Você está na página 1de 24

Cena 2,00 z

Nr 2 (213) Luty 2014 r.

ISSN 1231-9023

Dziewczyny

- bdcie dla nas dobre


na wiosn!
(W.Mynarski)

Z okazji zbliajcego si Dnia Kobiet pragniemy


zoy wszystkim Paniom
serdeczne yczenia, duo zdrowia, szczcia, mioci i umiechu na kady dzie.
Spenienia wszystkich marze, sukcesw w pracy zawodowej i yciu prywatnym

Wszystkiego Najlepszego!
Serdecznie zapraszamy take na spotkanie z okazji Dnia Kobiet
w dniu 7 marca 2014 r. o godz. 17:00, w sali Gimnazjum
im. Noblistw Polskich w Olsztynku przy ul. Grnej 5.
Redakcja
ALBO

Przewodniczcy Rady Miejskiej


Jerzy Gowacz

Burmistrz Olsztynka
Artur Wrochna

Reklama

Strona 2

ALBO 2 (213) Luty 2014 r.

Olsztynek coraz atrakcyjniejszy dla inwestorw!


Warmisko-Mazurska Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A.
w Olsztynie wydaa trzy kolejne zezwolenia na prowadzenie
dziaalnoci gospodarczej na terenie strefy. Jedno z nich otrzymaa
firma Eurotter ERK Serwis sp. z o.o., ktra zamierza rozpocz
dziaalno w Olsztynku.
Nieustannie ronie zainteresowanie
nasza gmin wrd inwestorw. Warto
wspomnie, e gmina Olsztynek otrzymaa tytu ,,Miejsce z Dobrym Klimatem dla Twoich Inwestycji. Mamy
atrakcyjne tereny m.in. midzy ulicami
Mierkowsk i Zielon. Obecnie powstaj tam dwie firmy. Trzecia kupia kolejn dziak w grudniu ubiegego roku.
Uchwalilimy rwnie plan zagospodarowania przestrzennego dla terenw
pooonych bezporednio przy obwodnicy Olsztynka, o czym ju pisaem na
blogu. Uwaam, e s to jedne z najbardziej atrakcyjnych terenw inwestycyjnych w naszym regionie.
Pod koniec 2013 roku prace budowlane rozpocza firma Frigipol Sp. z o.o.

Firma zamierza uruchomienie piciu


nowych obiektw w caej Polsce, w tym
jednego w Olsztynku. Dziaalno skupiona bdzie na realizacji koncepcji
kompleksowej obsugi pojazdw chodniczych. Zakres usug, oprcz obsugi
transportowych agregatw chodniczych
wszystkich wiodcych na wiecie
marek, bdzie uzupeniony o serwis nadwozi chodniczych, opon i osi, diagnostyk oraz mechanik pojazdow.
Kolejne zezwolenie w strefie otrzymaa firma Eurotter ERK. Spka ta
powstaa w celu realizacji projektu
w Olsztynku. Inwestycja bdzie polegaa
na budowie profesjonalnej bazy logistycznej wraz z obsug pojazdw, myjni autocystern oraz baz przeadunko-

Olsztyneccy pszczelarze
przygotowuj si
do kolejnego sezonu
Jak pozyska dobrej jakoci mid, jak go sprzeda i jak mdrze
prowadzi gospodark pasieczn - na te tematy dyskutowali pszczelarze zrzeszeni w Wojewdzkim Zwizku Pszczelarzy. Na Warmii
i Mazurach zakoczy si cykl szkole, w jednym z nich wzio udzia
kilkunastu bartnikw z olsztyneckiego koa pszczelarskiego.
16.02 w Olsztynie pszczelarze
z naszej gminy zgbiali wiedz nie
tylko na temat jakoci miodu, ale
i zwalczania chorb. Dodatkowym
zmartwieniem dla pszczelarzy jest
tegoroczna zima. - Niestety, wysokie
temperatury w grudniu i styczniu
spowodoway to, e pszczoy pno
si zgbiy, wic zaczo brakowa
im pokarmu. Niektrzy pszczelarze
zdecydowali si na dokarmianie pszcz ju na przeomie stycznia i lutego - wyjania Jan Kajetaniak
skarbnik olsztyneckiego koa.
Jednak najwikszym zagroeniem jest stosowanie niedozwolonych rodkw do oprysku rolin.
Pszczoy zbieraj pyek i nektar
w naturze, i tam wanie spotykaj
si z chemi. Po takim spotkaniu
pszczoy yj krcej, zdarza si, e
gin cae rodziny - podkrela Ryszard Paach - czonek zarzdu Wojewdzkiego Zwizku Pszczelarzy
Jan Kajetaniak zaznacza take,
e problemem s te niezrzeszeni
pszczelarze. - W gminie Olsztynek
mamy ich okoo 10. Trudno stwierdzi, czy lecz swoje pszczoy.
A wystarczy, e jedna zaraona
pszczoa wejdzie do zdrowego ula

ALBO 2 (213) Luty 2014 r.

i zarazi ca pasiek. Zachcamy


wic do przystpienia do naszego
koa. Roczna skadka to 35 z, plus
koszt ubezpieczania rodziny - 3 z
za ul. A korzyci jest bardzo duo refundacja lekarstw, czy dofinansowania na sprzt pszczelarski.
Jednak s te dobre wiadomoci panujca moda na naturalne produkty, kupowane prosto od producenta.
A takimi producentami wanie s
pszczelarze - dodaje doktor Janusz
Bratkowski, jeden z wykadowcw,
z zamiowania pszczelarz. - Mid
i inne produkty pozyskuje si w niezmienny sposb od wiekw. Mid
jest produktem nieskaonym, nieprzetworzonym, jest sprzedawany
tak, jak pozyskiwany jest od pszcz
- zaznacza Janusz Bratkowski.
Pszczelarze, ktrzy uczestniczyli
w wykadach otrzymali materiay
pomocnicze. Szkolenia s finansowane przez Agencj Rynku Rolnego. W tej chwili w gminie Olsztynek
jest 28 pszczelarzy nalecych do
naszego koa. Razem maj 795
rodzin pszczelich, podczas gdy
w ubiegym roku byo ich 1115.
Bartosz Wolszczak

Pod koniec 2013 roku prace budowlane przy


ul. Mierkowskiej rozpocza firma Frigipol Sp. z o.o.
w. Umoliwi to firmie prowadzenie dziaalnoci na terenie caej
Europy.
Obie firmy zadeklaroway
nakady inwestycyjne w wysokoci ponad 10 mln z. Zakoczenie inwestycji w przypadku spki

Frigipol planowane jest na koniec


2014 roku. Z kolei Eurotter ERK
na koniec 2017 roku.
Oby takich wiadomoci byo
jak najwicej!
Robert Waraksa
waraksa.blog.onet.pl/

Nie tylko lektura


Rozmawiali o karierze
Ktre zawody s najbardziej
przyszociowe? Gdzie si uczy?
Co studiowa, aby w przyszoci
mie nie tylko prac, ale i satysfakcj z tego, co si robi? Odpowiedzi na te i wiele innych pyta
zwizanych z planowaniem swojej kariery zawodowej szukali
uczestnicy spotkania z Bartoszem
Dulem, 12 lutego w Miejskiej
Bibliotece Publicznej w Olsztynku.
Bartosz Dul jest jednym z 30
modych profesjonalistw, ktrzy
w caej Polsce odwiedzaj biblioteki,
szkoy i domy kultury. To modzi ludzie majcy ciekaw, przyszociow prac zwizan z nowoczesnymi
technologiami. Wszystkich czy
charyzma, pasja i wane dowiadczenia zawodowe, mogce by inspiracj dla modziey.
W spotkaniu wzio udzia 18
osb uczniowie Zespou Szk
w Olsztynku. Dowiedzieli si jak
wyglda dzie pracy modego profesjonalisty, wsplnie rozmawiali
o nowych zawodach i zastanawiali
si, ktre z nich s najbardziej przyszociowe. Cao miaa charakter
warsztatowy byy quizy, pytania,
wsplne wiczenia.
Spotkanie byo elementem drugiej edycji projektu Link do przyszoci. Modzi, Internet, Kariera,
w ktrym uczestniczy Miejska
Biblioteka Publiczna w Olsztynku.

Jest to przedsiwzicie Fundacji


Rozwoju Spoeczestwa Informacyjnego, realizowane dziki rodkom
firmy Microsoft i Polsko-Amerykaskiej Fundacji Wolnoci, objte
patronatem Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki
Spoecznej.
Dodatkowe informacje:
Miejska Biblioteka
Publiczna w Olsztynku,
e-mail: mgbpolsz@wbp.olsztyn.pl

Strona 3

WIECI Z MAGISTRATU
Prezydent RP wesprze samorzdowcw

Walczymy o wiato
4 lutego w Paacu Prezydenckim w Warszawie odbyo si spotkanie przedstawicieli 14 samorzdw z caej Polski, w tym take Burmistrza Olsztynka,
z sekretarzem stanu w Kancelarii Prezydenta RP Olgierdem Dziekoskim.

Interwencja podjta przez


samorzdowcw dotyczya
nowelizacji ustaw o drogach
publicznych oraz o prawie
energetycznym w zakresie sposobu finansowania
owietlenia na wzach drg
ekspresowych. Po ich wybudowaniu, zgodnie z obowizujcymi przepisami,
ciar finansowania tego
owietlenia oraz zlokalizo-

wanego w miejscach obsugi


podrnych (MOP) jest
przerzucany na gminy, przez
ktrych teren drogi te przebiegaj.
Przypomnijmy, e zgodnie z ustaw prawo energetyczne gminy s zobowizane ponosi koszty owietlenia ulic, placw i drg
publicznych znajdujcych
si na terenie gminy. Obo-

wizek ten nie dotyczy jedynie autostrad i patnych drg


ekspresowych. Dodatkowo
budet samorzdw na
mocy ustawy o drogach
publicznych jest obciony
zarwno kosztami utrzymania drg przekazywanych,
jak i kosztami ich owietlenia. W ten sposb samorzdy s zmuszone do
pokrywania kosztw utrzy-

mania czci drg zarzdzanych przez inne podmioty.


Przez to nie wystarcza im
rodkw finansowych na
zadania wasne, a przede
wszystkim powoduje to
ograniczanie wasnych inwestycji.
Problem ten zosta dostrzeony przez Najwysz
Izb Kontroli, ktra w swoim raporcie z ubiegego roku
sformuowaa szereg uwag
i wnioskw wskazujc na
potrzeb zmiany istniejcych
przepisw. Waciwym rozwizaniem wedug NIK jest
przypisanie finansowania
owietlenia zarzdcy danej
kategorii drogi publicznej.
Podczas spotkania zwrcono uwag, e pomidzy
gminami, a Generaln Dyrekcj Drg Krajowych
i Autostrad dochodzi do
sporw sdowych. Gminy
uwaaj, e przepisy ustaw
o samorzdzie gminnym
i o finansach publicznych
uniemoliwiaj im ponoszenie kosztw zwizanych
z utrzymywaniem urzdze,
ktre nie s ich majtkiem.
Ponadto gminy nie maj
zapewnionego realnego
wpywu na wybr operatora
oraz na ustalenie parametrw technicznych lamp.
Skutkuje to tym, e za
owietlenie samorzdy pac

Olsztyneckie Jubileusze
Szanowni Pastwo!
Rok 2014 jest z pewnoci historycznym momentem dla Olsztynka. W tym
roku przypada bowiem 655.
rocznica nadania praw
miejskich Olsztynkowi oraz
75. rocznica wybuchu
II wojny wiatowej i powstania obozu jenieckiego
Stalagu IB Hohenstein.
Wielkim uhonorowaniem
tych wydarze bdzie
z pewnoci otwarcie Multimedialnego Muzeum Stalagu IB Hohenstein i Historii Olsztynka.
Planowane s rwnie:
upamitnienie 100. rocznicy
wybuchu I wojny wiatowej
(w formie konferencji zorganizowanej przez rodowisko
naukowe), obchody z okazji 160-lecia urodzin Emila

Strona 4

v. Behringa, absolwenta gimnazjum i laureata Nagrody


Nobla oraz 250-lecia urodzin
Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza.
Szczeglnie wane jest
przypomnienie postaci K. C.
Mrongowiusza, pastora,
wybitnego jzykoznawcy,
tumacza, edytora, filologa,
filozofa, ordownika polskoci, wspczenie nazywanego europejskim budowniczym mostw midzy
narodami. Niewiele osb
w Polsce wie, e Krzysztof
Celestyn Mrongowiusz przyszed na wiat 19 lipca
1764 r. w Olsztynku, w budynku, ktry istnieje do dnia
dzisiejszego i jest w nim
muzeum powicone jego
postaci. W celu uhonorowania tej wybitnej postaci Rada
Miejska w Olsztynku ustano-

wia tene rok Rokiem


Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza. Obchody bd
przebiegay pod hasem:
Mowa polska jest pikniejsza i cudowniejsza ni jzyk
francuski i niemiecki, wic
si jej poczciwy czowiek
wstydzi nie powinien
i owszem pilnie jej uczy,
o ni dba i o utrzymanie jej
jak o wielki skarb stara
powinien (K.C. Mrongowiusz Niedzielne i wite
Ewangelie i lekcje, 1806).
A przypomnijmy, e
Mrongowiusz to prawdziwy
erudyta znajcy wiele jzykw klasycznych i nowoytnych. Na jego pogldy
wywary wpyw dziea literatury antycznej, religijnej
i filozofii Immanuela Kanta.
Cae ycie powici intensywnej pracy pedagogicznej,

naukowej i duszpasterskiej.
Opracowa liczne podrczniki i gramatyki jzyka polskiego oraz sowniki polsko-niemieckie. Pomimo, e wikszo ycia spdzi w Gda-

o 40 %
wysz
stawk ni w przypadku pozostaego owietlenia na terenie gminy, gdzie
moliwe jest przeprowadzenie przetargu. Samorzdowcy uznali za konieczne
dokonanie zmiany prawa
energetycznego i przejcie
obowizku finansowania
owietlenia drogowego na
drogach ekspresowych i drogach krajowych przez Skarb
Pastwa. Wnioskowali, aby
nowelizacja wesza jak najszybciej w ycie. Po dzisiejszym spotkaniu mamy
bardzo pozytywne odczucia
mwi Burmistrz Olsztynka
Artur Wrochna. Minister
Olgierd Dziekoski przyzna, e sprawa jest mu
doskonale znana i popiera
kierunek zaproponowanych
przez
samorzdowcw
zmian.
Kancelaria Prezydenta
przygotuje rozwizania legislacyjne satysfakcjonujce
samorzdy. Przedstawiciele
samorzdw deklaracje
ministra przyjli z zadowoleniem. Jest to dobra wiadomo dla naszej gminy, bo
zmuszeni jestemy opaca
energi elektryczn za blisko
800 lamp.
SGP /fot. Promocja Gminy
sku, zajmowa si rwnie
gwar i zbieraniem pieni
mazurskich. Zasuy si jako
krzewiciel polskoci w zaborze pruskim i pionier bada
kaszubszczyzny. By czonkiem wielu towarzystw
naukowych. Adam Mickiewicz, w imieniu Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryu i wasnym, napisa uzacnie ycie Twoje
niezmordowan, nieprzerwan, owocn prac okoo jzyka polskiego.
Ogromny dorobek naukowy i umiowanie jzyka polskiego przyniosy mu saw
i wieczn pami: w 1946 r.
mazurskiemu miastu Sensburg nadano nazw Mrgowo. Mrongowiusz zosta
uczczony rwnie w Olsztynku. Jego imi nosi najdusza
ulica w miecie, a w domu,
gdzie si urodzi utworzono
muzeum Dom Mrongowiusza MBL-PE, w roku 1955
umieszczono na nim tablic
pamitkow. W 1963 r.

ALBO 2 (213) Luty 2014 r.

WIECI Z MAGISTRATU

Wsppraca z organizacjami pozarzdowymi


Gmina Olsztynek moe pochwali si wieloletni dobr wspprac i jasno okrelonymi zasadami wspdziaania wadz samorzdowych z organizacjami pozarzdowymi. Sprzyjajcy klimat suy i nadal suy powstawaniu licznych organizacji. Na terenie gminy dziaaj organizacje o rnym charakterze i szerokim spektrum dziaa. Przewaaj organizacje dziaajce na rzecz rozwoju kultury fizycznej i sportu z bogat ofert skierowan do
dzieci i modziey. W tym najwiksz grup stanowi uczniowskie kluby sportowe.
Zasady i zakres wsppracy
okrela corocznie uchwalany przez
rad miejsk program wsppracy
z organizacjami pozarzdowymi (program na 2014 r. dostpny jest:
http://www.olsztynek.pl/strona-2954program_wspolpracy_z_organizacjami+program_wspolpracy_z_organizacjami.html).
Zgodnie z programem na 2013 r.
Burmistrz Olsztynka zawar 21 umw
na realizacj zada wydzielonych dla
organizacji pozarzdowych na kwot
185.500 z oraz 8 porozumie o
wsporganizacji imprez sportowych.
Na rok 2014 przewidziano 200.600
z. Zabezpieczono rwnie rodki na
wsporganizacj imprez sportowych.

Wrd priorytetowych zada do


realizacji w biecym roku przewidziano m.in. utworzenie szkolnej
kapeli i/lub zespou taca ludowego,
przeprowadzenie konkursw: z okazji
655-lecia nadania Olsztynkowi praw
miejskich, o K.C. Mrongowiuszu,
Emilu v. Behringu, zorganizowanie
warsztatw wokalnych Koldy
i pastoraki rdem tradycji, propagowanie turystyki rowerowej, warsztaty z zakresu poznawania metod
zdrowego trybu ycia, wyjazdy integracyjne i krajoznawcze z udziaem
osb niepenosprawnych, warsztaty
integrujce osoby starsze ze spoecznoci lokaln, zajcia rozwojowe dla
dzieci wiejskich, wycieczki ladami

W ramach dyuru, bd przyjmowane deklaracje


PIT (za potwierdzeniem odbioru) oraz udzielane informacje dotyczce zasad rozliczania podatku i wypeniania deklaracji rocznych.
W dniu dyuru bdzie istniaa moliwo wysania
deklaracji rocznych drog elektroniczn.
SGP
zosta patronem Szkoy
Podstawowej Nr 2 w Olsztynku, a po jej likwidacji imi to nadano Zespoowi Szk. Szkoa z dum nosi to imi do dzisiaj.
Z inicjatywy komitetu
spoecznego, pod przewodnictwem Tadeusza
Kalbarczyka, w 2000 r.
ustawiono jego popiersie
przed dawnym kocioem
parafialnym. ywa pami o Mrongowiuszu jest
rwnie w Gdasku,
gdzie spdzi wikszo
ycia. W roku 2009 przed
Uniwersytetem Gdaskim
odsonito jego pomnik,
a nauczycielom akademickim uniwersytetu
wrczana jest nagroda
jego imienia, najwysze
wyrnienie za dziaalno naukow i przekazywanie wiedzy kolejnym
pokoleniom studentw.
Moemy by dumni
z naszej bogatej, ale i dramatycznej historii oraz

ALBO 2 (213) Luty 2014 r.

dziedzictwa tworzonego
przez mieszkacw wielu
pokole i wielu narodw.
Samodzielnie lub wsplnie organizowane obchody rocznicowe maj
wzbogaci wiedz o wydarzeniach i postaciach
zwizanych z Olsztynkiem wrd spoeczestwa nie tylko naszej
gminy. Szczeglnie wane s dla modego pokolenia, stojcego na pocztku
drogi, winny przybliy
mu prawd historyczn
oraz sta si inspiracj
i drogowskazem ich twrczego rozwoju.
Zachcam do aktywnych i wsplnych obchodw, ktrym zawsze
niech towarzyszy refleksja i pami o ludziach
tworzcych dawn i obecn histori naszego miasta.
Burmistrz Olsztynka
/-/ Artur Wrochna

dziaalnoci wynikajc z zapisw


statutu, ktra nie zawsze wymaga
duych nakadw finansowych. Zainteresowane organizacje mog
w kadej chwili liczy na pomoc
w pisaniu i realizacji projektw, udostpnianiu aktualnych informacji
o ogaszanych programach i konkursach, a take korzysta z dostpnych
form pomocy biurowej urzdu miejskiego.
Z pewnoci wszystkim spoecznikom, wolontariuszom i pasjonatom
nale si wyrazy podzikowania za
realizowanie tak wielu trudnych
i odpowiedzialnych zada na rzecz
mieszkacw naszej gminy.
SGP

Nowe zasady rekrutacji


do Przedszkola Miejskiego

SZYBKI PIT
Urzd Skarbowy w Olsztynie informuje, e
w zwizku z tegoroczn akcj Szybki PIT,
11 marca 2014 r. w godzinach od 10.00 do 13.00
w Urzdzie Miejskim w Olsztynku w pok. nr 2 bd
peni dyur pracownicy urzdu skarbowego.

Noblistw Polskich, warsztaty


Pikno i wyjtkowo jzyka ojczystego, wymian dzieci i modziey
w ramach umw partnerskich, organizacj festynw rodzinnych oraz sfinansowanie transportu i dystrybucji
ywnoci wrd najuboszych mieszkacw gminy. Najwicej rodkw,
podobnie jak w latach ubiegych,
przeznacza si na caoroczne szkolenie i wspzawodnictwo sportowe
dzieci i modziey z terenu gminy,
organizowanie integracyjnych imprez
sportowo-rekreacyjnych o zasigu
lokalnym i ponadlokalnym.
Nie wszystkie organizacje widz
potrzeb pozyskiwania rodkw
z zewntrz, zainteresowane s raczej

Od roku szkolnego 2014/2015 obowizuj


nowe zasady prowadzenia postpowania rekrutacyjnego, ktre zostay przygotowane w oparciu o przepisy ustawy z dnia 6 grudnia 2013
roku o zmianie ustawy o systemie owiaty oraz
niektrych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r.,
poz.7). Postpowanie rekrutacyjne dotyczy
dzieci: 3-4 i 5-letnich (urodzonych 2011-2009)
oraz dzieci 6-letnich urodzonych w drugiej
poowie 2008 r. 6-latki mog rwnie, zgodnie
z decyzj rodzicw, rozpocz nauk w klasie
pierwszej szkoy podstawowej. Natomiast dzieci picioletnie (rocznik 2009) obowizane s
odby roczne przygotowanie przedszkolne.
W przypadku kontynuacji wychowania
przedszkolnego rodzice/prawni opiekunowie
skadaj jedynie deklaracj.
Pozostae dzieci podlegaj postpowaniu
rekrutacyjnemu. W pierwszej kolejnoci
przyjmuje si dzieci zamieszkae na obszarze gminy Olsztynek, ze szczeglnym
uwzgldnieniem dzieci 5- i 6-letnich realizujcych roczny obowizek przygotowania
przedszkolnego.
Jeli liczba kandydatw speniajcych waru-

nek zamieszkania na obszarze gminy przewysza liczb wolnych miejsc w przedszkolu,


bierze si pod uwag 7 kryteriw ustawowych, ktre maj jednakow warto. W przypadku rwnorzdnych wynikw uzyskanych
w pierwszym etapie postpowania lub jeeli po
zakoczeniu tego etapu dane przedszkole nadal
dysponuje wolnymi miejscami, w drugim etapie postpowania rekrutacyjnego branych jest
pod uwag 6 dodatkowych kryteriw z przyporzdkowan im punktacj.
Dzieci spoza gminy mog by przyjte do
przedszkola, jeeli po przeprowadzeniu
postpowania rekrutacyjnego przedszkole
nadal dysponuje wolnymi miejscami. W przypadku wikszej liczby tych kandydatw przeprowadza si postpowanie rekrutacyjne zgodnie z zasadami jak dla dzieci zamieszkaych na
obszarze gminy.
Szczegowe zasady rekrutacji, obowizujcy wzr wniosku o przyjcie do przedszkola oraz przykadowe wzory innych dokumentw s do pobrania ze strony internetowej przedszkola (http://przedszkole.olsztynek.org/rekrutacja).

Harmonogram rekrutacji w roku szkolnym 2014/15

20 28 lutego do godz. 15.00 zoenie deklaracji kontynuacji wychowania przed


szkolnego przez rodzicw/opiekunw dzieci obecnie uczszczajcych do placwki,

3 31 marca do godz. 15.00 przyjmowanie wnioskw wraz z dokumentami


w przedszkolu,

1 8 kwietnia postpowanie rekrutacyjne przeprowadzone przez komisj rekrutacyjn


powoan przez dyrektora przedszkola,

11 kwietnia do godz. 15.00 podanie do publicznej wiadomoci listy dzieci przyjtych


i nieprzyjtych,

15 maja 6 czerwca do godz. 15.00 podpisanie z rodzicami umw w sprawie


korzystania z usug edukacyjnych przedszkola.

Strona 5

WIECI Z MAGISTRATU

Fundusze dla soectw

Rentgen miasta

Gmin Olsztynek tworzy miasto Olsztynek i 30 soectw. Liczba mieszkacw Olsztynka jest nieco wiksza ni zamieszkujcych na wsi. To oznacza,
e dbajc o zrwnowaony rozwj miasta i terenw wiejskich, naleao znale sposb na systematyczne wspieranie rozwoju wsi.

Monitoring miasta to permanentne gromadzenie


informacji z zasigu zainstalowanych w miecie kamer.
Systemy monitoringu instalowane s zawsze w najbardziej newralgicznych miejscach przestrzeni publicznej,
naraonych na destrukcyjne dziaania wandali, zodziei
i innych aspoecznych osobowoci.

Wiele rodkw przeznaczono na


infrastruktur. W pierwszej kolejnoci
na doprowadzenie wody, ale rwnie na
wykonanie kanalizacji, budow, remonty i wyposaenie wietlic wiejskich,
placw zabaw, boisk i drg. Wikszo
z duym dofinansowaniem ze rodkw
zewntrznych. Ale rda finansowania
powinny by rwnie niezalene od
programw, ktre skierowane s na

powiedzie, e jest to jedna z form


wprowadzenia w ycie idei budetu
obywatelskiego.
W roku biecym w naszej gminie
na jego zasilenie przekazane zostao
ponad 310 tys. zotych. Pienidze zostan wykorzystane na rnego rodzaju
cele m.in. na zakup sprztu do pielgnacji zieleni, organizacj imprez kulturalnych i integracyjnych, remonty i utrzymanie drg. W ramach tego funduszu zaplanowane
s rwnie: doposaanie i remont
wietlic i placw
zabaw, instalacja
cza internetowego oraz zagospodarowanie terenu
w obrbie wsi.
Ciekaw inicjatyw praktykowan w Soectwie
Waplewo jest
konkurs na najadwito pieczonego ziemniaka w Waplewie
niejsz posesj
/fot. archiwum Promocji Gminy
i ogrd. Z fundurealizacj okrelonych celw. Powstaa szu dla laureatw finansowane s atrakwic idea funduszu soeckiego wprowa- cyjne nagrody. Na efekty nie trzeba
dzona w ycie ustaw w roku 2009. byo dugo czeka, wie piknieje z kaPierwsze fundusze tworzono za dym konkursem.
poczwszy od roku 2010. W naszej
Fundusz soecki dodatkowo zintegminie rada miejska uznaa za celowe growa wiejskie spoecznoci, ktre
ustanowienie takiego funduszu od postanowiy wnioskowa do wadz
samego pocztku obowizywania usta- samorzdowych rwnie o inwestycje
wy. Bez jej pozytywnego rozstrzygni- znacznie przewyszajce rodki soeccia nie byoby takiej moliwoci. Czyn- kie. W ten sposb gmina zoya wnionikiem motywujcym do wprowadzenia ski w ramach konkursu nr III/LGR
funduszu nie jest on obowizkowy PojezierzeOlsztyskie/LGRRPO/4.1/a/2
i wiele gmin takiego funduszu nie 013 sektor publiczny w zakresie
posiada jest czciowy zwrot ponie- Wzmocnienie konkurencyjnoci
sionych wydatkw z budetu pastwa.
i utrzymania atrakcyjnoci obszarw
Fundusz soecki s to rodki finanso- zalenych od rybactwa na Waplewski
we wyodrbnione z budetu gminy, Park Kultury i Sportu oraz budow
ktre przeznacza si na realizacj przed- i wyposaenie wietlicy Wiejskiej
siwzi najbardziej potrzebnych w Nadrowie. Wnioski pozytywnie przemieszkacom danego soectwa. O tym szy pierwszy etap weryfikacji i czekaj
jakie zadania maj zosta zrealizowane na ostateczn akceptacj ze stron wadz
decyduj sami mieszkacy w trakcie wojewdztwa.
zebrania wiejskiego. Mona wic
SGP

Promocja powstajcego Muzeum


w Polskim Radiu Czwrka
W Polskim Radiu Czwrka pojawia si interesujca rozmowa z Bogumiem
Kuniewskim, Prezesem Towarzystwa Przyjaci Olsztynka, na temat powstajcego w Olsztynku Multimedialnego Muzeum Stalagu IB Hohenstein i Historii Olsztynka oraz dziejw Stalagu.
Audycja powstaa w ramach cyklu Unia Niezwykych Projektw, ktry dotyczy wartociowych inicjatyw lokalnych dofinansowywanych ze rodkw unijnych.
Zapraszamy do odsuchania tej audycji na antenie Czwrki (dostp w mp3:
http://www.polskieradio.pl/13/2772/Artykul/1044359/).
SGP

Strona 6

Dziki monitoringowi stra zane mu rzeczy, skradzione


miejska oraz policja, ktre z jego samochodu. W miecie
maj pod staa kontrol due zostan zainstalowane dodatkoobszary infrastruktury miej- we bezprzewodowe, mobilne
skiej, mog natychmiast reago- kamery do monitoringu, ktre
wa na pojawiajce si niebez- bd instalowane w rnych
pieczestwa, monitoring reje- miejscach, w zalenoci od
struje ca przestrze i wszyst- potrzeb. Komisariat Policji
kie zachodzce w niej zdarze- w Olsztynku jest w trakcie
nia. Corocznie w Polsce doko- instalowania monitorw, na
nywanych jest 350 tysicy wa- ktrych rwnolegle ze stra
ma, 40 tysicy rozbojw miejsk bdzie mia podgld
z czego poowa w miejscach z zainstalowanych w miecie
publicznych. Okazuje si - kamer. W zwizku z tym jest
wedug statystyk policji i stray proba Komendanta Stray
miejskiej, e tam gdzie zainsta- Miejskiej Mirosawa Szostka,
lowano monitoring przestp- eby mieszkacy podejrzane
czo spada a o 50 %, a na- sytuacje, sugerujce wandalizm
wet jeszcze wicej. Dziki czy te wamanie, zgaszali do
zainstalowanym kamerom bez- stray miejskiej, ktra odtwospornym i bezdyskusyjnym rzy tamy monitoringu z tego
dowodem wszystkich zdarze rejonu i nie naley wykluczy,
s zarejestrowane na tamach e tym sposobem zidentyfikuje
dane z systemu monitorowania. sprawc.
W toku postpowania procesowego
dane z monitoringu
s dowodem, ktrego nikt nie jest
w stanie podway,
przestpca w konfrontacji z takim
dowodem swojej
winy nie musi si
nawet do popenionego czynu przyzna, wszystko dla
sdu jest jasne. Na
dowd dobrodziejstwa pyncego
z zainstalowania
w Olsztynku monitoringu niech posuy przykad jego
wykorzystania - po
porannym przegldzie tam z monitoringu zauwaoJan Mdrzycki (specjalista ds. monino, e kamera zaretoringu) w siedzibie stray miejskiej
jestrowaa wamanie
do samochodu osobowego, a ju o godzinie
Informacje od kilku osb
9 rano wamywacz zosta o braku oznakowania przejcia
skonfrontowany z zapisem dla pieszych przy nowym marswojego czynu na tamie i z kecie NETTO przekazaem
rozbrajajc wprost szczeroci komendantowi, ktry potwierprzyzna, e rozpoznaje si na dzi suszno tej uwagi i zapozarejestrowanym obrazie. Naj- wiedzia, ze w najbliszym czawikszym jednak zaskocze- sie znak bdzie zainstalowany,
niem dla samego poszkodowa- a na jezdni zostan pomalowanego by fakt, e o wamaniu ne pasy.
dowiedzia si od stray miejskiej i tam te rozpozna pokaKazimierz Czester

ALBO 2 (213) Luty 2014 r.

Aktywne ferie
Dwa tygodnie zimowych ferii to czas, w ktrym uczniowie i nauczyciele
nabieraj si do intensywnej pracy w kolejnym semestrze. Wydaje si,
e to pora wytchnienia od szkolnych obowizkw i okres, w ktrym gimnazjalici omijaj szko szerokim ukiem. Nic bardziej mylnego w przypadku
Gimnazjum im. Noblistw Polskich.

Z notesu olsztyneckiego

straaka
Poar piwnicy
W nocy z 30 na 31 stycznia
w Nadrowie doszo do niebezpiecznego zdarzenia. Mieszkacw budynku obudzi gryzcy dym. Do akcji wyjechay 3 zastpy stray poarnej. Na szczcie,
dziki szybkiej reakcji domownikw, nikomu si nic nie stao.

Wypadek na Wilczej
12 lutego olsztyneccy druhowie dostali zgoszenie o stuczce
dwch samochodw na ulicy Wilczej osobowego Renault
z dostawczym Volkswagenem. Jednej osobie zostaa udzielona
pomoc medyczna.
fot. Jacek Kamieniecki
Ferie obfitoway bowiem w wiele
inicjatyw sportowych, edukacyjnych
i krajoznawczych, ktre przykuy
uwag modziey. Kady mg znale
co co go interesuje i spdzi ferie
w kreatywny sposb.
W pierwszym tygodniu modzi
ludzie mogli wzi udzia w kolejnej
odsonie dziaa kulinarnych. Byy to
warsztaty zrealizowane w ramach projektu profilaktycznego Ferie zimowe
Gotuj razem z nami, w dniach 27.01 29.01.2014 r.
30-31.01.2014 pracownia gastronomiczna gocia kolejn grup entuzjastw gotowania. Tym razem byy to
dziaania zorganizowane przez Samorzd Uczniowski.
Pierwszy tydzie zimowej przerwy
to rwnie oferta sportowa - treningi

piki siatkowej chopcw i dziewczt.


W drugim tygodniu ferii miaa miejsce najwaniejsza atrakcja, czyli siedmiodniowy obz narciarski. Bya to ju
nasza kolejna wyprawa do apsz
Ninych, ktre s gmin partnersk
Olsztynka. Oprcz narciarskich treningw uczestnicy mieli czas na zwiedzanie Zakopanego, wypraw na Wielk
Krokiew i relaks w Aquaparku.
Jak wida oferta na FERIE 2014
w Gimnazjum im. Noblistw Polskich
nikomu nie pozwolia si nudzi.
Zajcia byy rnorodne i pozwoliy
kademu zainteresowanemu znale
co dla siebie. Wystarczyo tylko zmobilizowa siy i pojawi si w szkole,
a jak pokazuje frekwencja nie byo to
wcale takie trudne.
Magorzata Zapadka

Poar domku letniskowego w Marzku


Przed pnoc 13 lutego do akcji wyjechay 3 zastpy olsztyneckich druhw. Mimo wielogodzinnej akcji, czciowo spalio si
poddasze i jedna ze cian. Akcja bya trudna, bo poar rozprzestrzenia si wewntrz cian i dachu budynku. Na szczcie nikomu nic si nie stao.

Podsumowali Rok

24/25 I Krlikowo. Uszkodzono tu


samochd Mazda, poprzez porysowanie
lakieru. Straty (2 tys. z) poniosa Anna
K. Wandalem, ktremu przedstawiono
zarzut zniszczenia mienia okaza si
ukasz H. z Olsztynka.
5 II Ul. Kolejowa. Kradzie pienidzy w kwocie 600 z. Poszkodowana, starsza wiekiem kobieta, wpucia
do mieszkania dwie osoby (kobiet
i mczyzn) podajcych si za pracownikw wodocigw. Podczas, gdy
jedna osoba fikcyjnie spisywaa licznik
i odwrcia uwag gospodyni, druga
znalaza portfel z pienidzmi. Policja
po raz kolejny doradza w takich wypad-

ALBO 2 (213) Luty 2014 r.

kach, zwaszcza osobom starszym,


szczegln ostrono i upewnienie si,
e maj do czynienia z prawdziwymi
pracownikami.
20 XII 13 9 II 14 Ul. Kolejowa.
Wamanie do piwnicy i kradzie uywanych: wiey stereo Technics i komputera z monitorem o cznej wartoci
900 z. Straty poniosa Sylwia W.,
sprawcy na razie nieznani.
11 II Teren rozlewiska lenego
k/Wigwadu. Policja i stra lena
zatrzymay tu Ireneusza S. z Szyldaka
pod zarzutem nielegalnego poowu ryb.
Kusowa sieci pod lodem.
10 I 10 II Swaderki. Z posesji
nie zamieszkanego budynku znikny:
segment, telewizor i dywan o cznej
wartoci 1500 z, wasno Antoniego
B. Sprawca, Artur P., bez kopotu
wynosi skradzione przedmioty, gdy
mia tytu prawny, jako spadkobierca,
do czci budynku i posesji.
W omawianym okresie policja
zatrzymaa te 5 osb poszukiwanych,
15 dowodw rejestracyjnych, oraz
1 osob do wytrzewienia.
Opracowano na podstawie materiaw KP w Olsztynku.

180 razy wyjedali do akcji, w tym do 83 poarw tak


w duym skrcie wyglda miniony rok dla OSP w Olsztynku.
15 lutego w siedzibie stray odbyo si spotkanie sprawozdawcze.
Podczas uroczystoci wyrnieni zostali druhowie, ktrzy wyjechali do akcji najwicej razy - Artur Podliski, Grzegorz Gut,
Kamil Brokos, Pawe Packi oraz Pawe Urbanowicz.

Dachowanie samochodu w Lutku


Bezporednio przed w/w uroczystoci, 15 lutego okoo 15:30,
olsztyneccy druhowie otrzymali zgoszenie o wypadku na starej
7, przy zjedzie do Lutka. Samochd marki Renault dachowa
i znalaz si poza jezdni. Pojazdem podroway 3 osoby, na
szczcie nikt nie odnis ran.

Z notatek OSP Olsztynek przygotowa - Bartosz Wolszczak


/fot. archiwum OSP Olsztynek

Strona 7

CO Z HISTORII

15-lecie Powiatu Olsztyskiego (cz.3)


W budecie na 2014 r. przyjto
dochody powiatu olsztyskiego
w wysokoci 117 mln 843 748 z.
Gwne skadniki tego dochodu to:
dochody wasne (39 mln 715 214
z), dotacje celowe (16 mln 538 751
z), subwencja oglna (41 mln 300
725 z), dotacja samorzdu wojewdztwa (4 mln 122 523 z), dotacje
z budetu pastwa (6 mln 220 000
z), rodki z Unii Europejskiej (ok.
10 mln z).
Wydatki Powiatu zaplanowano
w wysokoci 120 mln 343 748 z.
Znaczca cz z tych pienidzy trafi
do gminy Olsztynek na utrzymanie
szk ponadgimnazjalnych, filii szkoy muzycznej, domu dziecka, domu
pomocy spoecznej, drg powiatowych, warsztatw terapii zajciowej.
Najwiksz bolczk wadz jest
kiepski stan drg lokalnych, w tym
stanowicych wasno powiatu. Na
terenie gminy Olsztynek drogi powiatowe licz ponad 95 km (z czego ok.
75 km o powierzchni bitumicznej).
Niektre odcinki zostay ju wyremontowane (Olsztynek Lichtajny,
Waplewo Marz, E-7 Platyny,
ul. Lena, Witramowo, ul. Zielona).
Do naprawy zostaje jeszcze wiele
kilometrw drg, szczeglnie niebezpieczna jest droga z Olsztynka do
Jemioowa. Jej remont przedua si

Wyremontowana kapliczka
z funduszy powiatowych
Strona 8

ze wzgldu na zaamanie si rzdowego programu wspierajcego finansowo modernizacj drg lokalnych.


Prawdziw ozdob Olsztynka, ale
take wizytwk powiatu olsztyskiego sta si zamek pochodzcy
z XIV wieku. Ten najcenniejszy
zabytek odzyska swoj wietno
w 2012 r., po zakoczeniu II etapu
rewitalizacji. Cay proces remontu

wania biblioteki, schroniska, budynki


gospodarcze, sanitariaty, fragmenty
murw otaczajcych zamek i dziedziniec. Wykonano te prace remontowe
wewntrz budynkw schroniska
i biblioteki. Wszystkie obiekty zostay przystosowane do potrzeb osb
niepenosprawnych. Wyremontowane
pomieszczenia otrzymay nowoczesne wyposaenie oraz wszystkie nie-

Winieta miesicznika Powiatu Olsztyskiego.


i odnowy zamku, zapocztkowany
przez Towarzystwo Przyjaci Olsztynka w 1995 r., trwa kilkanacie lat
i przynis niewiarygodne efekty.
W pierwszej kolejnoci udao si
wyremontowa gotyckie piwnice
zamkowe przy finansowym wsparciu
pastwa szwedzkiego, w ramach tzw.
Hallandzkiego Modelu Konserwacji
Zabytkw. Kilka lat pniej, dziki
finansowej pomocy Niemieckiej Fundacji Ochrony rodowiska z siedzib
w Osnabriick (partnerski powiat),
podjto szeroko zakrojone prace nad
rewaloryzacj dwch gwnych
budynkw zamku. W pierwszej fazie
wyremontowano strychy i dach
pnocnego skrzyda. Nastpnie przeprowadzono renowacj murw,
dachwek oraz stolarki okiennej
i drzwiowej. Wszystkie kamienie,
cegy i spoiny midzy nimi zostay
starannie oczyszczone, a wszelkie
ubytki wypenione specjaln substancj. Prace zakoczono w 2005 r.
W nastpnych latach (2006 2007)
przeprowadzono szeroko zakrojone
badania archeologiczne na dziedzicu, ktre potwierdziy hipotez, e
zamek w Olsztynku zosta zbudowany na planie czworoboku i skada si
z czterech skrzyde. Bya to imponujca budowla, zbliona swoim wygldem do zamku w Nidzicy.
Przeprowadzone badania archeologiczne stworzyy moliwoci dalszych prac. Wypracowano wstpn
koncepcj i stworzono projekt realizowany w latach 2011 2012. Inwestycja ta, oszacowana na 4,5 mln z,
otrzymaa 3,3 mln z dofinansowania
ze rodkw unijnych. Zakres prac by
bardzo szeroki. Obejmowa zabudo-

zbdne rodki techniczne potrzebne


do praktycznej nauki zawodw zwizanych z gastronomi i hotelarstwem.
Cao prac wykonanych przy renowacji obiektw zamkowych w latach
1998 2012 zostaa wyceniona na
ok. 7 mln z.
Trwajca od wielu lat dobra
wsppraca wadz powiatu olsztyskiego z gmin Olsztynek daje
podane efekty z korzyci dla obu
stron. Przykadem tego moe by
wsplna budowa wielofunkcyjnego
kompleksu sportowego Orlik 2012
za ponad 2mln z. Powiat dofinansowa budow tego obiektu kwot 350
tys. z. Nie jest to zwyky Orlik, ale
wielofunkcyjny obiekt sportowy,
ktry posiada boisko pikarskie,
boiska do siatkwki, koszykwki
i tenisa ziemnego, bieni okln
3-torow i prost 6-torow, skoczni

autor Bogumi Kuniewski

do skoku wzwy i w dal. Jest wykorzystywany latem oraz zim kiedy to


boisko zamienia si w sztuczne lodowisko.
Innym ciekawym i bardzo
wanym przedsiwziciem byo
utworzenie w 2010 r. Powiatowej
Szkoy Muzycznej w Dywitach.
Dziki owocnej wsppracy z samorzdami gminnymi powstay filie tej
szkoy w Olsztynku, Barczewie
i Biskupcu. Obecnie w szkole ksztaci
si ponad 320 uczniw, a chtnych co
roku jest duo wicej ni miejsc.
Gmina Olsztynek oraz Towarzystwo Przyjaci Olsztynka byli
wspzaoycielami fundacji Fundusz Ziemi Olsztyskiej powoanej
do ycia z inicjatywy powiatu olsztyskiego w 2002 r. Jest to organizacja
pozarzdowa poytku publicznego,
ktra wspiera finansowo uzdolnion
modzie szk ponadgimnazjalnych
oraz studentw studiw dziennych,
Budet stypendialny zasilaj wpywy
z 1% podatku, dobrowolne wpaty
radnych powiatowych i radnych
gminy Biskupiec, ale przede wszystkim wsparcie finansowe ze strony
Starostwa Powiatowego w Olsztynie.
W latach 2003 2013 fundacja wspara 522 stypendystw na czn
kwot prawie 700 tys. z.
Powiat olsztyski wspiera organizacje pozarzdowe przeznaczajce
znaczne rodki na dofinansowanie
imprez wanych dla spoecznoci
lokalnych, ktre kultywuj tradycj,
kultur i dbaj o dziedzictwo historyczne. Temu celowi suy uchwalany przez Rad Powiatu Roczny program wsppracy Powiatu Olsztyskiego z organizacjami pozarzdowy-

Pokazy mistrzw sportu lotniczego w Grylinach


ALBO 2 (213) Luty 2014 r.

mi. Du wag przywizuje si


te do rozwoju kultury fizycznej
poprzez propagowanie imprez sportowych i wspieranie rnych dyscyplin
sportu. Koordynuj te zadania:
Powiatowa Rada Sportu oraz Powiatowy Koordynator Sportw Szkolnych.
Powiat zaznacza swoj obecno
przy rnych okazjach wykorzystujc
imprezy, rocznice, uroczystoci i inne
wydarzenia na szczeblu lokalnym
i regionalnym. Wan rol w promocji odgrywaj media. Od 2007 r.
powiat wydaje te wasny miesicznik Przegld Warmiski profesjonalnie redagowany przez Jacka Niedwieckiego. Gazeta jest wydawana
w nakadzie 400 egzemplarzy i jest
dostpna w formie papierowej jak
i elektronicznej. Jest rozprowadzana
bezpatnie na terenie wszystkich
12 gmin, dociera te do najwaniejszych urzdw Olsztyna i regionu
oraz do bibliotek publicznych i wietlic wiejskich.
Od wielu lat powiat olsztyski
podejmuje skuteczne dziaania
majce na celu stworzenie produktu
markowego promujcego nasz
region. Ciekaw inicjatyw byo

uwiadomienie znaczenia zwizkw


Mikoaja Kopernika z Warmi. Ten
wiatowej sawy uczony spdzi na
Warmii 40 lat swojego aktywnego
i twrczego ycia. Kampania promocyjna Kopernik Warmiakiem
pozwolia na stworzenie unijnego
multimedialnego projektu oraz ustawienie na terenie trzech powiatw
38 tablic informacyjnych o przeprowadzonej lokacji anw opuszczonych przez samego Mikoaja Kopernika w XVI wieku.
Ewenementem na skal kraju jest
Ldowisko Powiatowe w Grylinach,
jedyne samorzdowe lotnisko w Polsce. Powstao w 2003 r. na obszarze
(ok. 120 ha) dawnego poniemieckiego lotniska. Posiada trawiasty pas
startowy o dugoci 800 m, hangar
i lotnicz stacj paliw. Od 2007 r.
odbywa si tutaj cykliczny Rodzinny
Piknik Lotniczy wielka impreza,
ktrej atrakcj s pokazy mistrzw
akrobacji samolotowej oraz moliwo obejrzenia rnych nowoczesnych, a take zabytkowych samolotw. Ostatnia, VI edycja pikniku
przycigna ponad 20 tys. widzw.
Ldowisko przyczynio si do rozwoju maego ruchu lotniczego, tranzyto-

wego i turystycznego. W 2012 r.


utworzono ldowisko dla helikopterw ratowniczych Lotniczego Pogotowia Ratunkowego.
Warmiski Festiwal Dziedzictwa
Browarniczego to kolejna inicjatywa
promocyjna. Organizatorem WFDB
jest powiat olsztyski, a partnerami
Urzd Miasta w Olsztynie, Urzd
Miejski w Biskupcu i powiat braniewski. Projekt, dofinansowany ze
rodkw unijnych kwot 1,5 mln z,
przewiduje trzy edycje festiwalu
w latach 2012 2014. Jest to promocja Warmii poprzez bogate tradycje
piwowarskie regionu. Festiwal odbywa si w trzech warmiskich miastach (Olsztyn, Biskupiec, Braniewo)

Kino artystyczne od zaraz


Skoczya si Olimpiada, teraz co dla ducha. Czas na festiwalowy
sezon, na pocztek Berlin ze swoim Festiwalem Berlinale, a za chwil
noc Oskarw, potem wysyp imprez filmowych z penymi blasku i kiczu
amerykaskimi gwiazdami (warto, a nawet trzeba si pokaza), festiwalem w nadmorskim Cannes, jesieni Toronto, Wenecja, eby poprzesta
na tych najbardziej liczcych si imprezach filmowych.
Na wiecie powstaje obecnie
wicej filmw ni kiedykolwiek, wraz
z ich liczb przybywa festiwali filmowych. Czym w takim razie mierzy
sukces danej produkcji i jej twrcw
na tyche wanie? Czy zakwalifikowanie filmu do prestiowego festiwalu jest ju miar jego sukcesu? Czy
moe wikszym osigniciem jest
fakt, e film jest pokazywany na
wielu festiwalach, zdobywa nagrody
i wyrnienia? Czy filmy docenione
na festiwalach maj moliwo
wejcia do wielkiej dystrybucji?
Powszechnie sdzi si, e festiwalowy film, szczeglnie spoza Fabryki snw w Hollywood, nie ma racji
bytu w wielkich salach kinowych, no
moe w ramach specjalnych przegldw. Filmy te czsto kwalifikujemy do kina artystycznego, rozumianego (powierzchownie) jako odmian
kierowan wycznie do jego koneserw, obrazy za jako przeestetyzowane wydmuszki, pozbawiane tradycyjnej narracji, epatujce tylko wizualn
feeri barw, czy te jako zabaw
z montaem. Dlaczego wic multipleksy, kina, dla ktrych licz si
przede wszystkim zyski - a te osign mona budujc repertuar na produkcjach popkulturowych - wyci-

ALBO 2 (213) Luty 2014 r.

gny swoje macki po obrazy stawiajce odbiorc przed trudem mylenia,


przeywania dylematw, o ktre trudno w kinie popularnym? Na pewno
jest to walka o widza, o przetrwanie
mimo e na sali moe by zaledwie
5 widzw, w kocu multipleksy
utrzymuj si z dosownej konsumpcji
- zapach popcornu te moe przycign do kina.
Ciekaw lektur s rankingi na najlepszy film roku na stronach internetowych, czy w prasie filmowej. Przejrzaam je z uwag, nastpnie przeszam do repertuaru multipleksw
i oto wnioski. Ot powtarzaj si
tytuy, ktre przycigny widzw,
mimo e nie oferoway tylko czystej
rozrywki (przeciw ktrej nic nie
mam). Filmy gone mieszaj si
z tymi mniej oczywistymi: Ida, gwna nagroda Festiwalu Filmowego
w Gdyni tu obok ycia Adeli nagrodzonego Zota Palm w Cannes,
o homoseksualnej mioci. Wysoko
notowane w zestawieniach Holly
motors, surrealistyczny obraz zapomnianego nieco twrcy francuskiego
neobaroku, doceniony przez krytyk
(festiwale w Cannes, Toronto), niekoniecznie przeznaczony dla masowej

widowni, znalaz rwnie swoje miejsce w salach multipleksw. To ju


byo; przegldam obecny repertuar
kin i zapowiedzi, i co widz Niebiaskie ony kowych Maryjczykw
zaskakujca poetyka o zapomnianym
ludzie ugrofiskim, gdzie w gbi
Rosji, ich silnej wizi z natur, rytuaach ycia i mierci (Grand Prix
Midzynarodowego Festiwalu Nowe
Horyzonty), Wielkie pikno z wieloma nominacjami i nagrod Europejskiej Akademii Filmowej, zestawiane
ze Sodkim yciem Felliniego, nostalgiczny obraz o niemoliwoci znalezienia pikna, o zakamarkach duszy
tak ukrytych, e sam bohater nie jest
w stanie w peni do nich dotrze. Dla
Od lutego Modzieowa Rada Miejska, Dyskusyjny Klub Filmowy i Miejski Dom Kultury zainicjowali dziaanie
kina objazdowego. Maluchy ze wietlic
rodowiskowych w naszej gminie maj
okazj uczestniczy w zajciach filmowych, w ramach ktrych ogldaj
filmy, bior udzia w konkursach
z nimi zwizanych. Dotychczas kino
odwiedzio Elgnwko i Krlikowo,
w perspektywie nastpne miejscowoci.

i zawiera szereg atrakcyjnych dziaa,


poczwszy od piwno - historycznych,
przez edukacyjne, kulturowe, muzyczne, czy kulinarne, a nawet sportowe. Dugo planowym efektem tych
dziaa ma by oywienie dziedzictwa piwowarskiego na Warmii
i zbudowanie caej otoczki kultury
browarniczej produkcja piwa
wedug starej receptury, przekski
piwne, kultura spoywania piwa,
oprawa artystyczna biesiad piwnych.
Na dwuhektarowej dziace na terenie ldowiska w Grylinach kosztem
8,2 mln z (z tego 3,3 mln z ze rodkw unijnych) powstanie w 2014 r.
pierwsza elektrownia soneczna w regionie. Elektrownia ta bdzie przetwarza energi soneczn (powierzchnia paneli zajmie ok. 6 tys. m
kwadratowych powierzchni) na elektryczn i osignie moc ok. 1 MW co
pozwoli uzyska rocznie ok. 900
MWh czystej energii elektrycznej.
Powiatowo gminna (powiat olsztyski i gmina Stawiguda) spka
Fotowoltaika Gryliny bdzie sprzedawaa wytworzon energi, a wypracowany zysk w pierwszej kolejnoci
bdzie przeznaczony na rozwj ldowiska w Grylinach.

mionikw braci Coen film Co jest


grane, Davis?, prawdziwa uczta obraz peen klisz, tropw z innych filmw tych twrcw, wiadomy zabieg
stylistyczny, ktry moe stanowi
doskona zabaw w odkrywanie ich
na nowo. A przecie filmy Coenw
stanowi fundament kina niezalenego. Wspomn jeszcze Tajemnic Filomeny, rewelacj Festiwalu w Wenecji
w ubiegym roku.
Mona tak dugo wymienia. Czy
jednak kino osobiste i oryginalne, tak
formalnie, jak i merytorycznie, mona
oglda w towarzystwie chrupek,
popcornu, przy wtrze gonej wymiany opinii, powszechnego w duych salach haasu? Na szczcie
mae kameralne kino jest nadal w cenie, zapenia je najczciej widownia
wiadoma, w jakim celu tam si
udaje. I mimo e multipleksy oferuj
rne atrakcje, to nie s one dla
pasjonatw kina na tyle zachcajce,
eby przycign ich do wielkich sal.
Dyskusyjny Klub Filmowy i Miejski
Dom Kultury takie kino odkrywaj,
zapraszajc na tematyczne przegldy
filmowe.
Magdalena Rudnicka

Marzec w kinie w Olsztynku?


1. W oparach PRL. Przegld
filmw dokumentalnych
- 28 lutego i 28 marca
2. Noc Oskarw - 2 marca
3. Kino objazdowe wietlice
rodowiskowe
4. Wagary w kinie. Horror
(konkurs filmowy) - 21 marca

Strona 9

O kobietach nie tylko 8 marca

DYLEMATY FEMINIZMU
Przypomn raz jeszcze znaczenie pojcia feminizm za Wadysawem Kopaliskim w Sowniku wyrazw
obcych i zwrotw obcojzycznych. Feminizm, to: ruch dcy do politycznego i spoecznego rwnouprawnienia kobiet. Do takich celw dyy zarwno sufraystki z krajw anglosaskich, jak i emancypantki europejskie, w tym polskie, na przeomie XIX i XX wieku, w ramach tzw. pierwszej fali feminizmu.
Warto jednak wiedzie, e
pozycja kobiet, nazwijmy to
rwnociowa, bya np. w staroytnym Egipcie. Ok. 2750
p. Chr. w yciu spoecznym
i prywatnym mczyni i kobiety byli rwni. Kobiety
same reprezentoway swoje
prawa przed sdem, nie
musiay korzysta z penomocnikw mczyzn.
Kobiety uprawiay prawie
wszystkie zawody, byy
tkaczkami i zarzdzajcymi
wsiami, lekarkami i sdzinami. W wielu profesjach
kobiety i mczyni zasiadali
obok siebie. Mczyni zajmowali si rwnie pracami
domowymi. Herodot, wczesny grecki historyk, by zdumiony, e w Egipcie kobiety
udaj si na targowisko,
przeprowadzaj transakcje
handlowe i zajmuj si interesami, podczas gdy mowie zostaj w domach i tkaj. Rwnowaga pci znajduje wyraz take w egipskim
jzyku pisanym. Pojedynczych ludzi przedstawia si
w nim jako kobiet lub jako
mczyzn, a jako ludzi,
w liczbie mnogiej, przez
znak odnoszcy si i do
mczyzny i dla kobiety.
Pierwsza znana z imienia
lekarka w dziejach ludzkoci
nosia imi Peseszet. Na jej
grobie w Gizie jest napis:
Peseszet przeoona lekarek. Pierwsz za kobiet
wykonujc funkcje sdziowskie bya ona egipskiego
monarchy Assiut. Istnienie
natomiast krlowych egipskich jest udokumentowane
poczynajc od czwartej dynastii. Rwno (wzgldna)
kobiet i mczyzn nie bya
jednak egalitarna. Spoeczn
hierarchi i moliwoci rozwoju wyznacza przede
wszystkim stan posiadania
i sprawowane przez kobiety
funkcje spoeczne. Kobiety
w niszych warstwach spoecznych speniay w rodzinach wszystkie zadania zwizane z zaopatrywaniem i wychowywaniem. Ze wzgldu
na obowizki domowe pozostawao im mao czasu na

Strona 10

dziaalno pozadomow, na
rozwijanie si pod wzgldem
artystycznym lub na dalsze
ksztacenie. Ale i nieliczne
zachowane wizerunki prostych kobiet wiadczyy, e
byy dumne i wiadome swej
wartoci.
W miar upywu czasu,
pod wpywem plemion wojowniczych, zmienia si rola
kobiet.
I tu historia zatacza koo.
Przenoszc si do Polski XXI
wieku zauwaamy, poza
wyjtkami, e przykadowo
w zwizkach maeskich
panuje partnerstwo. A partnerstwo to prawa i obowizki, a nie przywileje i przysugi. Maonkowie, czy partnerzy, gdy nie maj dzieci do
atwo dziel swoje prawa
i obowizki po poowie, ale
gdy przychodz dzieci to
zaczynaj si problemy
i pytania jak sobie z nimi
radzi? Moe powsta
umowa maeska z tzw.
wykazem zaj i terminarzem. Czy jest jednak
to konieczne? I tak i nie.
To zaley od umiejtnoci
obojga maonkw w porozumiewaniu si i wzajemnym
rozumieniu si, a nie jest to
zwizane z wyksztaceniem,
cho wyksztacenie pomaga.
Jeli chodzi o kwesti

obowizkw domowych, to
zdecydowana wikszo nie
jest zwizana z biologi.
Oczywicie, mczyzna nie
urodzi dziecka i nie nakarmi
piersi. Ale caa reszta?
Mycie podg, przyszywanie
guzikw, gotowanie, oddzielanie biaego prania od kolorowego?
Czy rzeczywicie kobiety
maj jakie dane przez natur
zdolnoci, ktre sprawiaj, e
im atwiej jest spenia babskie obowizki. Zapewne
mczyni i kobiety jednakowo ich nie lubi. S te prace
i czynnoci w domu, ktre
wymagaj po prostu wikszej
siy fizycznej, np. remont.
Faktycznie, sia mska jest
potrzebna, ale kobieta take
w miar swoich si fizycznych jest w ten remont zaangaowana.
Czowieka warunkuje nie
tylko biologia, ale i kultura,
czy te historia.
rde emancypacji kobiet
poszukuje si w hasach
Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Wprawdzie Deklaracja
Praw Czowieka i Obywatela
we Francji rwnouprawnia
tylko mczyzn w 1789 roku,
to jednak Olimpia de Ganges
we wrzeniu 1791r.ogosia
Deklaracj Praw Kobiety
i Obywatelki. Hasa emancy-

pacji kobiet zaczy si pojawia w wikszoci krajw


Europy Zachodniej w okresie
Wiosny Ludw 1848 r.
Polki, poprzez zaangaowane uczestnictwo w Powstaniu Styczniowym, utoroway sobie drog do uzyskania czynnego i biernego
prawa wyborczego ju
w listopadzie 1918 r., a Francuzki mimo tradycji rewolucyjnych dopiero po II wojnie
wiatowej w 1945 r.
Waciwie dopiero II wojna wiatowa staa si punktem zwrotnym, zapocztkowujc zmiany spoecznoekonomicznej roli kobiet
w spoeczestwach zachodnich. Bya ona atwiejsza do
powszechnego zaakceptowania, poniewa wynikaa ze
szczeglnej sytuacji- wyszej
koniecznoci powodowanej
zagroeniem wojennym.
Zatrudnienie kobiet poza
gospodarstwem domowym,
podyktowane koniecznoci
ekonomiczn i potrzeb przetrwania nie naruszao jednak
tradycyjnego podziau rl,
jak i nie likwidowao ich dyskryminacji. Mimo, e wojna
si zakoczya, to jednak
wikszo kobiet, ktre rozpoczy prac zawodow
w czasie wojny, pragny
kontynuowa j nadal. Zmie-

autorka Stanisawa Zitek

niaa si struktura spoeczna


kobiet pracujcych, bo przed
I wojn wiatow pracujc
najczciej bya robotnica lub
niezamna suca, natomiast przed II wojn wiatow pojawiy si rwnie
urzdniczki i nauczycielki,
a po wojnie kobiety zajmujc
si prac umysow osigay
coraz wyszy poziom wyksztacenia.
Wikszo kobiet odnajdywaa swoje powoanie
rwnie w pracy zawodowej,
czy dziaalnoci spoecznej,
a nie tylko w sypialni, kuchni
czy przy koysce. Nadto jednak, coraz wyraniej odczuway trudnoci godzenia rl
zawodowych i tradycyjnie
pojmowanych rl rodzinnych
oraz zmczenie wykonywaniem pracy na dwch etatach.
Potgujca si rozbieno midzy rol kobiety t
propagowan, a realizowan
doprowadzia do drugiej fali
feminizmu w kocu lat szedziesitych XX w. Istotn,
cho nie jedyn, przyczyn
byo te wzrastajce poczucie
dyskryminacji zawodowej.
Dlatego feminizm wpisa si
do wsplnoty de ze
wszystkimi ruchami emancypacyjnymi, np. ruchem praw
obywatelskich, jako czci
skadowej hasa rwnoci
praw ludzkich.
Jest jednak pewien dylemat. Ot ruchy kobiece, jak
i kobiety odbierane s jako
grupa mniejszociowa. To
moe okaza si puapk uzaleniajc kobiety, czy te
organizacje kobiece od faktycznych grup mniejszociowych. Kobiety to poowa
ludzkoci, a nie jaka mniejszo, np. z powodu mniejszej siy fizycznej. Czy kto
sysza, eby mczyni, np.
o wzrocie mniejszym ni
160 cm uwaali si za mniejszo?
Moe dojdzie do trzeciej
fali feminizmu opartego na
partnerstwie, reformach spoecznych solidarnociowych
i na budowaniu mostw,
a nie ryciu okopw. A mog to robi razem kobiety

ALBO 2 (213) Luty 2014 r.

z mczyznami. Rwnowaga spoeczna jest gwarantem rozwoju,


bo kada dominacja jest za
i deprawuje. Na moje oko, nie
widz te nic dziwnego w tym,
aby w podrcznikach przedstawia zarwno sprztaczk,
kuchark, pielgniark, pani
minister (ministr), pani marszaek (marszakini), czy te
sprztacza, kucharza, pielgniarza, ministra, marszaka, oraz to,
e dziemi wsplnie mog zajmowa si i mama i tata.
Na zakoczenie dedykuj
wszystkim paniom piosenk Haliny Kunickiej pt. Dwanacie
godzin z ycia kobiety, do ktrej
muzyk napisa Jerzy Derfel,
a sowa Wojciech Mynarski,
ktry okaza si genialnym obserwatorem duszy kobiecej. Sowa
przytaczam we fragmentach:
Wstaam o sidmej rano
i ju sidma wieczorem
ksik nie doczytan
z trudem do rki bior
stron mi zostao niewiele,
lecz chyba czyta nie bd
przede mn jak na apelu
stano dugim rzdem:
Dwanacie skulonych i drobnych godzin z ycia kobiety,
tak bardzo do siebie podobnych, straszliwie podobnych
niestety,
ta pierwsza psenna,
co zaspa si boi,
ta druga kuchenna,
co chleb rano kroi,
ta trzecia spniona,
co mlekiem si parzy,
ta czwarta, zmczona,
o snu chwilce marzy,
ta pita co wzdycha- p
czarnej zaparzcie,
stano przede mn
dwanacie, dwanacie
Dwanacie zgonionych,
zdyszanych godzin
z ycia kobiety
Podobnych do siebie,
siostrzanych, straszliwie
siostrzanych
niestety,
( ) a po dwunastej
godzinie,
kobieta mylc, jak ja si
wyrobi, dodaje:
I dojrzyj, jeli mnie kochasz
Romeo, godzien litoci,
e jest, cigle jest miejsca
troch
na ma chwil czuoci
w dwunastu zgonionych
i drobnych
niewartych pira poety
straszliwie do siebie
podobnych
godzinach z ycia kobiety

WSZYSTKIEGO
NAJLEPSZEGO
Z OKAZJI DNIA KOBIET!
Stanisawa Zitek

ALBO 2 (213) Luty 2014 r.

SKANSEN PEEN YCIA


Nowa wystawa w Salonie Wystawowym

Polacy z Kresw Wschodnich na Warmii i Mazurach


Historia, niczym patchwork,
zoona jest z rozmaitych ludzkich
losw. Widziana przez ten pryzmat
najbardziej wzrusza, uczy i dowiadcza. Na tym polega niezwyko wystawy Polacy z Kresw
Wschodnich na Warmii i Mazurach,
ktr od 18 lutego mona oglda
w Salonie Wystawowym.
Chcc w peni zrozumie specyfik regionu, w ktrym yjemy naley
uzmysowi sobie jego obyczajowe
zrnicowanie. Skutkiem II wojny
wiatowej byy midzy innymi
migracje ludnoci na Warmii i Mazurach. Dziaania wojenne spowodoway zmiany granic pastwa polskiego
i masowe przesiedlenia ludnoci z jej
ziem ojczystych na Ziemie Odzyskane. Przesiedlecy z dawnych Kresw
Wschodnich, a wic Polacy z obszarw wczonych w granice ZSRR
przede wszystkim z Wileszczyzny
i Woynia - stanowili jedn z czterech
podstawowych grup ludnoci, ktre
po wojnie zamieszkiway ten teren.
Zorganizowane przesiedlenia rozpoczto ju w 1944 roku w trakcie
dziaa wojennych. W ich pierwszej
fazie, to jest w latach 1944-1948, do
Polski przesiedlono ok. 1,5 mln Polakw, w tym na obszar wojewdztwa
olsztyskiego 122 tysice. Wikszo
Kresowian przybya w latach 194546. Przybysze osiedlali si gwnie

Polacy z Kresw Wschodnich na Warmii i Mazurach /fot. Promocja Gminy


w rodkowej i pnocnej czci wojewdztwa, w powiatach: olsztyskim,
ostrdzkim (do ktrego nalea
w tamtym czasie Olsztynek), giyckim, ktrzyskim, pasckim, braniewskim i bartoszyckim. Do naszego miasteczka Kresowianie zaczli
dociera w roku 1945. Pierwsze dane
o grupach regionalnych osiedlajcych
si w Olsztynku pochodz z roku
1946. Wg stanu na dzie 1 padziernika w Olsztynku mieszkao 367
rodzin przesiedlecw - 1268 osb.
Wystawa Polacy z Kresw
Wschodnich na Warmii i Mazurach,
prezentowana wczeniej w Muzeum

Warmii i Mazur w Olsztynie, stanowi


zwieczenie projektu realizowanego
przez t instytucj od 2009 roku. Jego
celem bya dokumentacja ycia
i losw Polakw przesiedlonych ze
wschodu na Warmi i Mazury po
1945 roku. Dusz wystawy stanowi
oryginalne dokumenty, przywiezione
z Kresw sprzty, osobiste pamitki,
fotografie, a take nagrania rozmw
z przedstawicielami rodowisk kresowych. Wystaw z olsztyskiego
zamku wzbogacono eksponatami ze
zbiorw naszego muzeum.
Zachcamy do odwiedzin Salonu
Wystawowego!

Inscenizacja historyczna Wileszczyzna 44


Muzeum II Wojny
wiatowej w Gdasku
oraz Muzeum Budownictwa Ludowego - Park
Etnograficzny w Olsztynku zorganizoway 2 lutego edukacyjn inscenizacj Wileszczyzna '44
na terenie skansenu
w Olsztynku.

Celem wydarzenia byo


zaprezentowanie dziaalnoci Polskiego Pastwa Podziemnego na Wileszczynie i opowiedzenie o zoonej sytuacji politycznej
i narodowociowej na tym
terenie na pocztku 1944 r.
Uczestnicy mogli obejrze odtworzenie bitew,

w jakich brali udzia polscy


partyzanci 70 lat temu:
zdobycie Rudomina, bitwy
pod Worzianami i Radziuszami. Militarne potyczki
byy odgrywane cykliczne
co p godziny, a w midzyczasie widzowie mogli
oglda scenki pokazujce
ycie codzienne polskich
onierzy, sztaby wojsk
niemieckich i sowieckich,
porozmawia z rekonstruktorami. Mogli te skorzysta z ciepego posiku
przygotowanego w oryginalnej kuchni polowej z lat
30. XX w., jednak wczeniej musieli odpowiedzie
na pytania dotyczce historii Armii Krajowej i Wileszczyzny, i tym samym
zdoby specjaln kartk
ywnociow. Dodatkow
atrakcj byy pojazdy militarne: odrestaurowany

samochd KDF 82
Kubelwagen z 1943 r.,
repliki motocykli BMW R
71 i ciarwka Klckner
S-3000.
W odtwarzaniu historycznych scen byo zaangaowanych ponad 50
rekonstruktorw odgrywajcych oddziay polskie,
niemieckie, litewskie i radzieckie. Udzia w inscenizacji wzili czonkowie:
Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznych
AA7, GRH Barbarossa,
SRH Wielka Czerwona
Jedynka, Stowarzyszenia
Trjmiejska Grupa Rekonstrukcji Historycznych oraz
grupy pasjonatw militariw: Apokalipsa i Shannon Securities Inc.
Muzeum II Wojny
wiatowej w Gdasku

Strona 11

Wpleceni w histori Eleonora Danuta i Zdzisaw Pietkiewiczowie


Cz. V

YCIE W KOLORZE I W SEPII

CRKA DZIDKA: Ale


to nie jest tak, e tatu nie
zyska w Olsztynku szacunku
i powaania. Dopiero dzisiaj
tak naprawd przekonuj si
o jego bardzo dobrej opinii,
kiedy na ulicy, w sklepie, na
targowisku ludzie interesuj
si jego zdrowiem, przekazuj pozdrowienia. Wielu
pacjentw systematycznie co
roku przynosi na jego imieniny kwiaty, yczenia. To
chyba o czym wiadczy,
prawda ?
Wracajc jeszcze do zainteresowa taty, to musz
z uznaniem i podziwem
stwierdzi, i s one bardzo
szerokie. Fascynuje go
wszechwiat, kosmos, ale te
m.in. architektura, budownictwo. Ma bardzo dociekliwy umys, cigle jest ciekawy wiata, zadaje pytania
retoryczne i sam szuka odpowiedzi, zastanawia si, analizuje. Uwaam, e ma genialny umys. Poza tym po prostu
lubi ludzi, zawsze chcia im
pomaga. Interesowa si
yciem swoich pacjentw,
pyta o dzieci, wnuki, rne
problemy i jak tylko mg,
stara si im zaradzi. Ludzie
wspominaj go ze zami
w oczach. Jestem przekonana, e dobro wraca i dobrze
si yje wrd tak yczliwych ludzi.
PAN
ZDZISAW:
Patrzc wstecz na swoje
ycie w Olsztynku, musz
powiedzie, e bardzo mi si
ono podobao, a szczeglnie
przyroda dookoa. Uprawialimy z rodzin czynny wypoczynek. Caa rodzina
wietnie pywaa. Ja ktrego
roku zdobyem w Bydgoszczy pierwsze miejsce w pywaniu na 200 metrw stylem
klasycznym. Najwaniejsze
byo jednak to, e miaem
moliwo i chci pomagania
ludziom, nie tylko jako
lekarz, ale po prostu czowiek. Dzisiaj mog powiedzie, e jestem speniony
i szczliwy. Niestety, dopada mnie choroba, ale przecie wiem, e wszystko kiedy si koczy. Dobrze, e
nic nie boli, chocia jestem
ju bardzo saby, z trudnoci
chodz. Mam w kocu 86 lat.
Niektrzy mwi, e to duo,
ale tak naprawd to wszystko
jest wzgldne.

Strona 12

Pastwo Pietkiewiczowie w swoim mieszkaniu


(listopad 2007 r.)
CRKA DZIDKA: Ja
natomiast skoczyam ochron rodowiska na Akademii
Rolniczo Technicznej
w Olsztynie, a pniej pracowaam w biurze projektw
w Gdasku. Miaam bardzo
dobr prac, narzeczonego,
wasne mieszkanie w Gdasku i blisko do rodzicw, co
byo niezwykle istotne. Przyszo zatem rysowaa si
rowo. W Gdasku w listopadzie 1981 roku byy wiatry
i deszcze, zimno, wic zamarzya mi si podr w cieplejsze strony. Pomylaam:
A moe by tak zobaczy
Pary? Dobrze zarabiaam,
wic mogam sobie pozwoli
na takie spenianie marze
i tak si stao. Pomin wraenia z tego cudownego miasta,
gdy szok by dopiero przede

mn. Kiedy 14 grudnia z walizkami staam na lotnisku


w Paryu, okazao si, e
wszystkie loty do Polski zostay odwoane. Wprowadzono stan wojenny. W tej wielce kopotliwej sytuacji musiaam sobie jednak poradzi.
W Paryu mieszkaam u pewnej Amerykanki, ktra
pniej wyjechaa do Nicei.
Pojechaam wic z ni i bardzo mi si tam spodobao
ciepo, morze, palmy. Do
szybko znalazam jak prac
i ju zostaam. Nie znaam
wtedy francuskiego, wic
porozumiewaam si w jzyku angielskim, troch niemieckim. Moje ycie jest
odwrotne do ycia emigracji,
bo ja nigdy nie wyemigrowaam, nie zrzekam si obywatelstwa polskiego, chocia

Dzidka w czasie karnawau - MISS w Nicei (luty 1988 r.)

wiele razy mi to proponowano. Ludzie, ktrzy wyjedaj na emigracj, jad za


chlebem, eby polepszy
sobie ycie. Ze mn byo
odwrotnie. W Polsce miaam
wszystko, byam kim, a we
Francji staam si nikim.
Byam jednak moda, zaradna
i z optymizmem patrzyam
w przyszo. Z firmy w Polsce dostaam rok urlopu na
nauk jzyka, nastpnie drugi
i w kocu zostaam na stae.
Szybko pojawi si narzeczony, pniej by lub, urodzi
si mj jedyny syn. Pocztkowo, z przyczyn ode mnie
niezalenych, rzadko mogam przyjeda do Polski,
ale przez ostatnie lata, na
szczcie, mog to robi
regularnie co dwa miesice.
Za krajem ju nie tskni tak
dramatycznie, tym bardziej,
e jestem tu do czsto, ale
za rodzin bardzo, szczeglnie za rodzicami.
Z ciekawostek mojego
ycia opowiem moe jedn.
Ot na pocztku w Nicei na
utrzymanie zarabiaam ciaem. Brzmi to bulwersujco
i dwuznacznie, a chodzio po
prostu o to, e jako dziewczyn bardzo wysok i szczup, w miar zgrabn, szybko
mnie zauwaono i zaproponowano sesj w charakterze
modelki. Spodobaam si
i przez jaki czas wic w ten
sposb zarabiaam na ycie.
W pewnym momencie byam

Na podstawie wywiadu
z Danut i Zdzisawem
Pietkiewiczami opracowaa
Henryka ebrowska

nawet miss Nicei. Nigdy jednak ta praca mi si nie podobaa. Kiedy tylko opanowaam w odpowiednim stopniu
jzyk francuski, dostaam
propozycj pracy naukowej
na uniwersytecie w Nicei,
gdzie w rezultacie przepracowaam wiele lat w Katedrze
Ochrony Morza rdziemnego. Musiaam nauczy si
nurkowania, poniewa obserwacja ycia pod wod naleaa do moich zawodowych
obowizkw. Byo to fascynujce zajcie - niezapomniane widoki, wieczne wakacje
i zawsze ciepo.
PAN ZDZISAW: Na
koniec chciabym jeszcze
uzupeni mj yciorys
i powiedzie, ze nigdy nie
zapisaem si do PZPR, chocia naciski rnych wadz
byy ogromne. Tylko jako
student byem w Polskiej
Partii Socjalistycznej. Kiedy
ju pracowaem w Olsztynku,
zostaem wezwany do Wojewdzkiego Komitetu Partii
w Olsztynie. Pewien mczyzna mwi do mnie: Wy
jestecie czonkiem PZPR,
a ja go zapytaem: Dlaczego
pan mwi do mnie w liczbie
mnogiej? Zdziwiony odburkn: U nas tak si
mwi. Nie dawaem za wygran: Jeeli uwaa pan, e
jestem czonkiem partii, to
dlaczego nie zwraca si pan
do mnie towarzyszu? On
znowu: Bylicie w PPSie?, wic odpowiadam:
Bylimy. Dialog trwa.
Byo zjednoczenie partii
w 1948 roku?. Nie interesowaem si. Wic jeli
byo zjednoczenie, to znaczy,
e jestecie teraz w PZPR.
Nic mi o tym nie wiadomo.
W takim razie napiszcie
deklaracj, eby was skreli. Nie mog pisa
o skrelenie, skoro nigdy nie
pisaem o wpisanie. Po tym
pamitnym dialogu dano mi
spokj.

ALBO 2 (213) Luty 2014 r.

Wiele lat pniej daem


si namwi na udzia w nadzwyczajnym zjedzie partii.
Podczas swojego wystpienia
wnioskowaem o oddzielenie
PPS-u od PZPR-u. Po moim
wystpieniu gos zabra
I Sekretarz Partii, ktry
stwierdzi, e to niemoliwe,
poniewa jeli rozpadnie si
PZPR, to wkroczy do nas
Zwizek Radziecki. Tak wic
skoczya si moja przygoda
z polityk.
Dobrze si czuj w dzisiejszym naszym miasteczku.
Tak jak ju wspomniaem,
nie podoba mi si tylko zabudowa w centrum, wygld
tych socjalistycznych blokw, ale poniewa s to prywatne mieszkania, nic ju nie
mona zrobi. Nie podoba mi
si te w dzisiejszej codziennoci niechlujstwo jzykowe,
racy upadek poprawnej
polszczyzny. Najgorsze jest
to, ze nawet ludzie wyksztaceni nie dbaj o swj jzyk.
Razi mnie naduywanie
wyrazw z jzykw obcych,
podczas gdy nasza polszczyzna jest przebogata i nie ma
adnej potrzeby zapoycze.
Jeszcze gorzej jest, kiedy
kto wykorzystuje sowa,
ktrych do koca nie rozu-

Oliviez Eckhardt - syn


Dzidki, zakochany w Polsce
mie. Na przykad na kociele
wisiaa informacja: Rewitalizacja kocioa, a przecie
vita to w jzyku aciskim
ycie. To by znaczyo, e
trwaj prace nad oywieniem
kocioa, ktry w takim razie
by martwy. Takich przykadw
mgbym
poda
mnstwo i to mnie bardzo
martwi. Jestem wraliwy na
pikno jzyka polskiego
.Przez cae wieki Polacy walczyli z germanizacj i rusyfikacj, bo kochali swj jzyk
narodowy, a dzisiaj jest on
w takiej pogardzie. A przecie ju Mikoaj Rej pisa:
A niechaj narodowie wdy
postronni znaj, i Polacy nie

gsi, i swj jzyk maj.


Wspominaem ju chyba,
e zawsze interesowaem si
astronomi i tak jest do dzisiaj. Z obserwacji wszechwiata wycignem na przykad wniosek, e kiedy soce wydzielao zdecydowanie
wicej energii ni dzisiaj.
Skoro na Marsie odkryto
wod, to moe tam istniao,
albo istnieje ycie, tak samo
jak na innych planetach. Nie
wiadomo tylko, w jakiej formie. To wszystko jest tak ciekawe, e nie chce si czowiekowi jeszcze umiera.
Niestety, teraz trudno si
yje modym ludziom, poniewa nie maj pracy. Kiedy
narzekalimy na nakazy
pracy, nie mielimy takiego
wyboru jak obywatele dzisiaj, ale z drugiej strony
pracy byo w brd. Nie wiem
w kocu, co jest lepsze.
ycie ma to jednak do siebie, e wszystko mija i to
dobre, i to ze.
Dzisiaj mam ju 86 lat,
a ona 88. Jestemy starszymi, schorowanymi ludmi,
odpoczywamy po trudach
ycia, ale to nie znaczy, e
zupenie odcilimy si od
wiata. Kiedy zdrowie na to
pozwala, chtnie z on

Rodzice i crka Dzidka (Nicea, 15.09.1983 r.)


jedziemy na kaw, np. do
karczmy w skansenie. Nie
lubi si chwali, ale od 1949
roku nie miaem ani jednej
samochodowej stuczki,
a byo tych samochodw ju
kilka. Od czternastu lat
jed Fordem Focusem.
Kiedy z on duo podrowalimy, a zwykle raz w roku wyjedalimy w dusz
podr. Zwiedzilimy Francj, Hiszpani, Niemcy (dawniej to byy NRF i NRD),
Wgry, czciowo Zwizek
Radziecki, m.in. Moskw.
Polecielimy nawet samolotem do Azji, a dokadnie
Abchazji. Zapamitaem, e
byo tam morze i przede

wszystkim ciepo. Z tych


podry zostay wspomnienia
i zdjcia. Oczywicie, zwiedzalimy te Polsk. Wyjedalimy do Zakopanego
na narty i nigdy nie zdarzyy
nam si jakie przykre przygody, np. zamania. Byem
wysportowany, ona rwnie, wic to chyba dlatego.
ycie jest takie ciekawe
i trzeba dba o zdrowie, aby
dopisywao jak najduej
KONIEC
Serdecznie dzikuj crce
P. Pietkiewicz - Zdzisawie
za pomoc w zrealizowaniu
wywiadu.
Henryka ebrowska

DEZ INFORMACJE OLSZTYNECKIE


Olsztynecka
delegacja uczcia
radzieckiego bohatera

rzedstawiciele Klubu Historykw PRL oraz oddziau


Towarzystwa Przyjani PolskoRadzieckiej wzili udzia w uroczystoci skadania kwiatw pod
pomnikiem gen. Iwana Czerniachowskiego. Zrobili to wsplnie
z przedstawicielami wadz Obwodu
Kaliningradzkiego.
Przypomnijmy, e genera Czerniachowski zgin w czasie wizytacji rejonu walk w Prusach Wschodnich w lutym 1945 roku, a wczeniej bra udzia w rozbrajaniu
oddziaw Armii Krajowej.
Przedstawiciele olsztyneckich
rodowisk przyjechali do Pienina
na zaproszenie strony rosyjskiej.
- Ten pikny gest potwierdza jedynie braterstwo broni pomidzy
naszymi narodami - wyjania prezes
Klubu Historykw PRL-u. - Rosjanie ju zapowiedzieli, e w ramach
dobrossiedzkich stosunkw przyjad do Olsztynka, by zoy kwiaty

ALBO 2 (213) Luty 2014 r.

pod tablic upamitniajc posta


Karola wierczewskiego. Odsonimy j 28 marca, w dniu rocznicy
mierci bohaterskiego generaa.

Ostry spr radnych

ieprzyjemnym zgrzytem
zakoczya si ostatnia
sesja rady miasta. Jedna z jej uczestniczek przyniosa bowiem ze sob
komplet figurek odwzorowujcych
swoim wygldem niektrych radnych oraz burmistrza.
- Zauwayem jak wacicielka
lalek zacza nimi manipulowa pod
stoem i co mrucze pod nosem.
Potem wbijaa w figurki szpilki.
W chwil pniej jeden z radnych
straci gos, a innemu dalsze uczestnictwo w obradach uniemoliwi bl
plecw - opowiada roztrzsiony
wiadek zdarzenia.
- Jestem przekonany, e miao to
zwizek z dziaalnoci radnej, bo
wanie w te okolice wbijaa ona
szpilki. Przypominao to znany z filmw obrzd voodoo. Z tego co
pamitam, najduej trwao jednak
pastwienie si nad miniaturk bur-

mistrza. Kobieta wbia w ni co najmniej kilkanacie maych szpileczek.


Radna stanowczo zaprzecza tym
rewelacjom: - By to prezent dla
mojej wnuczki, Chciaam tylko
obszy ubranka laleczek ozdobn
nici Dziwi si, e radni mog wierzy w takie zabobony - oburza si
Halina Jedzicka. - Zamiast szerzy
wiar w gusa, rajcy powinni zaj
si sprawami wanymi dla miasta.
Po tych wydarzeniach burmistrz
uda si na urlop, a dwoje radnych
na rekonwalescencj.

Tajemniczy
sprawca usiowa
przej wadz

czasie urlopu burmistrza


doszo do innego tajemniczego wydarzenia. Do tej pory
nieznany jest sprawca, ktry usiowa wykorzysta fakt nieobecnoci
wadz miasta. - Burmistrz mia
wyjecha na zasuony wypoczynek, jednak zaskoczy nas wszystkich, gdy w poniedziaek normalnie

zjawi si w pracy - opowiada ratuszowy wony. - Moje zdziwienie


wzbudzi jego nieco nienaturalny
gos i chd. Dopiero gdy kilka
godzin pniej podlewaem kwiaty
w jego gabinecie i przyjrzaem si
bliej, zauwayem odmienione rysy
twarzy i nienaturaln, przypominajc gum cer. Wtedy postanowiem wezwa policj.
Okazao si, e tajemniczy osobnik, ucharakteryzowany na burmistrza, zdy podpisa kilkanacie
umw i nominacji. Intruz zwolni
take ze stanowisk kilku dyrektorw
spek miejskich, przejrza urzdow dokumentacj, a by moe
nawet jej cz skopiowa i zabra
ze sob. W czasie gdy patrol usiowa sforsowa drzwi gabinetu burmistrza, sobowtr zdy go opuci
i zej po rusztowaniu.
Na razie nie udao si uj
sprawcy zamieszania. - Prawdopodobnie by to mczyzna susznej
budowy ciaa, w wieku 35-50 lat,
zamieszkay w Polsce - mwi kpt.
Karol Bystry z komendy miejskiej
policji.
Za odnalezienie mczyzny
wyznaczona zostaa wysoka nagroda.

Strona 13

OKRUCHY I OKRUSZKI Z MOJEGO DZIECISTWA


Moi rodzice, Marianna
i Czesaw Jdrzejakowie,
w 1946 roku znaleli
w Olsztynku malekie
mieszkanie bez adnych
wygd na pitrze ocalaej
kamieniczki u zbiegu ulic
Krzywej i Skadowej. Stoi
ona tam do dzi.
Ojciec mia ju w marcu
tego roku prac w kolejowych warsztatach elektrotechnicznych. Codziennie,
take w soboty, dojeda do
Olsztyna rano, pierwszym
pocigiem o godz. 5.40,
a wraca pnym popoudniem, tak jak wikszo pracownikw, ktrzy znaleli
prac poza miejscem zamieszkania.
Jeszcze nie skoczyam
piciu lat, gdy po raz pierwszy zobaczyam Olsztynek, niedue zniszczone
miasteczko. Poniemieck
spucizn dan Polakom na
zagospodarowanie i rozpoczcie nowego ycia po
niszczcej nasz kraj wojnie.
Nie od razu uznalimy
nowe ziemie za swoj ojczyzn. Czasy byy niespokojne,
ludzie yli w niepewnoci
o przyszo. Oczywicie,
jako dziecko nie pojmowaam wwczas, dlaczego
rodzice mwili o prawdopodobnym powrocie ,,do Polski . Ich zapatrywania i opinie o aktualnej sytuacji
przyjmowaam jako pewnik.
Realia byy takie, e osiedlajcy si na tzw. Ziemiach
Odzyskanych i ci, ktrzy tu
mieszkali, musieli ubiega
si o dokument powiadczajcy obywatelstwo polskie.
Mam tak pamitk pismo
ze stycznia 1948 roku wydane przez Powiatowe Starostwo w Ostrdzie. Mj brat

urodzony w 1947 roku w Olsztynku zawsze mwi, e


jest Mazurem. Dla niego to
wanie tu bya jedyna
ojczyzna. Starsze pokolenie
z blem w sercu wspominao
swj kraj lat dziecinnych,
swoj na zawsze utracon
ojczyzn na wschodnich
rubieach dawnej Rzeczpospolitej, piknej Wileszczyzny i yznych okolic Rwnego, ucka czy Royszcz
na Woyniu.
A teraz przeniemy si na
moment do innej krainy do
krainy poezji. Oto wiersz
Tadeusza Rewicza.

,,Oblicze Ojczyzny
Ojczyzna to kraj dziecistwa
miejsce urodzenia
to jest ta maa najblisza
ojczyzna
miasto miasteczko wie
ulica dom podwrko
pierwsza mio
las na horyzoncie
groby
w dziecistwie poznaje si
kwiaty zioa zboa
zwierzta
pola ki
sowa owoce
ojczyzna si mieje
na pocztku ojczyzna
jest blisko
na wycignicie rki
dopiero pniej ronie
krwawi
boli
W pobliu naszego pierwszego mieszkania i wzdu
dzisiejszej ulicy Skadowej
stao kilka parterowych
domw przypominajcych
wiejskie chaupy z zabudowaniami gospodarczymi. Na
ulicy Krzywej - dziwna dla

Moi pierwsi nauczyciele wrd uczniw szkoy podstawowej (rok 1950)


mnie drewniana budowla czynna straacka wiea.
Przy skrzyowaniu z ulic
Chopina zaciekawienie
wzbudzaa stara stodoa
z tzw. pruskim murem, kryta
strzech. Wkrtce spona.
Takie same uyteczne kiedy
budowle stay przy dwch
polnych drogach, jakimi byy dzisiejsze ulice - Ostrdzka i Szkolna. Stodoy spaliy
si doszcztnie w niewyjanionych okolicznociach.
Nasz samotnie stojc
kamieniczk otaczay gruzowiska, straszyy kikuty
kominw i szkielety cian
spalonych domw. Myl, e
te spalone kamienice nie
nadaway si do odbudowy
z rwnoczesnym odtworzeniem ich pierwotnego wygldu. Dlatego zaczo si
wyburzanie pozostaoci
i uprztanie gruzw. Ludzie
czekali na jakikolwiek dach
nad gow. Jeli kto przedstawia te sprawy inaczej,

Na miejscu widocznego pola znajduje si dzisiaj boisko Orlik (rok 1946)


Strona 14

znieksztaca obraz Olsztynka


sprzed 69 lat i obraz ,,przewalajcej si wwczas na
Ziemiach Odzyskanych
historii.
Nigdy nie zapomn tamtych, budzcych groz widokw. I to nie tylko z najbliszego otoczenia, ale i innych ulic, z centrum miasta
przy ratuszu, z ulicy May
Rynek, zniszczonego kocioa, ruin wzdu caej ulicy
Warszawskiej a do przystanku autobusowego.
Teraz atwo jest mwi,
e naleao zrobi to...,
tamto.... w taki sposb....
Parafrazujc sowa znanej
piosenki, powiem tak:
Wtedy pogod dla bogaczy
nawet nie powiao! I tylko
tyle !
A co dziao si w moim
dziecistwie? Wkrtce przeprowadzilimy si do kamienicy przy ulicy Chopina
i zajlimy dwupokojowe
mieszkanie. Koszmarne

obrazy jakby troch oddaliy


si, lecz i tak byy widoczne
z wysokoci pitra.
Kamienica za dzisiejszym
MDK nosia wtedy nr 7
(stara niemiecka numeracja).
Okazaa si na dugie lata
przyjaznym dla naszej rodziny miejscem zamieszkania.
Przed wojn bya wasnoci
jednej rodziny, na co wskazywa rozkad pomieszcze.
Dom mia centralne ogrzewanie, z ktrego jednak zrezygnowano, poniewa zamieszkay tu trzy rodziny.
Budynek z du zagospodarowan posesj robi dobre
wraenie. Pitrowa kamienica miaa osobne wejcie od
ulicy. Z odkrytego tarasu
z balustrad prowadziy do
holu przeszklone drzwi.
Ramy okien,podobnie jak
owo wejcie dla goci, byy
ozdobione rzebionymi elementami. Srebrny wierk na
trawniku, rozoysta lipa
ocieniajca taras, a z pnoc-

Na placu przy murze prawdopodobnie byo


pierwsze targowisko (rok 1946)
ALBO 2 (213) Luty 2014 r.

nego szczytu drzewka rowo kwitncego gogu- dopeniay cao adnie zaplanowanej dziaki. W tym miejscu dodam, ze ulica Chopina
od skrzyowania z Kociuszki a do placyku przy
aptece, wtedy pana Glogera,
miaa dwa szpalery tyche
ozdobnych drzewek, ktre
nazywalimy ryczkami.
Moe warto byoby powrci do tego przyrodniczego elementu ozdabiania
ulic? Chodniki przy naszej
kamienicy i naprzeciwko
niej nie miay wtedy jeszcze
cementowych pyt, wic
zarastay traw.
Nierzadko spotykaam
blisko naszego domu pewn
sdziw kobiet, zawsze
ubran na czarno, o ktrej
moja mama mwia, e jest
Mazurk i mieszka w jednym z domkw na Skadowej. Kobieta prowadzia
koz, trzymajc j na
postronku, rzadko odzywaa
si do przechodzcych obok

niej i kierowaa si w stron


k nad Jemiowk. Niewybredne zwierztko wyskubywao traw, gdzie tylko si
pokazaa.
Jezdnia na caej dugoci
naszej ulicy bya wybrukowana tzw. kocimi bami,
o czym Czytelnicy mog
przekona si sami, ogldajc fotografi. Na jej odwrocie moja mama zanotowaa:
Boe Ciao 1951 rok.
Niech przedstawione tu
fotografie pobudz nasze
wspomnienia z czasw dziecistwa. Czas na zawsze si
w nich zatrzyma. Tu ju nic
si nie zmieni ani ludzie,
ani klimat tamtych dni. I niczego nie da si zakama!
Dzikuj mojej przyjacice Maryni Janiszewskiej
za fotografie dawnego Olsztynka.
W kolejnej czci wspomina bd ssiadw z naszej ulicy.
Alicja Chrzanowska

Procesja Boego Ciaa (rok 1951). W gbi budynek


sdu, dzisiaj Gminne Centrum Zdrowia.

Straacka wiea przy ulicy Krzywej

My si zimy nie boimy


ani zmian zapowiadanych w Karcie
Nauczyciela, dotyczcych skrcenia
nauczycielskich urlopw. Bowiem znakomita wikszo pedagogw Szkoy Podstawowej w Olsztynku oddaa cz
swoich ferii zimowych na rzecz zaj prowadzonych z dziemi w tyme okresie.
Na brak zainteresowanych nie moglimy
narzeka, a oferta bya przebogata: od obozw i zaj sportowych (pika nona,
narty), poprzez warsztaty czytelniczo
kulinarne, na licznych wyjazdach do Olsztyna i wyjciach na Biay Orlik koczc.
W pierwszym tygodniu ferii odbyway
si take zajcia w ramach projektu Kompetencje kluczowe otworz twoj gow,
wic miao moemy stwierdzi, e kade
dziecko, ktre miao ochot spdzi czas
wolny w szkole, miao tak okazj.
Najchtniej jednak odwiedzaj szko
najmodsi, o czym mogli si przekona
nauczyciele zaangaowani w prowadzenie
zaj - mieli pene rce roboty. A program
by niezwykle bogaty: zajcia z zakresu
profilaktyki, bal piamowy, nauka jazdy na
ywach, wycieczka do teatru lalek, na
basen, do mapiego gaju, zabawy integracyjne.
Zapewnienie dzieciom tak licznych
atrakcji wymagao zgromadzenia odpo-

wiednich rodkw finansowych. Wikszo


kwoty przeznaczonej na zorganizowanie
Zimowych harcw uzyskalimy z Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwizywania Problemw Alkoholowych Miasta
i Gminy Olsztynek, ale wspara nas take
Rada Rodzicw przy Szkole Podstawowej
w Olsztynku oraz szerokie grono sponsorw: pastwo Magdalena i Grzegorz Greccy, pani Emilia Witowicz, pani Alina Janeczek, pan Kazimierz Gsiorowski, pastwo
Magdalena i Pawe Ciszkowscy, Tymbrak, za co serdecznie w imieniu dzieci dzikujemy. Jestemy te niezmiernie
wdziczni za wspprac pani Ewie Szerszeniewskiej, pani Marioli Szostek, pani
Sylwii Widmaskiej i panu Waldemarowi
Modkowskiemu.
Mimo niesprzyjajcej aury (byo okrutnie zimno i wietrznie), frekwencja bya
wzorowa.
To byy prawdziwe harce i co warto
zaznaczy bez komputera, ktry powoli
staje si najlepszym przyjacielem
naszych pociech. aden z uczestnikw programu na pewno ani przez chwil za nim
nie zatskni. Za to dzieci stwierdziy, e
bd tskni za nastpnymi tak udanymi
feriami.
Anna Ciesielska

Reklama

SPRZT RTV, SAT, AGD, KOMPUTERY


NAPRAWA
- komputery, laptopy
- telewizory

ALBO 2 (213) Luty 2014 r.

tel/fax 519 29 50,


519 13 87, Olsztynek,
ul. Krtka 2

Strona 15

Kronika MDK-u
W czasie ferii oprcz staych
form prowadzone byy otwarte
warsztaty wokalne, taneczne,
plastyczne, perkusyjne (rwnie
w wietlicach wiejskich, m.in.
w Elgnwku, Makach, utynowie). Na seanse filmowe dla
dzieci i modziey zapraszalimy do kina Grunwald.
Przeprowadzono rwnie otwarte zajcia parkouru i krav magi.
Mimo zaawansowanego remontu w domu kultury poradzilimy
sobie, a proponowane przez nas
imprezy cieszyy si duym
zainteresowaniem m.in. dziki
wsppracy z bibliotek, olsztyneckimi szkoami i wietlicami
wiejskimi.
24 26 I Tegoroczne ferie
rozpoczlimy spektaklem
teatralnym W biegu po biegun
oraz Balem u Krlowej niegu na lodowisku.
27 I W zimowym Turnieju
Piki Nonej do lat 13-tu, w hali
gimnazjum, udzia wzio 6 druyn. I miejsce zajy "JASTRZBIE", II - "WAPLEWO",
a III - "FC OLSZTYNEK".
29 I Zimowy Turniej Piki
Nonej do lat 16. Udzia wzio
8 druyn. Poniej klasyfikacja:
"DYMICE TRAMPKI" - I
miejsce, "FC BAGNO" - II
miejsce, "FACECI W CZERNI"
- III miejsce, "WOJCIECHY" IV miejsce. Zwycizcom gratulujemy! Wszystkim uczestnikom dzikujemy za udzia,
szczeglnie eskiej druynie
trenowanej przez Pana Z. Dzigielewskiego.
31 I Biblioteka Miejska
wsplnie z domem kultury zorganizowaa spektakl teatralny
pica Krlewna w wykonaniu teatru Art.-Re z Krakowa
2 II Konkurs Piosenki
Dziecicej i Modzieowej
Zimowe Skowronki '14.
Udzia wzio 20 wykonawcw.
Statuetki zimowych skowronkw wypiewali: kategoria
modsza I miejsce Amelia
Bartosiak, II m. Julia Kamiska,
III m. Antonina Borowska, kat.
starsza I m. Natalia liewska,
II m Katarzyna Kozowska,
III m. Krzysztof Mierzejewski.

Dzikujemy sponsorom gwnej


nagrody Pastwu Sodownik
Top Market oraz Hucie Szka
w Olsztynku, a take sklepowi
B-Market za drobne upominki.
Pozostae nagrody ufundowa
dom kultury.
3 II Zimowy Turniej Piki
Siatkowej, udzia wzio 6 druyn. I miejsce - "Wilkowo", II
miejsce - "Bez nazwy", III miejsce - "Ory", IV miejsce "Dziewczyny". Dzikujemy
wszystkim za udzia i sportow
rywalizacj.
5 II Spektakl teatralno-cyrkowy Cyrkowe wyczyny clowna i dziewczyny dla najmodszych zgromadzi pen widowni kina Grunwald.

Konkurs Piosenki Dziecicej i Modzieowej Zimowe Skowronki


/fot. Archiwum MDK

7 II Zakoczya si olsztynecka, XVII ju edycja ligi


halowej piki nonej. W tym
roku zmierzyo si ze sob
9 druyn. Na podium stanli:
I miejsce GROM LICHTAJNY, II FRIENDS STAWIGUDA, III APOTEX FUTBOL
CAFE (wszystkie wyniki na
stronie www.mdkolsztynek.pl).
Gratulujemy!
9 II Jedn ze sztandarowych
imprez olsztyneckich ferii s
wybory Maej Miss Ferii,
ktre z roku na rok ciesz si
coraz wiksz popularnoci.
Tematem tegorocznych wyborw by Dziki Zachd, wic
nasze kandydatki prezentoway
si na scenie w rytmie country.
O tytu Maej Miss Ferii 2014
rywalizowao 10 kandydatek Julia Mankw, Emilia Kozowska, Agata Deptua, Wiktoria
Wilkaniec, Zosia Mojsik, Lenka
Droziska, Klaudia Winiewska, Natalia Winiewska, Oliwia
Wilkaniec, Agnieszka Mierzejewska. Tytu Miss Umiechu
zdobya Julia Mankw, Miss
Sodkoci Natalia Winiewska, Miss Foto i Miss Publicznoci Oliwia Wilkaniec, Wice
Miss Ferii Emilia Kozowska,
a MISS FERII 2014 Wiktoria
Wilkaniec. W jury zasiedli:
Edyta Poska sklep Edyta
/sponsor gwnej nagrody miss
ferii i nagrody specjalnej miss
sodkoci/, Grzegorz Pokrzywnicki FHU Max Wszystkiego

Druyna Grom Lichtajny - I miejsce w Olsztyneckiej Lidze Futsalu,


sezon 2013/2014 /fot. Sebastian Lachowicz /Studio R
/sponsor nagrody wicemiss/, Przemysaw Niechwiadowicz restauracja
Zielarnia /sponsor nagrody miss
umiechu/, Sebastian Lachowicz Studio R /sponsor nagrody miss foto/.
Nagrod miss publicznoci i nagrody
rzeczowe ufundowa dom kultury,
a drobne upominki sklep B-Market.
Dzikujemy sponsorom oraz Dyrekcji
Gimnazjum im. Noblistw Polskich
w Olsztynku za udostpnienie sali.
21 II Studenckie Koo Naukowe
Mediewistw Uniwersytetu Mikoaja
Kopernika w Toruniu oraz Bractwo
Rycerskie Konwent witego Piotra
w Olsztynku zorganizoway w kinie
Grunwald otwarte spotkanie powicone historii Olsztynka.

Wkrtce:
7 III Gminny Dzie Kobiet. W programie Muzyka, szampan i mio usyszymy znane przeboje muzyki klasycznej i rozrywkowej. Zapraszamy:
godz. 17.00, sala Gimnazjum im. Noblistw Polskich w Olsztynku.
14 III Koncert jazzowy GRZECH
PIOTROWSKI TRIO. 14 marca
/pitek/, godz. 18.00, Kino "Grunwald"
w Olsztynku. Bil. 25 z przedsprzeda,
30 z w dniu koncertu.
28 III Szkoa Podstawowa w Olsztynku zaprasza na spektakl teatralny Lasy
nie powiedz nic z okazji narodowego
wita onierzy wykltych. Kino Grunwald, godz 17.00.

Zapraszamy!

Miejski Dom Kultury w Olsztynku, ul. Chopina 29, 11-015 Olsztynek, tel./fax. 89 519 22 01,
e-mail: mgok@olsztynek.com.pl, www.mdkolsztynek.pl, facebook/Miejski Dom Kultury w Olsztynku

Strona 16

ALBO 2 (213) Luty 2014 r.

Co sycha w Olimpii?
Okres przygotowa do rundy
wiosennej rozgrywek pikarskich
o mistrzostwo IV ligi przebiega bez
spektakularnych wydarze. Druyna
seniorw Olimpii Olsztynek prowadzona przez trenera Mirosawa
Romanowskiego pilnie trenuje
3 razy w tygodniu, aby przygotowa
organizmy pikarzy do penej
wydolnoci. Na pierwsze treningi
stawili si wszyscy zawodnicy,
ktrzy przyczynili si do ubiegorocznego sukcesu, czyli wywalczenia 3 miejsca w tabeli IV ligi po
rundzie jesiennej. Zajcia odbywaj
si dwa razy tygodniowo w sali
gimnastycznej, plus jeden biegowy
trening terenowy. Dodatkowo
w kad sobot zesp Olimpii
rozgrywa mecze kontrolne na sztucznej murawie penowymiarowego
boiska w Olsztynie na Dajtkach,
a wiosenna aura pozwala na lepsze
przygotowanie si do ligowej walki.
Pierwszy sparring z druyn klasy
okrgowej Tcz Biskupiec zakoczy si wynikiem remisowym 0:0.
Pierwsza poowa meczu przebiegaa pod dyktando Olimpii, ale
fatalna dyspozycja strzelecka nie
pozwolia na zdobycie bramki.
O przewadze wiadczy moe a 15
rzutw ronych wykonywanych
przez naszych zawodnikw. W drugiej odsonie na boisko wybieg
skad rezerwowy i gra si wyrwnaa. Drugi mecz kontrolny rozegrany
zosta w Ostrdzie, gdzie miejscowy III-ligowy Sok pokona nasz
zesp 2:0. Przez 70 minut Olimpia dotrzymywaa pola gospodarzom, a dopiero w ostatnim kwadransie gry osaba i pozwolia na
strzelenie sobie 2 bramek. Kolejny
mecz, tym razem z IV- ligow
Mawiank Mawa, zakoczy si
zwycistwem Olimpii 2:1 (2:0).
Byo to bardzo emocjonujce

i dobre spotkanie w wykonaniu


naszych zawodnikw, a bramki zdobyli: Marcin ukaszewski z rzutu
wolnego i Mateusz Rowicz
wykorzystujc sytuacj sam na sam
z bramkarzem. Ciekawym widowiskiem by mecz z III-ligowym
Motorem Lubawa zakoczony
remisem 4:4 (3:2). W pierwszej
poowie du przewag mieli pikarze Motoru, ale w drugiej zabrako im kondycji i wtedy dominowali
nasi zawodnicy. Bramki dla Olimpii strzelali kolejno; Marcin ukaszewski po dorodkowaniu Mateusza Rowicza, Marcin Rykowski
dobijajc pik odbit przez bramkarza, ukasz Michaowski z rzutu
wolnego oraz Mateusz Rowicz
z linii pola karnego. Do rozegrania
pozostao jeszcze 3 sparringi:
z Bkitnymi Orneta, Warmi
Olsztyn i Stomilem II Olsztyn.
Jerzy Tytz
Szanowni czytelnicy! Niebawem wszyscy staniemy przed
obowizkiem zoenia rocznego
zeznania podatkowego. Od kilku
lat istnieje moliwo odpisania
1% podatku dla dowolnie
wybranej organizacji poytku
publicznego. Nie jest to adne
dodatkowe zobowizanie finansowe dla Pastwa w przypadku
rezygnacji z darowizny, rodki te
trafi do pastwowego budetu.
Spord wielu podmiotw, moecie Pastwo wybra nasz klub Olimpi Olsztynek (KRS
0000086043). Nic Pastwo nie
tracicie, moemy wszyscy razem
jedynie na tym zyska. Jeszcze
raz prosimy o wsparcie nas w ten
sposb, a za okazan przychylno z gry dzikujemy!

Uroczystoci w Szkole Filialnej w Krlikowie

Kochamy babci i dziadka


Dzie Babci i Dziadka to bez
wtpienia wielkie wydarzenie
w yciu szkoy, na stae ju wpisane w kalendarz uroczystoci
szkolnych. W tym wyjtkowym
dniu uczniowie przychodz do
szkoy ze swoimi babciami
i dziadkami, gdzie czeka na nich
wiele miych niespodzianek.
wito to jest niezwyke nie
tylko dla wnuczt, ale przede
wszystkim dla dziadkw. To dzie
peen wzrusze, serdecznoci,
radoci i umiechu, jak rwnie
okazja obejrzenia swoich wnukw
w roli nie tylko uczniw, ale take
aktorw czy piosenkarzy.
17.01.2014 r. gocie nie zawiedli i przybyli tumnie na uroczysto. Po ciepym powitaniu, dzieci
przedstawiy program sownomuzyczny, po czym nastpia
wsplna zabawa i konkursy. Wielk przyjemno sprawiy Babciom
i Dziadkom upominki wykonane

wasnorcznie przez wnuki w postaci laurek i kwiatw. Poczstunek po czci artystycznej by okazj do wsplnych rozmw, wspomnie i artw.Uroczystoci takie
jak ta s niezmiernie potrzebne.
Scalaj to, co w yciu najwaniejsze - rodzin. Integruj rwnie
babcie i dziadkw ze szko.
Ponadto uwiadamiaj nam, e
naley pamita o tym, e w wiecie cenicym kult modoci jest
kto, komu naley si szacunek
i wdziczno za wychowanie
dzieci i wnuczt.
Beata Sawoska

,,Przybieeli anieli"
Choinka szkolna wpisaa si na stae w kalendarz imprez organizowanych w Szkole Filialnej w Krlikowie. Jest ona jednym
z najbardziej oczekiwanych i przyjemnych wydarze dla dzieci.
W tym roku odbya si 24 stycznia.

Reklama

Jaseka pt. Przybieeli anieli w wykonaniu uczniw z klas 0-III


Szkoy Filialnej w Krlikowie.
Pierwszym punktem programu
byy jaseka pt. Przybieeli anieli. W przedstawieniu wzili udzia
absolutnie wszyscy uczniowie
z klas 0-III. Impreza przeplatana
bya wieloma konkursami i zabawami. Najbardziej oczekiwanym
momentem byo oczywicie przybycie witego Mikoaja z workiem prezentw. Pniej ruszyy
w tany nie tylko dzieci, ale rwnie

ALBO 2 (213) Luty 2014 r.

ich modsze i starsze rodzestwo


oraz rodzice. Mona byo podziwia pikne stroje karnawaowe.
Due podzikowania kierujemy do
rodzicw, ktrzy bardzo zaangaowali si w organizacj i sprawne
przeprowadzenie imprezy. Zabawa
bya przednia.
Kierownik
Szkoy Filialnej w Krlikowie
Marzenna Stefanowicz

Strona 17

ycie jest pikne

Rotmistrz Witold Pilecki


onierz niezomny, onierz wyklty,
onierz Rzeczypospolitej utraconej, ostatni
uan Rzeczypospolitej, ochotnik do
Auschwitz, jeden z szeciu najodwaniejszych ludzi europejskiego ruchu oporu w czasie II wojny wiatowej. Jest symbolem Polski,
ktra w wyniku dziaa okupujcych j
sowieckiej Rosji i hitlerowskich Niemieczostaa bezpowrotnie utracona. Nalea do
pokolenia urodzonego pod zaborami, ktrego
misj byo odzyskanie przez Polsk niepodlegoci, a gdy to si dokonao praca dla wielkoci wolnej ojczyzny. Pokolenia wychowanego na cigle ywych tradycjach powsta
narodowych i uksztatowanego przez zawoanie Bg Honor Ojczyzna.

yciorys:
13 maja 1901 w okolicach Nowogrdczyzny
rodzi si Witold Pilecki
1910 rodzina przeprowadza si do Wilna
1914 wybucha I wojna wiatowa
1919 Pilecki docza do oddziau Wojska Polskiego
1921 zdaje egzamin maturalny i awansuje na
komendanta i instruktora oddziau
1922 rozpoczyna studia na Uniwersytecie
Stefana Batorego, na Wydziale Sztuk Piknych.
1931 eni si z Mari Ostrowsk
1938 Pilecki otrzymuje Srebrny Krzy Zasugi za prac spoeczn
1939 wybucha II wojna wiatowa, Pilecki
walczy w kampanii wrzeniowej, potem przechodzi do podziemnej walki z okupantem
1939 Pilecki wraz z onierzami mjr Jana
Wodarkiewicza zakada Tajn Armi Polsk
1940 wadze niemieckie zaczynaj organizowa obozy pracy na ziemiach polskich
19 wrzenia 1940 Witold Pilecki daje si zapa podczas apanki na oliborzu i przewie
do obozu Auschwitz
1943 ucieka z Auschwitz
1944 walczy w Powstaniu Warszawskim
1945 wraca do kraju, gdzie organizuje siatk
wywiadowcz
1947 rotmistrz Witold Pilecki zostaje aresztowany przez wadze komunistyczne
25 maja 1948 o godzinie 21:30 Witold Pilecki zostaje rozstrzelany

Strona 18

ycie jest pikne, to zdanie


ktre cakowicie kontrastuje
z obrazem obozu koncentracyjnego. Jednak, poznajc wspaniay yciorys rotmistrza Witolda Pileckiego, te wanie sowa
nasuwaj si na myl. W 1940
roku Pilecki podj decyzj
o dobrowolnym zesaniu do
pieka. Pod konspiracyjnym
nazwiskiem Tomasza Serafiskiego da si pochwyci w apance na oliborzu, by zosta
przetransportowanym i umieszczonym w obozie koncentracyjnym Auschwitz. Co dao si
i impuls do tak odwanej decyzji? Wedug crki, Zofii Pileckiej-Optuowicz, ojciec kierowa si zawsze patriotyzmem,
odwag, powiceniem i koleestwem. Tak pisa o dumnym marszu na mier 265
Polakw: Przeycia pieka
wyniosy ich ju na pewne
wyyny duchowe - przeywali
tu jednoczenie i niebo i pieko.
Prcz tych co ju zginli, ilu
z nich ju nieraz ryzykowao
ycie dla przyjaciela.
Pilecki pisa raporty o Auschwitz. Wiernie odda obozow
rzeczywisto, bez wyolbrzymie i bez przemilcze. Pisa
z perspektywy czowieka, dla
ktrego pieko stao si rzeczywistoci. Opis ycia w obozie
koncentracyjnym w raporcie
Pileckiego przypomina odrobin film La Vita e Bella
(ycie jest pikne - film opowiadajcy losy ydowskiej
rodziny, zamknitej w jednym
z obozw koncentracyjnych.
Ojciec, starajc si uchroni
dziecistwo swego syna, przekonuje go, e cay ten obz to
tylko gra. Trudnoci i cierpienia
obozowego ycia przedstawia
w formie zabawy). Raport
Pileckiego to rwnie dziennik, w ktrym opisuje mnstwo
przygd i akcji godnych najlepszych hollywoodzkich scenariuszy. Jednym z takich wydarze moe by brawurowa
ucieczka czterech kolegw rotmistrza:
Byem kiedy dawno na filmie 10 z Pawiaka. miem
sdzi, e ucieczka czterech
winiw z Owicimia, najlepszym w obozie autem
komendanta lagru, po przebraniu si w mundury oficerw
SS, na tle warunkw tego pieka, moe by dla filmu kiedy

tematem naprawd doskonaym.


Gwna wartownia (hauptwache) prezentowaa bro.
Lagerfhrer Hans Aumeier,
spieszc konno z Buny na wieczorny apel, spotka auto z oficerami w drodze. Salutowa im
grzecznie, dziwic si nieco, e
szofer prowadzi wz na stary
przejazd kolejowy, ju teraz
zamknity. Auto si jednak
szybko cofno i przejechao tor
w innym miejscu. Zwali to na
wdk i sab pami kierowcy.
Lagerfhrer wrci do
Owicimia na sam apel, gdy
wszyscy ju stali w wyrwnanych blokach. Tu si dopiero
rozegraa scena. Zameldowano
mu, e czterech brakuje na
apelu, a co gorsza - e pojechali
autem komendanta. Dziao si
to w baraku blockfhrerstuby.
Aumeier si prawie wciek,
rwa wosy na gowie, krzycza,
e ich przecie spotka. Potem
z rozpacz cisn czapk na ziemi i ... nagle na gos si rozemia.
Sposb w jaki Pilecki opisuje Auschwitz wynika z faktu, e
ani na chwil nie straci wolnoci. Jego pobyt tam by wyborem. Udao mu si stworzy
regularne oddziay wojskowej
organizacji, oraz przywrci
skazacom ducha walki. On
i jego towarzysze nie byli
winiami, byli onierzami.
W 1943 Pilecki uciek z obozu.
Na wolnoci nadal utrzymywa
kontakty z obozowym podziemiem, oraz udziela wsparcia
rodzinom winiw.
Dobrowolny pobyt w tak
straszliwym miejscu, jak Auschwitz, to najbardziej spektakularny czyn Pileckiego. Jednak,
te niecae trzy lata to tylko uamek wspaniaego ycia. ycia
przepenionego mstwem,
prac i bohaterstwem. Dziaa
aktywnie, tworzy organizacje
konspiracyjne, walczy w Powstaniu Warszawskim, praco-

wa na rzecz spoeczestwa, ale


te, co bardzo istotne, by
wspaniaym mem oraz ojcem
dwjki dzieci.
Przez krtki okres w yciu
Witolda nastpi czas spokoju.
W 1931 roku oeni si z Mari
Ostrowsk i wraz z rodzin
osiedli si w zrujnowanym
majtku w Sukurczach. ona
uczya w szkole. On zajmowa
si gwnie odbudow gospodarstwa i wychowywaniem
dzieci. Prowadzi rwnie szeroko zakrojon dziaalno spoeczn, zaoy kko rolnicze
i mleczarni. Pomimo tak licznych zaj znajdowa czas na
pisanie wierszy i malowanie
obrazw. W 1938 roku za zaangaowanie spoeczne Pilecki
otrzyma Srebrny Krzy Zasugi.
Wspaniae ycie Witolda
Pileckiego koczy si tragicznie. Aresztowany w 1947 roku
przez komunistyczne wadze,
zosta oskarony pod zarzutami
posiadania broni, posugiwania
si faszywymi dokumentami,
oraz przygotowywania zamachw zbrojnych na prominentw reimu komunistycznego.
Po okrutnym ledztwie prowadzonym przez UB mia powyrywane wszystkie paznokcie.
Tortury i mki jakich dowiadczy w tamtym czasie byy
przeraajce. Po ogoszeniu
wyroku Pilecki powiedzia: Ja
ju y nie mog (...) mnie
wykoczono. Bo Owicim
przy nich to bya igraszka.
Zosta skazany na potrjn kar
mierci. 25 maja 1948 roku
Witold Pilecki zosta zamordowany strzaem w ty gowy.
Rotmistrz Witold Pilecki
ogromn ofiar, jak byo
dobrowolne zstpienie do pieka Auschwitz, ale te caym
swoim piknym yciem i zaangaowaniem w walk o wolno Ojczyzny daje nam wzr
godny naladowania. Pikne
ycie warto je poznawa,
kultywowa i przekazywa
przyszym pokoleniom.
Weronika Bukowska

Szkoa Podstawowa w Olsztynku


serdecznie zaprasza na
wieczornic - "Lasy nie powiedz nic..."
28 lutego 2014 o godz 17.00,
kino Grunwald w Olsztynku

rda:Jacek Pawowicz Rotmistrz Witold Pilecki 1901 - 1948 Instytut Pamici Narodowej, Raport Witolda
W (1943), Raport Witolda (1945), http://www.pch24.pl/bo-oswiecim-przy-nich-to-byla-igraszka,2832,i.html,
http://pilecki.ipn.gov.pl/rp/biogram/7081,Rotmistrz.html?poz=5, pilecki.ipn.gov.pl

ALBO 2 (213) Luty 2014 r.

Zapamitaj
imi moje
W wychowaniu chodzi wanie o to, aeby
czowiek stawa si coraz bardziej czowiekiem
- o to, aeby bardziej by, a nie tylko wicej mia,
aby wic poprzez wszystko co ma,
co posiada, umia bardziej i peniej by
czowiekiem, to znaczy,
aeby rwnie umia bardziej by nie tylko
z drugimi, ale i dla drugich.
Jan Pawe II w UNESCO (02.06.1980)
W staraniach o ksztatowanie waciwego modelu
wychowania powinno bra udzia cae spoeczestwo,
poczynajc od rodziny, poprzez osoby sprawujce wadz, szko, rodowisko.
Przyszo zaczyna si dzisiaj, nie jutro mwi Jan
Pawe II; suchajc tych przekazw wszyscy doroli
winni zda sobie spraw z odpowiedzialnoci, jaka na
nas spoczywa wzgldem dzieci. Dlatego dzi musimy
troszczy si o dobre przykady, aby jutro mode pokolenie mogo je wykorzystywa w yciu.
Erskine Caldwel amerykaski pisarz ukazujcy
wypaczenia cywilizacji, w niezwykle piknej sentencji
zawar istot wychowania ..Puste kosy dumnie wznosz si ku socu, kosy pene ziarna w pokorze pochylaj si ku ziemi.
Zadaniem rodzicw i szkoy jest odpowiednie
uksztatowanie modego czowieka, wskazanie granic
pomidzy dobrem i zem, odpowiednich wzorw do
identyfikacji, stwarzanie moliwoci okrelenia, ktrym
kosem warto by.
W edukacji modego spoeczestwa kady element,
kady punkt odniesienia ma znaczenie. Do wanych
elementw w przypadku szkoy naley jej imi.
Wystpujc o nadanie imienia szkole naley mie na
uwadze nieskazitelno przyszego patrona, jego przejrzysto i oddanie najwyszym wartociom, aby
uczniowie mogli odnie si do jego cnt, aby dawa
to, co posiada.
Wrd Polakw wiele postaci zasuguje na imi
patrona Szkoy Podstawowej w Olsztynku, wiele znanych autorytetw. Powinnimy jednak pokoni si
take bohaterom, patriotom, mniej znanym nie ze
wzgldu na wag swoich czynw, lecz ze wzgldu na
przekamywanie powojennej historii, ze wzgldu na ich
niezomno w obronie wolnoci ojczyzny, prawdy,
uczciwoci i wiernoci wobec przyjaci. Zasuguj na
pami i wspominanie cho tyle za utracon modo, plany i marzenia.
Do takich postaci nale onierze wyklci. Ich
powojenne losy, w duym skrcie, moglimy obejrze
w emitowanym niedawno serialu Czas honoru.
Jednym z wielu naznaczonych jest rotmistrz
Witold Pilecki. Osobowo Witolda Pileckiego to zbir
najwspanialszych cech, m. in. mstwo, uczciwo,
odpowiedzialno. Jego prawo moe by wzorem
i przykadem do naladowania dla modego czowieka.
Nadanie szkole imienia bohaterskiego Polaka byoby
jednoczenie zobowizaniem dla uczniw i wychowawcw, aby starali jak najlepiej wypenia pozostawiony
przez Niego testament. Uczniowie mogliby czerpa ze
skarbnicy Jego ycia i uczy si patriotyzmu, dyscypliny, odwagi i gotowoci do najwikszego powicenia
dla drugiego czowieka i Ojczyzny. Rotmistrz Pilecki to
take przykad piknej mioci ojcowskiej i gorliwej
wiary. To wierno idei Bg, Honor, Ojczyzna.
Elbieta oniewska, Beata Bukowska, Maria Sawczuk
Szkoa Podstawowa w Olsztynku

ALBO 2 (213) Luty 2014 r.

MODZI MAJ GOS


W ramach naszego projektu cay czas staramy si analizowa zawd dziennikarza.
Stopniowo przypisujemy mu coraz wicej
niezbdnych cech. W poprzednim artykule
podkrelona zostaa rola odwagi w byciu
redaktorem - obserwatorem i komentatorem
otaczajcej rzeczywistoci. Doszlimy
wsplnie do konkluzji, i prawdziwy dziennikarz nie moe ba si niewygodnych tematw, poniewa swoimi tekstami winien
wzbudza zainteresowanie, prowokowa, ale
przede wszystkim zmusza czytelnikw do
wasnych przemyle. Ustalilimy rwnie,
i dziennikarz powinien by czowiekiem
logicznym i uporzdkowanym, poniewa to

pozwoli mu precyzyjnie operowa sowem


i odkrywa zwizki i zalenoci midzy
rnymi, z pozoru bardzo odlegymi, wydarzeniami. Dlatego te cieszy mnie fakt, i
kilku uczestnikw projektu uczszcza rwnie na zajcia koa szachowego w naszym
gimnazjum. Zastanawiacie si Pastwo jaki
zwizek maj szachy z dziennikarstwem?
Niech sowa jednego z filozofw, ktry
stwierdzi, i 64 pola szachownicy otwieraj w umyle ogrom moliwoci, podobnie
jak 32 litery alfabetu w kulturze, bd
odpowiedzi na to pytanie.
Opiekun projektu Magorzata Zapadka

Gambit krlewski
Za kolebk szachw uznawane s Indie.
Indyjska wersja zwana czaturang, gdzie
gocw zastpoway sonie, zostaa w Persji
przeksztacona w czatrang. Nastpnie, po
opanowaniu tego kraju przez Arabw ulega
kolejnym przemianom, po ktrych powsta
szatrand, w tej wersji hetman mg si
porusza wycznie o jedno pole. Kolejna
ewolucja nastpia po pojawieniu si gry
w Europie, nastpiy wwczas zmiany, ktre
stworzyy zasady najbardziej przypominajce wspczesn gr w szachy. Wtedy
to wanie zmieniono reguy gry, dopracowano zasady poruszania si bierek, pojawiy
si m.in. takie ruchy jak: roszada, mat, promocja.
Gra w szachy uznawana jest za sztuk,
a nie tylko rozrywk. Rozwija intelekt, uczy
logicznego i strategicznego mylenia.
W naszej szkole od pewnego czasu istnieje
koo zwane szachowym. Naszym Gwnym
Strategiem jest pan Marek mijewski, ktry
wtajemnicza nas w arkana tej gry. W kady
pitek po lekcjach zbieramy si pracowni,
aby dokonywa bicia w przelocie, promocji
piona czy roszady. Zdarza si nam rwnie
wykona gambit hetmaski lub krlewski.
Jednake najbardziej upragnionym ruchem
jest oczywicie danie mata. Szachy s uwaane za dug gr, jednake najszybszy mat

zosta wykonany w 2 ruchach. Zosta on


nazwany matem akowskim, szkolnym oraz
gupim. C nie kady jest Kasparowem
czy Carlsenem, ale powtarzamy sobie, e
trening czyni mistrza.
Niektrzy z nas rozgrywaj swoj partie
piewajco za inni po straceniu damy
(krlwki) wpadaj w furi i nic ich ju nie
powstrzyma od zrzucenia pionw z planszy.
A podobno szachy to gra dla ludzi spokojnych i opanowanych Podczas niektrych
partii atmosfera jest tak gsta, e mona j
kroi noem, gdy jest to przecie rywalizacja na mier i ycie. Oczywicie tylko pionw! Tak naprawd podczas naszych zaj
wietnie si razem bawimy i walczymy
ze sob z przymrueniem oka. Cho utaro
si, i szachy to gra tylko dla dwch umysw, mog w ni gra trzy, a nawet cztery
osoby, im nas wicej tym lepsza zabawa
i wicej pomysw na rozegranie mistrzowskiej partii.
ukasz Bondaruk
Bartomiej Moroz

STOWARZYSZENIE NA RZECZ
OSB NIEPENOSPRAWNYCH
I ICH RODZIN W OLSZTYNKU
Przeka 1% podatku organizacjom
poytku publicznego

KRS 0000052660
Pom nam, pomagaj Innym i wesprzyj nasze dziaania
swoim procentem.

Zarzd Stowarzyszenia
Strona 19

artyku sponsorowany

APEl

ZWiZKU lENiKW POlSKich


W RZEcZYPOSPOliTEj POlSKiEj

Drodzy sympatycy lasw!


W dniach 23-24 stycznia biecego roku, rzd w ekspresowym tempie, przeprowadzi przez Sejm
nowelizacj Ustawy o Lasach nakadajc na Lasy Pastwowe ogromne obcienia finansowe
- w latach 2014-2015 kwot 1,6 mld z. (po 0,8 mld z rocznie), a od 2016 roku Lasy Pastwowe maj
co roku wpaca do budetu pastwa kwot 120-150 mln z (2 proc. rocznych przychodw) i to niezalenie od wyniku finansowego. Dziao si to przy sprzeciwie rodowisk zwizanych z lasami i z pominiciem konsultacji spoecznej. Rzd w sposb arogancki i nieprzemylany naoy na Lasy Pastwowe danin, ktra w kolejnych latach moe doprowadzi do zapaci finansowej jednego z niewielu
dobrze dziaajcych przedsibiorstw pastwowych.
Tak wysokie dodatkowe obcienie podatkowe moe ograniczy realizacj zaplanowanych inwestycji
i zmusi Lasy Pastwowe do znaczcego ograniczenia planw rozwojowych. Moe te pozbawi firm
rezerw na likwidacj klsk ywioowych i poarw wielkoobszarowych, oraz rodkw niezbdnych na
odbudow zniszczonych ekosystemw. Niewykluczone bd rwnie ograniczenia zada z zakresu
spoecznej i rekreacyjnej funkcji lasw, edukacji lenej, ochrony przyrody i odbudowy populacji chronionych gatunkw zwierzt itp.
Rzd obiecuje, e znaczna cz pienidzy odebranych lasom (rocznie ok. 650 mln 80%) zostanie
przeznaczona na rozbudow drg lokalnych, ale nie zgodzi si z propozycj lenikw, aby te pienidze zostay bezporednio skierowane do samorzdw.
Lasy Pastwowe, jako jedyne w Europie, utrzymuj si z dochodw wasnych i nie obciaj budetu
pastwa. W innych pastwach lasy s dotowane kwotami rzdu 100 na kady hektar.
Lasy Pastwowe przeszy wiele restrukturyzacji, w tym restrukturyzacj zatrudnienia. Pomimo wzrostu zada w zakresie pozyskania drewna, wysokich wymogw w zakresie ochrony przyrody i coraz
czstszych klsk ywioowych, zatrudnienie zmniejszyo si ze 134 tysicy w 1990 roku do 25,6 tys.
w roku ubiegym.
Intencje rzdu s niejasne i nieuczciwe. Obietnice przeznaczenia pienidzy na drogi syszelimy rwnie wiele lat temu, kiedy to podatek drogowy zosta wliczony w cen paliwa. Okazao si jednak,
e politycy skadaj obietnice podczas kampanii wyborczej, a pniej o nich zapominaj.
Majc na uwadze dobro lasw i ich powszechn dostpno pamitajmy przy urnach wyborczych,
kto nastaje na ich suwerenno i pastwowy charakter. Zwaszcza, e przed nami kilka wyborczych lat.
Nie dajmy si omami jedynie obietnicami, a wrzucajc kartk wyborcz pamitajmy o dziaaniach
podjtych na szkod lasw, pastwa i jego obywateli.
Za Rad Krajow Zwizku Lenikw Polskich w RP
Przewodniczcy Bronisaw Sasin
Strona 20

ALBO 2 (213) Luty 2014 r.

DObRE RADY PANi EWY

JE MISO,
CZY MOE NIE JE
Jak to jest naprawd - je miso, czy moe jednak nie je? Jak prawie w kadej innej
sprawie, take w tej zdania s podzielone. Osoby, ktre nie wyobraaj sobie obiadu bez porcji
misa zdecydowanie powiedz, e miso je naley, natomiast wegetarianie na pewno stwierdz, e miso w naszej diecie jest zupenie zbdne i z powodzeniem mona je zastpi biakiem rolinnym. Sprbujmy wic odpowiedzie na pytanie, czy zdaniem dietetykw miso jest zdrowe?
Powinnimy mie wiadomo, e miso stanowi
istotny element naszej codziennej diety, spoywamy je
najczciej jako dodatek do kanapek i podczas obiadu.
Wprawdzie s osoby, ktre nie jedz misa, czy to
z przekona wiatopogldowych, czy dlatego, e im
miso nie smakuje. Tym niemniej faktem jest, e niewielkie iloci zjadanego misa s nam potrzebne do
zachowania zdrowia. Nie ma bowiem lepszego rda
penowartociowego biaka, ktre jest nie tylko dobrze
przyswajane przez nasz organizm, ale zawiera te
wszelkie niezbdne nam aminokwasy egzogenne. Jest
miso take bogatym rdem dobrze przyswajalnego
elaza, w swoim skadzie ma take cynk, fosfor,
magnez, mied oraz siark, ponadto jest rdem witamin z grupy B, majcych wpyw na dobre funkcjonowanie naszego ukadu nerwowego. Przeciwnicy jadania
misa za najwiksz jego wad uwaaj spor zawarto
w nim tuszczu, a co za tym idzie cholesterolu i nasyconych kwasw tuszczowych. eby jednak nie wyla
dziecka z kpiel dietetycy, ktrzy podzielili rodzaje
mis na czerwone i biae (nie od koloru misa, ale od
iloci zawartego w nim tuszczu), polecaj jadanie mis
biaych, do ktrych naley indyk, kurczak, stru, cielcina i krlik. Ten ostatni, szczeglnie polecany ze
wzgldu na ma ilo tuszczu i delikatny smak, jest
jakby w naszej diecie prawie zupenie zapomniany.
Przecitny Polak zjada krliczego misa rocznie 0,5 kg,
kiedy Francuz, Woch, Hiszpan, doceniajc jego walory,
5-6 kilogramw. Szkoda wic, e ponad 90% hodowanych w Polsce krlikw wysyanych jest na export.
Pamitam jeszcze czas, kiedy prawie na kadej dziace,
czy w przydomowym ogrdku stay klatki z krlikami,
moe wic warto znowu pomyle o miejscu dla zdrowego krliczego misa w naszej codziennej diecie? Do
mis czerwonych zaliczamy natomiast woowin, wieprzowin, baranin, gsin i miso kaczki. Misa te s
bardziej kaloryczne, maja wicej tuszczu i cholesterolu
i dlatego dla zachowania naszej zdrowej diety bdzie
lepiej jada je rzadziej, ni zdrowsze misa biae. Oczywicie, naley pamita o wanej zasadzie obowizujcej w kadym zdrowym ywieniu, eby tak jak
w kadym innym przypadku zachowa umiar, a na
pewno jedzenie misa wyjdzie nam wtedy na zdrowie.
Dietetycy zalecaj jedzenie misa biaego 2-3 razy
w tygodniu, natomiast czerwonego kilka razy w miesicu, nie zapominajmy rwnie, e miso moemy
zastpi rybami, najlepiej morskimi, a eby urozmaici
nasz jadospis jedzmy te roliny strczkowe, ktre s
bogatym rdem biaka. Warto pamita, e jedzc
miso, aby zachowa prawidowe trawienie i zrwnoway dziaanie kwasotwrcze misa w przewodzie pokarmowym, naley je je razem z warzywami. Natomiast,
eby zdrowo przygotowa nasze misko najlepiej je
ugotowa lub udusi bez tuszczu, piec w folii, albo grillowa. Jednym sowem, jedzenie misa, szczeglnie biaego, przygotowanego bez panierki i tuszczu, w towarzystwie bukietu warzyw, jest zdrowe i nie ma powodu,
eby go sobie odmawia.
Ewa agowska- Okoowicz

ALBO 2 (213) Luty 2014 r.

KREMOWA ZUPA
Z KURCZAKA
2 udka z kurczaka,
1,5 litra wody,
4 ziarna pieprzu,
selera,
1 marchewka,
biaa cz pora,
groszek zielony,
natka pietruszki,
sl, pieprz.
Udka zala wod i gotowa
1 godzin na maym ogniu.
Odszumowa, doda pokrojone
warzywa i ziarnka pieprzu,
gotowa do mikkoci. Udka
wyj, pokroi na kawaki,
doda do zupy i wszystko zmiksowa. Doprawi sol i pieprzem. Rozla do talerzy, posypa groszkiem i posiekan
natk.
PIER Z KURCZAKA
NADZIEWANA
SZPINAKIEM
4 piersi z kurczaka,
100 g twaroku,
100 g szpinaku,
1 maa cebula,
1 zbek czosnku,
pieprz, sl,
maso do smaenia.
Na male podsmay posiekan cebul i czosnek. Doda
szpinak (jeli mroony to podsmay na suchej patelni do
odparowania nadmiaru pynu)
Doprawi sol i pieprzem.
Doda mas do sera i wymiesza. Piersi z kurczaka posypa
sol i pieprzem. W kadej piersi
noem zrobi kieszonk i napeni je farszem. Podsmay piersi chwil z kadej strony, a nastpnie piec w piekarniku 25
minut w temperaturze 180.
Podawa pokrojone w plastry.
INDYK Z MORELAMI
1 kilogram piersi z indyka,
3 yki oleju,
yeczki miodu,
1,5 yeczki tymianku,
yeczki kurkumy,
yeczki sodkiej papryki,
yeczki gaki
muszkatoowej,
sl, pieprz, suszone morele.

Olej wymiesza z miodem


i przyprawami. Miso rozci
i rozbi na duy prostokt,
posmarowa poow marynaty,
uoy morele. Zwin, posmarowa reszt marynaty i ciasno
zwiza sznurkiem. Piec 1 godzin w temperaturze 180
w rkawie do pieczenia lub
w brytfance pod przykryciem.
INDYK W PIWIE
60 dag piersi z indyka,
1 szkl piwa,
10 szt pieczarek,
1 cebula,
2 yeczki mki,
3 yki mietany 9%,
2 yeczki masa,
natka pietruszki,
sl, pieprz.
Miso natrze sol i pieprzem
przynajmniej godzin przed pieczeniem. Pieczarki i cebul
pokroi na plasterki. Naczynie
aroodporne wysmarowa
masem. Miso uoy w naczyniu obsypa cebul i pieczarkami, wla szklanki piwa i piec
1 godzin w 180 pod przykryciem. Wla reszt piwa, zwikszy temperatur do 200, nie
przykrywa. Po ostygniciu
pokroi miso na porcje. Sos
z pieczarkami i cebul przela
do rondelka, zagci mk
wymieszan ze mietan.
W naczyniu uoy porcje misa
pola sosem i podgrza. Przed
podaniem posypa natk pietruszki.
KRLIK GOTOWANY
1 krlik pokrojony na 6 czci,
yeczki soli,
yeczki pieprzu,
1 cebula pokrojona
w cienkie plasterki,
szklanki biaego
wytrawnego wina,
szklanki bulionu
drobiowego,
2 yeczki masa,
szklanki posiekanej bazylii,
2 yeczki upraonych
orzeszkw pinii.
Miso oprszy sol i pieprzem, obsmay na male na
patelni i przeoy do garnka.
Nastpnie podsmay cebul,

doda do misa, wla wino


i gotowa okoo 5 minut bez
przykrycia, nastpnie doda
bulion, przykry i gotowa 30
minut do mikkoci misa.
Podawa posypane bazyli
i orzeszkami pinii.
KRLIK ZE LIWKAMI
I MORELAMI

1 krlik podzielony na porcje,


10 dag moreli bez pestek,
10 dag suszonych liwek
bez pestek,
2 szklanki czerwonego
wytrawnego wina,
25 dag posiekanej cebuli,
1 op. mietany 18%,
3 yki oleju,
li laurowy, tymianek,
sl, pieprz.
liwki namoczy w winie
okoo 1 godziny, pod koniec
moczenia doda pokrojone
na powki morele. Miso
oprszy sol, pieprzem
i tymiankiem. Obsmay na
oleju kady kawaek. Przeoy
miso go garnka, doda cebul,
li laurowy, wla 1 szklank
wody i dusi 35 minut. W poowie duszenia doda wino ze
liwkami i morelami. Nastpnie
doda mietan, wymiesza
i przyprawi do smaku sol
i pieprzem. Podawa z ryem
lub makaronem.
WOOWINA
W WARZYWACH
0,5 kilograma woowiny
bez koci pokrojonej w kostk,
2 yki oleju,
6 maych cebulek,
2 marchewki, 3 ziemniaki,
selera, 1 duy por,
2 zbki czosnku,
sl, pieprz.
Miso podsmay na rumiano
ze wszystkich stron. Miso
przeoy do garnka, doda
pokrojone warzywa, wla tyle
wody eby przykrya miso.
Doprawi sol i pieprzem, gotowa pod przykryciem 1,5 godziny do mikkoci misa. Podawa z ugotowanymi warzywami.

Smacznego!
Strona 21

Reklama

Ogoszenia drobne
Sprzedam:
l Tanio dziaki na wzgrzu (Lichtajny). Tel. 796 566 667
l Dziaki przy Orodku Koatek 30-arowe. Tel. 886 473 630
l Mieszkanie przy ul. Towarowej w Olsztynku.
Tel. 796 566 667
l Mieszkanie 49 m2. Waplewo. 3 pokoje, piwnica, ogrdek,
CO, wasnociowe. Tel. 602 123 670
l

Wynajm lub sprzedam kawalerk (20 m2) w kamienicy


w Olsztynku. Tel. 514 902 092

Rne:
l Miae wypadek w cigu ostatnich 16 lat? Zadzwo!!!
Pomoemy Ci uzyska odszkodowanie. Tel. 502 219 784
l Miae wypadek! Sprawd co tak naprawd Ci si naley!
Tel. 796 566 667

bezpatne ogoszenia przyjmowane s


w biurze redakcji (Miejski Dom Kultury w Olsztynku,
ul. Chopina 29, tel./fax. 89 519 22 01, w godz. 8.00-18.00)

Krzywka nr 199

Poziomo:

1) kawalerska, 5) krl na zupe, 9) mowa zakochanych, 10) taniec


wa, 11) twarda, 12) sosy, 13) do przebrania, 14) do zadawania,
15) czas na warzywo, 16) zwierz na nogach, 18) odpowiada,
20) popiera ZUS, 22) skra - nie skra, 24) rolina na wod,
25) wasalstwo, 26) bez opakowania, 27) w idealimie, 28) sie sieci.

8
10
11
12

13

Pionowo:

14

1) w notesie rybaka, 2) poraka z powodzeniem, 3) sprawczyni,


4) policzek w lesie, 6) wojskowy zesp rockowy, 7) super zapach,
8) krtkie przywidzenie, 16) biurokracja na boisku, 17) dugi,
19) cykliczna wichura, 20) palone po piciu, 21) brz, 23) wkad psa.

16

15
18
20

Krzywka sponsorowana przez

17

19

23

22

21

24
25

26

Rozwizania prosimy nadsya na kartkach pocztowych do 15


28
27
marca pod adresem redakcji. Spord prawidowych rozwiza
wylosujemy nagrod - obiad dla 2 osb w Restauracji Zielarnia (ul. Mrongowiusza 29, Olsztynek). Prawidowym rozwizaniem ostatniej krzywki byo haso: Wiele haasu o nic. Nagrody wylosowali: obiad dla
2 osb w Restauracji Zielarnia - Alina Gilewicz z Olsztynka, obiad dla 2 osb w Restauracji z Zielonym Piecem - Hildegarda Olczyk z Olsztynka, kawa z
ciastkiem i lampk wina dla 2 osb w kawiarni Konfitura - Krzysztof Zieliski z Olsztynka.

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

Biuletyn redaguje zesp w skadzie: Wydawca - MDK, redaktor wydania - Katarzyna Waluk, redaktorzy: Wiesaw Gsiorowski, Tomasz Kurs,
Bogumi Kuniewski, Pawe Rogowski (skad komputerowy, zdjcia), Henryka ebrowska, Marta ebrowska, Zygmunt Puszczewicz, Kazimierz Czesaw
Bandzwoek, Ewa Okoowicz-agowska, Robert Waraksa, Magdalena Rudnicka, Stanisawa Zitek. Adres redakcji: 11-015 Olsztynek, ul. Chopina 29,
MDK, tel. 89 519-22-01, woj. warmisko-mazurskie. Zgoszenia reklam w siedzibie redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo skracania i adiustacji tekstw i listw oraz nie odpowiada za tre reklam, ogosze i artykuw sponsorowanych. Miesicznik zrzeszony jest w Polskim Stowarzyszeniu Prasy
Lokalnej z siedzib w Krakowie. e-mail: alboolsztynek@wp.pl. Materiaw nie zamawianych redakcja nie zwraca.
Strona 22

ALBO 2 (213) Luty 2014 r.

Reklama

ALBO 2 (213) Luty 2014 r.

Strona 23

Wybory Maej Miss Ferii


fot. Sebastian Lachowicz /Studio R

Reklama

Você também pode gostar

  • Gazeta 7 13
    Gazeta 7 13
    Documento32 páginas
    Gazeta 7 13
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 7 09
    Gazeta 7 09
    Documento36 páginas
    Gazeta 7 09
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 5 14
    Gazeta 5 14
    Documento32 páginas
    Gazeta 5 14
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 6 12
    Gazeta 6 12
    Documento24 páginas
    Gazeta 6 12
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 5 14
    Gazeta 5 14
    Documento32 páginas
    Gazeta 5 14
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 2 13 PDF
    Gazeta 2 13 PDF
    Documento32 páginas
    Gazeta 2 13 PDF
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 5 15
    Gazeta 5 15
    Documento28 páginas
    Gazeta 5 15
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 7 14
    Gazeta 7 14
    Documento32 páginas
    Gazeta 7 14
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 9 07
    Gazeta 9 07
    Documento24 páginas
    Gazeta 9 07
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 8 10
    Gazeta 8 10
    Documento24 páginas
    Gazeta 8 10
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 8 06
    Gazeta 8 06
    Documento24 páginas
    Gazeta 8 06
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 7 06
    Gazeta 7 06
    Documento20 páginas
    Gazeta 7 06
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 6 10
    Gazeta 6 10
    Documento28 páginas
    Gazeta 6 10
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 7 07
    Gazeta 7 07
    Documento24 páginas
    Gazeta 7 07
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 7 08
    Gazeta 7 08
    Documento36 páginas
    Gazeta 7 08
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 4 14
    Gazeta 4 14
    Documento24 páginas
    Gazeta 4 14
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 7 14
    Gazeta 7 14
    Documento32 páginas
    Gazeta 7 14
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 4 13
    Gazeta 4 13
    Documento32 páginas
    Gazeta 4 13
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 6 16
    Gazeta 6 16
    Documento28 páginas
    Gazeta 6 16
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 6 16
    Gazeta 6 16
    Documento28 páginas
    Gazeta 6 16
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 1 16
    Gazeta 1 16
    Documento24 páginas
    Gazeta 1 16
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 6 13
    Gazeta 6 13
    Documento32 páginas
    Gazeta 6 13
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 2 11
    Gazeta 2 11
    Documento24 páginas
    Gazeta 2 11
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 5 11
    Gazeta 5 11
    Documento20 páginas
    Gazeta 5 11
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 2 13 PDF
    Gazeta 2 13 PDF
    Documento32 páginas
    Gazeta 2 13 PDF
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 4 16
    Gazeta 4 16
    Documento24 páginas
    Gazeta 4 16
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 4 08
    Gazeta 4 08
    Documento32 páginas
    Gazeta 4 08
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 3 16
    Gazeta 3 16
    Documento24 páginas
    Gazeta 3 16
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações
  • Gazeta 2 14
    Gazeta 2 14
    Documento32 páginas
    Gazeta 2 14
    Anonymous aXDJdM
    Ainda não há avaliações