Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Induccion
matematica
El objetivo de este captulo es presentar dos conceptos que son de considerable importan por induccion
y el operador de sumatoria para
cia en el estudio del Calculo, la demostracion
la suma.
proporcionan metodos de demostracion
de ciertas proposicioLos principios de induccion
(i ) n0 A, y
(ii ) n A implica n + 1 A,
entonces A = Z[n0 ] .
m0 B : m0 es el elemento mnimo de B.
(1)
(m0 1) A,
que por (ii ) implica
m0 = ( m0 1) + 1 A
entero n.
Si demostramos que
(i ) A (n0 ) es verdadera, y
(ii ) si A (h) es verdadera cuando h n0 es cualquiera implica que A (h + 1) es verdadera.
Entonces A (n) es verdadera para todo n Zn0 .
por induccion
las etapas (i ) y (ii ) son conocidas como etapa baEn una demostracion
se y etapa inductiva, respectivamente. En la etapa inductiva se debe reconocer la hipotesis
n Z+ : x n yn = x y.
Induccion matematica
Solucion.
I. Etapa base. Tenemos (si n = 1),
x1 y1 = x y = x y.
Por lo tanto, la igualdad se cumple cuando n = 1.
II. Etapa inductiva.
Hipotesis inductiva. Para un k 1 se cumple
x k yk = x y.
Tesis inductiva. Se cumple la igualdad (para k + 1)
x k+1 yk+1 = x y.
En efecto,
(
)
(
) (
)
x k +1 y k +1 = x k x x k y + x k y y k y = x k ( x y ) + x k y k y
| {z } | {z }
x y
x y por H.I.
(i ) n0 A, y
(ii ) si k A para todo n0 k h implica que h + 1 A,
entonces A = Zn0 .
entero n.
Metodo. Sea A (n) una afirmacion acerca del numero
Si demostramos que
(i ) A (n0 ) es verdadera, y
(ii ) si A (k) es verdadera para todo k Z con n0 k h implica que A (h + 1) es verdadera.
Entonces
Solucion.
Etapa base. Tenemos
a1 = 2 = 211 + 1.
a2 = 3 = 221 + 1.
Etapa inductiva.
Hipotesis inductiva. Si para un k 2,
h Z+ con 1 h k : ah = 2h1 + 1.
Tesis inductiva. Se cumple la igualdad ak+1 = 2k + 1
En efecto,
(
)
(
)
ak+1 = 3ak 2ak1 = 3 2k1 + 1 2 2k2 + 1
obteniendo la tesis.
k Z+ : x2k y2k = x + y
Etapa base. Si k = 1, tenemos
x2 y2 = ( x + y) ( x y) = x + y.
es verdadera cuando k = 1.
As, la afirmacion
Etapa inductiva.
es verdadera, es decir,
Hipotesis inductiva. Suponemos que la afirmacion
x2(k+1) y2(k+1) = x + y.
En efecto,
) (
)
x2k x2 x2k y2 + x2k y2 y2k y2
(
)
= x2k ( x + y) ( x y) + x2k y2k y2
| {z }
|
{z
}
x 2( k +1) y 2( k +1) =
x +y
= x+y
obteniendo la tesis.
x +y por H.I.
Induccion matematica
n 3 : 2n 2n + 2.
Solucion.
Etapa base. Si n = 3, obtenemos
23 = 8 = 2 (3) + 2,
as, la desigualdad es valida cuando n = 3.
Etapa inductiva.
Hipotesis inductiva. Para un k 3,
2k 2k + 2.
Tesis inductiva. Para k se cumple
2k+1 2 (k + 1) + 2.
En efecto,
2k+1 = 2 2k 2 (2k + 2) = 4k + 2 + 2 2k + 2 + 2 = 2 (k + 1) + 2.
Problema 3. Usando induccion matematica pruebe que para cualquier n entero positivo 11n+1 +
122n1 es divisible por 133.
Solucion.
I. Etapa base. Tenemos
133
= 133
con lo que se prueba la tesis inductiva.
Problema 4. Usando induccion, demuestre que si n Z+ es impar, 7n + 1 es divisible 8.
Solucion.
es equivalente a
Notar que el cambio de variables n = 2k 1 implica que la proposicion
k Z+ : 72k1 + 1 es multiplo
de 8.
I. Etapa base. Tenemos
72(1)1 + 1 = 71 + 1 = 8 = 8.
II. Etapa inductiva.
72h+1 + 1 = 8.
En efecto,
(
)
72h+1 + 1 = 72h+1 + 1 = 72 72h1 + 1 = 72 72h1 + 1 1 + 1
(
)
= 72 72h1 + 1 72 + 1 = 8 48
|
{z
}
8 por H.I.
= 8.
Solucion.
Etapa base. Para n = 2, tenemos
1
1
2
2
+
= =
.
12 23
3
2+1
Etapa inductiva.
Hipotesis inductiva. Para n > 2 se cumple
1
1
1
n
+
++
=
.
12 23
n ( n + 1)
n+1
Tesis inductiva. Se cumple
1
1
1
1
n+1
+
++
+
=
.
12 23
n ( n + 1) ( n + 1) ( n + 2)
( n + 1) + 1
En efecto,
1
1
1
1
+
++
+
12 23
n ( n + 1) ( n + 1) ( n + 2)
=
=
=
=
n
1
+
n + 1 ( n + 1) ( n + 2)
(
)
1
1
n+
n+1
n+2
( 2
)
1
n + 2n + 1
n+1
n+2
n+1
.
n+2
Induccion matematica
Problema 6. Demostrar que para todo n N se cumple que 32n+2 2n+1 tiene como factor al
numero
7.
Solucion.
Etapa base. Si n = 0, obtenemos
32(0)+2 2(0)+1 = 32 21 = 7 = 7.
Etapa inductiva.
32h+2 2h+1 = 7.
Tesis inductiva. La propiedad es verdadera para h + 1, es decir
32(h+1)+2 2(h+1)+1 = 7.
En efecto,
32(h+1)+2 2(h+1)+1 = 32h+2 32 2h+1 2
= 32h+2 (7 + 2) 2h+1 2
(
)
= 32h+2 7 + 32h+2 2h+1 2
(
)
= 7 + 32h+2 2h+1 2
32(h+1)+2 2(h+1)+1 = 7 + 7 = 7.
Problema 7. Si n es un entero positivo, demuestre que
n ( n + 1)
es un entero.
2
Solucion.
Etapa base. Si n = 1, tenemos
1 (1 + 1)
= 1 Z.
2
es verdadera cuando n = 1.
As, la afirmacion
Etapa inductiva.
es verdadera para un n 1, es decir,
Hipotesis inductiva. Suponemos que la afirmacion
n ( n + 1)
Z, si n Z+
2
Tesis inductiva. La propiedad es verdadera para n + 1, es decir,
(n + 1) [(n + 1) + 1]
Z.
2
En efecto, tenemos
(n + 1) [(n + 1) + 1]
2
n ( n + 1) n ( n + 1) 1
+ +
+
2
2
2
2
n ( n + 1)
+ ( n + 1) Z
=
2 } | {z }
| {z
Z H.I.
obteniendo la tesis.
(1 + x )h > 1 + hx + hx2 .
Tesis inductiva. Se cumple la desigualdad
(1 + x ) h +1 > 1 + ( h + 1 ) x + ( h + 1 ) x 2 .
de potencia de exponente natural y la hipotesis
(1 + x ) h +1 = (1 + x ) h (1 + x )
(
)
> 1 + hx + hx2 (1 + x )
(
) (
)
= 1 + hx + hx2 + x + hx2 + hx3
= 1 + (h + 1) x + (2h + hx ) x2 .
Como
h 3 : 2h + hx > 2h h + 3 > h + 2,
se concluye que (2h + hx ) x2 > (h + 2) x2 , obteniendo la tesis.
Problema 9. Pruebe que para cualquier p R0+ y cualquier n Z+ se cumple
(1 + p)n 1 + np +
n ( n 1) p2
.
2
Solucion.
Etapa base. Si n = 1, tenemos
(1 + p )1 1 + (1) p +
1 (1 1) p2
= 1+ p
2
|
{z
}
=0
( 1 + p ) n +1 1 + ( n + 1 ) p +
( n + 1) p2
.
2
Induccion matematica
En efecto, tenemos
(1 + p ) n +1 = (1 + p ) n (1 + p )
]
[
n ( n 1) p2
1 + np +
(1 + p )
2
n ( n 1) p2
n ( n 1) p3
= 1 + np +
+ p + np2 +
2
2
n (n 1) + 2n 2 n (n 1) p3
p +
= 1 + ( n + 1) p +
2
2
n2 + n 2 n ( n 1) p3
= 1 + ( n + 1) p +
p +
2
2
|
{z
}
0
1 + ( n + 1) p +
( n + 1)
2
p2
y 33 = 33 .
Etapa inductiva.
Hipotesis inductiva. Si h 3 es cualquiera, entonces
3h h3 .
Tesis inductiva. Se cumple que
3 h +1 ( h + 1 ) 3 .
En efecto,
3h+1 = 3 3h 3h3
(1)
h 3 : 3h3 (h + 1)3
(2)
h 3 : 2h3 3h2 + 3h + 1.
En efecto,
h 3 = h3 3h2
(3)
h 3 : h3 3h + 1
(ejercicio)
(4)
10
reales an por
{
a1 = 3 60
an+1 = 3 an + 60, n 1.
60 <
64 = 4.
Etapa inductiva.
Hipotesis inductiva. Si h 1 se cumple que ah < 4.
Tesis inductiva. Si h 1, ah+1 < 4.
En efecto,
3
ah+1 = 3 ah + 60 < 4 + 60 = 4.
a1 = cos ,
a = cos 2
2
an = 2 cos an1 an2 , si n 3,
demuestre que
n 1 : an = cos n.
Solucion.
I. Etapa base. Tenemos
a1 = cos = cos (1) .
a2 = cos 2.
II. Etapa inductiva.
Hipotesis inductiva. Si h 2, entonces si 1 k h
ak = cos k.
Tesis inductiva. Se cumple que
ah+1 = cos (h + 1) .
En efecto,
ah+1 = 2 cos ah ah1 = 2 cos cos h cos (h 1)
= 2 cos cos h (cos h cos + sen h sen ) = cos cos h sen h sen
= cos (h + ) = cos (h + 1) ,
obteniendo la tesis.
11
Induccion matematica
w n (1 w ) n
1+ 5
donde w =
es una de las races de la ecuacion x2 x 1 = 0.
2
Solucion.
Etapa base. Tenemos
(
)
1 1+2 5
w1 (1 w )1
a1 = 1 =
=
.
5
5
( )2 (
)2
1+ 5
1+ 5
2
2
w2 (1 w )2
a2 = 1 =
=
.
5
5
1+ 5
2
Etapa inductiva.
Hipotesis inductiva. Si para un k 2,
h Z+ con 1 h k : ah =
w h (1 w ) h
.
5
w k +1 (1 w ) k +1
.
5
1
w,
w k 1 ( w + 1 ) ( 1 w ) k 1 ( 1 w + 1 )
.
5
entonces
w k 1 w 2 ( 1 w ) k 1 ( w 1 ) 2
w k +1 ( 1 w ) k +1
=
5
5
obteniendo la tesis.
Problema 14. Usando induccion pruebe que n Z[7] : 2n > n2 + 4n + 5.
Solucion.
Etapa base. Si n = 7, obtenemos
27 = 128 > 82 = 72 + 4 7 + 5.
Etapa inductiva.
12
(
)
2h+1 > 2h2 + 8h + 10 = (h + 1)2 + 4 (h + 1) + 5 + h2 + 2h .
|sen (1 x )| = 1 |sen ( x )| .
Etapa inductiva.
Hipotesis inductiva. Si h 1 es cualquiera, entonces
|sen (h + 1) x | (h + 1) |sen ( x )| .
En efecto,
Por la hipotesis
inductiva y las desigualdades |cos ( x )| 1 y |cos (hx )| 1,
ak por
k = li
li
ak = al
k = li
l s +1
ls
k = li
k = li
a k = a k + a l +1
s
13
Induccion matematica
= ( l s li + 1) .
k = li
2. Si y son constantes,
ls
ls
ls
k = li
k = li
k = li
(ak + bk ) = ak + bk .
3. Propiedades telescopicas.
ls
( a k +1 a k ) = a l +1 a l
s
k = li
ls
( a k a k +1 ) = a l
a l s +1 .
k = li
( a k +1 a k ) = a l +1 a l
i
k = li
Etapa inductiva.
Hipotesis inductiva. La igualdad se cumple para un h li , es decir
h
( a k +1 a k ) = a h +1 a l
k = li
(ak+1 ak ) = a(h+1)+1 al .
i
k = li
En efecto,
h +1
( a k +1 a k )
k = li
( a k +1 a k ) +
a(h+1)+1 ah+1
k = li
)
) (
ah+1 ali + a(h+1)+1 ah+1
= a(h+1)+1 ali .
14
k.
k =1
]
(k + 1)2 k2 = (n + 1)2 1.
(1)
k =1
]
( k + 1)2 k 2 =
k =1
k =1
k =1
k =1
k =1
(2k + 1) = 2 k + 1 = 2 k + n.
(2)
2 k + n = 2n + 1
k =1
de donde, despejando
k, se obtiene
k =1
n
k=
k =1
]
1[
( n + 1)
( n + 1)2 1 n =
[(n + 1) 1] .
|
{z
}
2
2
1
2 n (2n +1)
Por lo tanto,
k=
k =1
n ( n + 1)
.
2
Proposicion
2 (Sumas importantes). Para todo n Z+ se cumplen
n
n ( n + 1)
,
2
(1.1)
n (n + 1) (2n + 1)
,
6
(1.2)
n2 ( n + 1)2
4
(1.3)
1 xn
.
1x
(1.4)
k=
k =1
n
k2 =
k =1
k3 =
k =1
y si x C {1}, entonces
x k 1 =
k =1
Etapa inductiva.
Hipotesis inductiva. Para un h 1 se cumple la igualdad
h
k =1
k3 =
h2 ( h + 1)2
.
4
15
Induccion matematica
k3 =
k =1
( h + 1)2 ( h + 2)2
.
4
En efecto,
h +1
k =1
h2 ( h + 1)2
= k + ( h + 1) =
+ ( h + 1)3
4
k =1
]
[ 2
( h + 2)2
2 h
= ( h + 1)
+ h + 1 = ( h + 1)2
.
4
4
h
k2 .
k =1
]
(k + 1)3 k3 = (n + 1)3 1.
(1)
k =1
]
3
3
k
+
1
k
=
(
)
k =1
k =1
n
n
)
3k2 + 3k + 1 = 3 k2 + 3 k +
k =1
k =1
k =1
k =1
1 = 3 k2 +
3n (n + 1)
+ n.
2
(2)
3 k2 +
k =1
3n (n + 1)
+ n = ( n + 1)3 1
2
de donde,
[
]
[
]
1
3n (n + 1)
3n
( n + 1)
3
2
( n + 1) =
1 .
( n + 1)
k = 3 ( n + 1)
2
3
2
k =1
|
{z
}
n
1
2 n (2n +1)
Por lo tanto,
k2 =
k =1
n (n + 1) (2n + 1)
.
6
( n + 1 k )3 =
k =1
n2 ( n + 1)2
.
4
Solucion.
I. Etapa base.Tenemos
1
(1 + 1 k )3 = (1 + 1 1)3 = 1 =
k =1
12 ( 1 + 1 ) 2
.
4
16
( h + 1 k )3 =
k =1
h2 ( h + 1)2
.
4
( h + 1)2 ( h + 2)2
.
(h + 2 k) =
4
k =1
h +1
En efecto,
h +1
h +1
( h + 2 k )3 =
k =1
( h + 1 + 1 k )3 =
( h + 1 j )3
j =0
k =1
h
= ( h + 1)3 + ( h + 1 j )3 = ( h + 1)3 +
j =1
|
[
= ( h + 1)
{z
h2 ( h + 1)2
4
H.I.
]
h2
1
= ( h + 1)2 ( h + 2)2 .
( h + 1) +
4
4
k cos kx =
k =1
(n + 1) cos nx n cos (n + 1) x 1
.
4 sen2 2x
Solucion.
Etapa base. Tenemos
1
k cos kx = cos x =
k =1
cos x (1 cos x )
cos x cos2 x
2 cos x cos 2x 1
=
=
.
x
x
2
2
2 sen 2
2 sen 2
4 sen2 2x
Etapa inductiva.
Hipotesis inductiva. Si h 1,
k cos kx =
k =1
(h + 1) cos hx h cos (h + 1) x 1
.
4 sen2 2x
k cos kx =
k =1
(h + 2) cos (h + 1) x (h + 1) cos (h + 2) x 1
4 sen2 2x
y la hipotesis
k cos kx =
k =1
k cos kx + (h + 1) cos (h + 1) x
k =1
(h + 1) cos hx h cos (h + 1) x 1
+ (h + 1) cos (h + 1) x
4 sen2 2x
S
=
.
4 sen2 2x
17
Induccion matematica
Simplificando,
x (1)
2
= (h + 1) cos hx h cos (h + 1) x 1 + 2 (h + 1) (1 cos x ) cos (h + 1) x
= (h + 1) cos hx h cos (h + 1) x
+2 (h + 1) cos (h + 1) x
= (h + 1) cos hx
(4)
(2)
(2 )
2 (h + 1) cos (h + 1) x cos x
(3)
+ (h + 2) cos (h + 1) x 1
(4)
(h + 1) cos (h + 2) x (h + 1) cos hx
= (h + 2) cos (h + 1) x (h + 1) cos (h + 2) x 1.
(1) : seno del a ngulo mitad,
(2) y (4) : reduciendo terminos semejantes,
(3) : transformando producto en suma.
en facciones parciales). Sean a1 , a2 , b1 , b2 R y P ( x ) un polinomio
Teorema (descomposicion
con coeficientes reales de grado < 2. Existen numeros
B = 1/2
1
1/2
1/2
=
+
.
2x + 1 2x 1
(2x + 1) (2x 1)
n
(4k + 7) (4k 1) .
k =1
1
1
4k 1 4k + 7
[
] [
]
1
1
1
1
=
,
4 (k 1) + 3 4k + 3
4k + 3 4 (k + 1) + 3
entonces
]
]
n [
n [
8
1
1
1
1
=
(4k + 7) (4k 1) 4 (k 1) + 3 4k + 3 4k + 3 4 (k + 1) + 3 .
k =1
k =1
k =1
n
18
8
(4k + 7) (4k 1)
k =1
=
=
] [
]
1
1
1
1
4 (1 1) + 3 4n + 3
4 (1) + 3 4 ( n + 1) + 3
21
1
1
.
7
4n + 3 4n + 7
n
Problema 5. Si x es un numero
k =1
k
.
x k 1
k =1
k
k1
k 1
k
x
x
n
xn
(1)
k =1
Simplificando
n
k =1
k1
k
k 1
k
x
x
k
k1
k 1
k
x
x
)
1
k
1
k
=
k 1 + k 1
x x k 1
x
x
k =1
)
n (
n
1
k
1
=
1
+ k 1 .
k
1
x
x
x
k =1
k =1
n
1x
x
k =1
k
x k 1
1 xn
.
(1 x ) x n 1
(2)
de donde
1x
x
k =1
k =1
k
x k 1
k
x k 1
1 xn
n
= n
n
1
x
(1 x ) x
n
1 xn
xn
(1 x ) x n 1
x
.
1x
52k+1 k.
k =1
k =1
k =1
k =1
{z
(1)
1
25 .
k2k1 .
k =1
Solucion. Tenemos
n
k =1
]
k2k (k 1) 2k1 = n2n (1 1) 211 = n2n .
(1)
19
Induccion matematica
]
k2k (k 1) 2k1 =
k =1
]
2k2k1 k2k1 + 2k1 =
k =1
k =1
k =1
k2k1 + 2k1
k =1
k =1
Problema 8.
sen (2k 1) x =
k =1
2n 1
= (n 1) 2n + 1.
21
1 cos (2nx )
, n 1.
2 sen x
Solucion.
Etapa base. Tenemos
1
k =1
2 sen2 x
1 cos (2x )
=
.
2 sen x
2 sen x
Etapa inductiva.
Hipotesis inductiva. Si h 1,
sen (2k 1) x =
k =1
1 cos (2hx )
.
2 sen x
sen (2k 1) x =
k =1
1 cos 2 (h + 1) x
.
2 sen x
En efecto,
1 cos (2hx )
+ sen (2h + 1) x
2 sen x
h +1
sen (2k 1) x
k =1
1 cos (2hx ) + sen (2x ) sen 2hx + (1 cos (2x )) cos 2hx
2 sen x
1 + sen (2x ) sen 2hx cos (2x ) cos 2hx
2 sen x
1 cos 2 (h + 1) x
.
2 sen x
=
=
=
( k 1) k =
k =1
( n 1) n ( n + 1)
, n 1.
3
Solucion.
I. Etapa base.Tenemos
1
( k 1) k = (1 1) 1 = 0 =
k =1
(1 1) (1) (1 + 1)
.
3
(2)
20
( k 1) k =
k =1
( h 1) h ( h + 1)
.
3
( k 1) k =
k =1
h ( h + 1) ( h + 2)
.
3
En efecto,
h +1
( h 1) h ( h + 1)
+ h ( h + 1)
3
( k 1) k
( k 1) k + h ( h + 1) =
k =1
k =1
(h 1) h (h + 1) + 3h (h + 1)
( h + 2) h ( h + 1)
=
.
3
3
(5k 1) (5k + 4) .
k =1
.
5 (5k 1) 5 (5k + 4)
(5k 1) (5k + 4)
Entonces
n
1
(5k 1) (5k + 4)
k =1
=
=
=
[
]
1 n
1
1
5 k
5k 1 5k + 4
=1
(
)
1
1
1
5 5 (1) 1 5n + 4
n
.
20n + 16
n
4k2 1 .
k =1
,
4k2 1
2k 1 2 (k + 1) 1
(2k 1) (2k + 1)
entonces
[
]
[
]
1 n
1
1
1
1
1
1
4k2 1 = 2 2k 1 2 (k + 1) 1 = 2 2 (1) 1 2 (n + 1) 1 .
k =1
k =1
n
Simplificando
n
1
1
4k2 1 = 2
k =1
n
1
1
2n + 1
k ( k + 1) ( k + 3) .
k =1
n
.
2n + 1
21
Induccion matematica
+
=
.
k ( k + 1) ( k + 3)
6 k+3 k+1 k
6 k+3 k+1
3 k k+1
Luego
n
1
k ( k + 1) ( k + 3)
k =1
=
=
=
(
)
(
)
1
1
1 n 1
1
1 n
6 k
k+3 k+1
3 k =1 k k + 1
=1
(
)
(
)
1
1
1
1 1
1
6 n+3 1+1
3 1 n+1
1
1
1
+ .
6 ( n + 3) 3 ( n + 1) 4
cos (2k 1) x =
k =1
sen 2nx
.
2 sen x
Solucion.
Etapa base. Para n0 = 1, tenemos
1
k =1
sen 2 (1) x
2 sen x cos x
=
.
2 sen x
2 sen x
Etapa inductiva.
Hipotesis inductiva. Si n 1 se cumple
n
cos (2k 1) x =
k =1
sen 2nx
.
2 sen x
cos (2k 1) x =
k =1
sen 2 (n + 1) x
.
2 sen x
En efecto,
n +1
cos (2k 1) x =
k =1
k =1
=
=
=
=
sen 2nx
+ cos (2n + 1) x
2 sen x
sen 2nx + 2 sen x cos (2n + 1) x
2 sen x
sen 2nx + 2 sen x [cos 2nx cos x sen 2nx sen x ]
2 sen x
sen 2nx + sen 2x cos 2nx 2 sen2 x sen 2nx
2 sen x
(z
=
=
cos 2x
}|
){
sen 2nx 1 2 sen2 x + sen 2x cos 2nx
2 sen x
sen 2 (n + 1) x
.
2 sen x
22
sen
sen (kx)
k =1
para cualquier n Z+ .
nx
( n + 1) x
sen
2
2 ,
x
sen
2
Solucion.
Etapa base. Si n = 1, se tiene
1
k =1
sen
(1 + 1) x
(1) x
sen
2
2 .
x
sen
2
Etapa inductiva.
Hipotesis inductiva. Para un entero h 1 se cumple
h
sen (kx) =
sen
k =1
hx
( h + 1) x
sen
2
2 .
x
sen
2
sen (kx) =
sen
k =1
( h + 1) x
( h + 2) x
sen
2
2
.
x
sen
2
(1.5)
En efecto,
h +1
sen (kx ) =
k =1
k =1
hx
( h + 1) x
sen
2
2 + sen (h + 1) x
=
x
sen
2
hx
x
( h + 1) x
sen
sen
+ sen (h + 1) x sen
2
2
2
=
x
sen
2
[
]
hx
x
( h + 1) x
( h + 1) x
sen
sen
+ 2 sen cos
2
2
2
2
=
x
sen
2
sen
(1.6)
pero
sen
x
hx
( h + 1) x
+ 2 sen cos
2
2
2
(
)
(
)
hx
x ( h + 1) x
x ( h + 1) x
+ sen
+
+ sen
2
2
2
2
2
(
)
hx
hx
( h + 2) x
= sen
+ sen
+ sen
2
2
2
( h + 2) x
= sen
.
2
= sen
23
Induccion matematica
n Z+ : an = r n1
ak =
k =1
Solucion.
Etapa base. Si n = 1, tenemos
a (r n 1)
.
r1
(
)
r1 1
(r 1)
y a k = a1 = =
=
.
r1
r1
k =1
1
a1 = = r0 = r11
an = r n1 y
ak =
k =1
(r n 1)
.
r1
an+1 = ran = rr n1 = r n ,
ak
k =1
a k + a n +1 =
k =1
(r n 1)
+ |{z}
r n
r
1
| {z }
Probado
H.I.
(
)
r n +1 1
(r n 1)
n
+ r =
.
r1
r1
2k
k =0
2k
k =0
sen2 (k + 1)
k =0
2k
{z
a k +1
n
sen2 (k)
+ 1
k 1
2k
k =0
| 2{z }
ak
( ) n +1
sen2 (n + 1) sen2 (0) 1 21
=
+
1
2n
1 12
| 2{z }
ak
sen2
1
( n + 1)
n + 2.
n
2
2
24
n Z+ :
k =1
( a + 1) k
( a + 1) n 1
.
a ( a + 1) n
( a + 1)1 1
.
a ( a + 1)1
Solucion.
Etapa base. Si n = 1, se tiene
1
( a + 1) k
k =1
( a + 1)1
es verdadera cuando n = 1.
As, la afirmacion
Etapa inductiva.
es verdadera para un h 1, es decir,
Hipotesis inductiva. Suponemos que la afirmacion
h
k =1
( a + 1) k
( a + 1) h 1
a ( a + 1) h
, para un h 1.
k =1
( a + 1) k
( a + 1 ) h +1 1
a ( a + 1 ) h +1
En efecto,
h +1
k =1
( a + 1)
k =1
( a + 1)
+
]
( a + 1)
h +1
( a + 1) h 1 ( a + 1) + a
a ( a + 1 ) h +1
( a + 1) h 1
( a + 1 ) h +1 ( a + 1 ) + a
a ( a + 1)
( a + 1 ) h +1
a ( a + 1 ) h +1
k ( k + 2) =
k =1
n (n + 1) (2n + 7)
.
6
Solucion.
Etapa base. Si n = 1, tenemos
1
k ( k + 2) = (1) (1 + 2) = 3 =
k =1
(1) (1 + 1) [2 (1) + 7]
.
6
es verdadera cuando n = 1.
As, la afirmacion
Etapa inductiva.
es verdadera para un h 1, es decir,
Hipotesis inductiva. Suponemos que la afirmacion
h
k ( k + 2) =
k =1
h (h + 1) (2h + 7)
, para un h 1.
6
25
Induccion matematica
k ( k + 2) =
k =1
(h + 1) (h + 2) (2h + 9)
.
6
En efecto,
h +1
k ( k + 2) =
k =1
k ( k + 2) + ( h + 1) ( h + 3)
k =1
h (h + 1) (2h + 7)
+ ( h + 1) ( h + 3)
[6
]
h (2h + 7)
= ( h + 1)
+ ( h + 3)
6
]
[ 2
2h + 13h + 18
= ( h + 1)
6
(h + 1) (h + 2) (2h + 9)
=
,
6
obteniendo la tesis.
n
sen
k =1
( n )
k
( n + 1)
= 2 sen
sen
, n 1.
3
6
6
Solucion.
Etapa base. Para n = 1 tenemos
1
sen
k =1
()
()
2
k
= sen
= 2 sen
sen
.
3
3
6
6
Etapa inductiva.
Hipotesis inductiva. Si n 1 se cumple
n
sen
k =1
( n )
k
( n + 1)
= 2 sen
sen
.
3
6
6
sen
k =1
k
( n + 1)
( n + 2)
= 2 sen
sen
3
6
6
26
En efecto,
n +1
sen
k =1
k
3
k
( n + 1)
+ sen
3
3
k =1
[
]
( n )
( n + 1)
( n + 1)
2 sen
sen
+ sen 2
6
6
6
( n )
( n + 1)
( n + 1)
( n + 1)
2 sen
sen
+ 2 sen
cos
6
6
6
[ 6(
]
n )
( n + 1)
( n + 1)
2 sen
sen
+ cos
6
6
6
[
n
n
n
]
( n + 1)
2 sen
sen
+ cos
cos sen
sen
6
6
6
6]
6
6
[
n
3
n
( n + 1) 1
sen
+
cos
2 sen
6
2
6
2
6
[
]
2
n
2
n
( n + 1)
2 sen
cos
sen
+ sen
cos
6
6
6
6
6
( n + 2)
( n + 1)
sen
,
2 sen
6
6
n
=
=
=
=
=
=
=
=
sen
2k .
k =3
Solucion. Tenemos
k =3
]
k
k1
n
n
31
1
k 1 = n 31 = n .
k
2
2
2
2
2
2
(1)
k =3
]
n
k
k1
2k
2k 1
k =3
k
2
n 1 k
n ( ) k 1
n
k+1
1
k
2
=
=
1
k
1
2
2
2
2k
k =3
k =3
k =3
n
k
2k =
k =3
k =3
( )n
( ) k 1
1 12
n
1
n
n
1
1
n+ =
n 1 = 1 n 1 n .
1
2
2
2
2
2
2
1 2
Solucion.
Etapa base. Si n = 1 tenemos
1
1+k = 1+1 = 2
k =1
y
1
1
(1)k+1
(1)1+1 (1)2+1
=
+
= 1 = .
k
1
2
2
2
k =1
2
(2)
27
Induccion matematica
Etapa inductiva.
Hipotesis inductiva. Si h 1 es cualquiera, entonces
2h
1
(1)k+1
=
h+k k .
k =1
k =1
h
k =1
2h+2
1
(1)k+1
=
.
h+1+k
k
k =1
k =1
1
h+1+k
h +2
h
1
1
1
1
1
=
+
+
h+j
h + j h + 1 2h + 1 2h + 2
k =2
k =1
(
)
k
+
1
2h
1
1
1
(1)
=
+
+
k
2h + 1
2h + 2 h + 1
k =1
|
{z
}
= 2h1+2
1
1
(1)k+1
k + 2h + 1 2h + 2
k =1
2h
2h+2
k =1
(1)k+1
.
k
k 1.
k =1
k =1
1
En efecto,
)
(
1
|sen (xk )| + cos xk = |sen (xk )| + |cos (xk )| .
k =1
k =1
1
Pero
cos2 ( xk ) |cos ( xk )| ,
k =1
k =1
Etapa inductiva.
(1)
28
)
(
h +1
|sen (xk )| + cos xk 1.
k =1
k =1
h +1
En efecto, se tiene
(
)
(
)
h +1
h
h +1
sen
x
+
cos
x
=
sen
x
+
sen
x
+
cos
x
(
)|
(
)|
(
)|
|
|
|
k
k
h +1
k
k .
k =1
k =1
k =1
k =1
h +1
Se demostrara que
(
)
(
)
h +1
h
|sen ( xh+1 )| + cos xk cos xk .
k =1
k =1
cos
(1)
xk
x k x h +1
= cos
k =1
= cos
h +1
k =1
h +1
xk
k =1
(
cos ( xh+1 ) + sen
h +1
xk
sen ( xh+1 )
k =1
entonces
(
)
(
)
(
)
h +1
h +1
h
cos xk cos xk cos ( xh+1 ) + sen xk sen ( xh+1 )
k =1
k =1
k =1
(
)
(
)
h +1
h +1
cos xk |cos ( xh+1 )| + sen xk |sen ( xh+1 )| ,
k =1
k =1
como
obtenemos
(
)
(
)
h +1
h +1
cos xk |cos ( xh+1 )| cos xk
k =1
k =1
(
)
h +1
sen xk |sen ( xh+1 )| |sen ( xh+1 )|
k =1
)
(
)
(
h
h +1
cos xk cos xk + |sen ( xh+1 )|
k =1
k =1
por la hipotesis
inductiva.
(2)
29
Induccion matematica
k+2
k ( k 2 1) .
k =2
Solucion. Descomponiendo en fracciones parciales, cambiando la variable y completando terminos en las sumatorias reasultantes se tiene
n
k+2
k ( k 2 1)
k =2
n
1
1
1
3 n
1 n
+
2
2 k =2 k 1 2 k =2 k + 1
k
k =2
| {z }
| {z }
j = k 1
=
=
=
j = k +1
n
3 n 1 1 1 n +1 1
1
+ 2
2 j =1 j
2 j =3 j
j
j =2
(
)
(
)
(
)
n
n
n
3
1 1
1
1
1
1
1
+
1 +
2 1
2 j
j
n
2 j
j
2 n+1
j
=1
=1
j =2
1
3
5
+ .
2n + 2 2n 4
Simplificando
n
k+2
k ( k 2 1) =
k =2
5n2 + n 6
.
4n (n + 1)
( a + b )1 = a + b =
Etapa inductiva.
( )
( )
1
1
a+
b.
0
1
30
( a + b)
h +1
]
( )
h hk k
= ( a + b) ( a + b) =
a b ( a + b)
k
k =0
h ( )
h ( )
h h +1 k k
h h k k +1
=
a
b +
a b
k
k
k =0
k =0
( )
( )
( )
h ( )
h 0 h +1
h h +1 0
h h +1 k k h 1 h h k k +1
a b
+
a b
a
b +
=
a b +
k
h
k
0
k =0
k =1
h
Pero
( )
h
k a h +1 k b k =
k =1
h
As
( a + b)
h +1
=
=
=
=
h 1 (
k =0
)
h
a h k b k +1 .
k+1
( )
[(
) ( )]
( )
h h +1 0 h 1
h
h
h 0 h +1
h k k +1
a b +
+
a b
+
a b
0
k+1
k
h
k =0
( )
(
)
( )
h h +1 0 h 1 h + 1 h k k +1
h 0 h +1
a b +
a b
+
a b
0
k+1
h
k =0
(
)
)
(
)
h (
h + 1 h +1 0
h + 1 h +1 k k
h + 1 0 h +1
a b +
a
b +
a b
0
k
h+1
k =1
)
h +1 (
h + 1 h +1 k k
b
k a
k =0
y se cumple la formula
para h + 1.
Observacion
1.
( )
n
n
= 2n .
1.
k =0 k
( )
n
k n
2. (1)
= 0.
k
k =0
31
Induccion matematica
( )
n
k
n
n
n
n
n ( n + 1)
k
( n ) = ( n k + 1) = ( n + 1) k = n ( n + 1) 2
k =1
k =1
k =1
k =1
k1
Por lo tanto,
( )
n
k
n
n ( n + 1)
k
.
( n )=
2
k =1
k1
x12 y2
(
en el desarrollo de
x2 y
1
2
y
)8
1
x y 2
y
)8
)
( )
(
8 ( 2 )8 k
1 k
=
x y
2
y
k
k =0
(
)
8
8 162k 83k
= (1)k
x
y
.
k
k =0
8
8 3k = 2 k = 2.
( k + 1) ( k + 2) ( k + 3) k
(k + 1) (k + 2) (k + 3) k! (n k)!
n!
=
(k + 3)! [((n + 3) (k + 3))]!
1
( n + 3) !
=
(n + 1) (n + 2) (n + 3) (k + 3)! [((n + 3) (k + 3))]!
(
)
n+3
=
.
k+3
32
Luego,
( )
1
n
( k + 1) ( k + 2) ( k + 3) k =
k =0
n
k =0
n+3
k| {z
+ 3}
n +3 (
j =0
n +3 (
j =3
n+3
j
) (
) (
) (
)
n+3
n+3
n+3
n+3
j
0
1
2
= 2n +3 1 ( n + 3 )
Simplificando
( n + 3) ( n + 2)
.
2
( )
1
n
2n+4 n2 7n 14
=
.
( k + 1) ( k + 2) ( k + 3) k
2
k =0
n
Problema 4.
a) Si n y k son numeros
Solucion.
a) Para n k 2 tenemos,
( )
( )
n
n
k2
= [ k ( k 1) + k ]
k
k
( )
( )
n
n
= k ( k 1)
+k
k
k
n!
n!
= k ( k 1)
+k
k! (n k)!
k! (n k)!
n!
n!
+
=
k
2
!
n
k
!
k
1
(
) (
)
(
)! (n k)!
( n 2) !
( n 1) !
= n ( n 1)
+n
(k 2)! [(n 2) (k 2)]!
(k 1)! [(n 1) (k 1)]!
(
)
(
)
n2
n1
= n ( n 1)
+n
.
k2
k1
b) Usando la parte anterior
( )
)
)
n
n (
n (
n2
n1
2 n
k
=
n
n
1
+
n
(
)
k
k2
k1
k =2
k =2
k =2
Ademas, j = k 2 implica
n
k =2
n2
k2
n 2 (
j =0
n2
j
= 2n 2
(1)
33
Induccion matematica
y j = k 1 implica
n
k =2
n1
k1
n 1 (
j =1
n1
j
n 1 (
j =0
) (
)
n1
n1
= 2n1 1.
j
0
Sustituyendo en (1),
( )
(
)
n
n 2
n 1
k
=
n
n
1
2
+
n
2
1
.
(
)
k
k =2
n
Problema 5. Use el Teorema del Binomio para probar que cualquiera sea n Z+ se cumple que
(
)
1 n
1+
2.
n
Solucion. Por el Teorema del Binomio se tiene
(
)
( )
( )
n ( )
n ( )
n ( )
1 n
n 1
n 1
n 1
n 1
n 1
1+
=
=
+
=
1
+
1
+
+
k nk
k nk ,
0
1
k
k
n
0
n
1
n
n
k =0
k =0
k =0
| {z }
>0
de donde
1
1+
n
Z+
)n
2.
( )
1
n
el valor de
.
k+1 k
k =1
n
1
n!
n! (n + 1)
=
k + 1 k! (n k)!
(k + 1)! ((n + 1) (k + 1))! (n + 1)
(
)
1
1
n+1
( n + 1) !
=
.
n + 1 (k + 1)! ((n + 1) (k + 1))!
n+1 k+1
Entonces
)
(
)
n (
n+1
1 n +1 n + 1
1
=
k+1
n + 1 k
n + 1 j
j
=2
=1
[
) (
) (
)]
n +1 (
1
n+1
n+1
n+1
.
n + 1 j
j
0
1
=0
( )
n
1
k+1 k =
k =1
n
=
Simplificando
( )
1
n
2n +1 n 2
=
.
k+1 k
n+1
k =1
n
( )
1
n
.
Problema 7. Calcule en terminos de n el valor de
( k + 1) ( k + 2) k
k =0
n
34
( )
1
n
(k + 1) (k + 2) k , entonces
k =0
n
Luego, si S =
)
n (
1
n+2
k+2
(n + 1) (n + 2) k
=0
[(
) (
)
(
)]
n+2
n+2
n+2
1
+
++
2
3
n+2
( n + 1) ( n + 2)
(
)
( n + 2) ( n + 2) ( n + 2)
n+2
1
+
+
++
0
1
2
n+2
( n + 1) ( n + 2)
|
{z
}
S =
= 2n +1
) (
)
n+1
n+2
2n +1 n 3
.
=
0
1
( n + 1) ( n + 2)
| {z } | {z }
= n +2
=1
n
j +1 (
j =1
i =1
j
i1
)(
)i ]
.
i =1
j
i1
)(
)i
( )(
)
(
)
j ( )
j
1 k +1
1
j jk
1 k
=
=
1
k
2
2 k =0 k
2
k =0
(
)j
( )j
1
1
1 1
=
1
=
2
2
2 2
j
Luego,
n
j +1 (
j =1
i =1
j
i1
)(
)i ]
( )]
( )
1 n 1 j 1
1 1 j
=
=
2 2
4 j =1 2
j =1
(
)
1 1 21n
1
1
=
= n +1 .
1
4 1 2
2
2
n