AChuong3P PDF

122
s tay KTTL * Phn 2 - cng trnh thy li * Tp 2
Chng 3
p vm
.v
n
Bin son: PGS. TS. Phm Ngc Qu
3.1. Phn loi v iu kin xy dng

I. c im ca p vm
co
ld
p vm l mt loi p, trn mt bng c dng vm. Trn cc mt ct nm

ngang, p l nhng vng vm, chn ta vo b, v vy cc ti trng hng ngang c
truyn ti b ton b hay mt phn (hnh 3-1).
C-C
A-A
B-B
C
.v
n
2a
Hnh 3-1. S p vm
p vm c nhng c im sau:
1. p vm c khi lng vt liu nh v gi thnh thp nu iu kin cho php
xy dng.
p vm l kt cu siu tnh chu nn, nn chiu dy nh. Chiu dy y p so
vi p b tng trng lc cng chiu cao, nh hn 2 4 ln, c trng hp ti 48 ln.
V d p vm Ladzanuan xy dng nm 1960 (hnh 3-2) cao 67m chiu dy y 13m,
p Vaint () xy dng nm 1960 (hnh 3-3) cao 266m; chiu dy nh 3,9m, y
23m, khi lng b tng ch bng 18% so vi p b tng trng lc. p Tolla (Php)
xy dng nm 1961 (hnh 3-4), cao 88m; chiu dy p t 1,5m n 2,3m.
2. p lc thm tc dng ln p vm nh, do p mng, nhng Gradien thm ln. V
vy cn ch x l iu bt li ny.
3. p vm pht huy c kh nng lm vic ca b tng. ng sut nn trong p vm
khong 50 70 kG/cm2.
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
Hi p ln v Pht trin ngun nc Vit Nam
123
A - p b tng v b tng ct thp
127
.v
n
4. S thay i nhit , s co ngt ca b tng u lm tng ng sut ko trong thn p

vm. V vy khi xy dng p vm, ngi ta thng cha li cc khe thng ng, ch
khi nhit ngoi tri h thp mi lp kn khe, to thnh p vm lin khi.
5. Yu cu v a cht kh cao gi n nh. iu kin a hnh nh hng r nt n
vic la chn p vm.
6. p vm l mt trong nhng loi p lm vic m bo an ton. ng t cng gy
ra tc ng nguy him, nhng p vm c kh nng chu ng tt lc ng t.
4,5
67
65,8 63,0
63,0
3
3
18
18
co
ld
12
0,0
0,0
13
Hnh 3 -2. p vm Ladzanuan (Lin X c)

b)
722,5
725,5
725,5
L=128
463,9
2,43
463,9
88,0
A -A
.v
n
a)
Hnh 3-3. p vm Vaint ()
2,0
Hnh 3-4. p vm Tolla (Php)
II. Phn loi p vm

1. Theo chiu dy tng i ca p = e o / H
- p vm mng khi b < 0,2.
- p vm trng lc khi b = 0,2 0,35.
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
124
- p trng lc - vm khi b = 0,35 0,65.

trong :
e0 - chiu dy chn vm;
H - chiu cao vm.
2. Theo chiu cao p H
- p vm thp, khi H < 25(m).
.v
n
- p vm trung bnh, khi 25 H < 75 (m).

- p vm cao, khi H 75 (m).
co
ld
3. Theo ch lm vic
- p vm dng chn nc.
- p vm trn nc.
p vm Ladzanuan (hnh 3 - 2) c 3 khoang trn nc trn nh v hai l x y.
Thng lu lng n v trn qua p vm chn l: q = 5 20m3/s.m.
4. Theo vt liu xy dng
- p vm xy (vi chiu cao thp)
- p vm b tng
- p vm b tng ct thp.
a)
.v
n
5. Theo hnh dng mt ct ng (hnh 3-5)

b)
rO
aO
Hnh 3-5. Cc dng mt ct p vm
- p c mt thng lu thng (hnh 3-5, b1)

- p vm un cong mt chiu (hnh 3-5, b2; b3)
- p vm cong hai chiu (hnh 3-5, b4; b5; b6)
6. Theo mt bng
p c bn knh ngoi v gc tm khng i (hnh 3-6): bn knh ngoi cc
mt ct ngang khc nhau l nh nhau, mt thng lu p l mt tr trn thng ng,
loi ny n gin, d thi cng. Khi mt ct ngang sng dng U, nu dng loi ny
th bn knh mt ct trong v gc tm khng thay i nhiu gia cc mt ct ngang
khc nhau.
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
125
2,3
100
80
60
40
20
20
40
60
80
100
110
13
12
11
.v
n
14
16
90
4
9,2
=5
4
0,9
r=2 5
r1
Ro
co
ld
2a =150
O
16,72
18
17
20
Hnh 3-6. p vm c bn knh ngoi v gc tm khng i
I-I
5.00
5.00
40
6.53
60
9.00
II-II
II
II
10.88
80
20
.v
n
12.00
120
12.55
34'
33
=1
2a
100
140
12.19
160
10.68
180
6.52
Hnh 3-7. p vm c gc tm khng i
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
126
Khi mt ct ngang sng cng xung y cng thu hp nu gi tm vm khng i

th gc trung tm s kh nh khng kinh t. Trong trng hp ny nn dng loi c tm
v bn knh ngoi khng i, cn tm v bn knh trong thay i t trn xung di
(hnh 3-7).
p vm c gc trung tm khng i (hnh 3-7). Trong trng hp ny tm v
bn knh s thay i theo cao trnh p. Loi ny dng vi a hnh lng sng c dng
ch V hoc hnh thang. hai b c kt hp vi cc on p trng lc.
5.00
20
5.00
.v
n
p vm c gc tm v bn knh thay i (hnh 3-8). Loi ny thch ng vi

mi loi mt ct lng sng, d t c mt ct kinh t.
40
60
7.46
140
5
4
10.58
80
60
80
13.02
100
15.00
120
16.54
40
20
160
17.61
120
180
140
100
60
18.75
18.56
180
100
160
180
.v
n
140
co
ld
Hnh 3-8. p vm c gc tm v bn knh thay i
7. Theo lin kt vi nn b
- Chn vm ngm vi nn.
- Chn vm c khp ni theo ng chu vi (hnh 3-5, b7).
- p vm gm cc da c 3 khp (hnh 3-5, b8).
III. iu kin xy dng p vm

Khi xy dng p vm i hi c nhng iu kin sau:
1. iu kin a hnh
iu kin a hnh nh hng rt ln n hnh dng p vm, b tr cng trnh v
chiu dy p cng nh khi lng vt liu xy dng p.
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
127
L
; n gi l
H
h s tuyn, L l chiu di nh p; H l chiu cao p. H s tuyn nh hng quyt
nh n t s b = e 0 /H, tc l nh hng n chiu dy ca p. Theo kinh nghim,
iu kin a hnh ca tuyn xy dng c c trng bng t s n =
b)
e)
co
ld
a)
.v
n
nu n < 2 v lng khe tam gic c th chn vm c dng trn vi chiu dy khng i
hoc dy hn cc b chn vm (khi bn knh phi ly nh nht v gc tim phi
l gc cho php ln nht theo iu kin m bo cho p ta c chc chn); nu
h s tuyn n > 1,5 0,2 (tuyn xy dng hp) th c th xy dng c p vm; nu
n > 3,5 4,0 th xy dng p vm khng kinh t. Tuy nhin hin nay c nhng p
vm c xy dng vi n=711,0.
f)
1
c)
.v
n
g)
d)
Hnh 3-9. Nhng iu kin a hnh khi xy dng p vm
Ngoi ra hnh dng mt ct ti tuyn xy dng cng nh hng n iu kin xy

dng v lm vic ca p. Nu mt ct tuyn xy dng hnh ch U (hnh 3-9a), chiu
di cong ca vm nh v y p gn bng nhau, do thng xy loi p vm
cn c bn knh vm khng i, chiu dy ca loi ny ln. Nu mt ct c dng hnh
thang (hnh 3-9b) hoc hnh tam gic (hnh 3-9c) loi p vm c bn knh vm thay
i, cn gc tm khng th thay i. Mt ct tuyn xy dng thch hp nht l ch V
(hnh 3-9c), v tuy p lc thu tnh gn y ln, nhng nhp vm li nh, do p c
th lm mng. Ni chung trong xy dng p vm yu cu c mt ct tuyn sng
i xng, khng c ch li lm ln. Nu khng tho mn iu kin trn th cc
phn gn hai b 1 - 2 v 3 - 4 c th xy thnh khi trng lc, phn 2 - 3 lm p vm
(hnh 3-9d, e). Cn trng hp (3-9f) xy hai loi p vm 1- 2 - 3 - 4 - 5 v 3 - 4 - 6
lm vic c lp nhau.
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
128
.v
n
co
ld
.v
n
2. iu kin a cht
Trc nm 1960, ngi ta ch quan tm n ng sut trong p vm. Nm 1959
p vm Malpasset (Php) cao 66m b v. Sau nhiu nm kho st thc a, nghin cu
l lun v thc tin, cc nh khoa hc ch ra:
1.Vng ni vai tri c cu to phn lp song song vi hng lc tc dng t
p ti (cn vai phi p tc dng vung gc vi cc lp ) v vy cc lc y ca p
ti b khng c phn u m tp trung vo mt di hp.
2. Lp chu lc nn p ln, cht li v h s thm b gim hng chc ln, dn n
thot nc km v tng p lc thm.
3. Chn p c cu to on tng.
Ba l do trn chnh chnh l nguyn nhn lm cho vai tri p b trt v p b v
sau khi dng nc ln mc cao nht. S c p vm Malpasset buc ngi ta phi
quan tm n n nh ca p v tnh hnh a cht chn v vai p vm.
Tuyn xy dng p vm phi c hai b cng , chu c ti trng
truyn ti, c hnh ton khi, khng b bin dng ln v khng b nc xm thc.
Yu cu v nn ti y p khng cht ch nh nn p b tng trng lc, v ti trng
ch yu truyn n hai b, song cng phi cng , thot nc v khng b mt n
nh thm.
Trong kho st a cht cn tin hnh khoan, o thm ch phi o ng hm
ngang kho st, phn on kh nng mt n nh, phm vi mt n nh, mt trt c
th xy ra. Xc nh r th nm v phn b ca cc lp . Xc nh cc h s khng
ct f, C theo mu c kch thc ty thuc vo s lng v ln ca cc vt nt trong
. nh gi an ton n nh khng trt. Trn c s ti liu kho st a cht nh
gi iu kin a cht xy dng p vm.
Trong thc t cc yu cu a cht kh t c hon ton, v vy phi c cc
bin php gia c:
- o, khoan ng hm ngang xuyn qua vt nt v b tng truyn lc.
- Khoan pht va b tng lp cc vt nt hoc to mng chng thm.
- o cc h y vt nt, b tng to nn cc cht nt b tng nhm ngn
cc mng , on tng, to nn chnh th.
- o, dn sch vt nt v y b tng thay th.
- Lm tng p vch c thp no d ng lc.
- To rnh, chn khay cm vo phn tt v.v...
Ty tnh hnh a cht c th chn v p dng mt hay nhiu gii php nhm
m bo hai b v y p tr thnh chnh th cng v n nh.
3. c im thi cng
Trong qu trnh ngng kt, nhit b tng ban u tng ln, sau gim dn,
cc khoanh vm b co rt li, trong thn p s pht sinh ng sut ko. Do khi thi
cng khng b tng thnh cc khoanh vm theo chiu ngang m thi cng p vm
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
129
thnh nhiu tr ng t y ln nh p. Khi b tng ngui, th tch n nh, lc

mi ni cc khe gia cc tr ng thnh p vm lin khi. Trong qu trnh thi cng
cc tr c lp nhau khng c tc dng vm, do khng chu c ti trng. V vy
nu p dng nc l p vm th khng th tranh th tch nc trong h cha trc khi
xy dng p xong hon ton c.
I. Xc nh bn knh v gc tm ca vm
.v
n
3.2. Ph-ng php xc nh cc thng s c bn ca p vm
.v
n
co
ld
Theo kinh nghim tnh ton, gc tm nm trong phm vi 2a0 = 150 1800 th khi
lng vt liu xy dng p nh nht, v thng ly trong khong 125 1400. Theo
Buxint nh hng truyn lc ca chn vm vo b nm trong phm vi gc 300, do
khng nn gim gc tm nhiu qu. Gc tm cc vm ti y p c khi chn trong
khong 70 900. Nu cn c vo cc cao khc nhau ca thn p chn gc tm
v bn knh vm thch ng th c th ci thin c trng thi ng sut trong thn p,
gim c chiu dy ca p, do thng chia ra:
1. p c bn knh ngoi khng i v gc tm khng i c mt thng lu
thng ng, mt h lu dc (hnh 3-6).
Tm ca vm trn cc cao trnh khc nhau u cng nm trn mt ng thng.
V bn knh ngoi khng i nn bn knh trong ca vm cng xung gn y p cng
gim dn.
2. p c gc tm khng i v bn knh vm khng i. Loi p ny bo m
chn c gc tm 2a0 ln cho tt c cc khoanh vm theo chiu ng ca p
(hnh 3-7).
3. p c gc tm thay i v bn knh thay i thng c xy dng cc
tuyn c mt ct ch V v c trng thi ng sut tt trnh c cc khuyt im ca cc
loi p trn (hnh 3 - 8).
4. p vm cong hai chiu, trn bnh din l vm cong, mt khc mt ct dc
cng c dng cong theo cung trn hoc theo dng Parabn.
II. Xc nh cao trnh nh p
Vi p vm khng trn, nh p xc nh cao khng cho nc trn qua

nh p.
Cao trnh nh p Z c xc nh nh xc nh cao trnh nh p b tng lc.
Ngha l chn gi tr ln trong hai gia tr tnh theo cng thc (3 - 1), (3 - 2) v cao hn
mc nc l kim tra:
Z = MNDBT + hs + D h +a
Z = MNLTK + hs + D h' + a'
(3 - 1)
(3 - 2)
trong :
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
130
.v
n
MNDBT - mc nc dng bnh thng;

MNLTK - mc nc l thit k;
hs- cao dnh ln nht ca sng khi gp mi p ng vi tc gi ln nht
thit k;
hs- cao dnh ln nht ca sng khi gp mi p ng vi tc gi ln
nht trung bnh;
Dh, Dh' - dnh mt nc do gi ng vi tc gi ln nht thit k v tc
gi ln nht trung bnh;
a, a' - cao an ton.
III. B rng ca p
co
ld
B rng ca p c xc nh ty thuc vo yu cu giao thng, thi cng, qun

l, khai thc, sa cha, du lch, chiu cao p, cu to nh p.
Nu lm ng giao thng th theo yu cu cp ng, cn li c th chn t
510 (m) bng cch m rng nh vm hp l (do chiu dy ca nh vm thng nh).
IV. Chiu dy thn p
.v
n
Trong thit k s b chn chiu dy thn p e0 c th c xc nh nh quan h

e
L
gia b = 0 vi n =
(hnh 3-10).
H
H
Chn n, hay t chiu cao p (H), chiu di nh p (L) tnh ra h s tuyn n.
Tra quan h b vi n (hnh 3-10) trong phm vi gia hai ng gii hn ta c b, t
eo = b.H.
b= Ho
61
3
0,40
0,30
0,20
0,10
62
22 29
II
60
26
39
35
20
41
69
36
23
57
60
6
50 25
18
21
67
11
33
15
5
9
19 2
24
38
54
51
4
14
20
17 32 35
28
20
12
31
20
48
46
44 13 59
56
58
30
53
43 65
49
8 16
56
47
855 2
59
42
1
40
64
61
10
63
37
III
65
66
34
Hnh 3-10. Quan h b =
L
n=
H
e0
L
vi n =
H
H
I- ng cong trong bnh; II- ng cong gii hn trn; III- ng cong gii hn di.
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
131
3.3. tnh ton c-ng p vm

I. Lc tc dng
1. p lc thu tnh
.v
n
Thnh phn nm ngang ca p lc thu tnh tc dng theo hng ng knh. l

ti trng ch yu phi xt n khi tnh ton p vm. Nu mt thng lu xin th xt
n thnh phn thng ng ca p lc thu tnh tc dng ln phn tng cng xn.
2. Trng lng bn thn
3. p lc thm
co
ld
p vm c tit din mng, trng lng bn thn nh, nht l i vi nhng p

vm mng, s n nh ca cng trnh do iu kin truyn lc vo hai b quyt nh. V
vy khi tnh ton khng k n trng lng bn thn p. Ring i vi p vm trng
lc v trng lng bn thn ln nn phi xt n khi tnh ton.
i vi p vm mng v p vm thng thng chiu rng y p b nn p

lc thm tc dng ln cng trnh nh khng cn xt n trong tnh ton.
4. Lc do nhit thay i
.v
n
p vm l mt kt cu siu tnh, tit din mng, do khi c s thay i nhit

bn ngoi v co gin ca b tng trong qu trnh thi cng u pht sinh ng sut
nhit trong thn p. V vy khi tnh ton p vm cn phi xt n lc do nhit thay
i gy ra.
Cc tr-ng hp pht sinh ra lc do nhit thay i
- S thay i nhit khi ni khe v nhit bnh qun tng ma. Trong thi cng
khi nhit b tng trong cc tr ng t n tr s n nh, th bt u ni cc khe
gia cc tr ng. Sau nhit trong thn p s bin i ty theo s thay i c
tnh cht chu k ca nc pha thng lu v nhit kh tri pha h lu. nh hng
trong tng ma c tc dng su vo trong thn p ti 3 6(m) gy ra bin dng co
gin ca b tng v v p gn cht vo hai b nn trong thn p s pht sinh ng sut
nn hoc ko.
Thng ni khe p khi nhit ca cc tr b tng thn p t n nhit
bnh qun nm (i khi ni khe khi nhit b tng cc tr ng t n nhit bnh
qun thp nht trong nm). Nu ly nhit khi ni khe lm chun th khi nhit bn
ngoi tng, b tng thn p s gin n, nh vm s chuyn v v pha thng lu v
khi nhit bn ngoi h thp, s tng ng vi tc dng ca p lc thu tnh v pha
h lu; mt thng lu p s b ko khng c li cho trng thi ng sut trong thn p.
Khi thit k s b, s tng v h nhit ln nht ti cc cao trnh ca thn p
so vi nhit khi ni khe c th tnh theo cng thc kinh nghim sau:
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
132
Dt =
570 57
e + 2,44
( 0 C)
(3 - 3)
.v
n
trong : e - chiu dy thn p, tnh theo mt.

Nu nhit thay i khng u, mt thng lu l t1 v mt h lu l t2, th khi
tnh ton ta xem bin i nhit t t1 n t2 trong thn p theo ng thng v lc y
t +t
Dt tnh bng chnh lch nhit khi ni khe vi tr s trung bnh t tb = 1 2 gia
2
trc vm. Theo kinh nghim th tr s Dt trong trng hp ny vn c th tnh theo cng
thc (3 - 3).
- S thay i nhit khi ni khe v nhit bnh qun ngy, tun. nh hng
ca s thay i ny ch tc dng su vo thn p khong 0,3 0,6m do khng cn
xt n.
co
ld
5. Lc ng t
Khi phng tc dng ca lc ng t song song vi trc p (tc thng gc vi
dng chy) s gy cho p vm mt n nh, v trng hp ny na vm chu lc nn v
na vm cn li chu lc ko. Nh vy khi tnh ton p vm ch xt hai loi lc: p lc
nc pha thng lu (v h lu nu c) v lc do nhit thay i so vi khi khe ni
gy ra. Trong trng hp p vm trng lc tnh thm trng lng bn thn.
.v
n
II. Phn tch n nh ca p vm

n nh ca p vm ch yu da vo s chng ca khi chn vm. Cn kim
tra n nh nhng ni xung yu bao gm c kim tra n nh cc b v ton khi.
1. Tnh ton n nh cc b chn vm
a) Mt tr-t tnh ton
R
2
O
E
D
B
Hnh 3-11. Khe nt

v nh hng n nh trt
Hnh 3-12. Kh nng

mt trt chn vm
Hnh 3-13. Kh nng

mt trt v khe nt
1- kh nng mt trt; 2- khe nt.
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
133
.v
n
Mt trt tnh ton thng l khe nt, on tng. V vy mun chn mt trt tnh
ton hp l cn nm vng tnh hnh nt n, on tng, v d nh hnh 3-11, tuy cng c
khe nt, nhng khe nt 1 nh hng n n nh trt. Trng hp chn vm khng c
nt n (nn tt) nh hnh 3-12 cn phn on mt trt chn vm nh sau: gi R l
hp lc chn vm, t A v AE song song vi mp nn h lu, AB song song vi phng
ca R, AC thng gc vi R. Nh vy lc y theo phng AC l khng c. ng OA
ni A n tm vm, AD song song vi trc i xng ca p. Theo l thuyt th kh
nng mt trt nm trong phm vi (AC, AE). Nhng thc t, khng th xy ra mt
trt vng gia AC v AO. V vy phm vi trt ch xy ra trong khu thu hp gia
AO v AE.
Trng hp chn vm c on tng hay khe nt bt li trng hp th rt c nhiu
kh nng pht sinh mt trt theo hng bt li (hnh 3-13).
co
ld
b) Tnh ton n nh tr-t chn vm
tnh ton n nh trt chn vm, cn thc hin cc bc sau:
- Chia p thnh cc lp vm xem xt. mt lp vm nht nh (hnh 3-14),

gi H l lc hng trc, cn S l lc ct do tc dng ca p lc nc ln vm.
.v
n
- Gi thit mt trt: gi a l gc m mt trt to ra so vi phng ca lc

hng trc H.
Gi V v N l cc thnh phn lc theo phng song song v thng gc vi mt
trt, ta c:
V = H cos a + S sin a
N = H sin a - S cos a
(3-4)
a
V
P
Q
P
G
N
Q
Hnh 3-14. S tnh n nh chn vm

Nu lng sng c dc so vi phng thng ng mt gc y, v vm cn chu
tc dng ca trng lng bn thn G1 v p lc nc thm Wth. Nh vy thnh phn lc
song song v thng gc vi mt nn c tnh nh sau:
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
134
Q = N sin y - G1 cos y
P = N cos y + G sin y - Wth

S n nh ca vm c xt theo cng thc:
(3 - 5)
Pf1 + G 2 sin y.f2 + c. sec y

=
V
(N cos y + G1 sin y - Wth )f1 + G 2 sin y.f2 + c. sec y
=
V
Kc =
.v
n
(3- 6)
trong :
2. Xt n nh trt ton khi
co
ld
G2siny.f2 - lc ma st do trng lng khi ta chn vm sinh ra;

f1 - h s ma st ca mt trt;
c. secy - lc c kt chng ct xn mt trt;
- chiu di mt trt.
Khi tnh ton ta c th gi thit nhiu mt trt xc nh h s an ton Kc. H
s an ton nh nht Kcmin > [K] c quy nh theo quy phm.
a) Kh nng xy ra tr-t theo ph-ng dng chy
.v
n
Mt trt xut hin theo cc hng khe nt

v pha h lu (hnh 3 - 15)
H s an ton chng trt Kc xt theo cng
thc sau:
o
c
g
i
K= t n
1
(3-7)
n
n
b
G n fn + C n A n
d f
h k m
1
1
hoc K =
Hnh 3 -15. Tnh ton

Pn
1
n nh trt mt vm
trong :
Gnfn, CnAn - lc chng trt do ma st v c kt ca tng b phn tc dng ln
mt trt;
n
G n fn
- tng lc gy trt.
b) Mt n nh do b xoay quanh mt bn b
Trng hp ny xy ra khi a cht mt b xu hn b bn kia, lm cho p

bin dng, xem nh b xoay quanh v tr t b cng.
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
135
Ta c cng thc:
Kc =
M cn
M nt
(3 - 8)
trong :
.v
n
Mcn v Mtn - tng cc m men chng trt v gy trt xt vi cc im t.

Trong cc trng hp trn, nu khng tha mn yu cu, cn c bin php x l
m bo an ton.
co
ld
III. Cc ph-ng php tnh ton c-ng p vm

C nhiu phng php tnh ton cng p vm:
- Phng php ng trn thnh mng.
- Phng php vm n thun (vm phng).
- Phng php dm - vm.
- Phng php l thuyt v mng vi vic s dng l thuyt sai phn v
phn t hu hn.
.v
n
1. Phng php ng trn thnh mng

Theo phng php ny vm c xem nh mt phn ca ng trn, chu tc dng
ca p lc nc ri dng cng thc n gin ca ng thnh mng tnh ton. Vic
xem xt nh trn l qu n gin, o tt nhin cha phn nh ng iu kin thc t.
Tuy h s an ton phi ly ln, song c th vn dn n cha tho mn yu cu lm vic
mt s v tr trong vm ng thi li tn km vt liu, tt nhin phng php ny ch
dng cho nhng p vm thp. Khi vm c chiu dy khng i, gc tm c nh th
mc n nh c phn kh d hn. Phng php ny c th dng s b c nh chiu
dy vm lc ban u khi thit k s b.
Xt mt vm c chiu dy e, chiu cao l mt n v (1m) bn knh ngoi rn, bn
knh trong rt, bn knh trung bnh r0, gc tm 2a 0 . Vm i xng chu p lc nc
phn b u P (hnh 3-16).
Nh vy, nu xt cho ng trung tm ca vm (tng ng vi bn knh ro), th p
lc nc p' bin i tng ng c th biu th theo cng thc:
P' = p
rn
rt
(3 - 9)
Ti trng tc dng R (hnh 3-16) c xc nh bng cch ly tch phn ds = roda

cho ton b cung vm, ta c:
a0
a0
R = 2 P ' cos ads = 2p ' r0 cosada = 2p'r0 sin a0 = 2prn sin a0
(3 - 10)
Gi N l phn lc chn vm, t tam gic lc (hnh 3 - 16) ta suy ra:

R = 2Nsina0
(3 - 11)
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
136

90-a o
90-a o
R
P= g. h
90-a o
da
l
90-a o
ao
ao
N
l
.v
n
dd
r
r r a
o
co
ld
Hnh 3-16. S tnh ton ng sut p vm

theo phng php ng trn thnh mng
Kt hp cng thc (3 - 10) v (3 - 11), ta c:
N = prn
Nh vy ng sut trong tit din vm l:
N prn
=
F
e
Ni khc i chiu dy vm tnh theo cng thc:
s=
trong :
prn
p
=
[s]n [s]n sin a o
.v
n
e=
(3 - 12)
(3 - 13)
(3 - 14)
[s]n - ng sut nn cho php ca b tng thn p, thng ly khong 10 20 kg/cm2

(cng tnh cho cc vm di su, tr s ny ly cng nh);
- chiu di ca mt na nhp vm (tnh vi mp ngoi).
Cng t cng thc (3 - 14) ta s tnh c th tch ca vm V =

.2a 0 Re v
180
0
xc nh c vm c th tch nh nht khi 2a0 = 133 34'. Trong thc t gc ny
thng bng 1101200. Nu gc trung tm ln hn th vic b tr gp kh khn v
thng phi o nhiu hai b, mt khc tnh n nh cng km.
2. Phng php vm n thun
a) Tr-ng hp tng qut
Phn chia p theo cc mt ct nm ngang thnh cc vm n, xem nh chu tc

dng ca ngoi lc (ch yu l p lc nc v thay i nhit bn ngoi) mt cch
c lp vi nhau.
Hnh (3-17) l s tnh ton cho mt vng vm. V vm c chiu dy khng
i, nn m men qun tnh J khng i, gc tm l 2a0.
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
137
Trong h vm c bn ny, ti im 0 ca thnh cng tuyt i gi m men X1 = Me,

lc hng trc X2 = Ne v lc ct X3= Ve. V vm chu lc i xng nn X3 = Ve = 0.
Xz =Ve = 0
O
y'
X =N
X=M e 2 e
X2=Ne
l
y
.v
n
ro
da
ao ao
co
ld
Hnh 3-17. S tnh ton theo vm n thun

Theo c hc kt cu, ta c:
X 1 d 11 + X 2 d 12 + D 1p = 0
X 1 d 21 + X 2 d 22 + D 2 p = 0
trong :
(3 - 15)
.v
n
d11; d12 = d21; d22 - cc chuyn v theo hng n lc, do X1 = 1 v X2 = 1 gy ra

trong h c bn.
D1p; D2p - cc chuyn v theo hng n lc, do ngoi lc gy ra trong h c bn.
Trng hp h n lc trn t tm n hi, tr s yo (khong cch t chn vm
n tm n hi) c xc nh nh sau:
S
d12 = d21 =
0
yds
y - y'
= 0
ds = 0
EJ 0 EJ
(3 - 16)
V m un n hi E ca vt liu v m men qun tnh J khng i nn:
yo =
y' ds
o
(3 - 17)
ds
o
T hnh (3 - 17), ta c: y' = r0cosa - r0cosa0= r0(cosa - cosa o )

ds = r0da
Nn cng thc (3 - 17) tnh ra c:
sin a o
- cos a o
yo = r0
ao
(3 - 18)
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
138
T phng trnh (2- 15), trong trng hp ny, ta c:

X1 = M e = X 2 = Ne = -
D1p
(3 - 19)
d11
D2p
(3 - 20)
d 22
T dng tng qut ca l thuyt c hc kt cu:

S
MM
NN
dik = i k ds + i k ds
EJ
EF
O
O
.v
n
(3 - 21)
trong : Mi, Mk, Ni v Nk - m men un, lc dc trc ln lt do Xi = 1; Xk = 1 gy ra

trn h c bn.
co
ld
Trng hp bi ton ang xt c: M1 = 1; M2 = 1; y = y'; N1 = N2 = 1; cosa = cosa0,

ta c kt qu:
s
s
M .y
N cos a
ds
D 2 p = o ds + o
EF
o EJ
o
s
s
2
2
y ds
cos a
d22 =
+
ds
EJ
EJ
o
o
T cc phng trnh (3 - 19); (3 - 20); (3 - 21), suy ra:
s
Mo
ds
ds; d11 =
o EJ
o EJ
.v
n
D1p =
Me =
M o ds
o
=-
w
o
w
s
(3 - 23)
2a o
sin a o
s
F
M o yds + N o cos ads
J o
o
Ne =
M ds
o
ds
(3 - 22)
F 2
y ds + cos2 ads
Jo
o
F
M o yds + N o cos ads
J o
o
12k 4
k5
+
2 3
v sin a o sin a o
(3 - 24)
trong :
1
2 sin 2 a o
k 4 = sin a o + a o +
2
a0
1
sin 2 a o + a o ;
2
= rosinao (chiu di na nhp vm).
k5 =
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
139
e
(chiu dy tng i ca vm)
M men M v lc dc N sinh ra ti mt ct bt k ca vm tnh theo cng thc:

M = M 0 + M e + Ne y
(3 - 25)
N = N0 + Ne.y
(3 - 26)
v=
ng sut ti mp bin ca mt ct tnh theo cng thc:

N M
F W
(3 - 27)
.v
n
s=
trong :
F - tit din mt ct tnh ton (F = e);
e2
);
6
Mo, No - m men, lc dc do ngoi lc gy ra h lc c bn;
e - chiu dy vm.
co
ld
W - m un chng un (W =
b) Tr-ng hp vm chu ti ca n-c
Vm chu ti trng phn b u ca nc p = g h (h - chiu su nc mt vm

tnh ton, g - trng lng ring ca nc).
.v
n
Trong trng hp ny ta c No = prn v Mo = 0 (v phng ca p lc nc i qua

tm vm).
T cc cng thc (3 - 23); (3 - 24) ta d dng xc nh c Me = 0 v Ne = A g h,
vi:
2ro .rn sin a o
12k
k5
( 2 34 +
)
v sin a o sin a o
A=
Nh vy m men M v lc dc trc N mt ct bt k, tnh c:

M = Ne.y
(3 - 28)
N = Necosa + No
(3 - 29)
Trong tnh ton cn ch : tr s y trong cng thc ly gi tr dng trong khong
t chn vm n tm n hi, gi tr m t tm n hi n nh vm:
Trong hnh (3 - 17) ta tnh c:
v:
y1 = f - yo = ro(1 - cosao) - ro(

yo = ro (
sin a o
- cos a o )
a0
sin a o
- cos a o )
ao
M men ti chn vm Mcv (vi y = + yo)
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
140
Mcv = Ne.yo = Aghyo

M men ti nh vm Mv (vi y = - y1)
Mv = - Ne.y1 = -
y1
M cv
y0
Lc dc trc ti chn vm Ncv (khi a = ao): Ncv = (rn + Acosao) gh

Lc dc trc ti nh vm Nv (khi a = 0): Nv = (rn +A) gh
.v
n
ng sut php s ti bin (thng h lu) mt ct chn vm:
N cv M cv N cv 6M cv
=
2
(3 - 30)
F
W
e
e
Trong cng thc du m ng vi ng sut mp bin thng lu, cn du dng
ng cho mp bin h lu.
tin li cho vic tnh ton, N. Klen a ra cng thc bin i:
co
ld
scv =
scv = ghs'
(3 - 31)
trong :
s' - ng sut dn sut: tc l tng ng khi p = gh = 1. Tc gi a ra hai th
hnh (3-18) dng tra tr s dn sut ny cho im chn vm pha h lu s'h, cn
hnh (3-19) cho im chn vm pha thng lu s't.
st'
sh'
.v
n
16
15
40
14
35
13
12
30
11
25
10
9
20
16
14
7
6
5
4
ao
12
18
10
45
50
55
60
65
70
75
80
9
8
7
6
5
0,05
0,1
85
90
0,15
0,2
0,25
0,3
0,35
= e
0,4
l
Hnh 3-18. Biu tnh ng sut

php s'h ti chn vm pha h lu
do p lc nc p = 1 gy ra
ao
2
1
90
85
80
75
70
0
-1
65
-2
60
-3
55
-4
50
-5
45
0,1
0,2
0,3
0,4
= e
l
Hnh 3-19. Biu tnh ng sut

php s't ti chn vm pha thng
lu do p lc nc p=1 gy ra
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
141
T biu hnh (3-19) ta thy lun lun c ng sut nn chn vm pha h lu

v tng khi gc ao v dy vm e gim.
biu hnh (3-20), nhn thy ng sut ko chn vm pha thng lu xut
hin khi ao < 820 v tr s ca n tng ln khi gc ao gim v chiu dy vm tng.
trnh ng sut ko mp thng lu, theo kinh nghim thng chn 2a0 1400.
ng sut ti mt ct nh p sv
N v 6M v
2
e
e
(3 - 32)
.v
n
sv =
co
ld
y du dng tng ng cho mp thng lu, cn du m cho mp h lu; R

rng khc vi chn vm, nh vm mp thng lu lun c ng sut nn, cn mp
pha h lu c th pht sinh ng sut ko. iu ny cn ch x l thit k vm cho
hp l.
c) Tnh ton ng sut do nhit gy ra
.v
n
Trong p vm, khi nhit thay i s gy ra mt ng sut ng k. V vy cn

phi xt n khi thit k p vm. Thng thng th nhit bn ngoi h thp, trong
p pht sinh ng sut ko ln. V th khi thi cng p, ngi ta cha cc khe, chn
thi k nhit bn ngoi thp, lc lp khe khc phc mt phn hin tng bt
li ny.
Trong tnh ton, thng xt cc trng hp sau:
- Khi c s thay i u ca nhit so vi nhit thi k lp cc khe.
- Khi c s thay i nhit khng u mt thng h lu p.
c1) Khi nhit thay i u
Vn dng s hnh (3-17) xt, song bin dng trong vm l do nhit gy ra

ch khng phi ti trng ngoi. V vy No = 0 ; Mo = 0. Nh vy ti tm n hi ch cn
lc dc Net gy ra do thay i nhit .
Khi tnh ton ta da vo iu kin t s gia lc dc Net v Ne do p lc nc
phn b u gy ra bng t s bin dng tng ng ca on vm ds do nhit gy ra
Ddst v do p lc nc gy ra Ddsn.
V Ddsn =
N et Dds t
=
N e Dds n
(3 - 33)
No
ds v Ddst = atds vi a l h s gin n nhit (b tng a = 0,00001).
EF
Mt khc nh ta bit No= ghrn, Ne = Agh v F = e nn t cng thc (3 - 33) suy

ra c:
Net = AEa e t
rn
(3 - 34)
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
142
Tr s t dng khi nhit bn ngoi ln hn nhit khi lp khe v m khi

ngc li.
Bit tr s Net, ta xc nh c m men v lc dc trc ti mt ct bt k ca vm
theo cng thc:
M t = N et .y
.v
n
(3 - 35)
N t = N et . cos a
Ta c th xc nh c ng sut bin mt ct chn vm theo cng thc bi ton
nn lch tm:
N et . cos a o
6 N et .y o
(3 - 36)
e
e2
Du dng thuc v bin thng lu. Ta thy khi nhit bn ngoi ln hn nhit
lp khe (t > 0) th chn p pha thng lu pht sinh ng sut nn, cn ngc li
sinh ko. iu ny cho thy khi nhit bn ngoi h hn nhit lp khe th c hai
bin mt ct chn p s sinh ng sut ko. l iu bt li. V vy cn ch chn
thi im lp khe cho thch hp.
co
ld
st , cv =
c2) Do chnh lch nhit
.v
n
Trng hp c thay i nhit , nhng mt pha c nhit t1 v pha kia l t2.

tnh ton trong trng hp ny trc ht ta cn xt s thay i nhit t thay i
u t nhit lp khe ti nhit trung bnh ttb = 0,5(t1 + t2) theo cch nu trn. Sau
xt n s chnh lch nhit Dt = t1 - t2.
+
ds
ttb
+ Dt
t1
Dd s
t2
Dds
sD t
Hnh 3-20. S tnh ton vm do chnh lch nhit
Do s khc nhau v nhit ny m bin dng hai pha bin ca phn t vm ds

so vi trc gia (hnh 3-20) c tnh theo cng thc:
Dds aDt
=
ds
2
2
ng sut ti bin ca phn t tnh c theo nh lut Hook:
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
143
Dds
1
s Dt = 2 E = EaDt
ds
2
M men do Dt gy ra:
(3 - 37)
s Dt e 2
1
1
. . e = Eae2 Dt = Ea.v 2 . 2 .Dt
(3 - 38)
2 2 3
12
2
Pha c nhit cao t1 sinh ng sut nn, cn pha c nhit thp t2 pht sinh
ng sut ko.
Bng (3-1) cho thy tnh hnh v t hp ng sut ti mt s im ca mt ct vm
do p lc nc v thay i nhit gy ra. Trong bng du dng biu th ng sut nn,
du c (*) th hin c th i du, cn du m ch ng sut ko.
.v
n
MDt =
Bng 3-1
nh vm
co
ld
Chn vm
Dng ti trng
Mt
thng lu
Mt h lu
Mt
thng lu
Mt h lu
+*
+*
- Nhit bn ngoi tng so vi nhit ni khe
- Nhit bn ngoi gim so vi nhit ni khe
- Nhit thng lu ln hn h lu
- p lc nc phn b u
.v
n
- Nhit h lu ln hn thng lu
3. Phng php dm - Vm (Bi ton khng gian)

Phng php vm ngang n thun ch xt tng vm ring c ct theo mt
ngang. Thc t p vm l kt cu khng gian, ngha l ngoi hng ngang, p vm
cn lm vic theo phng thng ng, cc phng php dm - vm k n thc t ny
gm c:
- Phng php vm - dm nh.
- Phng php nhiu vm - nhiu dm.
a) Ph-ng php vm - dm nh
Trn hnh (3-21): mt ct A - A l s ca dm nh. Dm c phn thnh

nhiu on, c chiu cao a tng ng vi cc lp vm nm ngang ca p. p lc nc
tc dng ln p cc phn t ny ln lt l p1, p2,... pi... pn vi pi= ghia, (h i l chiu
su ca nc trung tm ti phn t th i). Ti phn t ny gi bin dng ca vm l fi,
cn bin dng ca dm l fri. Nu gi p lc nc ti phn t tc dng ln vm l piv
v cho dm l prv, ta d dng nhn thy rng bin dng fiv chnh do tc dng ca fi gy
ra, cn bin dng ca dm fr li do tt c cc ti trng pr1, pr2..., prn gy ra. Ta bit
rng pi = piv + pir hay pir = pi - piv. V vy c th biu din cc bin dng theo cc h
thc sau:
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
144
fiv = j(piv)
fri = yi(pir, pr2..., prn) = yi[(p1 - p1v), (p2 - p2v),...,(pn - pnv)]
A
A-A
g.h
g . hr
.v
n
hi
g . hv
g . hi
g . hv
co
ld
Hnh 3 - 21. S phn phn b ti trng ln vm v dm
V bin dng mt im khng i nn, ta c:

f1v = f1r ; f2v = f2r,.... fiv = fir..., fnv = fnr.
Nh vy c mt h thng n phng trnh xc nh n s p1v, p2v,..., piv,... pvn:
.v
n
j1 (p 1v ) = y 1 [(p 1 - p 1v )(p 2 - p 2v ),..., (p i - p iv ),..., (p n - p nv )]
j 2 (p 2v ) = y 2 [(p 1 - p 1v )(p 2 - p 2v ),..., (p i - p iv ),..., (p n - p nv )]
..............................................................................
v
v
v
v
v
j n (p n ) = y n [(p 1 - p 1 )(p 2 - p 2 ),..., (p i - p i ),..., (p n - p n )]
(3 - 39)
Cng thc tnh bin dng ca dm c th tham kho c hc kt cu cn tr s

bin dng ca vm c th dng cng thc sau:
gh nv rn ro (a o - sin a o )(1 - cos a o )
sin 2a o 1 - cos 2a o
Ee a o +
2
e2
a o 1 +
2
12ro
jn (pnv = gh nv ) = f nv =
(3 - 40)
trong :
rn, ro - bn knh ngoi v bn knh trung bnh ca vm;
e - chiu dy vm;
ao - mt na gc trung tm vm.
b) Ph-ng php nhiu dm - nhiu vm
Phng php nhiu vm - dm nh ch xt mt dm cng xn qua nh vm nn

khng phn nh c s phn b khng u ca ti trng nc trn khoanh vm.
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
145
Phng php nhiu vm - nhiu dm l phng php tnh ton p vm chnh xc

hn. p vm c chia thnh nhiu khoanh vm c cng chiu cao v nhiu dm c
cng chiu rng bng cc mt phng ngang v cc mt phng ng theo hng ng
knh. Nu hnh dng mt ct tuyn p khng thay i t bin th ly khong cch
gia cc khoanh vm bng nhau.
.v
n
g . hr v
g.h
a)
b)
co
ld
Hnh 3-22. S phn phi ti trng cho dm v vm trn mt nm ngang
- Ni chung chn 5 7 khoanh vm v tng cng xn (hnh 3-22) vm v dm

nn giao nhau ti b p (tr dm qua nh vm).
.v
n
- Phng php tnh ton c dng hin nay vn l phng php th ti trng.
u tin cn c vo kinh nghim, tham kho kt qu tnh ton cc cng trnh xy
dng m phn biu ti trng nc cho c hai h thng vm v dm. Cn c vo biu
ti trng ca vm v dm tnh bin dng ti cc im chung. Nu bin dng ti
cc im chung ca hai h thng khng bng nhau th phn b ti biu ti trng
nc v vic tnh ton lp li nh ln u, n khi bin dng ti cc im chung bng
nhau (hoc tnh gn bng nhau). Sai s cho php v bin dng ti cc im chung ca
hai h thng vo khong 5 10%. Da vo biu phn b ti trng cui cng tnh
ni lc v ng sut trong thn p.
Cn c vo l lun trn ta c th tnh c cc bc tnh ton ca phng php

th ti trng nh sau:
- Chn h thng vm v dm tnh ton.
- iu chnh theo hng ng knh:
Phn biu ti trng cho khoanh vm v dm.
Tnh bin v theo hng ng knh ca khoanh vm v dm di tc dng
ca ti trng theo hng ng knh.
So snh tr s bin v ti cc im chung ca khoanh vm v dm; phn li
biu ti trng.
Tip tc tnh ton n khi bin v ca im chung gn bng nhau th dng.
- iu chnh theo hng tip tuyn, tc iu chnh bin v theo hng tip tuyn
ca khoanh vm.
- iu chnh theo hng quay ca mmen, tc iu chnh bin v gc.
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
146
- Tin hnh iu chnh tr li: Khi iu chnh bin v theo hng tip tuyn v
hng quay ca mmen, ta iu chnh li bin v theo hng ng knh. n y mi
kt thc qu trnh tnh ton iu chnh tm ti trng thnh phn tc dng ln khoanh
vm v dm. Khi lng tnh ton rt ln, gim nh vic tnh ton c th ch iu
chnh bin v theo hng ng knh, v y l loi bin v ch yu.
.v
n
- Tnh ton ni lc v ng sut:

Cn c vo biu ti trng iu chnh m tnh ni lc v ng sut ti
cc im tnh ton.
Tnh ton ng sut chnh ti cc im tnh ton.
.v
n
co
ld
Trong tnh ton c th s dng cc bng lp sn cc sch chuyn hoc s

dng cc phn mm tnh ton.
Ngoi cc phng php nu trn, ngy nay trong nhiu p vm ln, khi thit k
ngi ta cn dng phng php l thuyt n hi tnh ton. Kt qu tnh ton cho
thy t hiu qu kinh t cao l p vm mng, cong hai chiu. Vic dng l thuyt v
mng trong bi ton khng gian, dng phng php sai phn, phn t hu hn, lp cc
chng trnh, gii trn my tnh in t s cho kt qu ph hp v chnh xc hn. Cc
phng php ny c ng dng ngy cng nhiu, tt nhin phc tp v khi lng tnh
ton rt ln. My tnh l mt cng c rt cn thit khc phc kh khn ny.
Ngoi ra, mt im cn lu trong thit k p vm l vn bin hnh nn. S
bin hnh nn rt nh hng ti iu kin lm vic ca p. V vy trong thit k p
vm cn tnh ton bin hnh nn v x l khng ch bo m s lm vic an ton ca
p. Vn ny c nghin cu k trong cc ti liu chuyn .
Trng thi ng sut bin dng, tr s v hng ca cc lc truyn t p vo nn,
bn v n nh ca p cng nh ca nn p phi c xc nh qua tnh ton v
nghin cu thc nghim l bt buc. Khi tnh ton ng sut bin dng cn ch ti c
trng hp c k ti thi cng, thi cng xong, qu trnh tch v tho nc h cha,
ng t.
Nu nh cc iu kin bn i vi cc b mt yu ca khi khng tho mn
cn c bin php gia c b. Nu nn hoc b c iu kin a cht khng u, y kh
nng chu lc cng cn x l cho ng nht bng cc gii php thch hp.
3.4. cu to ca p vm
I. Dng p vm trn bnh din v trn mt ct ng
1. Dng p vm trn bnh din
Dng thng thng ca p vm trn bnh din l cung trn v chiu dy khng
i t nh vm n chn vm. Trong trng hp ny ng p lc do ti trng nc
gy ra truyn qua tm cung trn, do m men un s bng khng hoc nh hn so vi
cc p vm khc. Vic thi cng p vm dng cung trn cng d dng hn.
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
147
Nhng nm gn y bt u thit k loi p vm c dng Elip hoc Parabn trn

bnh din. T vic phn tch ng sut cho thy, ng sut chn vm ln hn ng sut
nh vm, nn chiu dy chn vm c th chn dy hn nh.
2. Dng p vm trn mt ct ng
Dng p vm trn mt ct ng c th l
.v
n
- Dng mt thng lu thng ng, mt h lu dc (xem hnh 3-6). Dng ny c

p vm c bn knh ngoi khng i v gc tm khng i. Khi tm ca vm
trn cc cao trnh khc u nm trn mt ng thng.
- Dng mt thng lu v mt h lu u c dng cong (xem hnh 3-7). Dng ny

c p vm c gc tm khng i (nhng c bn knh thay i t trn xung di).
Trong trng hp ny tr dm cng xn gn gia p, cn li cc mt ct gn hai
b u nghing v pha thng lu.
co
ld
- Dng cong theo cung trn hoc Parabn (xem hnh 3-8). Dng ny gp p
vm c bn knh thay i v gc tm thay i.
15
0
12
0
100
68
70
68
68
150
140
120
100
80
60
.v
n
130
100
70
II. V -ng vin thn p

T ti liu bit v a hnh, a cht v
chiu cao p, chng ta v c ng vin thn
C
p, cch v ng vin thn p vm c gc
tm thay i v bn knh thay i theo cc bc
sau (hnh 3-23).
B
A
0
1) Xc nh qu tch ca cc tm im vm.
73.
88
1
R
120
Trong v d ny qu tch l trc OC i xng
O
qua cung AB (A v B l hai giao im ca trc
nh p vi cc ng ng mc).
2) V cung ABC tc nh vm. Khi v cung
ny phi ch n nguyn tc l dng ng bn
knh cung tng i nh, gc tm ln v ct
Hnh 3-23. Cch v p vm
ng ng mc (tc b) mt gc nh khng qu
300 (cn c vo ngh ca Buxinet, lc truyn t vm vo b trong phm vi gc 300)
y chn 2ao = 1200 v ro = 173 (m).
3) V vm nh p, chiu dy s b 2 - 6 (m), chn 4 (m).
4) V mt ct theo cung ABC ca lng sng; khi v mt ct ny cn ch p
phi xy trn nn t tt, do mt ct phi ng vi nn v nu c phn khng
i xng th phi tng khi lng b tng.
5) B tr cc khoanh vm cc cao trnh khc nhau, thng l bt u t khoanh
vm nm 1/3 chiu cao p k t y p tr ln (v vng ny ng sut trong thn
p ln) trong v d ny bt u bng cao trnh 90 (m).
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
148
C th vi khoanh vm ny tin hnh nh- sau:
- Chn gc tm ca khoanh vm ny l 2ao = 880 khi chn gc tm phi chiu c

cc gc tm nm trong gii hn gc tm ti nh p v y p ( y 1200 ~ 700)
v thng ly bin i t l vi cao trnh. Trc ca vm lun lun ct cc ng ng
mc mt gc khng nh hn 300. Ni chung cn trnh cho p vm, khng b nghing
nhiu v pha thng lu (nu gc tm ca cc vm gn y p qu ln s lm cho cc
vm pha trn kh b tr v p c th b nghing v pha thng lu).
- Cn c vo cng thc c =
.v
n
- Ti im A' (hoc B') giao im ca trc vi cc ng ng mc 90 v bn

knh ca vm ct OC vi gc a = 440 v xc nh c tm im O', ng thi v bn
knh trong ca vm.
ghr1
s b tnh chiu dy ca vm c th tnh gi
[s]
.v
n
co
ld
thit r1 trc khi tnh e v sau cha li, nhng tr s [s] ly ln hn khi tnh vm ta
t do. phn trn ca p ly bng 50 - 60 kg/cm2, cn y p ly bng 20 - 30
kg/cm2. Cn c vo cc bc c th v cc khoanh vm khc.
Mi ln v mt khoanh vm u phi tnh i tnh li nhiu ln, ng thi phi v
mt ct p i chiu.
i vi cc loi p bn knh hoc gc tm c nh th phng php v ng
vin cn n gin hn.
Ngoi ra cn ch my im sau: mp ngoi ca vm trn khng ct mp ngoi
ca vm di (k t1/3 chiu cao tr ln) tr ch chn vm, v cc vm nm trong
vm c b dy ln nht (ti 1/3 chiu cao). Mp h lu ca vm nh nn b tr tip
tuyn vi mp h lu ca cc khoanh vm di hoc bao st v ca cc cung h lu
vm di nm trong phm vi ca n.
III. Cu to p vm
1. Cu to nh p
Chiu dy nh p vm rt nh khong t 1,5 2,0 khi cn lm ng giao thng

qua p phi m rng nh p bng cc bn cng xn v pha h lu. Khi cn trn nc
th nh p thit k nc c th phun xa khi chn p. chng xi cho h lu c
th xy tng thp pha h lu to thnh h nc - hoc gia c h lu. Chiu dy
lp nc trn trn nh p vm khng nn qu 2,0 4,0 (m). Hnh thc kt cu nh
p vm trn nc ph thuc vo loi ca van chn nc nh trn (hnh 3-24).
Trong thn p vm c th t cc ng ng tho nc di su a nc vo
cc tuc bin nh my thu in nm sau p. Trng hp ca van cng tc thng
t mt sau p, cn pha trc ch b tr li chn rc thun tin cho vic ng
m. Cng c trng hp t ng x nc di su, kt hp vi tho nc t nh p.
Kinh nghim cho bit, p vm c kt hp tho l trn mt l bin php xy dng kinh
t hn khi xy cc cng trnh tho l ven b.
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
149
a)
c)
e)
.v
n
b)
f)
d)
h)
g)
Hnh 3 - 24. Cc hnh thc cu to nh p
co
ld
2. Thit b thot nc
Thng trong p vm p lc nc thm tc dng thn v nn p nh, nn
nhiu khi khng cn b tr thit b thot nc. Tuy nhin, khi p vm tng i dy,
th cng cn b tr thit b thot nc thn v nn p. Vic b tr ny cng ging nh
p b tng trng lc.
.v
n
Thit b thot nc trong thn p l nhng ng c ng knh khong 615 (cm),

b tr cch mt p thng lu khong 12 (m). Thn p cng b tr hnh lang i
li kim tra v tp trung nc.
nn cc thit b thot nc b tr sau cc mng xi mng chng thm v tp
chung nc vo hnh lang.
1,35
1,04
1,3
1.48
1,0
0.9
0,6
1.0
3,0
0.8
4,1
3. Khe p
Trong p vm thng c hai loi khe: Khe chu vi v khe thi cng (hnh 3-25).
1.3
Hnh 3-25. Khe trong p vm
Hnh 3-26. Cc khe thi cng ca p vm
1- khe thi cng; 2- khe chu vi.
1- b tng ct thp; 2- bi tum;

3- kim loi chng thm; 4- ng pht xi mng.
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
150
Khe thi cng cng cn gi l khe nhit . Khe ny phn p vm thnh cc on

tng thng ng trong thi k thi cng. Khe cch nhau khong 715 (m); chiu rng
khe 0,71,2 (m). Khe lp to thnh p vm thi k nhit bn ngoi h thp,
trnh cho p pht sinh ng sut ko khi thay i nhit . Khe lp bng b tng hoc
va xi mng v c cc bin php chng thm tt (hnh 3-26).
Hnh 3-27. Cu to
ca khe chu vi
.v
n
co
ld
1- dm b tng ct thp;
2- thot nc;
3- ct thp;
4- nha chng thm;
5- tm ng.
4
3
Khe chu vi, thng dng trong trng hp mt ct sng ni xy dng p khng
c hnh dng i xng hoc li lm khng u. V vy ngi ta to phn st nn nh
mt b (kim p b tng trng lc) to cho phn cn li c dng i xng. Nh vy
phn b ta vo nn v b, cn thn p ta vo b theo dng khp (hnh 3-27).
Khe chu vi c tc dng trnh cho p chu ng sut cc b, m cn ci to c trng
thi ng sut trong thn p.
b)
.v
n
4. Ni tip vi b
p vm ni tip vi b v nn cn t c hai yu cu sau: chng thm v to
iu kin truyn lc tt xung nn v sang hai b. t c yu cu chng thm cn
lm chn khay n su vo nn v di chn khay l mng chng thm bng xi mng.
Khi ni tip chn p v b cn phi no vt loi vn phong ho, sau dng tia
nc mnh hoc phun ct c tc ln lm sch. Phi x l cho mt tip gip
gia b tng chn vm v b l mt phng hng tm vm. Nu chiu dy chn vm
ln th c th lm thnh nhiu cp (hnh 3-28).
Hnh 3-28. Ni tip

chn vm vi b
a)
r2
r1
r3
a) Chn vm mng;
b) Chn vm dy.
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn
151
Chng 3 p vm
122
3.1. Phn loi v iu kin xy dng
122
I. c im ca p vm
II. Phn loi p vm
III. iu kin xy dng p vm
122
123
126
I. Xc nh bn knh v gc tm ca vm
II. Xc nh cao trnh nh p
III. B rng ca p
3.3. tnh ton c-ng p vm
129
129
130
131
co
ld
I. Lc tc dng
II. Phn tch n nh ca p vm
III. Cc phng php tnh ton cng p vm
3.4. cu to ca p vm
129
.v
n
3.2. Ph-ng php xc nh cc thng s c bn ca p vm
146
146
147
148
.v
n
I. Dng p vm trn bnh din v trn mt ct ng

II. V ng vin thn p
III. Cu to p vm
131
132
135
____________________________________________________________________________________________________________
www.vncold.vn

AChuong3P PDF

Enviado por

Dados do documento

Título original

Direitos autorais

Formatos disponíveis

Compartilhar este documento

Compartilhar ou incorporar documento

Opções de compartilhamento

Você considera este documento útil?

Este conteúdo é inapropriado?

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

AChuong3P PDF

Enviado por

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

122

s tay KTTL * Phn 2 - cng trnh thy li * Tp 2

Bin son: PGS. TS. Phm Ngc Qu

3.1. Phn loi v iu kin xy dng

p vm l mt loi p, trn mt bng c dng vm. Trn cc mt ct nm

A - p b tng v b tng ct thp

4. S thay i nhit , s co ngt ca b tng u lm tng ng sut ko trong thn p

Hnh 3 -2. p vm Ladzanuan (Lin X c)

Hnh 3-3. p vm Vaint ()

Hnh 3-4. p vm Tolla (Php)

II. Phn loi p vm

s tay KTTL * Phn 2 - cng trnh thy li * Tp 2

- p trng lc - vm khi b = 0,35 0,65.

- p vm trung bnh, khi 25 H < 75 (m).

5. Theo hnh dng mt ct ng (hnh 3-5)

Hnh 3-5. Cc dng mt ct p vm

- p c mt thng lu thng (hnh 3-5, b1)

A - p b tng v b tng ct thp

Hnh 3-6. p vm c bn knh ngoi v gc tm khng i

Hnh 3-7. p vm c gc tm khng i

s tay KTTL * Phn 2 - cng trnh thy li * Tp 2

Khi mt ct ngang sng cng xung y cng thu hp nu gi tm vm khng i

p vm c gc tm v bn knh thay i (hnh 3-8). Loi ny thch ng vi

Hnh 3-8. p vm c gc tm v bn knh thay i

III. iu kin xy dng p vm

A - p b tng v b tng ct thp

Hnh 3-9. Nhng iu kin a hnh khi xy dng p vm

Ngoi ra hnh dng mt ct ti tuyn xy dng cng nh hng n iu kin xy

s tay KTTL * Phn 2 - cng trnh thy li * Tp 2

A - p b tng v b tng ct thp

thnh nhiu tr ng t y ln nh p. Khi b tng ngui, th tch n nh, lc

3.2. Ph-ng php xc nh cc thng s c bn ca p vm

II. Xc nh cao trnh nh p

Vi p vm khng trn, nh p xc nh cao khng cho nc trn qua

s tay KTTL * Phn 2 - cng trnh thy li * Tp 2

MNDBT - mc nc dng bnh thng;

B rng ca p c xc nh ty thuc vo yu cu giao thng, thi cng, qun

IV. Chiu dy thn p

Trong thit k s b chn chiu dy thn p e0 c th c xc nh nh quan h

Hnh 3-10. Quan h b =

A - p b tng v b tng ct thp

3.3. tnh ton c-ng p vm

Thnh phn nm ngang ca p lc thu tnh tc dng theo hng ng knh. l

p vm c tit din mng, trng lng bn thn nh, nht l i vi nhng p

i vi p vm mng v p vm thng thng chiu rng y p b nn p

p vm l mt kt cu siu tnh, tit din mng, do khi c s thay i nhit

s tay KTTL * Phn 2 - cng trnh thy li * Tp 2

trong : e - chiu dy thn p, tnh theo mt.

II. Phn tch n nh ca p vm

a) Mt tr-t tnh ton

Hnh 3-11. Khe nt

Hnh 3-12. Kh nng

Hnh 3-13. Kh nng

1- kh nng mt trt; 2- khe nt.

A - p b tng v b tng ct thp

b) Tnh ton n nh tr-t chn vm

tnh ton n nh trt chn vm, cn thc hin cc bc sau:

- Chia p thnh cc lp vm xem xt. mt lp vm nht nh (hnh 3-14),

- Gi thit mt trt: gi a l gc m mt trt to ra so vi phng ca lc

Hnh 3-14. S tnh n nh chn vm

s tay KTTL * Phn 2 - cng trnh thy li * Tp 2

P = N cos y + G sin y - Wth

Pf1 + G 2 sin y.f2 + c. sec y