

LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen
bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz.
1.
2.
3.
4.
5.
6.

( ) Doal kurutma ile kurutulan keresteler enstrman yapm ilerinde kullanlamaya

uygundur.
( ) Ahap, iinde bulunduu nem ile denge salayncaya kadar nem alveriine
devam eder.
( ) Teknik kurutma metotlar 3e ayrlr.
( ) Aacn almas nem alveriine gre deiiklik gsterir.
( ) Aa malzemede en fazla ekme, evre ynndedir.
( ) Peleme kerestenin oluk eklini alarak dzlem hlinin bozulmasdr.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

11

RENME FAALYET-2
RENME FAALYET-2

AMA

Bu faaliyet sonunda gerekli ortam ve donanm salandnda mzik aletleri yapmnda

kullanlan malzemeleri tekniine uygun olarak koruyabileceksiniz.

ARATIRMA

Kereste depolarndaki istif ekillerini inceleyiniz.

Emprenye konusunu aratrnz.

Enstrman yapmnda kullanlan malzemelerin korunmas konusunda kereste

fabrikalarndan bilgi alnz.

Aratrma ilemleri iin internet ortam ve mobilya atlyeleri ve mzik

aletlerinin yapld atlyeleri gezmeniz gerekmektedir. Kazanm olduunuz
bilgi ve deneyimleri rapor hlinde sunarak arkadalarnzla paylanz.

2. ENSTRMANIN VE HAMMADDENN
KORUNMASI
2.1. Hammaddenin Korunmas
Doal kurutmada istifin nemi byktr. Keresteleri kurutmak ya da bekletmek iin
belli bir dzene gre st ste yaplan yma ilemine istif denir. Kerestenin kaliteli
kurutulmasnda istif yerinin seimi ok nemlidir. stif yerinin yanl seilmesi, zamann
uzamasna ve kerestenin hatal kurumasna neden olur. stif yaplacak yer salam, dzgn,
temiz ve mmknse st kapal olmaldr.

Resim 2.1: Genel istif grnm

stifin alt yapsn ayaklar oluturur. stif ayaklarnn aralklar istifin byklne
gre 75 ile 125 cm arasnda yaplr. stifin yerden ykseklii 50-60 cm olmaldr.

12

stifin meyilli yaplmas, zerine yaan yamur ve kar sularnn akp gitmesini salar.
Meyil 1 metrede 2-3 cm olmaldr.

ekil 2.1: stifin alt yaps

ekil 2.2: stifin meyli

stifte tann nemi byktr. stif talar, hava akmn kolaylatrr, abuk ve
dzgn kuruma salar. Ayrca istifi salam ve dzgn tutar. stif tas iin en uygun aa
grgen ve kknardr. stif talar kuru keresteden ayn kalnlkta hazrlanr. Kaln talar
kare, ince talar dikdrtgen kesitli yaplr. stifle kullanlan ta kalnl 15 mm ile 40 mm
arasnda deiir. Bu kalnlk istif yaplan kereste kalnlyla orantldr. Kn kaln, yazn ise
ince istif tas kullanlmaldr

ekil 2.3: stif talar

Kerestenin dzgn kurumas iin istif talar istif ayaklarnn zerine getirilmeli ve
st ste ayn hizada olacak ekilde kullanlmaldr. stif kntlar ayaklardan darya
tarlmamaldr.

ekil 2.4: yi dzenlenmemi bir istif

ekil 2.5: yi dzenlenmi bir istif

13

2.2. Yapm Hlindeki Malzemenin Korunmas

Masif malzemenin rmeye kar korunmas en nemli konudur. Ayrca ahabn
gne nlarna ve anmaya kar korunmas iin de doru ekilde boyanmas gerekir.
Kalaslarn ba ksmlar boya ve tutkalla kapatlmal ve emprenye edilmelidir.
Emprenye ahabn kullanm yerine, ahabn cinsine bal olarak seilen emprenye
maddelerinin, gerekli uygulama yntemleri ile ahaba emdirilmesi ilemidir. Bunlar,
iersinde boya, scak tutkal, mum gibi malzemeleri ierir. Hazr kesilmi kalas ve takoz gibi
paralarn ba ksmlarna srlerek hava ile temaslarnn kesilmesi gerekir.
Yapm aamasna gelmi veya yapm iin hazrlanm paralar istiflerken nemin az
olmasna dikkat ediniz. Ve arplmalarn nlemek iin sralama bittikten sonra en sona
kk bir arlk koyunuz.

Resim 2.2: Yapm hlindeki malzemelerin istiflenmesi

2.3. Yapm Aamasndaki Enstrmann Korunmas

Mzik aletlerinde yapm ortamnn seiminde en nemli lt nemdir. Atlye
seiminde nem orannn dk olduu blge ve atlyenin bulunduu konum ok nemli
faktrdr.

Resim 2.3: Gitar atlyesinden bir grnm: Yar mamul malzemeler

14

Yapm aamasndaki enstrmann korunmasn yle sralayabiliriz:

Enstrmann zelliine gre yapm aamalar seilmelidir.

Sklm veya ilenecek paralar mengeneye iyi tutturulmaldr.
Sklan paralar yere dik gelecek ekilde kuruyana kadar bekletilmelidir.
Yapmda kullanlacak yar mamuller genelde dik ve dzenli ekilde
konulmaldr.
Gitar, keman, balama, gibi arlk olarak hafif olan enstrmanlar (Resim 2.3te
grld gibi) dik aslmaldr. Duvardan uzak durmasnda yarar vardr.

Resim 2.4: Son ilemi bitmi enstrmann tehiri

Dier mzik aletleri sehpalara konulmaldr.

Resim 2.5: Enstrman sehpasnda gitar

15

Yan yana gelecek yar mamullerin birbirine bask yapmamasna dikkat

edilmelidir.
Enstrman zerinde allmas durumunda, alma tezghlarna temas
yzeyini muhafaza etmek iin kaln kuma veya file kullanlmaldr.

2.4. Bitmi Hldeki Enstrmann Korunmas

Bitmi enstrmanlarn korunmasnda yar mamul enstrmanlarn korunmasyla paralel
teknikler kullanlabilir. Ek olarak unlar da sralayabiliriz:

Yer ekim kuvvetini sap ksmlarnda azaltabilmek iin bitmi enstrmanlarda

tel taklm olanlar Resim 2.6daki gibi konulabilir.

Resim 2.6: retimi birmi enstrmann konma pozisyonu

Gitar, ello, kontrbas gibi enstrmanlar, ses tablalarnda bombe dediimiz teknik
olduundan kendi sehpalarna konmaldr.

Resim 2.7: Son ilemi bitmi gitarn sehpaya yerletirilmesi

16

Son yzey ilemleri yaplan enstrmanlar klflarnda veya kapal cameknl bir
blmede muhafaza edilmelidir.
Enstrmanlarda, telleri ektiinden en fazla gerilime sap ksmlar maruz kalr.
Kuru malzeme kullanlmas ve iyi muhafaza edilmesiyle sapn almas
nlenmi olur.

Resim 2.8: Enstrmanda en ok gerilime maruz kalan sap blgesinin gsterimi

17

UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET

Kullandnz hammaddeleri koruyunuz ve bitmi enstrman uygun koullarda

saklama ortam oluturunuz.

lem Basamaklar
neriler
Aadaki ekilde grld gibi
kurutacanz
masiflerin
makta
ksmlarna
koruyucu
madde
uygulaynz.
Koruyucu
madde
kullanrken
ba
ksmlarnn atlamamas iin boya ve
tutkalla kapatnz.
alma srasnda i nlnz giyiniz.

Aadaki rnek ekilde grld gibi

enstrmann
yapm
aamasnda
deforme
olmamas
iin
gerekli
nlemleri alnz.

Enstrmanlarn
deerli
aalardan
yapldn unutmaynz.
Tezghta alma esnasnda, yapacanz
enstrmann altna file veya koruma amal
bir bez seriniz.

Aadaki rnekte grld gibi

bitmi enstrman dik olarak saklaynz.

Hafif olan enstrmanlar duvara asarak

deil enstrman sehpasna koyarak
muhafaza ediniz.

18

KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin
Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi
deerlendiriniz.

1.
2.
3.

Deerlendirme ltleri
Kurutacanz masiflerin makta ksmlarna koruyucu madde
uyguladnz m?
Yapm aamasnda enstrmann deforme olmamas iin gerekli
nlemleri aldnz m?
Bitmi enstrman dik olarak sakladnz m?

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.

19

LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen
bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz.
1.

( ) stifte meyil 1 metrede 10 cm olmaldr.

2.

( ) Kurutma yaplacak yerde hava sirklasyonu olmamaldr.

3.

( ) Yapm aamasndaki enstrman korurken sklan paralar yere dik gelecek

ekilde kuruyana kadar bekletilmelidir.

4.

( ) Gitar, keman, balama gibi arlk olarak hafif olan enstrmanlar duvara
aslmaldr.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirmeye geiniz.

20

MODL DEERLENDRME
MODL DEERLENDRME

Aada; sadan sola, soldan saa, yukardan aaya, aadan yukarya ve

apraz olacak ekilde gizlenmi 15 adet mzik aletleri alan ile ilgili terimi
bulunuz.
A
K
C
S

S
M
A
K
Y
P
Q
R
H

K
E
A
M
L
E
N
S
T
R

M
A
N
H

M
M
A
M
E
Y
D
L
B
K
A
M
N
A
R

A
A
K

N
G
G

T
A
R
M
B

N
N
U
A
D
U
R
T

T
S
S
B
L
A

V
J
R
O

A
R
J
M
S
S

C
T

S
K
U
R

A
T
L
A
M
A
F
O
M
L

S
O
T
D
K
S

N
A
E
M
D
G
A
A

O
D
M
A
K
P
E
M
P

M
E
M

L
H
A

K
P

R
M
Y
U
B
A

P
E

L
E
N
M
E
S
L
E
A
B
Z
P

N
H
Y
U
H
E
R
T

V
C
Z
B
M

O
S

A
T
L
K
Y

S
A
S
S
A
S

K
O
R
U
M
A
K
S
F

N
D
K
Z
D

Anahtar Kelimeler:
AA
KURUTMA
KORUMAK
ENSTRMAN
GTAR

KEMAN
BALAMA
MASF
EMPRENYE
STF

21

EKME
ME
PELENME
KAMBURLUMA
ATLAMA

J
U
D
J
Y
C

E
Y
N
E
R
P
M
E

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

Deerlendirme ltleri
Evet
Aa malzemede nem ve kurutma
Aa malzemeden rnek para aldnz m?
Enstrman yapmnda kullanacanz aa malzemeyi doal
kuruttunuz mu?
Kurutma yntemi ile aacn nemini ltnz m?
Aacn nemini elektrikli nemler ile ltnz m?
parasn nemli bir ortamda ve su ierisinde bekleterek hacimdeki
deiimini gzlemlediniz mi?
parasn belli bir zaman gnete bekleterek deiimini
gzlemlediniz mi?
Enstrman ve hammaddeyi koruma
Enstrman yapmnda kullanacanz aa malzemeyi tekniine
uygun istiflediniz mi?
Kurutacanz masiflerin makta ksmlarna koruyucu madde
uyguladnz m?
Enstrman yapm aamasnda izilmelerden ve darbelerden
korudunuz mu?
Bitmi enstrman tekniine uygun koydunuz mu?

Hayr

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.

22

CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
RENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI
1
2
3
4
5
6

Yanl
Doru
Doru
Doru
Doru
Yanl

RENME FAALYET-2NN CEVAP ANAHTARI

1
2
3
4

Yanl
Doru
Doru
Yanl

23

KAYNAKA
KAYNAKA

BERKEL A., Aa Malzeme Teknolojisi, Orman Fakltesi, No:1448-147,

1970.

GRTEKN Ali, Mehmet OUZ, Mobilya ve Dekorasyon Gere Bilgisi,

MEB, stanbul, 2002.

KANTAY Ramazan, Kereste Kurutma ve Buharlama, Orman Fakltesi,

stanbul, 1993.

24