Hong

Cm

CHNG NG MI NGHN NGY.

Li gii thiu

Hi c ca Thng tng Hong Cm

Nht Tin th hin (In ln th hai c sa cha, b sung)
Nh xut bn Qun i nhn dn, H Ni 2001

Thng tng Hong Cm xut thn trong mt gia nh c nng khng

mt tc t cm di thuc vng qu ng Ho, tnh H Ty (H ng c) n
nay qua tui 80. M mt sm, cha b bn thc dn phong kin c hip dn
y vo bc ng cng phi tht c t t. Nm 17 tui, ng ch b lng i
nhiu ni, lm nhiu vic cc nhc, vt v kim sng nhng vn khng
thot cnh ngho i; c lc phi nga tay cu xin lng thng cm ca khch
i ng v tm khng ra vic lm trong ci x hi y nhiu nhng, bt cng
hi .
Thng 7 nm 1945, ng gia nhp on Thanh nin Cu quc H Ni, tham
gia khi ngha nh chim Bc b ph, lm nhim v ng di l i bo v
Bc H c tuyn ngn c lp ngy 2-9-1945 ti vn hoa Ba nh lch s.
ng ch qua thu ban u Ty Tin; c mt hu ht cc chin dch ln
chin trng Bc B thi khng chin chng Php.
Nm 1965, theo in yu cu trc tip ca i tng Nguyn Ch Thanh, B
th Trung ng Cc, i t Hong Cm ln ng vo Nam vi nhim v c
cch ban u l xy dng v hun luyn b i ch lc phc v yu cu nh
ln. ng qua cc chc v T lnh S on 9, T lnh Qun on 4 (cc
n v ch lc ln u tin ca Nam B), Ph t lnh, Tham mu trng
Qun Gii phng min Nam, u vin Qun u min; ng ch cng l ch huy
trng cc trn nh M u tin Bu Bng, Du Ting, Nh , Bng
Trang, cc chin dch ln Phc Long, ng Xoi, Du Ting, B Bng, Kin
c, Nguyn Hu,v.v.
Trnh vn ho ban u mc thot nn m ch, nhng do s n lc hc tp
vn ln ca bn thn, hc bn b, hc trng thc t, sau ht l c ng
v quan i gio dc, bi dng nng khiu qun s bm sinh c thng hoa
l nhng iu kin khng th thiu gip ng ch hon thnh xut sc nhim

v qun s c giao, gp phn vo thng li chung ca qun i.

Nm 1995, nh xut bn Qun i nhn dn xut bn cun Chng ng mi
nghn ngy, hi c ca Thng tng Hong Cm (do Nht Tin th hin)
nhn k nim 20 nm Chin dch H Ch Minh ton thng, c ng o
bn c hoan nghnh v n c.
Chng ng mi nghn ngy in ln th hai ny c sa cha, b sung, hy
vng mang n bn c nhng tm c nhng cm xc, cm th ca ngi
trong cuc v nhng chi tit lch s hin thc m huyn thoi cha ni n
trong chnh s.
Xin trn trng gii thiu cng bn c cun Hi c Chng ng mi nghn
ngy ca Thng tng Hong Cm.

NH XUT BN QUN I NHN DN

Chng 1

K nim chn nm

Qu ti thn Vnh Thng, x Sn Cng, huyn ng Ho, tnh H Ty

(trc l tng Sn Lng, ph ng Ho (1), tnh H ng).
Hn bn mi nm tham gia Cch mng, c mt khp mi min t nc
nhng ti vn t ho v qu mnh - mt vng giu p khim nhng. y,
c cnh ng cy c hai v chim ma; c nhng vt bi rng phng, t
ti xp v mu m bi ph sa sng y bao quanh hng nm bi p, rt
thun li cho vic pht trin hoa mu, cy cng nghip nh rau u, ng,
khoai, ma, lc v du tm v.v.
Nhng trc Cch mng thng Tm nm 1945, hu ht ngi dn qu ti u
phi lm thu, cy mn u tt mt ti quanh nm m vn khng n. Khi
lim hi va gc th cng l lc thc trong b cn vi v phi np t, tr n
cho mt s t a ch, ph nng l nhng ngi chim gn ht rung t trong
lng x.
Li cnh vc r i vay, thm ch phi bn c la non vi gi r mt i ly
ht thc mang v sng cm hi, tip tc cuc i cy r, lm thu vi bao ni
u ut ch, ch ma gt sau c thc mang tr h. Ci kip lun hi y kh ai
m thot c!
Ti m ci m lc ba tui. Nh ngho, b phi i lm thu gnh mn
kim sng. Bn nh giu lp mu hi b ti, chng mun cp mnh t nh

nhoi cui cng ca ng b li, x y gia nh ti vo cnh x n tan ngh.

y l vo mt bui sng tinh m gia nm 1930, lnh oan (lnh chuyn i thu
thu, bt hng lu) bt thn p n, chng vng ra sau nh ly cy bi nh mt
t li ln mt h ru mang vo nh gi st vo mt b ti, do:
- ! Lo gi ny dm chng lnh nh nc h?
B ti lc ny t ra bnh tnh, u ci chp hai tay vi:
- Bm quan, oan cho con, chc c k no by ra chuyn ny.
Khng b ti ni ht, tn lnh oan sn s, mt d tn tm ngc o b ti
y i y li, dn ging:
- Khng oan g ht, phi t su thng Ho L H Ni, np pht 40 ng v
ti tng tr ru lu trong nh. Nu khng s mt nh v t mt xng.
Sau khi t v b ti phi bn nh c 20 ng v bn ch ti ly 20 ng
np pht. T gia nh ti b dn vo cnh mn tri chiu t, khng mt tc
t cm di. Qun ch, b ti tht c t t khi ti mi 12 tui. Nhng gia nh
phi gi kn ch m khuya b chiu a ra xa chn ct, v nu khai bo bn
ho l trong lng kim c gy xch nhiu phin h, c khi phi thi mi
c chn nu khng c tin lo lt, mc du ng v l mnh ngay, cht v
ngho tng. ng l ngho i i vi kh iu l phi khng thuc v
ngi ngho.
Cng t ti sng kip ti i, phi i lm con nui cho mt gia nh
giu c su nm lin vi bao ni ng cay ti phn. C mt ln nhn ba ng
t tay b m nui v bc m cho cha, n khi t gi kip con nui h i
li.
Chuyn v con cng tht long ong, ln n. Tc l xa 19, 20 tui ly
chng, ly v, c con b con bng. Bit l kh v nh ngho nhng ch ti
lo bun ra mt, thy ti 20 tui m cha c v s tr thnh ng mnh (2)
dn lng ch ci gn vo hng cao s th kh thn, sau ny c mun cng
khng c phi chu cnh c n, ch ti lun lun thc gic ti ly v.
Ngi u tin ch ti nhm l mt ph n go chng, nhng mt tun sau l
trng ci c v lm l th ba. Khng nn, ch ti cn m hi hai, ba m
na, cng l n b go nhng u khng thnh.
Tnh cnh khng li thot, ti quyt nh b lng i bt c phng tri gc
bin no, min l tm c k sinh nhai.
Tc xa b lng l xu xa, thp hn, dn lng khinh r, nn m trc khi ri
xa qu ti t nh mnh: Nguyn i l khng tr li. quyt l i, n u
th n, lm vic g cng c, , lm thu, i phu hay ng lnh, min sao
thot khi cnh khn cng ci qu hng ngho kh, y nghit ng ny.
Thng 8 nm 1940, ti ra H Ni, dng li ch Hm, ph Hu. Ti y ti
lm ngh: gnh nc, ko xe b, vc g, b ci thu, nhng cng ch lm

tm b, chc lt li cp nn khoc b sang nh khc cu xin vic. C th

ba i ba no, ngy tht thu qua cc ph tm vic, ti ng vt vng ni u
ng gc ch, lm bn vi mui, chut.
Hai thng qua i tht nng n, chm chp, c lc ti gn nh kim sng
bng cch nga tay cu xin lng thng cm ca khch qua ng ph. ang
tnh chuyn ph li nguyn, v lng tr li kip sng ti nhc, th c tin ch
thu ngi Php m phu i lm ng, ti ghi tn lin.
Nhng ri vn cnh ti cc lm than. Con ng chng ti m ngy y l
ng s 7 by gi (ni thnh ph Vinh vi nc Lo). Cy th c tin, bn
ch thu cho chng c quyn, bt dn phu phi lm ht mnh, ai mi mt tr
ni cng vic l chng chi mng, nh p, dng roi vt hi thc phi qun
mt, qun i, qun m au tip tc i lm. Lao ng vt v nng nhc nn
au yu, bnh tt, cht chc din ra nh cm ba. Ngy no cng c chuyn
ngi sa chn xung vc, ngi b ni l, ; ri ph thng, ng c ng
nc st rt, gh l chy rn. Ti vn c anh em xp vo loi tui b gy
sng tru vy m sang thng th t b st rt rng qut ng, n thng th
chn chu khng ni cnh i rt, bnh tt vi cng vic nng nhc, nguy
him, phi b v, gi t i dn phu lc l cho Ty.
Tr li H ng vi mt tm trng phn ch n cng cc, th c tin Php m
lnh, ti li ng tn vi ngh gin n nh nhiu thanh nin ngho hi y u cng l mt ngh. Vo hm trc, hm sau bn ch huy Php la chng ti
ln xe i qua Lai Chu. ng l lc ny ba n hng ngy khng phi lo,
nhng hn mt nm lnh (t gia 1943 n u nm 1945), ti dn dn hiu
ra ci kip n l da vng. Cng l lnh nh nhau, nhng lnh Ty lng cao
hn, c quyn th hn, khng phi lao cng tp dch nh lnh ngi Vit. Tn
mt ti thy chng tra kho, hnh h d man mt ngi thanh nin cng ngho
kh, cng mt cha, mt m, cng ca nh tan nt nh ti cho n cht vi ci
ti Lm Cng sn (!).
S tn mt ny thc tnh trong np ngh ca ti. Tuy cha hiu cn k cc
hnh ng ca chng lc y l thng tr, n p, l xm lc nhng cng l
do khin ti chn ngn, quyt nh t b cuc i lm lnh, trn v xui tm
ngh khc.
Nhng ngy u b trn ti ch ngh v lo s bn Ty truy lng, bt tr li,
nhng n khi v gn ti H Ni, th cu hi thng trc trong ti li bt dy:
Mnh s sng tip nh th no y?

Ch thch:
(1) L nhng n v hnh chnh thi Php thuc: Tng tng ng vi x,

Ph ln hn huyn, nay thng nht l huyn.

(2) ng mnh, b c tc xa ch nhng ngi cht khng v, khng chng.
Nhng ngi c n di m ph, rt khng hay i vi nhng ngi thn
ang sng trn trn gian.

Chng 2

Ngy 9-3-1945 Nht o chnh Php.

Hm y vo khong 9 gi ti ti ang ngi vt vng gc ch Hm ngh
v ngy mai i u lm g, bng c ting sng n pha thnh H Ni (nay l
ni lm vic ca cc c quan B Quc phng) vng li, mi lc mt d di,
lin hi, n in vt tt sng tip tc n, khong hn mt ting sau th im
hn.
Thnh ph chm trong m, cc ca hiu ng ca, ng ph khng cn
ngi v xe c qua li.
Sng sm hm sau tin truyn i - Php u hng Nht.
Mc du hm nay khng c vic lm c ngha l nhn n, nhng ti vn tht
thu i lu xe in (trn v) xem ngm s tnh, xem nhng ni xy ra trn
nh gia Nht v Php m qua.
Thnh c, n Thu (nay l Bnh vin 108), Dinh Ton quyn (nay l Ph
Ch tch trn ng Hng Vng) u c lnh Nht bng sng gc. L c
trng gia khoanh mt hnh trn nh mu mu cm la lit cc cng s, tri
lnh ca Php. Xc lnh Php v lnh kh (lnh ngi Vit trong qun i
Php) cn ri rc quanh n tri, nh mun khoe khoang thng li ca
Nht. Thnh thong mt ton lnh Nht cm sng cm li l dong bn ty,
m mt my ti mt ng ngc y v s hi qua cc ng ph n ni tp
trung giam gi.
Bit rng Nht cng chng tt g, chnh do chng v vt thc go, bt dn ta
ph rung ang trng la trng ay phc v chin tranh lm dn ta cht
i ti hai triu ngi, nhng nhn thy cnh Php thua, ti thy h d, tho
ni nhng ngy nhn nhc lm lnh cho chng, b chng khinh r.
Phn do nhn thc cn nng cn, phn do i sng lc ny tht kh khn, tm
c vic lm tin cho mt lon go trong lc giao thi u c d khin ti
ch dng li ci h d . Lc y ti khng hiu rng ti ang ng trc mt
thi c chuyn mnh ln lao ca dn tc, ca t nc. Vi thng sau tin tc t
qu ti t cc vng ln cn do ngi nh ra k li thn x no cng c cn b
Vit Minh v h ho chun b nh Php, ui Nht ginh li c lp t do
cho nc nh. V H Ni, ngay ph Hu, ch Hm, Hng Bi ny cng vy.

Hai ting: Cch mng c truyn lan, i n u ti cng c nghe, c

nhc vi tnh cm trn trng.
H Ni nhng ngy thng 8 si sc kh th u tranh, i n u cng bt gp
khu hiu, truyn n, cng nghe mi ngi bn tn v Cch mng. Mt hm
ti c chen vo ch nghe cn b din thuyt. Anh cn rt tr, dng th sinh,
ni nng hot bt, d nghe. Cui bui din thuyt anh nu cu hi v gii thch
lin; ngn gn m d hiu:
- Cch mng l g?
- L i i.
- i i l g?
- L th thuyn, dn ngho cng nhau ni dy nh Php, ui Nht nh
ch vua quan, ginh li quyn sng cho mnh.
Ginh li quyn sng. i! Sao m hp vi nguyn vng ca mnh n th.
Khng cht nghi ng do d, ti i tm Cch mng mong c i i. ng l
c tm thy, Cch mng khng phi u xa, ngay quanh ti, vn l nhng
ngi thng gp. u thng 8 ti c t Thanh nin Cu quc do anh L
Thm ph trch kt np on vin. Bc ngot ca cuc i ti bt u t y.
Ci m u tin c ng trong i ng Thanh nin Cu quc ti khng sao
ng c v vui sng, t nay ht b ngi i khinh r. Trong t chc Thanh
nin Cu quc lc cn c cc anh L Qun, Quang Lim, Vn X, Hu
Thng, tt c cn tr, u l thanh nin, hc sinh H Ni. Tuy gia cnh, hc
vn c khc nhau nhng cng chung ch hng, thng yu nhau nh anh em
mt nh, m L Thm c xem nh ngi anh c.
T cng dn khu hiu, ri truyn n, din thuyt, chng ti c trang b v
kh chuyn thnh lc lng t v chin u ca thnh ph. Lc ny lc lng
Cch mng pht trin ngy cng ng nhng thiu thn th, thiu lng
thc, thuc men, thiu chn mn qun o v nht l thiu sng n, rt cn cho
cuc chin u sp n gn. Mt hm chng ti c vic qua khu vc Ho L,
ph Hng Bng, Th Nhum, thy t khu kho qun nhu ca Php, nay Nht
cai qun c mt on xe nh binh i ra ch y p nhng th m Cch mng
ang cn, anh L Thm ny nh:

- Ta phi tm cch t nhp vo trong .

- lm g - Ti ngy th hi.
- ly nhng th m chng ta ang cn - a mt o nhanh bn pha
phng c k theo, anh bo dng li, h thp ging - Nhng th khng phi cho
chng mnh m cn tip t ln cho anh em mnh chin khu gii phng Thi
Nguyn, Tuyn Quang.
- Nhng lm cch no - Ti hi. Lin nh mun reo ln, nhng ng ph

ngi qua li rt ng, ln vo c c lnh Nht, nn ti h ging - ng gi

lnh bo an. (1)
- ng ri - mt sng kin hay - anh L Thm biu ng.
Ngay trong m ton i bt tay vo chun b, va b mt, va khn trng;
va thu gom va may gp, sng hm sau c qun o lnh bo an chnh hiu
cho mt tiu i 10 ngi. C ngy hm chng ti hn ko nhau n
mt a im an ton mc th qun o, duyt th i ng, luyn cch i ng
ra vo, ng x khi qua trm gc sao cho thc ng vi ci cht bo an ch
khng th pht hin trc khi khi s.
chc n, ngy hm sau i cn c ngi bm st khu kho, nm tnh hnh
ngi, xe ra vo, tnh hnh canh gc, khm hi khi ra vo cng gc.
Ngy th ba, ng 9 gi, c mt tp lnh bo an qun o chnh t, hin ngang
i n khu kho, lnh gc khng cn nhn din, ch lt qua giy cng v, m
cng cho vo. Na ting sau - khong hn 10 gi tp bo an tr ra mang
theo nhng th va c cp pht: 50 sc vi, 100 b qun o.
l tiu i t v v trang do anh L Thm ch huy hon thnh nhim v
ly ca ch bi dng lc lng ta. Ton i phn khi, t tin, chng ti
tnh n chuyn t nhp vo kho v kh ch, nh cc bt gc ca lnh bo
an cp sng n ch, trang b cho ta. Vn s khi u nan, vic u trt
lt, vic sau nht nh thnh. V li lc ny lc lng t v chin u ca
thnh ph pht trin rt nhanh ng ti 700 ngi, sau ngy 19 thng 8 t
chc thnh cc chi i.
Trong lc mi thnh vin ang ho hng hng s suy ngh, tm ti cho cch
lm n ny th c lnh ca U ban qun s cch mng H Ni - Chun b i
lm nhim v bo v cuc mt tinh t chc ti Nh Ht Ln (nay l Nh ht
thnh ph) chiu ngy 17 thng 8.
Vi ti khng c bn khon g khi nhn lnh, v d sao cng l lnh mi.
Nhng mt s anh em khc th thc mc: Sao li bo v cuc mt tinh do Tng
hi vin chc ca Nht ng ra t chc.
Va lc anh L Thm v, nt mt phn chn, dng iu khn trng, v
thi gian cn rt t, anh tranh th gii thch:
- ng l cuc mt tinh chiu nay do Tng hi vin chc thn Nht t chc.
ng bo s n v n ng v ang thm tin tc, v th h nghe ni c din
thuyt l mi ngi tin s c Vit Minh xut hin, hy vng s c nghe, c
bit ci g s xy ra nay mai. V vy theo lnh ca U ban Khi ngha thnh
ph, chng ta phi bin b ng thnh ch ng, bin cuc mt tinh do Tng
hi vin chc t chc thnh cuc mt tinh ca ta. Nhim v ca cc t chc t
v chin u chng ta l va trn p ch, va bo v an ton cuc mt tinh
khng cho chng chng ph, va bo v ngi ca ta ln din thuyt vch mt

k th, c ng qun chng ni dy khi ngha cp chnh quyn.

Ngng mt lt, nhn ng h, anh ra lnh:
- Mi ngi cm mt l c nh giu kn, theo ti ra ngay a im mt tinh,
ng ln vo vi dn v lm theo hiu lnh chung trn k i.
Hai gi chiu cuc mt tinh khai mc. Chng ti ng t chnh hng trn,
nhn ln k i rt r. Mt din gi mc qun o sang trng ng ln gii thiu
chng trnh trc my phng thanh. Tip n ngi th hai cng qun o
sang trng, u chi tc ht ngc pha sau va ng hng ly ging, cha kp
ct ting th mt i vin t v bn cnh ging cao l c sao vng ln. Th
l hng vn ngi ng di h vang: C Vit Minh! C Vit Minh! Hoan h
c Vit Minh! Hoan h c Vit Minh! Chng ti h theo v nhanh chng ly
c giu trong ti ngc tung ln, cc t t v khc cng lm nh vy, va g
cao l c r m ng chy t ch ny n ch khc c v ng bo v sn
sng trn p nhng k tr trn gy ri cuc mt tinh c tip tc theo
hng ch o ca ta.
Anh L Thm ht hm ra hiu, tt c chng ti li hng v pha k i
thc hin hiu lnh hng dn pht ra t trn .
Theo hiu lnh quy nh, ba i vin tuyn truyn xung phong xng ln,
cha sng dn ban t chc vo mt gc, lp tc mt i vin t v ca
chng ti tin nhanh ti chn k i vung li dao bn sc chm t dy l c
qu ly ca chnh quyn b nhn do Nht dng ln ri nhanh, mt l c
sao vng rt to rng xut hin trn bao ln Nh Ht Ln ph kn khong gia
trc mt nh ht. Th l hng vn ngi ng di li v tay reo h vang dy
c mt gc ph.
Khi c ting trn loa phng thanh: Tha quc dn ng bo th trt t c
lp li nhanh chng, mt khng kh im lng nghim trang lan nhanh n mi
ngi. Khng gian ch cn vang ln nhng li din thuyt ho hng pht ra t
cc loa vi li ku gi ngn gn m thi thc:

Hi quc dn ng bo! Gic Nht xm lc v thng tr nc ta. Chng

gy cho nhn dn ta bao au thng, cht chc. Nay chng thua trn v
h sng u hng ng minh. Thi c cho nhn dn ta vng ln nh pht
xt Nht v bn b nhn tay sai ginh li c lp, t do thc s n!
ng bo hy nghe ting gi ca Vit Minh, vng ln khi ngha!

Cuc mt tinh theo li ku gi ca U ban khi ngha bin thnh cuc

biu tnh khng l diu qua cc ph. Theo s hng dn ca cc hi vin cu
quc v cc i t v chng ti, cuc tun hnh diu qua ph Trng Tin,

 ra B H vng ln Hng o, Hng Ngang qua ch ng Xun quay

xung vn hoa Hng u, Ca Bc n ph ton quyn, r vng sang Ca
Nam.
Cuc tun hnh ca hn hai vn nhn dn H Ni ko di n 9 gi ti mi
kt thc. Trc khi gii tn ga xe in B H, on tun hnh cn ng li 5
pht knh cn cho l c Vit Nam v h khu hiu:
- Vit Nam c lp vn tu!
m y v chng ti khng sao ng c, phn v vui qu, t ho qu v vic
lm y mu tr, bin cuc mt tinh do ch t chc h ho nh lc
hng ng bo thnh cuc mt tinh tp hp biu dng sc mnh ca ta, cng
ng vin kh th hng hc u tranh ca nhn dn ton thnh ph; phn v
chng ti c nghe anh L Thm ph bin tip nhim v phi lm trong
nhng ngy ti. C th l g v u trn cha ni r v phi gi b mt, ch
bit rng nhng vic phi lm m trn s giao l rt nng n v khn trng.
m 18 nh khng kh ca m 30 Tt, bn, lo nhng trong lng mi i vin
t v chng ti c phi phi. Mi th cho nhim v y , ai ny thp
thm mong tri mau sng. Nhim v ca chng ti l va tham gia va bo v
cuc mt tinh cng t chc ti Nh Ht thnh ph, sau tham gia nh chim
cc cng s, ca chnh quyn b nhn, cc tri lnh bo an.
19 thng Tm n!
Tit tri thu tht p. My hm tre cn vn v y my, thnh thong c
ma, vy m hm nay bng nng ro kh sch, bu tri cao xanh khng mt
gn my.
Chng ti i trong i ng chnh t, nhng vn phi ghen ln khi nhn thy
i thanh nin xung phong Hong Diu ng hong qu, hng dng v p
qu. Ti u ph Trng Tin anh em xp hng ba, sng khoc vai, khin, m
tu cm tay, bc u di l c sao vng rng kh may bng sa tanh vin
tua ng nh, trn nn c thu ch bng kim tuyn - i thanh nin xung
phong Hong Diu. c bit l c ny do Hi Ph n Cu quc thnh ph
va mi tng.
i t v chin u chng ti ng hng u bn tri qung trng, nhn ln
l i kh r. ng 11 gi cuc mt tinh bt u vi nghi thc m cuc mt
tinh chiu 17 thng 8 khng c.
Sau pht mc nim tng nh cc chin s Cch mng hy sinh v c lp
ca T quc, ba pht sng bo hiu l cho c.
Lc ny sao trong ti bng hi hp lng lng, v thy ci g cng mi l m
thn thit qu chng, m lng qu chng. Ti ang trin min suy ngh nh
vy th trn tng cao nh ht, hng ngn truyn n bay xung nh n chim
trng v cnh tung bay, n cho ngy Hi Cch mng.

Ting v tay vang dy khi mt din thuyt vin (sau ny ti c anh L

Thm cho bit l ng ch Nguyn Huy Khi) xut hin trc my phng
thanh, c Li ku gi ca U ban qun s cch mng H Ni, v nhim v
cn kp lc ny l phi p tan ch thng tr ca pht xt Nht, kin quyt i
ph vi d tm ca bn thc dn Php nui cung vng khi phc chnh
quyn ca chng ng Dng. Trong ti nh c sc bt dy khi nghe on
cui li ku gi: iu cn thit nht lc ny l chng ta phi thnh lp mt
Chnh ph cng ho dn ch Vit Nam trong dn chng c tham gia
chnh quyn t nh ot s phn ca mnh. Bng nhin din thuyt vin
c to hn, ging nhn mnh nhng m n nay gn na th k tri qua
ti vn nh:

Hi quc dn ng bo! Hy t tin, t cng, hy t cho th gii bit n

sc sng di do, n ch chin u cng lit ca dn tc Vit Nam lun
lun vn ti mt cnh i phng khong v c lp, hy cng ti h nhng
khu hiu sau y:
- nh chnh ph b nhn Trn Trng Kim.
- Thnh lp Chnh ph Cng ho dn ch Vit Nam!
- Vit Nam hon ton c lp!
- o bn thc dn Php mun khi phc ch quyn ng Dng.

Ting hng ng vang dy ca 20 vn qun chng sau mi ln din thuyt

vin h.
Di s hng dn ca U ban Qun s Cch mng, cuc mt tinh chuyn
thnh biu tnh v trang, va phi hp tin cng, ch p ch khi gp tnh
hung gay cn.
nh chim ph Khm sai. (2)
Khi on biu tnh n gn, bn cm u U ban chnh tr lm thi ra lnh
ng cht ca v cho lnh dn st hng ro st sn sng n sng vo i qun
khi ngha.
Nhng lnh bo an y nghe theo li ku gi ca cn b Vit Minh. Tranh
th thi c, mt s i vin t v chin u nhanh chng leo qua hng ro
st, nhy vo trong sn, ng thi mt s hi vin cu quc qun vng li sau
nhy vo ph
Khm sai. Phi hp kh th bn ngoi, mt s nhn mi ca ta trong hng ng
lnh bo an tip tc vn ng, lp tc c anh em lnh bo an, cng c s mi
c tng cng hm trc ln ti hai i i nht lot xin hng, mang ht v
kh khong 200 khu sng xp thnh mt ng gia sn. Lc lng cch mng

c thm sc mnh, h lnh cho lnh gc m cng. i qun khi ngha tin
vo sn, mt i vin cu quc trc 15 tui mc qun o xanh cng nhn c
phn cng t trc tro ln nc nh, h c qu ly xung, ko c sao vng
ln, lc ny tri gi mnh, l c c th cng phn pht tung bay trc ting
h reo ca qun chng vang ng lan xa.
Hai ngi trong U ban Qun s cch mng (sau ny c bit l ng ch
Nguyn Khang v ng ch Trn T Bnh) n thng n lm vic ca U
ban chnh tr lm thi tuyn b gii tn t chc ny v h lnh bt giam
nhng k cm u t chc phn ng tay sai ca Nht.
nh chim tri bo an binh. (3)
Cuc chin u y tuy khng phi n sng nhng din bin c phc tp v
gay go. Mi vi ngy sau khi kt thc trn nh, nghe anh L Thm i hp
trn thnh ph v k li, chng ti mi hiu tng tn: Trc uy lc ca i
qun Cch mng, ch y (lc lng cn mnh) buc phi m ca. Lc
lng t v ca ta vo sn, nhanh chng tn ra hnh thnh th bao vy. Ch
huy tri l mt vin quan ba ngi Vit tn l Th. Khi Nht ht cng Php,
hn b. ch c, theo ch mi, tip tc lm tay sai cho ngoi bang chng ph
Cch mng. Bit th no cng b Cch mng tm n hi ti, nn hn c
Nht ha tip ng khi c in cu vin, nhng khng bit ngy gi no ta vo.
Gi ny trc kh th si sc ca phong tro Cch mng trong thnh ph
nhng ngy qua, trc lc lng v trang Cch mng ang i mt vi hn,
bit khng th no khc, nhn np v kh, nhng hn nhn nhn l s:
- Xin cc ng chm cho t pht trnh ln cp trn v ti ch l cp tha hnh.
Bit y l k hon binh, ch cu vin, ta dt khot ra lnh:
- Cp trn ca anh quy hng v trao chnh quyn cho Cch mng ri.
By gi n lt cc anh.
Th chu nhn nhng vn xo quyt:
- Chng ti xin i theo Cch mng. Lc u xin nguyn nh c.
Ta tin cng lin:
- ng phi np ht v kh cho qun Cch mng! y l lnh.
Th vn hon binh:
- Chng ti ni l xin theo cc ng ri. Cn chuyn v kh v binh lnh xin
cc ng hy khoan cho.
Trong khi va u l va thuyt phc, nh s gip ca nhn mi do ta gi
vo t trc, cc n v t v ta chim hu ht cc v tr quan trng trong
tri, k c kho v kh. Qun chng cch mng bn ngoi di s hng dn
ca cn b ang ng thanh tng t ht vang phn n i gii quyt nhanh
chng. Trc tnh th Th buc phi lm theo yu cu ca ta.
Cuc nh chim tri lnh bo an thnh cng. n chiu ngy 19, vic nh

chim cc c quan u no then cht ca chnh quyn b nhn xong (tr i

pht thanh Bch Mai, nh bng ng Dng - nay l tr s Ngn hng Nh
nc), cuc khi ngha ginh chnh quyn H Ni cn bn kt thc thng
li.
Nhng ngy sau , cc n v t v chin u cng vi i Thanh nin xung
phong Hong Diu chia nhau i lm nhim v gi gn an ninh trt t, bo v
cc kho tng, tr s lm vic ca c quan chnh quyn cch mng mi c
thnh lp.
ng l cch mng ng ngha vi i i!
Sau khi hon thnh nhim v tham gia bo v Bc H c Tuyn ngn c lp
ngy 2-9-1945 ti vn hoa Ba nh, chng ti c lnh chuyn ra ng
qun nh Soi S, Thch Tht, tnh Sn Ty c.
Nh nhiu n v t v chin u khc, i t v cu quc chng ti c b
sung nhiu i vin t cc on th cu quc pht trin thnh i i Gii
phng qun mang tn i i L Thm v vn anh L Thm lm i i
trng. S anh em c t ngy cn l t Thanh nin Cu quc hot ng b mt
nay phn ra cc tiu i, trung i mi thnh lp, mt s c phn cng lm
cn b ch huy, trong ti c giao nhim v tiu i trng. Mt tnh cm
chan ho, thn thng gn b tuy mi c hnh thnh nhng su m, hnh
nh v ci tiu i s khai bui u vn thng c nhc n mt cch trn
trng, tru mn mi khi chng ti rnh ri. Chng th m c anh xp vn
tn ca tng thnh vin trong tiu i thnh hai v i ri khc ln hai ct
nh.
Thm, Hu, o, Lan, Cm, Thng, Thu
Thanh, Lim, Miu, Min, Thng, Vn, X.
mun nhc rng nhng k nim bui ban u l thing ling, nu th no th
cng khng bao gi qun nhau.
Thi gian ny v tinh thn th phn chn, thanh thn, ng l cuc i i
ang n vi mi ngi, nhng v vt cht th thiu thn trm b. Nn i vn
ang honh hnh e do do s bc lt, v vt qu tham ca Nht, Php; tip
n sng Hng v hn 100 qung lm ngp tm tnh Sn Ty, H ng,
H Nam, Vnh Yn, Phc Yn, Bc Ninh, Hi Dng, Thi Bnh. Ngn hng
ng Dng vn cn trong tay Php, Chnh ph cch mng ch thu c trong
kho bc 1.233.000 ng tin ng Dng m qu na l tin rch. Trong
phin hp u tin ca Chnh ph lm thi ngy 3-9-1945, Bc H ban
hnh quyt nh khn cp cu i, l mt loi gic trong ba loi gic phi
chng lc (gic i, gic dt v gic ngoi xm). Chnh Ngi gng
mu thc hin cu i trc bng c mi ngy nhn n mt ba ly go
gp phn cu i. i sng ca Qun gii phng cng mun vn kh khn, v

qu thiu, hng ngy khi n gi n, chng ti phi phn ngi chia u cm,
thm ch c chy cng vy.
Mt hm trong ba n, n lt chia chy, ti c u tin ming to hn.
Thy th Quang Lim l tiu i ph (cu sinh vin trng Lut) la ging ri
va chy va tranh th n. n khi bt c th Quang Lim ang nhai ming
cui cng.
- Tao tng my, nut nt i - Ti ni.
- Khng c, ba chiu bt n phi tr li, mt thnh hai - Cu Min xen
vo.
- L cch mng ri, sao cn l vay li? - Quang Lim i li.
C bn n ci , ba cm kt thc tht nhanh, chng ai c cm gic l mnh
va n cm v bng vn lp, i vn hon i. Trong hon cnh nh vy m
ci vui, ci lc quan yu i vn trm ln tt c, ai cng sn sng chp nhn s
i thiu .

Ch thch:

(1) Lnh ngi Vit do Nht t chc sau o chnh Php.

(2) Nay l Nh khch Chnh ph, s 10 ng Ng Quyn.
(3) Nay l s 40 Hng Bi.

Chng 3

Nhng ngy ng qun nh Soi S chng ti dn ht tm tr vo vic

chun b cho Nam tin m trn giao. Vn ch cn l ngy gi c th.
Ngy y Nam tin l vic cng khai, khng phi gi b mt nh i B hoc i
Nam hi nh M. Bi ht Nam b khng chin ca nhc s Nhun chng
ti thuc rt nhanh, coi nh bi t, i u cng ht: Ting sng vang sng ni
min Nam, m t nc Vit Nam, ta mun bng mnh ti phng Nam x
xc qun tham tn. Bi ht va c v tinh thn yu nc mnh m i vi
mi ngi va thi thc tnh hiu k, a phiu lu mo him ca tui tr hi
, cng i xa cng tho ch.
Hng ngy ngoi hai bui tp luyn qun s, rnh ri lc no l chng ti li
bn chuyn Nam tin, mang c bn ra i chiu cc a danh m cc n v
Nam tin vo trc chin u nh Php, dit Php qun i nhng gi
pht phi ch i.
Nht l khi c tin cc n v Nam tin ca ta, nh: chi i Mt (1) vo

ng Nam B nh ch cu Bnh Li, ng ba Xun Lc, nh chi i H

Ni nh ch Bun Ma Thut, o Phng Hong trn ng 21 khng
cho chng nh xung Ninh Ho, Nha Trang, l chng ti ngi ng khng
yn.
S ho hc Nam tin c bo trc v c chun b ca chng ti khng
thnh s tht!
l vo mt bui sng u thng 11 nm 1945, anh Phm Ngc Mu (2)
c cp trn phi xung thm v ph bin nhim v mi. Cht thy, chng
ti a nhanh ra vy quanh anh ngay gia sn nh tranh nhau hi tin tc: Cc
n v Nam tin hin nay th no, n ni cha, nh c my trn,
u? Ti sao mt trn Bun Ma Thut, mt trn Nha Trang li b thng? Hnh
nh anh khng chun b ni nhng iu chng ti hi, nhng tin tc chng ti
cn bit v bit c th? Anh ch chung chung tr li:
- Qun ta yo n ni ri, chi i H Ni cng vi cc n v Nam tin ca
tnh Ngh An, Qung Ngi ang vy hm ch th x Bun Ma Thut, chn
chng o Phng Hong.
Khng ai khi xng, tt c u v tay hoan h, ng thanh ht bi Nam B
khng chin, va ht va g nhp bng tay rt u vi kh th phn khi v sn
sng.
i khi n v ngi vo v tr quy nh, tt c trt t theo lnh chung, anh Mu
bc ra ni chuyn, nh tm s th ng hn. Ngay t li m u, linh cm
nh mch bo ngi nghe thy c ci g khc thng, khng nh d on ca
mi ngi - Cng v sau anh chuyn suy ngh ca chng ti sang mt hng
khc tht t ngt, bng mt cu kt tht vui:
- Khng Nam tin th Ty tin - lt nhn nhanh hng qun nh thm d - anh
hng ging nhn mnh - Ch khc hng ch khng khc nhim v.
Chng ti a mt nhn nhau d hi: Ty tin l u, lm nhim v g.
Hi sng li v ci hng tho ch tang bng hnh thnh trong np ngh by
lu nay khng c tho nguyn. Nhng ngy y tinh thn yu nc tri dy
mnh m trong lp tr chng ti, gt nhanh i nhng ci g l ring t, sn
sng i vo nhim v mi.
Ty tin m sau chng ti c ph bin l tnh Sn La v Lai Chu - mt
vng sui su, o cao, rng rm, dn tha v i nhng li lm gic gi, bt
an. Sn La lc y c s ng v on th cu quc yu nn ta phi mt i
i v hai trung i t Sn Ty, Ph Th ln phi hp vi t v a phng
cp chnh quyn. Cn Lai Chu, ta cha t chc c cc on th cu
quc, cha c c s ng, chnh quyn cn nm trong tay bn Quc dn ng
v tay sai Nht. Thng 10 nm 1945, i din Chnh ph ln thng lng lp
chnh quyn cch mng nhng khng thnh cng.

Hai tiu on Php chy dt sang Vn Nam (Trung Quc) sau ngy Nht o
chnh (9-3) nay tr li Lai Chu. Tn th ty o Vn Long a Php v chim
th x vo u thng 11 nm 1945, lm le ch thm tn qun ca A-lc-xngri (tng ch huy qun Php min Bc ng Dng) tng vin cng t Vn
Nam trn v, chim ng tr li hai tnh pha ty ny.
Nhn thc c m mu thm him ca k ch, thng 11 nm 1945, Trung
ng ng quyt nh thnh lp Mt trn Ty Bc v giao cho B Tng Tham
mu iu ng lc lng, t chc chin u.
Tnh hnh tht khn trng. Trn thc t lc ny, hai u t nc, Si Gn
v Lai Chu ang trc tip ng u vi qun i Php tr li xm lc ln
th hai. Nhng ng bo Lai Chu thit thi l khng c bit, khng hnh
dung ci cnh tng bng n nhn cuc sng c lp, t do d ch mt gi.
Thc hin mnh lnh iu qun ca B Tng Tham mu m anh Phm Ngc
Mu va trc tip xung giao, i i L Thm chng ti khn trng chun
b, ai qu H Ni c v thm, 24 gi sau phi c mt, cn nhng ngi lnh
gia nh xa nh ti th nm lin ti n v kp ngy ln ng. T nh
Soi S r sang Xun Mai theo ng s 6 ngc th x Ho Bnh, vt Dc
Cun n Mc Chu bt vo ng s 41 (nay l ng s 6) chng ti ti Sn
La vo u thng 12 nm 1945.
Li nhc n ng s 41! Vi ng i ca ti - nhng chng trai tr H Ni
mi ln ln u ch c cm tng chung sao ng di v lm dc th! Cn
vi ti li khc, ni bun v nim vui xen ln theo sut chng ng hnh
qun. Cch y khng lu, b bn ch huy qun i Php a i trn ng
ny lm lnh th sng kip lu y, hng ngy nhn nhng khinh mit ca
ngi da trng. Vy m hm nay mi ch sau my thng cuc i khc. Ti
ng trong i ng v quc qun i trn con ng ca ta, sng gia tnh
ng i bnh ng, chan ho v nhn i. Tht bt ng v xc ng.
Sn La, ci th x yn tnh, nh b bng nhn nhp hn ln, y p nhng n
v theo lnh iu qun ca cp trn c mt trc chng ti. l cc i
i v quc qun ca tinh Bc Giang, H Ni, Sn Ty, Nam nh, Vnh Yn,
Phc Yn, H Nam, Ninh Bnh, cng vi hai i i, hai trung i ca Sn
Ty, Ph Th ln trc tham gia cp chnh quyn, sau t chc thnh chi
i 90 Sn La (sau i thnh trung on 148) do anh L Trng Tn lm chi
i trng, sau thm cc anh Hong Mi, Phng Th Ti.
Tnh hnh lc ny tht cng thng. n gia thng 12 nm 1946, c thm tn
qun ca A-lc-xng-ri t Vn Nam v tng vin ln ti 5.000 tn, qun Php
m nhiu cuc hnh qun ti chim. T Lai Chu theo ng s 41 thc
xung Tun Chu, Tun Gio, chi i Sn La bc vo chin u chng tr
quyt lit vi qun Php sut ba ngy m Ching Pc, khng cho chng

thc hin nh chim khu vc ny; tp kch ch Ching Cang, Ching

Khung, chn khng cho chng nh v hng Sn La, ng thi ln lt
qut bn Quc dn ng tay sai ca Tng Gii Thch hu ngn sng .
Cng thi gian ny, trung i ti c lnh tch khi i hnh i i, cp tc
ln Qunh Nhai vi nhim v chn qun Php c th t pha Lai Chu dng
thuyn, mng th xui theo sng nh vo Sn La t hng ng-bc. Lc
ny ti c giao quyn trung i trng.
Do kin thc qun s qu u tr, chng ti chng h tm hiu ch, ta c
th nh th no, a hnh, a vt v dn tnh ra sao, lng yu nc l cht men
say, l sc mnh, nhn lnh l i lin, chng bit kh khn nguy him l g.
Thc ra bi cnh lc rt phc tp. Sn La yu, th Qunh Nhai - mt
huyn a u pha bc (gip Lai Chu) ca tnh l da phng yu nht, gn
nh cha c g. Ch vn vn c ba cn b huyn, trong c anh Lim cha
phi ng vin c c xung lm nhim v dn ng v phin dch ting
Thi khi n v tip xc lm cng tc vn ng qun chng.
Nhng Qunh Nhai l mt v tr qun s xung yu nm bn t ngn sng ,
trong t tin cng m rng vng chim ng, u thng 12 ch c mt
mi t Phong Th (Lai Chu) thc xung Qunh Nhai, c thm d a th
v lc lng ta, chun b chim ng tip sau.
Qung ng Sn La - Qunh Nhai di trn 65 ki-l-mt m chng ti phi i
nhiu ngy. Vt sng sang Mng La quo hng Bc. T y c vch
l, ct rng m i, trnh mi con ng sn c, k c ng mn, ct bt mt
ch khng cho chng pht hin du vt. Sang ngy th nm th n v mi
n a im quy nh. Tht l tc con ra! Nhng iu ng bun v km
theo c ni lo - l khng hon thnh nhim v, v ch n Qunh Nhai
trc chng ti hai ngy. L do n chm cn v dc ng chng ti mi
nh bn Quc dn ng, ham ly sng n ca chng.
Nhn y xin lu bn c, d lc y chng ti c n trc c chc ngy
cng khng bt kh khn, khng tng thm lc.
Vi mt trung i, v kh li thiu, ch vi ba khu sng trng kiu c, n
li t, ho may cm chn ch vi ba ngy, dit dm by tn ch l t yu
cu, cn be b khng cho ch nh xung Sn La th qu l kh.
Xin c tr li cu chuyn - Nhng ngy Qunh Nhai.
Pht hin thy du vt i phng, ch bu li bao vy, ht chng ti ln ni,
thy hng ng sng, chng ti leo tip.
Nhng qua mi ngy vn khng vt khi. Cng ln cao, rng cy cng rm
rp, sng m c qunh che ph, chng cn phn bit c ngy m, buc
phi tt xung quay li ng c. Khi ln chn chn, lc xung mi gi,
nhng tc c nhanh hn. Sau ny c th Ty tin ca Quang Dng, ti

mn phc anh ni h chng ti v nhng ngy b ch dn ln ni:

Dc ln khc khuu, dc thm thm,
Heo ht cn my sng ngi tri,
Ngn thc ln cao ngn thc xung,
Nh ai Pha Lung ma xa khi.
Anh bn di du khng bc na,
Gc ln sng m b qun i.
ng! Ln u chng ti i mt vi thin nhin nghit ng min Ty, vt
qua v c c mt mt.
Xung n chn ni, chng ti b mt t chc t nhp vo n ch ly
thuyn ri nhanh chng tr v hu ngn sng , tm dng li Bc Ma, Bn
Un. Khng c nh ban u nhng n ni thy vng ny dn ng, i
sng kh, a th chin u tt nn quyt nh tr li. Thot u n nh
tng on v thy nh ca rng, thc go li nhiu c th vn ng h gip .
c vi hm thy ch nh lc no cng ging mt c v theo di chng ti,
vnh tai nghe chng ti bn chuyn, ch vui ly lng b ngoi. Thy vy, ti
quyt nh tch ra, phn tn nh tng t ng ri ra tng gia nh, gip
nhn dn tng gia sn xut, v tuyn truyn vn ng gy c s trong nhn
dn. Va t chc sp xp lc lng va t chc chin u, trc ht l tm
cch bt lnh gc ly sng.
Mt t c phi n iu tra, cc hot ng ca s lnh t Qunh Nhai a
sang gc pha bn ny sng. Sau khi nm c quy lut thay gc i gc, ti
c mt na tiu i gm nhng anh em bit v phc sn, ch phin i gc
cui cng trong ngy l khi s. Yn ng v nhanh gn, anh em tm c
bn tn, thu bn sng. Trn thng ln u v cng l trn thng cui cng
nh theo kiu ny, anh em phn khi, c m hm tht vui. cc th
chuyn c n li, nh li c c chuyn tip tc bt lnh gc. Nhng lm g
c chuyn na, v hm sau ch lng sc xung quanh v trm gc ny cng
khng cn na.
Cui thng 3, ch t Lai Chu m nhiu mi tin cng xung Sn La, trn
chin u gia ta v ch cng tr nn c lit. Cc n v ca trung on Sn
La chn nh quyt lit vi qun Php trn hng ng s 41, o Pha in,
ta dit 50 lnh Php Bn Mo, Mng Si, nhng v ch ng, lc lng ta
c hn, chng ln lt chc thng cc tuyn cht chn ca ta, nh chim
Thun Chu, Mng Hung, Sp Cp, Ching Cang (bc Sn La) sau l
Ching Khing, Bn Ht uy hip nam tnh Sn La. Qunh Nhai, ch theo
ng sng nh xung Mng La, cn qut cc vng xung quanh m
rng khu vc kim sot, uy hip Sn La t hng ng-bc, chia ct gia
chng ti vi trung on.

Th l trung i ti b bao vy, mt lin lc vi cp trn t y. Khong cch

khng xa, nhng lc u c phng tin thng tin hin i nh by gi.
Mun t chc lin lc bng chy b cng khng n gin. Cn ngi xung
phong nhn nhim v c ngay, nhng bit chng ti u m tm. Mun hi,
i c ngy dng cng khng tm u ra ngi m hi.
Lc u anh em hoang mang, c bit c anh em than th Th l rn mt
u!. Nhng ri chng ti t chn chnh, t ng vin n nh t tng cho
nhau. Ta vn ang tn ti, c dn che ch, gip , lc lng cn v c thm
sng so vi lc mi ln.
T nhng suy ngh y, chng ti xc li i hnh, lun thay i hot ng,
khng u lu mt ch, khng cng khai i u vi ch, m lc tp trung,
lc phn tn, nay Xun Nha, Ma Tng, mai xung Mng Hinh, T B, tp
kch vo nhng n v nh l, phc kch n lng nh cc ton nh tun tra,
nhng tp cnh gii nhng chi gc. C th nay dit mt tn ch, mai thu
mt khu sng, dm chc vin n, vi ba qu lu n; ngy kia tip nhn
thm i vin mi ngi a phng t nguyn tham gia v c anh em trong
n v tuyn truyn vn ng.
Nim vui v thnh tch nng nht cht b ny c ngm dn, to thnh lng
tin gip chng ti vt kh khn tin ln.
Nhng trung i vn khng qun ni bun, n c canh cnh bn lng. l
trng hp anh Lim, ngi con ca Qunh Nhai, ngi tr th c lc ca
n v nhng ngy u khi vo trn. Anh b Ty bt do c s s sut ca
chng ti. Hm y l mt ngy cui thng 3, n v chuyn qun n Mng
Hch va chin u chng ch cn qut bo v nhn dn, bo v ma
mng, va lm cng tc vn ng qun chng tham gia khng chin. Theo k
hoch ton n v m qun sn ni sau bn phng ch nh p, anh
Lim cng vi c s a phng vo cc nh dn gii thch chnh sch vn
ng qun chng tham gia khng chin, ng h b i. L ngi a phng,
anh Lim lm nhim v ny rt c kt qu. i n u qun chng cng d
gn, d tr chuyn, d tip thu nhng iu gii thch rt mc mc d hiu ca
anh. Trong s che ch, m bc v gip ca nhn dn i vi n v, anh
l ngi c cng ln. Bt thn ch p ti (sau ny ti c bit do tn tng
on b mt cho ngi i bo Ty) bt anh Lim. Thy ng di bn, ti
cho n v vn ng xung thp n sng tin cng, ch hong ht va bn tr
va rt chy. Linh tnh bit anh Lim gp nguy, ti lnh cho mt tiu i r
tri chy vt ln, cu anh Lim. Nhng mun, n ni ch rt v anh
Lim cng khng cn na! ng bo ni Ty n bt cn b Lim ri. Ti
sng li nh mun khc. V mt anh l mt thit thi ln cho n v lc ny.
m v c nhng ngy sau, ti nh ngi ht hng, bun thng nui tic

anh Lim c lun bn ti, nhiu m khng sao ng c. Ti t trch mnh

s sut nu hm t chc cnh gii tt, c mt t i cng anh Lim th u
n ni ny! Mi n nm 1990, anh Lim t Sn La v H Ni gp ti, bo
thot t tr v. Gn 50 nm mi gp li nhau, c hai gi, u tr thnh
ng ni, ng ngoi. Nhng nhng gi pht gp li khng ng ny khin chng
ti tr li, bao k nim c dn nn c bung ra, trong vn xoay quanh
nhng k c kh qun v nhng ngy sng Qunh Nhai. Ti nhn li do s
sut anh b ch bt, phi sng nhng ngy gian trun. Anh khng ni, ch
ci tht sng khoi gp li nhau th ny l qu ri!. l iu anh cm
thng, g cho ti ni n hn, day dt by lu.
u thng 5, t T B chng ti tm c ng v s ch huy trung on lc
ny vn cn khu vc th x Sn La, trong lc cng ang thu qun chuyn
hng hot ng xung pha nam. Tht h va! Ch chm mt ngy na l
chng ti li tip tc chu cnh a con nh b lc m.
Anh Tn v c c quan trung on b ra tn mp ng n n v. Va nhn
thy, anh bc nhanh ti cm tay lc mnh v m gh ly ti. Cc anh xp
thnh hng v tay hoan h, cho n khi hng qun qua khi mi thi.
Trn ng v s ch huy, anh Tn tranh th hi han:
- Cu c sao khng, sc khe th no?
- Bo co anh, vn nguyn vn, bnh st rt hnh nh phi king ti.
- Bn mnh c tng cc cu hy sinh.
Anh ang nh ni tip, ti xen vo:
- Bo co anh c, nhng khng ht.
- Hy sinh u, trn nh no?
- Bo co anh, khu rng gi Qunh Nhai khi b ch vy v khi b vo ly
thuyn ch vt sng.
Anh Tn xc ng, u hi ci, hai mt hoe, chp chp c ngn khng cho
ngn nc ng thnh ht ni y mt.
Hai chng ti i trong yn lng vo nh - ni anh Tn lm vic. Ni iu hnh
ch huy cng vic ca mt trn Sn La gin d, thiu thn v cng. Anh phi
s dng bn hnh chnh, dng trong cc trng hc vo vic ch huy chin
u.
Sau khi a ti bt nc ch rt t ci m t trn bp vn cn bc hi nng,
anh Tn ni:
- Thi, by gi chng ta c th gi vo chuyn - anh nhn mnh ch cha
vo vic - Vic hy , chin u cn lu di.
Lc ny ging anh trm lng, chm ri ch khng gn anh nh khi giao
nhim v. C khun mt nghim ngh thng ngy by gi bin i n cha
nt bun. Anh ni c ban ch huy trung on trong np ngh hng ngy u c

qun, cc bui giao ban chin u vn im danh cc n v, trong c n

v cu c anh em tng mt danh Trung i vin chinh ca trung on.
Nhng chng c tin tc g, cho n hm nay hn hai thng ri - Anh dng
li nhn thng vo ti hi:
- C ng thi gian nh vy khng Hong Cm?
- Bo co anh! Tnh n nay l hai thng 17 ngy chng ti xa trung on.
- Khng phi xa, m l cc cu b bao vy, chin u gia vng vy ca qun
th.
- D! - Ti hi lng tng tr li.
Anh Tn li th th vo chuyn.
- Bn mnh thc s day dt v khng gip c g cho cc cu trong thi gian
gp kh khn. Gi y nhn thy cu mnh cng n hn v trch nhim ca
ngi ch huy. V tt c u mi qu, c nhiu vic khng bit u m nh
liu trc, nu c t ra th khng bit bt u, th t trc sau l g. Chng
mnh phi thng cm, tha th cho nhau nhng khim khuyt khng mun c.
Va ri khi xung ng n n v, cu th hai mnh ni tng cc cu hy
sinh c ri l ngh tht ca tt c bn mnh, v sau mt thng khng c tin
tc trong khi c bit ch Qunh Nhai ang m rng khu chim ng,
a lc lng xui theo sng , tham gia uy hip Sn La t hng nam.
Nghe anh k, ti thy chnh mnh phi ch ng thng cm, phi xin li nhn
khuyt im vi cp trn mi ng. Lc y cc anh u c rnh rang, mt trn
pha bc thng, ch chim Thun Chu, cch th x khng xa, cn pha nam,
chin s din ra Ht Lt, Mai Sn. Tnh th t ra cho cc anh nhiu vic
qu sc th phi lo, phi tr li, phi p ng tc th. Lo ch huy chin u,
lo lng thc, lo gii quyt thng binh, bnh binh (nht l lc ny st rt
ang lan rng nh mt th dch kh cha, qun s gim nhanh, c ngi
vnh vin nm li v khng qua ni mt trn st c tnh).
Bui ni chuyn tht m m, cha chan tnh ng ch, kt thc bng ba cm
m trung on trng c nh chiu i vi thc n l mng rng
Ty Bc nhng nht mui v thiu m.
Ngy hm sau anh li cho gi ti ln t rt sm. Th x Sn La cn m trong
sng mai, cnh vt m o.
Nh sp xp sn, thy ti l anh bt tay, mi ngi v vo vic lun. Anh ni
m qua ch huy trung on hp ch yu nghe ban tham mu bo co v thnh
tch vin chinh ca cc cu - anh nhn mnh - Phi ni l cnh qun thc
su mi ng - v ln Qunh Nhai l ln a u ca Sn La, gip Lai Chu l
i vo t ch. Ln an ton tr v l kh, ng ny cc cu cn chin
u, xy dng lp thnh tch, qun s t mt trung i thiu tng thnh hn
hai trung i (i i thiu), c thm c v kh - anh dng li hi:

- Tng s v kh ly c ca ch l bao nhiu?

- Bo co anh: 10 sng trng, 20 lu n, 150 vin n.
- i! Tht qu hn vng - anh biu dng. Cn vic ca cu, th trung on
quyt nh thng vt cp - t trung i ph ln i i ph v quyn i i
trng lun.
Ti cha kp trnh by nguyn vng, th anh ch th:
- V lm i i trng i i 230, tiu on 90 thuc Trung on 148 va
mi thnh lp theo quyt nh ca B Tng Tham mu.
Mt trn chuyn v nam.
Thng 4 nm 1947, c thm vin binh t Php sang, nng tng s qun Php
Vit Nam ln 11 vn, qun Php m cuc hnh qun ln ln Ty Bc, m rng
vng chim ng, ni Ty Bc vi H Ni theo hai hng: T H Ni ln, t
Yn Chu xung hp im vi qun d chim ng Mc Chu; i b phn
Trung on 148 t ng Mc Chu phi vt sng rt v Lai ng, Thu
Cc ty nam tnh Ph Th.
Cn ti lc ny c iu v i i 250, tiu on 86 ang ng chn Bt
Sp gip bin gii Lo trn ng i Sm Na, th ch nhy d Mc Chu bt
ng v. y l thi k th hai chng ti mt lin lc vi trung on, lt vo
gia vng vy ca qun th.
Thi gian ny i i chng ti c gp anh Bnh Kim, L Thng cng ang
hot ng y. Hai anh bo co v B ch huy chin khu Hai. Cc anh L
Hin Mai, chnh u, Hong Sm t lnh hoan nghnh v ng vn n v
li vi chin khu, u cng l v quc on, cng lm nhim v chin u.
Theo k hoch, cc n v Ty tin li li (v cc anh tri qua thi k chin
u gian kh nc bn Lo, lc lng b tiu hao, qu mt mi, cn c
ngh cng c bi dng sc khe). i i 250 chng ti c giao nhim
v chn ch ti khu vc ty C Ma, T Lao ym tr b phn tin phng ca
s ch huy Chin khu Hai chuyn v Xn Nha, Ho Bnh.
Trn nh thng li, nhim v hon thnh, c cc anh trong B t lnh
Chin khu Hai biu dng, c ng i mn phc; nhiu anh em trong
trung on Ty tin do b au yu tt li mt lin lc vi n v c cng tnh
nguyn nhp qun s vo i i lc lng tng nhanh n gn mt tiu on,
s giao lu c mi t nhiu a phng, nhiu mt trn b sung nhiu iu
mi l, thu nhn c nhiu kinh nghim hay trong chin u, nhiu l phi
trong ng x i thng. Tinh thn, t tng ca i i cng c bin i.
Lc u khi lt vo gia vng ch kim sot, khng khi phn vn, lo lng, lo
chin u trong th l loi, n c, lc no cng ngh tm cch tr li trung
on tng gn b t nhng ngy u Mt trn Sn La. Nay li khc,
khng t anh em mun tnh nguyn li lm lnh Chin khu Hai, v chin

trng quen thuc, hiu ch, tnh ng ch thm gn b; v mt l do

ring na phn ng anh em u qu min xui, v y c iu kin thm
gp gia nh. Ngay c ti, anh em cng khuyn nn li, nht l khi n v
chuyn v gn khu vc Ch Bn, c anh em na a na tht va tranh th
thm d; ng v qu i i trng qu gn, nu li c iu kin xin hn
v hot ng c gn nh.
Thc tnh ti cng mi lng, sau ngh li thy khng n, nhng bit ni th
no cho anh em ng tnh vi mnh, tht kh. Mt hm nhiu anh em ko n
thc gic i ti t thi , bng ti bt pht tr li:

- Cng nh cc cu mnh rt mun li, nhng trung on c lnh gi

i i ta tr v.

Cu gii thch ngn gn khng chun b trc ca ti khng ng li c hiu

lc t gi pht ny. T kin bn tn li gim dn sau ht hn. Mnh
lnh m, l mnh lnh th ch c chp hnh.
Thng 10 nm 1947, Mt trn Mc Chu tm lng, ti bo B t lnh Chin
khu Hai, xin cho i i tr li i hnh Trung on 148 Sn La, c cc anh
ng v to thun li cho chuyn tr v ca chng ti, nh cung cp tin tc,
c ngi dn ng. Mt k hoch hnh qun chin u c vch ra, nhng
m bo b mt, chng ti ch ph bin tng ngy. T ty Mc Chu sang
ty nam Ph Th khng di, vy m on ng thc t chng ti phi qua li
tht di n kh hiu. Nh ngi nm t li li ly , t ty bc Mc Chu
i i phi li xung hng ty nam vo vng B Thc, Quan Ho thuc
Thanh Ho, ri vt ln men theo vng gip ranh Nho Quan, Ninh Bnh, chch
ty vo a phn Ho Bnh qua Yn Thu, Tn Lc, Mai Chu, vt sng
sang vng Thanh Sn - Ph Th, mt hn 10 ngy mi ti ch.
Li anh L Trng Tn trung on trng ra n chng ti.
Ln ny khng km ni, nc mt anh tro ra, ln r trn hai g m ca anh
dnh cho bui sum hp hm nay. Anh v ban ch huy trung on xung thm
n v, bt tay tng ngi chc mng thng li. Anh thn mt ni chuyn vi
n v v k nhng g xy ra sau khi i i chng ti b ch vy, chn
khng c ng v. Anh ni:
- Ngay sau khi trung on kim im qun s v im u n v trc khi gi
t Mc Chu khng thy cc cu, trung on c mt n v quay tr li tm
kim, nu thy l dn theo ng nh, nhng hai ngy sau vn bit tm.
Khi trung on tr v Ph Th tun no, thng no cng phi cc n v tip
tc i tm nhng u tr v khng. Mi cch y hai tun, tc l sau hn hai

thng i tm u tr v khng, buc phi bo co v B Tng Tham mu l

i i Hong Cm mt tch th hm nay cc cu tr v.
Cui cng anh thay mt ch huy trung on biu dng:
- Cuc vin chinh ln th nht t Qunh Nhai tr v, qun s mt trung i
thiu, tng hn hai trung i.
Cuc vin chinh ln th hai t Mc Chu tr v, qun s mt i i tng
thm hai trung i, coi nh mt tiu on thiu.
Ti tranh th bo co l do tng qun s, ch yu l cc anh em trong trung
on Ty tin b lc, gp n v xin gia nhp c tip tc chin u. Va
bo co, ti va ch tay gii thiu c th vi trung on trng v s anh em
ny ang ng pha bn tri hng qun.
Nghe ti gii thiu xong, anh Tn n bt tay cm n tng ngi. Cc anh em
trong on Ty tin vui mng v xc ng, c anh em khc!
Thng 7 nm 1947, i i 250 chng ti c lnh tr li hot ng vng
ch hu Mc Chu, khu du kch Mc H.
Qun Php t Ho Bnh m cuc cn qut ln vo Sui Rt, Bc. ang
phn tn lm cng tc vn ng qun chng v t chc hun luyn cho du kch
cc x th c tin Php tin cng, i i ti khn trng tp trung vn ng,
va t chc phc kch nh nh, nh ln lm gim tc hnh qun ca
chng ng bo kp s tn, va by sn trn phc kch bt ng Hng
Cn. Trong trn ny ch b thit hi nhiu (3), chng phi dng li i ph
nh tr i phng, va gii quyt hu qu nhng pha ta cng b thng mt
s, trong c ti. B thng nng, hng tay phi, ngt ti ba pht. Tng
cht, anh em ly chn gi kn, chun b khing i chn ct. Khi tnh dy, ti
hi:
- Sao li lm th ny?
- Tng anh hy sinh, chng em
- Mnh au qu ngt lm ch khng cht.
Anh em ko n vi ci chn v c th khc o: Xin li chng em khng
bit.
V vt thng qu nng, ti phi i vin iu tr ba thng mi hi phc sc
khe, duy c tay phi t ngy n nay vn di chng l khng vit c,
nh thay bng tay tri, v th ch vn g bi cng thm g bi.
Sau trn ny ti c Chnh ph tng hun chng Qun cng hng ba.
u nm 1948 ti li b thng ln th ba, sc khe gim, trn iu v lm
phi vin qun s ca trung on 148, nhim v xung kim tra, gip cc
i i a phng Mc Chu, Thanh Sn, Thanh Thu hot ng ty nam
Ph Th gip vi vng ch chim Mc Chu. Nhng thng ti khng lm
nhim v c giao m trc tip xung t chc ch huy cc i i hp ng

chin u vi ngh cn phi c thng ln mi xy dng c phong tro ca

a phng.
Bng mt hm ti c lnh trn gi v giao nhim v tiu on ph. Ti hi
ng ngng v trc c anh em ni li, l B t lnh phn khu 4 nhiu ln
nhc: nh bt cu ln tiu on ph t lu. V thnh tch chin u, tinh
thn dng cm th khng ai c kin g. Ch c mt bn khon l trnh vn
ho cu km. (ng l vn ho ca ti khng phi l km m l qu km, lc
ny lp 1 cng cha xong). Ti khng thc mc v nhn xt ny, ch bn
khon sao by gi li bt? Cu bn thn ca ti thut li l do. l mt
hm anh Song Ho, chnh u Khu 10 xung kim tra n v, c hi:
- Hong Cm u?
- Bo co anh Hong Cm b thng nhiu, iu v lm phi vin.
- C th nhim v?
- Gip xy dng cc i i, nhng anh Hong Cm thng t chc hai, ba
i i cng phi hp vo hu ch hot ng.
- C lm c khng?
- Bo co lm tt, anh trc tip ch huy cc i i a phng hot ng,
chin u kh.
- Nh vy l ch huy tiu on ri, sao khng bt.
L do ti c bt tiu on ph l nh th y.

Ch thch:

(1) Chi i tng ng nh trung on hin nay, c t chc theo bn

cp: i i tng ng vi tiu on, trung i (tng ng vi i i),
phn i (tng ng vi trung i)
(2) Anh Phm Ngc Mu sau ny l Thng tng Ph ch nhim Tng cc
chnh tr.
(3) Ngy 28 thng 7 nm 1947, ch b nh bt ng Hng Cn, ta dit
nhiu lnh ngu thu nhiu v kh, lng thc. Ngay m i i 250 phi
hp vi du kch, cng an a phng bt sng mt tn phn ng nguy him,
tri chu Mc Chu v mt s pha Hng Cn.

Chng 4

Cui nm 1949, u nm 1950 tiu on 130 chng ti lc y thuc Lin

khu X, sau khi kt thc t tp trung hc chin thut cng kin (nay gi l

chin thut tin cng c im) c trn iu v ng trong i ng Trung

on 209 mang tn Sng L (1).
Mt nim vui na li n. T Ph Th chng ti c lnh chun b hnh
qun tham gia chin dch Bin Gii, cn gi l chin dch L Hng Phong II,
d nh s m vo trung tun thng 9 nm 1950.
Trong chin dch ny, Trung on 209 v Trung on 174 (ch lc ca Lin
khu Vit Bc) c giao nhim v dit cm c im ng Kh - mt c im
m ch gi l bc thang quan trng trn tuyn ng s 4 t Lng Sn i
Cao Bng. Tiu on 130 do ti lm tiu on trng c giao nhim v
nh chim Ph Thin - Khu hnh chnh ca huyn l ng Kh.
Gia lc n v ang khn trng si ni chun b chin u th mt tin lm
phn chn lng ngi: Bc H ln Cao Bng trc tip theo di, ch o
chin dch.
V nguyn tc gi b mt, khng ai dm bn tn, nhng mi ngi u cm
thy vinh d, v ho hc mun bit c th v s kin Bc i chin dch.
Ri bng mt hm, c in t trung on gi xung lnh ti v ng ch T
nh Hin chnh tr vin tiu on (sau ny l thiu tng B t lnh Qun
khu Th ngh hu) yu cu chun b gp tnh hnh mi mt, k hoch
chun b chin u c th ca n v bo co cp trn.
Cp trn l ai? Ti khng kp hi, ch bit khi nhn in trung on nhn
mnh cn chun b tht tt, tt ni tt, cha tt ni cha tt, khng c
chung chung.
Hm sau ngy 12 thng 9, mt ng ch lin lc ca trn xung dn hai chng
ti i theo con ng ct rng mi c to dng hn vt chn ngi.
ng quanh co un khc nhng c che bng tn cy rng thong mt,
my bay ch kh pht hin. Mt lc sau li r sang mt con ng nh hn,
b mt hn, khng hn vt mn, v i n u sa li ngu trang n y,
khng li cy gy, c a.
Trong lc ti ang phn on y phi l ng vo ni cp trn cha,
th ng ch lin lc quay li gh st tai ti ni nh t v quan trng:
- Chun b, sp n ni ri.
Mt cn ln nh xinh nm gia rng su thuc bn N Lau cnh S ch huy
chin dch, cch ng Kh 10 ki-l-mt theo ng chim bay ang chm trong
chiu mung hin ra trc mt chng ti. Tt c u bng cy rng, l rng
cht t xa mang v xy dng, n gin m chc chn, n di tn rng m
thong ng.
Gn n trc ca, ng ch lin lc bo ti v anh Hin: Cc anh ng ngoi
ny ch ti vo bo co.
Lc ny tri nh nhem ti. Khng y mt pht, ti c lnh vo. Hnh

nh thng cp c chng trnh nghe chng ti bo co.

Bc vo ca phng ti thy c hai ba ngi ngi trn mt ci ging t to
bng cy rng, gia l cy n du vn nh.
Bc thm ba bc ti sng st chng li. Ti nhn ra ngay ngi ngi gia
l Bc H. Ti ang hi hp lng tng, cha kp cho th Bc thn mt hi
nh bit chng ti t trc:
- Ch l Hong Cm v T nh Hin ca tiu on 130 n bo co Bc phi
khng? - Ri Bc ni tip - Cc ch ngi lun y ung chn nc cho m
bng .
Va ni Bc va a chn nc mi rt cho chng ti. Ti cm ng v p
ng:
- D, tha Bc.
Ngn n du vn to, ti nhn r Bc hn. Bc mc b qun o V quc on
mu c a, dng rn khe, mc du so vi ngy 2-9-1945 ngy Bc c Tuyn
ngn c lp vn hoa Ba nh th gi y Bc gi hn, tc tha v bc
nhiu.
Ngy y, trung i t v Thnh chng ti c tham gia bo v cuc mt tinh,
ng ngay di chn k i, c nhn r Bc, nhng v nhim v nn khng
dm ngm k Bc nh ln ny.
Gi y ti vinh d ang c ngi i din vi Bc trong cn ln d chin
n s gia ni rng su m thy m cng, nh con ngi bn cha bo co
vi Bc.
Sau khi hi sc khe, hi qu hng, gia nh, Bc bo: Thi gian lc ny rt
qu, Bc chu ta tranh th lm vic cc ch cn v cng n v lo chun b
tip.
Ti bt u bo co nhng iu chun b theo in hng dn ca trung
on. Bc nghe ti bo co, t v hi lng v quyt tm chin u ca tiu
on. Bc hi:
- S qun ca tiu on ch hin c bao nhiu chin s mi, bao nhiu chin s
c?
- Tha Bc, hai phn ba l chin s mi.
- Cn b c khng?
- D! !
- Ch c tin trn ny ta nht nh thng khng?
- Bo co Bc, tin !
Bc li hi:
- Ch Hin c ni g na khng?
- Tha Bc chng chu thng nht anh Hong Cm bo co.
m tnh mch. Ting ca Bc va nghe, ging m m tnh cha con. Cn

ti ngi yn lng, nghim tc lng nghe, lng tin v trn thng c dng y.
Bc ni tm quan trng ca chin dch nay i vi cuc khng chin chng
thc dn Php ca nhn dn ta; Bc phn tch cn k m ngn gn th ch,
th ta trong chin dch; Bc gii thch v sao ta khng ly Cao Bng lm hng
tin cng ch yu, m li chn ng Kh; Bc nhn mnh b mt v nghi binh
l rt quan trng trong qun s.
K li dng hi c ny cch y 41 nm, nhiu chi tit khng sao nh ht,
nhng nh li ca thi gian gip ti hiu bit, cm th su sc t tng
qun s ca Bc knh yu, cng nhng s kin lch s c sng chi mi theo
nm thng, gn quyn hnh nh Bc vi mnh t Cao Bng. y nm 1941,
Bc ch tr Hi ngh Trung ng ln th 8 ti Pc B, vch phng hng
tng th ch o chun b khi ngha ginh chnh quyn.
y thng 7 nm 1944, Bc kp thi nh hon ch trng pht ng v
trang khi ngha cha ng thi c ca Lin tnh Cao - Bc - Lng, bng
nhng nhn xt c th m khi qut nu bc i ng cho mt thi k. Bc
bo by gi thi k cch mng ho bnh pht trin qua nhng thi k ton
dn khi ngha cha n. Bc nhn mnh ngay c iu kin qun s cho khi
ngha cng cha , v Ban lnh o Khi ngha cha tun theo nguyn tc
tp trung lc lng: cn b, v kh phn tn, thiu hn mt lc lng nng
ct.
V ch o chin lc, quyt nh khi ngha, Bc ch n thi c, n cc
iu kin c th ca khi ngha.
Cn vi chin tranh gii phng t nc, Bc l ngi lnh o ti cao nhng
lun lun theo st cc chin dch. Ln ny Bc trc tip ra mt trn, quan tm
n mi vn ca chin dch, nu ln c nguyn tc qun s bo m cho
trn nh thng li.
Nhng vn Bc ni rt gin d m su sc.
Sau khi nghe ti bo co k hoch tin cng ng Kh t hng ng - nam
ca tiu on 130, Bc nhc thm:
- Ln u tin cng cm c im (2) c qun ng, c l ct hm ngm kin
c, cc ch c quyt tm cao nh th l tt, nhng cha . Mun tiu dit
ch, cc ch phi c bin php nh bi cc th on ca chng; phi c cch
ph hng ro thp gai, bi mn, nh sp l ct. Khi chin u phi thc hin
tt vic on kt hip ng trong ni b n v, vi n v bn v nhn dn.
Bc hoan nghnh tinh thn sn sng chin u, ch quyt chin, quyt thng
ca cc ch. Nh ch chuyn li chc sc khe ca Bc n ton th cn b,
chin s trong n v. Bc chc cc ch thng li!
Trn ng tr v n v, ti cm thy lng lng lng, vui sng. c gp
Bc, c nghe li ch bo n cn ca Bc l mt hnh phc ln, iu m ti

khng dm ngh ti nhng nay l s tht, rt gin d m su lng.

V n n v ti cho hp cn b bn k hoch trin khai thc hin lm
theo li Bc. Cuc hp cha bt u, anh em nng lng mun nghe ti
thut chuyn v chuyn i gp Bc nh d kin trn ng tr v. Trc
ht ti k v sc khe ca Bc, nhng kin ca Bc gii thch v tm quan
trng ca chin dch. Bc bo ta n sng nh ng Kh trc l nh vo ni
qun ch tng i yu nhng li l v tr rt quan trng trn tuyn phng th
ng s 4 t Lng Sn i Cao Bng. Mt ng Kh khi y ch c th s
ginh li ng Kh gi Cao Bng hoc phi nh ln n qun Cao
Bng rt lui Ta nhn lc nh th d vo trng m khp vng li thp.
Qun vin ca ch tan th ta nh Cao Bng khng phi l vic kh na,
nu chng rt khi Cao Bng th nh cng thun li hn.
D m phn khi c Bc tip sc vn nng bng trong ti, khin ti thy
mnh lc ny rt minh mn trong khi k li li Bc dy.
Cui cng ti h thp ging v ni chm hn:
- Bc bo rng theo s phn cng ca Trung ng ng, Bc ln ny i st
mt trn gip B ch huy chin dch. Cc ch cng Bc tham gia chin
dch ny, ai ny cn c gng lm trn nhim v ca mnh.
Khng kh cuc hp tr nn trang nghim v xc ng khi nghe ti nhc li
li ni thn tnh, gn gi ca Bc, khng ch ring cho tiu on 180 chng ti
m cn c vi ton th cn b, chin s c mt trn trn tuyn bin gii lc .
y l trn u tin n v tin cng vo mt c im kin c nhng chng ti
cm thy bnh tnh, phn khi, t tin. Lc ny cc n v ang ngay st nch
c im ng Kh, ch lnh n sng, vy m qun ch vn khng hay
rng hng tin cng ca qun ta sp ti l u: ng Bc, Ty Bc hay l
ng bng Bc B. Ngh thut nghi binh la ch do Bc ch o tht ti tnh.
Ngy 12 thng 9, theo lnh ca Bc, ta n sng nh ch ti Pa Kha (Lao
Cai), th ch cng tin vo s phn on ca chng l ng: Hng tin cng
ca Vit Minh trong Thu - ng ny l Ty Bc.
B ch huy Php k Lnh c bit hon thnh nh chim th x Thi
Nguyn vo u thng 10, hn chm nht 15 thng 10 phi rt xong cc
n v qun Php n tr ti Cao Bng.
Th ngha l ch khng thy nguy c ng Kh sp b ri vo tay i
phng, do Tht Kh, Lng Sn b uy hip, Cao Bng b c lp, c mun
rt cng khng c. Chng vn xc tin tham vng nh chim Thi
Nguyn, sau t hai hng bc (Bin Gii), nam (Thi Nguyn) p ta,
dn ch lc v c quan u no khng chin ca ta vo mt ci ti ct v,
mau chng kt thc chin tranh (!).
Bc v i ca chng ta hiu r nc c trn y ca k ch ch l o vng,

nn t trung tun thng 9, Ngi tm di ni lm vic mt khu cn c Ty

Bc Thi Nguyn ln bin gii. Khi m Cc-png-chi-, t lnh qun i vin
chinh Php ng Dng ang tt t nh con thoi ht Si Gn li ra H Ni,
ci my bay ln Lng Sn lnh cho vin i t Cng- xtng ch huy qun i
Php Lin khu bin gii ng Bc gp rt thc thi lnh c bit ni trn,
th Bc rt ung dung th thi chng gy ln non xem trn a, ang ci
th.
Su gi sng ngy 16 thng 9 (trng hp vi ngy B ch huy qun i Php
thc hin k hoch nh chim th x Thi Nguyn h tr cho qun Php
rt khi Cao Bng), n pho ta theo lnh Bc n vang ti c im ng
Kh.
Trn nh quyt nh m mn chin dch bt u.
Cuc chin u din ra lin tc sut mt ngy v mt m, mi 10 gi sng
ngy 17 chng ti mi chim c cc n ngoi vi ca cm c im ng
Kh.
hng ng bc, trung on 174 chin u cc k dng cm, gng La Vn
Cu, chin s nh bc ph khng do d, nh ng i cht cnh tay b thng
khi b vng, tip tc hon thnh nhim v c v chng ti rt nhiu.
Nhng hng ang gp kh khn, ch t hm c th dn lc lng t
chc phn kch nh bt ta ra ngoi c im.
hng tiu on 130 chng ti, c ngy 17 ch cng lin tc phn kch
hng chim li khu vc mt, ta v ch ginh nhau tng tc t. Nhng ta
vn chim gi ton b khu Ph Thin, to th p st vo n chnh t hng
ng nam.
Gp ti, Trn C hm hc:
- Th ny l khng n! Ta b ch phn kch l do hng bc cha nh tt.
Hip ng kiu ny th nguy y!
ng l nu m qua trung on 174 hon thnh nhim v chc chn khng
c chuyn ch phn kch ngy hm nay. Nhng chin u l mt cuc sc
quyt lit, u phi d dng, trn tru nh ta d kin. ch cng c phn ng
ch, cng quyt lit khi chng b dn vo bc ng cng. Ta khng d kin
hoc d kin khng ht l thuc v khuyt im hoc nng lc c hn.
Ti hon ton thng cm vi tm trng ca i i trng i i lm nhim
v ch cng. n v ca Trn C b thng vong nhiu do b ch phn kch
quyt lit. Nhng t vn nghim khc:
- Chng ta phi quyt tm thc hin li Bc dy. n v bn cng kh khn
ch u ring ch c n v mnh. Chnh mnh phi n lc hn na mi thc
hin c on kt hip ng h tr cho n v bn.
Nhc n li Bc, Trn C hi hn, u hi ci xung.

Sau khi thng bo vi Trn C v din bin chung, ti ni thm:

- Bc vn theo di trn nh v ch th cho chng ta, d kh khn n u
cng kin quyt khc phc, nh cho k thng trn u.
Nh c ci g gn gi m thing ling, sau khi nghe ti ni nhng iu Bc
cn dn, Trn C ng thng ngi, vi gng mt phn chn, kin quyt, t
tin, anh bo co:
- D kh khn n my, i i ti ha kin quyt thc hin.
Ti sit cht tay Trn C v chc i i hon thnh xut sc t hai trn
nh.
C ti v Trn C ng gia cnh nt ca trn a sau mt m sc
quyt lit gia ta v ch, khng ai ni thm iu g nhng li c chung mt
iu suy ngh: D bt c tnh th no cng phi kin quyt vt qua, hon
thnh nhim v Bc giao.
Ch th ca Bc tht ht sc sc tch, tr thnh t tng ch o trn nh m
nay ca chng ti.
17 gi ngy 17 thng 9, chng ti n sng bt u t hai ca trn nh quyt
nh, tiu dit ci c im kin c cn li ca cm c im ng Kh.
Cuc chin u din ra ng nh d on, quyt lit sut m 17 cho n 10
gi sng ngy 18-9-1950.
Nhng chng ti nghim chnh thc hin ng ch th ca Bc - thng cho
k c trn u. Cm c im ng Kh hon ton b tiu dit, ci bc
thang trn tuyn ng s 4 Lng Sn i Cao Bng ca ch b nh gy.
i i 866 mi ch cng ca tiu on 180 hon thnh xut sc nhim v,
Nhng Trn C ngi ch huy mu tr, dng cm ca i i khng cn na!
Ti v cng xc ng khi nhn c tin ny. Khng qun mt nhc, nguy
him, ti n ngay ni Trn C va ng xung.
Trn C vn cn , trong t th p mnh vo l chu mai, hai tay dang rng,
mi ngn xe ra bm vo vch ng ca ci l ct thp m to ngang, da d
x x xm mc. Gng mt anh vn hin ln ng nt quen thuc ci m, lc
quan v kin ngh.
ng trc thi hi Trn C, ti bt ln ting khc tht to.
Khng phi ch mnh ti m c ban ch huy tiu on, tt c cn b, chin s
cn li ca i i 336 u khc. Khc v tic thng mt ng ch giu tnh
nhn i, khim nhng, mt i i trng sung sc, chin u dng cm,
thng minh, quyt on.
Ti nh mi cu ni cui cng ca Trn C: i i ti ha kin quyt hon
thnh nhim v m nay, d c gp bt k kh khn no.
Anh ha v anh lm. Khng hoa m, so rng. ni l lm, lm l
phi thnh cng, d phi x thn.

Tuy khng c gp Bc, nhng c tin Bc i chin dch, Bc trc tip n

gn theo di trn nh ng Kh, Trn C lc no cng nhc ti Bc vi mt
nim t ho: Bc l ch huy danh d ca tiu on ta. Tinh thn quyt chin
quyt thng ca Trn C th hin t tng ch cho nh thng ca Bc.
Ti c s anh em cn b, chin s cn sng trong trn nh ny k li khi
chin dch kt thc. Trn C ch huy i i vt qua bc tng cao dy
nh bc tng Thnh C, tip l hng ro km gai v bi mn, tip st vo
l ct thuc khu n chnh th tri tng sng, li b ho lc t trong hm ngm,
l ct c th bn cn li, anh em b thng mt s. Mi tin cng b chng li.
Lc ny anh b thng vo chn, nhng c nn chu, tip tc ch huy n v
tin ln mc tiu cn nh ph, c tip cn l ct trc mt - ni cc hng
sng ca ch t cc l chu mai ang bn ra d di. Nm nt qu lu n
cui cng vo l chu mai, ng thi Trn C ng thng ngi, p c thn
mnh vo l chu mai, bt ho im ch, bt chng cm hng ch trong vi
giy cho b i xung phong nh chim.
Trn C ch ng chp nhn hy sinh, dng thn mnh cn ho lc ch, to
thun li cho ton n v tiu dit cm c im ng Kh, gp phn cng n
v bn hon thnh ginh thng li trn nh quyt nh ca chin dch.
Bc pht trin ca chin dch din ra ng nh Bc d on, mt ng Kh
buc ch phi cho qun i ng cu ln nhau, to c hi cho ta tiu dit chng
trong vn ng, nh t tng ch o tc chin ca Bc - l nh th d vo
trng khp vng li thp tiu dit chng. Mt ng Kh, binh on
L-pa-gi buc phi lm ng cu b ta tiu dit N Co cao im 477 trn
on o Bng Lau. Mt ng Kh, binh on Sc-tng buc phi rt khi
Cao Bng, b ta tiu dit Cc X gn im cao 477.
Hai binh on thin chin ca ch b tiu dit, th x Lng Sn b uy hip.
Ch mt trn ng Kh, lm rung chuyn ton b tuyn phng th bin gii
ca ch, buc chng phi b th x Lng Sn, Lc Bnh, nh Lp, An Chu,
Ch, Lc Nam, con ng s 4 t Cao Bng n st Tin Yn, con ng 13
t Lc Nam - Ch qua An Chu n nh Lp sch bng th, nhn dn c
gii phng khi ch chim ng ca qun xm lc.
Chin dch Bin Gii ton thng.
Trong phm vi hi c, ti thy khng cn thit bnh gii v ngha chin
thng lch s ny cng nh s ch o sng sut, ti gii ca Trung ng
ng, Tng Qun u v trc tip l B ch huy chin dch. V li cc vn
ny sch bo cp.
L cn b ch huy, ln u c vinh d tip nhn nh sng t tng qun s
ca Bc, nhng khng phi ngay t u ti thy ht c t tng su sc
ca Ngi, m phi c thi gian, thng qua thc tin chin u. Vi ti, trc

bt k trn chin u no, chin dch no k nim gp Bc trc trn nh

quyt nh vn hin v. V nhng lc nh th, li dy ca Bc trong chin
dch Bin Gii lun lun l ch da ti suy ngh, nghin ngm, vn dng.
K nim gp Bc trc trn nh quyt nh tr thnh k c khng bao gi
qun, l im khi u ca dng hi c ca ti v Bc, ri chnh nhng hi
c li nhc nh ti, soi sng trong np ngh ca ti i vo cc trn chin
u, cc chin dch Trung Du, Ty Bc, in Bin ph, ng Xoi, Phc
Long. cho n ngy 30-4-1975 ti cng ng i tin vo Si Gn, hon thnh
nhim v gii phng min Nam, thng nht T quc.

Ch thch:
(1) Trung on 209 lp cng xut sc trong cc trn nh ch trn sng L
khi chng tin cng ln Vit Bc thu ng nm 1947.
(2) Sau khi b trung on 174 tin cng thng 5 nm 1950, ng Kh t mt
c im ch cng c thnh cm c im mnh, gm hai im ta ln, by v
tr vnh ngoi, c hm ngm c th, lc lng c hai i i thuc tiu on
2, trung on L dng s 3, mt trung i lu ng, mt phn i pho 105
ly hai khu, qun s 350 tn.

Chng 5

Chng ti li tip tc trn ng ra trn. Nhng ln ny l con ng r

ngot dn ti trn Quyt chin chin lc - in Bin Ph.
Trong nhng ngy n nc hnh qun ln Ty Bc, chng ti li c n nhn
th Bc:
Thn i gi cn b v chin s mt trn in Bin Ph.
Thu ng ny cc ch li c thm nhim v tin qun vo in Bin Ph
tiu dit thm sinh lc ch, m rng thm cn c khng chin, gii phng
thm ng bo cn b gic nn.
Bc li nhc Cn phi gi quyt tm trong mi hon cnh: quyt tm tiu dit
sinh lc ch, quyt tm gi vng chnh sch, quyt tm ginh nhiu thng
li. Cha c th cn phi xy dng quyt tm, c ri th phi gi vng.
Quyt tm khng bao gi tha i vi mt trn chin u, mt chin dch no.
Phi n chin dch ny ti mi nhn bit thm t tng quyt tm ca Bc
mang tnh nguyn tc cao trong qun i, cha ng ni dung ch o c th;

ng thi l c s ng ch huy c thm sng sut, bn lnh, x tr kp

thi, hp l cc tnh hung chin u t ra.
Quyt tm trong t tng qun s ca Bc thc s khch l chng ti trong
sut qu trnh chin dch.
H tun thng 12 nm 1953 t mt a im giu qun khu rng thuc tnh
Yn Bi, Trung on 209 nm trong i hnh i on 312 theo ng tt
hnh qun lin tc sut my m lin mi ra ti ng ba Thng Bng La - con
ng nm xa dn chng ti i vo chin dch Ty Bc. Va t chn ln
mt ng, bt gp ngay cnh nga xe nh nc ca cc on dn cng,
ca cc n v hu cn nm np theo hng ty m tin ti.
Khi hnh qun qua N Sn th ni hn trong ti li tri dy.
N Sn nm trn ng 41, cch th x Sn La 20 ki-l-mt v pha ty nam.
Trong chin dch Ty Bc Thu-ng nm 1952 b ta tin cng tiu dit hng
lot v tr, s qun sng st phi rt chy, c b ch huy Php tp hp v y
xy dng thnh tp on c im ln gm 21 n bt, im ta vi lc lng
hn tm tiu on b tr theo tng hng lp i ph vi ta. Tp on ny
c mnh danh pho lu N Sn, Cng trnh N Sn - con ngn sng
mt hnh thc phng th mi i ph vi cc cuc tin cng ca ch lc ta
(1).
Cng vi Trung on 102 (i on 308) nh P Hng (m 30-11) Trung
on 174 (i on 316) nh N S (m 11-12), Trung on 209 c giao
nhim v dit Bn Vy. Nhng chng ti chng nhng khng thng m cn b
thng vong kh nng, ch v chng ti cha hiu y th on chin thut
mi ca ch, khng tnh ht s phi hp ho lc gia cc c im trong cm
c im. Khi n v bt u n sng, ph xong hng ro xung phong ln, th
cc v tr khc ca ch dn ht ho lc tp trung bn ti. Lc lng xung kch
ca trung on xng ln my ln u b ht li. Cui cng phi rt. m hm
, tri rt, trng li sng, chng ti rt ra n u ch bn ui theo n y.
Tt c c quan trung on b phi i lm cng tc vn chuyn thng binh.
Nhn b i thng vong, ngh n nhim v khng hon thnh, ti pht khc,
v thiu kinh nghim xy ra thit hi nh vy.
Hm nay hnh qun qua N Sn, ti cng thm tha li dy ca Bc trong trn
nh ng Kh: Cc ch mun tiu dit ch th phi c bin php nh bi
cc th on ca chng.
S n hn tr thnh bi hc trong phng php suy ngh quyt tm, x
tr cc tnh hung t ra trong sut thi gian ti tham gia chin u mt trn
in Bin Ph vi cng v trung on trng (trung on 209, i on 312)
cng vi cc ng ch Trn Qun Lp chnh u, Thng Bnh trung on ph,
Chu Phng i tham mu trng, Kim M ch nhim chnh tr.

Trong t mt ca chin dch, Trung on 209 chng ti cng vi Trung on

142, sau 6 ting tin cng lin tc (t 17 gi ngy 13 thng 3 n 23 gi 23
pht cng ngy) san bng cm c im (gm ba c im) Him Lam l
trung tm phng ng kin c vo bc nht ca ch in Bin Ph, cch
trung tm Mng Thanh 2,5 ki-l-mt v pha ng-bc. Cng vi c im
c Lp b dit m 14 thng 3, ta m thng ca vo trung tm tp on c
im t pha bc v ng-bc, uy hip sn bay Mng Thanh bt u t y.
Nhn y xin k mt vi chi tit m mi sau ny, nhn k nim 35 nm ngy
chin thng in Bin Ph, c c h s mi v in Bin Ph ca Maikn Mc-lia, phng vin hng v tuyn truyn hnh Canada CBC, mi r lc
y ch cn rt ch quan ngo mn. Theo phng vin ny k li: Ngy 12-31954, i t Ct-xt-ri (lc ny cha c phong tng) triu tp cc s
quan ch huy ti bo ng v ngun tin tnh bo khn cp: Cuc tin cng ca
tng Gip s bt u vo 5 gi chiu ngy hm sau. Nhng cc s quan cm
thy an tm, ch iu s xy ra, h ang c tip t tt, k c 49.000 chai
ru vang.
Cuc ng s thot ra trc ht khi vng vy tinh thn v hnh nh H
ni b xo ng hn l y.
ng l s phn bt hnh bao gi cng dnh cho nhng k ngo mn. i t
Pi-rt ch huy pho binh trong ban tham mu ca Ct dng lu n t
st sau khi c bit cm c im Him Lam b san bng trong trn tin cng
u tin ca i phng, c pho binh ym tr - iu m y khng nh trc
l khng th c (!).
Sau chin thng Him Lam, Trung on 209 bng bng kh th tin tng, phn
khi. Nhng bi hc nng hi ca trn nh c vn dng vo t hai ca
chin dch. Chng ti vui v chp nhn t tng nh chc thng ca trn,
ngy m x ni thnh ho, p hm xy trn a vng chc, tham gia ko
pho ra ri li ko pho vo cho pho ta sc nh n vo u th.
T ci th vng chc , Trung on 209 sc hon thnh nhim v trc
mt ca t hai chin dch l nh chim cm i Dl, D2, D3 khng cho ch
phn kch ly li, to c ci th ngi trn u Ct-xt-ri.
Cui thng 4 Trung on 209 c giao nhim v nh chim khu vc bn
p m u t tin cng th ba ca chin dch.
Kh th ca n v ang c t sau chin thng Him Lam, sau nhiu trn b
gy cc t phn kch ca ch nh chim li cm i D, nhng ch huy trung
on chng ti vn thy lo v y l nhng trn nh nhm kt thc s phn
ca tp on c im, k ch s chng tr quyt lit.
ng u v ban ch huy trung on hp bn si ni, cui cng u nht tr
phi chun b tt c v t tng v t chc chin u. Ti xung hn vi tiu

on 154 lm nhim v ch cng cng anh em khn trng chun b, kp

thi cng anh em bn cch khc phc kh khn ny sinh, v thi gian lc ny
rt khn trng.
Ngy 1 thng 5 theo k hoch c trung on ph chun, tiu on 154 n
sng tin cng mt trong nm im cao mang tn 505.
Cuc chin u din ra c lit ng nh d on. 20 gi 30 pht, tiu i i
u ca i i 606 chim c bn p ca m, b ho lc ch t nhiu pha
(k c pho Hng Cm) bn cn d di; 20 gi 45 pht trung i u cu
ca i i ny thc hnh xung phong. y l trung i cn li ca i i, v
phn ln nhng ngi lt vo c im ca ch u mang thng tch, loi
khi lc lng chin u.
21 gi 27 pht ch li t chc phn kch. Phn ln cc chin s u b thng
nng, hoc tai, hoc ic v bom n ch.
Chng ti vn tip tc t chc chin u. i i 606 c lnh dng li cng
c ri li tip tc tin cng; i i 618 c trung on a t pha sau ln
tng vin bc vo chin u.
Ca m hp m ho lc ch tp trung vo cn ta.
Nhng tt c nhanh chng vn ng, vt tin, lt c vo chiu su trn a
ch.
n 4 gi 20 pht, tiu on 16 dit gn mt i i ch cn li, nh chim
hon ton im cao 505, kt thc trn nh sau nhiu t tin cng ko di
gn 10 ting ng h.
ng trn nh cao 505, 505A mi thy ht gi tr ca cc v tr ny - bng
phng, nm cnh ng 41, tip sau n l hng lot cc im cao khc ni
nhau: 506, 507, 508, 509 chy thng vo sn bay Mng Thanh v vo s ch
huy trung tm Mng Thanh khng cn xa na, mi ct ngha c v sao ci
gi t phi tr khi ta nh chim c 505. y l nm c im m ym tr
ng thi l nhng v thp bo v s ch huy trung tm.
Ngy 5 thng 5, trung on lnh cc ng ch Nguyn Cm, Trn Qui, tiu
on trng v chnh tr vin tiu on 130, inh nh Snh, tiu on trng
tiu on 166, Nguyn Mng, tiu on trng tiu on 154 v mt s cn b
i i, trong c T Quc Lut, i i trng, Cng Bnh chnh tr vin
i i 360 ln thc a bn k hoch tin cng tip tc. V y l trn nh
then cht nn cng c mt y cc ng ch trong ban ch huy trung on.
Ngay trn trn a vn cn cay nng m mt khi bom, n pho, n sng bn
thng ca ch t mi pha vn n d di trn np hm, trn ming ho giao
thng, chng ti h quyt tm:
- Bng bt c gi no cng phi tin cng, tranh th mi iu kin thc
hin lin tc tin cng.

- Mc tiu ch yu cui cng l s ch huy ch trung tm Mng Thanh.

- Mang c Quyt chin quyt thng ca Bc cm ln nc hm s ch huy
trung tm, bt sng tng gic Ct-xt-ri v ton ban tham mu ca y, lp
thnh tch mng th Bc.
- Nghim chnh chp hnh chnh sch t hng binh.
ng l s ch huy trung tm ch trong tm vi, ng trn im cao 505
va mi nh chim, nhiu anh em phn khi reo ln: chng ta sp sa ct
tit Mng Thanh n ni ri!
Nhng chng ti th vn lo, v t y n tuy ngn nhng khng n gin,
ch mt s sut trong nm ch, trong t chc ch huy, hp ng chin u v
tinh thn quyt tm khng c gi vng, pht huy, rt c th gy nhiu
chuyn rc ri.
Thi gian nh chm li, ai cng mong tri chng ti, v k hoch chin u
c qun trit n tng chin s. Chng ti hi hp theo di mt tri ln dn
n gi khi s.
m nay 6 thng 5, l mt m ng ghi nh i vi Trung on 209, nh ci
m nh Bn Vy (N Sn) trong chin dch Ty Bc hi thng 12 nm 1952
vy. Nhim v ca trung on l nh chim im cao 507, phi hp vi
cc n v bn nh nt nhng ci inh A1, C2. Tiu on 130 c giao trng
trch ny nhng khng hon thnh do t chc ho lc tin cng ri rc,
khng kim ch c ho lc ch, nn b i khng xung phong ln c.
Mt nguyn nhn khng km phn quan trng thuc v tinh thn trch nhim,
tc phong ca ngi ch huy chng ti: l vic t chc theo di ch khng
cht ch. Khi giao nhim v lc chiu, l nh ch trong tnh hung khng c
ro km gai, nhng ti n ch cho ri hng ro km gai bng nhng. Tuy ch
l loi ro d chin, tm thi, nhng khi b i ta nh vo, b bt ng, phi
dng li khc phc bng cch bc ph, i hnh b n tc. chnh l lc ch
c iu kin tp trung ho lc st thng ta.
Th l nhim v tin cng m 6 khng thnh.
Khng ng hn Bn Vy li n vi chng ti!
Ngay m hm , ng u trung on hp, ra bin php cng c trn a
d chin phng ch phn kch khi tri sng, n nh t tng b i, gii
quyt a nhanh thng binh v tuyn sau v bn k hoch tip tc chin u
trong tnh hung ban ngy.
Nu chiu hm trc chng ti mong tri chng ti, th m nay chng ti
mong tri mau sng tr hn.
Ngy 7 thng 5, mt tri va l rng, ti gi in ln anh L Trng Tn, i
on trng ngh cho tin cng tip.
T u dy bn kia c ting anh Tn:

- Cn sc khng?
- Bo co, !
Vn c ting in si qua ng nghe nhng khng c ting ni. Hay l c s c.
Ti vn p cht tai vo ng nghe hi hp ch i. Khong 5 giy sau li c
ting anh Tn:
- Hong Cm u?
- Bo co ti vn nghe?
- Cu gi thng ln S ch huy chin dch, xin kin anh Vn (tc i tng
V Nguyn Gip) v vic ny i on khng thm quyn.
Ti lin quay in thoi ln S ch huy chin dch, th anh Vn ni l ch lnh
Tng cng kch, cng hng y, tin cng mt th.
Ti b my xung. Bit bao gi mi c lnh Tng cng kch, trong khi
hng chng ti c thi c?
C tp th ban ch huy ngi quanh my in thoi theo di.
Cc anh thc ti tip tc trnh by, kin nhn nht nh thnh cng.
Ti li gi in ln S ch huy i on.
- Cc cu c cay c khng y? - Anh Tn hi.
- Bo co anh khng - Ngng li ly hi, ti ni tip- Trn nh m qua
khng thnh do khuyt im v c s sut trong t chc ho lc, hin chng
ti c k hoch khc phc.
- Mnh ng , nhng y l nguyn tc, phi xin kin anh Vn, cu cm
my ch nh.
Giy pht i lnh lc ny sao m hi hp v cng thng n th. Vn bnh
tnh p ng nghe vo tai m ti thy ton thn nng ran, bt rt nh kin t.
Di khuyt im l trn c phn trch nhim. Vic kim tra n c khng
n ni n chn, t tng nn nng ch quan, coi thng phn ng ca ch
nn mi n nng ni ny.
Ti c trin min suy ngh, t trch mnh nh th, th bng u dy bn kia c
ting ng nhc my.
- Hong Cm y phi khng - Vn ging ni quen thuc ca anh Tn.
- D, ti vn ang ch lnh.
- B ch huy Mt trn chun y gi n sng ca trung on, nhng nhn mnh cn phi chun b cho tt, khng c b qua mt cng vic nh no c lin
quan n bo m chc thng.
Ti cha kp bo co tip cng vic chun b, th anh Tn li tip:
- Trn s c k hoch phi hp v s chi vin ho lc cho trung on - Ging
bng to ln, anh nhn mnh - Ch cn chng ta khng c ch quan, gng
cht na l mi vic n tho. Chc trung on thng li.
Phn khi v cm ng. Cp trn khng nhng chun y k hoch tc chin ca

trung on m cn dnh nm khu pho chi vin. Ti ha vi anh Tn:

- Bo co anh c iu kin chng ti pht trin qua sng Nm Rm, p st s
ch huy trung tm Mng Thanh.
- Cn sc khng? - Anh Tn hi.
- D, sc - Ti ha.
- Nh m bo chc thng - Anh Tn ra lnh.
B my nghe xung ti thy mnh xc ng, u c nh nhm, lng lng. Ti
lnh cho cc tiu on 130, 154, 166 v cc n v ho lc gp rt chun b n
sng theo ng gi G.
Trn nh c bt u vo lc 14 gi, mt tri ng v ty, cnh vt trc mt
hin ln r nt.
Trong lc ho lc ta tp trung dn dp vo trn a ch, trung i trng Chu
B Thi vt chn ln hng ro bng nhng, dn b binh xung phong, ch bn
cn, ta phi li li. Ln th hai, ta vt ro vt tin, nm th pho vo cc
sng ch.
im cao 507 b dit, s ch cn li rt v 508.
Tha thng ti lnh cho trung on ph Thng Bnh trc tip ch huy tiu on
136 v chnh tr vin tiu on Trn Qun pht trin nh chim 508, 509 cho
i i T Quc Lut nhanh chng vt cu phao chn ch khng cho chng
rt qua v tip vin t Mng Thanh ra.
Th l tt c cc c im bn ny sng Nm Rm lt vo tay qun ta. Lc
ny khong 16 gi 30 pht. Tri nng nng, ti phi xoay trn, mc c o lt
ch huy n v pht trin vo khu Mng Thanh.
ang trong th thun li bng gp phi ho lc trng lin ca ch t bn kia
cu bn sang rt d, khng phi mt khu m l nhiu khu.
y li l mt bt ng, do vic nm ch ca chng ti cha chc. n lc
ny khng ti din nh m qua (6-5). D c hy sinh cng phi quyt tm
vt qua, phi dit ngay ci khng qui c ny.
Ngh nh vy, ti lnh cho T Quc Lut nhanh chng dit trn a i lin
ch, to thun li cho cc n v tip tc pht trin vo khu trung tm. Mi
lm pht sau ting sng i lin ca ch tt hn, cng lc ti nhn c bo
co qua my in thoi, ta dit c khu i lin bn nng do mt tn lnh
ngu trc hn 40 tui iu khin.
Ti ct ngang bo co:
- Tn lnh ny cn sng khng?
- Bo co cn, n v gii thch chnh snh khoan hng cho y.
- Khai thc cha?
- Bo co .
- Ci g, n khai nhng g?

- Bo co? N ch hm Ct cch y khong trn 200 mt.

- ng khng?
- D, ng, pha y thp thong c c trng vy.
Tim ti p nhanh v sung sng. Ti mun reo ln chia vui vi mi ngi:
Mc tiu cui cng ca chin dch ti gn!
Ti lnh cho T Quc Lut phi pht trin ti ngay, tm mi cch bt sng
tng Ct.
17 gi, tri cn sng, tn lnh iu khin khu i lin bn nng khai ng, s
ch huy trung tm ca ch hin r trc mt cc chin s i i 360, T Quc
Lut dn mt tiu i bt ln trc ng trn nc hm v ku gi tng
Ct u hng (T Quc Lut bit ting Php).
Vi pht sau tng Ct v ton ban tham mu ca ng ta thnh hng dc
hai tay gi khi u t ca hm ln lt i ra.
Nhn c tin do T Quc Lut bo co v, ti vui sng qu tim nh mun
bung khi lng ngc. Tay run run cm my in thoi bo co tin vui ny v
b ch huy i on, ng thi ti lnh cho chnh tr vin tiu on 130 Trn
Qun gii ngay Ct v s ch huy trung on.
Ton th ban ch huy Trung on 209 c mt y tip nhn s u hng
ca tng Ct v ton b ban tham mu ca tp on c im.
Ti y ti c hi cung tng Ct qua ng ch Nho Khi i trng trinh
st ca trung on dch (Nho Khi c bng t ti, ni ting Php rt kh).
M u ti hi:
- Ti sao cc ng thua?
- V ch huy cc phn khu ngoi vi mt - Ct tr li.
- Khu trung tm Mng Thanh do ng trc tip ch huy sao cng mt?
Ct u hi ci, ngng ngng, vi giy sau mi tr li:
- Ngy 6 v sng 7 thng 5 chng ti tr liu t chc hai lc lng rt chy
sang Lo.
- Sao khng thc hin.
- Khng c mt binh lnh v s quan no tin l k hoch ca chng ti thc
hin c.
- Ti sao ng li cho my bay th truyn n thch thc tng Gip?
- Ti khng lm vic ny!
- Sao li c truyn n? - Va hi, ti va chuyn cho Nho Khi t truyn n
a cho Ct xem di c k tn ng ta.
Ct nhn vai, t v khinh b:
- Tha ng, y l H Ni t lm.
- Trc khi ri khi hm ch huy ng c bo tin ny cho H Ni khng?
- Ti c bo cho H Ni: Th l ht!.

- H Ni tr li th no?
- Na-va tho thun cho u hng nhng khng pht c trng (!)
- Cc ng thc hin s u hng th no?
- Tha ng nu khng c du hiu c trng th chng ti u cn tn ti n
gi ny. - ng ta li ci u km theo l ting th di vi v mt bun chn,
nh ni tip, nhng thy kh.
Hiu c tm trng ca vin tng mang dng h qu tc Php, chng ti
khng hi na.
Trc mt chng ti l ton ban tham mu ca Ct vi la tui v hnh
hi khc nhau, nhng c chung mt dng v tiu tu nt mt hc hc chn
chng, qun o xc xch bn thu mc d tn no cng t chnh mang cp
hiu trn ve o.
Pht yn lng tri nhanh, ti ra lnh cho Ct bo co h tn, cp bc, chc
v tng ngi trong ban tham mu ca y.
Tt c c hn 10 tn, mi tn ph trch mt phn vic, hu cn, ch huy b
binh, xe tng, lc lng phn kch, ch thiu c Pi-rt ch huy pho binh t
st sau khi cm c im Him Lam b mt. Tt c u hc qun s c bn qua
trng v b Xanh-xia ni ting ca nc Php, u trong qun ng lu nm
qua nhiu chin trn. Ct-xt-ri c xp loi t c hng, ttc khi iu
ln in Bin Ph ch huy mt trong by binh on c ng chin lc ca
qun Php chin trng Bc B, tng chm trn vi chng ti Vnh Yn,
Phc Yn trong chin dch Trung Du hi cui nm 1950 u nm 1951.
i t La-g-le bn thn ca Ct, cng dng di qu tc, tham gia chin
tranh th gii th hai, tng cht ht sa mc Sahara, ci mt con lc vi
khu sng trong tay, u phi sinh ra thnh con ngi chin bi, sang ng
Dng ba ln v by gi b bt in Bin Ph.
Cn Bi-gia ch huy 800 qun nhy d xung in Bin Phu vo sng ngy
20-11-1954, khi va mi tan sng m. Bi-gia cng c xem l thnh vin
ca ban tham mu mc du cp bc thp nht, nhng c Ct tin cy,
phong cho ci chc tng ch huy cc lc lng phn kch.
Con ngi hng ny c ci may mn, chc nm sau c nhn chc B
trng Quc phng Php. Tuy nhin nhng g l thm kch in Bin Ph,
Bi-gia vn khng qun, vn k rt y khi nh bo Mai-kn Mc-lia n
ng nh vit thin k s Cuc chin tranh mi ngn ngy. T sau t
hai ca chin dch bt u, qun s hoang mang, nhng trn phn kch gim
dn, th tng ch huy cc lc lng phn kch Bi-gia thng ngy chi cn lm
mt vic ch huy trn an t tng: Ti vn ni cho binh s ti, chng ta c gi
lu c mt ngy na. Ri ngi M s n!.
V Bi-gia k tip ci nh c gng tuyt vng cui cng rt sang Lo nh

thc thi vo sng 7 thng 5 nh sau: Chng ti nht nhnh vi v ch huy tiu
on v bn n vic tho chy. H ni: Khng, khng cn ci gi no lc ny
na u. Chng ti c th cht xng ng. Chng ti lm sao m c th ra
khi y ni 100 mt thi! Ct-xt-ri bo cho H Ni: Th l ht!. Na-va
tr li qua my v tuyn in thanh: ng gi c trng, ch ngng chin u
thi!.
Nh vy, chin dch in Bin Ph kt thc thng li vo lc 17 gi ngy 7-51954, khi Trung on 209 chng ti tin vo s ch huy trung tm Mng
Thanh, bt sng tng gic Ct-xt ri cng ton ban tham mu ca ng ta.
Lng cho in Bin Ph b hun nng sut 55 ngy m nay bt u ngui
vo lc thi im chuyn vo hong hn, mt tri ng dn sang pha ty sp khut sau nhng dy ni v chuyn sang bng m quen thuc. Nhng
m nay l m hi chin thng. T khp ni, cc n v v Mng Thanh,
th thp sng mng chin thng.
Mng Thanh tp np, cht nch nhng ngi. Hng binh ko ra, qun ta
vo, c s ch huy ca tng Ct y p ngi cng nh ngoi cnh ng
in Bin cn nguyn nhng khu pho ang nm ri rc.
Nhng mt ti vn dn mi vo l c Quyt chin quyt thng do chin s
Nguyn Vn Minh di s ch huy ca T Quc Lut i i trng i i
360 va cm ln nc hm Ct ang bay phn pht bi mt cn ging bt
cht.
Sau ngy 7-5-1954 lch s, ti vinh d c B ch huy Mt trn c lm
trng on chin s thi ua ca Mt trn v bo co thng li v i ny vi
ng, Chnh ph v Bc H knh yu.
Chng ti mang theo v cc th hun chng, lon thiu tng ca Ct,
mt l c Php rch, mt ci my thu thanh nh Ct dng. Khi ra
trn th i b, mang vc nng n, tro o li sui, lun rng vt v, khi v th
dong rui nga xe - mt chic xe ti qun s do ng ch Thng li, cng
sng lm ri. Tuy vy cng phi mt ngt tun l chng ti mi v ti hu
phng Vit Bc.
Dc ng, lc no ti cng ngh v gp Bc th bo co vi Bc iu g. Hnh
nh Bc gi ln bo co k hoch tin cng ng Kh trong chin dch Bin
Gii li hin v.
Va n c quan Tng cc Chnh tr, anh Nguyn Ch Thanh t chc n
on chng ti rt trng th, c dng cng cho, kt hoa trn ng vo c
quan. v anh b tr cho chng ti c ni chuyn ngay vi Bc qua in
thoi.
Ti vui sng v thc s hi hp:
- Bo co Bc, chu ph trch on chin s thi ua t mt trn in Bin Ph

v mng sinh nht Bc.

- Ai bo cc ch by v vic ny? - Bc nghim ngh hi.
Ti ang p ng khng bit tr li th no th u dy bn kia Bc g b:
- Ch Hong Cm y phi khng?
- Vng ! Tha Bc, chu l Hong Cm y !
- Cc ch trn c i khng?
- Bo co Bc, khng i nhng thiu !
Bc hi tip:
- C kh khng?
Anh Nguyn Ch Thanh ng gn, vui v nhc ti c ni tht vi Bc l kh
lm.
- Bo co Bc, c kh !
Bc xen vo:
- Cc ch c thuc lo ht khng?
- Bo co, c !
Xin lu bn c v chuyn thuc lo in Bin Ph, tuy khng phi l vn
c bn trong chin u, nhng li l mt nhu cu thc t khng th thiu.
B i ta lc y a s nng dn, nhiu ngi nghin thuc rt nng, m nghin
th chn iu xung li o iu ln. Khng c thuc ht, ngi c bn
thn, chng mun lm g.
Hiu nhu cu tuy nh nhng khng thiu y, Chnh ph v Bc ch th cho
c quan cung cp hu phng ch lo cho b i khon thuc lo gi ln
mt trn, cng vi sng n, go mui v thuc men, nhng do chin u ko
di, cnh thiu thuc ht vn l vn thi s c nhc n hng ngy.
T u dy bn kia, ging Bc chm ri, thn mt, n cn:
- Bc c tin cc ch v thm Bc, nhng hm nay Bc bn hp Hi ng
Chnh ph, cha gp c; cc ch c ngh ngi cho khe, ch hp xong Bc
chu ta s gp mt cng vui.
Nhng iu Bc ni sao m gn gi, cm ng n th.
Do yu cu nhim v, ti phi v trc, nn khng c gp Bc. Nhng sau
ti c nhn c huy hiu ca Ngi gi tng.
Sau ny, vo dp Tt dng lch nm 1964, Bc v thm S on 312, ti c
bo co vi Bc rng sau chin thng in Bin Ph, ti c B ch huy Mt
trn giao nhim v dn u on chin s thi ua v chc th Bc. Bc gt u:
- Hm Bc ang bn hp, nn ch ni chuyn vi ch qua in thoi.
Ti tht khng ng! Mt cu chuyn nh qua mi nm, mc du bn trm
cng nghn vic m Bc vn nh rnh rt nh vy.
Cn ti vn tm nim nhng li dy bo n cn ca Bc qua cc chin dch,
trong chin cng bt tng Ct, c li Bc dy - Quyt tm khng bao

gi tha i vi bt c mt trn chin u, mt chin dch no.

Ch thch:

(1) Cui thng 11, ch N Sn c 8 tiu on v 8 i i b binh, 1

tiu on pho binh, 1 i cng binh, tng qun s ln ti 12.000 tn.

Chng 6

im nt hai chin lc chin tranh

Lng cho in Bin Ph ni m tng Na-va tin l s buc i phng b

dn vo ci ni ta (tc Php) s va nh h c, li va ni chuyn m
phn trn th mnh vi h cng c, nay o ngc. Chin thng in
Bin Ph v hng vn t binh b bt sng l ci th mnh khi phi on ta n
bn hi ngh. Sau hn hai thng m phn, ngy 20 thng 7 nm 1954 Chnh
ph Php buc phi k Hip nh Gi-ne-v.
Ho bnh c lp li ng Dng trn c s chnh ph Php tn trng
ch quyn, c lp thng nht, ton vn lnh th ca ba nc Vit Nam, Lo
v Campuchia.
Th l sau chn nm chin u gian kh v anh dng, min Bc nc ta c
hon ton gii phng. Cc n v Qun i nhn dn Vit Nam ln lt vo
tip qun nhng vng qun Php rt i theo ng cc iu khon c tho
thun gia hai bn Vit - Php.
Thng 9 nm y, S on 312 chng ti nhn lnh t Ph Th tin v tip
qun khu vc Bc Ninh - Bc Giang, cng cc n v bn buc i phng
phi nghim chnh thi hnh hip nh, nhanh chng rt khi khu vc cui
cng min duyn hi ng Bc - Hng Gai - Qung Yn - Hi Phng.
Cc n v trong s on ln lt hnh qun qua Vnh Yn, Phc Yn sang
bn kia sng Cu, sng ung. Trc mt chng ti mt di trung du u u
cng cn y vt tch tn ph ca bn xm lc. V Linh, Thanh Li, an
To, M Thn. v nhng lng ln cn trong vnh ai trng sut my nm
lin hoang vng, hu nh khng mt bng ngi. Gic Php va cm ngn
khng cho dn trong vng i li lm n, va dng bom n cy xi, xua ht
dn i ni khc. Chng c to ra y mt ranh gii cht gia vng chng
tm kim sot vi vng t do ca ta nhm ngn chn qun ch lc ta thm

nhp ng bng. m mu thm dc y bin hng vn hc ta rung mu m

thnh ng hoang lnh ngt.
Nhng ch sau ngy ngng bn my hm, vnh ai trng mt hn ci
khng kh vng lnh gh ngi. Trong cc thn xm, cn ngi no li bm
t u ra ng khai hoang phc ho. Dc ng s 2, s 3 t Tuyn
Quang, Thi Nguyn v xui, tng on ngi gng gnh ku kt, l lt
hi c sau nhng thng nm xa qu. Chiu n, trn nhng cch ng rm r
n ln tng ct khi trng - khi t c lm tro bn rung. C sao vng
php phi bay trn nc nhng np nh tranh va dng ly ch tm. y
thy ct ln ting ht rn rng, trong tro ca cc c gi, cc chu nh, ho
ln ting cuc t pht c nhn nhp ngoi ng.
Chn nm khng chin chng thc dn Php thng li, a cch mng nc
ta sang giai on mi.
Min Bc gii phng ang bc vo thi k ho bnh khi phc v pht trin
kinh t, vn ho, gio dc.
T nhn thc chc nng ca qun i l chin u, cng tc v sn xut, ng
u v B t lnh s on hp xc nh ngoi nhim v xy dng hun luyn
qun s, cc lc lng ca s on cn c trch nhim cng nhn dn tham
gia khi phc kinh t nhng ni kh khn, cn c lc lng lao ng tp
trung tr khe. Ti ni ng qun, cc chin s s on cng ng bo g mn,
dn dy thp gai trn vnh ai trng, quanh cc n bt ch, khai hoang,
phc ho m rng din tch, tt nc chng hn, o mng dn nc, ci to
ng rung. Cc chin s ca s on gp sc tham gia khi phc tuyn ng
st H Ni - ng ng, cng trnh thu nng Bc Hng Hi.
Hng nghn cn b chin s ca s on chuyn ngnh i tham gia xy
dng khu gang thp Thi Nguyn, nh my c kh Trn Hng o (H Ni),
s Hi Dng, khu cng nghip Vit Tr, m A pa-tt Lao Cai, cho n cc
nng trng Mc Chu, Sn La, in Bin Ph v tham gia xy dng sn bay
Ni Bi.
T nm 1958, cc n v trong s on ln lt b cng sc, tr tu t xy
dng doanh tri ca mnh. Dc ng quc l s 2 t a Phc n Ph Yn,
Lng Sn, Lu X, Ph Bnh (Bc Thi) trn nhng qu i hoang lp xp
nhng cy sim mua cn ci trc y nay mi ngy li c thm khu nh mi,
mi ngi ti tng vi trng xo. Cuc sng qun ng cng c nhng
thay i mi. c s thanh bnh m , c ti th by v ngy ch nht th
nhn, thoi mi, c ni tip n gia nh ln thm, c phng ring nh xinh
cho i v chng tr hng tun trng mt. c ch ngh php v s quan
ht gi lm vic c v n ngh ti nh ring gn khu doanh tri. Nim vui
lng lng m su m y, r nt y, vy quanh v thm nhp vo mnh m vn

c ng ngng, v cch t lu, nhng ngi lnh chng ti phi vt qua bao
gian kh, chu i, chu rt vt qua sng Thao nh vo tuyn phng th
sng ca ch, vt qua o Pha in tin cng tp on c im in Bin
Ph, my ai ngh c ngy hm nay.
Ring ti lp gia nh v sinh c nm chu. Ngoi bn rn cng vic ca
mt s on trng kim b th ng u s on, cng c iu kin ho
nhp vo cuc sng i thng vi th c m kht vng rt xa m cng
rt gn. C lc th nhn ni chuyn tht ring ca hai ngi, c pht giy u
ym cng nng con, th th bao hy vng khi con khn ln. C gi thanh thn
nghe ca nhc v sn khu truyn thanh, cng v con n nh ht xem biu
din vn ngh, xem phim tnh yu.
V c nhng chuyn ngh php v thm qu ni, qu ngoi, gp mt lng xm,
ngi thn hn huyn k nim xa.
Nhng ngy thanh bnh nh th n vi chng ti tht ngn ngi. C mt suy
ngh khc, cuc sng khc bt u hnh thnh t nm 1960, an xen vo cc
cng vic thng ngy, c tng dn theo thi gian. Trong sinh hot chnh tr
c vn nng cao cnh gic, sn sng chin u; trong xy dng thao trng
hun luyn, kt cu tng nh din tp tham mu v din tp thc binh u
a xen thc t chin trng min Nam cn b, chin s tp x l.
Ma xun 1963 chng ti c sng li vi khng kh chun b chin u nm
xa. Ngoi kia th trn Ph Yn vn m , con ng xe ho H Ni - Qun
Triu song song vi ng s 3 l cnh nga xe nh nc, th trong doanh
tri s on b ang tnh ton k hoch hnh qun, a mt tiu on mnh
gm 600 cn b, chin s b mt vt sng Bn Hi vo tham gia chin u
chin trng Tr Thin. Ma xun 1964, tiu on th hai ca s on nhn
nhim v vo chin u ti chin trng Khu 5.
Ngy 1-1-1964 Bc H v thm s on. Trc lc ra v Bc ghi vo s vng
truyn thng ca n v:
Ton s on c nhiu tin b. Chc nm mi, Bc dn my im:
1 Ra sc lm trn nhim v bo v min Bc v tham gia u tranh thng nht
nc nh.
2. Thi ua thc hin cuc vn ng xy dng qun i nm 1964.
Chng ti c bit ch n iu Bc dn lun lun sn sng chin u, sn
sng nhn nhim v m ng v nhn dn giao cho.
Ngy 27-3-1964, Bc H triu tp Hi ngh chnh tr c bit, ng vin ton
dn on kt mt lng kin quyt chng quc M v b l tay sai, gii
phng min Nam, thng nht T quc. Cng ngy ng b s on chng ti
hp i hi ln th t, tt c u nht tr xc nh ton s on chun b y
mi mt, sn sng ln ng chin u.

n lc ny cuc sng ho bnh ch cn gi li ci dng v b ngoi, chng

ti thc s bc vo trng thi thi chin.
Vi cn b cao cp chng ti, th ngay t nm 1955 c chun b t tng
v mt cuc chin u mi ang c bt u.
Trong cc cuc hi ngh qun chnh, cc t tp hun v din tp tham mu,
c cc ng ch lnh o ng v Nh nc n thm hi ng vin, ni
chuyn, giao nhim v. Sau nhng ln nh th, trong np ngh ca chng ti
hnh thnh ngy mt sng r: V chc nng nhim v ca qun i l chin
trng, m chin trng lc y l min Nam thn yu ang b bn xm lc
M v tp on tay sai Ng nh Dim thng tr.
Ring ti u nm 1963 c trn a vo danh sch i B (1) t u nhng
v b vim d dy cp nn tm li i t sau.
T y ti thc hin mt k hoch do mnh t ra, l theo di st sao tnh
hnh chin s min Nam, qua c th rt ra bi hc b ch. c bo, nghe
i, qua cc bn tin lu hnh ni b ti thy lc lng ca ta trong nh
cp tiu on, trung on cn t, cng cha thy nh ch nhiu trong cng s
vng chc. Hn l phi c nguyn nhn, nhng lm sao m bit c.
Qua hin trng ny ti t nh, mnh cn tm c nhp tm cc ti liu gio
khoa qun s, tng kt qun s, hnh thnh h thng trong u c cc vn ,
khi c vo ph bin li cho anh em trong vn dng, may ra c ch.
Thng 10 nm 1964, sau ln c d bui Bc H gp mt thn mt s cn b
cao cp trc khi ln ng vo Nam chin u nh khch B Quc phng
33 Phm Ng Lo, H Ni, thc sng thi chin trong ti cng tri dy
mnh m.
Hm anh T Hu c Bc gii thiu c bi th Hy nh ly li ti m
anh va sng tc. Mi ngi nh c tip thm la qua cc vn th m n
nay ti vn nh:
Anh cht, Anh Tri i c bit,
Mu ku mu, trn i tha thit!
Du kch qun Ca-ra-ct v Anh.
Bt mt tn gic M gia thnh.
Anh cht, Anh chng cn thy na.
La ku la, gia min Nam rc la.
T bui c gp Bc, tr v s on ti vn tip tc chun b mt cch m
thm nhng c th hn, tch cc hn.
Ngy no ti cng dy trc 4 gi sng tp eo gch i t Ph Yn ln ng
Quang v ngc li, c th ko di sut hai thng, thnh quy lut, khin cng
an huyn Ph Yn sinh nghi, vo s on hi:
- Hnh nh trong n v cc anh c ngi mang hng lu?

- Khng c - ng ch trc ban tr li.

- Nhng sng no cng c ngi t s on i ra, eo vt g rt nng.
- ng ri, y l i t t lnh Hong Cm tp hnh qun mang nng
chun b i B y.
- Sao cc anh khng cho a phng bit. ng ch cng an hi tip.
Nu th th cn g l b mt qun s na.
on i thoi trn do ng ch trc ban thut li khi ti va kt thc bui tp
tr v.
Cui thng 12 l ma chuyn qun l tng, nhng vi ti vn khng thy
ng tnh g.
Khng nn, ti vn tip tc tp luyn theo chng trnh nh.
Mt hm thy ti tr v, m hi m o, v ti va ci va tru:
- ri! Hng km phm cht, khng ai dng u!

Ch thch:

(1) i vo min Nam.

Chng 7

Vo trn

y l vo lc qu na m ngy 10-1-1965, c ting g ca v ting gi

quen thuc ca ng ch cnh v.
Ti dy m ca th c c ngi th hai cng ng ch cnh v bc vo. ng
ch thiu t trang phc gn gng mang theo c sng ngn K59, dng v khn
trng va gii thiu mnh l ngi ca Cc Cn b va a cho ti phong
th ca anh Vnh gi v ni rt gn vi ging nhn mnh:
- Anh Vnh (1) cho ti a xe ln n anh v H Ni trc 4 gi sng.
c th anh Vnh c bit cc anh trong Thng trc Qun u Trung ng
v B Tng t lnh ch nh ti i B. Gi gic c mt H Ni nh ng
ch thiu t bo.
- Khng phi chun b g? - Ti hi ng ch thiu t.
- Bo co anh, mi th B Tng Tham mu chun b y .

 Nhn ng h lc ny cha n hai gi, ti gi v dy bo tin, th nhn

c phn ng tng ti ni a.
- Bao nhiu ngy chun b u khng n ln, nay na m li i c m hm ri v ti nh c thng hi dn - Ai gi anh?
Ti n tn ni:
- i tht m, c lnh y - Th anh Vnh cho ngi mang ln.
c xong th, t ngt v xc ng v ti khc hi to, ph ci yn tnh trong
cn nh, khin ch gi ti t qu va ln thm chu khi chiu ng phng bn
thc gic hi:
- C g m cu m to ting th?
C chu gi H cng thc dy chy n bn ti, hi:
- B m nh nhau hay sao m khc.
Ri chu tung tng chy ra ngoi xem, vi vo ngay, ngy th reo ln:
- Khng phi xe ca n v b u. Xe ny p lm, b i cng tc nc ngoi
h b?
Yn tnh tr li, ti ni vi v:
- Gp ri, em c g chun b cho anh ln ng khng?
V ti bi ri v lng tng, ri cht ngh nhanh:
- , c ci ny v ti va ni va n bn m lng bn reo ln - C chn gi
luc sn, anh mang i n ng.
Va ni v ti va ly giy gi chn gi b vo ti xch ca ti (Khi vo Nam
thut li chuyn ny, anh em tng cho ci tn Nm Gi heo sau i thnh Nm
Thch - Thch l tn con trai u ca ti).
- n sao c, m c i u!
V ti bun, tht vng li cng lng tng, bt lc.
- C tin cho vi ng xung H Ni n qu sng vy - Ti g b cho v.
Rt ngn ko, v ti reo ln, nh p ng ng yu cu ca ti:
- Cn 5 ng anh !
Ti nhn cho v vui, xung n H Ni tng lun cho ng ch li xe.
chun b trc mt t tm giao gm c Ch, trinh st, c th k cng i
vi nhau khi c lnh, nhng lnh i gp th ny sao m chun b kp. V li
lc ny c sp ci v, Ch m i vin. Trc khi i ti tranh th ghi vi
dng li ng vin, chun b sn sng, khi c in ca ti t trong ra yu
cu l ln ng c ngay.
Xem ng h cn 5 pht, ti tranh th nhn nh v con:
- Vo trong th t lin lc ra kh, nh mi vic c t chc lo, nhng
mnh t lc vn l hn. Em nn thu xp v th x Vnh Yn, c iu kin gn
ng b ngoi lc sm ti, v ch gi yu khng lu gip v chng mnh
c.

V ti khc, khng ni, c n ci chn gi vo ti xch ca ti (chn gi mua

hi chiu, luc sn chun b ba n tra ngy mai, ch nht). Ti cng thc s
xc ng v tnh cm dn nn ca v dnh cho ti bng s im lng, khng
mun ti phi bn tm mt iu g trong gi pht cn phi thanh thn v cng
rn ny. Pht yn lng tip tc tri nhanh, v ti c nn ting st si nhng
nc mt c tro ra, ch hi: n gi cha anh?.
Ti tr li Cha - ng l thi gian cn cho php ti ngi li vi v ch cn
5 pht, ni vi nhau nhng iu cn ni.
Nhng chng ai ni c iu g. Ln u tin c nghe v khc khng phi
v x xt, v m l ting khc thng cm, lu luyn ca o v chng,
ca lo toan v trch nhim, v mt mnh vi nm con nh s chng th no
vi cuc sng, cng tc (v ti lc ny l nhn vin ca phng ti chnh huyn
Ph Yn), vi c tnh hnh t nc ang rt cng thng: Khng qun M
bt u nh ph min Bc, cuc sng thi chin ang n g ca tng nh,
bt c u. (Sau ny c bit nhng ngy vt v lo toan y v ti st 8
cn).
Gi ln ng n. Th l cha y mt ting, mi chuyn chung ring
xong.
Tm bit v con, tm bit cc anh trong B t lnh s on.
Tm bit ph Ph Yn cn ngho v vt cht m giu tnh ngha, li
trong ti nhng k nim khng qun v nhng ngy ho bnh ngn ngi,
gip gia nh ti tht nhiu trong nhng ngy ti i xa.
ng vng, xe chy nhanh n H Ni trc 4 gi sng.
Thc hin quy c, ti tranh th gh thm anh T K - nh ha i hay
khng cng n bo tin.
c bit ti ln ng ngay sng nay, anh rt vui, lc chia tay anh rm rm
nc mt. Ly khn tay lau vi, anh ni:
- Li ha hai nay c mt. n ni nh ku ti cng v nghe!
Ti bt tay tm bit. Anh bc theo gii vo tay ti chic ng h:
- K nim, vo trong lm phng tin tnh ton hip ng.
Ti xc ng mun khc:
- Cm n anh!
Nm 1960 - 1961 ti v anh T K cng hc mt lp qun s cao cp nc
ngoi. Anh inh ninh nu cuc chin u min Nam n ra, anh s l ngi
ln ng trc, v qu anh vng Hc Mn, G Vp. Trong khng chin
chn nm anh chin u nhiu ngy quanh vng Si Gn v ng Nam B.
Hai chng ti hiu nhau, thn nhau, hn khi lp hc b ging, anh vo trc
th no cng in ra xin ti vo cng nhau cng tc.
Nhng khi kho hc chuyn sang khoa ngh thut chin dch th anh b au d

dy nng, thuc loi vnh vin khng i c.

Tm bit anh T K, xe a ti v nh anh Vnh.
Nh ch sn, thy ti va ra khi xe, anh Vnh n, cm tay lc mnh v
biu dng:
- Rt ng gi.
Anh Vnh mi ti n sng v tranh th ph bin cng vic.
Theo yu cu ch danh ca anh Nguyn Ch Thanh in ra, trn quyt nh
anh vo chin trng ng Nam B. C th th no vo trong s r. Cng
vo vi anh cn c mt ngi na cng tp trung y sau i lun. Thi
gian khng cn nhiu.
Ch n 6 gi th c ting ci t ngoi cng. Nhn ra thy anh Trn
t xe bc xung vi t th gn gng, khng c hnh l mang theo. Ti ngm
phn on - ngi cng i chc l anh Trn .
Ti ra ca n anh vi tnh cm m p:
- A! Th ra chng ta cng i?
Anh Trn nt mt rng r, nm cht tay ti:
- Mnh ch c bo cng i vi mt ng ch quan trng, t ra l ng! ng
l qu t trn.
- Anh Tn vo trc - Ti vo.
- ng, c B ch huy S on 312 c li c mt y !
Hai chng ti sang gp anh Vn. Thi gian cn li rt t, anh ch dn, cn gi
gn sc khe, on kt, khim tn. Lm nhim v g, lm nh th no, c
anh Nguyn Ch Thanh.
Sau cng anh nm cht tay chng ti, chc ln ng thng li.
Xe a chng ti ra sn bay Gia Lm. Chic my bay AN-26 trc sn, khi
chng ti ngi vo hng gh, tht ai bo him xong th cng l lc my bay
ct cnh, hn mt gi sau h cnh xung sn bay Qung Chu. Ti y ci
hm h i tip phi tm hon v c trc trc k thut. Sang n ngy th
nm vn im ng, chng ti nh in v bo co c th, sau ngh li nh vy s
l b mt. t thi gian, chng ti i tham quan thnh ph. i mi cng chn,
tin khng c cng chn, nh nm khn, kin nhn ch.
Sang m th chn mi c lnh chun b. Sng sm hm sau, cha r mt
ngi hai chng ti c ph bin k hoch hnh qun chnh thc: ng i
s qua Hong Sa, Trng Sa, cn phi chun b sn sng i ph. Anh Trn
ng vai cng nhn th my, ti cng nhn t l trn chic tu bun
Trung Quc ch thit b ng st xut khu sang Campuchia.
Gn mt tun l lnh nh trn bin c, cnh vt n iu ch c nc v my,
khng kh cng thng nhiu hn l thanh bnh, v tu ca hm i 7 M ging
ra sc so nhiu, chng t t cho mnh ci quyn t do khm xt, bt gi cc

tu l, k c tu ca cc hng vn ti bin quc t. Trc khi v ch, tu ca

chng ti phi vng st Singapore ri mi qut li hng ng-bc, chc l
phng ch theo di.
Sang ngy th tm, tu cp cng Cng-png-xom (trc gi l Xi-ha-nc-vin).
Mi th nht nht chng ti u lm theo s ch o v hnh no nhng rt
cht ch, c th v khoa hc.
Nh thng l chng ti n sng, nhng ba nay ngon hn, n c nhiu
hn, c l v c hng khng kh ca t lin, quan trng hn l sp
c gp bn b ng ch, c gp cp trn giao nhim v c th.
Khong 9 gi sng, i s Trung Quc ti Campuchia, ng hn i chic xe
du lch mu lam xung cng, ch sn ngay li ln xung cu tu. Theo s
ch dn ca bn, hai chng ti khn trng ln b vo xe ngay, cha kp ng
ca, xe ln bnh, t trang hnh l nh b li di tu.
Xe i bn ngi, li hai ngi, thay bng hai chng ti khi hi quan bn
cng kim sot lc xe vo bn, khi tr ra vn bn, th l c.
Qua khi bn cng xe phng vi tc nhanh, ch khch u im lng khng
chuyn tr, v vn phi cnh gic. V li chng ti khng bit ni g lc ny.
Bnh cnh vt trn ng , y l ln u mi qua. Hi chuyn ch , bit
th no m hi v ngn ng bt ng.
Khng kh yn lng. Ch cn ting ng c v ting bnh xe ln. Tt c u
nhn v pha trc mt cch chm ch v cnh gic. Ai ny u thm mong ti
ch an ton cng sm cng tt.
Cnh vt c xut hin, li nhanh v pha sau. khong 200 ki-l-mt c mt
li r theo mi tn ch dn - ng i Phnm Pnh, cht thy c mt xe t
ch sn. Trong xe c hai ngi ln v hai chu nh.
Chng ti c lnh chuyn xe. Va ra khi xe ny th c ting t xe ch sn:
- Mi hai bc ln xe.
chng ti yn tm v khn trng thc hin, ngi n ng gh st tai ti
ni nh:
- Ti l c s c lnh n n cc anh, mi hai anh ln xe ta i ngay.
Ngi n chng ti l v chng ng ch Ba Du v hai con nh, lm nh
gia nh thng gia giu c i vn cnh p.
Ti b mt chu nh vo lng. T y ch khch hiu nhau, chuyn tr thoi
mi. Ba Du cho bit trn ng i phi cnh gic, khi v n Phnm Pnh l
cc anh c sng t do thoi mi nhng khng c ra ngoi.
- t do thoi mi li khng c ra ngoi, sao mu thun vy? - Anh Trn
hi.
- S cc anh lc, khi c lnh chuyn ch bit u m tm.
- Cc anh n on no t min Bc vo cha? - Ti hi tip.

- Nhiu ri - t v t ho, Ba Du k tip - C c on anh Su Di.

- Su Di no?
- i tng Nguyn Ch Thanh .
ng l v n y cuc sng c d chu hn. Chng ti m i nghe tin tc
pht i t H Ni v gn thng xa min Bc, xa Th .
Ba Du n can:
- ngh cc anh khng nn m ra-i-, v y l ci kho cha hng ca ch
mt hng bun ngi Hoa ngay trung tm th , ti ti ang danh ngha l
ngi lm thu, s ti chng trn lu .
Chng ti nghim chnh thc hin ngay, ch trch nh Ba Du:
- Sao anh khng nhc trc.
- Xin li ti c s sut mong hai anh thng cm - Ba Du ni.
Ngh hm trc, hm sau ch nht hai xe t du lch sang trng mu sa n
n chng ti xui theo ng 7 v Cng Png Chm. n im hn qu
sm, mt tri mi x chiu. Nhng ng ch li xe hnh nh quen vi tnh
hung ny, lin t ng ci qun o ngoi, xoay trn ngi chui vo gm xe
ht vn li g nh ngi chm ch, cn mn cha xe hng tht. Cn hai chng
ti trong b o qun thng gia trong khi ch i xe i ngon cnh p ng
qu, khng phi gi m thch th tht v ln u c tn mt nhn thy rng
cao su, thy cy tiu v cy tht nt.
Ri xem c thanh nin a phng u bng.
Nhng mn kch ng qu lu m vn khng thy tn hiu g tri li sp ti.
ngh n chuyn quay li ni xut pht, song m ti th ny sao m bo
c an ton. ang lc tnh tnh ti lui nh th th nhn c tn hiu ngi
ca ta ang t xa ti. Tt c cn tr, nhng lanh li, hot bt, rt tinh thng vi
nhim v dn ng.
n gn chng ti, ngay t pht u cc ng ch khng t ra ci m, khng
c thm hi x giao, ch cc lc mt cu: i thi cc ch. Ni xong cc
ng ch khoc tay hai chng ti li i rt nhanh. Tt c u trong im lng
(chy th ng hn) khong 500 mt, bng cc ng ch reo ln:
- t ta, an ton ri cc ch!
Ni xong, cc ng ch ri tay chng ti, tt c i bnh thng.
Chng ti c a vo trm n tip u tin ca Trung ng Cc t khu
vc C Tum - Tn Bin.
Ngi n chng ti y l anh Hunh Khnh Minh, th k ca Chnh ph
cch mng lm thi Cng ho min Nam Vit Nam.
Ngay t pht u tay bt mt mng, chuyn tr rm r, ci ni ht c,
chng cn phi n o nh nhng ngy i ng. Cc anh trong ny mun
bit th chuyn min Bc, chng ti c thay nhau tr li nh l tr li

phng vn, mt nhng vui.

n lt chng ti, cu u tin hi:
- i sng trong ny th no - mun hi i sng nhn dn ni chung.
Cc ng ch trong ny li mun i vo c th, ngay ci trm n khch ny.
Cc ng ch gii thiu tnh hnh n v mnh khng n ni no.
Anh Hunh Khnh Minh tr li:
- Khc xa ngoi , nhng khng sao - Anh Minh ni tip - C yn tm i,
cht xu na s bit khc.
- Khc c th l th no? - Ti hi li.
Mt ng ch giao lin chen vo:
- Khc xa l khc - ri anh ngm:
Ti bun lm bt cho g
Sng dy c ung chn tr Thi Nguyn.
Anh Minh tip li:
- By gi tri ti, xin mi cc anh lm bt cho g ly li sc khe khi
i ng.
Ngay ti hm chng ti c cp pht qun o b ba en thay cho b u
phc thng gia, dp ru thay cho giy da. V mi ngi cn c trang b
mt xe p ci tin, khng phanh, khng gc--bu l phng tin hnh qun
ngy mai.
Hm sau n sng v c chiu i ch Thi Nguyn xong, chng ti tip tc
ln ng v hng tr s Trung ng Cc.
Mi qua 10 ki-l-mt chng ti nh quay ra cuc b, gi t xe p v khng
quen iu khin, nu i na cng xe p vo mt c chn gy au thm.
Ln u tin i trn t ng Nam B, cnh quan l nhiu hn l quen. Rng
rm m bng tng nh vn rm ngoi Bc, khi qua trng tng nh sn vn
ng b hoang, qua bu (h nh) tng nh ang ra ca rng, khng kh bng
thong mt d chu. Nhng cy g to, cao, thng, tn rng, l c v hnh th v
tn gi, nh sao, du, sng l, dn dn (nh x c), g (nh g), b, bng lng,
cy. Qua cc lng mang tn ch s nh lng Tm, lng Mi cha nghe qua
bao gi (sau mi bit l ni ca ng bo min Bc vo lm phu cao su
cho bn ch n in ngi Php, b chng dn y vo tng khu vc, c
nh s th t tin theo di, c thc, n p nu ai c hnh ng phn
khng).
X chiu chng ti ti Trung ng Cc. Ti y c gp ng cc anh
Nguyn Ch Thanh, Trn Vn Tr, Phan Vn ng, L Trng Tn, Vn Phc.
Hai chng ti li gp may, c cc anh trong Trung ng Cc chiu i mt
ba tht , tht b ti.
Vo ba anh Thanh hi vui:

- Cc cu c thch thng thc mn tht ti khng?

- D, c - Ti tr li.
- Nhng trong ny ch c ti nhng.
- Ti nhng l g, xin anh gii thch.
- L b nhng nc si.
- Sao y gia rng hoang li c b.
- B rng.
Ti c inh ninh y l tht b chnh hiu, nhng sau cc anh gii thch b
rng tc l ch nai vng ng ngc khi chiu khng bit t u ti lt ng
vo ng ngm ca t cnh v.
Anh Thanh cn ni vui: s cc cu may y. Ti Si Gn c tin cng khng
c i nh th ny.
Nhng nm thng chin u mt trn Ty Bc nm xa, chng ti thng
hay c ci thin bng cc loi c sn hu, nai, hong, ln rng, c khi c
h, gu. Nhng thi gian li xa, khng cn cm gic. V li ln u n theo
kiu ti nhng (2) kh m phn bit c b rng hay b nh.
Ngi n gp tht b vo canh chua c nu si bng bp l, sau 3 n 5 pht
gp ra dng bnh trng km theo rau thm cun trn nh ch nem cha rn.
chm vi mm nm.
y l mt k nim nh kh qun khi ln u ti t chn ln mnh t min
ng Nam B.

Ch thch:

(1) Trung tng Nguyn Vn Vnh, Trng ban Thng nht Trung ng
ng.
(2) Tht b loi ngon c thi ming mng di khong 4 n 5 xng-ti-mt
by ln a.

Chng 8

Sng nay anh Thanh cho gi chng ti ln lm vic. C c anh Trn Vn

Tr, Vn Phc cng d. Vi ti y khng phi l ln u nghe ting anh,
c gp anh. Hi ngoi Bc trong cc chin dch Bin Gii, Trung Du, Ty
Bc chng ti c bit anh, tip nhn nhng kin ch o ca anh trn
cng v ch nhim Tng cc Chnh tr.
Nhng ln gp anh sau ny, lc anh n thm s on ti cng thy c c

tnh rt qu ca anh, trong nhng iu anh mun bit trc ht, l tnh hnh
thc t, l nhng kh khn c th, khng ch cho anh m cho c cp trn u
bit c bin php gii quyt. Trc khi vo y ti c nghe k nhng
ngy u anh nhn trch nhim B th Trung ng Cc, anh dnh nhiu thi
gian tm hiu thc t, anh i chn t, u i nn gi lm dn rung li khp
vng ven hiu dn, nm ch, bit c im a hnh a vt.
Anh c mt khp ni, qun khu, qun binh chng, xung n c tiu
on, i i trong nhng nm thng qun i bc vo thi k xy dng tin
ln chnh quy hin i T tnh hnh thi ua tt ca mt i i, anh nhn rng
ra ton qun, bin thnh phong tro thi ua Ba nht, to nn mt kh th mi
trong nhim v xy dng qun i cng c quc phng, gp phn a qun
i tin ln nhng bc vng chc.
Bt c u, trn lnh vc no anh cng pht hin ra nhng vn , nhng ni
dung mi ca s vn ng v km theo l nhng kin gii thch hp.
T qun i chuyn sang ph trch nng nghip, anh thch ng nhanh v a
ra cc tng trnh n, mc thit thc, ph hp vi iu kin min Bc lc by
gi. Anh ngh dng ay lanh thay vi gii quyt vn mc, ang gp
nhiu kh khn lc .
T nng nghip v li qun i, c ch nh ph trch chnh u Qun gii
phng min Nam, anh c mt p s cc k chnh xc:
- M vo ta lm cch sao?
- Tin cng.
- nh M nh th no?
- C nh M s tm ra cch nh M.
V t trong tin cng i ph thng li hai cuc phn cng chin lc ma
kh ca M (1965 - 1966) v (1966 - 1967) anh vit mt lot bi bnh lun
qun s ly bt danh Cu Long, Trng Sn, gy chn ng trong cng lun
thi . N khng nhng cng c lng tin mt cch khoa hc cho qun v dn
ta v cuc chin u khng cn sc, m cn l nhng vn mang tnh ch
o chin lc ngh thut chin dch, bi hc v ch huy chin u, c gi tr
ch o thc tin cuc khng chin chng M cu nc cho n ngy ton
thng - ma Xun 1975.
K ch phi king n v cc vn tng kt rt ra qua hai cuc phn cng
ma kh. Chng git mnh v i phng ch ra mt cch thuyt phc con
ng nht nh tht bi ca chng. c tn trong hng ng tng t M t
m tm hiu ai l tc gi ca nhng bi bo .
L mt ng ch lnh o cao cp ca ng v qun i nhng anh Thanh
chan ho vo cuc sng i thng, gin d, khim tn. Anh yu cu t chc
i vi v anh, con anh khng c ci g khc bit trong lc anh i xa. Cng

bi l m bi ni chuyn Chng ch ngha c nhn ca anh trong mt lp

hc ca cn b trung cao cp hi 1958 - 1960 c gi tr thuyt phc rt cao i
vi mi ngi. Ai cng thy mnh c khuyt im, ai cng thy mnh b anh
ph phn, nhng ai cng vui v chp nhn v mun tm c chuyn tay nhau
bi ni ca anh, v anh nu vn rt ng, anh phn tch rt su, anh ra
bin php khc phc c l c tnh.
Hm nay anh gi ti ln giao nhim v. c dp ngi bn anh ti tr s
Trung ng Cc, mt cn nh nh lp l trung qun nm di tn rng gi
m un gia vng chin khu C lch s, trong ti c tro dng mt tnh cm
kh t. Anh va l cp trn knh trng, va l ngi anh tru mn. Anh in ra
xin ch danh ti vo, l mt phn thng qu gi nhng cng l ni lo
ang t ra vi ti. Ngay lc ny y ang phi chun b nhng iu anh hi,
ang phi tnh sao tip nhn nhng iu anh giao, vy m ti vn c t nh
mnh: Phi lm g y khi ph lng anh trong nhng thng nm trong
ny?
Mi ch hn mt nm xa anh, nay gp li thy anh gi v gy i nhiu. Da sm
en v mi thm m, nhng cp mt vn sng thng minh, su thm. C l
phn v nng gi khc nghit ca ma kh ng Nam B, phn v st rt
rng thm nhp ni c th, trn ht l do suy t, lo ngh vic ch o iu
hnh cuc chin u, m anh l mt trong s nhng ng ch lnh o gi
trng trch ch yu.
Bui lm vic hm nay din ra trong khng kh bnh ng, thn tnh, dn ch,
thoi mi, nh mt cuc hi tho khoa hc v nhng vn thc tin ang t
ra cn phi gii quyt hn l bui cp trn giao nhim v cho cp di.
M u bui lm vic, vi ging tm tnh, anh Thanh ni:
- Cc ng ch vo y l cng vi trong ny xy dng lc lng ch lc
v t chc chin u. ch ang pht trin chin tranh c bit mc cao
(1) v chng nh thng ta trong loi chin tranh ny. Lm tt n chu nhng
cng phi c k hoch d phng ch. n y tay phi anh gi cao, nm ngn
tay xe ra ln xung nh chm vo khng kh, nt mt kin ngh, lc quan.
Anh nhn mnh, nh khng nh: Phi sn sng nh thng chin tranh
c bit, m mun thng loi chin tranh ny phi a b i ch lc ra chin
u, tin ti xy dng nhng qu m ch lc nh dp xng sng ca
chin tranh c bit l qun ch lc ngu. Bng anh nhn thng vo ti v
anh Trn nh mt s trao i - chng ta, c ti, u l tn binh mi vo,
nhn thc v tm nhn qua cc cuc hi ngh, cc lp tp hun ngoi d, c
Trung ng, B Chnh tr trang b, nhng thc tin chin trng li sng ng
v cng, nn cng phi i su va xy dng t chc chin u va qua nm
quy lut ch, v i tng by gi l M, ngu cng do M dng ln; phi

nghin cu c c im ca cn b, chin s ngi Nam B, cng chung t

T vua Hng nhng cng c nhng c im ring.
Thy vy, anh Trn Vn Tr t lnh Qun gii phng min Nam xen vo:
- Trung ng v B t lnh Min ang bn y mnh ch trng xy dng
ch lc th cc anh vo. Tht l ng lc. Trong ny hin ang c hai kin phi cn b chnh tr nht tr vi Trung ng, vi B Chnh tr cn thit phi
xy dng lc lng ch lc mnh.
- ng! - Anh Thanh nhn mnh - Trong cng cuc chng ngoi xm ca dn
tc, khng thy s kin lch s no kt thc thng li bng nh nh Nu
khng c trn Bch ng Giang ln th nht do Ng Quyn ch huy th lm
sao qun Nam Hn chu thua, chm dt hn 1.000 nm nc ta b Bc thuc,
m u k nguyn c lp dn tc. Nu khng c trn phn cng chin lc
ca nh Trn Bch ng Giang, th lm sao nh bi c ch xm lc
ln th ba ca qun xm lc Nguyn - Mng.
Anh Trn Vn Tr li nu tip loi kin th hai ca s ng cn b qun s,
vi l l An-gi-ri ngi ta c trung on u m vn thng Php. V vy
khng nn xy dng ch lc tn km lm, hin c my trung on nhng
nh chc c ra g (?!).
ng l chin trng Nam B sut thi k khng chin chng Php, mi
n trc khi xy ra chin dch Bnh Gi v t chc ch lc c lc cao nht l
trung on nhng rt t nn thc t chin u cha nh i hnh trung on
bao gi ch s dng tiu on l ph bin, v th mi c tiu on 307 oai
hng bit my. n y t nhin anh quay sang ti v vai hi:
- Ngoi cc anh c nghe trn thng p Bc v ng Long cha?
- C! Chng ti u c thng bo kp thi, ring trn p Bc c thng tin
c th hn - Ti tr li.
Anh Tr li tip:
- ng l hai trn thng ny u c ngha v mt chin thut, thng li l
qu r, nhng trong ni b chng ta cn phi nhn chn vn - thng nhng
khng c ch lc nn khng dit gn c ch. Gn y nh chin dch Bnh
Gi cng vy, ln u ng Nam B nh c trung on, dit c nhiu
ch, nhng khng to c th, v ch lc ta cn yu. Thi, l chuyn c,
k cc anh nghe v nhng bc thng trm trong vic to lc ca Nam B,
ngh l thy thm v tic. Nu sm nhn thc c vn th tnh hnh s
khc. By gi th khc nhiu ri, sau Bnh Gi ai cng vui v thng ln, t
cng nhn ra s cn thit phi xy dng lc lng ch lc.
Cui cng nh l kt thc suy ngh ca mnh, anh Tr ni:
- V ch lc sau ny Hong Cm lo.
Anh Thanh kt lun bng mt y hnh nh.

- Thi, ta khng cho ch nhai mi ko cao su du kch m chng chu

thua, nh mi ra u, trong lc chng tip tc tng cng cuc chin tranh
mc cao - cc s on ngu cn nguyn vn cha b nh.
Khng kh bui giao nhim v va nghim tc trn di, va rt m tnh
ng ch, si ni, ho hng. Cng vo gn mt trn, cuc sng thy gin n
i nhiu, ch cn ni ln tnh ng i gn b. Mt tri gn nh u, hoa
nng in hnh to nh trn nn t c lung linh qua k l theo gi, nom ng
nghnh mi hnh th. Lc ny ngoi Bc vn cn gi ma, bu tri thp
nng nhiu my, ang cn trong khong rt Nng Bn. Cn y khc hn.
Nng vng nhng khng nng trn khp ni, bu tri xanh quang, my nh
tit thu vy. Ti thy mnh thanh thn v khoan khoi.
Anh Thanh li m u bui hi tho nhim v chiu bng tt c s si ni,
nhit tnh quen thuc nh khi anh n ni chuyn vi cc lp tp hun cn b
cao cp ton qun ngoi Bc trong nhng nm su mi v nhim v xy
dng qun i. Anh nh mun gii by ht nhng suy ngh dn nn t lu ca
mnh v nhng vn to lc, to th cng nhau lm r hn, cng nhau
thng nht hn v nhn thc, quan im v cc phng n ti u nh ch v
thng ch trong thi im cuc chin tranh c bit ang pht trin ti mc
cao; ng thi v ang manh nha cc yu t ca cuc chin tranh cc b
(2).
Anh ni:
- Lm tt vic xy dng b i ch lc l to lc mi thng ch. Nhng
vn khng n gin mt chiu, cn phi chun b thch ng vi hai kh
nng - anh dn ging nhn mnh - Thng chin tranh c bit nu M
vo ngay t u mt th, m ci th lc ban u l quan trng. Cn ta th c
pht trin nh v m u tt c.
Anh cho bit hin ang c nhng lung nhn thc khc nhau quanh vic M
vo. Mt l, cha chc M vo - Anh ci - cng tt ch sao; Hai l, M vo.
Nhng ngay kh nng ny cng c cc d on khc nhau: c th ng sau
gi th cho ngu; c th ym tr trc tip bng khng qun, hi qun, c th
M vo tham gia cha chy lun.
Cui cng anh kt lun:
- D th no th chng ta vn phi tch cc, khn trng chun b mc cao
nht va thng chin tranh c bit, va sn sng khi M vo!
Ti nu cu hi:
- Bo co anh! Chun b th no, chng l mi nh ngu, khi M vo ng
nhn?
- Hong Cm nu vn rt ng - Anh biu dng ti v tip - Phi chun b
sn sng nh M, lc u nh nh, sau pht trin nh ln. nh nh nhng

phi thng, khng c s - Ri anh nu cu hi - nh nh l th no?

Anh nhn ti nh mun ti nu kin trc. Ti mnh dn trnh by:
- Bo co anh! nh nh phi l c trung on, s on. l ch lc theo ti
ngh phi nh c .
Anh Thanh ni:
- y l mt kin. c c s, chng ta chun b i d tng kt chin dch
Bnh Gi.
Hai ngy sau vn bng phng tin xe p, chng ti cng anh Thanh t bc
Ty Ninh men theo bc Bnh Dng. Khi qua Du Ting anh em cng nhn
cao su dng t a qua ng 13. Dng li Bn Bung vo mt nh hng
ung nc, thy c hai lnh ngu ang ng ng say, sng bn, u ng vo
c chiu i vin. Dn lnh, ch ta ng nhau, c khi lnh ngu on bit c
Vit cng i ln trong dn nhng cho qua v chng cng mun m. Dc
ng ngi xe i li tp np khng khc my cnh ta bt gp trn cc no
ng thuc vng t do Thi Nguyn, vng gip ranh Tri C, c Thng
(Bc Giang), Nho Quan (Ninh Bnh) nh hi khng chin chn nm. Nhng
y l vng ch kim sot, n bt c khp ni - Ty Ninh, Lc Ninh,
Phc Vnh, Bn Ct, Lai Kh. Tht kh m phn bit chin tranh hay ho
bnh, vng ta hay vng ch. Th ci rng lc ca cuc chin tranh y tht
k l.
Cng i cng hiu a l t nc tht phong ph v a dng.
Nam B ng rung thng cnh c bay, ngt tn chn tri, nhng ng Nam
B li l rng i ngn. Li nh v bui anh Vn gp bo d kin ca Thng
v Qun u Trung ng xp ti vo danh sch nhng ngi c c vo chin
trng Nam B.
- Bo co anh ti quen hot ng rng ni.
Cha kp trnh by nguyn vng xin c vo Khu 5 hay Ty Nguyn hp
hn, th anh Vn hi:
- ng Nam B rng ni hay ng bng?
- Bo co, ng bng.
- Hc li a l i.
Gn n a im hp ti hi ng ch ph phng tc chin ca b t lnh
Min lm nhim v dn ng:
- Qua sng Si Gn cha?
- Qua ri anh ? Qua ht c sng B, sui Nhung ri.
- Sao sng g m cn vy?
- Bo co anh, lc ny ang vo cui ma kh.
Mt hai nm sau, ti mi thy c c im thi tit trong ny ch c hai
ma i lp nhau. Ma ma th tm t, xi x, d di, nc trt xung nh

thc ; trn khp ni, dn xung sng sui thnh nhng dng chy d di,
gy tc nghn vic i li.
Ma kh th nng chi chang t tinh m n tn chiu hm, mt t rn anh,
ng y bi, nc him, cy c kh rang.
X chiu chng ti n a im hp, nm trn mt on ca sui Nhung
thuc khu rng M chin khu , gn thc Tr An.
Li thm mt ngc nhin na v th trn chin tranh nhn dn t min
ng. Ni hp tng kt chnh l hu c ca cc n v va tham gia chin
dch Bnh Gi. Nm gia vng vy ca qun th m cc anh vn xy ct mt
khu vc n ng hong, khang trang, thong rng, sch s ngn np. Nhng
cn nh nh xinh d chin m bn, phn tn n mnh di tn cy mi lp l
trung qun mn p - mt th l to bng bn tay khng nt, kh chy, nu chy
cng khng bc la. min Bc cng c nhng khng nhiu bng ng Nam
B, i u cng bt gp, tc dng ca n ng nh tn gi, thc s l ngi
bn ca chin s trn cc no ng chin u.
Lc ny phong tro u tranh chnh tr v v trang thc hin hai chn (chnh
tr, qun s), ba mi (chnh tr - qun s - binh vn) ang sc si kh th, t
nhiu hiu qu. i n u cng c nghe ni n cm t hay hay, d nh,
gi cch u tranh. Ngay ti ni hp tng kt cng c nhc n, c k
thnh khu hiu dn khp ni, c ngi cn cao qu mc - cho nh mt
php mu vn nng, c sc cng ph nh bom nguyn t, ph nhn vic pht
trin b i ch lc, thc hin nh ln.
Pht u gp g tht xc ng, tng l m quen. Vn l nhng ngi ng
ch chn nm, phn ln cc anh u tp kt ra Bc, tng gp nhau trong cc
cuc hi ngh qun chnh ton qun, cc lp tp hun, cc cuc din tp tham
mu v din tp thc binh trong binh chng hp thnh trong thi k ton qun
si ni thi ua xy dng qun i tin nhanh, tin mnh, tin vng chc ln
chnh quy hin i, nay cc anh li c mt rt sm - nh nhng ngi m li
u tin tr v theo ting gi ca qu hng, T quc. l cc anh Nguyn
Minh Chu, L Vn Tng, Trn nh Xu, Nguyn Vn Ba, T Minh Khm,
Nguyn Th Truyn (tc Nm Si Gn). v c anh L Trng Tn, Nguyn Ho
vo trc cng c tham d chin dch ny. Tuy nc da c m mu sng
gi, mt my hc hc, nhng tt c cc anh u hin ln nim phn khi, lc
quan v c t ho gp phn xng ng ca mnh lm nn mt chin thng
mang nhiu ngha ln.
M u bui tng kt, anh Thanh gii thiu:
- Lc lng chin u B Hai (3) chng ta c b sung thm hai chin s
Trn v Hong Cm. - Nhn xung pha ti anh ni tip - Hong Cm s
on trng S 312, ch lc ca B. Tuy cha l tng nhng ch huy trn

nh bt sng tng Ct-xt-ri chin dch in Bin Ph.

Nhng ngi d hp v tay. Ti cm ng ng dy va trnh din, va
p l cm n cc anh dnh cho ti nhng tnh cm nng hu ngay t gi
pht u. Nim phn chn lan nhanh trong ti.
Nhng gi gii lao l dp tnh cm chan ho ng ch c th hin. Anh no
cng v vp n gn, cm tay lc mnh, thn mt xi li nh quen nhau t
lu nay gp li. th chuyn mun ni, th tin mun bit, vn
mun hi, trao i. Cc anh ko ti ra va mi ung nc, ht thuc va tranh
th trao i, hi han, t ng li qun s, ngh thut chin dch, ch huy
chin u. C kin qu nhn n c im nh ngu by gi khc hi
khng chin chn nm ph nhn tnh k tha ca kinh nghim c; c kin
khng nht thit phi m vo qun l, chi khu, nhn nhiu n nh tp
kch, phc kch; vn c kin nh theo phng thc du kch, t do la chn
mc tiu, cha mun pht trin nh tp trung trn cp trung on, s on,
nh theo c Bnh Gi l thch hp, chc n.
ng l c nhiu kin khc nhau, iu ny l cn thit, con ng dn ti
chn l u gin n. Ci qu chung m ti hc c cc anh l tinh thn
trch nhim, lng nhit tnh rt cao i vi nhng g m T quc i hi
khng ai mun mnh tt li pha sau trong cuc chin u ang ng trc
nhng th thch y cam go.
Cc vn nu ra ca cc anh rt mi m, t nh, khng gin n - nh anh
Thanh ni - Phi va t chc nh ch va coi trng nghin cu tng kt nm
vng cc quy lut hot ng ca ch, tng bc hon chnh phng thc tc
chin ph hp vi thc tin chin trng.
V vy sau khi nghe cc anh trao i, ti ni mt cch thc lng: ngoi Bc
chng ti thng xuyn c B Tng Tham mu thng bo v cc din bin
qun s trn cc chin trng min Nam, trc khi vo y c c nghin
cu s on 5 cm ca M, tham gia din tp s on chin u trong iu
kin c v kh ht nhn. Nhng mi ch trn l thuyt.
Qua d tng kt c nghe cc kin trao i, tranh lun vi tt c thc t
sng ng, ti hc c nhiu im mi so vi thi k nh Php, vi nhng
iu hc trng qun s nc ngoi. Hnh nh cch nh phn tuyn, cu
trc trn a theo cc lp chin ho u khng ph hp vi thc t chin
trng. Nhng chnh lc ny y, trong tm tr ti bng hin v li dy ca
Bc H trong trn nh ng Kh nm xa: Mun thng ch phi nh bi
cc th on ca ch vn ng vi tnh hnh hin nay, khng th khc c.
Tt c phng hp ang n o no ng, v khng kh tranh lun si ni, hng
say bng nhanh chng tr li trt t, khi anh Thanh pht biu. Ngn m r, cc
vn nu ln mang tnh tng kt:

- V thng li mang ngha chin lc ca chin dch Bnh Gi khi bn.

Ngay c k ch cng phi tha nhn, chng v Bnh Gi nh mt in Bin
Ph thu nh ca Vit Cng. l mt s kin, mt ct mc lch s, l iu
m tt c chng ta u c quyn t ho. Nhng mt thng li quan trng hn,
thc tin hn l trong hi ngh tng kt ny chng ta thy c nguyn
nhn dn n hn ch thng li do cha lc lng ch lc nh ln v
cha trnh t chc ch huy nh ln. Hn mt thng chin u mi nh
nm trn cp trung on, hai trn cp tiu on, cn li ph bin nh cp i
i. Nu chng ta c iu kin nh cp trung on v s on th chin
thng Bnh Gi cn gin gi hn, c th m rng cn c Ht Dch n gip
tnh l s 2, ni lin hnh lang t vng gii phng Phc Long qua Chin khu
, ti st ven bin B Ra, Bnh Thun to thun li tip nhn chi vin ca
min Bc qua ng bin (4). C th ni s kin Bnh Gi c sc thi ng
mi ngi, m ra mt khc quanh c v nhn thc v quan im v ngh thut
qun s, v vai tr v phng thc tc chin bng cc binh on ch lc trn
chin trng B2.
Sau cuc hp, trc khi tr li Trung ng Cc, anh Thanh cn ni vui va
nh ng vin, va nh nhc nh thm ti:
- Bnh Gi l mt th im, nu khng thng khng c tng kt hm nay, cu
vo e y!
ng l ti vo Nam l theo lnh ca anh vi nhim v cng cc anh trong
ny nghin cu tm bin php xy dng, pht trin b i ch lc phc v
nh ln.
Vn r nhng cng vic tin trin vn cn chm chp, ti vn cha c
cc anh trong B ch huy Min gian nhim v c th.
Ch trng c khng nh, khng cn bn ci, nhng phng hng v
bin php tn hnh th cc anh ang cn bn v yl vn mi. Lc u c
kin ng Nam B khng iu kin kin pht trin ch lc v dn tha,
lng thc him. Bn ti bn lui c kin da vo Ty Nam B (tc vng
chu th sng Cu Long) rt thun li cho pht trin lc lng, khng phi
mt s on m nhiu s on cng c ngi, cn lng thc, th khi lo.
Lc cc anh c tnh c vic a ti v Khu 8 lm ph cho anh ng Vn
Cng chuyn lo xy dng lc lng ch lc, hot ng khu vc Tin Giang
(M Tho c).
kin i th nh th, kin ngc li, dn dn thnh a s, cho rng nu da
vo ng bng chu th pht trin ch lc, trc mt cha thy c vn ,
sau s l nhng kh khn rt c bn: c ng lc lng b hn ch v nhiu
sng lch, tr li cng kh, vn ng ln hot ng vng ven Si Gn
khng phi gin n.

Cui cng Trung ng Cc, Qun u Min quyt nh: Ly ng Nam B l

a bn xy dng, pht trin lc lng ch lc ca chin trng Nam B ni
chung v ni y a hnh tt, c th ng c ng, c iu kin ni thng vi
Ty Nguyn, Khu 5 v hu phng min Bc, to th h tr v chi vin trong
t chc tin cng v phn cng. Ci th lc ny l quan trng, l iu kin tin
quyt cho lc tn ti, chin u v pht trin lc lng ln hn, to thnh
cc qu m mnh nh ch v thng chng.
Th , con ng xy dng v pht trin lc lng ch lc chin trng
Nam B tri qua nhng bc thng trm vi nhng l do lch s ca n.
Phi qua chn nm nh Php, mi nm th sc vi quc M v b l tay
sai, qua cc trn p Bc, ng Long (5), Vnh Thun (6), sau cng l chin
dch Bnh Gi mi tm c hng i ca mi tin cng qun s.
Thc tin l tiu chun ca chn l, khng c chn l chung chung.

Ch thch:

(1) T 1961- 1965, M thc hin chn lc chin tranh c bit xm

lc min Nam Vit Nam vi cng thc lc qun ngu cng vi v kh v
phng tin chin tranh M. T 17 vn nm 1961, M tng qun ngu ln 56
vn, t chc thnh 9 s on vi 375 my bay, 732 xe tng, xe bc thp; t
8280 c vn v lc lung ym tr M c mt min Nam Vit Nam nm 1961,
gia thng 4 nm 1964 tng ln 20.000 tn.
(2) M thnh lp B ch huy qun s M (MACV) thay cho phi on c
vn (MAAG) do Ha-kin cm u. B my ny c 16 tng, trc tip iu
khin qun ngu.
(3) V t chc ch huy, ton min Nam c chia thnh bn chin trng, mi
chin trng c mang k hiu ch B:
B1: cc tnh duyn hi min Trung t Qung Nam - Nng n Khnh Ho.
B3: cc tnh vng Ty Nguyn, c Lc, Gia Lai. Cng Tum.
B4: cc tnh Qung Tr, Tha Thin - Hu.
B2: t Ninh Thun, Lm ng tr vo gm c:
- Khu 6: Qung c (Gia Ngha), Tuyn c ( Lt), Ninh Thn, Bnh
Thun, Lm ng Bnh Tuy.
- Khu 7: Phc Long, Bnh Long, Long Khnh, Phc Tuy, (B Ra), Bnh
Dng (Th Du Mt), Bin Ho, Ty Ninh, Hu Ngha.
- Khu 8: Long An, Kin Tng (Mc Ho), Kin Phong (Sa c), nh Tng
(M Tho), G Cng, Kin Ho (Bn Tre).
- Khu 9: Chu c, An Giang (Long Xuyn), Vnh Long, Vnh Bnh (Tr Vinh),

Phong Dinh (Cn Th), Ba Xuyn (Sc Trng), Kin Giang (H Tin), Rch
Gi, Chng Thin (Bc Liu), An Xuyn (C Mau).
- c khu Si Gn - Gia nh.
(4) Trong nm 1964, on 759 vn ti bin thuc B t lnh Hi qun
dng cm, khn kho vt qua s kim sot ca ch a trt lt nhiu chuyn
v kh vo bi bin Hm Tn, Xuyn Mc.
(5) Ngy 31-12-1963 ti ng Long - Bn Ct (Th Du Mt), ln u tin
trn chin trng min Nam ta dit mt tiu on bit ng mang tn Cp
en ca qun ngu Si Gn.
(6) T 4 n 8-4-1964 ta tin cng chi khu qun s Vnh Thun gn cn c U
Minh, nh ch cu vin dit trn 1.000 tn, bt 300 tn, thu hai khu pho
105 v ton b qun trang qun dng.

Chng 9

Phc Long - ng Xoi

Phc Long - ng Xoi - trn nh chuyn tip gia hai chin lc chin
tranh: chin tranh c bit cha tn li mt i nhng bt u xut hin
cc yu t ca chin tranh cc b.
Trong trn nh ny, anh L Trng Tn t lnh trng, anh Trn chnh u
v ti c giao nhim v t lnh ph B ch huy chin dch.
Thc l mt s ngu nhin y hng khi! B t lnh S on 312 li mt
trong chin dch ny.
Anh Tn v vai ti tm s:
- Anh em mnh sng vi nhau t mt trn Sn La. c lc mnh hiu khng
ng v cu. By gi vo y khng hn m gp c - Tn - - Cm, v
cn khe c. Phi cng nhau c gng hon thnh nhim v.
Ti xc ng tht nhiu v nhng iu anh tm s, tuy ngn m m lng trc
khi ra trn.
Thi gian lc ny tht khn trng, ti ci v tht lng p:
- Nhng khng ai hiu Hong Cm bng anh, nht l t sau tht th mt trn
Mc Chu tr v ty-nam Ph Th.
- Cm n Hong Cm - Anh Tn ni v cm tay ti lc mnh, ri mi
ngi vo vic c giao.
Trc khi vo chuyn xin c lu bn c i iu.
V s kin Phc Long, ng Xoi c mt vi cun sch, bi bo, phn nh

nhng li theo bin nin nh hai trn nh tch bit nhau. Cng c ti liu
phn nh trn ng Xoi nh mt chin dch ring bit, khng lin quan g
vi chin dch Phc Long - ng Xoi. ng l v thi gian trn Phc
Long c khi s trc vo thng tun thng 5 nm 1965, ng Xoi
mi thng tun thng 6 mi n sng.
Nhng s tht th hai trn nh ny u gn b trong mt chung. Cn l
do v sao khong cch gia hai trn nh di th (trn di mt thng) s trnh
by phn din bin c th. Nh bn c bit, Phc Long di triu
Nguyn ch l mt huyn ca dinh Trn Bin, sau thnh huyn B R thuc
tnh Bin Ho cho n trc Cch mng thng Tm nm 1945.
Phc Long mang dng dp mt cao nguyn chuyn tip, thp dn v l chn
ng pha nam ca dy Trng Sn hng v chy t Bc vo.
Phc Long l mt di rng bng tri rng xen ln vi rng cao su nhn to,
gia ni ln mt ngn ni t xut uy nghi, ng b mang tn ni B R cao
730 mt, nh mt im ta vng chc trn gi pha ty-nam ca T quc.
Di chn ni l sng B un khc, to thnh cc ghnh thc hng d mang
nhng ci tn du dng - thc M Thng, thc M H, cch th x 4 ki-l-mt
v pha ng c cng sut in nng t 50.000 - 100.000 kw. Nhng di
chn ni B vn cn in hn du vt ti c ca bn thc dn Php thng tr,
chng t y mt nh t - gi l Cng B R giam cm cc chin s
Cch mng, trong c cc ng ch Trn Vn Giu, T K, Nguyn Th
nh.
Nhng Phc Long khng ch p v cnh quan m cn l mt v tr chin
lc qun s quan trng ca c hai bn. Nhn vo bn qun s t trong bi
cnh chung lc y d thy Phc Long a th thun li cho vic to th cho
chin trng ng Nam B ni ring, cho chin trng Nam B ni chung.
Chnh v l t nm 1954 M - Dim tin ca vo xy dng Phc
Long thnh tuyn phng ng bo v Si Gn t xa. Thc hin chia nh
kim sot, km kp, ch tch Phc Long t mt huyn ca tnh Bin Ho,
lp tnh mi gm bn huyn: Phc Bnh, n Lun (ng Xoi), c Phong
(B ng), B c (B p). T 1957 n 1962, cng mt lc ch tin hnh
nhiu m mu tng qun, xy dng cn c, sn bay, m rng h thng n
bt, dn ng bo cc dn tc ti ch vo cc p chin lc, y nhn dn t
cc tnh Tha Thin, Qung Nam, Qung Ngi, gio dn di c ca vng Bi
Chu, Pht Dim ln Phc Long lp cc khu dinh in, hnh thnh mt h
thng bao quanh th x, th trn, trn cc trc ng. Mi p chin lc khu
dinh in u c qun s ho, c ro km gai bao quanh, c bi mn, c lc
lng dn v, bo an ngy m tun phng canh gc. ch pht cho mi gia
nh mt ci m khua ln khi c ngi l n, c p khua theo, gy tm l

nghi k ln nhau.
Phc Long t mt th trn ho lnh, tha vng vng bin i bng tr thnh
mt th x cha y p cc sc lnh, hnh thnh mt h thng phng ng vng
chc chy t ni B R qua tnh l ra sn bay xung chi khu qun s Phc
Bnh, thnh mt tp on c im mnh vi 8 trn a pho, 200 p chin
lc, khu dinh in bao quanh, qun s chim ng ln ti 3.000 tn.
ng l ch tm thi km kp v khng ch c nhn dn, c s cch mng
b xo trn, qun chng trung kin tm thi nm yn, s cn b, ng vin
c phn cng li bm tr nm vng gi vng phong tro to thi c, tm
thi phi phn tn rt vo rng su sng cm hi bng rau rng nc l, m
tn ti tnh k khc. Tnh hnh tr nn cc k kh khn, X u Nam K (sau
ny l Trung ng Cc) ch trng mua s cao su B Ca va lm ni sn
xut ly tin nui cn b va l ni hp php ch o phong tro.
Thng 9 nm 1959 theo ch th ca X u, mt t cng tc do cc anh Nguyn
Vn Thun (Ba Thu), Nguyn Vn Dinh (Ba Dinh), Ph, Su A, do ng ch
Lm Quc ng ch huy, t chin khu ln vng Phc Long soi ng lin
lc vi cc on cn b t min Bc ang trn ng tr vo. Cuc hnh trnh
y gian kh, phi ng gi nhiu vai, d tm cc ng ch ta cn nm vng
y, bt lin lc vi ng bo trung kin vn mt lng vi cch mng b ch
xo trn y vo cc p chin lc khu dinh in. C th va tuyn truyn vn
ng qun chng, xy dng c s trong ng bo cc dn tc t chc trm lin
lc, vn chuyn, quyn gp, mua lng thc d tr; va lm ngh kim
sng, cc anh to c ch ng chn vng c Nhn, c t tn l
cn c na lon, v nhng ngy y hng ngy mi ngi n cha y na
lon go. T soi ng i tip theo hng bc th gp on cn b min Bc
khi hnh t 20-4-1959. Phi mt hn su thng cc anh mi t chn ln pha
ty Qung Nam. on c 29 ngi, phn ln l cn b qun i, cp bc cao
nht l thng u. Trong s ny c anh By Knh, qu min Bc i phu cao su
ri tham gia chin u min Nam, tp kt ra Bc nay tr li.
Ti gp anh trong chin dch Phc Long - ng Xoi nm y, gn nh
ngi a phng thc th. Anh ngi xng xng nhng chc khe, tr li
y n min Nam hon ton gii phng. Sau i hi IV, anh tham gia tnh u
Sng B kim b th huyn Phc Long. c bit anh ngh hu, v sng
vi gia nh chn ni B R. hon cnh anh, vic a gia nh v th x
Th Du Mt, Li Thiu khng kh, nhng anh t nguyn nh c ti Phc
Long, nhng khng th x c m v chn ni B R l c ci l ci tnh ca
ring anh. V anh gn vi mnh t y au thng ny t nhng nm cha c
ng khi rt en ti cn chu c, nay khc xa, i lm sao c xa lm
sao c, mnh t su ngha nng tnh ny. Cuc sng ca anh tht gin d,

khim nhng m cao c.

Cuc hnh trnh soi ng ca t cng tc thnh cng, Phc Long
chuyn mnh, tr thnh ni hi t cc ng ch min Bc vo hp sc. Phong
tro c hi phc, c s chnh tr c pht trin. Thng 1 nm 1960 lc
lng v trang ca Phc Long thnh lp mang tn B270, thit thc h tr
cho cuc ni dy ca nhn dn. Hng lot p chin lc, khu dinh in trn
trc ng 10, ng 14 b ph v. 24 n bt l ca ch b san bng, vng
gii phng c m rng t B Na - Qung c n Phc Qu - Liu c.
Lc lng du kch c t chc, lc lng dn cng c thnh lp sn sng
phc v chin u. Ting m khua bo mi khi c ngi l mt n p tt
v xa dn. c iu kin a lc lng chin u vo gn n ch, cho
php chng ti, nhng ngi i trc chun b chin trng, nm li ni B
R ban ngy quan st ton cnh trn a ch th x Phc Long; c
cc iu kin thun li chng ti b st vo ro km gai ca ch nghin
cu tnh ton t bc ph m ca cho b i tin vo dit ch. c bit bao
gng hy sinh thm lng ca ng bo ng ch, ca nhng ngi i trc soi
ng to th cho trn nh hm nay.
Phc Long tr thnh cn c ca ta. T y c th n ngi v hng t
min Bc vo, t y c th ra Ty Nguyn, sang Khu 6. Ci th y l nguyn
nhn lm nn thng li ca chin dch m ti s k cng bn c di y.
Nhn ho to nn th li nh vy l tm n. Nhng ci kh chnh lc ny
khin ti bn khon thc s l ly u ra lng thc cung cp cho hn mt
s on n trong qu trnh chun b chin u v chin u.
Hnh nh on bit c iu bn khon ny, nn khi gp ti ng ch b th
huyn u B p ni ngay:
- Cc anh khi lo, lng thc cho b i n ti ny chun b ri.
- Bao nhiu? - Ti hi li.
Va t ho va ra v quan trng, ng ch b th huyn u dn ti n mt vt
rng rm nhiu cy to ri chi ln, ni:
- Anh thy khng, lng thc treo trn cc cy cao - ngonh li ti anh hi
tip - Thy khng?
Ti ngc mt nhn ln, tng b la nng c chi tut sch s ch cn ht
thc treo l lng trn cc cnh cy, phng bit kch ch pht hin v th
rng ph hoi.
- Bao nhiu k - ti hi.
- Nm t! - ng ch b th tr li, km theo ting ci sng khoi.
Ti thc s xc ng: Nm t thc xay xt cn ba t ri l cng. nui
hng nghn con ngi c my ngy. ng l nh mui b b, nhng ci
vng ang cn y ry kh khn, nhiu gia nh m ti bt gp ang n cho,

n c rng, l bp thay go, vy m khi ni gp go nui b i n no nh

gic l ai ny u sn sng.
Li mt chuyn cm ng khc m ti c nghe k trn ng i chun b
chin trng: Trn giao nhim v cho nhn dn Sc Bom Bo trong hai ngy
phi c mt tn go trong iu kin c nhiu kh khn, ch uy hip, phi
pho ca chng bn ph khng k gi. Nhng nhn dn vn bnh thn, lc
quan, ai c sc khe u xung phong nhn nhim v, ting chy gi go cc
cm cum sut m. Ch nm ngy sau s go cn c c ng bo gi ti
a im tp trung. Nhc s Xun Hng cm hng v hnh nh p ny d sng
tc Ting chy trn Sc Bom Bo - mt ca khc tr tnh su m ngi ca tinh
thn yu nc ca ngi dn Bom Bo thun phc, ni t m ngh su, nhn l
phi bng vic lm thc t, ci t cht qu him y gp phn quan trng
lm nn chin thng.
n y xin i vo ni dung ca s kin.
Mt cu hi c t ra sau hi ngh tng kt chin dch Bnh Gi: Hng
hot ng qun s trong thi gian tip theo l u?
Li mt dp trao i si ni. C kin ngh Long Khnh (Xun Lc);
kin khc: thc ln M Pu, Tnh Linh, m rng a bn, to thm ch ng.
Nh th l vn duy tr nh cp trung on tr xung, chc chn s dit c
ch, nhng khng ln, nht l khng phc v cho cng c th ng pht
trin lc lng.
Tt nhin l khng nht tr vi kin ny nhng ti khng biu th thi r
rng d sao th mnh mi vo m xut chuyn hng hot ng c iu
kin nh ln th khng c c s. V cc yu t ch tnh, a hnh, dn tnh
cha c tch lu g tt c u mi m ang trong thi gian tm hiu.
Hm sau, c B t lnh chin dch chng ti li c lnh n hp nghe
anh Thanh ph bin quyt nh ca B ch huy Min m chin dch mi:
Phc Long.
Anh ni:
- V mi mt chin dch ny cao hn Bnh Gi, bc u chng ta th nghim
nh tp trung. p Bc, ng Long, Bnh Gi tuy thng ln nhng cha phi
nh ln trn cp trung on. Cuc ra qun ln ny trc ht phi tiu dit cho
c mt b phn sinh lc quan trng ca ch lc ngu, y mnh chin tranh
du kch, h tr qun chng ni dy ph p chin lc, cng c v m rng cn
c.
n y anh ch tay vo bn , vng Phc Long c nt ch t m
thnh hnh bu dc, nhn mnh:
- nh ch to iu kin xy dng ni y thnh cn c trong ci th ng
lin hon ca mt trn ng Nam B l mt yu cu va bc bch va c bn.

Bng ging anh thp dn v chm li, nh tip sc lng tin cho chng ti. Anh
ni:
- Ly Phc Long lm hng tin cng ch yu trong t hot ng xun h
cn nhm thc hin nh nghi binh la ch, to th bt ng, bo m chc
thng. Sau Bnh Gi, ch on v phng ta nh Long Khnh, v B Ra,
Long Khnh cng mt a bn. cng c thm phn on sai lm ca ch,
ta li mt b phn phi hp vi b i a phng v lc lng v
trang khu G hot ng trn l 2 (B Ra Long Khnh), ng thi B t lnh
Min in cho cc tnh Lm ng, Bnh Thun, Bin Ho c k hoch y
mnh hot ng qun s trc v trong khi Phc Long n sng.
Cui cng anh nh trao i tm tnh, c thm thc t thuyt phc mt nhn
thc gn nh c hu, tuyt i ho chin tranh du kch, v sau Bnh Gi, cn
b i i, tiu on vn cha tht thng li nh tp trung, quen phn tn,
nh theo kiu t do la chn mc tiu. Nu sau p Bc ch thy kh thng
ta, th sau Phc Long phi chng t ta c kh nng nh ln, tiu dit ngy
cng nhiu sinh lc ch, dit qun l, chi khu, dit tiu on, chin on ch;
nh phc kch, tp kch v nh c ch phng th trong cng s vng chc,
ging mt n c bn vo chin lc chin tranh c bit ca ch.
Anh ng vin chng ti:
- y l chin dch quy m ln u tin chin trng Nam B, i hi
chng ta khng nhng c quyt tm cao m cn c c bin php chin u
mu tr, ginh cho c thng li.
Kt thc bui giao nhim v, anh Thanh ln lt nm cht tay tng ngi lc
mnh v chc thng li.
Tt c chng ti u tri qua nhiu trn nh, nhiu chin dch ln trong
cuc khng chin chn nm, vy m hm nay nh c chung s ho hc, hm
h ca nhng ngi ln u ra trn, v y l mt chin trng tht xa, tt c
u mi l!
Lc ny l u thng t, bu tri vn v mang nhng m my mng nc
bo hiu ma ma sp n. Thi gian khng cn nhiu. B t lnh hp trong
tinh thn khn trng, sau khi khng nh quyt tm hon thnh tt nhim v
c giao, ri phn cng tng ngi hon thnh cng tc chun b trc khi
bn k hoch tc chin c th. Anh Tn, anh Trn lo sp xp lc lng,
chun b t tng, tinh thn b i, ti dn on cn b i trinh st thc a.
m trc khi ln ng, ti min man suy ngh. ng l mun gii quyt
c vn nh tp trung, nh ch trong cng s vng chc th iu kin
tin quyt l to c th bt ng. iu ny cp trn to cho ta, chn Phc
Long va c tm nhn chin lc trong to th, va thng minh trong ngh
thut ch o chin dch. Tuy b i phi hnh qun tip cn chin u xa v

vt v, nhng li l nh lc hng ch theo di, phng. Ta phi bng mi

cch gi cho c li th ny, khng c s sut mt hnh ng nh trc
ht l trong chun b chin u. Yu cu t ra cho on cn b i trinh st
thc a khng phi ch nhn bit y a hnh, h thng phng th ca
ch c k hoch b tr binh ho lc, m cn phi xc nh c hng t
ph, im t pho, KZ, thch hp lm nhim v phi hp, h tr b binh
c hiu qu ngay t pht u ca gi G - Gi n sng tin cng thng nht.
Tuy cha hnh dung y hnh th vng rng ni Phc Long ni chung, th
x Phc Long ni ring nhng u c ti lc ny li hin v nhng trn cng
n ng Kh, Ngha L, hu ngn sng v in Bin Ph nm xa
m mnh tham gia, t m hnh dung nhng kh khn s gp, cng cc
vic phi lm.
Sng hm sau on cn b trinh st thc a ln ng. T cn c M
on ct rng qua sui Nhung ngc ln hng bc - st bin gii Campuchia
gp cc anh trong thng v tinh u Phc Long s b bn k hoch phi
hp vi nhn dn ni dy v xin cc anh cho giao lin dn ng v mc ni
vi c s hot ng hp php trong vng ch trao i nm tnh hnh c th.
Vn l nhng cnh rng bng i ngn i khng mi gi chn chn nhng tm
nhn rt kh, ngay c bu tri c lc cng khng thy v cc cy an chen
thnh mt lp l dy nh mt trn nh rng mnh mng che lp. Khng gian
thu hp c bn chiu, rt kh quan st, d mt hng v lc ng.
T cc bc chng ti li xui v hng ng-nam. Bn gi chiu ngy th ba
mi n b bc thc M. T xa nghe thy ting nc gm ro nh ang
n gn mt nh my c kh c ln.
Khng bit ai t tn cho con thc ny tht ng vi cnh quan y cht
th. Dng thc rng va phi nhng dc cao, tng ct nc xung
quyn vi sng m ban chiu to thnh bin my bc, b thc g gh bi
nhiu phin to nh to thnh m m gn guc, ngi trn nhng phin
th chn xung dng nc tn hng c mt du trong lnh, tan nhanh nhng
mt nhc, u lo, thn kinh mau c th gin tr li.
T thc M chng ti nhn thy ni B R, mc du dy ni t xut c
ngoi hnh hng v cao gn 800 mt m mi hm nay - sau ba ngy hnh
qun mi nhn thy n.
Li mt c im na ca ring ng Nam B, v ni y, ch yu vn l hnh
dng ca rng bng, mun quan st c ch phi leo ln cc cy cao - tc l
phi bit leo tro. T thc tin sau chuyn i chng ti cho b i tp luyn,
t leo tro t nhin c kt ra thnh yu lnh ng tc, th t phi hp chn,
tay, nng, bm y ngi ln cao ph bin cho cn b chin s ngoi Bc
mi b sung vo, coi y nh mt k thut chin u cn bit i vi mi

ngi.
Vt thc M sang ni B R, chng ti nm li mt ngy lng chng pha
ng qu ni, n go rang, ung nc l cm hi, v y l t l, trn nh ni
c lnh ch ng cht bo v h thng truyn tin, my pht hin ting ng.
Di chn ni l h thng p chin lc, n bt dy c, cc i bit kch,
thm bo ngy m tun tra, lng sc.
Tuy ta c c s trong cc p chin lc nhng lc ny h thng km kp ca
ch rt cht. Tnh nghi ai l chng c bt b, cm t, tra tn v bn b. V vy
cc c s ca ta tm thi rt vo b mt, hot ng n tuyn, khng ai bit ai.
ng l thi gian ng h chng ti. Bu tri hm nay trong xanh khng c
sng m. Chng ti di chuyn a hnh sang trin ni pha bc cch xa im
ban u khong 500 mt lm nhim v, theo tng nhm nh c phn
cng. Qua k l, leo ln cy cao nhn bng mt thng, qua ng nhm ton
cnh th x Phc Long hin ra rt r, ging nh mt m hnh cao nguyn
c thu nh, chung quanh u c sn dc cao thp khc nhau, nht l pha
ng-bc c qung nh mt vch ng, b mt th x li bng phng, rng
khong hn mt cy s vung. C c s a phng i cng, on trinh st
nhn r cc mc tiu trng im v nh du chng trn bn mang theo: s
ch huy tiu khu, dinh tnh trng, ty cnh st, trn a pho, bc u c
d kin hng mi tin cng v mc tiu cn nh chim.
m nm sn ni B R thot u tng s ng mt gic tht ngon, no
ng li mt m thao thc vi nhng lo lng v lin tng nh mt cun phim
di c xut hin trc mt; ngh xa, ngh gn, ngh v thi tit tht l, i
nghch nhau nh trn cung trng. Ngy nng nh bc la, c hng lc no
cng i nc v kh ng, m xung - cng v khuya ci lnh cng a
nhanh. Sng dy ngi mi mt tc th v sng m dy c to thnh ht
nh, lm mt t m t kh chu, chng khc g cnh ni rng Ty Bc.
Ngy hm sau chng ti quyt nh ri ni B R lt cnh sang hng tybc. y l cuc hnh qun to bo. Nhng khng c con ng no khc v
nhim v cha hon thnh, v qua kinh nghim bn thn cho thy khi i trinh
st thc a phi i mt ng v mt ng, phng bt trc; v trn thc
t chng ti b l, ch pht hin du vt chng ti khi qua thc M. Li
mt bi hc na v i khng du, nu khng khi ni khng ting cn phi
c nghim tc thc hin.
Vt qua h thng p chin lc thuc khu vc Sn Giang, n a im vt
qua ng l qung nm kp gia sn bay v chi khu qun s Phc Bnh.
Pho sng ch bn cm canh va h do va quan st du vt. Ch cn mt
ting ng nh l n cc c tnh sn vo y. Thn kinh chng ti cng
nho v phi ch y hai ting. Ci lnh lun qua o qun, lan khp ln

da, may m khng ai v th m ho. Theo di kim ng h n tng giy, khi

ng mt gi sng ca ngy hm sau, tng ngi nh nhng, nhanh chng
vt qua ng, t ng tm v im hn.
Xc li i hnh, chng ti tip tc lm li xuyn qua mn m theo giao lin
dn ng ngc ln hng B Gia Mp B p, t y quay ngc li
tip tc xc nh a im tp kt lc lng, hng t ph - m ca cho cc
n v tin cng th x Phc Long t hng bc, ty-bc, nh Phc Bnh
t hng ty-nam.
Thong gp mt cn ma bt cht, ri tnh nhanh, nng nng tr li, lm cnh
vt thay i, r nht l nc sng B nh nh chy mnh hn. Du hiu
ma ma bt u khin chng ti cng phi khn trng hon thnh nhim v
cng sm cng tt.
Thng tun thng 4, B ch huy chin dch hp (c c ch huy cc trung on
v n v trc thuc d) nghe chng ti bo co kt qu chuyn i trinh st
thc a, tho lun v thng qua quyt tm chin u ca chin dch.
Cuc hp din ra trong khng kh ung dung, ng hong, chng chc v phn
hng. Trt t tr li tht nhanh khi anh Tn ng dy tuyn b l do rt ngn
gn v ni:
- Anh Thanh mun chng ta lc ny tht tnh to, minh mn trong khi trao i,
tho lun h quyt tm.
Trong khi rt chm ch nghe ti bo co kt qu thc hin nhim v trinh st
thc a, thnh thong anh Tn xen vo hi thm v gi tr phng th, tin
cng ca khu vc B R, v c im cc on sng B chy qua th x Phc
Long, hng h Long Thu c th l ni him yu khng, v s ym tr qua
li gia Phc Long v Phc Bnh.
Anh Trn hi su v dn tnh b dn vo p chin lc, khu dinh in,
nh gi, cp u a phng v kh nng ni dy ca mi u tranh chnh tr.
Sang phn tho lun v cch nh, s dng lc lng, b tr binh ho lc th
khng kh cuc hp bng si ng hn ln. Cc trung on trng trong on
i trinh st thc a xut nhiu vn thit thc, b ch. kin b tr phn
tn theo kiu nh nh nh tiu hao gn nh khng ai t ra. Nhn thc v
nh tp trung c bc chuyn bin; nhng l t c t tng ch quan hiu
nh ln mt cch my mc nh kin ngh a c ba trung on vo chin
u, tin cng cng mt lc, tiu dit ton b qun ch Phc Long, Phc
Bnh, ci th chng ta gi t c v on cn b m ng t min Bc
vo, on cn b soi ng t min Nam ra gp nhau, con ng chin
lc Bc - Nam v ang c iu kin thc hin.
Anh Tn ng ln kt lun. Sau khi nhc li mc ch, ngha c tnh cht
chin lc ca chin dch, nhim v c th ca cc mi, cc hng, anh Tn

nhn mnh mc ch yu cu v nhim v c th ca cc n v trong t 1

chin dch Phc Long - ng Xoi va nh ku gi, ng vin tinh thn
trch nhim va nh ra lnh cho cc lc lng tham chin phi nghim chnh
chp hnh k hoch hip ng chin u gia cc mi trong mt hng, gia
hng ch yu v hng th yu ca chin dch, ng thi phi h tr c hiu
qu gia lc lng nh im v lc lng dit vin khi tin cng cc c im
trn ton a bn.
Giai on chun b khng km phn vt v, gian kh kt thc.
Cuc ra qun y ho hng bt u.
Theo k hoch vch, 0 gi 45 pht ngy 11-5-1965 tiu on 1 (trung on
1) cng vi tiu on 840 ch lc ca Qun khu 6 ng lot n sng tin cng
th x Phc Long, th 15 pht sau tiu on 5 (trung on 2) tin cng chi
khu qun s Phc Bnh cch Phc Long 9 ki-l-mt v pha ty-nam.
Nhng hng Phc Bnh pht sinh mt trc trc, nu gii quyt khng
kho s dn ti ton b k hoch chin dch b v.
S l trc gi G, c chung in thoi lin tc hi v s ch huy chin
dch.
Anh Tn nhc ng nghe, ni:
- u gi! Ai y. Trung on 2 . C g cn bo co gp? - Ci g? Ni li?
- Anh Tn hi - 17 gi chiu nay ?
Va hi, tay anh va gi ln nhn ng h, ri anh ni tip:
- Cn theo di cht v bo co kp thi mi din bin v s ch huy, nhng tt
c phi tht bnh tnh.
Anh bung my vi nt mt khng vui, m v m chiu suy ngh.
Chng ti cha hiu iu g xy ra, nhng qua nt mt thay i rt nhanh
ca anh, chc c chuyn chng lnh.
B ch huy hi chp nhong. Anh Tn thng bo:
- Trung on 2 va bo co c mt tiu i trng qu Bn Tre vo hng
ch.
ng l mt tnh hung khn lng. Nhng lc ny khng phi lc trch c,
tm nguyn nhn, rt kinh nghim. Chng ti thng nht mt bin php tnh
th. Trc ht in cho cc n v khn trng trin khai, rt c th B ch
huy ra lnh tin cng sm hn gi G quy nh. Ring vi trung on 2, nhc
li cn nghim chnh chp hnh lnh ca anh Tn nhc qua in thoi va
ri: Theo di cht ch tnh hnh, nhng phi tht bnh tnh v sn sng i
lnh.
Chung in thoi li ro, hi. Trung on 2 bo co: Khng thy c ng
tnh g, trong chi khu vn im ng, pho sng vn bn cm canh nh mi ngy.
ng h lc ny hai kim chp mt - ch 24 gi. Khng kh trong s ch huy

cng thng, khng gian yn lng, ai cng cm thy thi gian tri i qu chm.
Tuy ch cn na gi na nhng ai m bit c din bin ca tnh hnh, chin
dch vn xy ra nhng rt c th ri vo trng thi b ng.
Thn kinh mi ngi cng nho cho n pht cht khi sng n rn t hng
th x Phc Long vng v th tt c u th pho - th l chin dch vn gi
c b mt n pht cht.
Trn hng Phc Bnh pht trin thun li. Ch 45 pht tin cng, Trung
on 2 hon thnh nhim v nh chim chi khu tiu dit, bt sng ton b
qun ch y, ta c ba chin s b thng nh.
Khi trung on pht trin vo tung thm, bt c ngi tiu i trng b
vo n ch khi chiu, hi:
- Sao hng ch?
- D, ti khng hng.
- Khng hng sao li b n v vo y.
- V nh nh, vo nh xe v thm qu c d dng.
ng l ch ch quan, hon ton b bt ng trc t tin cng ca ta, chng
t ngi tiu i trng khng khai bo, m ch c mt suy ngh gin n vo
n ch c th d dng xin i nh xe v thm gia nh.
Trong khi Trung on 2 ang tranh th thu dn chin trng, chuyn v kh
n dc v cc chin li phm thu c ca ch ra khi chi khu, gii thch
phng thch ti ch s t hng binh, th ti Phc Long sng n d di.
Trng tm cng vic ca s ch huy chuyn sang hng th x. Lc ny 5
gi sng, sng m tan dn, qua h thng thng tin chng ti c bit cc
mi tin cng ca ta vt qua ca m, ang nh chim cc mc tiu ch
yu nh: dinh tnh trng, s ch huy tiu khu, ty cnh st, trung tm truyn
tin, trn a pho. Khong 10 gi, ch t chc b ng khng, gm 4 tiu
on (3 tiu on b binh ca trung on 48, 1 tiu on 84 bit ng qun)
xung khu vc th x, mt b phn ca lc lng vin binh ny nh bc pha
c Hnh chn ng rt ca ta t trong ra, chn lc lng chi vin t
ngoi vo. Nhng cc lc lng ca Trung on 3 v tiu on 840 Qun khu
6 vn ngoan cng chin u, tr li nh lui su t phn kch ca ch, mi
chiu ngy 11 thng 5 cc n v mi rt ra nh ch vng ngoi theo lnh
ca s ch huy.
n y, chin dch Phc Long (1) kt thc, hon thnh thng li nhim
v trn giao: tiu dit hon ton chi khu qun s Phc Bnh, tiu dit nhiu
sinh lc ch khu vc Phc Long, nh chim mt s mc tiu quan trng
v lm ch th x trong nhiu gi.
Ti thy khng cn thit phi ni v din bin, kt qu c th, v ngha chin
thng ca chin dch v cc phng tin truyn thng i chng phn nh

kh y , nhng vi t cch l ngi c tham d, chng kin, ti xin

trnh by cng bn c mt s cm th ca c nhn, hy vng gp thm nhng
kha cnh ca bc chn dung s kin, c to dng bi lng dng cm v tr
thng minh ca cc lc lng tham gia chin dch.
Gia hai khu vc qun s Phc Long v Phc Bnh, chng ti chn Phc
Long lm hng tin cng ch yu l ng v y tp trung cc c quan u
no ca tnh, nh mnh vo y s lm cho th trn phng th ca ch trn
ton a bn b lng lay, dn ti sp . Nhng ch y khng s h, m
tri li chng tng cng phng th hng bc, phng i phng tin
cng.
V pha ta cng khng cn cch la chn no khc l phi ly hng bc lm
im t ph, v hng ng-bc tuy ch c s h nhng a hnh phc tp,
c ch dc ngc nh vch ng, di chn l sng B, hng nam vng
ni B R vi cc h thng phng th dy c di chn ni.
Phi nh vo v cng ca ch nhng vn thnh cng, trc ht l do tinh
thn trch nhim chin u cao ca cc n v tham chin. Trung on 1 mang
danh hiu Bnh Gi vn cn nng hi trong mnh kh phch dng cm nh
ch v thng ch trong chin dch Bnh Gi; tiu on 840 vn pht huy l
qu m tin cy ca chin trng Cc Nam Trung B trong khng chin
chng Php, l n v ch lc tin cy ca Qun khu 6 trong chng M. Theo
k hoch ban u, i vi Phc Long chng ti quyt nh dng mt trung
on tng cng bng cch iu chnh trong ni b cc trung on tham gia
chin dch, nhng sau c s thay i, v B t lnh Min chp thun ngh
ca Qun khu 6 xin cho tiu on 840 ang ng chn khu vc Phc Long
c ng trong i hnh chin dch, trc ht th theo nguyn vng tha thit
ca cn b chin s tiu on 840 mong c c c hi gp phn vo chin
cng chung. Nh vy lc lng mt trung on tng cng cho hng ch
yu khng thay i, ch khc thnh phn tng cng l tiu on 840. y l
mt tiu on mnh bin ch bn i i, trong c i i 85 c cng, i
i 54 c t chc v hun luyn tt min Bc va c b sung cho chin
trng.
Cng vi Trung on 1, tiu on 840 l mt n v tng cng ng gp
xng ng phn mnh trn hng ch yu ca chin dch. Ma xun 1983, tc
18 nm sau ti c dp tr li Phc Long, rt may mn c gp li mt chin
s ca tiu on ny, nay l thng t Nguyn Vn Ngoan, ch huy trng
huyn i Phc Long. Anh qu Nam Thanh (Hi Hng), l chin s ca i
i 54 t min Bc ln ng vo Nam t thng 7 nm 1964, c mt B Gia
Mp thng 11 cng nm v c bin ch v tiu on 840, hot ng a
bn Phc Long cho n nay.

a mt nhn nhanh ton cnh nh li trong k c anh ni:

- Vn l hng bc nhng tiu on chng ti chn hng t ph hi chch
v pha ty - bc v ch ny l ni tip gip gia hai n v phng th, nn
chng c s h. Mt khc to iu kin thun li cho tiu on, Qun khu
tng vin cho hai hong t lng g.
Ti ct ngang:
- Hong t lng g l ci g?
- Bo co anh - l hai khu sn pho 75 ly ca Nht - Ba Ngoan tr li.
- Nhng ti sao gi n l hong t lng g? - ti hi tip.
Ba Ngoan ci sng khoi, ni vui:
- Khng r n c ch to t bao gi nhng trng trn sng lng c hi g
nn anh em t t cho n ci tn hong t lng g. Nhn dng v va c l
va xu x, nhng hai hong t h tr c lc cho tiu on trong giai
on t ph m ng.
Nh vy l phi nh vo hng m ch ch ng phng nhng Trung
on 1 Bnh Gi, tiu on 840 tm c im yu trong ci mnh ca ch,
ch huy hip ng tt sc mnh ca ho lc i cng ch p n , c hiu
qu, vi mt trung i c cng i trc mu tr m ng, cc n v b
binh dng cm thc hnh t ph nh chim phn ln cc mc tiu ch
yu v lm ch nhiu gi trong th x ny.
l mt vic lm th hin ch ngha anh hng cch mng cao c, lng yu
nc v gi m mi chng ti mi mi knh trng, bit n.
Nhng mt khc, ng v tng th chin dch, chng ti - nhng ngi c
giao trng trch cao nht cng dnh thi gian trao i, tnh ton cho nhng
bc i ch ng h tr cho hng tin cng ch yu. Qua nghin cu,
theo di, phn tch chng ti thy khi ch tng cng phng th hng bc,
nht l khu vc Phc Long, phng ta t c , B Gia Mp nh
xung, th li rt s h, cho ta khng c kh nng tin cng t hng nam ln,
nh vo chi khu qun s Phc Bnh. Ngay c lc lng n tr cn c
ny do cha b ta nh ln no nn cng rt ch quan, h thng cng s s si,
vic t chc canh gc tun phng khng c cn mt.
R rng, nu t hng nam chng ta b mt hnh qun, bt thn t ph dit
chi khu qun s Phc Bnh l nm ngoi s phng ca ch. Trong qun
s gp phi tnh hung bt ng s dn n tnh trng hoang mang dao ng v
tinh thn, lng tng b ng v x l i ph, l nhng nguyn nhn gy nn
o ln, nh hng n th trn, n cc din, n thnh bi ca trn nh.
T nhn thc trn, B ch huy chin dch h quyt tm: vt ln mi kh
khn, t chc mt lc lng mnh nh ch t hng nam ln m mc
tiu cn dit l Phc Bnh, h tr thit thc cho hng tin cng ch yu.

V th l nhng phn on, nhng mong c ca chng ti tr thnh s

tht. Mi lm pht sau khi Phc Long n sng, th hng nam Trung
on 2 c lnh tin cng chi khu qun s Phc Bnh. Trn nh din ra 45
pht, ta lm ch cn c, dit v bt sng ton b qun ch cht gi y.
S vic din ra qu nhanh, khin chng ti vui m c thy ng ngng, tht m
vn nh m. C th ni y l mt trn nh ngon nht m ti c chng
kin.
Nhng iu khin ti tm c l tc dng thng li hng th yu Phc
Bnh y nhanh tinh thn suy sp cc lc lng ch Phc Long, to
cho Trung on 1, tiu on 840 hon thnh nhim v pht trin nhanh vo
tung thm th x, c v tinh thn bm tr trong nhiu gi truy qut tn qun
v nh ch phn kch. R rng Phc Bnh tuy l hng th yu nhng n
li mang tnh cht him yu trn ton khu vc phng th ca ch tnh
Phc Long lc by gi, nn khi ta nh chim v tiu dit ton b qun ch
y lm rung chuyn ton b khu vc phng th Si Gn hng bc,
ng- bc. Lc y trong gii cm u ngu qun, ngu quyn Si Gn, c
kin: C th phi rt b th x Phc Long trnh him ho.
t hai chin dch, mc tiu tin cng l chi khu qun s ng Xoi, khng
c trong k hoch ban u, m c ny sinh trong qu trnh chin u.
cng l l do ct ngha v sao gia t mt - nh Phc Long, Phc Bnh
vi t hai tiu dit sinh lc ch ng Xoi c khong cch nhng gn mt
thng.
Sau chin thng ch mt trn Phc Long - Phc Bnh, anh L Trng Tn,
anh Trn c B t lnh Min gi v bo co, ti li hng dn cc n
v rt kinh nghim v t chc v thc hnh chin u.
Trong lc ti ang suy ngh sp ti s lm g, u, th anh Tn, anh t B
t lnh Min tr v phn khi bo tin:
- C nhim v mi ri! Nhng thi gian gp lm, phi chun b tht khn
trng.
Lin sau cuc hp B ch huy chin dch c triu tp. Anh Tn ph bin
mnh lnh chin u do anh Nguyn Ch Thanh, thay mt B t lnh Min
giao nhim v tip theo ca chin dch l t chc cuc tin cng t hai vo
chi khu qun s ng Xoi v cc n bt xung quanh nhm tip tc thc
hin tiu hao, tiu dit mt b phn quan trng ch lc qun ngu, y mnh
chin tranh du kch, h tr cho qun chng ni dy ph p chin lc, m
rng vng gii phng, gy chn ng vo vng ven v ni . Phi la
chn cch nh quyt lit vo cn c qun s ng Xoi v ch xy dng ni
y thnh mt trung tm hnh qun tin hnh cc cuc hnh qun cn qut
nh ph cn c, kho tng, to lp mt c im vng chc ca t gic Bnh

Long - Phc Long - ng Xoi - Chn Thnh trong h thng phng th vng
ngoi pha bc Si Gn.
Ngng mt lt, anh Tn h ging nh tm tnh:
- Trc khi ra v anh Thanh bt tay tm bit hai chng ti nhc nh thm:
Phi c bin php tp trung binh ho lc nh mnh, nh tiu dit ch cht
gi mc tiu ch yu ng Xoi gp phn lm ph sn hon ton chin lc
chin tranh c bit, ng thi gi vng th ch ng tin cng trong tnh
hung ch chuyn sang chin lc chin tranh cc b, a qun M vo
trc tip tham chin. t mt thng, t hai thng gin gi hn, gy cho
ch tht bi au hn, ln hn. Nhng cn phi c bin php khc phc cng
s, hm ngm ca ch, thc hin b mt, lun su, a lc lng vo m bo
chc thng, gim thng vong n mc ti thiu.
a hnh ni y ang cn xa l, nhng nhn v tr ng Xoi trn bn tnh
hung, chng ti cng thy s ch o ca anh Thanh c tm nhn xa, tnh ton
nhiu nc i cho mt th c, cng c thm lng tin v tinh thn quyt tm
i vi nhng ngi thc hin, mc du pha trc ang c bit bao nhiu kh
khn ang ch.
Sau khi hp qun trit nhim v trn giao, tho lun thng nht bc u v
quyt tm chin u, B ch huy phn cng mi ngi mt vic: anh Tn
chun b ni dung mnh lnh chin u, anh Trn d tho ch th v cng
tc chnh tr, lnh o t tng b i, ti c giao nhim v trc tip ch
huy trn tin cng mc tiu ng Xoi.
Tuy thi gian chun b khng cn nhiu nhng phi mt gn tun l chng ti
mi hon thnh nhim v ca bc trinh st thc a. V yu t bt ng gn
nh khng cn, sau khi Phc Long, Phc Bnh b ta tin cng, ch ng
Xoi tng cng phng tun tra, canh gc, bo ng chin u. Thng
ngy chng tung t 1 n 2 trung i ra lm nhim v cnh gii khu vc sn
bay, a t 1 n 2 trung i khc ra phc kch hng ng-bc v hng
ng p chin lc pht hin cc hot ng ca ta. m m ch tp bn
(2), bo ng nhng gi gic khng c nh, vo bui ti, na m, gn sng;
mi ln ko di 5 n 10 pht, tt c cc loi sng trong chi khu u bn dn
dp, mnh lit nh mt trn nh thc s. Khc vi Phc Long, y khng
c im cao nh ni B R, mi yu cu quan st ton cnh t xa u phi leo
ln cy cao nhng khng phi ai cng bit tro cy. Hn na, thi gian tin
hnh nhim v cng b hn ch, cc cng vic mt nhiu thi gian nh tip
cn mc tiu, nm tnh hnh c th v b tr binh ho lc, h thng vt cn,
cng s, l ct, hm ngm li ch lm vo lc 17 gi 30 pht n 19 gi 30
pht l lc ch i gc, n cm, cha t chc tun tiu, phc kch. Phn ln
tnh hnh c th u da vo dn, do dn cung cp nhng tin hnh khng th

nhanh m l cu dm, bt bng, c lc c lc khng. Thng phi ch dn

ra vo p chin lc vo nhng gi nht ch tip xc, va tranh th gio
dc, thuyt phc gn vi trao i tm hiu nhng iu cn bit. C khi
chng ti cn b mt, bt thn lc tranh ti tranh sng gp dn ra vo p chin
lc hi thm.
H tun thng 5, B ch huy chin dch hp ln cui chnh thc thng qua
quyt tm chin u v cc k hoch bo m ca cc n v ho lc, c
cng, hu cn.
Qua bo co kt qu tnh hnh ch ca on trinh st thc a, cc ngun
thng tin ca cp trn, ca cp u, chnh quyn a phng, chng ti nht tr
nh gi:
- Tuy ch l mt chi khu, nhng ng Xoi l mt cn c qun s mnh hn
c tiu khu Phc Long, n c mt h thng cng s lin hon, vng chc,
nhiu lp; h thng ho lc c b tr him hc, sn sng li la dy c
chn i phng trc tin duyn b tn cng. Song y li l mt chi khu
tng i bit lp, s chi vin trc tip ca pho binh t cc im xung quanh
b hn ch: n gn nht nh cu Sng B cch 19 ki-l-mt v pha ty
nhng khng c pho, tiu khu Phc Thnh cch 30 ki-l-mt v pha nam,
tiu khu Phc Long cch 35 ki-l-mt v pha bc. V pha ta sau chin dch
Bnh Gi, sau t mt ca chin dch ny tinh thn phn khi, tin tng ca
cn b, chin s c nng ln r rt, c nhng trng thnh v nhiu mt,
nht l nhng kinh nghim v t chc, ch huy nh tp trung, hip ng binh
chng. Trang b v kh c tng cng, ngoi 4 khu sn pho 75 ly ca
Nht cn c b sung thm mt s v kh b binh hin i k c sng phun
la c a t min Bc vo theo ng bin cp bn Lc An (B Ra) thng
12 nm 1964. Nhng nu ni nh ch trong cng s vng chc theo ng
ngha ca t ny th y l ln u b i ng Nam B ra qun, trong khi t
tng ngi nh ln, nh tp trung tuy c gii quyt nhng cha cn
bn, cha c s thc t thuyt phc. Tuy khng phi l ph bin, nhng
l t n u vn cn nghe nhng kin: Tiu dit ch c no, i i, tiu
on trn c khon, cn hon thnh ra sao n v lo, mc g phi giao mc
tiu c th.
ng l chng ti ang sp phi ng u vi mt c im qun s thuc
loi rn nht ca ch trong thi im lc y. y va l mt mnh lnh qun
s thc s nghim tc, khng chi gii hn tiu dit sinh lc ch ti ch m
cn l mt bc i trc quan trng, ca mt th trn tip sau, nh kin ch
o cui cng ca anh Thanh trong t hai chin dch: Gii quyt Phc
Long kh, m c nh dt im th ting vang ca n khng bng ng Xoi.
nh ng Xoi c gi tr nhiu mt, nhng phi chun b tht tt.

T nhng nhn nh trn v thc hin kin ch o ca anh Thanh, B ch

huy chin dch quyt nh tng thm thi gian chun b v giao cho ti trc
tip t chc trin khai lm tt mt s vic ch yu sau:
- p sa bn chi khu qun s ng Xoi ph bin cho cn b ch huy nhn
dng a hnh, thy c hnh thi b tr ca ch; giao nhim v chin u
cho cc n v, cc mi, cc hng; thc tp chin u hip ng chung v
hip ng c th gia cc t ho lc, bc ph, i t kch, i d b trong
thc hnh t ph m ca.
- Hun luyn k thut gi bc ph, ng tc t bc ph, git n xe, ct ro
vt chng ngi vt.
- Tng hp v ph bin cho cc n v nm c mt s kinh nghim qua cc
trn nh cng kin trong khng chin chng Php nh trn ng Kh, Bn
Hoa, i A1 (in Bin Ph) c c s vn dng trong thc hnh chin u.
Ci quy trnh trong mt trn nh cng kin t khng chin chng Php, bt
u l trn nh ng Kh bin gii Vit - Trung (1950) nay c sng li,
tt c nh cn mi nguyn, c cc n v n nhn, c hc, c luyn, c
nh vn dng khi vo trn.
Tuy c bn rn, vt v nhng ti rt ho hng, phn khi thc hin cc cng
vic m B ch huy chin dch giao. Khng kh chun b bng si ni ho
hng tro ln, lan ra cc ln d ngoi n mnh di cnh rng gi cch cn c
ng Xoi 20 ki- l-mt v pha ty bc (3), cng thi thc c v ti lm ht
sc mnh vi tinh thn tt c cho trn nh ang ti gn.
Ngy N n!
Tra ngy 9 thng 6 cc n v tham chin c lnh ri v tr tp kt hnh
qun vo chim lnh trn a.
T mt a im giu qun gia cnh rng gi thuc a phn khu vc Chn
Thnh, ti i cng vi n v tin vo hng ty, ty-bc (hng ch yu ca
cuc tin cng - khu phng ng then cht ca cn c, ni t s ch huy ca
chi khu).
Theo k hoch, 17 gi 30 pht mi xut pht, nhng B ch huy lnh cho cc
n v ln ng sm mt ting (16 gi 30 pht) v lc ny tri ma, mt
trn ma to, xi x m m nh thc bu tri m c nh mt tm mn
ngu trang thin nhin l tng. on qun i trong t lnh, ng trn,
nhng li tranh th lc ban ngy, va to c bt ng va c iu kin quan
st ch; cc chin s n v KZ, i lin ci ni rm ran phi m
ng, lc bn, b ng, li c ngm cnh, nhn r bu tri.
ng 9 gi 30 pht, cc hng, cc mi vo ht v tr quy nh. Tt c u
an ton, sung sc, ang trin khai o cng s.
Trn nh cha bt u m ti thy nim phn khi n nhanh, ci lo gim i,

u c thanh thn, bt cng. Tranh th i kim tra tnh hnh chun b ca mt

n v, ti thy vic o cng s cn s si, gin n, cha tht nghim tc,
thng da vo gc cy to, vo nhng cy g ngang lm vt che khut, k
c hm h nhng nng b chn mng, thp. Vic ri, khng cn iu
kin khc phc c bn, ti ch nhc: vic lm ny cn sai, d b ch st
thng trc khi tin cng chng, cn tranh th sa.
Ngay c s ch huy chin u cng vy. t sn i pha trc l khng
ng (nu l i quan st th c) d l, b ch nh ph. Cng s cng s
si, ch yu da vo cy g ngang khng an ton. Ti, anh L Xun Lu
(ph ch nhim chnh tr), ng ch Din trinh st ca B v ng ch lin lc
phi bt tay vo vic ci to li s ch huy, trc ht l o h n np c nhn.
Qua thc t ny ti thy thc nh phn tn, nh l, t do la chn, chc n
th nh, khng chc n b vn tn ti; mt khc cng do khuyt im ca
chng ti, vic gio dc, hng dn chun b chin u cho b i cha k,
cha bao qut y cc ni dung ng b ca mt nhn thc v cch nh
mi.
Khng gian lc ny im ng. Cn c ch chm trong mn m khng mt ng
tnh. Ti quay sang anh Lu:
- Yu t bt ng nh vy l tt.
- Vng, ng l nh th! - Xun Lu vui v hng ng v gi tay xem ng
h ri tip - 22 gi ri anh .
Va ni, Xun Lu va gi ng h st mt ti chng minh rng mt mnh
cn tinh - Anh nhn ny c ng l kim ch 22 gi khng.
Mt ng h d quang sng trong m ti, hai kim lc ny thnh hnh gc
nhn, b hn 90 , ng nh Lu ni.
Hai chng ti ci nghe chia s nim vui cho nhau trong giy pht ch
i y hi hp, ri li nhanh chng tr v im lng m trn nh ang i hi,
trnh mi ng tnh cho n pht cht.
Nhng vi ti im lng ch l hnh thc, ci thanh thn ch thong nhanh, ci lo
lng, php phng, bn chn li rn ln, bi cn nhng 2 gi na mi n sng.
Ai m bit c t y n y ci g s xy ra. Thi gian lc ny sao m di
th!
ng ch lin lc ang gip ti p thm b chn ming hm cao thm th
pho 105 ly t trong n ch bn ra, ph tan khng gian im lng. Xun Lu
t hm bn ni vng sang:
- Bo co anh, lc ny l 22 gi 40 pht.
Lin sau hu nh cc loi sng trong chi khu bn ra cc hng rt d di,
ch yu l hng ty, ty-bc v hng bc.
Mt qu ri vo s ch huy. Din, tiu on trng trinh st ca b v ng

ch gi my in thoi hy sinh, ng ch lin lc b thng, ch c ti v Xun

Lu an ton.
Sng pha trc vn n ngy eng d di. C ci g nh khng bnh
thng. Ti quay sang hm Xun Lu trao i:
- Anh li y nm my in thoi lin lc vi anh Tn s ch huy chin
dch, ti xung s ch huy Trung on 2 xem sao.
Ti va i c vi bc th gp Nm Phng i ln:
- Bo co anh tnh hnh gay, c l b l, ch bn d.
- C ai b thng khng? - Ti hi.
- D, cha r.
- Pho ta bn cha?
- D, cha - Nm Phng tip - anh Su Khm ngh anh xung.
ng lc qu! Ti ang trn ng xung ch cc anh. Ngonh li thy Xun
Lu ng bn, anh mun cng chia s kh khn ch khng chu ngi m my
in thoi.
Va n ni tnh hnh im ng tr li. Xun Lu gh st tai ti ni vui:
- ch s tng Hong Cm y!
Cn c vo din bin thc t cho n lc ny, nhn ng h kim ch 23 gi,
chng ti trao i, u nht tr nhn nh ta cha b l, v lot n pho 105 ly
u tin ch bn v hng nam, chng t chng bn tp bo ng nh mi
m.
Sau ti c ni dy in thoi bo co anh Tn v trao i vi anh Su
Khm (trung on trng), Nm Phng (chnh u) lnh cho cc n v chun
b sn sng, phi tranh th ti a yu t bt ng, cho kim tra xem c n v
no bn li. Nu c cho n v li ra, xo du vt phng ch pht hin.
Ti s xung cc i i, tiu on kim tra.
- Anh khi phi xung, ti ti lo - Su Khm ni.
Chng ti va kt thc nhng vn cn x l trc mt th sng t trong chi
khu tip tc bn d di v hng ty, ty-bc, c c sng ca ta t hng
bn tr li. Mt t rung ln, bu tri hin ln mt qung sng v nh la n
v pho sng ch lin tc bn ln.
Cha bit r nguyn nhn nhng tt c chng ti u c chung nhn nh du hiu b l r, kh nng bt ng khng cn na.
Tnh hung thay i mau l. T k tp chng ti phi chuyn sang cng tp,
pht huy ti a cc loi ho lc sn pho 75 ly, KZ 75, sng ci 82 bn ch
p mnh m h tr cho cc mi, cc hng ng lot tin cng. Cuc chin
u t y din ra rt gay go, c lit. S thng vong tng ln, phn ln cc
chin s nh bc ph b thng v hy sinh, mt s trn a pho bn thng b
trng n, pho b hng. Sau hai mi pht u n sng, cc hng mi m

c hai n ba lp hng ro, cha mi no vo c chi khu.

Sau khi khn trng vn chuyn thng binh v pha sau cu cha, chn
chnh, b sung lc lng, iu trn a ho lc ln gn hn nng hiu qu
bn ch p ho im ch, chng ti h lnh t t ph ln th hai vo lc
mt gi sng ngy 10 thng 6, ko di n 5 gi mi kt thc, ta chim phn
ln cc mc tiu trong chi khu.
Nhim v hon thnh, trn a im ting sng, vy m c hai anh Su
Khm, Nm Phng u khc, vi nt mt ngm ngi, thng cm, v ta b
thng vong qu nhiu (4)
Chin thng m bun lo, ging nh ti m khc nc n v thng xt i
i trng Trn C hy sinh trong trn nh chim c im qun s ng Kh
(trong chin dch Bin Gii Thu ng nm 1950), khc v n hn, v hm
trc ti nng li, do hiu lm anh!
Hiu c pht yu ui chn tht i thng, khng th c l do trch c, ti
la li trao i vi hai anh:
- Thng vong khng ai mun nhng cng l iu tt nhin. C chin thng
no li khng mt mt, iu quan trng l phi nghim khc kim im, bit
rt kinh nghim cc trn nh sau trnh c nhng vp ng khng ng
c.
Tri cha sng r. Khng gian vn yn tnh. Tranh th khonh khc qu him
ny, ti li tip: Khng s mt sc chin u, v ta tin cng ch trong i
hnh s on, theo phng thc nh ln, ngoi Trung on 2 cn c Trung
on 1, Trung on 8 sn sng thay th lm nhim v tip sau. Cuc chin u
cn di, khng phi ht thi c sa cha khuyt im. By gi l lc i hi
phi bin au thng thnh sc mnh, thnh hnh ng c th. Trc mt ti
ngh cc anh tranh th thi gian cho iu chnh cng c li lc lng sn
c, hnh thnh ngay th b tr tr bm chin u, bng bt c gi no khng
cho ch tng vin bng ng khng xung cn c ng Xoi, to iu kin
cho n v bn nh vin nh nu trong k hoch hip ng chin u
chung.
Nh mt cng thc, nhng lc ny nhng iu ti va trao i li c tc dng
an i ng vin ln nhau, tng thm cm thng, gn b v tinh thn trch
nhim cng ng gia trn di, cng nhau xc ti, vn ln hon thnh
nhim v.
Ngay sau anh Su Khm, anh Nm Phng cng vi cc cp ph trong ban
ch huy Trung on 2 ly li c kh th ban u, ch huy n v ng u
vi ch trong iu kin mi y th thch gay go - tr bm nh ch gia
ban ngy, chu i chu kht, chu lin tc nhiu t my bay phn lc M t
sn bay Bin Ho, Tn Sn Nht n bn ph, ym tr cho my bay ln

thng n qun xung phn kch chim li khu vc chng mt, nhng
chng tht bi. Li c thm cn b, chin s ta hy sinh v b thng. Nhng
ci c tht ln, buc ch phi thay i k hoch. Ngy 10 thng 6 ch cho
my bay ln thng tiu on 1 trung on 7 (s on 5) xung khu vc
Thun Li cch ng Xoi 7 ki-l-mt v pha bc, b Trung on 1 b tr
sn y tiu dit. Ngy 12 thng 6, ta li tiu dit gn tiu on 7 khi chng
va c my bay ln thng xung tng vin cha kp phn kch chim li
ng Xoi.
n y bn c r: ng Xoi l trn tin cng then cht ca chin dch
Phc Long - ng Xoi, nhng khng nm trong k hoch tc chin ban
u; n ch c hnh thnh sau khi ta nh thng ch Phc Long, Phc
Bnh. V vy khong cch gia hai t tin cng kh xa, trn di mt thng
(t mt t 10 n 11 thng 5 nh Phc Long, Phc Bnh; t hai t 9 n
11 thng 6 nh ng Xoi). Tuy hnh thnh sau nhng cuc tin cng cn c
ng Xoi khng phi do ngu hng, b ng m tri li, n c cp trn tr
liu t rt sm trong ngh thut ch o to th trn chin trng Nam B ni
chung, ng Nam B ni ring. Nm 1961, trung ng v B Chnh tr c
ch th rt c bn v ng li v phng php cng tc cho cch mng min
Nam, trong nhn mnh cn c lu di cho ton min Nam l khu vc rng
ni Ty Nguyn v ng Nam B.
thc hin yu cu ny, B Chnh tr cn nu phng chm cng tc c th
cc vng rng ni ly u tranh qun s lm ch yu.
Ngay khi hp giao nhim v cho chng ti t chc trin khai m chin dch
tin cng Phc Long, Phc Bnh, anh Thanh c nhc n mc tiu qun s
ng Xoi nhng anh li khng a n vo k hoch chung.
Theo cm th ca ti, tng quan lc lng lc cha cho php cng mt
lc m rng khng gian chin dch. Mt khc cc n v ch lc ng Nam
B thi im ny vn cha quen nh ln, nh hip ng binh chng, nh
ch trong cng s vng chc. m phi va nh va rt kinh nghim t thp
n cao, phi c thi gian chun b v nhn thc, t tng, hun luyn chin
thut k thut mi. Tuy khng phi l chin dch ring l, nhng do ngha
quan trng v ting vang ln ca trn then cht chin dch din ra ng
Xoi, nn tn gi ph bin sau ny l chin dch ng Xoi.
Thc hin ch th ca B t lnh Min, chng ti t chc tng kt chin dch,
c c i biu Trung ng Cc, Qun u Min xung d, c mi c Qun khu
7 v c khu Si Gn - Gia nh, v y l chin dch ln u tin chin
trng B2, c nhiu bi hc thc tin v ch o chin dch v ch huy chin
u rt cn cho hot ng qun s tip sau.
Anh Nguyn Ch Thanh c mt t u n cui hi ngh tng kt. Ngoi nghe

pht biu chung, anh tranh th gp g nhiu cn b, chin s tm hiu v

nhn thc, hi su cc vn x l c th trong qu trnh chin u. Anh vn
si ni, gin d v chan ho. Gp ti anh hi:
- St gy th ny th chu c my chin dch (v sau chin dch ti gy i 8
ki-l-gam).
- Bo co anh, s quen.
- C nhiu kh khn khng? - Anh Thanh hi tip.
- Bo co anh tng t nh in Bin Ph.
Anh Thanh pht biu trc khi hi ngh kt thc. Sau khi biu dng tinh thn
khc phc kh khn, chin u dng cm ca cc n v tham gia chin dch,
anh phn tch ngha chin thng v bi hc rt ra v ch o chin dch. Anh
ni:
- Thng li ca chin dch Sng B - ng Xoi ging mt n quyt nh
gp phn lm ph sn chin lc chin tranh c bit ca quc M. Cc
ng ch tiu dit c ng Xoi th c th dit c cc cn c chi khu
khc min ng Nam B.
Cui cng anh nhn mnh:
- Bi hc m tt c chng ta u thy l mun tiu dit c nhiu sinh lc
ch, lm chuyn bin cc din th phi thc hin nh ln, hip ng binh
chng, tc l phi c qu m ch lc.
Ngy 2-9-1965, l thnh lp s on 9 c c hnh gin d m trang nghim
bn b sui Nhung thuc a phn Phc Thnh.
L thnh lp s on din ra trong iu kin rt c bit, m nt mu sc
chin trng. V cc trung on lc ny ang phn tn, xa lm nhim v
chin u, nn ch triu tp i biu cn b ph trch t i i tr ln v d l
ra mt.
Thay mt B t lnh v Qun u Min, anh Nguyn Ch Thanh (cng i cn
c lut s Nguyn Hu Th, Ch tch u ban Trung ng Mt trn dn tc gii
phng min Nam Vit Nam) xung cng b quyt nh thnh lp s on.
Khng kh trang nghim m thn mt m tnh ng ch. Tt c chng ti u
yn lng lng nghe anh Thanh c quyt nh v ch th. S on 9 l n v
ch lc u tin ca B2 v ng Nam B, c vai tr rt quan trng trong
nhim v tiu dit sinh lc ch c binh on, gp phn nh bi hon ton
chin lc chin tranh c bit. Nhng mun nh bi loi chin tranh ny
chng ta phi ph v h thng p chin lc, nh bi th on phng th
din a, tiu dit tiu on, chin on, s on ch. Thng li va qua l
ln, nhng cha . Lc lng ch cn ng, chng pht trin thnh nhiu s
on, hnh thnh qun khu, qun on, i hi chng ta phi c nhiu qu m
ch lc. Trc mt cn c k hoch tiu dit qun l Du Ting, kt hp nh

vin, pht trin v Bu Bng, Lai Kh, Bnh Dng, h tr nhn dn ni dy

ginh quyn lm ch, m rng vng gii phng, to th, m rng lc lng
chun b sn sng nh M.

Ch thch:

(1) Phc Long l tn chin dch trong k hoch ban u.

(2) Va nhm hiu chnh tm hng, va tp bo ng h do i phng
rng chng lun tnh to sn sng nh tr nu b ta tn cng.
(3) a im tr qun ca i hnh chin dch bc ng 14 nhm phn tn
s phn on ca ch: i phng s nh ng Xoi hay Chn Thnh?
(4) Theo s thng k, ring trn tin cng chi khu qun s ng Xoi, s
thng vong 424 (trong c 134 ng ch hy sinh).

Chng 10

Ngay t nhng nm u ca thp k su mi, B ch huy ti cao ca trn

chin trng k ca dn tc chun b cho nhng ngi cm sng, nht l
cho cn b ch huy cao cp chng ti mt nhn thc v kh nng ho bnh
pht trin ca Cch mng min Nam gn nh khng cn na. Cuc tng cng
kch, tng khi ngha ca nhn dn s bng n lt chnh quyn M Dim (1) phi phng ch c hnh ng in cung, khi cn phi nh
lu di 10 nm, 20 nm v phi c k hoch phng khi t bin (2), phi
t vn M nht nh nhy vo tnh ton, khng s nhng khng khinh
ch (3)
ng thi B ch huy ti cao cn ch ra nhng t tng cn c, nhng cng
vic phi chun b, nhng nhim v phi lm chin thng cho k c
cuc chin tranh c bit mc cao ca ch min Nam. phi ht sc cnh
gic v sn sng i ph c th thng ch nu chng bin chin tranh
min Nam hin nay thnh chin tranh cc b hoc chng gy ra chin tranh
cc b c hai min Nam - Bc chng ta (4).
Vi M ma h 1965 li l mt ma h nng bng, khng phi v thi tit m
v s cng thng b thc p phi la chn mt quyt nh khng th chm hn.
Bi l tnh th lc y t ra cho Nh trng v Lu nm gc nhng vn cc
k gai gc:
- Tip tc chin tranh c bit M chc thua.
- a qun M vo trc tip tham chin cng khng chc thng.

Li na, lc Tay-l i s M ti Nam Vit Nam mun hn ch vai tr qun

M trong chin tranh, th tng bn sao Ot-mo-len va c tng thng
Gin-xn b nhim lm t lnh qun i M Nam Vit Nam li cho rng
Khng c tin trnh hot ng no khc cho chng ta Nam Vit Nam tr
vic tng thm cc lc lng v trang M cng nhanh cng tt.
Chnh v ci nng bng cha y mu thun y m ch trong vng 37 ngy (t
7 thng 4 n 13-5-1965) tng thng Gin-xn 12 ln c din vn v vn
Vit Nam, tm mi cch bin bch, la m. Cui cng ng ta la chn
gii php a qun M vo trc tip xm lc min Nam Vit Nam, qun s
lc cao nht ln ti 536.100 tn.
Nhng ci g phi n n. Rt cuc ci khng chc thng tr thnh ci
chc thua trc sc mnh tng hp ca qun v dn min Nam qua cc n
tin cng v ni dy ng lot: Xun 1968; cuc tin cng chin lc Xun
H 1972. v cui cng l cuc tng tin cng v ni dy ma Xun 1975, nh
cao l chin dch H Ch Minh ton thng.
Nhng con ng dn ti vinh quang u phi thnh thang by sn, m tri
qua nhng bc thng trm, vt qua bao th thch. Tr tu ca ton dn tc
tch lu hng ngn nm c huy ng n mc ti a cho cuc chin u
hm nay, cng vi tinh thn dng cm x thn ca bit bao ng ch ng bo.
Di y xin k cng bn c cuc sc m u gia lc lng v trang ta
v qun vin chinh M trn ng 13 m chng ti c tham d, chng kin.
S vic bt u t ch trng m chin dch Du Ting c anh Thanh
nhc ti trong hi ngh tng kt chin dch ng Xoi v trong bui l thnh
lp s on 9, anh ni r hn:
- V chnh tr, ta c ng Khi Bn Tre, v qun s ta chin thng lin tip
Bnh Gi, Phc Long. ng Xoi ln u ta t chc nh tp trung, hip
ng binh chng, nhng cha . Tnh hnh i hi phi coi trng vic xy
dng lc lng ch lc ln mnh, khng c ch lc khng gii quyt c
vn mt cch c bn. Qu m nh s khng c thng ln. Vic thnh lp
s on 9 l p ng nhu cu nh ln, nh tp trung, tiu dit nhiu sinh
lc ch. Trc mt cn khn trng chun b, phi hp vi lc lng v trang
a phng m chin dch Du Ting. y l mt mc tiu quan trng nm
trong k hoch hot ng qun s tng th: Bnh Gi - Phc Long - ng
Xoi - Du Ting ca Trung ng Cc, Qun u v B t lnh Min nhm tiu
dit b phn sinh lc qun ch lc ngu, gp phn nh bi ch ngu qun,
ngu quyn lm mt ch da ca M; ng thi phi c phng n nh M
nu chng nng ra.
Bui giao nhim v din ra trong khng kh nghim tc m chan ho, ci m.
V chin dch s din ra trong mi trng qun s mi khc vi cc t hot

ng trc , nn c nhiu kin nu ra trao i rt si ni, thng thn gi

nhiu b ch cho qu trnh chun b sau .
- Trng hp M nng ra th ta i ph cch no, hay vn gi cch nh im
dit vin.
- Nu M nhy vo th phi chn chin trng chuyn sang nh M, khng
th nh v gii phng c Du Ting.
- Nhng nh cch no? Nu M nm hu c hoc ng pha sau qun ngu
th tin hnh bao vy vu hi pha sau, khng ch, li chng ra m nh; nu
chng ng pha trc th chuyn sang i u trc tip, v.v.
Nhng kin tuy cha c c s thc t, cch nh cng cha c th, nhng
u th hin quyt tm chin u ca nhng ngi d hp, nu c g th ch
l nhng bn khon lm th no hon thnh nhim v v i tng M
ang l mi m; ng thi y cng l nhng gi tt i vi chng ti trong
qu trnh chun b h quyt tm chin u.
Cui thng 9 anh Thanh c anh Trn Vn Tr xung s on giao nhim v
c th v bn bc bin php thc hin phng n hai: nh M. V lc ny
trn chin trng ng Nam B c ba n v qun vin chinh trin khai b
tr ba ni: s on b binh s 1 Anh c Lai Kh (tnh Bnh Dng),
s on b binh s 25 - Tia chp nhit i ng D (C Chi), l on d
173 Bin Ho. T 26 n 30 thng 6, l on ny cng vi mt tiu on
qun c m cuc hnh qun ra pha ty-bc Si Gn. y l cuc hnh qun
trn b u tin ca qun M min Nam Vit Nam, m u cho chin lc
chin tranh cc b, cc cuc hnh qun v sau ch tp trung vo vn s
dng bao nhiu qun v mc ch c th g.
Sau khi nghe anh Tr ph bin nhim v ca B t lnh Min, B ch huy s
on cng vi anh Tr trao i k hoch trin khai thc hin. Trc ht chng
ti cng c chung mt nhn nh - l bn cnh s ng qua thc t Bnh Gi,
ng Xoi thy cn thit phi pht trin lc lng ch lc thc hin
nh ln, cng cn s t vn thin v tc chin du kch, ngi nh ln M nhy
vo, c bit cn c t tng ngi i u vi M.
Nhng tn ti trn tuy khng phi l ph bin nhng cn c quan tm,
khng ch n thun gii thch thng, h ho ng vin ku gi m phi
bng c t chc, k hoch chin u v bin php bo m c th, thc t.
Anh Tr tip tc truyn t kin ca B t lnh Min v kh nng hnh ng
ca qun M: chng c th trc tip i u hoc qu trnh ta tin cng Du
Ting qun M s tng vin cho ngu. V vy phi ng ph vi c hai tnh
hung trn, bo m thng ngay t trn u, dit gn tng trung i, i i
ch.
nh ngu (d c M trang b v hun luyn) c kinh nghim, nhng

vi M th y l ln u cn c chun b nghim tc nhng phi khn

trng, trc ht cn tr li cu hi: M u v chng s ra theo hng no.
Qun trit t tng ch o ca cp trn, xut pht t thc t ca n v, ti v
anh Nguyn Th Bn, tham mu trng s on ln ng i chun b chin
trng theo phng n hai, cc anh L Vn Tng chnh u, Hong Th Thin
ph chnh u tip tc lo phng n tin cng Du Ting.
Chng ti theo ng 13 xung tn Lai Kh, Bn Ct. Trc khi ln ng,
anh Hai Nghim vo trc c kinh nghim nhc chng ti cn ch nhng
chi tit nh nhng rt quan trng v cch ng x, xng h nh gi th thay
tn, t thay bt, v.v. Ti v anh Bn u ci trang li, thay qun o b ba may
rng mang t ngoi Bc vo bng qun o b ba vi p mau kh may chn do
hu cn Min cp. Nhng khi thc hin thng hay qun, gp trc trc ngay t
pht u ng vai dn.
Va qua khi ng ba Bu Lng, gp b m tui 60, hi:
- Con l th my?
- Th nht - Ti tr li.
B m nhn nhanh hai chng ti, n n ci thng cm:
- Hai i! My mi Bc v phi khng - M a mt nhn quanh, ri h ging
- i ng phi ch nghe con, k xu thng ln trong dn d tm Vit
cng y.
Mt bi hc nh m quan trng, mt nhn bit thong qua m thm su v
lng dn m bc, ch che tip thm sc mnh, lng tin khi chng ti ang i
gia lng ch.
i c khong 10 ki-l-mt, kht v i p n, li gp qun bn nhu,
chng ti dng chn.
Ngi ch qun tui t tun, c b ru quai nn d tn nhng thi rt
nh nhn, on mi cho.
- Cho hai bt t h tiu - anh Bn gi.
- Du sao ni h ch? - Ngi ch qun ni, km theo ci nhn thng cm,
nh nhc chng ti phi cn thn v gn y c bt bo an v mt trm gc
ca dn v.
Dn rt tin, t y tr vo, h tm cch n gn hi chuyn, c c ngi ni
ging Bc. Chng ti khng cn cch no khc l tm cch lng trnh, ch d
d mi khi dn ni chuyn gi thm d.
n ng S li gp tim nhu, a mt lic nhn thy l nh bn lnh ngu
ngi trong .
- i thi - Anh Th Bn gic.
- i lc ny l l ngay - Ti ni tip - Bit u chng t ngi theo di, ta c
gi v ng hong thn nhin vo nh nhng khch qua ng gh n

nhu.
Th l mt nguy him vt qua. T ng S vo Lai Kh, dn thy chng
ti vc dng khe mnh, a mt nhn t v thin cm v gh vo tai nhau th
thm ng l ngi ngoi Bc mi v. Mt s t on ng chng ti l
Qun gii phng mi ln xe i cho mt. T y quang cnh tp np
ng vui. C ngi t Lai Kh, Bn Ct ngc ln trnh M, c ngi t
An Lc, Chn Thnh xui v Bnh Dng bun bn.
y l mt thun li chng ti d ln vo dn hp php tip cn ch nm
ch; v cng c dp nghe dn bn tn vi hai lung tri ngc: M vo
nhiu sng ln, Vit cng u m khng nh. Li c kin, qun i
Vit Nam cng ho (ch ngu quyn Si Gn) thua Vit cng nn M phi
vo.
Cnh quan hai bn ng tht p, i g nhp nh xen k l nhng thung
lng nh, ng rung hp vi nhng thn p an xen, di chn l dng sui
chy qua. Quc l 13 un ln, thong bt gp on dc ln xung nhng
khng cao, ta nh cnh i vng trung du Ph Th on Chn Mng - oan
Hng. Hai bn ng bt ngn rng cao su vi nhng l cy thng hng
ngang dc nh nhng khi qun t chnh ng trc qung trng trong l
duyt binh, bng anh Bn tht ln:
- Giu qun tt!
- Phc kch cng tt - Ti hng ng.
Trn ng i chun b chin trng chuyn sang nh M, ti tip tc theo
ui suy ngh ny, n c hnh thnh v ln ln vi nhng l l: M c nhiu
c gii, pho ln, t phi bm ng, hnh qun theo ng, ng qun d
ngoi hoc lp cn c vn phi da theo trc ng. R rng phc kch, tp
kch vn l cch nh thch hp, vn l ch vn dng c th trong mi
iu kin c th.
Qua nghin cu thc a, chng ti c nhiu im thng nht trong vic chn
chin trng. Nu M t cn c Lai Kh nng ln pha bc trong khun kh
hnh qun tm dit hay cu vin cho qun ngu Si Gn, nht thit chng
phi theo trc ng 13, trong ng S, Bu Bng, Bu Lng, Chn
Thnh u l im ch c th tm dng chn, tr qun d ngoi tm ng,
hon chnh vic t chc tin cng i phng. V th khi t Bn Ct ngc
li chng ti dnh thm thi gian nghin cu cc a danh ni trn, nht l
hnh thi cu trc a hnh t nhin, s b d kin cc phng n nh ch
nu tnh hung xy ra.
c th tin hnh ng thi cc vic trong cng mt thi gian ti in v s
ch huy s on cho chuyn dch i hnh xung khu vc Cm Se (gia Chn
Thnh - Du Ting - Bu Lng) cch ng 13 khong 10 ki-l-mt v pha

ty bo m trin khai chin u c nhanh hn v cng gn cn c tnh u

Bnh Dng tin vic phi hp k hoch chin u v ni dy.
Lc ny vo thng tun thng 10, B t lnh s on hp thng qua k
hoch chin u.
Qun trit nhim v ca B t lnh Min do anh Trn Vn Tr xung truyn
t, da vo thc t tnh hnh qua bc trinh st thc a v nhng thng tin
a phng do tnh u Bnh Dng cung cp, ch huy s on thng nht
quyt tm chung:
- t 1: Tin cng tiu dit qun l Du Ting, ng thi trin khai th trn
sn sng nh vin.
- t 2: Tha thng pht trin xung Bn Ct, Bnh Dng h tr cho nhn
dn ni dy ph p chin lc, m rng vng gii phng.
V s dng lc lng, Trung on 3 nh Du Ting; Trung on 2 nh vin
ng b, on t ng S n Bu Bng, Trung on 1 nh qun vin
ng khng v lm lc lng d b chin dch. Sang phn phng n nh
M, kin trao i kh si ni. Ring ti thi gian ngoi Bc qua cc lp
tp hun cn b cao cp trong thi k xy dng qun i tin ln chnh quy,
hin i, qua hc trng qun s cp cao nc ngoi, c c nghin cu v
qun i M nhng cng ch hiu M qua Lin X tham gia chin tranh th
gii ln th hai (1939-1945), hiu s on M t chc theo c cu 5 cm, v.v.
Vn tng nh kh, kin s khc nhau, nhng chnh s phong ph y li
gp nhau mt im - l chin dch m ra trong bi cnh qun M t ko
vo min Nam th vic ng u vi chng l l ng nhin. Hn na Du
Ting c v tr chin lc quan trng nu b ta tin cng, ch buc phi tng
vin bng mi cch ng b, ng khng, bng lc lng qun ngu v
M. Khi tnh hnh gay cn, qun M l ch yu khng mt Du Ting.
Trng hp xy ra tnh hung ny th phng n nh vin l qun ngu nh
k trn s chuyn sang nh vin l qun M, khc chng ch l s iu
chnh lc lng, iu chnh trn a tin cng, phc kch, tp kch cho ph hp
vi din bin c th.
Trong ni dung quyt tm chin dch chng ti c tnh n tnh hung qun
M nng ra ng 13, ng 16; m mn chin dch c th l mt trn nh
M trn on ng t Bu Bng n Bu Lng (ng ba ng vo Du
Ting) ch khng nht thit l trn tin cng qun l Du Ting.
y l ln u tin v cng l ln cui cng trong cuc i chin u ca ti,
mt chin dch phi song song chun b hai phng n chin u, hai cch
nh vi hai i tng, trong , phng n nh ngu tng i thun li v
mc tiu, nhim v i tng, c giao r rng v c th, cn phng n
nh M tuy yu cu rt nghim tc, khn trng nhng kh c iu kin

hoch nh, v tt c mi ch l nh hng trn c s phn on m phn

on th c rt nhiu kh nng xy ra hoc khng xy ra.
Mi n ngy 8 thng 11, khi Trung on 1 vn ng phc kch dit mt tiu
on thuc l on d 178 M trong lc chng hnh qun cn qut vng t
Cuc thuc khu vc Chin khu , th kh nng ng u vi qun M khng
cn mc phn on na. c c s thc t nu cng vic phi lm.
Chng ti tnh chuyn iu Trung on 1 t ng ng 16 v ng trong
i hnh s on ng ph vi tnh hung phc tp ang n gn.
Ngy 10 thng 11, trong khi s on ang tip tc hon chnh ln cui k
hoch chin u th c tin trinh st s on, c s binh vn ca tnh u Bnh
Dng bo gp c hai tiu on thuc l on 3, s on 1 Anh c M
c tng cng hai tiu on xe tng v thit gip, mt i i pho do s
ch huy nh ca l on ch huy t cn c Lai Kh theo ng 13 ln pha bc,
chiu hm chng dng li ng d ngoi thnh hai cm: mt ng S,
mt Bu Bng.
B t lnh s on nhn nh: y l khun kh cuc hnh qun tm dit v
chng pht hin lc lng ch lc ta ang ng chn bc, ty-bc Si Gn.
Nh vy kh nng nh M trc khi tin cng Du Ting v ang tr
thnh hin thc, k hoch chin dch rt c th b o ln. Cuc ng cng
gay go, phc tp vi nhng tnh hung an xen gia tin cng qun ngu n
tr qun l Du Ting vi cc trn nh qun M hnh qun tm dit gy
thnh ngi pho (5) m u bt li cho M trong lc ny.
Tuy ch l nhng thng tin ban u, cha tht r c th ca M nhng
gi th ch ng, thng M ngay t trn u nh anh Thanh ch th, chng
ti thy cn thit phi u chnh mt s so vi k hoch ban u. Trc ht l
cho di chuyn s ch huy s on v sui n Gnh cch Bu Bng 3 - 4 kil-mt tin vic ch huy, ng thi nhanh chng hnh thnh th trn chin
u: Trung on 2 lm nhim v chn vin ng b, c tng cng thm
tiu on 1 ca Trung on 1 v ton b sc mnh ho lc ca s on h tr
chuyn sang nh cm qun M bc Bu Bng; Trung on 8 c phn
cng tin cng qun l Du Ting, nay chuyn sang chn ch t ng S ln,
to thun li cho Trung on 3 tiu dit ch, lc lng cn li lm nhim v
d b chin dch.
Mt khc ti v anh Th Bn tranh th dn cn b i i, tiu on, trung
on ca trung on 2 i trinh st thc a, c thm d kin c th b sung
vo k hoch chung.
Cc anh trong B t lnh s on chp thun kin ngh quyt tm chin u
ca ti v anh Th Bn sau khi i nghin cu thc a v. Tin cng qun M
bc Bu Bng bng hai cch: tp kch nu l m; phc kch, nh ct tiu

dit n v nh c trung i, i i nu gp ch hnh qun ban ngy.

Nhng trn nh khng din ra theo k hoch!
Lc 18 gi ngy 11 ch vn cn i li, ting ng c xe tng, thit gip gm
r vang ng c khng gian n tn Bu Lng. n 20 gi, Trung on 2 bo
co khu vc d nh tin cng rt im ng, khng cn ch.
- Ti sao? - Ti hi.
- Bo co ch rt.
- Rt i u? - Ti hi tip.
- Bo co c kh nng chng rt v hng Lai Kh.
Ngay lc ti khng tin v i hnh qun M ko ln Bu Bng tng i
ng, km theo nhiu pho ln, xe tng, xe bc thp, l no li rt mt cch
lng l nh mt t du kch.
Nhng ti vn nhc ng ch ph trch tc chin s on, in xung cc t
trinh st ang bm tr quanh khu vc ng S, Lai Kh yu cu bo co gp.
Lin sau ti nhn c cc t trinh st di bo co v khng nh
ch khng rt v di ny, tri li ang c nhng du hiu chng tng qun
ln pha bc.
Nh vy l ch vn cn Bu Bng.
Ti lnh cho cc n v p st v h quyt tm s dng lc lng ton s on
(tr hai tiu on ca trung on 1 nh trn t Cuc cha c ng v kp)
tin cng tiu dit c hai cm qun ch d sng cng nh, kin quyt dt
im.
Trung on 2 vn l lc lng ch cng tiu dit ch.
Trung on 3 thiu nh chn vin t ng S ln, li mt tiu on lm
lc lng d b.
n lc ny k hoch tin cng Du Ting chuyn sang k hoch nh M.
Thi gian lc ny nh di ra, mi ngi trong s ch huy cng thng theo di
tnh hnh. Kim ng h ng 24 gi, bo hiu thi im bt u chuyn
dch sang ngy hm sau, 12 thng 11. Nhng khng gian vn im ng, khu
vc M ng qun d ngoi hi chiu khng thy c ng tnh g, mt vi n
v ngh s on cho rt v khng thy du hiu c ch.
Thng v ng u v B t lnh s on hp ngay trong m nhn nh:
a c lc lng vo y khng phi d, hn na ta vn gi c bt ng
i vi ch, l iu ng qu cn phi tn dng. ch vn khu vc ny,
c th chng thay i v tr nhng di chuyn khng xa. Cha tm thy ch ch
khng phi khng tm thy chng, ch tuy ng, nhiu v kh hin i nhng
chng ng qun d ngoi, cng s s si, c nhiu s h. Khng c l do g
m rt, rt lc ny l l, hng vic ln. Khng tp kch th phc kch. y l
trn u, phi nh v phi thng.

Cui cng Thng v ng u v B t lnh s on thng nht quyt tm

ln cui: Nhim v khng thay i, cc n v phi bm st, pht hin ch,
nu kp th cho tp kch trc 5 gi sng; khng kp, ch bt u hnh qun
th chuyn thnh phc kch v ch ln Bu Lng vo Du Ting.
Khng kh ho hng vo trn li bng ln. Tnh hnh ht sc khn trng,
chm l mt thi c. Trung on 3 cch Bu Bng 10 ki-l-mt, na m
c lnh chin u, ln ng ngay, b c nhim v i ly go, m sng
mi ti v tr chin u ch cn kp phn chia a gii, tuyn bn bng vt
chun nhng hng cy cao su.
Ci phi n n! 5 gi ngy 12 thng 11, tri sng, cc hng, cc mi
ca ta u nhn r, thy ch vn Bu Bng, chng ang l nh i li, ch
khc l ch li v pha sau, cm li s Cao su Bu Bng c hai chin on
(6).
Ti thy mnh phn khi hn ln v nhng suy ngh, phn on v ch l
ng, lin ra lnh: Mc tiu ch r, theo nhim v c giao, n v no
nhn thy ch trc cho n sng trc va tranh th dit ch va lm hiu
lnh tin cng chung, c nh dt im cng sm cng tt, trnh phi pho
ch.
c lnh, tiu on 1 (trung on 1) n sng vo 5 gi 30 sng, cc n v
khc n sng tip. Nh vy l ngy N ca ta v ca ch trng hp. (Ngy
N ca ta quy nh ngy 11 thng 11 n sng tin cng Du Ting, nhng c
tin M nng ra ng 13 nn li li ngy 12, th chnh ngy ny M cng khi
s hnh qun t Bu Bng vo Du Ting).
Cuc chin u hip ng din ra n nhng cng rt c lit.
ch co li chng tr ng thi dng ho lc phi pho st thng ta, h tr
cho b binh, my bay B.52 tri thm dc ng Bu Lng - Cm Se - Th
Tnh dn ng cho b binh vo Du Ting. Bom B.52 ca ch ri trng
c vo khu vc c quan s on b. S thng vong tng ln, nhng cc n
v chp hnh lnh ca s on bm tht lng ch m nh, nhanh chng
thc su, chia ct ch thnh tng cm nh tiu dit chng.
ch b dn vo th cng nhng chng vn ngoan c v xo quyt, li c ho
lc mnh nn gy cho lc lng ta b tiu hao, sc tin cng b gim, cng
ko di thi gian ta cng bt li.
Trc tnh hnh y, ti quyt nh a tiu on 7 (trung on 3) lc lng d
b ca trn nh vo chin u. Sc mnh xung lc c tng cng, cc n
v c thm iu kin m trn cng kch mi, nh mnh vo khu vc phng
th tung thm ca ch, n 8 gi 40 pht trn chin u mi kt thc. Hai tiu
on, hai chi on thit xa vn M (khong 2.000 tn) b ta loi khi vng
chin u, cng vi 39 xe (phn ln l xe tng, thit gip), tm khu pho b

ph hu.
Nhng v pha ta s tn tht cng khng nh, 109 cn b chin s hy sinh, 200
ng ch khc b thng? y l con s ni ln tinh thn chin u x thn ca
cn b, chin s ta rt cao; ng thi cng ni ln tnh cht cc k gay go c
lit y gian nan vt v trong cuc sc vi mt i tng tc chin mi qun i Hoa K vn ngo mn t nhn mnh l lc lng cha chy ca
th gii t do cha bit tht bi l g (!).
Va au xt, khm phc v t ho nhng tm gng sng chi v ch ngha
anh hng ca ng i mnh, chng ti li va thy r hn, su sc hn v
trch nhim ca mnh, nhng cn b ch huy trn nh. Du mt mt, hy sinh
l iu tt nhin trong cuc chin u ca dn tc, nhng khng th v th m
lnh o b qua. Ngay sau trn nh, chng ti t kim im, nghim tc rt
ra nhng bi hc thit thc, nhm hn ch n mc thp nht ci gi phi tr
cho mi chin thng, thc hin yu cu cng nh cng mnh, sc,
lc tin theo cuc chin trng k n ngy ton thng.
Khng gian sau trn nh bng tr nn yn tnh. Ch cn nghe ting pho by
v ting bom to v bom tri thm ca cc loi my bay M thi nhau
ging oai nhng ni chng nghi l c ch lc Qun gii phng.
S yn lng tm thi ny bo hiu nhng trn bo la sp ti.
Ti tranh th trao i vi cc ng ch trong B t lnh s on v mt s
vic cn phi lm trc mt sn sng i ph vi t tin cng mi ca
ch, ri tranh th v bo co tnh hnh vi anh Trn Vn Tr lc ny ang
gn cu Th Tnh, cn c tnh u Bnh Dng.
V phi cng thng theo di din bin tnh hnh ang trong thi im giao thi,
li va phi trao i k hoch vi cc n v trong vic trin khai i ph vi
my bay B.52 ang gia tng hot ng, thy ti anh Tr hi:
- nh cha?
- nh ri! - Ti tr li.
- Sao nhanh vy?
- nh M m!
- Kt qu? - Anh Tr hi tip.
- Rt tt.
Anh Tr ci tht to, cm tay ti lc mnh ln na v ni:
- Th th chng ta phi v gp bo co anh Thanh!
- Bao gi i - Ti hi.
- Ngay by gi. Anh tranh th thu xp hnh l. Phi i sut m sng mai
kp gp anh Thanh.
Ti, anh Tr, anh Hai Chn v hai ng ch bo v mi ngi mt xe p ln
ng. Lc ny mt tri ln, mn m bt u ging ph.

Dc ng anh Tr thn mt ng vin:

- C v S ch huy Min, tao c g tng gia lm ba cho cho li sc ri hnh
qun tip.
Kiu ng vin hi mang tnh cht To Tho ca anh c hiu qu nht nh.
Mc du thm mt, km theo l ci i lan khp c th, tri ti, khng c
ng, d l ng mn, chng ti vn gng sc, tng tc , chiu theo
hng sao m m xuyn rng i ti.
Lc n S ch huy Min, th tri v khuya. Bao hy vng u tiu tan. Mt
quang cnh vng lng hin ra m o trong m, cc cn ln khng c ting
ngi, tt c ch cn li ting d ku rn r. C quan c lnh di chuyn n
a im mi cch y hai gi v qun bo B thng bo my bay B.52 M
sp nh ph vng ny.
Theo hng ty-bc chng ti tip tc ln ng, mn m cng dy c, li
gp ma, ng trn cng vt v. Qua Bn Ci t nho qunh, dnh kt, anh
Tr phi tho phanh, chn bn mi p ni nhng chm r, ch nhanh hn i
b mt cht, mi m sng hm sau mi ti cn c B ch huy Min.
c ng ch bo v vo bo co, anh Thanh ra tn trm gc n. Thy
chng ti anh mng r:
- Nhn c in bo co cc cu thng M Bu Bng, mnh khng sao ng
c v qu vui.
Anh m hn tng ngi ri h hi ni: Th l chng ta nh c M
ngay t keo u, chc mng cc cu. Mt bui sng y sng m v tit tri
hi se lnh, anh vn b o qun b ba en c qun cht khn rn nh mt nng
dn Nam B thc th. Anh dn chng ti vo ni v lm vic ca anh - mt
cn hm ko n di cc tn cy, bn lm vic, ging ng u l nhng thanh
l c ch nh, vt nhn ken dy rt phng phiu p mt. Tuy cht hp, d
chin nhng m cng, ng hong.
Anh chiu i ba n nh bui sng bng m n lin v sau l ung tr Blao
(sn phm ca vng ch Bo Lc - Lt).
Nhn ti, anh hi:
- Lm vic c cha Hong Cm?
- D c - Ti p.
- Ta vo vic ngay. Mnh mun nghe Hong Cm bo co t m - Anh nhn
ng h, hai chn my nhu li nh ang tnh ton iu g, ni tip - Nhng
khng c di, ch gi gn bui sng nay, cc cu cn tr li n v.
Sau khi ti bo co, anh Thanh phn tch: ch pht hin ta nh Du Ting,
nhng ta nh trn Bu Bng lm o ln k hoch hnh qun ca chng,
m mu ct v ch lc ca ta ph sn. T b ng chuyn sang ch ng,
t tin cng chuyn sang phn cng, thng ch gin gi. B t lnh Min

quyt nh khen thng cc cu - Ri anh nhn ti hi - Nhng mc khen th

no l thch ng?
- Ty cp trn. -Ti p.
- Hun chng Qun cng hng nht c khng? - Anh ci si li, thn mt
v tip - Quyn hn ca bn mnh trong ny ch c n th.
Ri anh chuyn sang vn khc.
- Trn Bu Bng ln u tin ta nh ln c s on vi mc tiu dit t 1- 2
i i ch. Nhng trong thc t ta nh tiu dit mt cm qun M (c c
cu bin ch t 2 tiu on b binh, 1 chi on xe thit gip 2 i i pho, 8
khu 106, 17 tng, c 2.000 qun M, v ch khng hnh qun n l c
i i), nh vy l gii, vt yu cu ra. Tuy mi l trn u, nhng ta
nh gi ng ch, bc u nm c th on hnh qun, ng qun d
ngoi ca chng; rt ra c nhng bi hc thit thc v ngh thut ch huy
chin u, s dng lc lng, ci th. R rng mun thng M phi c ng
nhanh, linh hot iu qun, thc hnh phn tn mt cch ng lc, ng thi
im. Tp kch, vn ng phc kch, nh kiu v mi nh anh Vng
Tha V tng kt l thch hp nhng khng c ch quan, cng nhc m
phi thng xuyn bi b, rt kinh nghim sau mi trn nh m vn dng
thch hp trong mi tnh hnh c th, v M rt thc t, chng cng chu rt
kinh nghim v chu sa i sau mi tht bi.
Sau anh Thanh ch th thm:
- Tnh hnh ang rt khn trng, tuy b thua au Bu Bng nhng chng
vn ngoan c, cha t b mc tiu hnh qun ca chng l khu vc Du
Ting. V vy sau bui lm vic ny cc ng ch phi tr li s on c k
hoch i ph vi nhng m mu tip sau ca M.
Nh m hi, thi gian tr li n v kh nhanh, mc du on ng khng
thay i, khc chng l chng ti c mt s gi i vo ban ngy. Ri s ch
huy Min lc 13 gi n 18 gi 30 cng ngy chng ti c mt ti s ch
huy s on.
Mt cuc hp B t lnh s on c triu tp. Ti bo co li kin anh
Thanh, sau khi nghe trn thng Bu Bng v ch th nhim v tip sau ca anh
cho s on.
Qun trit kin ch o ca anh Thanh, da vo ngun tin ca qun bo
Min cung cp, vo ti liu thu c ca ch sau trn Bu Bng, chng ti
trao i i n thng nht nhn nh:
- Trong khi s on 9 trin khai k hoch tin cng Du Ting, th theo lnh
tng Ot-mo-len, t lnh qun i M Nam Vit Nam, ch huy s on b
binh s 1 M ti cn c Lai Kh cng khn trng t chc lc lng m cuc
hnh qun vo Du Ting nhm gii to cho lc lng qun ngu ti ch ang

b lc lng v trang ta bao vy uy hip; ng thi tin hnh tm dit ch

lc ta v ch pht hin s on 9 ang ng chn vng ny.
V th khi S on 9 n sng nh Bu Bng (5 gi ngy 12 thng 11) th my
bay B.52 M tri thm trn ng Bu Lng - Cm Se - Th Tnh, dn ng
cho b binh vo Du Ting. Khi cm qun M Bu Bng b ta loi khi
vng chin u, th cnh qun M t Lai Kh vn ng ln pha bc tm thi
dng li sau tip tc nhim v gii to Du Ting v tm dit ch lc ta
y (Lc ny khu vc Du Ting ngoi Trung on 3, cn c tiu on a
phng v c quan huyn u Du Ting).
Do phn on ng nh ca qun M ln Bu Bng, ti xut v c cc
anh trong B t lnh s on ng l huy ng ton b lc lng s on
vo trn u, iu gp Trung on 3 t Du Ting ra, trung on 1 t t
Cuc v, v thng trn Bu Bng lm o ln nh ca ch, to cho
cc trn nh tip sau ca ta.
Trn nh Bu Bng t c cc yu cu ca s on ra. Nhng k
ch cn ch quan, khng cam chu tht bi. Tuy ta c lm chm tin hnh
qun ca ch, buc chng phi iu chnh lc lng, nhng Du Ting vn l
mc tiu hnh qun tm dit ca s on 1 Anh c .
T nhn nh trn, chng ti gp rt iu chnh lc lng, iu chnh nhim
v c th ca cc n v, to th v ci th thc hin ch ng, lin tc tin
cng ch sau trn Bu Bng.
Ngay khi Bu Bng cha kt thc, s on lnh cho trung on 1 t t Cuc
hnh qun v gp lt lng 14; a trung on 2 v phc sn Cm Se v
ch c th li dng con ng ny hnh qun bng c gii vo Du Ting;
trung on 3 v ng chn khu vc lng 10 lm lc lng d b.
Nh vy l tt c nhng ni d on ch i qua, ng qun d ngoi vo
Du Ting s on u c lc lng vo trc lt hnh thnh th trn by
sn.
ng nh phn on, ngy 21 thng 11, mt on xe hn 300 lnh M hnh
qun trn ng Cm Se - Du Ting b trung on 2 phc sn tin cng,
chia ct chng thnh tng khc, ph hu hn 20 xe, loi khi vng chin u
gn 100 tn M.
Sau trn Cm Se chng ti cng khn trng iu ng lc lng hon chnh
th trn ti khu vc Du Ting, v qun M ang ro rit dn ng tin vo
khu vc ny; in nhc trung on 1, trung on 3 tng cng theo di cht
ng tnh khu vc m nhim, sn sng t th chin u bo m thng
ngu, lm mt ch da ca M trc khi chng nhy vo.
T trung tun thng 11, trung on 7 (s on 5 ngu) m nhiu cuc hnh
qun cn qut cc lng 18, 21, 22. Ngy 21 thng 11 mt b phn ca trung

on ny va t chn n lng 10, lin b trung on 3 b tr sn khu vc

gn kp thi vn ng tp kch, nh thit hi mt tiu on b binh, ph
hu 26 xe qun s.
Thc hin k hoch chung, qun ngu buc phi m cc cuc hnh qun cn
qut tip cc lng 2, lng 6, lng 14 thuc n in cao su Mt-s-lanh nhm
thm d lc lng ta, h tr cho bo an, dn v gi p chin lc, bo v cc
trc ng giao thng huyt mch, dn ch cho qun M nhy vo tm dit
ch lc ta - tc s on 9. Chiu 27 thng 11 ch t lng 14 di chuyn n
lng 18 ri ng qun d ngoi lng 32 v 33 nh lc hng. Nhng
chng khng lt qua mt Trung on 1 lt sn khu vc ny. Ch huy
Trung on kp thi t chc lc lng tp kch s ch huy trung on 7 (s
on 5) v hai tiu on thuc trung on ny, dit v bt sng 1.200 tn
(trong c tn trung t trung on trng).
Cc trn nh din ra theo k hoch ch ng v lin tc trong th trn by
sn: sau Bu Bng l trn Cm Se, sau Cm Se l trn lng 10, sau lng 10 l
trn lng 32, 33; sau lng 32, 33 l trn Bu Da Dt. Ngy 5 thng 12, pht
hin hai tiu on thuc l on 2, s on b binh s 1 (Anh c ) ang m
t hnh qun tm dit khu vc Th Tnh - Nha Mt n Bu Da Dt (x
Long Nguyn, Bn Ct), trung on 2 sau trn thng ch Cm Se c
lnh ca s on, chuyn qun gp v y phc sn, lin nhanh chng ct rng
trin khai lc lng, hnh thnh th trn bao vy. Mt b phn vt ln i
hnh hnh qun ca ch chn chng li, mt b phn khc nh vo pha sau.
Qun ch hoang mang lng tng v b bt ng, nhng c ho lc khng
qun, pho binh chi vin, ch chng tr quyt lit. Chng nm c bom bi,
bom xng st thng b i ta, hng to ra s ngn cch vi ta bng hng
ro ho lc. Vn dng kinh nghim bm tht lng ch m nh trong trn
Bu Bng, trung on 2 dng cm, mu tr bm st, nh gn, thc hnh chia
ct ch thnh tng cm nh tiu hao, tiu dit. Trn nh din ra gay go
quyt lit, ko di t 10 gi n 16 gi cng ngy mi kt thc.
Trung on 2 li lp thm chin cng mi, nh thit hi nng mt tiu on
M, thu 40 sng.
n y chin dch Bu Bng - Du Ting kt thc.
y l mt chin dch c nt ring, din ra trong mt thi gian khng di (16
ngy), trn mt khng gian khng rng (quanh mt khu vc ca huyn Du
Ting), tng quan lc lng trc tip trn chin trng ta khng u th hn
ch (ch: s on b binh s 1 M cng vi trung on 7, s on 5 ngu;
ta: s on 9 v mt tiu on a phng ca tnh Bnh Dng).
Ta t chun b chin dch tin cng chuyn sang k hoch phn cng; t chun
b nh Du Ting chuyn sang nh Bu Bng, ph nh tin cng tm

dit ca ch vo Du Ting. Nhng ch vn ngoan c, ngo mn thc hin

nh nn chuc thm tht bi.
Tuy nhin con ng dn ti chin thng trong cuc sc ban u ny
khng phng phiu cht no. Trc ht, tnh cht c lit khn trng ca cuc
chin tng ln r rt so vi thi k i u vi qun ngu. T l thng vong
ca s on cao hn, khng phi trong lc gip chin, do ho kh b binh m
ch yu do ho lc khng qun v pho binh ca ch gy ra trong qu trnh
lui qun, tp kt. S thng vong trong trn tin cng qun ngu ng trong
cng s vng chc chi khu qun s ng Xoi din ra trong mt m, mt
ngy tng ng vi s thng vong khi s on tin cng cm qun M
ng d ngoi Bu Bng din ra trong vng trn di ba ting ng h.
T trong c lit y chng ti hiu M hn.
- Qun M rt mnh v c h thng ho lc, phng tin c ng nhiu v
hin i, c hun luyn k, h thng v rt c bi bn. Nhng chnh v ci
mnh khng th tng tng ny dn ti ci yu rt c bn:
- Bt c mt cuc hnh qun no (d tng vin, gii to hay cn qut tm
dit) u phi c s chi vin ti a ca ho lc v phng tin c ng chun
b dn ng, dn bi b, buc phi ng qun d ngoi, l, kh gi
c yu t bt ng v i phng da vo cc quy lut hot ng chi vin
ho lc nh ni trn d pht hin, phng v kp thi nh tr.
- Trong chin u d phng ng, tin cng hay phn cng, qun M u li
vo ho lc, coi l iu kin tin quyt, thng tm cch gin ra, phn
tuyn vng ho lc st thng i phng; rt ngi nh gn, ngi thc hnh
bao vy vu hi nh v s b c lp.
- H thng bo m hu cn rt nng n.
- Lnh M s nh gn, nh gip l c.
- Lnh M l loi lnh cng t, khng chu c gian kh.
Ci mnh ca ta l cuc chin u chnh ngha, t tng dm nh M c
chun b tt nn bc u ta tm ra cch nh M v thng M
- Tch cc p st ch, to v gi th xen k vi ch, thc hin bm tht lng
ch m nh.
- Thc hin hnh qun, tr qun c ng, lun lun bm st ch hn ch th
mnh ca M: tm cch phn tuyn dng ho lc st thng ta.
- Pht huy cao tnh thn chu ng gian kh, khc phc kh khn nh vo
ch yu ca M l lnh cng t.
- Tp kch, phc kch v vn ng phc kch l cc hnh thc chin u nh
M c hiu qu, cn c hun luyn k cho b i nht l i vi cn b
trung cp.
T nhng kinh nghim bc u m s on 9 tng kt, u nm 1966,

Qun u v B t lnh Min vit thnh ti liu Mt s kinh nghim v chin

thut ca M v cch nh M ca ch lc ph bin cho cc n v trn
ton chin trng.

***

Th l ti k cng bn c v chin dch Bu Bng - Du Ting hay l

cuc sc m u trn ng 13. Chc chn l k cha ht v s kin li
xa m tr nh ca con ngi l c hn.
Nhng c mt iu m ti mun lu bn c. l tn gi ca chin dch
ny. ng l chin dch Du Ting - Bu Bng i vo lch s, nh mt
chm son ca giai on nh M chin trng ng Nam B trong thp k
su mi.
Chin dch Du Ting - Bu Bng c sch bo, c cc tc phm tng
kt chin tranh, lch s qun s cp thnh chuyn , hay thnh mt phn,
chng tng xng trong mt tp sch.
Nhng c mt iu, theo cch hiu ring ca ti, vi t cch l ngi chng
kin, mt ngi trc tip tham gia vo s kin ny th gi tn chin dch Du
Ting - Bu Bng l ng nhng cha tht tho ng, m phi gi l chin
dch Bu Bng - Du Ting, v m u ca chin dch ny l trn Bu Bng mt trn nh then cht c ngha chi phi n cc din bin sau ca chin
dch, nh trnh by cng bn c cc trang trn.

Ch thch:
(1) (2) kin ca Bc H trong phin hp B Chnh tr sau ngy 5 thng 8
nm 1964 v thng 2 nm 1965 (Vn Tin Dng. Bc ngot ln ca cuc
khng chin chng M, NXB S tht, H Ni, 1989, tr. 33).
(3) (4) Ngh quyt Trung ng ln th 11-3-1965.
(5) Anh Nguyn Ch Thanh khi giao nhim v chin u cho s on nhn
mnh, i : Chin thng ng Xoi c ting vang ln nhng cha phi l
ngi pho, v vy cn phi tip tc m chin dch Du Ting.
(6) Sau trn nh, mi r ban ngy ch t chc phng ng tng i rng,
m n chng co i hnh hp li gi b mt, phng ta tin cng v

cng l bo v cho nhau. C th cm th nht chuyn t bc xung nam

Bu Bng 200 mt, cm th hai chuyn t nam ln bc ng S.

Chng 11

Tm nhn qua cc ma kh

u thng 12 nm 1965 khi chin dch Bu Bng - Du Ting kt thc, B

ch huy Min giao nhim v cho s on 9: Pht huy chin thng t mt, cn
gp rt chun b cng c n v theo hng nh ln, buc ch co li gim
bt sc so vo vng su ca ta.
Thay mt B t lnh s on, ti ngh Min xin c chuyn a bn c
iu kin nh ch gp phn gi vng vng su, bo v th trn c li cho ta.
- u - B ch huy Min hi.
- ng ng 13 - Ti tr li.
- ng - B ch huy Min chun y v nhn mnh - Trc mt s on v
ng chn sui Nhung tranh th cng c n v, sn sng nh ch trn
ng 13, 16 nu ch nng ra khu vc ny.
Trong khonh khc yn tnh ngn ngi, gn nh cha c trn ng no gia
cc n v ch lc Min vi qun vin chinh M, nhng bu tri v mt t
ng Nam B c qunh nhng m thanh nng n ca chin tranh. Thng
xuyn chng ti c c quan tham mu Min thng bo my bay B.52,
cng kch, pho by nh ph lin tc, c lit cc cn c Dng Minh Chu,
Bi Li, Long Nguyn, C Chi, Chin khu Xuyn Mc, Ht Dch. v nhng
ni chng nghi c ch lc ta tr qun. Tnh hnh ang thc s tr nn khn
trng. i mt vi s on 5, s on 9 chng ti l cc n v sng s ca
M va t chn ln chin trng min ng (1) ang hi h chun b cho
cuc hnh qun ln. Cuc chin tranh cc b trn quy m ln v ang tr
thnh hin thc.
Ba ngy sau, khi s on to dng c c ngi n n nh, bt tay vo
vic chn chinh t chc, cng c n v, ti c in ca B ch huy Min
gi v bo co kt qu chin dch Bu Bng - Du Ting v nhn nhim v
mi.
Cuc hp c mt y cc anh trong B ch huy Min, din ra trong khng
kh phn khi v chin dch Bu Bng - Du Ting kt thc thng li.
Theo gi ca cc anh trong B ch huy Min, ti bo co ngn gn, tng hp
din bin, kt qu v ch yu l rt ra nhng bi hc v ch o chin dch, ch

huy chin u.
Nghe xong, cc anh trong B ch huy Min u nht tr vi nh gi thng li
ca s on v ch th s on cn tng hp gp nhng y nhng kinh
nghim nh M trong chin dch ny, phi hp vi tc hun Min bin son
thnh ti liu bi bn hon chnh ph bin nhanh xung cc lc lng v
trang ba th qun trc khi bc vo t hot ng mi.
Tip theo anh Tr thay mt B ch huy Min ph bin nhim v.
Trn c s qun trit t tng ch o ca Ngh quyt Trung ng 11, 12,
Ngh quyt B Chnh tr, Ngh quyt Qun u Trung ng v k hoch tc
chin ca B Tng Tham mu, c Trung ng Cc, Qun u Min ph
chun, B ch huy Min thng qua k hoch hot ng qun s t II cho ton
chin trng B2, trng tm l chin trng ng Nam B, nhm pht huy th
ch ng, tip tc tn cng cc cuc phn cng ca qun M trong m mu
b gy xng sng Vit cng ca tng Ot-mo-len trong ma kh ny.
thc hin yu cu trn, B ch huy Min quyt nh:
- hng bc, ty-bc s do cc n v ch lc ti ch, b i a phng v
dn qun du kch m nhim, c bit ch cc trng im C Chi, H B,
Bn Ct.
hng bc, ng-bc s do S on 9 m nhim gm cc tnh Ty Ninh,
Bnh Long, Bnh Dng, Chin khu ; S on 5 lm nhim v nh ch t
ng-bc n ng-nam Si Gn gm cc tnh Long Khnh, Bin Ho, B
Ra. Dn ch lc v hng ny v y c kh nng nh ln khi qun M
m cc cuc hnh qun tm dit ch lc ta, nh ph cc cn c trong c
cc mc tiu ch yu l Chin khu , v m rng vng kim sot trn hai trc
ng 13 v 15, uy hip hnh lang Phc Long - ni on cui ca ng
mn H Ch Minh c ni thng, ang pht huy tc dng; chng ta
tip nhn hng vn cn b, chin s, hng nghn tn v kh n dc t
min Bc chi vin cho chin trng ng Nam B. Vi c im rng ni
hng ny him tr, lin hon c chiu su, mt th t nhin thun tin
thc hin buc ch phi theo cch nh ca ta.
- hng Trung v Ty Nam B, theo k hoch ca B ch huy Min, cc
trung don ch lc Qun khu 8 v 9 dn v ng chn U Minh, ng Thp
va lm nhim v gi cn c gii phng, phi hp vi cc lc lng v trang
a phng nh ph bnh nh ng bng, va thc su tin cng ch trn
ng s 4, buc ch phi phn tn lc lng, to iu kin cho ng Nam
B l chin trng chnh chin u c hiu qu cc cuc phn cng ma kh
ca ch. Quanh cc cn c ca M nh Bc H (C Chi), Li Thiu, Bn Ct,
chng ta ang c k hoch cng c cc t i du kch bm cn c, nh tiu
hao, quy ri ch v tng bc hnh thnh nn nhng vnh ai dit M.

Vi cch b tr trn y, chng ta hnh thnh th trn nh ch ti ch, nh

chnh din bn sn v c sau lng ch, buc M phi b ng, phn tn,
khng pht huy c th mnh qun ng, v kh nhiu v hin i.
Vi v lc quan, t tin, ging ni si ni quen thuc m ti bt gp ln u
chin dch Bin Gii (Thu ng 1950), anh Thanh thay mt Qun u Min ni
tip:
- Mc du va b thua au t Cuc, Bu Bng, Cm Se nhng M ang
cn rt sung sc, chng ang cn rt ch quan ngo mn v sc mnh trang b
v kh k thut hin i, nht l mc tiu tm dit S on 9 cha thc hin
c nn qun M cn hung hng. Cc trn phn cng sp ti ca chng chc
chn c quy m ln c v khng gian v thi gian, vi nhiu th on chin
thut, bin php k thut him hc, tinh vi. V vy, chng ta phi c tinh thn
chin u cao, dng cm phi thng, phi c ch kh anh hng v quyt tm
di non lp bin, p bng bt c tr lc no, hon thnh bt c nhim v no,
nh bi bt c k th no (Ngh quyt Trung ng 12).
Cui cng anh ch th:
- thc hin tt t hot ng ny, ngoi quyt tm cao, S on 9 cn gp
rt xy dng k hoch hot ng c th, nhng khng nn tham, m phi ty
theo sc mnh, bo m sao cho tin cng ch mnh v t v mnh tt (th
B Chnh tr).
Anh va nghim tc khi giao nhim v va thn mt ng vin S 9 kin tr
hng , va khn trng trin khai lc lng sn sng nh ch, va chun
b cho n v n Tt y.
Cuc hp tuy nhiu ni dung nhng ch lm gn trong vng hai gi.
Ti tr li s on ngay sau , vo lc mt tri ln, ch cn ht ln chn tri
pha ty mt rng m ri tt nhanh, bo hiu ngy mai nng cng gt, nh
la xung mnh t ni chng ti ang tr qun d ngoi.
Cc anh trong B t lnh s on php phng ch tin. V vy khi ti v n
ni l cuc hp c bt u. Ti bo co ton b k hoch ca B ch huy
Min v t hot ng qun s mi, trong c nhim v c th ca S 9; ni
c tinh thn th ca B Chnh tr ngy 6-4-1965 gi Trung ng Cc v
Khu u 5 m ti c ph bin trong cuc hp: Khi M thm nhiu lc lng
v phng tin vn chuyn c ng, chc chn chng s m nhiu cuc tin
cng vo chin trng rng ni, vi qun M l chnh, c km theo qun ngu
v qun ch hu c ginh ch ng, c t mt s thng li gy nh
hng v chnh tr, hng y ta vo th b ng. Do nu ta khng dng
hnh thc phn cng chin lc, phn cng chin u tiu dit qun M v
qun ngu, th ta s b l nhiu c hi v c th lm vo b ng.
Ch ng v khn trng phi i lin vi nhau, t nhn thc chng ti

thng nht mt s vic cn lm ngay trong m: iu n v trinh st ri sui

Nhung i v pha ty-nam n t ngn sng B thuc a phn huyn Tn
Uyn, ni ang c mt s n v M thuc s 1 nng ra cch y bn ngy
nm v hnh thi ng qun ca chng; ng thi ton s on cng
chun b chuyn dch i hnh v hng ny.
ng nh nhn nh ca trn, t u thng 2 nm 1966, ch chuyn trng tm
hot ng sang mi tn th hai - bc, ng-bc Si Gn, thuc a bn ng
chn ca S on 9.
T y chng ti mi thc s bc vo thc hin k hoch qun s ca B ch
huy Min chng li cuc phn cng chin lc ma kh ln th nht vi mc
ch tm dit m tng Ot-mo-len, t lnh qun i vin chinh M Nam
Vit Nam cho rng by gi mi l thi im thc hin (2).
M u ca mi tn th hai bn sang hng bc, ng-bc l cuc hnh qun
mang tn ln vo gia thng 2 nm 1966.
y l cuc hnh qun nm trong k hoch chung ca cuc phn cng chin
lc, l mi trng yu trong hai mi tn min ng Nam B, nhm m rng
kim sot ng 7, chia ct chin khu , bnh nh khu vc Bng Trang Nh , Bnh M, gii to p lc ca ta bc Si Gn. T mc ch c
ngha chin dch ny, tng Ot-mo-len phi iu l 1 (s on b binh s 1),
hai chi on thit gip, mt tiu on c vo cuc hnh qun. Ngoi ra ch
cn a mt tiu on cng binh i trc lm ng tnh l 2 Bnh Dng Phc Vnh, nhm m rng vng kim sot, uy hip cc vng gii phng ca
ta.
Ngy 22 thng 2, ch bt u qun xung khu vc Bnh C, B , Vn
Hng nh vo chin khu .
B T lnh S on 9 khng bt ng trc hnh ng ca ch.
Chng ti cng thy tnh nghim tc ca nhim v c giao.
Chin khu vi trung tm lc u l vng t Cuc ngy cng c m rng
bao gm phn t ng quc l 13, bc quc l 20 (sau c gi l khu
A), c cao trung bnh 100 mt. Chin khu vo v tr lng da cui cng
ca tt c cc chin khu min ng v l chic cu ni B2 vi ng mn H
Ch Minh, rt thun li cho ta m hnh lang chin lc, b tr kho tng, tp
trung c ng lc lng. Ni y va c th ng t nhin vng chc, va c
th nh thng vo u no ch.
Chin khu cn, Si Gn mt, l iu k th lo s nhng khng sao
trnh ni.
Phi nh bi m mu ch! l iu khng nh. Ci kh nu ra ch suy
ngh, tm bin php khc phc. l iu chng ti thng nht trong bui hp
ban u, khi cuc hnh qun ca ch bt u tr thnh hin thc.

K ch ang cn sung sc, km theo c cay c khi b thua trong t phng

mi tn th nht vo hng ty, ty-bc Si Gn, nn cng hung hng. Chng
c u c thc t, chu rt kinh nghim sau tht bi trn Bu Bng, sau cuc
hnh qun Ci by (3). Lc lng dn vo cuc hnh qun ln gm 13
tiu on (t hn 5 tiu on so vi cuc hnh qun Ci by), nhng th
on th xo quyt hn nhiu. iu ny thy r trong qu trnh chun b, hnh
thnh th b tr.
Ngy 15 thng 2, lc lng ch nng ra ng qun d ngoi s Cao su Nh
(4) trong khu tam gic Lai Kh - Phc Vnh - Tn Uyn kp u mt
ng 16 ni vi tnh l s 2 (Th Du Mt - ng Xoi).
ch ra xa cn c ng d ngoi d nh! Nhng nh vo u v k hoch c
th th cha c cu tr li d ch l chung chung, v ch ngy hot ng nng
ra cn qut, m co v khng c nh u.
tr li cu hi trn, sau khi thng nht cng vic trong B t lnh S on,
ti v anh Th Bn n tn ni kho st, mt hng tun vn cha pht hin
c a im ng qun c nh ca ch l u. Phi chng s kin Bu
Bng dc lp li y Nhng ngy y - nh trn trnh by cng bn c ch qua mt m l chng ti pht hin ra chng. Cn y cng th, ngy
ch cn qut nh ph khu vc xung quanh nh Cng Xanh, Bnh M, ng
thi ym tr cho hai tiu on cng binh lm ng, m rt v ng d ngoi
bn dng sui Bng Trang, c th im no th cha r.
Khng c php thut no, nhng qu l ch xo quyt. Chng ti khng nn,
bng nhiu cch t chc bm st theo di, cng phi mt 15 ngy mi tm
c mc tiu. m ch co cm vn trong khu vc Nh - Bng Trang,
nm u ng 16 ni vi tnh l s 2. im ng qun d ngoi ca ch
c chia thnh cm hnh vng, lin kt vi nhau c s chi vin ho lc ca
pho binh v khng qun nu b i phng tin cng.
Mi cm ly c gii lm nng ct, tuyn ngoi c b binh lm nhim v cnh
gii, tuyn trong l cc cm nh kt hp vi b binh v c gii. Nu tuyn b
binh bn ngoi b chc thng, b binh tuyn trong s da vo c gii v pht
huy ho lc ca c gii chng li i phng. Ban ngy chng phng ng
tng i rng, m n thu hp i hnh gi b mt, bt ng, bo v cho
nhau khi b ta tin cng.
Khc vi Bu Bng, Nh - Bng Trang ch ng d ngoi c thi gian
chun b (trn di mt tun), a hnh ni y bng phng nhng phc tp, c
nhiu bi tre gai dy. ch da vo t tng, thit gip, km theo ro km
gai to thnh vt cn chng lc lng xung kch ca ta. Tuy khng tht kin
c, vng chc nhng khng th coi thng, m cn phi c bin php khc
phc, v chnh l th on chin thut cm d ngoi ca ch c p dng

trong iu kin c th a hnh.

Ngy hm sau B T lnh s on hp thng qua quyt tm chin u, v
trc khi thc hin phi bo co B ch huy Min xin c tin cng.
- Bin php nh ch ng qun d ngoi c chun b nh th no? - B ch
huy Min hi.
- nh phc kch - Ti tr li.
- Ti sao? - B ch huy Min hi tip.
- iu ch ra ngoi cng s nh - Ti trnh by. B ch huy Min chun y
nhng nhn mnh - Phi khn trng, t chc tin cng sm, khng cho ch
c thi gian chun b tng vin cho l 173 Phc Vnh nh vo chin khu
. Ging nh trn Bu Bng, dng i hnh ton s on tin cng, nhng
phng chm c khc: Tp kch kt hp vi phc kch.
Trc ht phi d ch ra ngoi cng s theo k hoch ca b phn tc chin
s on chun b c chng ti nht tr thng qua. C mt ng ch trung i
trng trinh st thm nhp st hng ro km gai, c mang theo s dng sn
cc v tr cm qun, v tr tng, pho, cc mi tin cng ca ta. khi tr ra b li
ti ng ti liu (trong c bn ) quai b t ch tin l ta vo trinh st
trn a chun b tin cng, s phi thay i v tr ng qun d ngoi.
Song song vi vic lm trn, chng ti cho di chuyn i hnh s on nhch
gn v hng ch. Cc n v trin khai theo nhim v c bn c phn
cng: Trung on 1 lm nhim v ch yu t ng-bc nh ln; Trung on 2
lm lc lng d b chn ng Phc Vnh, phng l 173 phn kch. S
c iu chnh, b sung cho ph hp vi tnh hnh khi ch buc phi x dch
i hnh khi k hoch nghi binh iu h ly sn ca ta t kt qu.
Chng ti ang hi hp theo di, th c tin ng ch trung i trng trinh
st ca ta khi tr ra chng may b vng mn hy sinh! Va thng tic va lo
lng. Rt c th trn nh khng thnh, cuc hnh qun ln ca ch
c thc hin.
Trong lc chng ti ngh ti thua keo ny by keo khc, th c tin: Ti
ng bn s trn nh vn cn. ch vit th km theo thi th ng ch
trung i trng c chng a ra ng 16 trao tr ta. Nh vy l th no?
Chc chn k hoch nghi binh khng l, nhng sao ch li trao tr cho ta.
Theo php lch s hay c g y? D th no ta cng cn c phng n i
ph vi tnh th bt trc. Ti nhc anh em trong c quan s on phi bnh
tnh. Gia lc y tin trinh st bo v: c triu chng ch b mt gin qun ra
pha ty s cao su Nh , phng ta tin cng, nhng li gn ni ta lt
sn, mt thun li ngoi d tnh - K hoch nghi binh iu h ly sn ca ta
c hiu qu!.
Cc n v khn trng iu chnh i hnh, kp m 23 rng 24-2-1966 ng

lot tin cng. M u l n sng ci, KZ 75 bn dn dp vo cc cm

qun ch, tip sau l cc mi b binh xung phong. ch da vo ho lc c
gii chng tr quyt lit. Trung on 1 nh ph u, ch co cm li cc bi
tre gai, ta tip tc tin cng dng hnh thc tp kch m, vn ng truy kch
ch ban ngy. Cc Trung on 3, Trung on 1 phi t chc li i hnh, tip
tc tin cng, chia ct i hnh ch thnh tng cm nh dit chng. n ta
trng c s ch huy nh l on 1 (thuc s on l), i hnh ch b ri lon,
lng tng trc cnh nh gn khng phn tuyn ca ta, s chi vin phi pho
ca ch b hn ch.
Trn nh c lit ko di t 22 gi cho n 5 gi sng khng dt im, ch b
thit hi nng. S cn li chng dn thnh hai cm chng tr quyt lit khi
c phi pho ym tr.
Thi im kt thc n, chng ti lnh cho cc n v nhanh chng rt ra,
v tp kt a im c k hoch trc (bn b sui Bng Trang)
Nh vy l th on chin thut cm tr qun vnh ai thp ca M c
hon chnh sau tht bi Bu Bng thng 12 nm 1965 chng t km hiu
lc.
V pha ta, sau nhng thng ngy thp thm ch i, sau thi gian chun b
cng thng, cng phu, v sau nhiu bui dn ch bn bc si ni m xy dng,
cui cng chng ti tm c hng i, bng trn nh then cht Nh Bng Trang, S on 9 gp phn trc tip nh bi cuc hnh qun
ln trn hng phn cng m Ot-mo-len cho l trng yu hng bc Si
Gn. m mu nh ph chin khu ca M b mt n au ph u quan
trng, nh hng xu n cc cuc hnh qun tip sau trong khun kh mi
tn th hai phng ra pha bc Si Gn.
Ngy 7-8-1966, tng Ot-mo-len t lnh qun i M Nam Vit Nam li
huy ng l on 2 thuc s on 1 b binh, tiu on c nm vo cuc hnh
qun Thnh ph bc tip tc m mu nh ph chin khu .
Cuc hnh qun y tham vng ca ch c tin hnh sau khi chng ta
thnh lp B ch huy tin phng thng nht (5), c k hoch chin u
phi hp c bn ba th qun bo v chin khu nu ch nh vo vng t
thnh ny.
Cuc hnh qun din ra ng nh phn on ca ta, v ta c phng n ch
ng phi hp chin u bo v cn c. S on 9 c ng nh ch vng
ngoi theo phng n phn cng. Nhng nh ch vo u dit c ch,
gy rung ng chung n cuc hnh qun, l nhng vn chng ti suy
ngh tm bin php c th. T nhng d kin c, t ngun thc hnh trinh
st thc a, B t lnh s on quyt nh tp kch qun ch s cao su Ph
Lng, dc B Thc trn ng 16, v khu vc Bu Sn ni ch cm li

ngy 16 thng 3. Cc trn tp kch vo nhng v tr trng im vng ngoi,

nh thit hi mt tiu on M, mt tiu on qun c, bn ri nm my
bay ln thng; ng thi h tr lc lng v trang a phng nh ch t
vng trong nh ra, t hiu qu nh ti cn c qun y, cc lc lng bo v
khu loi khi vng chin u 60 tn M.
Cuc hnh qun Thnh ph bc ca M khng t c mc tiu. y l
mt trong nhng th nghim ln u tin v kh nng bo v cn c ca ta
trc cuc hnh qun ln ca qun vin chinh M.
Trong cuc phn cng chin lc ma kh ln th nht, trn chin trng
ng Nam B, M phng ra hai mi tn tm dit thc hin khng ng thi.
Sau khi mi tn mt nh ra ty-bc Si Gn b tht bi, M dn lc lng
chuyn sang mi tn hai nh ra pha bc Si Gn, ni y c cc chin khu
lu i ca ng Nam B, ni c S on 9, S on 5 ang ng chn theo
dn th, ci th ca Trung ng Cc, Qun u v B ch huy Min, sn
sng nh ch khi chng liu lnh phn cng.
Qun trit t tng ch o c tnh ton chiu su v c tm nhn i trc ca
cp trn, S on 9 chuyn qun theo tr tnh trc, dng li nhng im
chc chn s xy ra nhng trn ng ln, khng ri mnh mnh, khng
chy theo cc n v hnh qun ca ch, m tp trung vo nhng ni c gi
tr chin lc, chin dch, nhm vo nhng n v mnh nhng li th yu,
c s h thc hnh tin cng.
Sut thng 1 n ht thng 3 nm 1966, chng ti trin khai nh nm trn
tin cng, trong bit tp trung vo nh thng trn then cht Nh Bng Trang, ph th on chin thut nham him ca ch, cm tr qun
vnh ai thp, gp phn nh bi mt bc quan trng cuc hnh qun trn
khu vc m M gi l trng yu hng bc Si Gn; ng thi tham gia th
nghim c hiu qu v kh nng bo v cn c ca ta trc cuc hnh qun
Thnh ph bc ca ch vi tham vng dit c quan u no min ng (6),
ph nt vng trung tm chin khu .
Trc ht do chng ti qun trit t tng ch o ca Trung ng Cc, Qun
u v B ch huy Min, c nhng tm ti trong vn dng. Trong chin u
pht huy c tinh thn dng cm v mu tr, bit phi hp cc lc lng v
trang a phng, nh m tp trung c lc lng, thc hin nh ln.
Vic S on 5 ng qun hng ng v ng-nam Si Gn vi nhng
hot ng xut sc gy nhiu thit hi cho ch, lm ph sn k hoch gii to
ng 15, sng Lng Tu, ht mt s lc lng quan trng ca ch vo
hng ny, to iu kin thun li cho S on 9 ng hng bc hon
thnh nhim v, c Trung ng Cc, Qun u Min nh gi cao thnh
tch ng gp ca cng trng 9 (tc S on 9). Cn b v chin s ca cng

trng phi thy ht gi tr ca s thnh cng ny quyt tm, tin tng cao
hn trong nhim v sp ti (7).

Ch thch:
(1) S on b binh s 1 mang tn Anh c thnh lp nm 1917, qun s
17.530 tn, bin ch ba l on, nm tiu on pho binh 105 v 155 ly, mt
tiu on v hai i i khng qun (c ng ng khng) n Bin Ho
ngy 2-10-1965.
S on b binh c gii s 25 mang tn Tia chp nhit i thnh lp nm
1941, tham gia chin tranh th gii ln th hai chin trng Chu - Thi
Bnh Dng v chin tranh Triu Tin. y l s on c bin ch mnh,
gm 12 tiu on b binh c gii, ba tiu on thit gip, su tiu on pho
105 v 155 ly, mt tiu on khng qun v nhiu n v bo m khc. Qun
s 17.665 ngi.
L on 173 khng vn (c ng bng my bay ln thng) bin ch 4 tiu
on b binh, 1 tiu on pho 105 ly, s qun 4.313 ngi, n Bin Ho
ngy 5-5-1965.
(2) Cc bin php chin lc ca M thc hin trong cuc chin tranh
xm lc min Nam Vit Nam: Bin php chin lc tm dit p dng t
khi u chin lc chin tranh cc b n ht ma kh ln th nht, bin
php chin lc hai gng km c p dng t cuc phn cng chin lc
qut v gi c Abram thay Ot mo-len xng p dng t Xun 1968.
Cc bin php chin lc qun s ca M nhm hai mc tiu c bn: tiu dit
lc lng v trang cch mng v ginh dn, chim t.
(3) Ngy 8-1-1965, tng Ot-mo-len huy ng trn mt vn qun thuc s
on b binh s 1 Anh c , s on b binh s 25 Tia chp nhit i
cng vi 200 my bay, 600 xe qun s, 100 khu pho ym tr m cuc hnh
qun Ci by nh vo bc huyn C Chi, H B (Bn Ct) nm trong
khun kh m tn th hai nh ra hng ty, ty-bc Si Gn.
(4) Khi Php lp n in cao su y c xy dng mt cn nh cho bn
qun l gip vic ch . Ngi nh gch lp ngi ni bt trong mt khu vc
rng cy m u, quanh ch l nhng tp lu, ln tri xiu vo, lp th c
cy tm b. Dn phu trong vng theo mu sc m gi l nh , sau thnh tn

a hnh, mc du n nay ngi nh khng cn na.

(5) Theo ch th ca Trung ng Cc, thng 2 nm 1966, B ch huy tin
phng thng nht c thnh lp: Hong Cm ch huy trng, L Vn
Tng chnh u, Hong Th Thin ph chnh u, Hng Lm (Qun khu 7) ch
huy ph; ch huy thng nht cc lc lng v trang (s on 9, lc lng v
trang tp trung v du kch c quan B t lnh Qun khu min ng, tiu on
Ph Li) chin u hng bc Si Gn, bo v chin khu .
(6) C quan Khu u v B T lnh Qun khu 7 ng khu vc C inh thuc
a bn chin khu .
(7) nh gi ca Trung ng Cc v Qun u Min v hot ng ca s
on 9 trong ma kh 1965-1966 - Ti liu lu tr ti s on 9.

Chng 12

Thi tit v nhng cuc hnh qun c mi quan h mt thit.

Trong khng chin chn nm (1945 - 1954), cc cuc hnh qun cn qut ln
ca qun i thc dn Php v nhng ma hot ng qun s ln ca qun i
ta u ch yu din ra trong thi gian t thng 10 nm trc n thng 4 nm
sau; chng hn cc binh on ch lc ca ta trn chin trng Bc B hi
lin tc m cc chin dch ln nh chin dch Thu ng (1947), chin dch
Sng Thao, Sng L (1949), chin dch Bin Gii (1950), chin dch Trn
Hng o, Hong Hoa Thm, Quang Trung, Ho Bnh, L Thng Kit
(1951), Chin dch Ty Bc (1952), Chin dch in Bin Ph (1954). Cc
cm t Hot ng qun s Thu - ng, Chin dch Thu - ng tr thnh
thut ng qun s quen thuc ch cc chin dch qun s ln din ra vo lc
ma ma kt thc, ma kh bt u, thi tit kh hanh, cc sng sui nc
cn dn, d qua li.
chin trng ng Nam B, vo giai on nh M cng din ra nh th.
Qun i vin chinh M cng c trang b phng tin chin tranh hin i
cng rt coi trng yu t thi tit - cm t phn cng chin lc ma kh
xut hin cng bi l phi tn dng ti a yu t thin thi, khng c ma bo,
ng s kh ro, sng sui cn kit, bu tri quang my.
Vi ta cng th, tuy trang b khng nhiu, khng hin i bng qun i M,
sc c ng v phng tin vn chuyn vn ch yu da vo i chn v i
vai ca con ngi, nhng vn rt cn n ma kh, ma l tng cho cc hot

ng qun s.
Thng 5 n, nhng cn ma u ma p n, cnh sc ng Nam B thay
i theo chu k. Khng phi con ngi thy d chu, m c mt t, cy ci
cng i thay, vt sng li, vn nhanh. Nhng i vi hot ng qun s th
ma li l nhng tr ngi. Ma lm sp hm ho, ma cn k hoch vt
sng, gy kh khn cho vn chuyn, tip t, ma gy m t, pht sinh bnh
tt, sc khe gim st, qun s thiu ht v bit bao nhiu kh khn khc ny
sinh.
Sau thi gian lui v khu vc sui Bng Trang ngh ngi cng c rt kinh
nghim, s on c lnh ca B ch huy Min: chun b nhn k hoch hot
ng qun s ma ma! Chng ti khng ngc nhin khi nhn in ca Min,
bi s on nhiu ln t nh khng th c chin tranh theo ma.
Cng vo mt ngy ma, chng ti n anh Trn Vn Tr thay mt B ch huy
Min xung lm vic vi s on.
Sau t pht thm hi, anh Tr vo vic ngay. Tt c chng ti u nh hm h
n ch. Cn anh, m u khng phi l truyn t mnh lnh, k hoch tc
chin chnh thc, m l kin trao i thm d, khin chng ti ng ngng,
kh hiu?
Anh ni:
- D kin ca B ch huy Min nh tranh th thi c tip tc m t hot
ng ngn tin cng vo mc tiu gn Cn c Phc Vnh.
Mi ch n y m mi ngi th pho xua i ci ch i nhng ch cho
nim vui n nhanh. V s trng hp gia nh ca trn vi nguyn vng ca
di. Bi Phc Vnh l cn c nm trn a bn hot ng ca S on 9,
chnh n gy cho chng ti nhiu kh khn, c lc tng nh nhim v
phi b d. Nh thng 6 nm 1965, khi cn c ng Xoi b S on 9 tin
cng, th t Phc Vnh, l on d 173 m ln chi vin, nhng b ta chn
nh, chng phi rt tr li; nh trong trn tin cng cm d ngoi qun M
Nh - Bng Trang va ri, cng phi dnh lc lng chn vin t cn c
Phc Vnh.
Nhng ch vn cha t b nh, chng tip tc cng c Phc Vnh t mt
cn c d chin lc u thnh mt cn c thuc loi ln, c cng s vng chc
uy hip Chin khu , bo v sn pha ng ng 13 on t Hn Qun
i Lc Ninh, lm bn p m rng vng kim sot ln tn ng Xoi, Phc
Long, ln chim vng su ca ta.
V vy ch trng tin cng cn c Phc Vnh ca B ch huy Min l rt
ph hp vi yu cu thc t. Chng ti mun bit thi gian thc hin cng
sm cng tt?
Nh c g kh ni, va ho vo ci khng kh vui v, si ni ca bui trao i,

va nh n o, thm d, pht im lng tri nhanh, anh Tr mi chm ri ni Him mt ni l lng thc d tr y cn, v ch chn ta bin gii
pha bc khng chuyn xung c!
Mi quan h gia chin u v bo m hu cn li c th hin r nt, bng
xng bng tht. Khng th ni hu cn l pha sau, l yu t bo m sau cc
yu t khc. ng cha ta ni thc tc binh cng, l rt ra t thc tin ca
nhim v gi nc tri qua my nghn nm.
gii to khng kh im lng, anh Tr ni:
- Tnh hnh nh vy, anh Nm mun mang b i i u m nh c gic
th c i!
- Ra Bc c c khng? - ti hi vui.
- c ch sao - Anh Tr ci, li tip - Nhng ngoi cn lc lng phng
khng, cn my bay, tn la, u c cn b binh - coi chng ra b y!
Khng kh bng vui hn ln, ci yn lng tan nhanh, cuc trao i li tr v
tinh thn nghim tc v thc t. Li anh Tr ni trc:
- Chuyn vui nh vy ri, by gi ta vo vic.
Nh vy l k hoch tin cng Phc Vnh vi mc ch tiu dit sinh lc
ch, ph th phn cng, thu ht v phn tn khng cho chng tp trung lc
lng nh ln Lc Ninh, ph c s kho tng ca ta trn , phi chuyn
hng:
- Lc lng v trang a phng vn t chc bm tr quanh cn c Phc
Vnh, tin cng ch bng nhiu hnh thc thch hp nhm tiu hao, gy cho
chng bt n nh, ch lo vic phng gi nh.
- S on 5 tr nh ch hng ng, ng-nam Si Gn, ch yu trn a
bn Long Khnh - B Ra.
S on 9 c thm trung on 16 (va t min Bc vo tng cng) ngc ln
pha bc lm nhim v ch yu trn hng Lc Ninh, ph th bao vy ca
ch, bo v kho tng. thc hin nhim v, cn p dng bin php tin
cng bng sc mnh (c c ci 120 ly) dit tri bit kch Lc Ninh, cu vin
ng b, ng khng, dit sinh lc ch, to khu quyt chin Lc Ninh Bnh Long.
Qun trit nh ca B ch huy Min qua anh Tr truyn t S on 9 khn
trng ln ng. Cuc hnh qun kh vt v t min ng chng c ma
no u i i vi ngi lnh. Nng th bi lm, ma c ci kh ca ma.
ng trn, bt dnh tng nh mt t c g va y va nu con ngi li,
i mt v th n nhanh vi mi ngi.
Chng ti n khu vc Lc Ninh vo mt bui chiu p tri, t ma tm t
va chm dt. Ngay m B t lnh s on hp bn k hoch chun b
chin u. Trn c s tnh hnh nm c, qun trit nhim v ca B ch huy

Min, s on c mt k hoch tng th bc u, lm nh hng cho cc

n v trin khai chun b c th. Dng sc mnh ca c xung lc v ho lc
tin cng vo mc tiu ch yu tri bit kch bc Lc Ninh; ng thi b tr
mt lc lng mnh khc sn sng nh vin ng b v ng khng, ch
yu l ng b.
K hoch nu ra c cc ng ch trong B t lnh S on tho lun, nht
tr thng qua. Cha trin khai c th nhng trong chng ti u thy c ci g
sun s, nh im, dit vin nht nh s din ra. Cc kho tng ca ta s c
bo v c trc v sau chin dch. Cho d c din bin phc tp, chin dch c
th phi ko di th vi iu kin c th Lc Ninh lc chng ti vn c
kh nng nh di hi, v th ca ta vng, c c mt vng rng ni lin hon,
ko di n Phc Long, u l c s ca ta, ch kh thc hin th on
chin thut bao vy vu hi chia ct. Kh nng to ra khu quyt chin im Lc
Ninh - Bnh Long s tr thnh hin thc, gp phn ph th phng ng ca ch
khu vc Lc Ninh - Hn Qun.
Ci ngy N ang xch gn th tnh hnh li c du hiu r ngot. ch pht hin
S on 9 hin ng chn Lc Ninh sau khi ng u vi chng trn
Nh - Bng Trang, C inh, Dc B Ngha. Tng hai sao -puy, t
lnh s on b binh s 1 Anh c trin khai cuc hnh qun En Pax a l 3 ln Lc Ninh mang theo c cng s lm sn lp tuyn phng
th, thc hin chin thut d phng ph cuc tin cng Lc Ninh ca ta.
Bu tri, mt t vng Lc Ninh bng si ln trong khng kh c lit ca chin
tranh. loi my bay, pho by oanh tc bn ph hu dit cc cnh rng
nghi ta tr qun, cc ng ng, k c ng mn nghi ta li dng tin qun.
Lc ny khng phi lc tm nguyn nhn v sao l m l lo sao i ph tc
th trc tnh hung gay cn ny. Tip tc thc hin nh k hoch vch?
Khng c, v ch tng cng lc lng b tr li th phng ng, t chc
thnh cm hnh qun ln, sn sng phn kch, ph cuc tin cng ca ta.
Mt cuc hp B t lnh S on c triu tp ngay sau khi B ch huy
Min thng bo chnh thc l ta b l, ch tng cng lc lng ln Bnh
Long, Lc Ninh phng. Thnh thong ni chng ti ngi hp li rung ln
nh ng t, bo hiu my bay B.52 ang tri thm rt gn. Ri tri li
ma, nhng trn ma thot n thot tan o o trt nc, khng tng bt, ln
tri no chu ni, qun o mi ngi lc no cng sng nc.
Theo s phn cng, ti trnh by nhng suy ngh ca mnh.
- Nh vy l k hoch chin dch ta ang trin khai phi hu b, v nu tip tc
chng khc no ta hc vo ! Theo ti, mc ch chin dch khng thay i
nhng phi thay i ton b bin php, coi nh lm li t u, t khu vc tc
chin, hnh thc chin thut, t chc ch huy, bo m chin u. T tp kch

nh ch trong cng s, chng ta chuyn sang phc kch nh ch trn

ng giao thng, nh ch ngoi cng s.
- Rt khi Lc Ninh? - C kin chen vo.
- ng, chng ta s rt khi Lc Ninh, chuyn i hnh s on v ng chn
khu vc quc l 13. V mun ph nh tin cng ca ta, ch phi tng
vin a pho ln v tng thit gip ln Lc Ninh, km theo l khi lng ln
n dc v lng thc. Tn km my chng cng lm, v qun cng t M
khng th nh trn theo kiu con nh ngho. Tt nhin ch phi da vo trc
ng giao thng thc hin m mu ni trn, l quc l 13. Theo tin
mi nhn, ch ra lnh bo ng i vi trung on thit gip, c phng
n sn sng a trung on ny ln tng cng khi Lc Ninh, Hn Qun b
tin cng.
V vy gii php thch hp vi chng ta lc ny l chuyn sang nh giao
thng, l t b dng chuyn sang ch ng trn hng khc. V mt ch quan,
ta c trang b B40 t min Bc mi chuyn vo. Tuy cn t nhng bit
cch t chc vn pht huy c hiu qu ti a ca loi v kh chng tng gn
nh m li hi ny.
Cc anh trong B t lnh S on u nht tr vi nhng vn ti trnh by
trn, v thng nht mt s vic cn lm ngay:
- Khu vc trn a nh giao thng ch l on quc l 13 t ngang ng ba
ng Tm n bc Chn Thnh.
- Nghin cu trn bn quyt nh nhng im c kh nng xy ra trn
nh; ng thi t chc i trinh st thc a xc nh trn a phc kch c
th v d kin cc ni ch dng li ng qun d ngoi c k hoch ch
ng tp kich khi tnh hung xut hin.
- Bin php chin thut l phc kch nh giao thng, tp kch khi ch ng
qun d ngoi, pho kch tiu hao nhm lm t lit giao thng, ph m mu
ch ly Lc Ninh lm bn p nh ph cn c, kho tng ca ta t ngbc th trn gip bin gii Campuchia.
- thc hin la ch, ta va tung tin va tip tc mt s ng tc gi
ch tin rng ta vn tip tc trin khai lc lng nh Lc Ninh, buc ch
phi a c gii ln tng vin, ta c iu kin dit chng nhng trn a by
sn; ng thi t chc tin cng ch mc va phi, tiu hao ch, gy p
lc v tm l, buc chng phi tng cng phng th, t b nh nh nng
ra ngoi vi.
- Phn chia lc lng: Trung on 1 va nghi binh va chun b sn sng khi
c thi c tin cng, ch yu l tri bit kch; Trung on 2 lm nhim v ch
yu nh phc kch trn ng 13, v trung on ny qua trn phc kch nh
thng on xe c gii M Cm Se (20-l-1965) kp thi rt kinh nghim,

trnh t chc ch huy, trnh chin thut vn ng phc kch nh xe c

gii ch ca cn b chin s c nng ln c v nhn thc v thc hnh;
Trung on 3 lm lc lng d b.
Ti mun dng li k cng bn c v ni vt v v tinh thn vt kh ca
Trung on 2. Trong giai on chun b chin u, vi nhiu thay i, trung
on vn c mt a im quy nh trc thi gian. Ngy 17 thng 5 t Sc
Con Trng chuyn sang pha bc thc hin phng n nh Lc Ninh, th
trung on c lnh chng cn. Ngy 21 thng 5 k hoch chng cn va xy
dng xong th ngy 22 thng 5 c lnh chuyn hng hot ng sang ng
13 lm nhim v nh giao thng ch. Ngy 23 thng 5 ton trung on hnh
qun n a im tp kt sui Bng Xm cch ng 18 nm ki-l-mt,
lin bt tay vo xy dng trn a phc kch theo phng n tc chin mi ca
s on.
Gia thng 5 sau khi i trinh st thc a trn hai on ng Lc Ninh - Hn
Qun, Hn Qun - Lc Ninh, B t lnh s on hp trao i, quyt nh chn
trn a phc kch l on ng t ng ba Cy a n bc cu Cn m (di
3,5 ki-l-mt) thuc x Tn Khai.
Nh vy l im tc chin nm kp gia hai cn c qun s mnh ca ch l
tiu khu Hn Qun v chi khu qun s Chn Thnh. Nu trn nh xy ra th
kh nng chi vin bng khng qun, nht l bng b binh v pho binh, xe
tng, thit gip ca ch s xy ra vi lc lng mnh v nhanh. Nhng chng
ti vn chn v mt ng y hp, gia on phc kch c hai u cu b
h hi, ch c sa nhng khng bo m, li c hai sui Tu , Cn m ct
ngang y nc v ang l ma ma, khi qua tc xe phi gim, d b ta
chn u, kho ui i hnh b n tc. y l im yu c bn ch khng th
khc phc c, cn ta th c iu kin li dng lp trn a him thc
hnh tin cng tiu dit sinh lc ch.
hn ch sc t kch mnh, sc c ng cao, kh nng chi vin nhiu v
nhanh ca ch, chng ti nhn mnh vi Trung on 2 l, cn c ng nhanh,
nh qun vin v qun thot ly ngoi cng s l chnh.
Nu cc trn Bu Bng, Nh - Bng Trang t chc tin cng theo i hnh
s on, nhm to u th lc lng vo mt trn then cht dt im nhanh,
th trong t hot ng ny chng ti li ch trng ly cp trung on lm
n v tin cng theo k hoch chung ca s on, nhm cng mt thi gian
to th nh ch trn nhiu hng, nhiu mc tiu, nhiu yu cu c th, phc
v nhim v chung ca chin dch. T kinh nghim trn nh xe c gii M
Cm Se, trn khu vc phc kch di gn 4 ki-l-mt, s on ch o Trung
on 2 a ton b lc lng ra pha trc, hnh thnh th chn u, kho
ui, t ph khc gia, ch mt i i lm lc lng d b. S d phi

dn mng lc lng, nhng c trng im nh vy cn do cng phn kch

ca M mnh hn nhiu ln cng phn kch ca Php trong thi k khng
chin chn nm. Ngay trn on ng ny c tin l mi khi mun tng
vin cho Hn Qun, Lc Ninh, M phi t chc tng on xe ln, trc khi
xut pht, chng dng khng qun, pho binh bn ph nh n hai bn
ng (t mp ng ra 200 - 300 mt) sau lc lng tun ng trin
khai b tr cht sn cc khu vc h tng cho xe qua.
Ngy 25 thng 5, Trung on 2 hon tt ton b cng vic chun b chin u,
k c lm ng xut kch ra v tr xut pht xung phong cch ng t 200
-500 mt, nhng phi ch 15 ngy sau mi c vic lm. Tht ra th khng
ring cn b, chin s Trung on 2 bn chn, mong i, xut hin c nn
nng, thiu tin, m c B t lnh S on chng ti cng c chung tm trng
nao nao, lo lng: hay l li b l, ch phng? Nu vy th x l th no? S
on cho kim tra, cha thy c hin tng l t pha ch quan trung on.
Hai mi mt ngy m qun ch gic, phi chu ng gian kh, ch c cm
vt vi nhm mui trng, anh em vn kin tr.
Mt khc, anh em vn tha thit ngh trn chuyn hng khc, s nm mi
y l tht nghip; ngay trong cn B ch huy cng c ngi tnh chuyn
nh vy. Trn nh cha xy ra m vic theo di, lnh o t tng cn b,
chin s Trung on 2 khng km phn vt v, cng thng! Ngay c trong lnh
o, ch huy s on xut hin s nn ch, mun xoay hng nh s mnh
chn im lm, tnh ton, phn on ch c ci g cha st?
K ch tht xo quyt. Trc khi khi s chng thm d nhm nh lc phn
on ca ta v thi im hnh qun c th to bt ng n pht cht, khi ta
bit th mun. Tm gi ngy 8 thng 6, ch xut hin cu Tn Khai
sa cu. 12 gi 40 pht, theo tin k thut, c on xe ch t Hn Qun
xung, ta vn ng ra ch c ba xe Jeep nn khng n sng. Sau lc 15 gi
nhn c tin k thut bo c on xe ch xut pht t Chn Thnh i Hn
Qun, ton b i hnh trung on nhanh chng vn ng ra v tr xut pht
tin cng, tt c u sn sng. Nhng mi x chiu, qun ca i i A, tiu
on 1, trung on k binh s 4 cng xe tng v xe bc thp di chuyn t
trn ng 13. Khi on xe di chuyn qua Tu tin v Hn Qun th b
Trung on 272 (tc trung on 2) phc kch.
Xe tng dn u i i A b sng khng git bn trng. Cn on qun pha
sau b t lit. Vit cng (tc Qun gii phng) tin cng cc xe mc kt gia.
Trn c chin din ra trong 4 gi i i A b loi khi vng chin (1).
Trn y l mt on tng thut tm tt ca tc gi M Xten-tn v trn Cn
m. Cn thc t th gay go hn nhiu.
Nhng ngy ch ch cng, khi ch n, bn cnh ci mng ch trng

k, ci lo li p n: Trc ht lm sao ko cng i hnh hnh qun ca ch

lt vo trn a phc kch ca ta, khng cho chng sng chung khi ta n
sng. Sau ny khi chin dch kt thc, v tng kt rt kinh nghim, nghe cc
ng ch ch huy trung on 2 bo co din bin mi thy ht c tnh phc
tp ca trn ng . Khi s on thng bo - lc y l 15 gi 20 pht on xe
ch xut pht t Chn Thnh ln Hn Qun, mi pht sau nghe r ting
ng c, cn b, chin s ca trung on mi thc s phn khi. Mi ngi
th pho nh nhm. i u l chic M.41 en tri nh con b hung, tip n l
M.113, cch nhau mi xe 50 mt, tc chm, t ra thn trng.
Theo ng k hoch, khi on xe n cu Tu , cng binh cho n mn
H.10, xe ch tng tc, nh trnh nguy him. Khi chic xe th 17 lt vo
trn a, i i 1 (tiu on 4) n sng, pht u dit mt M.41, 20 pht sau
dit thm 4 chic na, c on xe phi dng li. Nhim v chn u ca tiu
on 4 hon thnh. Hn mt gi sau trn hng tiu on 4, tiu on 5
u hon thnh nhim v. Cng ti y mt tiu i ca ta phc nh bt ng,
bt c mt xe M.113, ch b chy, nhng my vn n. Bit xe cn tt, mi
ngi nhn nhau tht vng v khng ai lm ngh li xe (sau chin dch nh
giao thng ny, B ch huy Min in ra B Tng Tham mu xin b sung lc
lng bit li xe vn ti qun s v c xe tng, thit gip c ngi x l khi
c chin li phm thuc loi cao cp ny).
Nhng tnh hnh bng chc tr nn phc tp. ch t pha sau (Chn Thnh)
t chc thnh hai cm ln phn kch khu vc Tu . Trung on phi a
lc lng d b (tiu on 6) vo chin u nam, bc Tu . 17 gi, by xe
M.41, M.113 t Chn Thnh ln, thc thng vo trn a ta khu vc ng ba
Cy a, ta dit 4 xe, cn 3 xe qun nhau vi b binh ta, chng chy thng v
Tu hp im vi ng bn t Tn Khai nh xung. Trn c chin din ra
trong 4 gi lin, nh ch tha nhn (t 15 gi n 18 gi mi kt thc).
Thng nhng khng trn vn, lc lng kho ui mng, li thiu lc lng
d b mnh, khi ch tng vin ta x l lng tng, khng kp thi, n sng
khng ng lot, mt s xe ch c iu kin quay li cm thnh hnh vng
i ph. Phi pho ch bn d di, ta t chc rt cha nhanh nn b thng
vong.
Nhng trn thng trong chin dch nh giao thng ch trn ng 13 gy
cho M nhiu lng tng trong m mu m cuc hnh qun d phng nhm
ph cuc tin cng ca ta, to cho nhng trn thng tip sau ca s on
trong t hot ng ma ma, li xy ra a im khc.
l trn phc kch ch trn khu vc cu Cn L m ch gi l trn Srok
Dong - l mt trn nh c in trong chin tranh Vit Nam (2).
Cn L cng l khu vc nm trong k hoch tng th nh giao thng ch

trong t hot ng ma ma ca s on.

Nhng khi xy ra li l trn phc kch hai chiu, khng phi ch nh ch t
Hn Qun ln m cn tin cng ch t Lc Ninh rt v.
Chiu 27 thng 6, s on c tin trinh st k thut ca Min: mt on xe
c gii ch ang chun b xut pht t Hn Qun ln n qun M rt t Lc
Ninh v theo ng 13. Nh vy theo phn on ca s on, cuc hnh qun
d phng En Pa-x ca ch b ph sn, m mu ph cuc tin cng ca
ta tht bi, chng thy khng th tr li v ng 13 ang tc nghn on
va xy ra trn nh ca Trung on 2: cu Cn m. Vic vn chuyn v kh,
n dc, nhu cu hu cn cho lnh M gp nhiu tr ngi.
B t lnh s on hi quyt nh: y l trn nh do s on trc tip ch
huy, s ch huy t im cao 124, lc lng s dng:
- Lnh cho Trung on 1 tm ngng k hoch tin cng Lc Ninh, chuyn
sang nh phc kch on xe c gii ch t Hn Qun ln.
- Trung on 2 nh ch phn kch pha sau.
- Trung on 3 nh ch b ng khng (rt kinh nghim trn Cn m,
S on nhn nh - Th no ch cng s dng s trng ca i qun cng
t - s b ng khng khi b nh cu nguy cho b binh).
- Phng chm tc chin, nh nh ng thi chun b nh ln, chn dit b
binh, c gii ng thi nh ch b trc thng.
Trong qu trnh trao i k hoch tc chin, mt vn ni ln l b tr th
no. y ch cch chi khu qun s Lc Ninh c 7 ki-l-mt, khng c a
hnh trung bnh nh Cn m, rng tha, ng trng, phn ln l cy da
nc mc xen vi c le. T v tr tp kt n khu chim lnh phi vt qua ba
con sui kh khn trong c c ng v giu qun. V vy phi b tr th trn
vn ng phc kch.
kin khc (ch yu ca phi qun s) th ngc li. Lm nh vy khi tip
cn ch b trng tri, khng an ton, rt phiu lu.
y l vn t tng chin thut, c nh hng trc tip n trn nh nu
khng c gii quyt.
Sau khi trao i thng nht kin, B t lnh S on phn cng ti thc
hin. Trc ht cn gp cc ng ch cn b ch cht cp trung on trao
i thng sut, kt hp vi bn cng vic chun b c th va tranh th c
thi gian va gii quyt vn c chiu su, gn vi thc t.
Trn a phc kch gn hay xa khng theo mun ch quan, cng khng th
cng nhc vi iu hc. N ph thuc trc ht vo nhim v chin dch,
vo yu t a hnh, vo i tng ch c th m ta c nhim v xo s.
Chng ta chn Cn L lm trn a phc kch nh qun dch t Hn Qun ln
n qun t Lc Ninh v, nhm thc hin mt trong nhng nhim v c bn

ca chin dch nh giao thng ch. Nu tha nhn ch c Cn L mi l trn

phc kch th hai th phi chp nhn bin php chin thut vn ng phc
kch, v c im a hnh ni y quyt nh. Tin cng hay phng ng, tp
kch hay phc kch u c chung mt yu cu l to th bt ng. Cn L, to
yu t bt ng chnh l phi b tr trn a phc kch t xa, thc hin bin
php chin thut vn ng phc kch (y khng phi l iu mi, n c
p dng trong thi k khng chin chn nm trn chin trng ng bng Bc
B).
Tt nhin l vic c ng v giu qun kh, nhng nu chng ta c bin php
ngu trang kho, xy dng cng s tt, xut kch ng lc, ta s vo th bt
ng, trn tm cao tin cng ch tm thp, phi lng trn trng trng di hn
3 ki-l-mt ta tiu dit.
Lc nu vn tranh lun th gng, tng nh khng c li thot. Nhng khi
trao i c l c tnh, kt hp c thc tin nhng trn nh trc , th t
tng thng sut, cng vic chy u. xin tr li trn Cn L. Sau khi bn bc
nht tr, cc ng ch trung on 1 khn trng bt tay vo thit b chin
trng, xy dng hm ho cng s, theo yu cu vn ng phc kch; lm n
u tin hnh ngu trang n , thc hin nghim k lut gi b mt. Nhn
lnh chiu 27 thng 6, Trung on 1 va hnh qun, va lm cng tc chun
b; n m 29 thng 6 hon thnh, vo chim lnh trn a, tt c u sn sng
th sng hm sau 30 thng 6 bc vo chin u, khi mt on xe ch t
Hn Qun tin ln hng Lc Ninh; khc vi Trung on 2, thi gian ch i
qu lu.
Phi dng hnh thc vn ng phc kch, nhng do c bin php bo m tt,
Trung on 1 ngay t u nh ch trn th b tr thch hp, gy cho
chng nhiu thit hi. Khi trn chin u xy ra, i hnh ch b chn u
kho ui nh thn rn b qun, khc on ra, on co li, l lc t v tr xut
pht xung phong cc n v Trung on 1 vn ng ra, B.40 cch 50 mt,
KZ cch 100 mt l c ly thch hp dit ch.
Vic chn u kho ui, chn ch t Hn Qun ln din ra n khp, i hnh
hnh qun ca ch b n, to thun li cho ta tin cng tiu dit chng. S
chng tr c nhng khc vi Cn m, ch l lc lng ti ch, s cn sng
st cm li, da vo v thp ho lc chng tr yu t, tuyt vng, ch c th
trng ch vo qun b ng khng.
Ch huy s on chng ti va trao i nhn nh nh th, th s tht xy ra
ng nh nhn nh. Gn gia tra bu tri trong, quang my, t pha Hn
Qun c ting m vng n mi lc mi gn, lin nhiu my bay ln
thng xut hin. Chng qun xung ty-nam trng B Nghi, thc hnh
phn kch nhm y li p lc ca ta ra xa. Cuc chin u tr nn gay go,

phc tp. Mi 19 gi khi mt tri gn tt, trn nh mi kt thc. Trung on

1 va nh ch ti ch va phi chng vi qun tng vin b ng
khng, tuy thng li nhng cng b thit hi.
Mc du rt thng cm vi cp di, nhng ti vn gi in xung nghim
khc: Trung on 3 xut kch chm v s ch huy khng ra st mt dng, mt
thi c nh ch, nn trn nh khng kt thc nhanh gn, ko di, gy thm
kh khn cho cc trung on bn.
Cc ng ch trong ban ch huy trung on 3 chng nhng khng phn ng,
tri li thy r khuyt im ca mnh gy nh hng n nhim v chung nn
nghim khc kim im rt kinh nghim, tch cc sa cha, khng cho
khuyt im ny ti din. C ng ch khc v n hn.
Mc d ch b n au, vi gn 80 xe tng, xe bc thp, hn 600 lnh M
thuc s on 1 b cht v b thng sau hai trn ng vi ta Cn m,
Cn L, nhng chng cha chu t b con ng 13, v y l ng tip t
chnh cho Bnh Long, Lc Ninh. Chng vn phi a thm lc lng v
phng tin chin tranh ln cng c cc cn c Hn Qun - Chn Thnh,
Minh Ho nhm bo v tuyn phng th bc Si Gn.
trnh b ta phc kch, ch tng cng tun tra, nghi binh nh lc hng;
dng bom pho dn ng, ng thi chng cn tm thm ng khc,
thng xuyn thay i quy lut hnh qun. Ngoi ng 13, ch cn s dng
ng ni lin Hn Qung - Minh Ho. y l con ng c o nm
gia ng 13 v sng Si Gn nn vic che giu lc lng v vn ng phc
kch ca ta gp nhiu kh khn.
Thy nhng triu chng chng ang chuyn i hnh hnh qun sang ng
ny, B t lnh S on trao i v i ti thng nht quyt nh khc phc
mi kh khn, khn trng hnh thnh th trn phc kch, sn sng nh ch
khi chng m cuc hnh qun, vi lc lng phn cng nh sau:
- Trung on 2 c tng cng mt tiu on ca trung on 16 lm nhim
v ch yu.
- Trung on 1, trng on 3 lm nhim v chn vin pha sau.
Ngy 28 thng 6, Trung on 2 hon thnh cng tc chun b, b i tin vo
v tr xut pht tin cng. Nhng mi mi ngy sau (8 thng 7) trn nh mi
xy ra. Phi ch lu nhng Trung on 2 c kinh nghim ch di ngy
trong trn Cn m, anh em nhanh chng thng sut, khng xut hin t
tng nn nng.
Mc du c nhiu vic lm nh lc hng i phng, mt khc rt kinh
nghim tht bi Cn m, Cn L mi y nn khi khi s ch vn rt thn
trng a b binh cht gi dng ti a ho lc pho binh, khng qun dn
ng.

Ngy 9 thng 7, sau ba ting bn ph hu dit cc vt rng hai bn ng,

on xe mi vt qua cu Xa Ct.
y l trn ch chun b ho lc ko di cha tng c trc .
Ngi s ch huy chng ti thy nh c la t trong lng, nghe m thanh
bom n lin tc t pha Trung on 2 di v m ng ngi khng yn! Mc
du tin tc t trung on vn c u n bo co v s on qua mng li
thng tin. Kin tr c n p, ch bt u dn xc n. iu ch yu
m chng ti nhc Trung on 2 lc ny - cn theo di i hnh hnh qun ca
ch thc hin chn u, kho ui ng lc.
T kinh nghim Cn m, ti nhn mnh: quyt chia ct khng cho ch co
cm.
Trn chin u lc u din ra tht gay go. Nhng ta th ch ng nn thng
li thu c nhanh gn. i hnh hnh qun ca ch lt vo trn a phc
kch ca ta c bn b tiu dit. Chng phi a vin binh t Minh Ho ra cng
vi my bay ln thng qun xung nam cu Xa Ct, b Trung on 3 chn
nh. Tiu on thuc trung on 16 mi t min Bc vo tt c u mi l,
nhng trong trn nh ln u hon thnh tt nhim v, dit hai phn ba lc
lng ch Xa Ct.
Tiu i do tiu i trng Thng ph trch bn chy 9 xe, c giao bo co
thnh tch trc tip qua in thoi v t lnh s on.
Bo co c 9 xe chy!
Mi nghe mng, sau thc mc: Chy hay chy? Nu ch chy th thng li
ci g?
- Bo co li - Ni chm mi nghe r.
- Bo co c 9 xe chy.
- Sao li chy - nh vn ch chy.
- Bo co chy.
- Chy phi khng?
- D ng.
Ti reo ln, th ch, c tiu i Thng bn chy 9 xe.
Mt trc trc tht vui. Sau hi ra mi bit Thng qu Nghi Lc, ni ni ting
pht m kh nghe nht ca tnh Ngh An, v trung on 16 t Khu 4 mi b
sung vo.
Trn nh tr nn phc tp khng phi o lc lng c gii i trn ng m
l vin binh t pha Minh Ho tin ra v my bay ln thng ch qun
xung pha nam cu Xa Ct. Trung on 3 ln ny tch cc sa cha khuyt
im mc trong trn Cn L, cng cc chin s thng tin, hu cn s on, k
c cc chin s ca Trung on 2 b thng nh u tnh nguyn tham gia
chin u. Trn nh v th phi ko di n ngy 11 thng 7 mi kt thc.

Nhng trn ma xi x bt dn, tit tri bc vo trung tun thng 7. Sau

trn Xa Ct - Minh Ho cng l thi im kt thc cuc hnh qun khng theo
quy lut thi tit.
Nhng chng ng hnh qun y ghi thm nt m trong s vng ca S
on 9 nhng chin cng mi. S vic bt u t ch trng m cuc tin
cng vo cn c Phc Vnh, nhng khng c lng thc phi chuyn hng
ln Lc Ninh, ri b l, ch m cuc hnh qun d phng tng cng lc
lng bo v Lc Ninh, buc chng ti phi chuyn hng t pha bc, i
hnh s on quay ngc xung nam, nh vin binh ch trn ng 13: T
ch ng n b ng ri li ch ng, nhng ch ng sau hay hn, thng
minh hn. Chng ti phi ch trng m mt trn mi - nh ch trn ng
giao thng, ko ch ra khi cng s m nh.
K hoch to th ca chng ti thnh cng, buc qun M phi ln chi vin
cho Lc Ninh v phi i qua nhng trn a by sn Cn m - Tu ,
Cn L - Ba Nghi, Xa Ct - Minh Ho chuc ly tht bi. Kt qu l vin
binh ch phi b Lc Ninh co v Hn Qun, Lc Ninh b v hiu ho. Cc
kho tng bc Lc Ninh ca ta vn c an ton.
Thng li ca chin dch nh ph giao thng ch trn ng 13 r rng,
nhng u phi sun s. Vn cn c kin cho rng hot ng qun s ca ta
va qua nh vo ch mnh ca ch l khng ng vi nguyn tc trnh
mnh nh yu. Tuy c dit c c gii, dit c tng, thit gip ca ch
nhng ta cng b tiu hao.
Anh Thanh li n vi chng ti trong nhng ngy tng kt t hot ng ny.
Anh nghe chng ti trao i v hi cn k din bin cc trn iu h ly sn.
- Mnh c duyn n vi S on 9 cc cu - Anh h hi ni ngay giy pht
u ti s on.
- Chng ti mong hoi, lo anh khng n! - Ti vn b ng khi anh nm tay
ti, ni - Nu anh d bn khng n th chng ti vn bun, vn tic!
Anh lng nghe, anh hi: c im khc nhau gia t chc chin u phc kch
nh qun M c khc g vi nh qun i thc dn Php.
Mi ngi mt , ty theo cm th ca mnh m tr li nhng cu hi trn y
ca anh.
Cui cng anh pht biu tuy ngn nhng vi tinh thn khen ch thng thn,
gip chng ti nhn thc ra nhiu iu hay, b ch. Anh ni:

- S on 9 mt ln na chng t l mt n v ch lc tin cy ca Min.

Pht huy tinh thn trch nhim chnh tr cao, ch ng t chc t hot ng
qun s nh giao thng ch trn ng 13 t hiu qu r rt, gp phn trc
tip lm tht bi m mu b gy xng sng Vit cng ca M, dit lc

lng chi vin cho Lc Ninh trong khun kh hnh qun truy qut tuyn bin
gii, nh ph cn c, hu cn ca ta. y l mt thng li c ngha chin
dch - chin lc, cn c biu dng khen thng, cn c rt kinh
nghim ph bin kp thi n cc n v bn nghin cu vn dng. Vy im
nh vin m S on 9 p dng trong t hot ng ny c xem nh mt
thut ng mi (thut ng thng dng l nh im dit vin). Vin y l cc
on c gii. y khng nh tng, thit gip th s khng c ch ng
chn, khng yn vi ch. Khng dit tng, thit gip th khng th gi l
nh M. C th ni thi im co chung ca chin thut thit xa vn c
bt u t y, buc ch phi chuyn sang chin thut trc thng vn.
ng 13 b chng ta bc u v hiu ho.

Cui cng anh kt lun:

- Nh vy l trng ri y! Cc ng ch cn rt kinh nghim hon chnh
bin php t chc thc hin, v k ch rt thc t v ngoan c, khng cam
chu b tay.
Nhim v sp ti ang cn rt nng n nhng cng nhiu trin vng ang m
ra trc mt chng ta. i hi chng ta phi n lc vn ln. Chc cc ng
ch khe v thu nhiu thng li trong nhim v mi.
Chng ti tin anh y lu luyn, bit n trong tnh ng ch tnh anh em v
ring ti cn c c tnh cm thy tr. Bi mi ln anh c mt li mang n cho
chng ti nhng nhn thc mi, gii to cho chng ti nhng bn khon
vng mc, tip sc cho chng ti lng t ho, t tin mi tin v pha
trc.

Ch thch:
(1) (2) Sch: S thng trm ca o qun nh b Hoa K Vit Nam ca
Xten-tn do Minh o lc dch ng trong Tp ch Lch s qun s s 19,
20, 21 nm 1987.

Chng 13

Kt thc t hot ng qun s ma ma nm 1966, S on 9 c lnh

ca B ch huy Min chuyn i hnh sang mt trn pha ty.
Th l chng ti tm bit mt chin trng gn b, tr nn thn quen k t
thng 4 nm 1965 qua cc trn Phc Bnh, Phc Long, ng Xoi, t

Cuc, Bu Bng, Cm Se, Du Ting, Nh - Bng Trang, C inh, Cn

m, Cn L, v.v.
Li lt cnh sang hng ty Si Gn, v y l ln th hai chuyn hng hot
ng. Ln th nht vo u thng 5 nm 1966, chng ti phi hp n vi
lc lng v trang a phng, t chc tp kch nh thit hi nng chin on
M Bu Sn (Ty Ninh), buc chng phi chm dt cuc hnh qun Bcminh-hao c xem l cuc hnh qun ln nht ca M vo chin khu Dng
Minh Chu trong cuc phn cng ma kh ln th nht.
Ln ny tr li, vi nh hng l cng c lc lng, chun b n nhn
nhim v ma kh ln th hai.
Thi gian yn tnh gia hai trn nh sao m him n th.
Mt mt lo t chc hc tp nng cao nhn thc tnh hnh nhim v mi, cng
c quyt tm nh M; tip nhn v b sung qun s trang b v kh a t
min Bc vo (1); t chc rt kinh nghim mt nm nh M; m cc lp tp
hun bi dng k thut, chin thut, nht l cc k thut bn sng, nm lu
n, m l, nh bc ph. Mt khc ch huy s on chng ti phn cng
theo chc trch c giao i tip nhn cc ch trng ch o ca cp trn.
Vn c ngha bao trm xuyn sut trong thi gian ny l lo t chc hc
tp nng cao nhn thc tnh hnh, nhim v, cng c quyt tm nh M. S
on 9 cng vi lc lng v trang a phng v nhn dn ng Nam B
nh thng hip u chin lc chin tranh cc b ca quc M. y l
mt thng li c tm quan trng rt ln c v chin lc, chin dch v chin
u. Nhiu kinh nghim c c kt kp thi a vo ng dng nhm vt
qua nhng kh khn c lit mi m k th gy ra.
Trong cuc phn cng chin lc ma kh 1965 -1966, ginh li th ch
ng trn chin trng, tm dit ch lc ta, M huy ng lc lng ln,
pht huy n mc cao nht th mnh v k thut, chin thut v sc c ng
ca chng. Trong nhiu cuc hnh qun, ch t chc mi thc su trn hng
chnh bng b binh c gii nh thng vo cn c ca ta, ng thi t chc
mi vu hi bng c gii hoc qun bng my bay ln thng xung pha sau
lm cho ta gp kh khn khi di chuyn hoc khi cn phi rt lui bo ton
lc lng. Pho din a ca ch (thng t 48-60 nng pho 105 n 155 ly,
175 vua chin trng c s dng trong mt cuc hnh qun) bn ph c
lit cc khu vc chng nghi ta tp kt lc lng.
Ho lc khng qun, c bit l my bay B.52 lin tc nh ph cc cn c v
chi vin cho cc cuc hnh qun.
Trong cc trn nh, ch nhanh chng tng cng lc lng chi vin v dng
ho lc chn pha sau i hnh ta; ch cn dng phi pho hu dit c cn c
trn a khi b ta nh chim va st thng va khng cho ta thu v kh.

Vi s thay i th on tc chin khi trong tay c y v kh v phng

tin chin tranh hin i, M lm cho nhiu trn nh ca ta khng gn,
khng bt c t binh, khng thu c v kh. Tn tht v ngi v v kh
ca mt s n v kh cao. Cc bc ca mt trn nh khng trin khai c.
B i phi c ng lin tc trnh b thng vong v bom pho. Mi khi tr
qun u phi o hm, cng s chin u, sinh hot vt cht v tinh thn ca
b i thiu ln v khng n nh.
Nhng biu hin ngi bom pho ch, ngi c lit xut hin trong mt s
cn b, chin s, nh hng n ch v quyt tm chin u, i hi gii
quyt n khng th mt chiu p t, m phi tin hnh t nhiu chiu, bng
nhiu bin php.
Qua cc cuc hp nghe ph bin tnh hnh nhim v v cc ln giao ban nh
k do Qun u v B ch huy Min triu tp, chng ti tip nhn c nhiu
thng tin c tm nhn xa rng t H Ni truyn vo.
Ngay t u nm 1966, trong khi s on 9 ang cng thng dn th trn nh
bi cuc hnh qun ln ca s on b binh s 1 M Nh - Bng
Trang, th Trung ng, B Chnh tr, Qun u Trung ng v B Tng t lnh
lin tc hp bn, nhn nh: Mc du b tht bi lin tip, quc M
ang ra sc tng qun v phng tin chin tranh, y mnh chin tranh xm
lc hng gii quyt vn Vit Nam trong nhng nm 1967 - 1968 (2) vi
mt lc lng trn mt triu qun, trong qun M c th ln ti trn di
40 vn (3).
Trong th trn ton min Nam, ng Nam B gm c Si Gn - Gia nh c
ngha quan trng c bit c v qun s v chnh tr. Mt yu t quan trng c
ngha quyt nh ca chin trng ng Nam B, l tm vc, v tr ca
thnh ph Si Gn (tc thnh ph H Ch Minh) ni ngu quyn t th
v M t Lu nm gc phng ng iu khin cuc chin tranh xm
lc ba nc ng Dng.
Ot-mo-len t cuc phn cng chin lc ma kh ln th hai trong khun
kh k hoch tc chin ton min Nam. ng ta b tr lc lng kh chu o, t
ra l trn vn bn, trn s nhm chn cc ca ng ca qun ta tin xung
cc vng ng bng v ph cn thnh ph, th x quan trng, trong khi M tp
trung lc lng nh ng Nam B.
Trong khi phn tch, on nh s pht trin phc tp v a dng ca tnh hnh,
B Chnh tr, Qun u Trung ng v B Tng Tham mu ra ch trng
tng th trn phm vi ton quc, giao nhim v cho cc chin trng khc
phi c k hoch hng s n lc ca mnh vo chin trng chnh, ra sc
nh bi cuc phn cng chin lc ln th hai ca bn xm lc M, lm
tht bi cc mc tiu ln ca chng, gi vng th ch ng, bo tn v pht

trin lc lng ca ta, to iu kin v thi c cho cc hot ng ln tip

theo (4); ng thi y mnh chin tranh nhn dn t i khng min Bc,
kin quyt nh bi cuc chin tranh ph hoi ca quc M, tng cng
lc lng kinh t v quc phng, ra sc gi vng v m rng cc con ng
hnh lang, bo m tng cng chi vin cho min Nam (5).
R rng do v tr c bit, ng Nam B s din ra cuc sc quyt lit
gia ta v ch trong ma kh 1966 - 1967. Thng 4 nm 1966, B Chnh tr
v Qun u Trung ng quyt nh thnh lp Khu u v qun khu Tr - Thin Hu, tch khi Khu 5. Thng 6, Qun u Trung ng quyt nh lp Mt trn
ng 9 - Bc Qung Tr, m ra mt hng tin cng mi, buc ch phi
phn tn lc lng, to thun li cho cc chin trng khc trong c ng
Nam B hon thnh nhim v chin u ca mnh, trc mt l ma kh ny.
Tip B Chnh tr chnh thc thng qua su phng thc tc chin (6) do
Qun u Trung ng trnh by sau nhiu ln th nghim trong thc tin.
Nhng phng thc tc chin c ph bin vo chin trng min Nam ngay
sau , cung cp cho chng ti, nhng cn B ch huy qun s cao cp mt
khi lng kin thc qun s c c kt thnh nhng nguyn tc c sc
khi qut cao d nh va cha ng chiu su l lun sng to mang tnh c
th Vit Nam, va mang tnh t chc ch o thc tin, m ra nhiu nh
hng gii quyt cc vn ch o chin dch, ch huy chin u. Trc mt,
chng ti xc nh a vo ni dung ch yu tp hun cn b, nhm nng cao
kin thc, ng thi ly lm cn c tin hnh tng kt rt kinh nghim cc
t chin u va qua, phc v thit thc cuc chin u sp ti.
Thng tun thng 7 nm 1966, Trung ng Cc, Qun u v B ch huy
Min hp tho lun thng qua quyt tm v k hoch hot ng qun s ma
kh ln th hai. Cc anh Nguyn Vn Linh, Phan Vn ng, Trn Vn Tr, L
c Anh u c mt.
Cuc hp ny tp trung bn k hoch i ph vi cuc phn cng ma kh ln
th hai ca M vo chin trng ng Nam B, m ch yu l khu vc
Dng Minh Chu. V cc vn chung, t thng 6, Trung ng Cc v
Qun u Min c ch trng ch o cc tnh thuc B2 v Qun khu 6, gp
rt c k hoch y mnh hot ng qun s v chnh tr, tiu hao tiu dit
sinh lc ti ch kt hp vi chng ph bnh nh, nhm thc hin ch trng
m chin dch H Thu phi hp vi ng 9 nh bi k hoch ma ma ca
ch; ng thi c k hoch sn sng phi hp tc chin qun s nh ch
vng ngoi, nu ch m cuc phn cng vo vng cn c ca ta.
Cng t thng 6 nm 1966, c cc thng tin v ch o t H Ni gi vo,
t ngun thng tin tnh bo chin lc cung cp cc tin k thut thu qua sng
in, lnh o v ch huy Min on c chnh xc m mu th on ch

trong cuc phn cng ma kh ln th hai, c phng hng ch o ban

u gp rt cng c li vic phng th cn c, xy dng mng li chin tranh
nhn dn trong vng cn c t dn.
V vy cuc hp ny cc anh bn nhng vn c th.
Cc anh Nguyn Vn Linh, Phan Vn ng pht biu ngn gn, nhn mnh
nhng im c tnh nh hng nhng st sn cho vic xy dng k hoch
trin khai c th: y l cuc hnh qun ln nht ca M - ngu, l hng ch
yu ca gng km th nht ca ch nhm nh ph cn c, tm dit c quan
lnh o Min v s on 9, ginh thng li qun s c ngha quyt nh cho
cuc phn cng chin lc ma kh ln th hai, to ra bc ngot lm chuyn
bin cc din c li cho M trn bn m phn. nh bi cuc hnh qun ny
c ngha ln lm tht bi gng km th nht ca ch trn chin trng ng
Nam B, s c nh hng khng nh n gng km bnh nh ca ch, to
iu kin ginh thng li c nm 1967; bo v c cn c, bo v c c
quan, kho tng s c nh hng ln v mt qun s, chnh tr.
Quyt tm ca Trung ng Cc, Qun u v B ch huy Min l ng vin
mi lc lng, lp th trn chin tranh nhn dn hp l thc hin phng th
cn c theo phng chm bm tr chin u ti ch, kin quyt nh bi cuc
phn cng ca ch, kh my cng phi lm.
Lc ny ti c Trung ng Cc, Qun u Min quyt nh gi chc ph
tham mu trng B ch huy Min, ng thi giao lun c cng vic d tho
k hoch tc chin trnh ra hi ngh cc anh xem xt.
Ti rt lo, nhng l mnh lnh, l ch th phi chp hnh, t nh c lm ht
kh nng ca mnh, mnh dn nu ra nhng suy ngh ca mnh cc anh lnh
o cho kin.
ng l lc ny ch c hai cch la chn. Hoc i mt vi k th nh bi
thm c ca ch, gi vng cn c, hoc rt lui ln tn bin gii
Campuchia, to c hi khc tin cng chng.
Nhng chng ta chn cch th nht, v vai tr v tr ca chin trng ng
Nam B trong thi im , c bit l khu vc chin khu C.
Qun trit t tng ch o ca cc anh lnh o Min, m trc tip l anh
Trn Vn Tr t lnh trng, thay mt b phn c phn cng chun b k
hoch tc chin, ti trnh by nhng vn c th, tp trung vo mt s ni
dung ch yu.
- Mt l, thc hin v trang ho c quan thnh lc lng chin u, tin hnh
xy dng cng s hm ho thc hin nh ch ti ch; tin cng ch trn
cc hng trc mt, bn sn, lun su vu hi pha sau lng ch, khng
ch phn tuyn, bt chng phi nh theo cch nh ca ta.
- Hai l, khn trng hnh thnh th trn phng th bng li mn, bng lc

lng dn qun t v, bng lc lng ch lc phi hp h tr tin cng ngay

t trn u v nh lin tc.
- Ba l, ta b mt bao vy chia ct thc hnh tp kch, phc kch v vn ng
phc kch, quy ri nh nh tiu hao, tiu dit sinh lc ch bo v bnh vin,
kho tng, ng thi sn sng nh nhng trn then cht, dit tng b phn
qun ch, v.v.
Bng phm cht kin ngh, bng s lch lm c tch lu qua nm thng
chin u mt chin trng y si ng, cc anh lnh o Min sau khi
nhn xt, trao i nhng vn ca b phn chun b trnh ra, chnh thc
thng qua k hoch t chc v chin u nh ch, bo v cn c nh sau:
1. Nhm thc hin thng nht ch huy cc lc lng to nn th trn chin
tranh nhn dn, lnh o Min quyt nh cc ngnh dn chnh ng ng
ng, ty ng 22 n gip sng Vm C c t chc thnh su huyn cn
c (7). S 2.000 cn b cng nhn vin c quan ny t chc thnh su i i
c ng ca huyn lm nhim v b i a phng; 1.200 du kch c quan
lm nhim v chin u ti ch. Cc c quan, bnh vin, cng xng, kho
tng trc thuc B ch huy Min ng t ng ng s 4 n gip sng Si
Gn chia thnh by khu vc c t chc thnh by huyn cn c (8): s
3.000 cn b, chin s nhn vin thuc B ch huy Min c t chc thnh
by i i c ng lm nhim v b i a phng huyn; 2.000 cn b
chin s cn li t chc thnh lc lng du kch c quan chin u ti ch.
Trong mi huyn phn chia thnh nhiu x. Th trng c quan gi chc
huyn i trng, x i trng. Nhn vin cc c quan, chin s cc n
v tp hp thnh cc n v du kch, c trang b v kh, k c sng chng
tng B.40, mi c quan n v c d tr ba thng lng thc.
2. Nhm tiu dit c quan u no Min v s on 9, nh ph cn c, kho
tng, ch s t chc phn cng t, trc ht chng qun chn bin gii,
ng cht cc im Mi Mt, C Tum, Trng Ba Vng; ng thi b trc
thng kt hp vi b binh c gii t pha nam thc su theo hai ng s 22
v ng s 4, t phn thnh nhiu mi thc hnh bao vy chia ct vu hi
pha sau, nh xuyn qua tng khu vc nhm chp bt c quan lnh o, bao
vy tiu dit cc n v ch lc, trit ph kho tng.
3. Hng tc chin ch yu ca ta nhm vo cc khu vc:
- Thc hnh phn cng trong cn c l cc im: trn l 4, on t Bu C C Tum; trn l Kim, on t Ch D - B Tc; trn l , on t Sc
Con Trng - Sui Ng.
- Cc khu vc chn sn nh cc trn then cht: trn l 4 gm cc im
Bu C - ng Pan, C Tum; trn l Kim gm cc im Ch D, ng Rm,
B Tc; trn l gm cc im Sc Con Trng, B Chim, Sui Ng.

4. Hng phng th ch yu trong cn c: khu vc Trung ng Cc v B ch

huy Min.
5. Hng tc chin bn ngoi cn c: ng 13 on t Chn Thnh - Bu
Bng, khu vc Si Gn - Gia nh, Ty Ninh v Bnh Dng.
6. Hng nghi binh thu ht ch: huyn T t.
7. Nhim v chin u ca cc n v:
- Lc lng du kch c quan, phn i bo v kin quyt bm tr cn c, bm
st km ch tiu hao ch, thc hnh tiu dit nh, to iu kin cho cc n v
ch lc tp trung tiu dit tng b phn qun ch. Lc lng b i a
phng trong cn c bm st, lin tc tiu hao v tiu dit nh, phi hp vi
ch lc trong cc trn nh then cht trn a bn ph trch.
- Lc lng ch lc h tr cc hot ng ca cc n v du kch c quan, sn
sng nh mt s trn thi ng, ng thi tch cc km ch cm chn ch,
tiu hao rng ri v tiu dit nh nhm bo v c quan. C th s on 9 va
lm nhim v bo v c quan Trung ng Cc va t chc nh ch bo v
cn c; S on 5 vn ng chn khu vc B Ra - Long Khnh, nh phi
hp vng ngoi, phn tn lc lng ch, h tr chnh din khu vc cn c.
- Lc lng v trang a phng cc tnh Ty Ninh, Bnh Long, Bnh Dng
y mnh hot ng phi hp chin trng, nhm lc ch tp trung lc lng
i cn qut l nhiu s h, tiu dit bn bnh nh v nh ph cc hu c,
th x trong vng chng kim sot.
ca cc anh lnh o v ch huy Min l trong thi gian u ca cuc
hnh qun, tm mi cch bao vy, chia ct, tiu hao tiu dit qun ch, cm
chn chng; va nh va chun b tt hn na th trn, va cng c lc
lng nh lu di vi chng, khng cho chng v hiu ho cn c, tiu
dit ch lc ta, lm cho ch nn ch, cui cng buc phi rt trong khi qun
cn ng, v kh phng tin chin tranh cn nhiu nhng v khng chu ni
cch nh ca ta m phi b cuc.
Sau cuc hp, th theo nguyn vng c nhn, cc anh lnh o Min cho ti
c tm hon thc thi chc trch Ph tham mu trng Min, v li s on
9 tham gia cuc chin u bo v cn c.
Va thy ti anh L Vn Tng, chnh u thn mt nm tay ti nhng cng
dt khot nh lnh o t tng ti.
- Vy l Nm Thch li v! - Anh quay ra ni v mi ngi nh khng nh Khng tng cng, khng c chin g ht m tr v vi s on, thuc qun
s s on.
Ti nm cht tay anh, lc mnh p li tnh cm gn b gia hai ngi v chia
vui vi anh:
- Bo co chnh u! Ti c lnh cp trn iu v y gi chc s trng,

xin chnh u phn cng.

Cc anh trong B t lnh s on v cc cn b chin s trong c quan s on
b a n bt tay, chc sc khe ti.
Nhiu cu hi ch i c dp bung ra.
- Nhim v c th ca s on, hng no?
- C thm lc lng ngoi Bc vo khng?
- S on ta c c b sung qun s, v kh?
- Ch c s on 9 chng ta - Ti tr li.
Khng kh h hi nh chng xung, ti a mt lt nhanh mt lt. Nhng
ngi xung quanh nh c g kh hiu, km theo c tht vng.
Vn bit thi gian ang rt khn trng, cng khng nn anh em cha ng
ko di ci kh hiu ni tm t mnh. Ti ni tip:
- Cc ng ch ! Trn chin cng nh c tng. Bn thng khng phi lc
no cng nhiu qun, nhiu lc ch mt tt vt h l lm nn chuyn. Bn
thua khng phi ht qun m l nhiu qun, tng xe cn c. Vn l th
trn. Nu c th tt, lc t ho nhiu. Ngc li lc nhiu m th bt li, lc
kh pht huy c sc mnh. ng nh Bc H dy:
Lc nc, hai xe nh b ph
Gp thi, mt tt cng thnh cng.
Mt cuc hp b t lnh m rng c triu tp nghe ti thng bo s b
v ch trng, k hoch chin u bo v cn c c lnh o Min thng
qua, lm c s ch o cc n v trin khai cng tc chun b, sn sng
thch ng vi tnh hung phc tp v khn trng ang din ra.
Sau khi trnh by quyt tm chung ca Min, ti ni tip nhim v ca s on
9 l va lm nhim v bo v c quan Trung ng Cc, va t chc chin u
tiu dit ch. Hai yu cu ny c quan h nhn qu vi nhau cn c qun
trit t nhn thc thng sut n cc bin php thc hin c th.
Khng c cu hi no nu ra trao i. Ti trnh by tip v t tng ch o
ca lnh o Min.
ng l lc lng lm nhim v nh bi cuc phn cng chin lc ma kh
ln th hai ca M ng Nam B m ch yu tp trung vo mc tiu chin
khu Dng Minh Chu ch c s on 9 chng ta. Lc u chnh ti cng
phn vn v lc lng m nhim qu t, e c kh khn. Cng nh nu vn
ny vi anh Trn Vn Tr. Nhng cha kp t ra th trong qu trnh d hp,
c trao i cng cc anh lnh o v ch huy Min, vn c sng t,
t mnh tiu lun ci phn vn mt cch m , nh chng c n trong u.
Ch mt s on 9 c tng cng trung on 16 nhng chng ta chin u
trong th trn chin tranh nhn dn, mt th trn va huyn thoi va hin
thc, c thnh phn ba th qun.

- Ly u ra ba th qun? - C kin hi.

ng l cn c Dng Minh Chu hin ch cn 800 dn theo ng ngha en
ca n, nhng li sng phn tn. Trc tnh hnh , lnh o Min quyt
nh tt c gn 5.000 cn b, chin s, nhn vin thuc cc c quan Trung
ng Cc v B ch huy Min s c trang b v kh, phn chia thnh cc lc
lng b i a phng v du kch c quan huyn, x l nhng khu vc
c quan, n v b i ng tr s.
Vi gn 5.000 b i a phng, du kch c quan u l nhng cn b, nhn
vin, chin s c nhn thc cao v trch nhim chin u v s nghp c lp,
thng nht T quc, c th thch thc s trong khi la chin u, tho a
hnh, li c trang b v kh, c phn cng phn nhim r rng, c
chun b sn trn a, thit b chin u, l mt lc lng mnh v tinh. Tt
c u c b tr va rng v din va him v th ci rng lc, khng cho
ch phn tuyn, s sc bm tr chin u ti ch c hiu qu; ng thi s
phi hp v h tr tt cho s on 9 chng ta c iu kin rnh tay, tp trung
lc lng vo nhng trn nh then cht khi c thi c.
Tt nhin cn phi ch thc t tr li. Nhng ngay t lc ny, trn bnh din
ch trng v bin php t chc thc hin, ti thy y l mt sng to ca
chng ta trong vic vn dng quan im chin tranh nhn dn ca Dng vo
iu kin c th ca tnh hnh cng rt c th. Khng th c cch no hn
to lc, to th nh ch trong lc tht him ngho ny, nu chng ta chp
nhn s i mt vi chng.
Tip theo, cc anh trong B t lnh tham gia kin. Sau anh L Vn
Tng, chnh u s on kt lun:
- V bin php thc hin c th th phong ph, c th cn nhiu hin k b
sung, nhng v t tng ch c mt yu cu: Tt c chng ta ng tm nht tr,
xc nh y tinh thn trch nhim, dng cm, quyt tm khc phc mi
kh khn, thc hin thng li quyt tm chin u ca Trung ng Cc, Qun
u v B ch huy Min.
- Trc mt chng ta cn hon thnh tt chng trnh rt kinh nghim v tp
hun cc yu cu v chin thut, k thut chin u c nhn.
- ng thi trin khai cng tc chun b chin u. T chc trao i v qun
trit nhim v ca s on trong tin cng nh bi cuc phn cng, cn lm
r mi quan h va lm nhim v bo v c quan Trung ng Cc, va t
chc nh ch bo v cn c.

Ma ma va chm dt, li dng yu t bt ng v thi tit Nam B

ang chuyn sang ma kh, tng Ot-mo-len, t lnh qun i M Nam
Vit Nam ngay t trung tun thng 10 nm 1966, ro rit chun b cuc

phn cng ma kh ln th hai. M u M t chc mt cuc cn qut nhm

cng c cc tuyn phng th xung quanh Si Gn, chun b bn p nhm
nh n bt ng vo lc lng ta bc Ty Ninh.
Nhng nh trn trnh by, chng ta hon ton ch ng trn mi bnh din
ch o chin lc, chin dch v ch huy chin u c hnh thnh t rt
sm, ngay t ma kh ln th nht cha kt thc. S hin din ca s on 9
ang cn d dang nhim v hng bc Si Gn lt cnh sang hng ty
nam, theo lnh B ch huy Min l mt minh chng chng ta i trc k
ch trong vic tranh th yu t thi tit.
Ngy 2-11-1966, khi ta hon thnh bc chun b, cc n v vo v tr tp
kt v ngy N ca trn nh m u ang ti gn, th ngy 3 thng 11 mt b
phn lc lng ca l on b binh nh 196 ca M qun bng my bay
ln thng xung trng trng Bu Gn, cch s ch huy s on 9 khong 500
mt. Cn b, chin s c quan s on b, nng ct l trung i v binh v
trinh st trin khai chim lnh ngay ba trng, nh lui t tin cng ca mi i
u, bn ri mt my bay ln thng, km theo vi chc lnh M b thng
nng, mt hn lin lc v cy ci gy tr ngi khng ai n cu c.
Ngay sau t pht, thng v v B t lnh s on hi nhn nh:

M qun xung khu vc ta chun b, l c hi ta tip cn ch,

thc hnh tiu dit chng, v thng nht x l:
- Thng bo ngay tin nh thng trn u ca trung i bo v trinh st s
on n cc n v trong s on ng vin kh th.
- Nhc cc n v gi vng quyt tm, khng c ch quan, sn sng nh
ch theo k hoch chung.
Lnh b sung: trung on 16 chuyn sang nh ch bo v cn c, c th tiu
on 9 hnh qun gp v khu vc Bu Gn, tng thm lc lng nh ch
b ng khng; hai tiu on 7 v tiu on 8 hnh thnh th trn nh ch
tin qun theo ng b trn on t Lc Ninh - V Tng (tnh l 18 thuc
a phn tnh Ty Ninh).
Trn th ch ng, do phn on chnh xc din bin v kp thi iu chnh
lc lng, phn cng nhim v, trong hai ngy 4 v 5 thng 11, l on 196
lin tip qun xung Bu Gn, lt vo trn a by sn ca tiu on 9, b
tiu on ny ng lot tin cng, nh lui 9 t tin cng ca ch. Thiu t
Me-loi tiu on trng tiu on 1, trung on 27 b thng. trung t Ba-rt
ch huy tiu on 2 b cht khi i cu vin. C mt tiu on ca ng ta b Vit
cng (tc Qun gii phng) loi khi vng chin u. Khi my bay p ti
phng tuyn th tri ti bt n soi bi p nn b sng ci Vit cng n
vo. Qua na m, qun a phng Sui Cao b trung on 272 (tc trung

on 2) Vit cng tin cng s ch huy ca l on 196 cng b n sng ci.

Chiu ngy 5 thng 11, qun M rt lc lng cn li v hu c cng c
lc lng, kt thc giai on u ca cuc hnh qun t-tn-bo-r, c tnh
cht chun b chin trng, cha c ng ln. Nhng l on 196 b
thit hi ng k, buc M phi chuyn hng m rng quy m ca cuc hnh
qun.
Trn hng ng-nam Si Gn, B t lnh qun i M ra lnh ngng cc
cuc hnh qun cn qut vo Nhn Trch (Bin Ho), V c, Tnh Linh
(Long Khnh), Nha Mt - Long Nguyn (Th Du Mt), a ton b s on
b binh s 1 Anh c , l on b binh 196, l d 173, trung on thit
gip s 11 v mt s n v thuc s on b binh c gii s 25 Tia chp
nhit i s on b binh s 4, nng tng s qun tham chin ln ti 30.000
tn, 300 xe tng thit gip, 100 khu pho v nhiu ln chic my bay ln i
ph vi ta.
y l cuc hnh qun ln u tin ca M ng Nam B v c chin
trng min Nam ni chung trn mt din rng t Trng Bng n G Du
trn ng s 1 v Tri n bn quc l 13 vi mc ch cao hn giai on
u, khng phi ch nhm chun b chin trng, m l thm d, to bn p
tin su vo tung thm cn c, tm dit c quan lnh o u no v ch lc
ta.
Mc du c kh th ca nh thng trn u, nhng chng ti vn cha tht
yn tm trc din bin mi tht mau l trong giai on hai ca cuc hnh
qun t-tn-bo-r nh vo cn c Dng Minh Chu. Qun trit mnh lnh
chin u b sung ca B ch huy Min in xung, chng ti chuyn ton b
i hnh s on sang phi hp vi qun dn cn c Dng Minh Chu v du
kch c quan khu B, chin u b gy cuc hnh qun. Mt th trn chin u
phi hp ba th qun din ra lin tc c hiu qu trn ton mt trn. S
on 9 h tr to iu kin cho cc n v du kch c quan Trung ng Cc
hu cn Min, c quan B5, c quan thng tin huyn T t tiu on 70 bo
v m nhng trn tin cng nh l, dit gn 300 M, bn ri 5 my bay, bn
chy 19 xe tng, thit gip.
Ngc li vi nhng trn tin cng nh l tiu hao u khp ca du kch c
quan k trn, s on 9 c iu kin bt ra t chc lc lng bm tr nh
ch trn ng lin tnh 4; c mt b phn nh vo pha sau, phi hp vi
qun dn Ty Ninh nh ch vng ngoi. Trong nhng ngy chng cuc
hnh qun t-tn-bo-r m rng, Trung on 1 vi tinh thn ch ng, pht
huy cch nh bng lc lng nh t chc c nhiu trn phc kch, nh
ch cn qut, ph hu 8 xe M.113.
Ngy 18 thng 11, qun M buc phi co li, iu chnh k hoch hnh qun.

Ngay lc B ch huy Min in xung lnh cho s on cn c k hoch

bm nh ch trn ng chng rt. Chng ti trin khai thc hin mnh lnh
ca B ch huy Min khng my kh khn, v ngay t u s on xc nh
phi bm ng 4 v ch tin qun hay lui qun thng phi da vo con
ng ny. Lin tip trong ba ngy 21, 22 v 25 thnh 11 cc trung on 1, 16
v trung on 2 t chc tin cng M T t Sui Du Ting loi khi
vng chin u hng trm tn, ph hu 1 pho 105 ly, 5 my bay ln thng.
Ngy 26 thng 11, tng Ot-mo-len buc phi kt thc cuc hnh qun. Bt
du ch l l on 196 nng ra c tnh cht thm d, chun b chin trng,
sau ht c s on b binh s 1, ba l on khng vn, k binh thit gip khc
vi yu cu cao hn nh thng vo cn c Dng Minh Chu nhng tht
bi. Vo nhng ngy kt thc cuc hnh qun, MACV buc phi kt lun, l
on 196 st m nng, buc tng mt sao -xt xuya chuyn sang lc
lng pho binh d chin, giao cho tng mt sao Nu ch huy l on ny.
Lc qun M phi y thm nhiu qun M vo Vit Nam, cho thy du hiu
chin trng ngy thm cng thng.
Rt kinh nghim nh bi cuc hnh qun t-tn-bo-r, B ch huy Min
khng nh mnh m hn na phng chm ch o bm tr nh ch ti ch
l hon ton c c s v h quyt tm: ng vin mi lc lng c quan, n
v trong cn c bm tr chin u ti ch, phi hp vi mt b phn ch lc
m chin dch phn cng, kin quyt nh bi cuc hnh qun quy m ca
ch, bo v cn c, b gy gng km tm dit h tr ph v gng km
bnh nh, to iu kin ginh thng li c ngha quyt nh trong nm
1967.
S on 9 sau t chin u gp phn nh bi cuc hnh qun t-tn-bo-r
ca M, c b sung qun s, v kh t min Bc vo theo ng Trng
Sn. Ton s on c i mi trang b, bng h v kh CKC, AK, B.40,
c tng cng mt tiu on sng ci 120 ly mang vc, mt tiu on sng
trng lin 12,7 ly (9) v trin khai th trn mi: Trung on 1 ng chn ty
ng 22, Trung on 2 ng chn ti Ch D, Trung on 16 Sui Dy,
Trung on 3 sang Phc Sang ng 13.
Tuy nhin M vn cha t b nh m cc cuc hnh qun thm d, nghi
binh thu ht lm lc hng phn on ca ta, nhm m bo chc n cho mt
cuc trin khai lc lng ln nh vo chin khu C. l cuc hnh qun tip
theo mang mt danh X-a-phn tin hnh t ngy 8 thng 1 n 26-1-1967
Vi lc lng c qun on (10) nh vo vng tam gic st (11) vi mc
ch cng c v ni rng vnh ai an ninh pha bc Si Gn, dit, y ch lc
ta ra xa, tm dit c quan lnh o khng chin ca thnh ph Si Gn - Gia
nh, chun b bn p nh vo cn c Dng Minh Chu.

Cng cn ni thm, bn thn cuc hnh qun cp qun on ny khng c

s nht tr ca nhng ngi cm u qun i M min Nam Vit Nam lc
. Trc ht, B t lnh d chin M ng Bin Ho khng chp nhn m
cuc hnh qun, tp trung lc lng xm nhp vo chin khu Dng Minh
Chu. Nhng tng Ot-m-len l t lnh ch huy chung c tham vng ln
hn, mun cng mt thi gian m cuc hnh qun X-a-phn nhm bng
Vit cng (tc Qun gii phng) ra khi ni y vi k hoch dng s on
25 v l on 196 ngc sng Si Gn lm ci e. Sau dng s on 1, l
on 173 v trung on 11 thit gip t pha ng nh thng vo khu tam
gic st, ct n ra lm i t i phng ln e m nn. Nh vy, s c mt
bn p nh vo Dng Minh Chu.
Nhng ta, bng phng thc phi hp tin cng rng khp ca lc lng v
trang a phng vi tc chin ca mt b phn n v ch lc nh vo cc
mc tiu ch yu, tiu hao, tiu dit mt b phn sinh lc ch, buc tng
Ot-mo-len phi kt thc cuc hnh qun, sau khi ch dn c 15.000 dn v
th x Th Du Mt.
c bit t ngy 2 thng 2 n 21-2-1967 (trc cuc hnh qun Gian-xn Xity 20 ngy) ch lin tip m cc cuc hnh qun cn qut cp s on. Khng
k cuc hnh qun Bc-sprinh ca s on 1 v l on 173 ngy 1 thng 2
n 16 thng 2 vo khu vc Snh B thuc chin khu , ring khu vc
Dng Minh Chu c hai cuc hnh qun nhm tiu hao lc lng ta, to
th cho cc bc hot ng qun s sau . l cuc hnh qun Gt-xen t
ngy 2 thng 2 n 21 thng 2 ca s on 22 nh vo ty ng 22 n st
bin gii Campuchia, cht li cc im L G, Cn ng, T Xia; cuc hnh
qun Tc Sn t 14 thng 2 n ngy 18 thng 2 do l on 1, s on 1, mt
b phn l on 3, s on s 4 thc hin nh vo Vu Tm, Th Tnh - ng
sng Si Gn thuc khu vc Long Nguyn, nhm to a bn cho lc lng
hnh qun t quc l 13 nh vo khu vc cn c.
Ngay sau khi cuc hnh qun X-a-phn kt thc, lnh o v ch huy Min
nhn nh: ch s dc ton lc m cuc tin cng ln nh su vo cn c
ca ta, nhm dit c quan u no v lc lng ch lc ca ta, c ginh thng
li c tnh quyt nh. V vy cn c ch trng ng vin mi lc lng c
quan, n v c mt trong chin khu bm tr, chin u phi hp vi b i
ch lc kin quyt phn cng v tin cng, quyt nh bi cuc hnh qun y
tham vng ca ch, gi vng cn c.
n y, cng tc chun b c c nh hng r rng, tnn khai vi nhp
tch cc, khn trng hn.
Cng vi cc lc lng dn, chnh, ng, S on 9 hon thnh mi cng
tc chun b cho nhim v khng ch bng m hi, cng sc m c bng mu

xng xung qua ng vi k th trong cc cuc hnh qun chun b

nhm nghi binh, thm d, to th ca ch (12). Nhng lc ny y sau khi
nghe kin nhc nh ng vin ca cp trn qua in thoi - Quyt nh v
quyt thng cuc hnh qun ln ca ch, gi vng cn c khng chin sao m
thing ling n th!
Mnh t m chng ti ang ng, c nhim v x thn bo v l mnh t
mang ci tn thn thng tru mn v cng! - Cn c khu B (ch gi l chin
khu C) thuc a phn bc huyn Dng Minh Chu (sau tch ra lp huyn
Tn Bin) tnh Ty Ninh, nm gia hai sng Vm C pha ty v sng Si
Gn pha ng. Trong khng chin chn nm, ni y l mt trong nhng
cn c a ca min ng v l ch ng chn ca X u Nam B, ca Phn
khu u v B t lnh min ng cho n ngy lc lng v trang ta tp kt ra
Bc theo Hip nh Gi-ne-v nm 1954. Trong khng chin chng M, t
1958 X u Nam b c ch trng xy dng ni y thnh cn c ty-bc
lm ch da cho X u v l ni thnh lp lc lng v trang u tin ca
min ng. y cng din ra cc trn Minh Thnh (10-1958), Tua Hai
(1-1960), m u phong tro ng khi ca ng Nam B. Sau ng khi,
khu B tr thnh cn c ch yu ca X u Nam B, sau l Trung ng
Cc, U ban Trung ng Mt trn gii phng min Nam Vit Nam, B ch huy
qun s Min, i pht thanh Gii phng.
Trong giai on chin tranh c bit, qun i ngu Si Gn m nhiu
cuc hnh qun nh vo cn c, nhng cng ch n vng ven. T nm 1965,
khi qun M nhy vo trc tip tham chin, trong cuc phn cng chin lc
ma kh ln th nht, trn hng bc, ty-bc ch m lin tip 13 cuc
hnh qun cp l on, s on tng cng, cng ch nh vo cc khu cn c
lm ca ta nhm y ch lc ta ra xa vnh ai bo v thnh ph Si Gn v
cc th vng ven.
Gi y cn c khu B ni ln nh mt khu cn c u no lnh o cch mng
ton Min, c coi nh l vng bt kh xm phm, c tng bn sao
Ot-mo-len, t lnh qun i vin chinh M min Nam Vit Nam a vo
mc tiu ch yu cn phi nh ph trong cuc phn cng chin lc ma kh
ln th hai trong khun kh ca chin lc tm dit.
Hu nh mi chng ti, nhng cn B ch huy qun s v cc ng ch lnh
o ch cht cc tnh, thnh ph thuc chin trng B2 u t nht c mt ln
t chn ln mnh t c din tch khong 1.500 ki-l-mt vung ny. y l
nhng ngy v bo co, nhn ch th ca Trung ng Cc, Qun u v B ch
huy Min v t chc cc t hot ng qun s, v cc ch trng xy dng
c s, pht ng qun chng u tranh thc hin phng chm hai chn, ba
mi nh bi m mu xm lc ca k th, gii phng min Nam, thng nht

T quc. Nhng ngy nh th chng ti cm thy nh mnh c sng trn

mnh t ca chnh mnh, mnh t c ch quyn, c th ht khng kh t
do, c si m tnh cm ng i ng ch, c hn huyn, tm s, c
tnh tm v th gin.
Qu kh sng chi, t ho, li g v tr then cht trong hin ti mnh t ang
thc s l ngun, l gc ca mt im ta, mt th trn vng chc v chnh tr,
tinh thn v c vt cht; n l ni ta to lc, to th, tin ln ginh thng li
hon ton cho cuc chin u.
R rng k th nh ph nhm v hiu ho mnh t thnh ny l mt
xc phm khng th chp nhn!
Tuy biu hin c khc nhau, nhng cc cn B ch huy s on chng ti u
c mt suy ngh, mt tm t chung nh vy trc khi vo trn.
Trong-1-1967, sau khi c b sung qun s, v kh, tin hnh hc tp Ngh
quyt B Chnh tr, Ngh quyt 4, Trung ng Cc cng c quyt tm chin
u, rt kinh nghim nh bi cuc hnh qun t-tn-bo-r, phn cng cn b
s on, trung on i nghin cu thc a, chun b phng n chin u trn
cc im chn sn theo quyt tm chin ch ca B t lnh Min.
Thc hin hng dn b sung ca c quan tc chin cp trn, hnh thnh th
nh ca b i ch lc, chng ti iu chnh cho cc n v vo cc trng
im d kin ch s qun cm li hoc hnh qun qua.
Trung on 1 ang tham gia chng cuc hnh qun Gat-xen ty ng 12
chuyn v ng chn ti khu vc ng 4 phi hp vi du kch c quan, b
i a phng nh nh l ty ng 4 n ng 22, sn sng phi hp
vi Trung on 2, Trung on 16 nh mt s trn tp kch tiu dit cc cm
qun ch dc ng 4 trn cc khu vc Bu C, ng Pan, B Tc. Sau v
lm lc lng d b s on, ng bc B Tc.
Trung on 2 ng chn khu vc Ch D, phi hp vi du kch c quan, b
i a phng nh nh l trn cc khu vc V Tng, B Chim, Ch D;
sn sng phi hp vi Trung on 16 nh cc trn tp kch tiu dit cc cm
ch Ch D, ng Rm trn l Kim - Ch D - B Tc, trn ng
- B Tc - Sc Con Trng.
Trung on 16 v ng chn ng ng 4, khu vc Sui My, Bn ng Ngt
phi hp vi du kch c quan, b i a phng nh nh l trn khu vc
ng ng 4, sn sng phi hp vi Trung on 1, Trung on 2 nh cc
trn tiu dit ch trn ng 4, L Kim, Ch D i B Tc.
Trung on 3 lt cnh sang Phc San - An Tnh (ng quc l 18) thc hin
nghi binh, ko dn i hnh ch, ng thi t chc nh ch trn on nam,
bc Chn Thnh, sn sng thc xung hot ng sau lng ch khu vc Bu
Bng, Bn Ct.

 y cng cn ni thm, trong qu trnh hp bn k hoch tc chin, c hai

loi kin nu ln: tnh hnh thay i, khng nh Bu Bng trc y, ln ny
ch tp trung u th tuyt i c binh lc v ho lc, ra qun t, ta ch c
th phn tn nh nh; kin khc cho rng khng nn cng nhc m phi c
nhiu cch nh, nh, va v nh ln.
y l mt tn ti thuc t tng, ch khng n thn l nhn thc, cn c
gii quyt thng sut trc khi bc vo chin u. Nhng gii quyt n li
khng n gin, nu ch n thun p t hoc ph phn mt cch v on.
Bi loi kin th nht xut pht t thc t, v trc trung on 2 chm
trn vi l on 196 trong cuc hnh qun t-tn-bo-r b ch chng tr rt
c lit bng phi pho, gy thng vong cho ta, mt s t ny sinh bi quan, dao
ng.
Sau khi thng nht trong B t lnh s on, ti trao i li vi cc ng ch
ch huy trung on v cc n v trc thuc, lm c s tin hnh gii thch cho
mi ngi thng sut. Nguyn nhn gy thng vong ph thuc vo nhiu yu
t, khng phi ch do k ch c nhiu phi pho, khng phi do tp trung, nh
ln. Trong thc t chin u, khng phi phn tn nh nh l t thng vong
hoc khng c thng vong. Ngc li khng phi bao gi tp trung nh ln
cng ng ngha vi thng vong nhiu. Vn l ngh thut ch huy,
trnh chin thut v k thut chin u c nhn ca mi ngi c thun thc
hay khng. Chnh v chng ta kp thi rt kinh nghim sau chin dch Bu
Bng - Du Ting, sau t hot ng ma ma 1966 nh ch trn quc l
13; chnh v chng ta nh gi ch ng trong cuc hnh qun ny, nn Trung
ng Cc, Qun u v B t lnh Min ra trong bc m u ca t
hot ng s nh nh, nh va vi quy m tiu on, trung on l chnh,
ch nh ln khi chc thng.

Ch thch:

(1) Trung ng tng cng cho B2 gm 3 trung on b binh, 2 tiu on

sng my cao x 1 trung on KB, 1 tiu on sng ci 120 ly, ln ng
u nm 1966. thng 5 n chin trng, trong S on 9 c b sung
trung on 16, mt tiu on sng my cao x 12,8 ly, mi i i b binh ca
s on c trang b 9 B.40, mi trung on c trang b 18 khu B.41.
(2) Ngh quyt B Chnh tr thng 10 nm 1966.
(3) Ma kh ln th nht (1965 - 1966) lc lng M vo khong 20 vn
qun, 2.200 my bay, 1.400 xe tng - thit gip, 1.200 khu pho, 500 tu
chin. Ma kh ln th hai (1966-1967) lc lng M trn 44 vn, 4.300 my

bay, 3.300 xe tng - thit gip, 2.300 tu chin cc loi.

(4) Ngh quyt B chnh tr thng 10 nm 1966.
(5) Ngh quyt B chnh tr thng 10 nm 1966.
(6) Ni dung tm tt su phng thc tc chin:
- y mnh tc chin ca b i tp trung, m nhng chin dch tin cng
hoc phn cng va v ln, tin ti nh nhng trn c tc ng chin lc
nhm tranh th u th qun s trn mt hng.
- y mnh chin tranh du kch n trnh cao, tiu hao rng ri qun ch.
- nh cc cn c hu cn, kho tng, sn bay, hi cng, c quan u no ca
ch.
- Trit ph ng giao thng thu, b quan trng, to th chia ct, bao vy
ch, lm gim kh nng chi vin ca chng.
- y mnh hot ng qun s cc th, t hnh thc tc chin nh kt hp
vi u tranh chnh tr n tc chin ln kt hp vi tin cng v khi ngha.
- Tc chin kt hp vi binh bin, y mnh cng tc binh vn, ngu vn, to
iu kin lm tan r, ly khai, gy binh bin.
(7) - Huyn Rm un - Sc Mi: C quan bo v Trung ng Cc m
nhim
- Huyn Sui My: C quan vn phng Trung ng Cc
- Huyn By Di: C quan t chc Trung ng Cc
- Huyn Xa Mt - T Xia: C quan an ninh Trung ng Cc
- Huyn Xm Gia - i Th: C quan dn y Trung ng Cc
- Huyn C G - Bn Ba: C quan tuyn hun Trung ng Cc (8).
- Huyn Chu Thnh: Trung on b binh 170 m nhim.
- Huyn T Keng: Cc Tham mu Min.
- Huyn C Tum: Cc chnh tr Min.
- Huyn Sc K: Phng cng binh Min.
- Huyn B Chtm: on pho binh 69.
- Huyn B Ho: Cc Hu cn Min.
- Huyn T t: Phng thng tin Min.
(9) Qun s tng: mi tiu on c t 350- 400 qun, mi trung on c t
1.8000 - 2.000 qun, ton s on c 9.368 qun.
(10) Lc lng ch huy ng: s on 1, s on 25, l on 196, l on
d 173, trung on k binh thit gip s 11 v mt s n v qun ngu Si
Gn.
(11) L khu vc An im - An Ty sau ny M khoanh thnh mt vng gi l
Tam gic st rng chng 170km2. Trn bn l mt hnh tam gic m
cc nh ca n l th trn Bn Sc, th trn Bn Ct v giao im ca sng
Si Gn vi sng Th Tnh. Trong nhiu ti liu Tam gic st thng c

hiu bao gm phn t Trng Bng, C Chi, Bn Ct, Du Ting. Gi l tam

gic st v ni y xy ra nhiu cuc ng , ch xung y hng
chc ngn tn bom n nhng vn khng bp c ch gang thp ca
qun v dn ta, khng xo c mt vng vn vng vng l cn c cch
mng.
(12) Trn thng Bu Gn ngy 4 v 5-11-1966, qun M b loi khi vng
chin u 600 tn, S on 9 c 21 cn b, chin s hy sinh, 46 ng ch b
thng.

Chng 14

V cuc hnh qun Gian-xn Xi-ty.

y l cuc hnh qun trn b ln nht trong cuc chin tranh xm lc

Vit Nam ca quc M c v quy m lc lng ln mc tiu nu ra.
Nh bn c bit, B t lnh qun i vin chinh M Nam Vit Nam cho
rng s d h tht bi trong cuc phn cng chin lc ma kh ln th nht l
do din phn cng rng, hng tin cng nhiu (1), dn ti lc lng b phn
tn, nn cuc phn cng ma kh ln th hai ny chng tp trung u th binh
ho lc vo mt chin trng trng im l ng Nam B, vo mt mc tiu
ch yu l chin khu Dng Minh Chu. ginh thng li chc chn, ngoi
5 cuc hnh qun thm d, nghi binh, to th (2), ch cn c c mt k hoch
chun b vi nhiu ni dung rt cng phu.
T ngy 25-9-1966 n 20-2-1967, ch tin hnh mt chin dch khai quang
dn dp vi frn 60 phi v my bay C.47, C.123 th cht c ho hc dc theo
ng 4, tnh l 13, ng 22, dc cc sng Si Gn, Tha La, Sui My, theo
hng bin gii t K Tum n T Ni. Ch trng cc trc giao thng v
nhng ni c c quan, ni ng qun ca i phng, tin hnh m rng sn
bay Trng Ln, Sui , Du Ting, Minh Thnh, Qun Li, sa gp cc
ng 19, 22, 26, xy dng cc kho tng d tr Trng Ln, Du Ting, Hn
Qun, tng cng qun s cho cc khu d kin trin khai ch huy s hnh
qun.
Cng t thng 12 nm 1966, ch vn chuyn 3.000 chuyn a 10.000 tn
hng cc loi gm xi mng, bao ct, km gai, g, , ng cng, ct st, my
pht in, t p lnh, xe i t, cu d chin t Si Gn ln Ty Ninh.
Ngoi ra mi ngy ch cn dng t 10 - 15 ln / chic my bay C.128, C.130
chuyn hng t hu c Bin Ho ln Du Ting, Trng Ln, Sui , Minh

Thnh, Qun Li.

T 1 thng 2 n 21 thng 2 ch dng trn 80 phi v L.19, RB.57, C.47 bay
quan st, chp nh a hnh, th my thu ting ng, d hng VT theo cc
tuyn ng sng, ven bin gii, trong khu vc cn c; tung thm bo, bit
kch vo khu cn c nghe trm in thoi, pht hin mc tiu, iu tra theo
di du vt ta dc theo cc l kim, l i.
Cng gn n ngy N, ch tng cng chun b ho lc st thng ta trc
khi b binh nhy vo. T ngy 1 thng 2 n ngy 21 thng 2 (mt ngy trc
khi m cuc tin cng) ch dng 16 phi v B.52 (40 - 50 chic / ln) v 30
phi v phn lc (90 chic / ln) oanh tc cc mc tiu Bu C, Trng Chin,
Ch D, t , Sc Mi, sui Nc c; dng 60 phi v C.123, C.47 ri
cht c ho hc xung cc khu rng cn st trn sng Si Gn, Tha La, th
bom chy t cc trng trng d nh s qun ng cht.
m 21-2-1967, my bay B.52 oanh tc 9 ln, mi ln t 3-9 chic / ln nm
bom ri thm xung khu vc Dng Minh Chu. Xen k gia cc t hot
ng ca my bay B.52 v c ngy 22 l 234 ln xut kch ca my bay cng
kch chin thut.
C th ni trong sut thi gian chun b, ch i, tuy cha trc tip i mt
vi qun th, nhng m vang ca chin tranh lm rung chuyn mt t ni
chng ti ng, khi bi ca chin tranh bay khp khng gian, nhiu lc
khng sao chp mt v nhng ting n cht cha rt gn di vo tai, vo c,
nghe nhc nhi kh chu.
Sau nhiu thng hi h chun b, B ch huy qun i vin chinh M tung
vo cuc phn cng ch yu ny 45.000 qun, gm 26 tiu on b binh, 8
tiu on tng - thit gip (2.300 xe), 17 tiu on pho binh (3) (250 khu),
17 phi on my bay phn lc, my bay vn ti, hng trm ln chic my bay
chin lc B.52. Qun ngu tham gia cuc hnh qun ny c mt chin on
thu qun lc chin (2 tiu on), mt tiu on bit ng qun v 12 i i
bit kch.
Bng lc lng gn gp hai ln cuc hnh qun X-a-phn, ch m cuc
hnh qun quy m ln vi th on bao vy kt hp dng lc lng t kch
mnh thc su chia ct; dng b ng khng thng ng, nhy d, bt
ng to th bao vy cht bng mt vnh mng nga khng l (ch U ln
ngc) kho cht pha bin gii Campuchia v hai bn sn; ng thi dng
lc lng hn hp b binh v c gii lm mi tin cng ch yu thc vo
trung tm cn c nhm tiu dit c quan u no v lc lng ch lc ca ta.
Trung tun thng 2, cc s on b binh s 1, b binh c gii s 25 chuyn
vo v tr hai pha ng v ty dc bin gii Campuchia.
Ngy 22-2-1967 khi cuc hnh qun Gian-xn Xi- ty chnh thc bt u th c

vng pha bc b ch ng cht vt cht.

Cuc hnh qun do tng ba sao Xi-mn, t lnh lc lng d chin II ca
M ng nhim s Bin Ho ch huy, d nh tip theo ngay sau cuc hnh
qun X-a-phn, b chm li mt thng c thi gian sa cha sai lm
ca cc cuc hnh qun trc .
V din bin chung nhiu ti liu phn nh y , y xin k thm mt
s chi tit qua sch bo ch m chng ti thu thp sau ny cng ni r th
on lt lo v phc tp m ch thc thi.
Ngy N (tc ngy 22 thng 2), m u cuc hnh qun din ra mt trong
nhng cuc ct cnh trc thng ng o nht (trong cuc chin tranh xm
lc ca M Nam Vit Nam), 9 tiu on b binh thuc s on b binh
s 1, l 196, 173 xung Sc Mi, Rm un, Ang Khc. Mt tiu on cn
li ca l on 173 gm 845 qun do 16 my bay C.130 t Bin Ho ch n
nhy d xung K Tum hon thnh cnh qun pha bc ca chic mng
nga v do l 1 ca s on 25 t ng 22 nh sang hng ng-bc.
Ngy N+1 (tc ngy 23 thng 2), l 2 ca s on 25 cng vi trung on k
binh thit gip s 11 (thiu mt tiu on) t pha nam theo ng 4 nh ln
ng cht Bu C, ng Pan, Sc K ni lin vi K Tum, ly huyn T
t lm hp im hip ng bao vy bn mt ton b khu vc cn c.
Nh vy l bng phng tin c ng nhiu v hin i cao, ngay ngy u
ca cuc hnh qun, tng Ot-mo-len a ton b i hnh chin dch
cng hng trm xe tng, xe bc thp, pho ci vo cc mc tiu tin cng, bao
vy, n ng ton b khu cn c trn cc hng, bng nhiu lp b binh v ho
lc.
ng l nu nhn trn bn hnh thi chin dch, ta thy th trn hnh qun
ca ch va kn li va him, tng chng i phng kh c th lt qua
vng phong to bng b binh, xe tng, thit gip v h thng ho lc ken dy
ca ch.
Nhn y xin c k mt chi tit ngoi l:
Thng 7 nm 1967, ti c php ca B t lnh Min, i trong on anh
Nguyn Ch Thanh, b th Trung ng Cc ra H Ni nhn k hoch tin cng
ni dy Xun 1968, c tin ny nhiu bn b chin u c n thm, hi
mi chuyn i ng, chuyn cnh vt, nhn tnh trong v rm r nht l
chuyn chin u, chuyn v cuc hnh qun Gian-xn Xi-ty.
Ch l trong s bn b, c mt s mun hi su nhng kinh nghim v cc anh
nhn lnh i B.
Mc du ngi vn cn ang mt, nhng ng n mt vn tm c cn
nng hi, ti say sa k li nhng iu mnh chng kin qu trnh i mt vi
k th trong mt tnh th cc k him ngho. Khng kh bui gp mt thn

mt m trm lng, tt c u chm ch di theo ti k, vi gng mt rng r

nh chia vui vi ngi trong cuc.
Bng c mt anh bn ct ngang, chm ri xen vo mt kin tht lng:
- Theo di nhng ngy u ca cuc hnh qun, mnh ngh ch cn qun ta ra
khi vng vy ca ch mt cch an ton l thng li ri.
- Thot y ch! - Ra n tn H Ni - Ti ni vui.
- Ra hn ch - Bn hi tip.
- Ra nhn nhim v mi, li vo - Ti tr li.
Xin c tr li cu chuyn ang k.
Nh trn trnh by, chng ta nh ch khng bng kiu dn trn, phn
tuyn, m bng th trn chin tranh nhn dn vi ba th qun rt c bit, nu
khng ni l c o. Khi 45.000 qun ch vi hng ngn xe, pho hnh
thnh vng vy tin vo cn c, c cc mi b bt ng bng my bay ln
thng, thc su bng b binh kt hp vi xe tng, xe bc thp vu hi vo pha
sau, nh qua cc khu vc, n tn to t c quan Trung ng Cc m cc
phng tin trinh st ca chng ghi sn.
Nhng trc mt qun M ch l nhng ln nh khng ngi, quanh l
nhng hm ho v nhng bi mn, l nhng n v du kch c quan b mt m
sn, nu qun M vt qu gii hn cho php l nhn lnh nguy him.
Ngay t pht u t chn n cc mc tiu c giao, qun M vn ch quan
ngo mn hoang mang s hi, bi u cng c trn a ca i phng
nh chn.
Qun ta tc chin khng theo i hnh s on m thc hin ch ng, linh
hot chin u theo n v tiu on, trung on theo cc hng c phn
cng.
Thc hin nguyn tc ny, ngy 23 thng 2, khi l on 2, s on 25 v trung
on k binh thit gip s 11 tin ln pha bc thc hin hp vy, th trung
on 16 lun xung pha nam tin qun vo i hnh qun ch ang di
chuyn. Trung i i u b ct t, i i 13 thuc trung on l, trung on
16 ch lt vo trn a phc sn ca ta, hng chc lnh M cht.
Vo khong na m, sau 54 t nm bom ym tr chng mi cu thot s
tn qun rt v pha sau. Ngay m , trung on cn t chc pho kch cn
c hu cn ca ch Sui , gy nhiu thit hi.
Trong khi du kch K Tum n sng bn ri 12 my bay ln thng; du kch c
quan Trung ng Cc Rm un, Ang Khc, b i a phng T t
chin u bn ri thm 9 my bay ln thng, th chng ti lnh cho cc n v
thc hin nh nh hai bn sn v sau lng i hnh hnh qun ca chng:
Ngy 26 thng 2, Trung on 2 vn ng tp kch M Trng A Lu, mt b
phn khc phi hp vi du kch c quan nh ch T Xia, ngy v m 28

thng 2, Trung on 16 trin khai phc kch ch ng-nam Ging Th, tp

kch cm c gii M gn cu sui ng Hng, bn ri ba my bay ln thng.
Cc phn i pho ca s on, trung on lin tc pho kch ch huy s qun
ch Du Ting, cn c hu cn ch Sui .
Hnh qun v chin u trong iu kin thi tit nng nc, ban ngy b chn
nh, ban m b du kch c quan quy ri, sc khe v tinh thn chin u
ca lnh M gim st r rt, s qun m au ln ti 16%. T ngy 1 n ngy
13 thng 3, ch buc phi co lc lng v gi cht v bo v hnh lang tip
vin theo cc trc ng 22, ng 4, tm cch nh mi.
S ch huy s on lin tc nhn c in bo ca cc n v gi v, u c
chung mt nhn xt: tnh hnh bt cng, cng nng ln ca ch c gim,
khng r v nguyn nhn g?
Ti in tr li: Trc ht s on biu dng thc bo co thnh th kp
thi ca cc n v. ng l ch c triu chng co li l do ta tch cc chng
tr. Cc n v cn t chc theo di cht ch mi din bin, tuyt i khng
c ch quan, khn trng xc li i hnh, sn sng nh tr, c kh nng
ch thay i th on hnh qun.
Cng lc s on cng nhn c in ca B t lnh Min: ch tin vo
khu cn c rng m khng nm c mc tiu nh chim c th, li b ta lin
tip nh n ph u, chng bt u dao ng.
T nhn nh trn, B t lnh Min quyt nh cn tp trung ch lc nh
nhng n tiu dit ln, nh mnh vo tinh thn qun M, lm tht bi cuc
hnh qun ca chng.
Quyt nh trn c tnh nh hng, chng ti coi y l mnh lnh phi chp
hnh. Trn giao quyn cho di c ch ng sng to trong bin php, min
sao tiu dit c sinh lc ch. D m kh, v yu cu ca th trn chung lc
ny cha cho php tp trung lc lng bng cch ko cc n v v t chc
chin u theo i hnh s on, v cc trung on vn phi ng chn a
bn quy nh, tc chin phi hp theo th ba th qun.
Trong khi , t ngy 1 n 5 thng 3, li dng ch co cm, du kch c quan
cc x, b i a phng cc huyn c dp bung ra tin cng vo cc
cm qun ch Bu Bng, Ang Khc, Bu Lng Tng, K Tum, nh ch
vn chuyn trn cc ng giao thng, ph hu, nh hng 85 xe tng, xe bc
thp. Tin vui m chng ti ng ngi khng yn, v lo sao phi kp thi phi
hp chin u, chm l l thi c.
Suy ngh v trao i, nhng khng c ko di, v din bin tnh hnh ang
rt mau l. Chng ti quyt nh s dng ton b lc lng Trung on 2 vn
ng tp kch cm qun M ng Pan, ngy N tin cng l ngy 10 thng 3,
v trc trung on ny c ng vi ch mt vi trn nhng thng

nh, l, lc lng c tiu on, ang cn sung sc, li ng chn v tr thun

tin c ng tip cn mc tiu.
Chng ti coi y l trn nh then cht, nhng khng thnh, do chun b trin
khai chin u chm (mt phn c kh khn khch quan), quyt tm ca cn
b cha cao, ng ch Trn Xoa trung on trng ph trch hng ch yu
hy sinh trong khi i chun b chin trng.
nh rng y l khuyt im ca cp di, nhng l ngi ch huy chung, ti
thy mnh c phn trch nhim. Bi hc rt ra l tnh th cng khn trng
cng i hi ngi ch huy phi su st hn na; sau mnh lnh chin u, cn
phi quan tm ng mc khu hng dn v kim tra n c cp di trin
khai, thc hin, c coi nh mt quy trnh ca ngi ch huy trong ch huy
chin u.
Vi ti y thc s l mt k nim khng vui!
Nhng nhim v trc mt i hi phi vn ln, xc ti.
Ti li cng cc anh trong B t lnh s on lao vo cng vic.
Hng vic ny by vic khc m lm. Lc ny khng trch mc, ph phn.
Theo k hoch va c b sung, ngay m 10 thng 3 (ch sau vi gi trn
nh ng Pan khng thnh), mt tiu on ca Trung on 2, sau mt t
pho kch ko di 30 pht bng sng ci v KZ tin cng tiu on c
gii ch. Tri m rc v pho sng lin tc v bom n, trc thng lao vo
tip t n dc v a thng binh ra. Vo nm gi sng hm sau trn nh
mi kt thc. c bit, Trung on 16 do t chc chin u tt, lin tip
pho kch, tp kch cm qun ch Bu C (10-3), Trng Bu, Trng A Lu
(11-3), T Xia, Bn Ra ph hu, ph hng 72 xe tng, xe bc thp.
Nhng trn tin cng trn ca s on 9 cng vi cc trn ng c hiu qu
trong cng thi gian ca lc lng du kch c quan binh vn Trung ng Cc
Sui My, du kch cng binh huyn Sc K, du kch xng thng tin S3
huyn T t gp phn lm cho tinh thn chin u ca qun M cng
thm sa st.
Ngy 13-3-1967, M cho my bay ln thng bc qun rt khi K Tum, B
Tc v mt s cm ty-bc tnh Ty Ninh, ch ch cn cht li ng Pan,
Bu C trn trc ng 4, kt thc t 1 cuc hnh qun. Ngy 15 thng 3, l
on 173 v trung on k binh thit gip s 11 chm dt hot ng, coi nh
kt thc cuc hnh qun nghi binh nh lc hng phn on ca ta. Thc
t l M ang ro rit chun b cho giai on hai ca cuc phn cng.
Cng thi gian, Trung on 3 t quc l 18 bo co v s on: C nhiu du
hiu ch tng qun ngc ln pha Hn Qun. ng thi B ch huy Min
cng in gp xung s on: ch thua au nhng cha t b tham vng,
chng tip tc cuc hnh qun nhng lt cnh sang hng ng, v giao

nhim v cho cc lc lng v trang ni chung, S on 9 ni ring cn phi

lm i ph thng li m mu mi ca ch.
Cng vic chun b tht bn b, m thi gian ch c nm ngy! Khng i n
lc cp trn nhc nh, un nn, chng ti t thy phi lm g. Trong t mt,
S on 9 tuy c m c mt s trn tin cng nhng do cha qun trit
quyt tm v phng chm ch o tc chin ca Min, b l nhiu c hi,
cha thc hin c trn nh thi ng no. y l vn mu cht, ni
cm cn phi gii quyt trong giai on chun b trc khi bc vo chin u
chng li bc hai cuc phn cng ca ch.
Thng v ng u v B t lnh s on hi trao i rt kinh nghim
vic qua, bn cng vic cn lm ngay. Mt thch thc, nhng phi t ra
tc khc l nh hay khng nh. Nu cn lng l trong nhn thc t tng
th khng th bn cc vn khc. Mt ln na ti cng hiu cu ni su sc
ca anh Thanh: Dm nh M s tm ra cch nh M. N nh mt nguyn
l ca cng tc chnh tr t tng lc ny.
Vi tinh thn thc s cu th, khng vng vo l s, khng n trnh, t nhn
thc y chng ti tm c nguyn nhn dn n khuyt im cha hon
thnh tt nhim v trn giao trong t mt ca chin dch l do t tng ngi
ho lc phi pho, xe tng ch, mun phn tn nh nh nh hot ng ca
cc lc lng du kch c quan. T s on nu ra yu cu lnh o t
tng lc ny cn phi th hin tnh chin u cao. Ni cho ht nhng kh
phch anh hng, nhng thnh tch c gi trong t chin u va qua. ng
thi ph phn c l c tnh nhng biu hin bi quan nh gi ch qu cao,
khng thy ht mt mnh ca ta, cng c v xy dng t tng nh ln l
chc nng ca cc n v b i ch lc. T cc n v tin hnh sinh hot
chnh tr nh nhng m nghim tc, nhm thng nht nhn thc t tng dm
nh, ng vin c v mi ngi pht huy truyn thng on kt, dng cm,
mu tr, vt mi kh khn, hon thnh nhim v.
R rng t tng dn u nu c hiu ng, c bin php lnh o ng b,
ph hp vi thc t, u phi l duy ch, m tri li, n l mt nguyn nhn
to nn cc kt qu khc.
Nm chc qu m ch lc, nh cho c mt hai trn ln, dit tiu on,
chin on ch, l phng hng lnh o t tng ca s on, ng
thi cng l mnh lnh chin u i vi ton s on. Trong t hai ny lnh
o Min vn kin tr ch trng nh ch bng th trn chin tranh nhn
dn, bng sc mnh tng hp ca ba th qun, m qu m ch lc vn l S
on 9. Khng tng thm v khng th tng thm, v a nhiu lc lng ch
lc vo chin dch lc ny l khng c, v S on 5 vn cn thit ng chn
hng B Ra nh ch vng ngoi. Nu c cng khng cn thit phi a

vo, nh vy s gy n, d b ch st thng.
to iu kin cho S on 9 c c hi nh tp trung, lnh o Min c k
hoch tng thm trang b v kh cho du kch c quan v b i a phng
huyn, t chc thm nhiu i sn c gii, trin khai thm nhiu bi mn
cc trng, cc ng. tip tc tiu hao tiu dit nh, c bit tng cng dit
xe tng, my bay ln thng va gi gn cn c va chn giao thng ch.
Mt s cn b c s t phn vn lc u, nay khi nhn ra vn li thy t
tin, t ho, mc du pha trc cn gp khng t th thch. S anh em ny t
nhn bit, t thng sut, tt c nh cc nh tham mu c nh m bit tnh ton
c chin dch, u thy bi cnh lc ny ch dn u th binh ho lc sang
hng ng trn din tch hp (4), nu ta a thm lc lng i hnh d b
n, mt b tr dy, dn n thng vong cao.
Tin tng vo s lnh o sng to v y bn lnh ca Trung ng Cc, Qun
u v B ch huy Min, S on 9 n nhn qu m ch lc trong mt tng
quan khng cn sc vi tinh thn t tin v nghim tc. Nhng nh ln l th
no, v u l then cht c sc thi ng trong khi do yu cu dn th, lc
lng b tr li phn tn hn trong t mt. Qun trit t tng ch o ca
lnh o Min, s on iu Trung on 1 t ty ng 22 ngc ln pha
bc, ng chn bc B Tc lm lc lng d b, sn sng n thi c, nh
ch tp trung dit cc cm hnh qun ca ch trn l khu vc B
Tc, Sc Con Trng hoc Trng Ba Vng; Trung on 3 tip tc bm quc l
18 nh ch vng ngoi. Lc lng nh ln ch cn Trung on 2 v Trung
on 16, trong khi v nguyn tc i hi phi c u th binh lc, nh i
hnh s on hoc s on tng cng.
Trn y l nhng vn t ra cho chng ti phi gii quyt trong cuc hi
bn bin php thc hin. qua mt t chin u y c lit, cng thng, s
mt mi hin r trn khun mt hc hc ca mi ngi. Lung suy ngh c
khc nhau, nhng khi trao i u hi t bn vo: Quyt nh; c ng ch
cn cao ging: Quyt ra hn! Khu kh khng c chnh lm nhng khng
ai tham gia, gp , c th sc cho tinh thn hng say c th hin. Cui cng
s on quyt nh: Ly trc tnh l 4 l ni t chc trn nh tiu dit ln, v
tin hay rt b binh ch nht thit phi da vo trc ng ny thc hnh
thc su, chia ct, tm dit i phng. Ly ng Pan, ng Rm, Ch D l
ni t chc cc trn nh then cht, v ni y u l cc trng ch s chn
lm im tm dng hoc ng cht. Trung on 2 v Trung on 16 m nhn
nhim v phn cng trn tnh l 4, c th: Trung on 2 ng chn Ch D,
Trung on 16 li v Sui Dy, ng ba Sc Xoi to th nh trn ph u,
n thi c nh trn then cht, tiu dit ln sinh lc ch. S iu chnh th
b tr ch l x dch, khng c kh khn g ng k, v c hai trung on u

c mt khu vc ny cho n lc ch kt thc t mt cuc hnh qun. y

l th ng thch hp, c th sn sng nh ch ng Pan, ng Rm, Bu
C. Khi giao nhim v, s on nhn mnh, cc trung on vn phi giu
qun a im thch hp, khng c gn ng qu, d b ch pht hin
st thng trc khi hai bn trc tip ng . Cn t chc kho st cc im
ch sn, thit b chin trng, c phng n trn thc a trc, lm k,
nhng khn trng, tuyt i gi b mt. Sn sng c hai phng n: Phc
kch nu ch hnh qun v tp kch nu ch tm dng ng cm d ngoi.
Ngy 18-3-1967 ch trin khai t hai cuc hnh qun vi lc lng 8 l
on b binh, 4 tiu on thit gip, mt tiu on qun i ngu Si Gn trn
mt khu vc ch yu t ng tnh l 4 n ty sng Si Gn, t bin gii n
bc ng 13. Trng im l vng ng Rm - ng Kn, Bu Chm - Bu
Ct, Sc Con Trng - Sui Ng.
ca tng Ot-mo-len trong t hai l trin khai k hoch bao vy khu
vc ng-bc cn c khu B bng hai cnh qun t Hn Qun nh sang phi
hp vi lc lng c gii t pha nam pht trin ln, hnh thnh th bao vy,
kt hp vi my bay ln thng qun cht chn v c gii t ph ct v c
quan lnh o, ch huy Min, cc lc lng v c s ca qun Gii phng.
gi yu t bt ng, ch khng cho chun b ho lc trc, m ch da vo
my bay trinh st dn ng, dng b binh c gii thc su tin chc tng
bc.
Lc lng b binh c gii do s on 25 t hai hng ty- nam theo l 4, l
Kim, l Trng nh ln, t hng ng s on 1 theo l nh sang
hng ty, kt hp vi lc lng b ng khng hnh thnh th bao vy
cn c ng- bc khu B. Rt kinh nghim t mt, qun M tp trung thnh
cm ln c c b binh, xe tng, pho binh t nh to ra xung quanh; va
thm d va ph, va thc su vo cn c ca ta, va ch trng gi v tr bn
p nhng d dt, thn trng.
Ngoi ra ch tm mi cch nghi binh, nh lc hng cng vi vic hi h
chun b, ch trong nm ngy sau khi kt thc t mt, ch trin khai cuc
hnh qun hai vi nhiu th on xo quyt, li rt kinh nghim tht bi t
mt, tng Ot-mo-len tin trc l s tm dit c i phng.
Nhng phn on ca B ch huy Min, nhng b tr lc lng v d kin cc
trn nh ca S on 9 gn nh trng hp vi nhng g xy ra ngay nhng
gi u, ngy u cuc hnh qun ca M nh vo chin khu C t hng
ng. Chng ta ng v chng ta bit mnh bit ngi, c b dy thc tin
chin u ngay trn t nc mnh, li nm vng quy lut chin tranh, ngh
thut qun s cng c tng kt rt ra t chnh cuc chin u chng qun
xm lc, bo v T quc din ra trong nhiu thp k. Cn tng t M

khng phi ngho v trnh hc vn, v nghip v tham mu, m iu c

bn, hnh nh i qun xm lc no cng khng trnh khi, l u c
cha y nhng suy tnh ch quan ngo mn, ch bit mnh m khng bit
ngi.
Ngay t lc ch mi ra qun, ch huy s on chng ti theo di cht ch din
bin kp thi x l, nht l trn hng d kin c nh ln, khng th lp
li khuyt im chun b trin khai chin u chm nh trn ng Pan. Trc
ngy 18 thng 3, ch tung cc i i bit kch thm bo hot ng thm d
theo tnh l 13, pha ng sng Tha La v khu vc ng Rm.
n ngy 18, khu vc pha bc, ch ra qun t, nhng ring ng Rm
vn tng i yn tnh, ch c phi pho ch thi nhau oanh tc bn ph mang
tnh cht dn bi, du hiu ch sp qun.
Ti in gp xung hai trung on nhc nh: c kh nng ngy mai 19 thng 3
ch qun xung ng Rm, cc n v phi sn sng, t chc theo di
cht din bin 24/24 gi nhng vn tuyt i gi b mt v ng vin: Gng
ln, ng h ph ci nh!
C m 18 rng ngy 19, s ch huy tin phng s on, chng ti tht s
hi hp, ch i n cng c v nhng kh nng v din bin khi tri sng?
Ngy 19 thng 3, sau khi nhn in thng bo ca B ch huy Min, c khu
vc ng Rm vang ln v bom n M trt xung, tng n khi bc cao,
to rng nh mt m my mu ch che ph c mt vng tri. Ri tng tp
my bay ln thng p n thi nhau qun. Mi vic din ra khn trng, bi
bn, n khp. 17 gi cng ngy trn a pho ch bt u hot ng; 20 gi
b binh ch cng bt, o cng s, ro km gai, gi mn.
T tin c cng c, phn khi c nhn ln. Tin t Trung on 3 bo v:
cng ngy trung on tp kch cm c gii l on 1 s on 9 M Bu
Bng, ph 92 xe (c 65 xe tng), 9 khu pho. Nim vui n nhanh, khng c
iu kin ngm su v trc mt chng ti l s kin ng Rm.
Chng ti nhn nh, y l thi c s on hon thnh nhim v. Thc ra
ng Rm khng phi l a danh xa l i vi s on 9, m tri li. Trong
giai on chun b theo k hoch chung ca Min, chng ti t chc i
kho st c bn trn thc a, bit ni y l mt trng ln (5), gi mt v tr
quan trng t pha nam nh vo cn c. Tin t qun bo cp trn v t H
Ni thng bo vo, lc lng ch xung ng Rm gm l on 3, s
on b binh s 4, mt tiu on thuc l on khng vn 173, mt tiu on
pho hn hp 105 v 156,7 ly, mt tiu on xe tng, xe bc thp, lc lng
khong 3.000 tn. Sau khi qun cng l ct c sn th xung, ch hi h
t chc thnh hai tuyn phng th pha bc trng v pha nam trng, gia l s
ch huy, trn a pho v khu thng tin. Trc gi n sng, s on cn t

chc t trinh st cui cng, trong v sau chin u c bit thm: Khu vc
ch ng thnh cm nm gn gia trng theo hnh bu dc di 700 mt theo
chiu bc nam, rng hn 400 mt theo chiu ng ty; hnh thnh hai khu: khu
bc c b binh, tng, thit gip xen k; khu nam chia thnh hai tuyn gm s
ch huy nh l on 3 thuc s on 4, khu thng tin v trn a pho c b
binh c gii b tr vng ngoi. Gn s ch huy c lc lng b binh c gii
lm nhim v d b. Cch tuyn mt t 15 n 20 mt, chng th km gai
bng nhng, on c on khng. Xung quanh u c mn chiu sng, lu n
gi v mn nh hng.
T thc t trn cho thy phm vi tin cng rng, lc lng ch ng, h
thng b phng tuy d chin nhng hnh thnh lp lang phng th, ho lc
ken dy. Tnh hnh ch lun bin ng, th on ch lun thay i. Trong
khu vc gia trng rt kh nm (c nhng iu ta ch bit c trong v sau
trn nh), nn kh trnh khi lng tng trong x l khi bc vo chin u.
Mt kh khn na, cng phi tnh n. Mc du s on b tr th nh
mc tiu chn sn, a lc lng vo trc m sn, song khng th tin
cng khi ch cha kp qun hoc chng va chm t, m phi b tr t
xa, thc hnh vn ng tp kch. V trc khi qun, ch tung thm bo
thm d; dng cc phng tin trinh st hin i pht hin i phng; dng
phi pho bn ph, th bom tri thm dn bi, st thng i phng, sau
mi qun. y l mt c im khc vi nh qun Php ng qun d
ngoi hi khng chin chn nm. y, trong trn ng Rm, khi M
qun, Trung on 2 ang Ch D, cch ng Rm 5 ki-l-mt v pha ngnam, Trung on 16 ng cch ng Rm 7 ki-l-mt v pha bc, mt
khong cch hon ton bt li cho bn tin cng, song khng cn cch no
khc vn phi chp nhn v nhng l do nh k trn.
Do yu cu phi hp tc chin ng b ca chin dch, nu k hoch trin khai
chin u chm, s li nh trn nh ng Pan! Hn th na, y vo thi
im ny cn lp li sai lm nh th, th tnh hnh cng tr nn phc tp. ch
c iu kin cng c khu vc chim ng vng chc, bin ni y thnh cn
c trung tm hnh qun d chin, nh to ra cc khu vc ty ng 4, ng
l Trng, phi hp vi cnh qun pha bc t Hn Qun nh qua, tin vo
trung tm cn c khu B.
V vy ngy 19 thng 3, khi ch cha chm dt t qun, ti v cc anh
Nguyn Vn Qung, ph chnh u s on, Bi Thanh Vn, ph tham mu
trng c mt ti s ch huy tin phng s on c d chin v k hoch
tc chin. n sng 20 thng 3, khi mt tri va rng, mt cuc hi Thng
v ng u s on din ra nhanh gn, c mt quyt tm chin u chnh
thc: Dng lc lng s on thiu tp kch cm qun M ng Rm trong

m 20 rng sng 21 thng 3.

Trung on 2 t ph hng ch yu t pha nam ln; Trung on 16 t ph
hng th yu t bc xung; t chc mt tiu on phc kch chn khng cho
ch t ng Rm tho chy ra bn Tha La qua Bu C lc lng ln vn
ng n tiu dit.
Ring hng ch yu chng ti c trao i i li, cui cng mi thng nht
chn pha nam v y c s ch huy, khu thng tin nhng ch ch quan, b
phng t cn mt v chng coi nh hu phng pha sau ca ton cm, trong
khi pha bc ch tng cng phng, hnh thnh phng ng ba tuyn.
Sau cuc hi , ti lnh cho cc n v khn trng chun b, trin khai thc
hin theo nhim v c giao. ng thi c quan ch huy tin phng ca s
on t Sui Dy ri v nam ng Rm, cnh Trung on 2, tin theo di, ch
huy x l kp thi cc tnh hung pht sinh trn hng ch yu.
10 gi, trinh st Trung on 2 bo co: ch vn khu ng Rm.
Th l chc n ri! Ti t nh mnh nh vy v nh nhm th pho, nh trt
c gnh nng ca lo u. V c nhiu bi hc Bu Bng, Du Ting, k
ch xo quyt, lun lun di chuyn i hnh, lm ng tc gi la ta.
Mi vic d nh t trc, vy m khi vo cuc vn c bn b, tt c u
thiu thi gian. Mi ch l vn ng n v tr xut pht tin cng m nh i
vo trn chin u tht, mt cuc chin u n phng si ng m m thm
i ph vi nhng hnh ng d phng ca i qun con nh giu - nh trn
kiu nhiu tin, nhiu sng n hin i. n gi pht ny mi vic hnh thnh
trn a phng th ca ch coi nh tm n, th cng l thi gian hot ng ca
cc loi ho lc d phng. Cc trn a pho ci ca ch bn lin tc, khng
tic n, cng lc trn bu tri l cc loi my bay thay nhau qun o bom
trt xung, th n d chiu sng c khu vc rng ln nhm st thng, ph
mi nh tin cng ca ta t xa. y l mt nguyn tc chin thut chung
nht, bt c bn phng ng no cng phi lm. Khc chng vi qun i M
c trang b n tn rng loi v kh, phng tin chin tranh ti tn, hin
i, th ci nguyn tc d phng t xa li c th sc, thc hin mt cch
trit , c lit. l l do, l nguyn nhn lm cho cng vic ca chng ti
cng thm chng cht, dn thi gian vo cuc chuyn qun, dn tm tr vo x
l tnh hung bt trc trn ng vn ng tip cn mc tiu. Trung on 16
do V Vn Dn lm trung on trng trn ng vn ng t v tr tp kt
vo v tr xut pht tin cng, di 7 ki-l- mt phi mt ba gi, l tc con
ra. Nhng khng c cch no khc nhanh hn, v b ci 120 ly, 106, 7 ly ch
bn xi x, lin tc, khng cn th gi hp thng v ng u trung on
xc nh quyt tm ln cui, sau khi i trinh st thc a tr v.
Sau ny khi chin tranh kt thc, tr li rt kinh nghim trn nh, V Vn

Dn (Sau ny l thiu tng, t lnh trng Qun on 4, ngh hu) k

li tm trng ca mnh trong tnh hung tht kh x. Anh tm s:
- Lc ri nh t v! Tnh hnh ch cn l m, b i ang hnh qun vo
v tr chin u vi quyt tm trng hp no cng nh, khng c bc
chun b, khng hp c thng v. Bit l sai nguyn tc, m hp th mt
thi c. Ti ngh, hp th khng nh, m nh th khng hp. Ti quyt nh
la chn cch hai - nh , khuyt im phi chu! Cch chc cng nh, bit
lm sao? Vn lc ny l nh M v phi thng chng, nh bi cuc hnh
qun Gian-xn Xi-ty. Ti t nh, ch huy phi dng cm sng cht cng chin
s. Nhng dng cm ca ngi ch huy cn th hin tnh quyt on, dm
chu trch nhim trong nhng tnh hung gay cn. Nhng trinh st nm ch
th vi my cng phi thc hin. Th l ti v mt s cn b bt khi i hnh
trung on, vt ln trc nm ch, n v i sau s gp im hn c
quy c tn hiu vo v tr chin u.
Nhng tht l k diu, mi vic u din ra sun s. Thng v ng u vn
hp trc gi n sng, khng mt thi gian m nht tr nhanh.
- Ti sao? - C c to hi.
Nt mt t tin, V Vn Dn chm ri tr li ngay, nhng khng khng nh:
- Mi vic din ra ri. S ng n ca n l n v n c v tr xut
pht tin cng trc gi G quy nh.
Bng V Vn Dn quay mt v pha ti, hi:
- Ti sao anh Nm ra lnh nh ng Rm trong khi Trung on 16 cha
c chun b.
Ti tr li:
- Chun b l mt nguyn tc ca cng tc t chc chin u. Nhng khng
phi bao gi cng c y thi gian, iu ny ph thuc vo cc yu t
khch quan. iu kin c th ca ng Rm, nu ch c thi gian chun b
th khng th c trn ng Rm lch s. L cn b ch huy, trong chin u
lun lun phi t ra, lun lun phi suy ngh v cc tnh hung kh khn
thch ng, nh ch trong mi iu kin, trong c c tnh hung rt t thi
gian chun b.
Xin c tr li chuyn k.
Bn gi 15 pht ngy 21 thng 3, th gian ang chuyn v ban ngy, sao m
hi hp n th! Ch cn 10 pht na l n gi G m Trung on 2 vn ang
cn chim lnh trn a, Trung on 16 cha bc qua trinh st thc a, vn
cn cch v tr xut pht tin cng 2 ki-l-mt.
Thy khng cn cch no khc, ti lnh ko di gi n sng thm 40 pht, tc
5 gi 40 pht. Nh vy trn nh chuyn sang ngy vi bao vn phc tp
phi ng u, pho binh, khng qun v c vin binh xung bng my

bay ln thng.
Gi G n! C s ch huy tin phng s on nhn nhp v tt bt hn ln.
Chung in thoi v c my b m (lc ny mi c lnh) lm vic lin
tc.
Sng n d di trong trng. Trung on 2 bo co l t ph xong tin
duyn ang pht trin vo tung thm thun li. Nhng ti li lo, v cha nhn
c tin t pha bc, ni Trung on 16 ang phi ng u vi v phng
th cng ca ch! Song ti li t nh, Trung on 16 phn ln l cn b,
chin s l con em ca nhn dn Khu 4, mt trong nhng ci ni ca cch
mng Vt Nam. Trung on c hun luyn qun s c bi bn chnh quy,
c gio dc tt v chnh tr, qua chin u Ty Nguyn trc khi c
b sung vo ng Nam B, lp thnh tch c th trong t mt cuc phn
cng ca ch. Vi b dy chin u y ti tin rng trung on c bn lnh,
trnh x l cc tnh hung chin u gay go, phc tp; vic mt lin lc
vi s on v s on vi trung on ko di gn nh sut c qu trnh xy
ra trn nh l do kh khn c th, ch khng th c l do v pha bn thn
trung on.
Mi sau khi chin dch kt thc chng ti mi thy r nguyn nhn. Sau gi G
t pht, Trung on 16 ang vo v tr chim lnh. Nghe thy ting sng n t
hng nam vng li, lp tc ch huy trung on cho n v vn ng hng v
pha c ting sng, cng Trung on 2 tin cng theo k hoch hip ng, to
thun li cho trung on bn pht trin vo su nh chim s ch huy, gn ht
cm qun M pha nam trng. Mi su gi, tri sng r, Trung on 16 mi
chim xong tuyn mt, ang pht trin sang tuyn hai th gp ch phn kch.
My bay trinh st L.19 bay thp chnh cho pho ch t Lc Ninh, Bu C bn
vo i hnh, nhiu tp my bay phn lc, my bay ln thng v trang r thp
cc vt rng quanh trng, nm bom ngn qun ta pht trin. Cng lc cm
ch pha ty kt hp vi bn cn li cm pha bc chng tr ta quyt lit.
Cn b chin s Trung on 16 chin u nh l hc (6), thng to, anh em
phn khi t tin khi tn mt chng kin cnh M tho chy.
Nhng c mt s cn b n v bn i ngang qua hi:
- nh trn ny lm g, sao thit hi nhiu th?
- Khi cn thit d phi hy sinh ln cng sn sng chp nhn - Mt ng ch
cn b ca Trung on 16 tr li.
L ngi chu trch nhim chnh trong trn nh, sau khi nghe nhng ngi
trong cuc tng thut li mu i thoi trn, ti thy c hai cu hi v tr li
u c l. ng trc s thit hi ln, c n v qu ln (7) th s au thng,
n hn v c s tra xt l mt phn ng tt nhin ca tnh cm chng ta. N
nhc nh chng ta, nhng cn b ch huy mi khi suy ngh h quyt tm chin

u, cn phi cn nhc, phi tnh ton; trn nh phi thng, thng to nhng li
t tn tht. l mt yu cu c tnh nguyn tc, cng l th hin tinh thn
trch nhim, lng yu thng, qu trng ca ngi cn b ch huy i vi
ng i ng ch.
Nhng s mnh chin u v c lp, t do, v thng nht T quc l cao c.
Nu cn thit th phi vui v, sn sng nhn lnh x thn, Quyt t T
quc quyt sinh nh Bc H dy.
S quyt t ca chng ta cho trn thng ng Rm l ng.
V y l trn ph u b gy cnh qun pha nam trng nh ln trong t
hai cuc phn cng nh ph cn c ta, vi mc ch tm dit c quan u
no Min, tm dit ch lc S on 9. y l trn nh tiu dit ln nht ca
S on 9, c sc thi ng ln, gp phn chuyn bin c li cho ta trong
nhng ngy sau . Trc ht l nh ch dn th bao vy, chia ct ta
hng ng tr nn ri, c chiu hng buc chng phi phn kch b phn
bo v v tr ng qun. Ngay ti 27 thng 3, ti m i BBC a tin nhn
xt ca hng thng tn Php AFP: M nh vo chin khu C nh ngi ta
m vo mt qu bng.
Ngy 1 thng 4 qun ch cn li ng Rm rt sau khi b Trung on 16
bi thm trn tp kch tiu dit mt b phn ca chng bu Tri Gic. Vai tr
ca cn c d chin ng Rm trong t hai cuc hnh qun n y coi nh
chm dt, Mt trn bt u chuyn v bc, ng-bc. Da vo nh hng ch
o chung ca B ch huy Min, cn c vo s thay i hnh thi sau trn
ng Rm, chng ti, nhng ngi c phn cng s ch huy tin phng
s on trao i, thy cn thit phi i th b tr, a trung on 16 t pha
nam (khu vc ng Rm) ln pha bc hp cng Trung on 1 ng chn
y va to u th tng i v lc lng va to thi c v n thi c, sn
sng nh tp trung theo quy m s on thiu, tiu dit va v ln qun ch.
Trung on 2 v Trung on 3 vn b tr phn tn, tc chin theo i hnh
trung on sn sng nh ch rt lui.
Khi s ch huy tin phng s on cng vi Trung on 16 hnh qun ngc
ln pha ng-bc ti khu vc Sc Con Trng, th bt gp mt tiu on M
ng cht Sc Tru ang b du kch c quan bao vy, km ch.
Nhn thy y l thi c thun li, ti quyt nh dng c hai Trung on 16
v Trung on 2 tin hnh tp kch tiu dit. Nhng cha kp trin khai th
ch dng my bay ln thng bc tiu on ny v thm hai tiu on na
xung trng Ba Vng (ty-bc cu Sui Ng).
Theo k hoch ca s on, ngy 31 thng 3, Trung on 1 v tiu on 7
Trung on 16 vn ng tp kch cm qun ch nam trng, nh thit hi
nng hai i i ch, nh li ba t phn kch ca chng; ng thi pho

kch cm qun ch Sc Con Trng. y l mt trong nhng cn c chi vin

ho lc ln nht ca cuc hnh qun b ta tin cng, cng c tc dng thi
ng n tinh thn chin u ca qun M trn khu vc.
Cng vi cc trn nh phc kch, tp kch, tiu hao, tiu dit nh qun ch
ca cc lc lng du kch c quan, cc trn nh tp trung ca S on 9 vo
cc cm qun M Bu Bng, ng Rm, Trng Ba Vng l nhng n nh
mnh vo tinh thn qun i M. Chng khng cn sc co cm, buc phi
rt tip ng Kn (6-4), Trng Ba Vng (10-4), Bu Ct, lm nao nng cc
cnh qun ch khc trn ton khu vc chin dch. n ngy 18 thng 4 b
phn cui cng ca qun M rt khi Sc Con Trng, cuc hnh qun Gianxn Xi-ty coi nh kt thc trn thc t. Nhng phi hai ngy sau, 15 thng 4,
tng Ot-mo-len mi chnh thc tuyn b chm dt cuc hnh qun ny.
Tht bi cuc hnh qun Gian-xn Xi-ty l mt thc t hin nhin, bt u s
co chung ca chin lc chin tranh cc b, ni nh nhng quan chc M
- giai on M ho cuc chin tranh tht bi, t y bt u mt chin
lc khc c thc thi, Vit Nam ho chin tranh.

Ch thch:

(1) Cuc phn cng ma kh ln th nht (1965 - 1966) ca M vi k hoch

ra qun t nh cng mt thi gian trn hai chin trng Khu 5 v ng
Nam B vi 5 hng (cn gi l 5 mi tn):
- Ty bc Si Gn gm C Chi, Bn Ct, chin khu .
- ng nam Si Gn gm t sng ng Nai n B Ra.
- Nam tnh Ph Yn (Tuy Ho).
- Bc Bnh nh.
- Nam Qung Ngi.
(2) Nm cuc hnh qun, nghi binh, to th:
- Cuc hnh qun t-tn-bo-r t 3- 11 n 26-11-1966 vo khu vc Bu Gn
- Ch D.
- Cuc hnh qun X-a-phn t 18-1 n 31-1-1967 vo vng tam gic st
Bn Sc - C Chi.
- Cuc hnh qun Bic-spring t 12 n 16-2-1967 vo khu vc snh B .
- Cuc hnh qun Tc Sn t 14-2 n 18-2-1967 vo khu vc Vn Tm, Th
Tnh, Long Nguyn.
- Cuc hnh qun Gt-xen t 2-2 n 21-2 vo ty ng 22.

 (3) S u n v tham gia cuc hnh qun: s on b binh s 1 Anh C

v s on b binh c gii s 25 Tia chp nhit i; bn l on: l
on khng vn 173, l on b binh nh 196, l 3 s on b binh s 4, l 1
s on b binh s 9; trung on k binh thit gip s 11.
(4) t mt ch nh vo ton b khu cn c c din tch 1.500km2, t hai
ch nh sang khu ng cn c c dln tch 600km2.
(5) Trng ng Rm di 1.200 mt, rng 500 mt, xung quanh l nhng vt
rng le v rng du tha xen k, c nhiu trng nh bao quanh nh: Trng
Di, Tri Gic, Sc Xoi, Ch D. Pha ty trng l sui Dy v sng Tha La,
pha nam l ng lin tnh 13, pha ng l l kim Ch D - B Tc, pha
bc c l kim t trng Sc Xoi n b sng Tha La. Tuy b cht c ho hc
lm rng l cy, nhng rng cn tr m c qun, ba trng vo su 500 mt
c nhiu hm ho, cn c tr qun tt.
(6) nh nh l hc. l li khen ca ng ch ch huy n v bn i qua
sau khi kt thc trn nh. Nh trn ni. Trung on 16 nguyn l trung
on 101 s on 325 thuc Qun khu 4, qua chng trnh hun luyn
chnh quy trc khi vo Nam chin u.
(7) i i 1 tiu on 4 Trung on 2 ch cn 9 cn b, chin s.

Chng 15

Thng 7 nm 1969 ti c Qun u v B ch huy Min c ra H Ni bo

co kt qu hot ng qun s trn chin trng B2 trong hai nm 1967-1968,
kt hp vo Vin qun y 108 iu tr bnh d dy giy v ti trong nhiu
nm.
Ra vin, ti nhn quyt nh li lm phi vin ca Qun u Trung ng.
Do c tch lu kinh nghim chin u qua tham gia ch huy cc trn nh
M Bu Bng, Du Ting, Nh - Bng Trang, Cn m, Cn L, trong
chin dch phn cng nh bi cuc hnh qun Gian-xn Xi-ty ca M vo
chin khu Dng Minh Chu, ti c cc anh lnh o B Quc phng giao
tham gia cng vi Cc Tc chin - B Tng Tham mu xy dng k hoch
tin cng qun s nh bi cuc hnh qun Lam Sn 719 ca M vo ng
9-Nam Lo; tham gia xy dng ni dung tp hun cn b phc v yu cu
chin u mi; cng anh Vng Tha V, ph Tng tham mu trng ln
Xun Mai, Sn Ty t chc din tp thc binh s on chin u tin cng
hip ng binh chng dit cm qun M, chin on ngu. Lc ny B cng
thnh lp qun on (1) n thi c, nhng sau v nhiu l do gii
th.

Thi gian v cng vic tht s li cun to thnh s hng khi trong ti.
Phn v c dp trnh by vi cc anh lnh o cp trn, vi cc c quan chc
nng ca B nhng suy ngh, nhng tm c ca bn thn rt ra t thc t
nh M qua hai ma kh ng Nam B; phn c iu kin trao i, hc
hi nhng vn mi v ng li qun s, ngh thut chin dch, t duy
qun s trong ti c nng ln r rt.
Thi gian lm nhim v phi vin ca Qun u, ti c tip nhn nhiu
ngun thng tin ch o chin tranh, t chc thc tin ca Trung ng ng,
B Chnh tr, Qun u Trung ng c tm nhn i trc thi gian, bao qut
khng gian rng. Sau thng li mt trn ng 9 - Nam Lo, s chuyn bin
cc din chin lc c li cho ta, cc anh trong B Chnh tr hnh thnh ch
trng v mt t hot ng qun s tip theo trong nm 1971 v cho c nm
1972. V c quan B Tng Tham mu, b phn gip vic Qun u bt u
chuyn ng, chun b d kin xut, vch k hoch, bin php phi lm
khi cp trn i hi, khi B Chnh tr, Qun u Trung ng c ngh quyt
chnh thc.
Tuy mi ch l d kin, tt c ang cn khun trong phm vi hp, nhng cc
c quan gip vic Tng t lnh, Qun u Trung ng (B Tng Tham mu Tng cc Chnh tr, Tng cc Hu cn) trin khai thc s vi nhp iu
khn trng, trn tinh thn nghim tc.
T kh nng tr thnh hin thc. Thng 5 nm 1971 B chnh tr hp chnh
thc ra ngh quyt, tip Qun u Trung ng ban hnh ngh quyt t chc
thc hin c th.
Kt thc hi ngh Qun u Trung ng, anh L Dun nu kin:
- B chnh tr, Qun u Trung ng c ngh quyt, cn ngi vo B2 trc
tip truyn t, v thi gian ang rt khn trng, cng vic li nhiu.
Cc anh trong Thng trc Qun u suy tnh. Anh L Trng Tn huyt p
ang thi k dao ng. Ri ti c gi ln. Trc ht cc anh thm hi sc
khe, tnh hnh gia nh. Ti bo co:
- D dy ct c su thng, n nh, sc khe tt.
Anh Vn ngm nhn thn sc nh mun thm nh v bnh tnh n nh, sc
khe tt m ti va bo co, ri thn mt:
- Hong Cm c th tr li chin trng c khng?
- D c - Ti tr li.
- i c ngay? - Anh Vn hi tip.
- Bo co sn sng - Ti p.
- Chun b gp - Anh Vn ch th.
Khng gian ni anh Vn lm vic thong ng v yn tnh, thnh thong c
ting ng c xe chy t pha ng Hong Diu vng vo. Cn phng n

gin, ngn np m y . Mt khng kh m cng, mt tnh cm bnh ng,

thn mt lan to, anh Vn rt nc mi ti ri tip tc giao nhim v:
- B Chnh tr quyt nh m cuc tin cng chin lc quy m ln ton
min Nam trong nm 1972, nhm tiu dit mt phn ln lc lng ch lc
qun ngu, y mnh phong tro ni dy ca qun chng v u tranh chnh
tr cc th, gii phng thm nhng vng t ai rng ln, lm thay i cc
din chin tranh, buc chnh quyn M phi chp nhn gii php chnh tr c
li cho ta, ng thi sn sng chun b, kin tr v y mnh khng chin trong
trng hp chin tranh cn ko di.
Ring vi B2 yu cu khn trng kt thc t hot ng phi hp vi bn
trong chin dch phn cng nh bi cuc hnh qun Ton thng 1 - 71 ca
M - ngu, chuyn ton b i hnh khi ch lc v nc trin khai chun b
t tin cng qun s vo u ma kh nm 1972 nhm tiu dit mt b phn
quan trng sinh lc ch, nh chim mt s bn p then cht, ci thin th
trn, khi phc li c s nh trc Mu Thn 1968. V vy cn c ngi vo
gp truyn t, kp chun b vi cc chin trng khc, v ng Nam B l
hng ch yu ca cuc tin cng chin lc trn ton chin trng min
Nam.
Bui lm vic thn tnh, ci m, nhng khi kt thc, ti vn ng dy theo t
th nghim, gi tay cho theo iu lnh trc lc ra v. Anh Vn cng ng
dy, theo t th nghim gi tay cho p l cp di. Anh li n n ci quen
thuc, nm tay ti lc nh, chc ti khn trng chun b ln ng theo
ng ngy quy nh.
Ti tranh th nghin cu nm vng nh ca cp trn, thu thp cc ti liu,
vn bn c lin quan n nhim v ca chuyn i.
T tng thoi mi, thanh thn, hnh trang cng gn nh, theo quy nh chung
ca mi cn b, chin s ln ng i B.
Mt ba l con cc, c qun o, mn, vng, tng, bt, ti thuc c nhn, vi
mt nh sut n kh d phng khi tnh th khng nu cm c, khi ch vy
cn c, nh p, i hnh hnh qun phi phn tn.
Nu phi suy ngh tm hiu, y l v sao sc khe ti li chng bnh phc sau
khi nm vin? V sao d dy ca ti c khu li sau khi ct hai phn ba,
ri ch bc do tht b khng cn t bo nui dng.
- Phi ct ht? - Ti hi.
- Ct th d, nhng cn c iu kin tn ti, tip tc lm vic - Gio s Tn
Tht Tng gii thch.
Hi ng khoa hc bnh vin hp bn cch x l. C th phun P-l-xi-lin
vo vng m ri ng li, sau mt tun nu chu, s khng phi ct tip.
Gn nh cha gp ca ny bao gi, sau khi lm cc cng vic k trn, anh Tng

trao i vi ti:
- Chin u gian kh, n ung thiu thn, mt ht dinh dng lm da tht anh
b, hay v nh hng cht c ho hc?
Ngay lc y ti c suy ngh, nhng cng thong qua, ti li t nh, s khng
gii quyt c vn g. Nu ng th ngh cng n th, nu khng ng
th, t tng l rt quan trng, thanh thn l mt th thuc c tr khng th
mua c.
n lc nhn lnh th ngi khe, chc l bnh lnh ch khng c. Ti
tranh th luyn tp, n c t hn, v d dy ct nhiu, kt hp i xe p v
thm nh vo nhng ngy ngh.
- Anh li i!
Cha kp ni tip th v ti ct ngang:
- i u?
- i B.
- Sao phi i? Anh thuc din ph phm, d dy ch cn bng ci chn.
- Lnh trn - Ti tr li.
Mt thong im lng, nhn nt mt v, ti thy c ci g nh thc c hai
ch lnh trn, ng thi li but ln nghi vn:
- Hay l anh c ci g trong ?
- C nhim v v c ng ch.
Mt nt bun lo hin trn gng mt v, khin ti chnh lng, ch thy
thng, thy yu ch khng c g trch c, v lc ny mt nch nm con cn
nh di m tnh hnh min Bc vn ang rt gian kh v cng thng.
Ni g lc ny cng thy kh v khng cn thit. Ti ch im lng v quay ra u
ym n con, hi chng iu, to ra mt khung cnh vui ca tr th lm
khuy kho tnh cm m cha.
Cng vic chun b xong trc thi gian quy nh. Cng i vi ti c ng ch
Hin Trng, Cc ph Qun hun vo t chc hun luyn cho cc n v ch
lc ca Min theo yu cu cch nh mi, qua tp hun Sn Ty. Nh
vy l ngoi nhim v nh k trn, ti cn c giao thm cng vic ph
bin kinh nghim chin u mt trn ng 9 - Nam Lo.
Ti n gp anh Vn xin thm kin trc khi ln ng.
Ngay t pht u anh to tnh cm m cng, chan ho, ci m, lu luyn
gia ngi li v ngi i xa. Ci nghi thc ban u theo iu lnh ni v
c xo i rt nhanh. Anh mi ti ngi, pha tr mi ti ung, c c bnh ko
v thuc l. Ri anh n tnh ng vin, khuyn nh:
- B Chnh tr, Qun u Trung ng quyt nh, Hong Cm sn sng nhn
v ln ng gp nh vy l tt l tip tc pht huy truyn thng nhanh gn
trong ln u nhn nhim v chin u hi u nm 1965. Nhng phi gi gn

sc khe, v lc ny sc khe l hng u, thiu n l khng i ht c chng

ng, khng vo n ni, khng hon thnh nhim v. Ch mi khi xe qua
to (ni trng im ch nh ph) nn xung xe, v ng kh i, c th
ngi b bn ra ngoi, vt m mi lin ch, d bc.
Vic chnh anh nhc sau, rt gn:
- Nhim v c giao r, vo lm g do trong y phn cng.
- Ti xin lm phi vin c chin.
- Ty, do Trung ng Cc quyt nh.
Ti ng dy ha nghim chnh chp hnh ch th ca anh.
Anh nm cht tay ti hi lu, nh gn tnh cm gia ti v anh, tnh cm cp
trn cp di, tnh ng ch, ng i m p, v anh bit ti v ti c bit
anh, qua cc trn ng Kh, N Sn, in Bin Ph.
Li tm bit H Ni, th phm gi ca con ngi, nhng cng y gian kh
v lm th thch. l vo mt bui sng ca nhng ngy u h, trn chic
Gt 69 my tt, ng ch li xe tay ngh kh, tho ng. Hai ngy sau, chng
ti vo ti a phn tnh Qung Bnh, n o M Gi ni bt u ca con
ng mang tn Bc - ng Trng Sn - ng H Ch Minh.
Ln ln ng ny khng gp c Bc v Bc i xa, nhng bao hi c
trong ti v Bc li hin v khi xe bt u leo o M Gi v trong sut chng
ng. Nh Bc c Tuyn ngn c lp ngy 2-9-1945, ti ng di chn
k i lm nhim v bo v; nh Bc gi ln hi han dn d trc khi ti cng
tiu on 130 phi hp cng Trung on 174 n sng tin cng c im ng
Kh m u chin dch Bin Gii nm 1950; nh nhng ngy cng S on 7
nm nam th x Th Du Mt, nghe th chc Tt Mu Thn - thc gic
chng ti tin qun h tr cho ni dy Xun 1968 to nn cc din mi trn
chin trng min Nam c li cho ta, buc tng thng M Gin-xn phi n
phng tuyn b ngng nm bom min Bc, nhn hp hi ngh Paris tin
hnh thng lng. Con ng xuyn dc t nc di 2.899 ki-l-mt do
cng sc ca bn mi nghn cn b, chin s on 559 cng vi hng vn
thanh nin xung phong, dn cng to dng, nn th m gn guc, lm rng
nhiu ni, lm thc nhiu ghnh, lm nng nhiu ma. Nhng vt v gian lao,
nhng nguy him quen thuc li n khi i trn con ng y k tch ny.
Li dn d ca anh Vn l ng, nhng cng phi linh hot khi chp hnh do
thc t t ra. Nhiu lc khi qua to phi khn trng, vt nhanh, chm l
nguy him. To th nht cho xe i chm thy m, to sau tng thm,
cng vn khng c trc trc, li tng dn, cho n ht sc. Bng s nghim tc
v linh hot, chng ti an ton ti ch vo cui thng 5 nm 1971.
Ngi u tin ti gp l anh Hong Vn Thi, T lnh B ch huy Min. Anh
gy yu qu, i phi chng gy!

Thy ti anh mng:

- Khi bnh cha, sao ngoi y lu th?
- Cc anh Thng trc Qun u gi li.
Anh Thi ct ngang:
- Sao li vo? - Ngng mt lt anh hi vui - T ng vo ?
- Lnh anh Ba! (2)
Anh ci rng r, xua i ci yu mt:
- Hay qu! Bn mnh trong ny ang mong.
Ngay sau ti gp c anh Trn Vn Tr, anh L Ngc Hin ang cn bn
cng vic iu hnh chin dch phn cng nh bi cuc hnh qun Ton
thng 1-71 ca M- ngu vi quyt tm xo s chin on 8 qun i ngu
Si Gn.
Anh Tr cng xanh gy, vn thong nt ho hoa, bn rn m vn ng hong,
t tin n nm cht tay ti vi n ci thn mt.
- Anh Nm y cng ti ny gi quyt nt Snun (3) ri ta tnh tip.
- Xin sn sng! - Ti p.
Nhng ngy u tr li chin trng, c gp li cc ng ch lnh o ch
huy cp trn, bn b, ng cp lm dy trong ti tnh cm m cng, chan ho,
khin qun i rt nhanh ci yu mt trong chuyn hnh qun ng di va
mi kt thc.
chuyn vui bun, thnh cng v c tht bi c mang ra hn huyn tng
chng khng sao dt ni.
Cc anh tht vt v, nm chu bao th thch! Nhng cc anh p xy cho
mnh t Min ng gian lao v anh dng dy thm bn lnh mi, t ho
mi. c bit sau thng li ca cuc tin cng v ni dy Tt Mu Thn, k
ch p dng loi mu k thm c v tn bo hng v hiu ho mnh
t thn thng ny; kt hp cht ch hai gng km tm dit v bnh nh
trit ph c s h tng; ng thi tng thm lc lng qun M (4) m cc
cuc cn qut nh ph c lit lm mt cc v tr bn p ca ta vng ven ;
lin tc m cc cuc hnh qun tm dit tuyn bin gii Vit Nam Campuchia, tng cng hot ng khng qun, k c my bay chin lc B.52
nm bom, ri cht c ho hc v dng pho by bn ph sut ngy m nhm
y cc n v ch lc Min ra ngoi bin gii. ng thi ch bt thn m
cc cuc hnh qun quy m ln vt bin, khi th bng lc lng M, lc kt
hp vi qun ngu Si Gn, hoc qun ngu Si Gn vi qun ngu
Lon-non t nhiu hng tin cng bao vy chia ct nhm dit mt b phn
ch lc ta, ph hu kho tng, quy ri, phong to con ng chi vin chin
lc ca ta t min Bc to xung.
m mu v hnh ng trn y ca ch gy cho ta nhiu kh khn. Thc

t t nm 1969, vng gii phng ca ta ng Nam B b thu hp v tr nn

vng khng dn l ph bin. B i ch lc Min v cc phn khu ch cn mt
b phn ng c cc cn c ven , phn ln ln vng trung tuyn hoc
vng bin gii. Thng 9 nm 1969 cc kho hu cn ca Min ch cn 2.000
tn go, khng b i n trong mt thng. Qun dn min ng Nam B
lm vo tnh th v cng kh khn.
Cc anh cn cho bit, xut hin t tng mun phn tn ch lc v cc a
phng nh ch h tr nhn dn v lc lng v trang a phng ni dy
chng ph bnh nh, khi phc th trn chin tranh nhn dn.
Cc anh lnh o Trung ng Cc, Qun u v B ch huy Min ra ch
trng va tin hnh gio dc ng vin mi ngi thng sut c nhn thc
ng v tnh quy lut ca tp trung, nh ln, v vai tr quyt nh ca qu
m ch lc; va c bin php v t chc nhm khc phc mi kh khn,
tranh th tip nhn s chi vin ca hu phng ln v ngi (5) v vt cht
cng c gi vng khi ch lc v t chc, bin ch i i vi t chc hun
luyn nng cao cht lng chin u, tch cc tng gia sn xut, khai thc
ngun hu cn ti ch, tham gia m ng v bo v cc hnh lang vn
chuyn t tuyn chin lc n cc cn c ca Min. ng thi c k hoch
hot ng qun s ch ng tin cng, thc hin tiu hao, tiu dit ch, lm
tht bi m mu ch nh y cc n v ch lc ta phi phn tn, khng cn
tp trung nh ln v khng cn ch ng chn chin trng min Nam.
Trc nhng th thch y cam go, tng nh mi ng ng u b vt li,
nhng do c ch trng v bin php c th ca lnh o Min, t lc tt hot
ng theo nh hng to th; t th ng tng bc c ci thin to
iu kin cho lc tn ti cng c v pht trin hot ng ngy cng c hiu
qu.
Trong hai nm su thng (t u nm 1969 n gia nm 1971) qun dn
min ng Nam B lin tc m chn t hot ng qun s (6) va h tr
nhn dn ni dy chng ph m mu bnh nh mi ca ch vi chin dch
Phng hong (7) y thm c v tn bo, va tiu hao, tiu dit sinh lc
ch chin trng ni a. ng thi phi hp vi qun, dn nc bn m
chin dch phn cng nh bi cuc hnh qun Ton thng 1-71 v cuc
hnh qun Chen-la 2 ca ch vng ng bc Campuchia, to ra th mi
v lc mi, bn p chin lc ca ta ty-nam c cng c v m rng.
Nhng bc i thng trm v y sng gi nhng tht sng ng v ho hng
m ti c bit trong ln tr li B2 ln ny cng vi chin thng ln
ng 9 - Nam Lo, Ty Nguyn v ng bng duyn hi min Trung c
B Chnh tr nh gi nh l mt thi c ln xut hin.
Thi im ho nhp vo cuc sng ni chin trng quen thuc v gn b ca

ti c bt u. Ti dnh thi gian nh li nhng vn trong khi nghe ph

bin, cc anh Thng trc Qun u Trung ng nhn mnh, ni r thm
khng ghi trong vn bn truyn t li trong cuc hp Trung ng Cc v
Qun u Min hm nay. l nhng c s thc tin g B Chnh tr quyt
nh m t hot ng qun s nm 1972 mang ngha nh mt cuc chy
ua lch s gia ta v ch nhm a cuc chin tranh i n bc ngot c li
cho ta; l quyt tm v mc tiu cn t ca cuc tin cng, l cc vn
cn lu trong ngh thut ch o chin dch, l cng vic cn lm ca B2 ng Nam B v l hng ch yu ca cuc tin cng chin lc ny.
Ngay sau , Trung ng Cc v Qun u Min thng qua vic t chc B
t lnh chin dch (8) t di s ch o trc tip ca Thng v Trung ng
Cc v B ch huy Min thc s bt tay vo iu hnh nhim v. Cng lc,
Trung ng Cc quyt nh b sung ti tham gia u vin Qun u Min, gi
chc ph t lnh kim tham mu trng B ch huy Min, thay anh L c
Anh v nhn nhim v t lnh Qun khu IX.
Ti n nhn vinh d ln ny cng vi ni lo. l nhn thc, nng lc bn
thn c hn trong khi thc tin chin trng ang chuyn ng vi nhiu
vn mi t ra!
Lc ny l gia ma kh. Mt tri c mt tht lu, tht di, mt t kh
rang, cy c ho vng, cc ng ng trong vng cn c bi tung ln thnh
vt di di ng, tan nhanh, ri li hin thnh vt bi khc bi cc loi xe gn
my Honda qua li. Du hiu chun b cho nhim v mi mang sc thi min
ng Nam B bt u. Trn mt mc no , chng ti cng c nhng
thi gian - d ch l ngn ngi c ung dung, th thi trin khai cng
vic vng gii phng ng bc Campuchia va mi c m rng, sau khi
ta v bn nh bi cc cuc hnh qun vt bin ca M - ngu. T y hu
phng chin dch ni vi hu phng chin lc qua hnh lang chin lc
Bc - Nam c thng sut. V cc anh trong B Chnh tr, Qun u Trung
ng nhn thu kh khn ca mt chin trng xa, tm mi cch trc tip
truyn t, to iu kin cc anh Trung ng Cc, Qun u v B ch huy
Min sm nm c chin lc ca trn lnh o Min c nhiu thi
gian ch ng lm cng tc chun b.
Ci hm qua v ci hm nay, vic c cha xong vic mi dn n, an xen
nhau thnh mi quan h nhn qu to nn s chng cht, bn b. Mc du cc
n v ch lc ca Min va tri qua chin dch phn cng nh thng cuc
hnh qun Ton thng 1-71 hi cui thng 5 nm 1971, nhng khng v th
m mi vic u sun s. bc sang thi im phi t trng tm vo vic
nghin cu ch trc mt, song vn cn phi tnh n ch sau, k c hai
bn sn, v cha yn th khng th tnh chuyn trin khai mi cng tc

chun b cho nhim v mi ang ch pha trc c.

T suy ngh nh vy, Qun u v B ch huy Min quyt nh m tip cc t
hot ng qun s mi. T ngy 25 thng 7 n thng 10 nm 1971, s dng
S on 5, S on 7 ch ng nh ch trn tuyn ng 7 v bc ng
22; t thng 10 n thng 12 iu S 9 cng cc Trung on 205, 207, mt s
n v binh chng phi hp vi lc lng v trang a phng nh bi cuc
hnh qun Chen-la 2 ca qun ngu Lon-non trn ng 6 (on thuc tnh
Cng-png Thm) v cuc hnh qun i bng 24 ca qun ngu Si Gn
trn khu vc m Be, bc ng 7 gii to th uy hip pha sau ta. Vo thi
k trc tip chun b, t thng 1 n thng 3 nm 1972, ta tip tc tin cng
y li cuc hnh qun quy m ln Ton thng - 72B ca ch vng bin
gii bc Ty Ninh, buc chng phi rt v phng gi tuyn ng 22 nam
bin gii.
Trong thc t, c trng hp b i ang trong giai on chun b trin khai
thc hin nhim v mi phi chuyn sang chin u chng cc cuc hnh
qun ph chun b ca ch.
Nhng nh trng hp k cng bn c trn y th qu l him. y khng
n thun l mt trn nh ch t xut ph chun b, m l mt ch trng,
mt t hot ng qun s vi lc lng ln, thi gian di chng li mt m
mu qun s c bn, thng xuyn ca ch nhm nh vo pha sau i hnh
ta, tiu dit ta, trit ph hu phng chin dch, chin lc, cc cn c, kho
tng, ct t tuyn vn ti chin lc Bc - Nam ca ta.
R rng y l mt t hot ng qun s ko di (t thng 7 nm 1971 n
thng 2-1972), va nh ch thc hin chun b, va tin hnh cng tc
chun b va nh ch bng tinh thn dng cm, bng s chp nhn gian kh
v hy sinh nhng to c bn p tin cng vng chc trc mt ta v to
c th an ton n nh pha sau lng, trc khi m mn chin dch.
Vi ti ln u cng cc anh trong Qun u, B ch huy Min tham gia x l
mt tnh hung c bit, rt ra cho mnh mt bi hc v ngh thut to th
phc v cho cuc tin cng chin lc mang ngha lch s, sau y c vn
dng c hiu qu khi c trn giao nhim v iu hnh cc t hot ng
Rch Bp - ng By Ngang (1973-1974), chin dch tin cng ng 14
- Phc Long (1974-1975).
Thng li qun s k trn, to iu kin thun li cho cc mt cng tc
chun b khc. Mt mt chng ti t chc tt vic tip nhn ngun chi vin t
hu phng chin lc vo (9), ng thi trin khai mng li thu mua su
rng n cc tnh ca nc bn nh Bt-tam-boong, Xim Rip, Cng-png
Thm, Cng-png Chm, Prt-vi-hia, Phnnm Pnh, to c khi lng d
tr ln v lng thc v nhin liu; tch cc khai thc ngun hng trong vng

ch tm chim cc tnh Nam B, thu mua c c t, my ko, ph tng

cng xng du dc theo cc quc l 22, khu vc Tn Chu, Hng Ng. K t
thng 10 nm 1971 n thng 3 nm 1972, chng ti tp trung c mt
khi lng vt cht ln, 47.500 tn cc loi (lng thc, v kh n dc,
xng du v phng tin qun y). Go dnh cho tuyn chin dch 18.000 tn
bo m tc chin ba thng. Ring go bo m su thng. Ngoi ra cc
ng ch hu cn c s gip ca cc ng ch lnh o a phng,
huy ng trong nhn dn 365 xe c gii, 3.200 xe th.
Khi nghe Cc Hu cn bo co kt qu v thc t i xem cc ng ch dn th
trn hu cn vi cc tuyn kho va chc chn, b mt phng ch nh ph,
va thun tin phc v chin u mt mt ti biu dng cng khai, nhng
khng sao ni ht c s thn phc n cha trong lng. Khng c tinh thn
yu nc nng nn, trch nhim chnh tr cao, s lm vic cn mn, c lng
dng cm x thn, khng c u c tnh ton mu lc khoa hc lm sao huy
ng c mt khi lng vt cht ln, t cc ni xa xi, qua bao nhiu kh
khn quy tp v mt a im an ton thun tin phc v chin u. Khng n
o, khng cn n sng n, n ri nhng cc chin s trn mt trn ny
thc s tri qua mt cuc chin u m thm m si ng ni khi c v con
tim ca mi ngi, chin thng m mu bao vy kinh t ca k th.
mt chin trng rt nhy cm ny chng ti c bit quan tm n vn
bo m b mt, bt ng cho chin dch, coi l mt trong nhng nhn t ht
sc quan trng nm chc phn thng, nht l trong thi gian chun b ko
di mi thng. Trn c s gio dc v ra cc yu cu i vi mi ngi,
nht l vi lnh o, ch huy cc cp; khng ch pht hin, khng mt
ti liu, khng ch bt, khng o ng hoc u hng ch. Cc cn b,
chin s trinh st, nhng ngi i u trong cng tc chun b, do c chun
b tt c v t tng v t chc, sut my thng lin tip cn lm nhim v
iu tra nm ch, nm a hnh khng h xy ra v vic no nh hng n
b mt nh chin dch. T nhn thc vic m ng d b ch pht hin,
nn chng ti c k hoch bo m b mt bao qut trong trin khai chun
b trc ng, k c cc tuyn ng chin lc, chin dch v mng ng
chin thut su trong lng ch. Hn 1.252 ki-l-mt ng c chun b (c
350 ki-l-mt ng lm mi), t ng ca b binh, ca pho binh v c
gii n ng thu cho ghe thuyn u phi tun th cc quy nh thi gian
thi cng.
ng chin lc tip nhn hng v lc lng ca Trung ng chi vin
vo c chun b sm (t thng 7 nm 1971 n thng 1-1972), cc ng
chin dch dnh cho xe pho ch c php chun b 10-15 ngy trc khi n
sng. Cc ng chun b cho xe pho t bin gii vo ni a ch ch c

php tin hnh sau khi b binh hon thnh chuyn qun vo ni a tip cn
ch. Cc tuyn ng phi vng trnh xa cc khu vc ng dn c, lm n
u ngu trang ti . K hoch hnh qun ca cc n v t v tr tp kt n
v tr xut pht tin cng c thc hin theo nguyn tc: n v m nhn
trn nh then cht m u hnh qun trc; cc n v khc hnh qun theo
sau; n v nh (b binh v c cng) trin khai trc, n v binh kh k
thut hnh qun sau, thc hin nghi binh nh lc hng phn on ca ch,
bo m an ton v to th thun li cho i hnh ch yu ca chin dch bc
vo chin u.
Tt c u din ra m , bi nu xy ra chuyn g, d ch l nh, ch khng
chng ti yn. Chng hn cng thi gian ny khi theo di i ch, c bit
my bay trinh st ch chp c mt on ng di khong 2 ki-l-mt,
cch Tn Cnh 10 ki-l-mt, ch nhn nh - y l du vt di chuyn t ra l
30 xe tng ca i phng, v chng d on Ty Nguyn l khu vc c th
n ra cuc tin cng ca i phng.
Lp tc theo lnh M, sng 30 thng 3, mt cu hng khng ni Si Gn - Ty
Nguyn c my bay vn ti C.130 lin tc ct cnh t sn bay Tn Sn
Nht ri xung sn bay Pleiku, 2.500 lnh d thuc l 2 vi y trang b
lm nhim v ng chin.
Cuc cn ca qun ngu vo 11 tnh thuc ty, ty-bc Si Gn v Vng ngbc Campuchia: Th Du Mt, Bnh Long, Ty Ninh, B p, cc n in
Snun, Mi Mt, Crch, Chp, ng 7, Xvy- ring, Cra-chi-, Cng-png
Chm t kt qu ngho nn tr thnh v gi vi M, cho php quan
chc M kt lun ch quan: Tuy Vit cng (tc qun Gii phng) cha t b
hn m nhng cuc tin cng, nhng bt lun th no, cc tuyn phng
th ch c th chng nhng khng th t. l kt lun ca tng A-bram t lnh qun i M Nam Vit Nam khi tr li M bo co vi tng thng
M Nch-xn.
Cn Nguyn Vn Thiu ph ho thm: Vit cng (tc Qun gii phng)
quay v vi chin thut du kch, ch khng th nh ln. Nhng trn nh ln
ni bt ch c th n ra sm nht l vo thng 7 hoc thng 8. C lc lng
mnh trong tay, li thy ma kh i qua hn bn thng m , ngy 9-31972, bn ngu t chc rm beng k nim ln th 17 ngy thnh lp s on
5. Thiu ln tn Lai Kh vi t cch va l tng thng va l t lnh c ca s
on ny, gn lon v m ay cho mt lot tng t ngu v truyn lnh cho
cc chin on di quyn m cuc hnh qun ko di dc bin gii pha ty
lng sc xung tn Th Du Mt, Bin Ho nhm y trn tuyn ca cuc
chin tranh vng xung quanh Si Gn sang lnh th Campuchia.
V cho n lc chin s ti Tr Thin mc nguy kch, Ty Nguyn cng

thng, sng 2 thng 4, cn c Xa Mt nm trn ng 22 b ta nh chim

bng mt n tin cng mnh m cha tng thy chin trng min ng t
trc n nay, th ch vn cho y l hot ng nghi binh ca i phng.
n lc y chng ti mi tht s th pho nh ct c gnh nng lo lng v
s s sut c th xy ra trong k hoch to th bt ng chin dch.
T thng 7 nm 1971, Thng trc B ch huy Min cng B t lnh chin
dch c chng trnh hp tip tc qun trit su hn na v Ngh quyt thng 5
ca B Chnh tr v Ngh quyt thng 6 ca Qun u Trung ng, trn c s
hnh thnh dn quyt tm chin dch c nh hng cho cc bc trin
khai c th trn cc mt tham mu, chnh tr, hu cn. Nhng bui trao i
nh th din ra vi tinh thn trch nhim cao ca nhng ngi d hp, trong
khng kh dn ch, ho hng, ai cng phn khi, t tin khi c bit chin
trng ng Nam B c vinh d nhn v tr hng ch yu ca cuc tin
cng chin lc ln ny.
Trc ht chng ti u thng nht chin dch mang tn ngi anh hng o
vi Nguyn Hu, nhm noi gng thin ti qun s ni bt ca Ngi qua cc
trn: vn ng tin cng ng di trn bin nh thng nm vn qun Xim
Rch Gm - Xoi Mt, M Tho (1785); trn hnh qun thn tc i ph hai
mi vn qun xm lc nh Thanh thnh Thng Long (1798) khi phc
thng nht t nc sau gn 100 nm b Trnh - Nguyn phn tranh.
Khi tho lun v c ch iu hnh ch huy, cc anh trong B t lnh u nht
tr chuyn t chc on 301 (thnh lp ngy 18-3-1971 trc khi bc vo
t hai cuc tin cng nh bi cuc hnh qun Ton thng 1-71) sang lm
nhim v ch huy chin dch ny nhng cn c hon chnh c cu t chc
ph hp vi yu cu mi. Thc cht y l c quan ch huy cp qun on
m bo ch huy thng nht trong iu kin chin u hip ng binh
chng theo mc tiu v k hoch tc chin chung. y cng l s kin nh
du bc trng thnh mi v t chc, ch huy v trnh chin u. Ln u
tin mt c quan ch huy v mt lc lng chin u cp qun on c
thnh lp chin trng Nam B.
Mt ni dung c bn, xuyn sut trong ngh thut h quyt tm chin u
c tho lun si ni, gn nh khng c kin tri ngc nhau, m ch b
sung nhng tnh tit, nhng lp lun lm sng r, phong ph cc lun c nu
ra. Bi l hu ht cc anh trong Thng trc B ch huy Min v B t lnh
chin dch t lu gn b vi mnh t min ng, hin trn tui tr cho
cuc chin u ni y, thuc v hiu gi tr ca tng cnh rng, dy i, con
l, dng sng, bng sc, t duy qun s ca cc anh c tch lu qua trng
hc chin u.
Vic chn hng tin cng c hnh thnh mt cch hon chnh, chnh xc,

c hng ch yu, th yu v hng phi hp.

Trn hng tin cng ch yu nh r rng cc khu quyt chin then cht v
cc mc tiu then cht.
Khng hon ton do lc lng ch ng (10) m ta xc nh ng 22 l
hng th yu. S cn mt v hnh ng tch cc ngn chn y l do quan
im sai lm ca ch, chng cho rng th x Ty Ninh mi ch thc l ni
Vit cng (tc Qun gii phng) mun nh chim thit lp th ca
h.
Ngc li, hng ng 13 ch phng c mc , lc lng b tr ti
y tng i mng (11), chng cho l ta khng tin cng mnh t hng ny,
hoc ch l hng ph. l mt cn c chng ti chn l hng tin cng
ch yu, nhng khng phi l duy nht. hng ny tip gip vi chng cui
ng Trng Sn, to thnh th hu phng vng chc ca chin dch, m
bo ngun sc mnh ta lin tc tin cng chim gi nhng vng cn thit
phc v cho yu cu u tranh chnh tr, ngoi giao. y ta cn c vng t
tip gip vi khu vc Mc Cu vn l cn c c, khu vc Snun va c gii
phng l bn p lc lng chin dch ca ta tin xung pha nam dc theo
ng s 13, gy tc ng dy chuyn. Mt khi khu vc phng ng ca ch
trn ng chin lc ny b ph tan, s on 5 ca ch b nh qu th Si
Gn lp tc b uy hip, b tr chin lc ca ch min ng Nam B b o
ln, phong tro ni dy chng ph bnh nh vng ng dn bc Bnh Dng
s c iu kin pht trin mnh.
Lc ny thi gian chuyn sang thng u ca nm 1972, l thi k trc tip
chun b. Tuy cha n ngy N, nhng cng vic vn hi h, khn trng, tt
c chng ti u thc s phn chn, cho php mnh c quyn tin trc l
phn thng nm trong tm tay, v hng tin cng chin dch chn ng:
nhm vo ch yu ng thi l ni him yu, d gy bt ng cho ch, ph
hp vi mc ch ca chin dch.
Vn kh, c tho lun nhiu trong cc cuc hp bn thng qua quyt tm
chin dch, l s dng lc lng nh th no nh chim c Lc Ninh,
sau gi cho c v tr quan trng ny, khng cho ch ti chim, lm
ni t tr s Chnh ph cch mng lm thi Cng ho min Nam Vit Nam.
S dng lc lng no, bao nhiu v vo u l ph hp, c iu kin pht
huy truyn thng, s trng hon thnh tt nhim v. l nhng kin
t ra trong khi trao i.
Tp trung lc lng cho hng ch yu l ng, thuc v nguyn tc nhng
cng dnh tho ng lc lng cho hng th yu cho chn vin v lc lng
d b. Khng phi ch n thun s lng m c cht lng na. V mi
hng, mi mi u c v tr trong h tng thnh ca quyt tm chin dch.

Cui cng i n thng nht, th hin trong mnh lnh chin u:

- S on 5 c tng cng Trung on b binh 3 (s on 9), Trung on
pho 208 (on 75), mt i i xe tng 10 chic (tiu on tng 20) m
nhn nhim v ch yu trn hng ch yu ca chin dch. V y l trn tin
cng khu vc quyt chin then cht m u cn phi tp trung u th binh lc
bo m tiu dit ch, gii phng khu vc Lc Ninh ginh ton thng cho
trn m u.
- S on 9 (thiu trung on 3) lm lc lng d b chin dch, sn sng tin
cng th x Bnh Long (cn gi l An Lc) khi c lnh.
- S on 7 lun su bao vy, cht chn chin dch dc theo ng 13 t cu
Cn L xung bc Chn Thnh, kin quyt tiu dit qun tip vin v qun
tho chy.
- n v C30B (12) m nhn nhim v tin cng hng th yu (ng 22)
c php n sng trc m mn chin dch, thc hin nghi binh thu ht v
kim gi ch to iu kin cho hng ch yu hon thnh nhim v, ng
thi nm thi c pht trin xung pha nam.
Ti c Thng trc B ch huy Min giao nhim v cng vi cc anh B t
lnh chin dch tham gia chun b phng n tc chin khu vc Lc Ninh, anh
L Ngc Hin chun b hng Bnh Long.
Sau mt tun i kho st khu vc pha bc Lc Ninh, chng ti ngh li mt
cnh rng ly li sc. Mt v khng ng c, v trng sng p qu!
Trong on c mt ng ch cn b a phng, qu Lc Tn, lm nhim v
dn ng v cung cp tnh hnh a phng. Anh trc 50 tui, vn cn ging
Bc d nhn mi khi anh trao i tnh hnh. Hai chng ti nm bn nhau tm
s, c bit anh qu Thi Bnh, i phu cao su t nm 1935, rt nh nh,
nh qu mc du Lc Ninh l qu hng th hai ca anh, li trong
anh bao k nim vui bun, nhng bun nhiu hn v nhng ngy sng kip
nga tru.
Sau hn mi ngy nghin cu, chng ti thy im mnh ca h thng t
chc phng th Lc Ninh l cu trc cng s kin c v c lc lng c ng
tng i mnh, nhng cng c nhiu im yu. V nm xa hu phng kh
tranh th c s chi vin t pha sau ln; binh lc b tr phn tn trn nhiu
khu vc cch xa nhau, a hnh chung quanh kn o thun li cho i phng
tip cn v t chc cc trn nh phc kch chn vin; lc lng ch yu ca
chin on 9 dn ln pha trc st bin gii (cn c Hoa L) trong khi cm
c im trung tm Lc Ninh (pha sau) ni t s ch huy chin on, c quan
ch huy chi khu, trn a pho, sn bay v kho tip liu, lc lng b tr mng,
yu, kh t mnh ng u vi mt cuc tin cng quy m ln ca ta. iu
chng t ch ch quan, cho ta ch c kh nng quy ph tuyn phng th

st bin gii.
Trn c s tnh hnh nh nu, chng ti kin ngh v c cc anh cp trn
chp thun - b qua tuyn phng th pha trc, tp trung ho lc nh thng
vo khu tung thm, mc tiu him yu c nhiu s h; ng thi c lc lng
chn vin hai u bc v nam Lc Ninh.
Khu phng ng trung tm tht th, nh rn mt u, cng y nhanh lc lng
ch hai cn c Hoa L, ng Tm hoang mang, to iu kin cc n v
chn vin hon thnh nhim v, thc y trn nh then cht m u ca ta
vo khu Lc Ninh nhanh i ti dt im, m ra din bin c li cho ta trong
cc nhim v tip sau ca chin dch.
Ngy 23-3-1972 B Chnh tr duyt ngh ca Qun u Trung ng chuyn
hng Qung Tr -Tha Thin l hng tin cng chin lc ch yu, trong
lc chng ti ang hp kim tra, xt duyt ln cui v ton b ni dung quyt
tm chin dch ti s ch huy c bn, m rng n cn b cp s on. Lc
u nhn c tin ny, khng kh cuc hp lng xung, tinh thn nh chng
li. Sau c Thng trc B ch huy Min gii thch, ai cng thy tuy l
hng th yu nhng ng Nam B st Si Gn, nu chng ta hon thnh tt
nhim v s gy thi ng mnh n bn cm u ngu qun ngu quyn
trung ng, gp phn xng ng lm thay i hn cc din cn c trong thi
im ny.
Va do cuc chin u to th kt thc mun, va do yu cu gi b mt, cc
n v tham gia chin dch gp nhiu kh khn, nht l thi gian chun b
khng nhiu. Mi cui thng 3 nm 1972 S on 9 mi c lnh hnh qun
v cc v tr bn p dc bin gii, sn sng tin cng ch trn hng bc,
ty-bc Si Gn.

Vi s on 7 li c ci kh, ci khn trng ring. Ngy 1 thng 4 n v

C30B n sng tin cng Xa Mt - m u chin dch, th i hnh S on 7
mi ng chn cnh rng pha ty sng Si Gn sau ba ngy m hnh qun
gian kh trn mt chng ng di qua nhiu phng tuyn phng ng ca
ch, c lc phi nh ch m tin vo v tr chim lnh.
Trong khi ton b mng thng tin lin lc v tuyn in ca s on c
lnh ngng hot ng. Cc ch th, mnh lnh t trn xung di ln u do
cc n v thng tin vn ng trc tip chuyn m bo tuyt i gi b
mt cho n gi n sng. Mt khc, B t lnh chin dch lnh cho ton s
on lng l hnh qun v hng ng, ng thi mt b phn xe, pho (pho
hng) v mt b phn mng li thng tin lin lc v tuyn ca s on m
ht cng sut hot ng si ni lin tc hnh qun theo quc l 7 v hng
nam qua Krt xung ng 22 nh lc hng theo di ca ch.

S on 5, cng c lnh gi nghim yu t bt ng, nhng do chun b tt,

khng n o, ch trong mt m b mt chim lnh xong trn a tin cng.
Thi gian ngy N ti gn. Mc du ch m cuc hnh qun quy m Ton
thng - 72B ph chun b, nhng chng vn gi nguyn phn on hng
tin cng ch yu ca ta l hng ng 22, nn cp tc iu v hng ny
nm chin on, nng tng s ln by chin on, ch hng ng 13
bn chin on.
Ngy 26-3-1972, ton b quyt tm chin dch Nguyn Hu c thng qua,
kt thc gn mi thng chun b, trong t thng 7 n thng 12 nm 1971
l cc t chin u to th nh bi cc cuc hnh qun ph chun b ca ta,
t thng 1 n thng 3 nm 1972 xc nh c th k hoch tc chin chin dch
v trin khai mi cng tc chun b trc tip a b i vo chin u.
Theo k hoch chung hng ch yu ca cuc tin cng chin lc s n sng
trc, nhng ngy gi c th phi ch bn tin thi s 12 gi ca i Ting ni
Vit Nam truyn i.
10 gi 30 pht ngy 30-3-1972, cuc tin cng tuyn phng th ng 9 Qung Tr bt u. Khng kh trong ch huy s bng si ng hn ln. Tuy
cha n ngy N gi G m tt bt, nht l cc cn b b phn tc chin.
Ngi no vic y, qua i truyn thanh, qua in c yu nhn t H Ni vo,
ri di theo i chiu, chm nhng chm trn bn nhng a danh
thuc v ta. C th ni mi din bin mt trn Tr Thin chng ti u khng
b qua, v mi ng thi hng ch yu u c quan h n cc din chung.
Ngy hm sau 31 thng 3, trn tm s tnh hung do b phn tc chin th
hin ghi chm trn cc cn c Cn Tin, Dc Miu, Qun Ngang, ng
Ton, u Mu, Phu L, km theo ghi ch: tuyn phng th ca ch bc
ng 9 b v, ti cn c 241 trung on 56 (s on 3 ngu Si Gn) do
trung t Phm Vn nh ch huy ko ton b s s quan binh s cn sng st
ra hng.
Phn khi i lin vi ch i!
Ngy hm sau, khi c tin m 30 rng 31 thng 3 hng phi hp Ty
Nguyn, qun ta n sng tin cng tuyn phng th c T - Tn Cnh, bc
th x Cng Tum, th s ch i ko theo c hi hp, bn khon, lo yu t bt
ng khng cn.
Nh th l cn trn di 20 ting na mi n ngy N ca chin dch Nguyn
Hu.
Bm st, theo di cht ch mi ng thi ca ch v vic gi b mt cng
c nhn mnh, nht l cc n v ang chuyn qun n v tr xut pht tin
cng. Tnh hnh trn khu vc chin dch vn yn tnh, cc cuc hnh qun ca
ch nhm thm d, ph chun b ca ta kt thc, k c nhng hnh ng

nng ln ra quanh khu vc cn c, pht hin i phng cng gn nh

khng c. Triu chng tng hoc gim qun cha thy xut hin. Ngoi trung
on thit gip v mt chin on b binh ch iu ln tng cng cho khu
vc Lc Ninh, B p cch y tun l, ton b s xe tng v thit gip cng
cc lc lng c ng ca qun on 3 ngu vn cn pha di.
Trong bui giao ban sng 31 thng 3, sau khi nghe cc n v v c quan bo
co, B ch huy chin dch kt lun, trn khu vc chin dch ta vn gi c b
mt. Ngy 1 thng 4 trn hng th yu ta n sng tin cng Xa Mt, m u
chin dch th S on 7 mi c lnh hnh qun. Sau ba ngy hnh qun
gian kh, ngy 14 thng 4, khi pha trc ta hon ton lm ch Xa Mt, tin
cng chin on 4 ch bc Thin Ngn, th i hnh S on 7 mi ng
chn cnh rng pha ty sng Si Gn, tin vo v tr chim lnh.
y khng phi b ng hoc do k hoch chun b thay i, m nm trong k
hoch chung ca chin dch, c tnh ton sn - tt c cho mt mc tiu gi
b mt ti a trong giai on chun b. Sau ny khi tng kt chin dch, ti c
hi nhng suy ngh ca cn b, chin s S on 7 lc y th no? Tt c u
rng mt nt t ho: Trong ci kh, ci khn trng chung lc , S on 7
c xp vo trong s cc n v ng hng u nhng chng ti vui, l
ng gp vo yu t bt ng n gi pht trc khi chin dch m mn.
m 31-3-1972 tt c nhng ngi c mt s ch huy thng trc B ch
huy Min v B ch huy chin dch Nguyn Hu u thc trng, sng vi nim
vui ch i, ci ngy N v gi G thing ling ang n gn mi khi nhn kim
ng h nhch dn, nhch dn qua tng giy, tng pht, tng gi. Khi kim gi,
vt qua s 12 bo hiu thi im ca mt ngy mi - ngy 1 thng 4 - ngy
N ca chin dch bt u nhng gi G cha n! ch vn tp trung s ch
vo hng Xa Mt, do pht hin thy c xe bc thp ca i phng khu
vc bc Ty Ninh dc l 22, tt c lc lng M -ngu trong vng qun khu
3 t bo ng vng chuyn ngay sang bo ng . S on 25 ngu
phng th tuyn ng 22 c cy dy thm lc lng xe tng, xe bc thp.
ch cng lao su vo sai lm do ta to nn, c li cho ta hng ng 13,
nhng gi pht ny cc n v lm nhim v hng th yu cng gp thm
kh khn mi, v i tng tin cng ng hn, mt phng th dy c
thm. Lo lng nhng chng ti rt tin anh em - nhng n v t min Bc
mi b sung vo, c chun b tt c v t tng v trnh chin thut, k
thut.
Theo quy nh thng nht, lc y ng 4 gi ngy 1 thng 4, tuy cch xa
nhng chng ti u thc dy, rt tnh to v hnh dung lc ny bn hng
ng 22, on 30B do ng ch Nm n ch huy, n sng tin cng vo i
hnh phng ng ca chin on 49 ti Xa Mt - Bu Dung (ng - bc T Xia)

v bc Thin Ngn.
Thi k im lng chm dt, h thng lin lc v tuyn bt u hot ng gia
cc n v ang chin u vi B ch huy chin dch, vi Thng trc B ch
huy Min. Cuc chin u din ra gay go, lin tc, ko di t 4 gi chiu ngy
1 thng 4 n 2 gi 40 pht ngy 2 thng 4, cn c Xa Mt vi h thng cng
s kin c, c 12 lp km gai, ba vng l ct bao quanh canh gi, hon
ton ri vo tay lc lng v trang ta.
Sau bn ngy m m u chin dch ta ginh thng li gin gi, tiu dit
cm c im tin tiu Xa Mt, nh thit hi nng chin on 49, lm ch t
bc Thin Ngn n bin gii.
Cng lc, ta trin khai trt lt lc lng ln vo hng ch yu, to thun li
cho bc pht trin chin dch.
Ngy 3 v 4 thng 4 trn hng ng 13, theo qun bo Min kt hp tng
hp cc ngun tin k thut, ch pht hin mt b phn lc lng ta ang di
chuyn vng ty v ng - bc Lc Ninh; trong lc trn ng 22 sau khi
lm ch Xa Mt, ta tip tc pht trin tin cng, dit thm nm n bt l cng
y ch sa su vo phn on ch quan. Chng vn cho Ty Ninh l nghim
trng. Bi vy khi mt trn Tr - Thin tr nn nguy ngp, Thiu lnh rt
lin on bit ng dy dn chin u nht vng Bnh Long (ng 13)
nm ngay ra ng chin ngoi Qung Tr.
Vi chng ti - nhng ngi qua chin u trong nhiu nm, tng chng
kin nhng thng li kh qun nhng cng bt gp c tht bi do u tr bn
thn v do nhiu nguyn nhn khc nn rt cho mnh mt bi hc t tin l
ng, nhng khng bao gi c ch quan v trong qun s sai mt ly d i
khng phi mt dm m l nhiu dm. Tnh hnh cho n lc ny l kh quan,
ch tuy c pht hin ta di chuyn nhng chng cho y ch l hnh ng nghi
binh to th cho hng ng 22. Song khng v th m sao lng vic kim
tra, nhc nh cc n v vn phi chp hnh nghim k lut gi b mt; ng
thi cn phi theo di cht mi hnh ng ca ch c bin php x l khi
tnh hnh c thay i t bin.
Cng sc dn vo trn nh c ngha lch s ny tht nhiu.
Ngy 23 thng 3 khi thng qua ln cui quyt tm ca tng n v, B t lnh
chin dch dnh ring thi gian xem xt trao i r li quyt tm c th ca
trn tin cng cm c im Lc Ninh, qua ra nhiu ch th b sung bo m
chc thng cho trn nh.
Cho n lc ny y, trn then cht m u trn hng ch yu sp bt u tin cng tiu dit cm c im Lc Ninh!
Nhng tt c nhng ngi c trch nhim v trn nh trn cng v khc
nhau u c suy ngh v vic lm khc nhau nhm hon ho cc yu cu ra

trc, trong v sau khi n sng tin cng.

Trn m u trn hng ch yu din ra ng thi gian quy nh - 5 gi 50
pht ngy 5-4-1972. Vn l k hoch khng nh theo kiu bc v (b qua
tuyn pha trc cp st bin gii), m thc thng vo tung thm cm c im
Lc Ninh. Ngay ngy u cm c im Lc Ninh b ta vy ln tiu dit, ton
b lc lng ch (hai tiu on b binh, mt trung on thit gip) ng cht
cn c Hoa L - mt v cng ca tuyn phng th pha bc c lnh rt b
v pha sau ng cu cho Lc Ninh. Sang ngy th hai (6 thng 4) ton b lc
lng ny lt vo trn a phc kch by sn ca ta, b xo s hon ton. Sang
ngy th ba, hai trung on ca S on 5 c tng cng mt trung on
pho - ci ho tin, hai i i xe tng t hai hng ty - bc v ng tip tc
tin cng. n chiu ngy 7 thng 4 ta hon ton lm ch cm c im Lc
Ninh, tiu dit, bc hng ton b qun ch, trong c tn i t Nguyn
Cng Vnh, ch huy chin on 9. R rng cch nh chc thng vo rut, tc
th v b co rm, rn v. V khi v khng cn sc bao bc, c th nhanh
chng suy sp, tan r.
Ngay sau , ti c cc ng ch qun bo cho bit kt qu bc u khai
thc mt s t binh sau trn nh. Mi tn ty theo chc v m c ci nhn
khc nhau v bn cht cuc chin, t c qun i Si Gn l qun i c
hng. Trong s ny c Nguyn c Dng trung t ch huy trung on thit
gip s 1 phng gi cn c Hoa L b bt ngy 6 thng 4 trn ng co v
pha sau cu nguy cho Lc Ninh. Dng khai: hn 20 nm cm sng
nh thu t thi Php, ti mi c iu v khu vc Lc Ninh c vi thng.
Sut my thng tri, ti ch gp ng i t Nguyn Cng Vnh c hai ln v
cn vi lo phng th, s cc ng nh. Ti bit xung quanh vng ny cc ng
c lc lng ng v mnh, nhng chng ti ngh rng chng ti c mt h
thng phng th kin c vi gn 100 xe tng v xe bc thp, qun s ng,
sng n y kho. Ti inh ninh cc ng khng th nh c. Ti ang tp
trung cng c thm vic phng th pha bc cn c v tin rng cc ng s nh
t hng xung. Th bt ng sng 5 thng 4 cc ng ct ngang sau lng
chng ti. Ti git mnh thy n lnh xng sng. Qua my v tuyn in, ti
nghe ng Vnh ku lin tip v lnh cho ti nhanh chng co v chi khu Lc
Ninh c th (!).
Nhng th nhn ca t hng binh thm minh chng sng ni ln cch nh
him gp phn to thm mt khu na gy bt ng vi ch. Trong quyt tm
chin dch chng ti khim tn d kin thi gian thc hnh tiu dit cm c
im Lc Ninh trong vng t 5 -7 ngy, nhng thc t ch trong ba ngy
hon thnh nhim v, mt trong nguyn nhn c c hiu qu ny l chng
ti la chn c cch nh ph hp vi iu kin c th lc .

Bc mt ca chin dch kt thc vo ngy 8-4-1972 vi nhng thng li qu

mc ta d kin. Ch trong tm ngy tin cng ta tiu dit v loi khi vng
chin u ba chin on v mt tiu on b binh, hai trung on thit gip,
thu v ph hu nhiu phng tin chin tranh, dit v bc rt nhiu n bt.
Ta p tan tuyn phng th pha trc trn vng cung pha bc Si Gn,
dc theo bin gii ng Nam B, p tan chin thut phng ng cp chin
on ca ch.
Nhim v tip sau ang t ra vi yu cu nng n v khn trng.
Ngay trong bc chun b, khi tho lun thng qua quyt tm chin dch, cc
anh trong thng trc B ch huy Min c kin ch o s b ban u:
sau khi gii quyt xong Lc Ninh cn tin cng ngay vo An Lc, lc ch
cha tng vin v cu Cn L cha b ph. Trng hp ch t a vin
binh, tng cng h thng phng th, khng cn iu kin tin cng s chuyn
lc lng sang nh ch vng ngoi.
- Nu vy th b An Lc, a lc lng xung nh Chn Thnh - y cng
l kin nu ra trong khi tho lun nhng khng c tp th chp nhn.
V ngay trong m 6 thng 4, sau khi nhn c bo co trung on thit gip
s 1 ca ch b ta xo s, Thng trc B ch huy Min hp ti s ch huy c
bn chin dch gm cc anh Phm Hng, Hong Vn Thi v ti. Cuc hp
din ra nhanh gn, tt c chng ti u thng nht nhn nh - trn nh Lc
Ninh coi nh n chc, th ch ang suy sp trn ton chin trng min Nam,
vn by gi l cp thi gian nhanh chng gii quyt th x Bnh Long vi
tinh thn khng nht thit phi t chc tht y mi nh. (Bin bn cuc
hp m B thng 4 ca B ch huy Min).
Ngay sau , Thng trc B ch huy Min ch th ti xung s ch huy B t
lnh chin dch truyn t kin ch o nu trong cuc hp k trn - cn
tranh th lc ch cha co cm nhiu Bnh Long, khn trng tranh th thi
c tin cng tiu dit ch, chim lnh th x An Lc. Chm nht l vo ngy 9
thng 4.
ng nh d on, sau khi ta lm ch hon ton khu vc Lc Ninh, trn khu
vc th x An Lc ch cha c tng vin ln, ngoi vic a tip lc lng s
on 5 ln lm nhim v phng gi, cu Cn L cha b ph. y l thi c
thun li ta thc hnh nh chim th x. Nhng cc ng ch ch huy chin
dch cho rng - ln u tc chin chnh quy theo phng thc binh chng hp
thnh, khng nn vi v, cn phi c thi gian chun b. nh in Bin Ph
phi ko pho ra chun b tt hn ri mi ko pho vo thc hnh m mn
chin dch.
Mi n ngy 13 thng 4 cuc tin cng vo th x An Lc mi c thc
hin, trong khi tnh hnh y thay i rt nhanh; ngy 9 thng 4 ch ph cu

Cn L. Ngy 11 thng 4 ch dng my bay ln thng bc chin on 8 t Lai

Kh xung th x, a tng s lc lng ch y ln ba l on tng
cng. ng thi ch m cuc hnh qun Ton thng - 72B bt u t
ngy 9 thng 4, tranh th gii to sc p ca lc lng ta quanh khu vc th
x.
Mc du ta vt rt nhiu kh khn k c mu trong qu trnh vn ng
tip cn hnh thnh th bao vy cht th x, c rt nhiu gng c nhn v
tp th nu cao tinh thn chin u dng cm khi thc hnh tin cng vo n
ng Hng Vng, bc ng Trn Hng o, vn hoa Tao Phng, nhng
sau b chn li v tng quan lc lng thay i. Pha phng ng qun
ng, ho lc mnh, trong khi bn tin cng chng ta u th khng ni tri,
nu khng ni l nh nh git, m nguyn nhn l chng ta mt thi c
- n n nhanh v mt i cng nhanh!
Sau nguy c b mt An Lc, ch cng huy ng ti a lc lng c th gi
An Lc, v y va l th x tnh l, va l cm phng th tuyn ngoi cng
hng bc Si Gn khng th mt. T 15 thng 4 (sau cuc tin cng th nht
ca ta vo An Lc khng thnh), ch tip tc cho ton b l d 1 v lin
on bit kch d 81 xung khu vc Ni Gi, ly lm bn p, nh vo
pha sau ta m ng vo th x; rt l d 3 t Ty Nguyn a v ng
Nam B. gi th x nh ny, M - ngu phi dng n hai vn qun phng
th, mt vn qun ng cu, huy ng hng ngy 60 ln/chic my bay B.52,
120 ln/chic my bay chin thut nm bom, c lc my bay ch qun o
sut 24/24 gi v ch cch qun ngu 500 mt, nhm y ta ra xa.
Trong thi gian ny B t lnh chin dch ch trng tiu dit qun ch bn
ngoi ph ch da ca qun bn trong thu c kt qu bc u, vn gi
c th ch ng chin dch. Nhng v pha ch, lc lng tp trung c
th th x An Lc ln ti nm chin on tng cng (tng ng hai s
on), mt khng qun c tng thm. V pha ta lc lng tin cng l
S on 5 b thng vong hao ht mi c b sung.
Khong thng tun thng 5, anh Phm Hng, anh Hong Vn Thi v ti
xung s ch huy chin dch trao i tnh hnh v bn bin php x l ph hp.
Cn c vo tng quan lc lng, u th nghing v pha ch. Th va to
c (bc ch ri khi im cao) cha mnh p o chng. Trn ng
13, S on 7 tuy chn c ch nhng cha c trn nh thi ng no.
ch th x vn quyt tm c th, ch trn ng 13 vn dn qun ln thc
hnh gii to. Lc lng phng khng ca ta cha sc chn ch c ng
lc lng bng ng khng tng vin binh cho An Lc; ta cng khng cn
tranh th c yu t bt ng no na. V thc hin nh ca B Chnh
tr, cng nh k hoch chung ca Min, n thi im a S on 5

xung ng bng sng Cu Long m chin dch tng hp nh ph bnh nh,

thit thc phi hp vi chin trng min ng. Cui cng anh Phm Hng
kt lun:
- T thc tin trn, B ch huy Min ch trng khng tin cng th x na m
chuyn sang bao vy c lp Bnh Long.
Nhng B ch huy chin dch vn gi quyt tm tin cng th x An Lc, tha
thit ngh cp trn cho c thc hin nguyn vng chung ca cc n v,
vi l l: th x An Lc b bao vy trn thc t; s on 5 v cc n v
tng cng cho qun ngu Si Gn b thit hi nhiu v sinh lc v phng
tin chin tranh; qun d ln gii to b nh au, ng 13 vn b ct; t
tin cng ngy 13 v 15 thng 4 khng thnh cng khng phi v ch mnh
m do ta nh cha tt. Cc anh nhn mnh n tnh hnh chun b sn sng
ca cc n v; n kt qu chin u to trong thi gian qua nh tin
cng chim li Ni Gi v im cao 169, dit phn ln tiu on 6 d cng
ban ch huy l d l; bn trong th x, ta ang tip tc tin cng tranh chp vi
ch khu vc bc ng Trn Hng o.
Cuc trao i din ra trong khng kh dn ch, si ni, c lc gay gt - gia
mt bn l B ch huy Min ch trng chuyn hng tin cng vi mt bn
l cc anh trong B ch huy chin dch tm mi l l bo v cho quyt tm
khng thay i ca mnh. c kin: hy cho B t lnh chin dch c
thc hin theo thm quyn c phn cng.
Th theo nguyn vng - ng hn l mt nguyn vng chy bng v tinh thn
trch nhim, ch tin khng li, B ch huy Min tn trng kin cp di.
Ngy 11 thng 5 cuc tin cng t hai vo th x An Lc bt u.
y l cuc tin cng th hin mt quyt tm rt cao, vi mt k hoch rt
kinh nghim cc t tin cng ln trc.
Tip tc dng S on 9 c tng cng Trung on 2, S on 5 di s
chi vin ca 36 khu pho - ci, k c pho ca chin dch v pho ca s
on, 56 khu pho v sng my cao x, 25 xe tng, chn hng ty lm
hng t kch ch yu (khng lp li hng ng-bc ca ln tin cng
trc), chc thng vo to hnh chnh, nh chim s ch huy S on 5 ngu,
t nh to ra ct ch tng khu vc tiu dit chng.
Cuc tin cng bt u t 3 gi sng ngy 11 thng 5. Sau bn ngy lin tc
chin u, ta chim c ty cng chnh, ty cnh st nh lao. khu ty-nam th
x; chim Ch C, ty chiu hi khu ng - bc v to nh bc ng Trn
Hng o.
Quyt tm chin u ca b i rt cao, dng cm, ngoan cng tr bm. Hip
ng gia b binh v xe tng tt hn trc nhng ta vn khng pht trin hn
c na. Ho lc khng qun kt hp cht ch vi ho lc chng tng ch

 chia ct i hnh tin cng, ph hu nhiu xe tng ca ta ngay ca m (18

trong tng s 25 xe tng tham chin b ph hu v hng nng). Mt khc do
cc mi khng nm c a hnh bn trong th x, nn phn ln nh trch
hng, lc mc tiu, dn n pho binh ta chi vin lc mc tiu gy kh khn
cho vic pht trin tip theo. V th sc t kch ca cc n v nhanh chng
gim st, b chng li, mt th ch ng.
Cuc tin cng t hai vo th x An Lc chm dt ngy 15 thng 5.
Vi t cch l mt thnh vin trong i hnh chin dch ti mi mi thn phc
cuc tin cng vo th x An Lc trong ma h 1972 nh mt bn anh hng ca
bt dit. Tt c nhng ngi tham chin - t ng ch t lnh chin dch n
cc chin s chin u trong i hnh t ba ngi v tinh thn trch nhim tht
cao ca mnh, khng qun kh khn, khng ngi gian nguy, sn sng cho yu
cu ca T quc lc - cn phi gng sc vn ln, k c x thn trong cuc
chy ua lch s. Trong c hai t tin cng, lc lng so snh ta cha u
th nhng tt c cc n v tham chin khi c lnh dng mnh chc thng
tuyn phng th c chun b trc ca ch, tin vo tung thm th x, nh
to ra cc ng ph, chim gi mt s cng s hnh chnh cp tnh ca ch
gy chn ng d lun trong v ngoi nc. Ch mt tin xe tng ca Vit
cng (tc Qun gii phng) xut hin trn ng ph th x An Lc lm
chnh gii M phi ngc nhin, sng st. Trn bn Hi ngh Paris, Kissinger
ging iu bt ch quan, thch thc. Chnh ng ta cng kinh ngc: Khng
hiu lm th no v bng cch g m cc ng (Qun gii phng) a c xe
tng n trc ca ng pha bc Si Gn?
R rng s khng thnh cng ca trn nh khng phi do ni ch tinh thn,
khng phi lng qu cm quyt tm c vn m l do:
- B l thi c, v ci thi c y ch n sau khi Lc Ninh tht th vi ba ngy
ri khng bao gi tr li. Trong chin tranh ni chung v trong chin dch,
chin u ni ring yu t thi c l rt quan trng, c lc tr thnh nhn t
quyt nh. Gp thi c yu tr thnh mnh, ht thi c, mt thi c, mnh d
bin thnh yu, dn ti tht bi.
- Vn tng quan lc lng: Thng, bi trn chin trng ph thuc vo
sc mnh c th ca bn ny sc p o bn kia. Trong c hai ln tin
cng, chng ta u khng c u th hn ch. Lc Ninh ch phng th lc
lng c trung on, ta dng lc lng tin cng c s on tng cng,
thng li gin gi. Nhng An Lc, ch phng th lc lng c hai s on
tng cng, ta vn s dng lc lng tin cng c s on tng cng. An
Lc l th x tnh l cu trc a hnh mang tnh cht th; ng thi n li l
cm c im kin c, c hm ngm, b phng mang tnh cht tp on c
im, i hi phi c cch nh chc, chim tng khu vc, cng c ri li tip

tc pht trin thc su, nht l khu vc Ni Gi, nam th x. Nhng ta tin
cng o t nn d b ch li dng cc ng ph cu trc theo c cn li.
Xe tng ta dng trong trn Lc Ninh t hn, nhng pht huy hiu qu tt,
ngc li xe tng dng trong tin cng th x An Lc nhiu hn nhng hiu
qu xung kch khng r. Phn ln s xe a vo trn nh b ch ph hu,
nh hng ngay khi m ca, khi tin vo ng ph do phi hp khng tt
gia b binh vi xe tng (phn v tnh cht a hnh ng ph phc tp)
tr thnh mc tiu n l d b ch nh ph.
- Vai tr hng th yu chin dch trong giai on u chng nhng lm tt
nhim v nghi binh, thu ht lc lng ch m cn tiu dit mt b phn sinh
lc ch, gii phng t ai. Song nhn chung cha h tr tt cho hng ch
yu mt cch nhp nhng. Sau t u lm ch Xa Mt, l ra phi t chc lc
lng thc su xung Du Ting - Ty Ninh, buc ch phi phn tn lc
lng i ph, lo gi Ty Ninh, thu ht cm chn chng khu vc ng 22,
khng cn sc tng vin cho ng 13, to thun li cho hng ch yu
tin cng An Lc.
- Trong quyt tm chin dch, c nu r d kin - nu gii quyt nhanh gn
khu vc Lc Ninh, ch cha kp phn ng, cha kp iu lc lng t pha
sau ln tng vin cho An Lc th tranh th thi c nhanh chng pht trin
xung pha nam tiu dit ch, nh chim th x An Lc - mc tiu trung tm
then cht ca chin dch. Nhng k hoch thc hin nhim v tip sau ny
cha c th, li thiu kim tra n c, nn khi thi c n mi tin hnh
chun b, dn ti b ng, gp khng t kh khn, c bit l vic chuyn pho
xe ko xung Bnh Long vp phi ho lc khng qun mnh ca ch cn ph,
gy chm tr. y cng l l do l thi c.
- Sau ht cng phi cng bng trong khi xem xt. Nhng kh khn, nhng
lng tng, nhng khuyt im, k c s gian lao vt v ca cp di trong
cng tc chun b, cp trn cng c phn trch nhim, cha bao qut trong
iu hnh, cha kim tra n c st sao cp di thc hin theo ch trng
k hoch ra.
y cng l bi hc ca nhng cn b ch huy, v n chnh l mt ni dng
khng th thiu trong ngh thut h quyt tm.
Trn y l nhng nguyn nhn dn n khng dt im c Bnh Long
lm hn ch thng li v nh hng n bc pht trin tip sau ca chin
dch (13).
Mt giai on mi, mt hng i mi ca chin dch c bt u.
Thc hin ch th ca B Chnh tr, S on 5 v 1/3 lc lng binh chng
chuyn xung ng bng sng Cu Long tham gia chin dch tng hp trn
chin trng Khu 8. Trung ng Cc v Qun u Min c quyt nh iu

chnh li c cu t chc ch huy chin dch: anh Hong Vn Thi xung Khu 8
trc tip ch huy chin dch tng hp di ; cc anh Trn Vn Tr, Trn
v li s ch huy Min ch tr chung; ti c giao nhim v t lnh kim
chnh u; anh Trn Vn Phc, ph chnh u, anh Su Khm - tham mu trng
B t lnh chin dch, tip tc iu hnh chin dch Nguyn Hu min ng
Nam B, vi nhim v:
- Bng mi bin php khng ch ti chim Lc Ninh, B p.
- Thc hnh vy lng An Lc, ng thi kin quyt cht chn kt hp tin
cng tiu dit sinh lc ch ngoi cng s km chn v thu ht ch trn
ng 13 cng lu cng tt, to thun li cho a phng Min ng ph bnh
nh v phi hp c hiu qu vi chin dch tng hp ng bng sng Cu
Long.
Bi cnh chung lc ny, v pha ch tuy gi c th x An Lc nhng trn
ton chin trng Min ng chng vn trong tnh trng b ng i ph, lo
s ta pht trin xung vng trung tuyn v vng su. V vy m mu ca ch
trc mt vn duy tr khi ch lc hin c, tip tc m cuc hnh qun phn
cng gii to ng 13 v y ta ra xa khi khu vc th x An Lc, thc hin
k hoch phng th Din Hng bo v vng chc Si Gn (14). V pha ta
vic khng nh chim c th x An Lc nh hng khng thun li n
vic pht trin chin dch theo quyt tm c bn ban u. Mt khc qua hai
thng chin u quyt lit qun s, v kh n dc thiu v b tiu hao. Trung
on pho ch cn 1/2 tng s u khu, xe tng cn t li thiu xng khng
dng c. Sc khe b i gim st, tinh thn mt mi, pht sinh nhiu t
tng bn khon lo lng, ngi thng vong, thiu tin tng, v nhim v th
vn nng n m lc lng li mng, trc y c ba s on mnh cn c
kh khn, nay ch cn hai s on b st m lm cch no hon thnh c
nhim v.
Nhng vn t ra trn y l thc t, cn c bin php gii quyt cng rt
thc t v c th, khng th ch bng c v ch ngha anh hng cch mng
mt cch n thun. Trc ht chng ti quyt nh di S ch huy chin dch
t Mi Mt v Minh c iu hnh cng vic chun b chin u st vi
thc t hn, tin vic t chc kho st thc a, quan h vi cp u ng v
lc lng v trang a phng c thun tin trc khi trin khai chin u.
Cui thng 5 B t lnh chin dch hp trao i thng qua quyt tm chin
u v k hoch thc hin. kin tho lun si ni ho hng, khng xui
chiu. Nhng tt c chng ti hiu nhau qua nhiu chin dch trc y,
u gp nhau mt im - ch bn ti, nn cuc hp nhanh chng i n
thng nht, t cch t vn , ch trng chung, s dng lc lng n cc
cng vic c th phi lm, khng th chm. Trong t mt chin dch, ta

tiu dit mt b phn quan trng sinh lc ch (15), p tan tuyn phng th
pha trc ca ch trn vng cung pha bc Si Gn dc theo bin gii min
ng Nam B.
Nhng ch vn ngoan c thc hin m mu tng vin gii to ng 13, gii
to th x An Lc, ti chim vng mt. V vy mun lm ph sn m mu
trn ta khng th chin u theo kiu be b, chn vin th ng, m phi
chuyn th: va tiu dit ch ti ch va nh ch t xa; m mt trn bc
Chn Thnh, nam An Lc, quyt khng cho ch ni on ng ny; t chc
lc lng tin hnh tin cng su vo vng trung tuyn, nh bi cc cuc tin
cng phn kch ca ch to th uy hip mnh th x Bnh Dng, Si Gn,
buc ch phi co lc lng v pha sau, ch An Lc lo vic gi nh, khng
cn l bn p thc hin ti chim vng mt. Nh vy l chng ta va bo
v c Lc Ninh, va tiu dit ch lm tht bi m mu gii to ng 13
v th x An Lc.
Mt cuc hp vi ch huy cc n v ph bin quyt tm chin u t hai
ca chin dch din ra sau . Sau khi nhc li nhng vn ln c
B t lnh nht tr trong cuc hp ni trn, ti ni r mt s ni dung quan
trng c lin quan n nhim v c th ca cc n v:
Mt l, bo v Lc Ninh v bao vy th x An Lc, c quan h mt thit vi
nhau. Kh nng ch ti chim Lc Ninh bng b ng khng rt kh din
ra, m s bng ng b t th x An Lc theo ng 13 nh ln c s chi
vin ti a ca khng qun, nu th x ny c tng vin. V vy ph m mu
gii to An Lc ca ch l mt nhim v trc tip quan trng gi vng
vng gii phng Lc Ninh. Khc vi bao vy theo chin thut be b, thnh
vng trn khp kn, yu cu vy lng An Lc l khng ch, vy hm, uy hip
ch c trng im (nh vy lc lng t m vn mnh nhng khu vc then
cht), tp trung lc lng khng ch khng cho ch b ng khng,
khng ch sn bay Tc-nch, khng cho chng chim li sn bay th x, i
128, khu vc Ni Gi, Sa Trch v cc khu vc pha ty ng 13, nhm thu
ht giam chn ch y. c iu kin hot ng lin tc v di hi, cc
lc lng lm nhim v bao vy cn t chc thc hin thay phin (c i i,
tiu on) chin u m bo c n v ln pha trc lm nhim v n v lui
v pha sau ngh ngi cng c, thc hin phng chm va tc chin va cng
c, bi dng lc lng.
Hai l, nh bi m mu ch gii to ng 13, ngn chn ch pht trin ln
pha bc. y l mt nhim v rt quan trng c quan h n din bin chung
c xc nh t u trong quyt tm c bn ca chin dch. V vy B t lnh
chin dch ch trng tip tc nh ch trn ng 13, nhng trong t hai
ny khng phi phc v cho nhng trn tin cng nh trc, m y li

v nh bi mi hnh ng phn kch gii to ng 13 ca ch, to iu kin

cho chin dch tip tc pht trin trn c s gi vng vng gii phng pha
sau. Yu cu nhng n v lm nhim v y l phi thit lp th trn cht
chn vng chc trn on ng t nam An Lc xung bc Chn Thnh, kin
quyt khng cho ch chc thng ln tng vin cho An Lc, y th x ny
vo th b ta bao vy uy hip mnh, khng lm ni vai tr v tr bn p ti
chim Lc Ninh, khi phc li th c. ng thi vi cht chn, cn chun b
iu kin v t chc lc lng sn sng pht trin xung nam Chn Thnh, uy
hip vng trung tuyn.
Ba l, trn c s khng xo trn i hnh, pht huy s trng ca cc n v,
bo m tnh tin cng lin tc, B t lnh chin dch ch trng: S on 9
t tin cng chuyn sang lm nhim v bao vy th x An Lc; S on 7 tip
tc lm nhim v cht chn nh ch trn ng 13 vi yu cu cao hn.
Nhng tt c u phi sn sng thc hin yu cu iu chnh lc lng theo
lnh ca B t lnh chin dch lp th trn mi phc v nhim v chung
ca cuc tin cng. V lc lng c hn, c n v lm nhim v bao vy v
cht chn u phi hnh thnh th nh c trng im, thc hin thay phin
chin u v ngh ngi thch hp.
Cuc hp din ra sun s, kin trao i si ni v bin php t chc thc
hin, trong c vn chung: t hai chin dch, ta thc hin cch nh g,
tin cng hay phng ng.
y khng n thun l nhn thc, ng sau n c cha ng t tng cn
c trao i thng sut. Nhng lc ny thi gian khng c nhiu, ti ch
nu gn: Hnh thc th nh phng ng, nhng thc cht l tin cng. Lp th
trn cht chn l va gi t va tin cng, phng ng v tin cng xen k,
gi cht vn ng tin cng, vn ng tin cng gi cht. Mun hiu th
no th ty, min l phi nh bi m mu gii to ng 13, khng cho ch
t chn ln An Lc.
Cht chn nh ch trn ng 13 v bao vy c lp th x An Lc l hai
nhim v chnh ca t hai chin dch. Nhng c B ch huy Min v B t
lnh chin dch dnh s quan tm nhiu n vic chn nh ch trn
ng 13. Bi l y l nhim v rt quan trng, nu khng ni l quyt nh
n yu cu gi vng thnh qu ca t mt, to , chun b bn p cho
nhim v t ba chin dch. V vy gii to v chng gii to - cuc tranh chp
gia ta v ch chc chn s din ra rt gay go, quyt lit.
S on 7 do c nhiu thnh cng trong nhim v cht chn kt hp vi tin
cng trn t bn Campuchia trong nm 1971, c B ch huy chin dch
giao m nhn cht chn dit ch dc theo ng 13 t cu Cn L xung
bc Chn Thnh. S on hon thnh nhim v chn vin c hiu qu

trong t mt chin dch (16), chc chn cng s hon thnh nhim v t hai
ny vi yu cu cao hn, chu nhng th thch gay go v phc tp hn. Tt c
u nh nh bi nga, nh th c trn bn c by sn. Tng s, tng xe,
pho hin r trn bn c. Ngha l khng gian, thi gian v lc lng tham
gia trn ph th r, hu nh khng cn bt ng. Trn a cht chn ca ta l
khu vc nam, bc Tu , ni m ch dn sc nh ph cng l y. C ta v
ch u quen thuc, c khi ch nm ni y cn r hn ta, v trc chng
lp n bt, bin thnh ni trung chuyn qun t Lai Kh, Chn Thnh ln
An Lc, Lc Ninh, t Lc Ninh, An Lc v li hu c Lai Kh, Bnh Dng.
Ta kin quyt tr gi, ch dc sc nh ph gii to u ti y. Hiu nh vy
sao ta vn chn khu vc Tu , ch khng phi ni khc?
Trong ngh thut qun s c khi nim nh theo t chn v nh theo mnh
lnh cp trn, theo s ch o ca nhim v chung. Trong trng hp c th,
lc chin dch Nguyn Hu bc sang t hai th khng c s la chn theo
mun ch quan, m l chp nhn, ch c s chp nhn v nhim v chin dch
i hi, xa hn na v yu cu ca cuc tin cng chin lc chung trn ton
chin trng min Nam yu cu.
S on trng m Vn Ngu sau khi dn on cn b trc tip i nghin
cu thc a tr v cng tm c vi a hnh ni y. T nam An Lc n
Tn Khai a hnh na n nhau, bng phng, trng tri, hai bn ng l rung
b hoang, mi bn 2 - 3 ki-l-mt su vo trong l rng gi, xen k l trng v
bu, c g v rng le, tm ch t ci v i lin khng d.
Nhng khu vc Tu th khc, c con sui chy t ty sang ng ng
rng 20 - 30 mt, nc nng nhng l vt cn thin nhin tt. Hai b bc, nam
ca con sui l nhng vt i thoi, qu trnh m rng ng 13, ch san i
vn cn nhng t cao t 1 n 1,5 mt, lu ngy t rn, c th ci to
thnh nhng chin u tt. Nam sui Tu 500 mt c cng ng T rng 8
mt. a th khu vc ny tng i cao, cng v pha nam a th cng thp
dn, ng Tu ta c tm nhn khng ch c pha nam.
Sau khi nghe s trng m Vn Ngu bo co quyt tm lp trn a cht
chn khu vc Tu , trong s ch huy chin dch c kin hi li:
- Phng ng ?
- Khng, cht chn kt hp vi vn ng tin cng - m Vn Ngu tr li.
- Chin thut g l vy?
m Vn Ngu gii thch:
- Khng r chin thut g nhng thng ch Cu Khi, Ty Ninh trong
tin cng t ba xun 1968, thng ch m Be, Ct Th Me nm 1971.
Vn r rng, tt c ch cn ty thuc ni tinh thn chp nhn v chu
ng, ty thuc ni mu lc tnh ton trong khi c con ngi t hai pha.

Sau bui hp qun trit quyt tm chung, B t lnh chin dch lm vic vi
S on 7, trc ht tnh ton li th lc lng. Nu t mt i hnh ko di,
hnh thnh hai lp chn vin (hai trung on m nhn Tu - ng ba Xm
Rung, mt trung on tch khi i hnh lun xung nam Chn Thnh ng
chn khu vc Bu Lng lm nhim v chn ch t Lai Kh ln), th nay rt
ngn li, to u th trn mt khu vc: Trung on 209 cht chn khu ngn
chn ch yu nam, bc Tu , Trung on 14 bao vy Tn Khai, Trung on
12 (17) rt ra cng c cng vi Trung on 1/ S on 9 v Trung on 205
c lp ca Min, trc mt lm nhim v c ng nh ch khu vc c
Vinh - Xa Ct (bc Tn Khai), thc hin hai trung on cht chn, ba trung
on vn ng tin cng chi vin pha trc v nh ch vu hi pha sau trn
a cht.
Ngy 15 thng 5 kt thc t mt, t 16 thng 5 chin dch chuyn sang t
hai, n 19 thng 5 trn mt trn ng 13 S on 7 n sng m mn cuc
chin u theo yu cu mi. Thi gian cn c th ngn, nhng khi lng cng
tc chun b tht nhiu vi nhng kh khn chng cht. Trung on 209 t
Bu Lng ngc ln pha bc thay phin Trung on 165 nam bc Tu ,
n ni phi trin khai ngay vic xy dng hm ho, cng s hnh thnh ba b
thng cht (thut ng qun s gi l ba di phng ng). Cc trung on khc
tip tc ngc ln pha bc, va hnh qun va kho st thit k chin trng,
vn ng tin cng.
Lo nht vn l khu vc Tu v y l cha kho, ci bn l quyt nh th
trn i bn. Trong khi trung on 209 ang bn b cng vic xy dng trn
a cht th cc tin k thut, tin ca qun bo Min, qun bo chin dch cho
bit du hiu v mt cuc hnh qun gii to quy m ln ca ch ang n
gn Chn Thnh cha y p qun t pha sau ln, my bay trinh st ch
r ln sut ngy m trn trn a cht ca ta.
Chiu 18 thng 5, nh thng l chng ti gi in xung S on 7 nm tnh
hnh kt qu chun b trong ngy th u dy bn kia vng li: H thng trn
a cht hnh thnh, cc hm ch L va c np trnh n pho va c h
bn c nhn xong, tng t bt u ni nhau bng ng ho, m bo sn
sng nh ch. l ting ni ca s on trng m Vn Ngu.
ng ngy 19 thng 5, ngy sinh nht Bc, n ra trn ng u tin gia
lc lng gii to v lc lng chng gii to. Hai trung on 15 (s on 9)
v trung on 33 (s on 21) ngu Si Gn, c my bay ln thng
xung Tn Khai v thit on 9 tng - thit gip (thiu) theo ng b vng
qua Tu ln Tn Khai, ly y lm cn c xut pht nh ln An Lc. ch
nham him, trnh ch mnh, nh vu hi pha sau, nhng b lc lng vn
ng tin cng lt sn nh ph u, i hnh ch hoang mang, ri lon.

Cc trung on 165, 141, 205 ca ta thc hin vy hm, dit nhiu sinh lc
ch, dit ton b cc chi on ca thit on 9 thit gip (thiu). Ngy 21
thng 5, li dng ta c s h khi thay phin, trung on 31 (s on 21) ch,
c tng cng hai tiu on bit ng qun s 65 v 73 tin cng vo khu
cht bc cng ng T (cch Tu 500 mt v pha bc). Trung on 209 m
trch khu cht ginh git quyt lit vi ch tng thc t.
Theo di din bin, B t lnh chin dch nhn nh: Ban u li dng ta s
h ln chim cc b, sau ch y ti mt cuc hnh qun c s ym tr ti a
ca ho lc (18) nhm t ph vo trn a cht chn c bn ca ta - khu Tu
. V vy cn phi huy ng lc lng vn ng tin cng pha sau ln h
tr, quyt khng ch chc thng.
Thc hin kin ch o ca ch huy chin dch, B t lnh S on 7 x
tr kp thi: vn duy tr Trung on 165 bc Tn Khai chn ch nng ln An
Lc, a Trung on 141 t Tn Khai xung cng ng T cng vi Trung
on 209 phn cng ginh li trn a, khi phc li th trn ban u.
Sau trn thng ny chng ti thy cn phi iu chinh li cch nh. Nu t
mt chin dch ly vn ng tin cng l ch yu, cht gi l quan trng, th
nay gi cht phi l ch yu va th hin tinh thn quyt gi Tu , sn sng
chp nhn ht thy mi th thch - v cng l thc hin quyt tm c bn
trong t hai chin dch.
Trn y mi l thng li m u v cng l thch thc bc u chng ti
vt qua, cn bit bao nhiu ca i ang ch.
T 21 thng 6, cuc chin u chng gii to mi thc gay go v c lit Rt
kinh nghim tht bi trong k hoch vu hi pha sau khu vc Tu ln An
Lc, ch thay i k hoch; tp trung u th binh ho lc chc thng vo Tu
, nh bt chic inh ci trn ng 13 m ng ln An Lc d dng hn,
khi phi phng pha sau. Vi lc lng hai trung on, mt l on, mt
thit on (19), ch m cuc hnh qun trn chnh din mt ki-l-mt, t
ph lin tc c ngy ln m (22, 23 thng 6) nhm nh thng vo Tu ,
p tan h thng trn a cht ca ta. Nhng ch tht bi trc li nh
vn ng tin cng kt hp vi cht chn ca ta, buc chng phi rt v Xm
Rung, Ngc Hi, cch Tu 4 ki-l-mt v pha nam.
Sang thng 7, cuc chin u gi cht ng trc nhng th thch cha tng
gp trc chin trng min ng Nam B. Lc lng ch ng hn,
th on phn kch va him hc va tn bo. Ngy 14 thng 7, ton b s
on 25, trung on 31 (s on 21 cha v ng bng) chia lm ba cnh,
hnh thnh chn mi, t ph o t v lin tc, nhiu ngy, nhiu hng vo
khu cht chn Tu mt ln na. n ngy 26 thng 7, ch to c nhng
cht nh trong qu trnh tin qun ni lin t ng ba Xm Rung n Tu ,

da vo nh vo cc cht, chia ct trn a v chn tip t ca ta t ng

ng sang ty ng.
L Vn T, t lnh s on 25 hm danh, t nhiu tham vng vo cuc hnh
qun gii to m hn m trch. Y thay i chin thut, dng ho lc phi pho
c mc , c trng im trong khu vc Tu , nhng li dng rng ri ho
lc ti a nh ph trn a pha sau ta, ph hu ng s, ct t lin lc
ngn chn ng tip t vn ti ca ta ra pha trc.
Nguyn l t lnh ph s d, c iu v gi chc t lnh s on 25, L
Vn T cn tr v nhiu tham vng, rt kiu ngo v hung hng. Khi t ng
22 iu sang ng 13, y hunh hoang: ci g s on 21 khng lm c, s
on 25 nht ch s lm c: Quyt tm ca L Vn T l phi ph v trn
a cht chn ca Vit cng (ch Qun gii phng) Tu , a s on 25 mnh danh l Tia chp nhit i ca qun lc Vit Nam cng ho (ch qun
i ngu) t chn ln th x An Lc.
T tp trung lc lng ln lin tc tin cng, lin tc t ph bng nhiu mi
(k c vic a chin on 49 b mt vng su vo pha ty ng ln Tn
Khai vu hi pha sau Tu ) vn khng nh c cc cm cht ca ta. ch
gin ra hnh thnh cc cm ngoi ng xen k rt gn vi cc cht ca ta,
ct t ng vn chuyn ca ta t pha sau ra pha trc.
Nhng chng tht bi. Bt u t pht kin ca mt i i, nhanh chng
thnh phong tro, tt c cc con ng mn vn ti m a tip t ra cc
cht d ngoi ca ch ng xen k vi cc trn a cht ca ta u b ta pht
hin v sau u b ta t chc phc kch nh trng va dit c ch va
thu c lng thc, n dc; cng c ni cc chin s ta phi mc gi ch,
tr trn vi ch vt qua mi nguy him a tip t ra pha trc. C
th, ci kh l ci khn, xut hin phng cch na n nh kiu ly tip t
ca ch nh ch in Bin Ph nm xa. Tri bit kch Minh Ho ng
pha sau trn a ta, qun s c tiu on. Ta tha sc nh ci gai ny mt
cch nhanh gn. Nhng c , ch thnh thong cho lc lng nh n
pho kch, m vo ct ro, g mn lm nh sp sa b ta xo s. Bn ch huy
tri lo s, cng c c xin tng vin. Th l ch trng mu, u u my bay
ch t hu c bay n th d tip t th. Nh s chi vin kiu ny m ta
c go sy, c n dc ca ch nh ch. n ci 81 dng cho ci 82 ly,
n 106,7 ly dng cho ci 120 ly, hi lng mt cht, chnh xc gim, nhng
cn hn khng. n u thng 8, tnh th thay i, ta tin cng san bng
n ny v xt thy n ht tc dng.
Thua keo ny ch by keo khc, L Vn T li tung th on gy cng thng
thng xuyn c m ln ngy, lm ta khng cn sc gi cht. Ngy ch
tin cng bng ho lc phi pho v tip tc gy sc p, cc mi t kch lin

tc vo trn a ta. m chng t chc cc b phn nh chia thnh tng tp,

ci trn mc qun i eo trn lng ti lu n, b mt lun lch m n tng
hm cht th lu n xung. Chng li b tht bi, v ta kp thi pht hin v t
chc i ph, phi cc t chin u b mt vng ra ngoi phc sn. Khi ch
m n a im thch hp, ta trong n sng ra, ngoi t vu hi bt thn n
sng nh pha, sau lng.
ch li dng th on iu tng, thit gip n gn cht ta, c ly ngoi tm
bn hiu qu ca sng B.40. B.41, tc th tp trung pho t hnh K.90 bn
trc tip ph tng cng s trn trn a cht ca ta. Bng li nh ny, chng
gy cho cc n v gi cht nhiu thit hi, c i i sau trn nh ch cn
ba, bn hoc nm tay sng. Nhng v qut dy c mng tay nhn. S t gic
chp nhn th thch l nguyn nhn ny sinh nhiu sng kin nh gic. Dng
thut nghi binh nh ch kt hp thit lp cc trn a bn ta, xut hin bt
thn, t nhiu pha, ch lng tng, hoang mang, phi chp nhn tht bi.
To bo hn, cc n v cn t chc nhng t b mt ra phc sn nhng ni
xe tng v b binh ch vn hay li dng a hnh c li ng bn vo trn
a ta, gy cho ch nhng bt ng n kinh hong.
Trn a cht chn Tu ca ta vn ng vng!
Nhng cuc chin u chng ch gii to cng gp mun vn kh khn. Va
mt mi, cng thng v b tiu hao trong chin u. Sang thng 6, thng 7 ma
cng nhiu, hm ho st l n ca b i cng gian kh, thiu thn, m bnh
loi, qun s chin u gim, tng i i, tiu on ch cn 50%, thm ch
30% so vi bin ch.
B t lnh chin dch chng ti nhn nh: trn th chung chng ta vn gi
c quyn ch ng. Qua tin tc ca i Ting ni Vit Nam, t B ch huy
Min thng bo xung; ti hng chin lc ch yu Qung Tr, ht thm
l on d 1 v lin on bit kch 81 t ng 13 a ra; ch cng rt bt
qun Ty Nguyn v ng bng Khu 5 i chi vin cc ni khc v ti y ta
vn tip tc tin cng uy hip. Trn mt trn ng 13, ch phi rt s on
21 v ng bng sng Cu Long i ph vi s on 5 ca ta ang cng
qun dn Khu 8 m chin dch tng hp t hiu qu. S on 18 v lin on
bit ng qun 5 vn b giam chn th x An Lc, thay s on 5 rt v pha
sau cng c, cha th tip tc a ra pha trc c Trn mt trn ng 13
vn ch c s on 25 v mt s n v tng cng khc, b st m v sa
st tinh thn qua gn mt thng thay s on 21 tin cng trn a cht Tu .
V pha ta, S on 7 chng t l mt s on c bn lnh trong nhim v
chng ch gii to, lm tht bi nhiu th on nham him ca ch trong
cuc tin cng nhm nh bt ta ra khi trn a cht; chng vn dm chn ti
ch trc h thng cht chn Tu ca ta.

T nhn nh trn v qun trit s ch o ca B ch huy Min, B t lnh

chin dch ch trng: Kin tr gi cc cht c bn kt hp vi t chc cc
cht c ng a lc lng ra phn kch.
Bt u trin khai thc hin ch trng chuyn hot ng vo khu trung
tuyn, l thit thc chi vin cho trn a cht chn Tu , ng thi hn ch
kh nng ch a lc lng nh ra vng gii phng.
y l nhim v c cp trong ni dung quyt tm chin u t hai
chin dch. Trong b tr lc lng chng gii to trn ng 13, chng ti ch
o S on 7 ch Trung on 209 cht chn Tu , Trung on 165, 141
v 205 lm nhim v c ng tin cng, thi gian u nh ch vu hi pha
sau khu vc Tn Khai, c Vinh, sau vn ng tin cng khu vc pha trc,
h tr Trung on 209 gi vng khu vc cht chn Tu , khi c iu kin
d dng rt ra lm nhim v mi.
Thi c trin khai d kin ban u n. Nhng khi vo vic th li
khng n gin! Kh khn trc ht l vic rt hai trung on ca S on 7.
Ngi khng thng chnh l s on trng m Vn Ngu. Mt mt anh ra
lnh cm khng ai c ni vi nhng ngi cha bit tin ny, c th th no
sau khi ti ln B t lnh chin dch v s hay. Ngay m hm c tin rt,
m Vn Ngu c trn trc v nhng suy ngh min man (khi ln s ch huy
chin dch anh tm s li, nh phn bua vi mi ngi): Th x Qung Tr
mt, Hip nh Paris vn cha k, ta b Tu th s on 25 ch ang ng
trc mt s trn vo, thng ng ln gii to An Lc, cng lc lng y
ti chim sn bay Tc-nch, chi khu qun s Lc Ninh, th ly u a im t
tr s Chnh ph cch mng lm thi Cng ho min Nam Vit Nam? ng
H? Gn min Bc qu, khng c li v chnh tr. S on 7 ng gi on
ng 30 ki-l-mt t nam An Lc n bc Chn Thnh, nay rt ung qu?
Trn thng ta m lnh cho ta rt ra ngh ngi cng c. Nhng rt lc ny
l mt thi c chin lc.
Khng, nht nh phi gi, nhng cn iu chinh lc lng, thay i cch b
tr v cch nh.
Bit sng hm sau s trng S on 7 on Vn Ngu ln bo co, xin
kin, ti b tr thi gian tip.
Gng mt anh vn hin r nt lc quan, t tin, nhng hnh th th gy, da
xanh, hai mt trng su! Rt mun c ci g chiu i ngi pha trc sau
gn hai thng tri vt v, nhng ng trc nhn sau chng tm ra th g gi
l bi dng nh.
Nm cht tay m Vn Ngu, ti ni:
- Ngi xung, ung tm nc un si, ri trnh by ngay, ti mnh sn sng
nghe.

Khng n o suy ngh, nh tt c chun b sn trong u c vic m nt l

bt tung, m Vn Ngu si ni trnh by nhng iu mnh ngh m qua.
i! Phm cht ng qu ca mt con ngi. L ngi ng mi chu so, trm
ci gian nan vt v, nghn ci gian kh, gay go u vo mnh, m vn
khng h nao nng phn tm, khng mun x hi, tri li vn tha thit trnh
by, ngh trn cho c tip tc tr li rng chu ng, sn sng chp nhn
tt c, d c th no, min l khng ch bc qua Tu .
Trc ht ti chn thnh by t s cm phc ca mnh v s on trng s
on 7 m Vn Ngu. Qua hn 60 ngy th la, cht vng nhn phm ca
anh vn ng nh, anh gp phn cng c bn lnh, lng tin cho cp di v
c cp trn trong thi im cn phi c.
Sau , thay mt B t lnh chin dch, ti trnh by k hoch hot ng tip
theo c tp th nht tr:
- nh rt phn ln lc lng S on 7 ra khi khu vc cht chn khng
phi ngh ngi, m l - Ti va m u cng vic giao nhim v.
S trng s on 7 ct ngang:
- i u th trng? - Anh hi dn - i hng no, lm nhim v g?
Ti tip tc trao i, bt u t cch t vn .
- Hn hai thng qua S on 7 hon thnh xut sc nhim v. Nhng nu
nh theo kiu v mt th kh nng y li ch c kh khn, ch to th ging
co nh hin nay, rt c th dn ti tnh hung xu, bt li cho ta. Mun gii
quyt cn bn vn , B t lnh chin dch quyt nh rt hai Trung on 165
v 141 ca S on 7 hp cng Trung on 205 c lp ca Min thnh mt
s on y , tranh th cng c ngn ngy, sau b mt ri Tn Khai c Vinh xung khu trung tuyn, tin cng vo cm cn c ch pha sau nh
Chn Thnh, Lai Kh l nhng ni ng s ch huy tin phng s on 25,
qun on 3 ch nhm thu ht ch t pha trc v pha sau, hn ch sc p
ca ch khu vc Tu , ng thi hn ch kh nng chng a lc lng
nh ra vng gii phng ca ta.
V Trung on 209, B t lnh chin dch vn tip tc trung on ny lm
nhim v cht chn Tu , vi l do trnh phi thay phin lc ny d gy xo
trn, trong khi k ch ang ng cht xen k, chng d pht hin s h t
chc nht lot phn kch nh chim th tnh hnh s tr nn phc tp, ta ri
vo th b ng, k hoch m mt trn vo vng trung tuyn s c nhiu kh
khn. Mt khc ch hiu i din trc tip vi chng ta Tu l Trung
on 209, nay Trung on 209 vn cn va sn sng i u vi ch, va
trong k hoch nghi binh, to cho chng gi thi quen phn on - sau Trung
on 209 l Trung on 165, 141 ca cng trng 7.
Nh vy r rng khng ng trong i hnh mi nhng Trung on 209 li c

vai tr khng th thiu trong k hoch tng hp m mt trn nh vo vng

trung tuyn. Mt mt lm nhim v nghi binh, lun lun khng nh mnh vn
ng chn trn khu vc Tu , mt khc i hi Trung on 209 phi t thn
chin u gi vng di cht chn trong sut thi gian cc trung on 165, 141
rt ra cng c, chun b chin u pha sau cho n khi mt trn vng trung
tuyn n sng.
Trn di n , cng vic chy u mc du kh khn khng gim. Cc ng
ch ch huy S on 7, ba ngy sau khi nhn lnh khn trng trin khai
nhim v v in bo co v s ch huy chin dch, hon thnh hn na
phn vic. Cc n v c giao nhim v ang rt v a im tp trung.
on kho st thc a ln ng. Lc ny ang l nhng ngy cui thng
7, thi gian chun b khng nhiu, theo d kin ca chng ti, chm nht
thng tun thng 8 l phi khi s.
Khng th chm hn, bi l khng th Trung on 209 gng mnh lu
qu t mnh gi trn a cht chn, nh th p lc ch Tu s tng ln
qu sc chu ng ca anh em, th trn c th xu i. Mt khc cng cn tranh
th lc ti tri, nht l n v c cng c giao nhim v pho kch Lai
Kh, khi tun trng n s c in bin phc tp kh lng.
Ti li tip m Vn Ngu sau khi dn on cn b i quan st thc a vng
tuyn sau ca ch tr v. Hnh hi vn th, ngi gy xng xng, da xanh
mai mi. Nhng gng mt ti tnh, ci ni ci m, nh c tin vui mi
nhn.
Sau khi bo co, nh l trnh by nhng thu lm ca mnh v cnh vt va l
va quen ca vng nam Chn Thnh qua Bu Lng n bc Bu Bng, s
on trng m Vn Ngu nu nhn xt: y mt ch dy c, ngoi
qun n tr, l lc lng hu cn ca s on 25, lm nhim v vn ti ln
pha trc vi s lng xe c nhiu, chng ni ui nhau ln xung ngy m
nh mc ci; nhn nhp nh ng s 5 H Ni - Hi Phng. ngh T lnh
cho n v c chuyn dch i hnh xung pha nam, kp thi tin cng cng
sm cng tt, v ch ng, nhng chng ch quan, nghnh ngang lm!
- Lc lng l bao nhiu? - Ti thm d.
m Vn Ngu tr l:
- Bo co t lnh, mt trung on.
- ng - Ti tr li - nhng trc khi B t lnh chnh thc quyt nh, ti
cn c tn mt thy ch.
- Chng ti ch lnh - m Vn Ngu tr li.
- Anh cng ti trc tip xung xem li ln na - Ti ni.
Ngay sau , ti v m Vn Ngu tr li ni m anh va tr v xin lnh
cho n v trin khai trn nh.

 gn by nm tri qua ti mi v li mt vng quen thuc.

Bao k nim hin v. Ngy y vo u thng 10 nm 1965 ti v anh Th Bn
cng i trn on ng ny lm nhim v kho st chin trng, chun b
cho S on 9 tham gia chin dch Bu Bng - Du Ting. Chng ti tr trn
cng nhn dn i t Bu Lng xung tn Lai Kh, Bn Ct. ng ngy y
nh, mt ng xu nhng quang cnh hai bn tht nn th, rng cy cn
nhiu, tt c hin ln mt mu xanh mt mt, thong mi thm ca hoa rng
qua ln gi nh gy cm gic d chu. Th nay vn on ng nm xa, tt c
u i thay, ng tuy c rng, mt ng phng l nhn bng, nhng rng
cy th b thiu tri, ch cn mt mi kht lt ca bom n, cnh vt hoang tn.
Hai bn ng ch cn th c khng tn, b bom na pan t chy, d b cht
c ho hc hu hoi, vn c bm ly t m sng.
C s a phng gip , to thun li cho chuyn i ca chng ti. Va
nghe cc ng ch a phng bo co, va tn mt quan st, c ngy v m,
nhiu lc phi tro cy cao quan st v vng ny cng l rng bng rt hn ch
tm mt. Tnh hnh ng nh m Vn Ngu bo co. y nhiu xe ch
ln xung lm nhim v tip t lng thc, sng n ln pha trc, nhng li
s h, ch quan, thun li cho ta lm nhim v. V khi b i phng bt thn
tin cng, ch s lng tng, ri lon. V lc ny b t lnh qun i M Si
Gn v b Tng Tham mu qun ngu vn dn sc theo di, ra cc bin
php t tin vo cuc phn kch ca S on 25 nh ph Tu , S on 18
nng ra n in Qun Li, sn bay Tc-nch. nh l rung khng nhng trn
a pha sau m c trn a pha trc.
Nhng lc lng lm nhim v th khng th mt trung on.
Phi a lc lng nh d kin ban u, bin ch mt s on b binh
gm ba trung on, c lc lng binh chng nht nh trc ht bo m
chc thng qun ch ti ch, sc nh bi cc lc lng chi vin; ng
thi cn nhm ci th chin dch v c tc ng c v mt tm l; khi c iu
kin ta cn tin st vng ven , v hiu ho vng trung tuyn (20), uy hip
Si Gn.
Ti trao i ti ch v s dng lc lng ni trn vi m Vn Ngu
chun b t tng cho anh trc khi v s ch huy trao i thng nht vi cc
ng ch trong b t lnh chin dch.
Ton b k hoch chung khng c g thay i, B t lnh chin dch quyt
nh mt s cng vic c th:
- Mt l, lc lng c cng chin dch c trang b sng ci 122 ly v ho
tin chun b gp, chm nht cui thng tun thng 8 thc hin bt ng tin
cng cn c Lai Kh.
- Hai l, lc lng c ng ca S on 7 (trung on 165, 141) v Trung

on 205 do s on trng S on 7 m Vn Ngu ch huy, trin khai vn

ng phc kch trn ng Chn Thnh i Lai Kh, kt hp vi cht cng
on nam Bu Lng - bc Bu Bng nh ch t pha bc c th quay v
gii to Lai Kh.
- Ba l, thi gian khng th chm, cc n v phi va di chuyn, va chun
b, thc hin tht nghim k lut gi b mt v k hoch nghi binh; Trung on
209 cn rng sc chu ng, phi t chc nh ch lin tc chng t vn
chin u trong i hnh chin dch, vn c lc lng pha sau ln chi vin,
ko di la ch cho n khi mt trn trung tuyn n sng tin cng.
Cuc chuyn qun y vt v nhng vn gi c b mt cho n pht cht.
Theo k hoch chung, m 10 rng 11 thng 8 tiu on 28 c cng chin
dch phi hp vi mt b phn ca l on 429 c cng Min tin cng s
ch huy tin phng qun on 3 ngu t ti Lai Kh m mn trn chin u
vng trung tuyn; ng thi cc n v c ng sn sng nh ch trn
on ng Bu Bng - Lai Kh.
C mt vng ch coi l hu c ca cuc hnh qun gii to b i phng
nh ph. C quan ch huy chp bu ca M - ngu Si Gn vi v iu lin
on bit ng s 6 t Bin Ho ln ng cu Lai Kh v iu lin on bit
ng qun s 3 t ng s 2 sang ng 13 b tr Bn Ct lm d b pha
sau.
Ngay lc ny B t lnh chin dch nhn nh: mc du Trung on 141 t
chc c mt s trn nh, t c ci cht Bu Bng, ch vn a
lc lng pha sau ln ng cu, cha chu rt lc lng v pha trc, chng
t chng vn ngoan c duy tr p lc Tu . V vy cn phi nh mnh, gy
thit hi trc tip vo lc lng mi n ng cu.
Qun trit tinh thn ch o trn, lc lng c ng chin dch tin hnh vn
ng phc kch chn nh tiu on 35 (lin on bit ng qun s 6) bc
Lai Kh; dit tiu on 51 cng thuc lin on bit ng qun s 6 ty-nam
Bu Bng (21 n 22-8), lc lng cn li ca lin on ny phi lun rng
chy v pha nam (27-8), th ch bt u hoang mang, bi ri, sc p ca ta
vo Bnh Dng, vo ven ang ti gn.
Tng sng ngy 28 thng 8, i k thut ca ta bt c tin ca ch: Nguyn
Vn Minh t lnh qun on 3 ngu in cho L Vn T, t lnh s on 25:
Cng trng 7 (ch s on 7) ang tin mnh, tin su, s on 25 b Tu
lui v Chn Thnh, Lai Kh, bo v vng trung tuyn. Cng lc, t khu vc
cht chn, Trung on 209 bo co v s ch huy chin dch, ch ang rc
rch rt b Tu .
Chng ti in bo tin ny xung cho lc lng c ng chin dch ng
vin kh th cn b chin s v lnh tip: Cn t chc cht chn kt hp vi

vn ng tin cng truy kch nh ch t pha trc rt v.

Do kp thi chuyn th trn, ta t chc tin cng s on 25 t pha trc
rt v pha sau, dit 600 tn, bt 84 tn, thu 170 sng bc Bu Bng vo
ngy 1 thng 9. Trn nh ny l trn nh cui cng ca 135 ngy m ta
thc hin cht chn trn ng 13, lm ph sn m mu gii to ng 13 ca
ch.
Chng ng ca chin dch Nguyn Hu vn cn, nhng tt c chng ti u
nh ct c mt gnh nng, nh nhm, khoan khoi, khng ch quan, tho
mn nhng c php t ho, gp sc trc tip vo sc mnh tng hp
khng cho ch vt qua Tu , t chn ln th x An Lc, ti chim Lc
Ninh, thc hin m mu lp li cc din trc ngy 1-4-1972.
Mi chng ti sau cuc th thch y cam go, li thm xanh gy hc hc, tc
cng bc nhiu. Nhng vui! Rt vui, bi ngay lc nguy nan, him ngho nht,
cng c cch lt ngc c th c v mi chng ti, t trng hc thc t
bit v nm c ngh thut ch ng tin cng trong ng li qun s mang
mu sc Vit Nam m ng tng kt t thc tin chin u.
Thng li ca cuc chin u cht chn Tu to cho vic hon thnh
nhim v chin u t ba chin dch. T bn p to th ny, i hnh c
ng chin dch pht trin su xung vng trung tuyn, tin cng ch bc
Bnh Dng v Ph Ho ng, C Chi; nh bi cuc hnh qun ln chim
vng gii phng, tiu dit chin on 8 ch ngy 19-1-1973, lp nn th trn
da bo min ng Nam B, trc khi Hip nh Paris c k kt, kt
thc nhim v t ba; ng thi cng l tnh hung cui cng ca chin dch
Nguyn Hu ko di rng r gn mi thng (t thng 4 nm 1972 n-11973).
Ngay t khi Tu c xc nh l khu vc trn a cht chn nhm nh bi
m mu gii to ng 13 ca ch, th lin mt vn v cch nh c
nu ln, dai dng trong nhiu nm.
V cht chn l ng ngha vi phng ng, m phng ng l tri vi t tng
tin cng trong chin lc qun s ca ng cn phi qun trit trong cuc
khng chin chng M cu nc; rng cht chn Tu l phng ng n
thun v.v.
S kin Tu l mt bin h, mt minh chng y sc thuyt phc cho mt
bin php, mt cch nh ng n ph hp vi thc t by gi, chng ai cn
t vn trao i na.
Nhng mt thi gian di sau , do nhiu nguyn nhn, cuc tranh lun vn
c tip tc, nhiu kin tn thnh, xem nh mt cch nh mi, cng
khng t kin phn i, ph phn gay gt, khin anh m Vn Ngu, s
on trng S on 7, ngi trc tip xut v ch huy cuc chin u cht

chn Tu nhiu lc phn vn n hoang mang, khng dm nhn ci ng v

mnh. Sau ny nhng lc gp anh trong hi ngh qun chnh ton qun, trong
cc lp tp hun cn b cao cp, chng ti c dp hn huyn, c nghe anh
k v cch nh m sau ny anh vn dng vo khu vc Tu .
- Bt u t trn H Mng (Thng Lo) - Anh m Vn Ngu m u cu
chuyn.
Thc hin lin minh chin u chng k th chung, t nm 1960, trung on
174 ca chng ti c lnh hnh qun sang t nc Lo phi hp cng qun
dn nc bn chin u. Mt thi gian di cc t hot ng qun s ca ta
bn thng t chc theo quy lut thi tit. Ma kh tin cng, ma ma rt
v nc ngh ngi, cng c v vic vn chuyn tip t lng thc, v kh t
trong nc sang gp khng t kh khn. Ta rt, ch chim li. Ma kh n,
ta t chc tin cng chim li, ch rt, ch ma ma. C th ta rt ch chim
li, ta chim li ch rt, lp i lp li dai dng trong cng mt khu vc, mt
mc tiu!
H Mng l mt v d.
Ma ma nm 1965 n! Rt hay nh? Mt cu hi c nu ra, nh p
ng s ch i ca mi ngi. Tt c ta v bn u tr li: Tr li, t chc
nh ch gi vng trn a, quyt khng cho chng chim li.
Nhng nh bng cch no? Ti t hi mnh, ri a ra trao i trong ban ch
huy v nhng suy ngh ca mnh c t hai ma ma trc. Ti xin php
c trnh by trc. Ma ma ny chng ta li chin u l mt quyt nh
mang tnh tch cc th hin tinh thn lin tc tin cng, chin u khng theo
ma. Nhng mun tiu dit ch, bo v mnh, gi vng trn a, ti ngh:
trc ht ta cn chim cc im cao quan trng, xy dng thnh cc trn a
vng chc sc nh ch, ch vo ta nh, ch ng vn ng tin cng
khi ch phn kch, nhm bo v th trn H Mng.
Cuc hp u nht tr kin ngh ca ti v b sung: Cn chim im cao Thp
Xa, dn sc xy dng nhanh trn a cht vng chc, b mt b tr lc lng
y sn sng nh ch khi chng tin cng. Mi lm ngy sau trn a
cht c hon thnh, c lc lng chin u bo v cht, c lc lng vn
ng tin cng. Tt c sn sng. ng k, ch ch quan, t chc hnh
qun chim li, tng d dng nh cc ma ma trc. B ta tin cng bt
ng, gy cho ch nhiu thit hi, ta thu c nhiu v kh, chin li phm,
sng n, lng thc, gi c th trn H Mng.
Cui nm 1965, B Tng Tham mu t chc hi ngh tng kt t hot ng
qun s Lo ti Cu lc b qun i trn ng Hong Diu, H Ni, c c
cc ng ch lnh o ng, Nh nc, qun i hai nc ti d.
Ti cuc hp c hai cu hi chung c nu ln:

- Ti sao cc t tin cng qun s ca ta Lo thu nhiu thng li, nh bi

nhiu m mu chin lc ca ch nhng ch lm tan r ch khng tiu dit
nhiu sinh lc ch?
Cc ng ch bn Lo tr li: Lo dn t, t rng, nu dit c u s, lnh
hoang mang, mt tinh thn b chy v nh lm dn th l c, t yu cu.
- Trung on 174 dit nhiu sinh lc ch l tt nhng li nh theo cch nh
phng ng.
Cu hi va khng nh biu dng va khu gi, ph phn.
Nghe xong ti ch ngh v v ph phn, bun lo hn l phn khi! Ti tht s
chong vng, hoang mang v ngh ca bn thn khng nh th. n o, suy
ngh v c u tranh t tng na. Cui cng ti mnh dn gi tay, ng dy,
tim p mnh v c to trc mt phn ln l cc ng ch lnh o, ch huy
cao cp, l nhng ging vin qun s hc vin, cn b nghin cu ca cc c
quan trc thuc B Tng t lnh. Nhng lng tin ly li thng bng; ti
mnh dn pht biu, khng di m nhng iu ngh v thc t lm:
- Bo co cc anh! Ma ma phi cht nh th mi dit c ch, gi c
vng gii phng.
Khng kh cuc hp bng si ng hn ln. Nhiu kin pht biu nhng vn
theo chiu hng ph phn, cho nh th l sai, nh theo kiu phng ng. Mt
ng ch lnh o ca Hc vin qun s gi ngh n hi ti:
- t chc phng ng c th th no?
- Khng, c phng ng u - Ti thanh minh.
- nh th no? - ng ch lnh o Hc vin Qun s hi tip.
- Theo kiu cht chn kt hp vi vn ng tin cng - Ti tr li.
- Lm g c kiu nh th! - ng ch lnh o Hc vin Qun s nhn xt.
C ngy v m hm y ti tht bun, n khng ngon, ng khng yn, khng
bit trao i cng ai! Nu khuyt im th nhn sa cha c sao u, l
quy lut pht trin nh ng, Bc H dy. Nhng thc t ta thng, thng
gin gi, tr li sut ma ma, khng cn tnh trng rt i chim li, chim li
rt i mt cch chn ngy. Th th khuyt im ch no, cha c ai ch ra
mt cch c th?
Hm sau, anh Hong Vn Thi gi sang nh ring, yu cu ti k li t m c
bui sng. Anh chm ch nghe v ghi chp.
Anh ngc nhin khi nghe ti k bt nhiu t binh, thu nhiu v kh mt hin
tng him thy chin trng Lo trc .
Anh hi nh lng nghe y cc chi tit, ch khng p t ph phn:
- Nh vy c phi l phng ng khng?
- Bo co anh, khng phi - Ti tr li.
Nghe ti khng nh ln cui, anh thn mt ni:

- y l mt kiu chin thut.

Ti nh mun reo ln, mun m ly anh v vui sng. u c bt cng, v
thy t tin hn, v c ngi thng cm vi mnh, nht l ngi li l anh
Hong Vn Thi.
Kt thc hi ngh, i tng V Nguyn Gip kt lun. Sau khi biu dng
nhng c gng vn ln, vt nhiu kh khn, lin tc t chc nhng t hot
ng qun s khng theo ma, t hiu qu c th, to ra th trn vng chc
Thng Lo, iu kin nh bi cc m mu thm c ca bn quc v
th lc tay sai trong nc, anh kt lun: Trung on 174 cht im kt hp vi
vn ng tin cng l ng, nhng nu cht im phng ng l sai.
Lc ny theo anh m Vn Ngu k, khng b sc nh hm trc na, nhng
anh vn ng dy thanh minh: Vng, ti c phng ng u, m l cht im
kt hp vi vn ng tin cng. Tin cng ch khng phi phng ng.
Sau hi ngh ny ti c gii to v nhn thc nhng vn cha ht tm t.
Ln th nghim th hai - l vo u nm 1967, ti cng Trung on 174 c
lnh vo tng cng cho mt trn Ty Nguyn.
Lc ny Ty Nguyn ma to, i li gp nhiu kh khn.
ng ch tham mu ph ph trch tc chin ca B3 (Ty Nguyn) gp ti bui
ban u ni:
- Vo y i tng tc chin l qun M, chng c sc c ng cao, nn phi
nh nhanh v rt cng nhanh - ngng mt lt anh nhn ti nhn mnh Khng nh chin trng Lo u.
Ri chng ti theo k hoch tc chin ca B t lnh B3, hnh qun cp tc
n c Xing, c Pc lm nhim v tc chin m trong ma ma vi li
nh nhanh v rt nhanh nh ng ch tham mu ph trao i.
Ma Ty Nguyn cng d dn, xi x nh Thng Lo, cy ci b xi mn,
, gy ba bi, nc sng ln nhanh, chy xit, vn ng gp nhiu kh
khn. Bc u chng ti cng t chc c mt s trn nhng chng gii
quyt c vn g, v khng thng cng khng thua.
nh kiu ny th n nhm g? Nu c tip tc th r rng l thiu tinh thn t
ch, t tin. Ta c kinh nghim chin u Lo sao khng vn dng.
ang lc suy ngh thy c vn , th thng 10 nm chng ti li c lnh
hnh qun tham gia chin dch c T-Tn Cnh. Gp anh Nguyn Hu An,
s on trng s on 1 ti n:
- Nu M bit ta t u n, ta t chc trn a vng chc, chng bu vo, ta
t chc vn ng tin cng tiu dit.
- Lm th - Anh An thc gic, ng vin.
Cc anh em khc ng h.
Chng ti bt tay vo vic. V c kinh nghim, tt c u ch ng, mi

ngi mi vic nhp nhng n . Ly im cao 875 lm ni cht im kt hp

vi vn ng tin cng. Giao cho i i 7, tiu on 2 xy dng trn a vng
chc, c h thng giao thng ho thc hin c ng lc lng tin cng; lm
n u ngu trang gi b mt n y.
Tt c sn sng sau mt tun bt tay vo thit b trn a. Thi gian ch i
khng lu, ch mt ngy sau, l on d 173 M qun trng khu vc cht
chn, ta cht gi tt v vn ng tin cng cng tt; l 1 ca s on khng
vn 101 vo nh tip cng b ta chn nh. L d 173 vo thay phin ln th
hai li tht bi.
Trong khi ch lng tng, hoang mang, ti trc tip ch huy mt tiu on vn
ng vo dit tiu on 2 M, gi vng trn a cht chn c mi ngy,
cng l thi im kt thc chin dch.
Anh Hong Minh Tho, t lnh trng B t lnh B3 xung xem xt, thy i
i 7 vn sc tr gi trn a cht.
- Sau cn nh tip trn no khng? - Ti hi m Vn Ngu.
- C. Nhng khng phi Ty Nguyn m l ti ng Nam B.
Anh m Vn Ngu k tip. Cn mt trn na, nh thi nhng l mt k
nim u tin khi t chn ln mnh t Nam B thn yu. Hi y sau chin
dch c T - Tn Cnh kt thc, trung on 174 chng ti c lnh cp trn
hnh qun cp tc vo tng cng cho chin trng B2. Thng 6 nm 1968
chng ti ti Lc Ninh, th thng 8 nm c vinh d tham gia t ba cuc
Tng tin cng v ni dy Tt Mu Thn, nh ch phn kch vng ven .
Sau li v khu vc Cu Khi trn on ng Ty Ninh - Du Ting. Ti
y do yu cu ca nhim v, chng ti thy khng c cch no khc l tr li,
t chc trn a cht chn kt hp vi vn ng tin cng, nh ch, km
chn chng li, va dit c sinh lc, gi vng khu vc ny c mi ngy.
R rng cht chn kt hp vi vn ng tin cng khu vc Tu l cch
nh khng phi do ngu hng, m c rt ra t thc t chin u, n chin
dch Nguyn Hu c hon chnh mt bc quan trng, t kt qu, mang
tnh hin thc sng ng.
ng l lch s ca mt cch nh tri qua nhng bc i thng trm, nh
ci mi ra i khng bao gi c cuc sng chp nhn ngay, m phi tri qua
s sng lc, tuyn chn.
T tng qun s tin cng ca ng v phng chm ch o u tranh v
trang trong cuc khng chin chng M l hon ton ng n, bi v chng ta
cn t u m phng ng, ch c tin cng mi tm ra cch nh ph hp
tn ti, chin thng qun xm lc, ginh li c lp hon ton cho dn tc,
cho T quc. T tng qun s tin cng ca ng l th hin quyt tm
chin u, ch st ca mt dn tc anh hng Th hy sinh tt c ch nht

nh khng chu mt nc, nht nh khng chu lm n l, th hin tinh thn

Khng c g qu hn c ip t do.
Ch i lp vi t tng qun s tin cng trn, biu hin phng ng tiu cc,
hu khuynh, gim st ch chin u, thoi thc nhim v mi l sai, cn
c ph phn, ln n.
Phng ng vi ng ngha ca t ny khng c g sai, n l mt trong hai cch
nh c bn ca ngh thut qun s, c mi quan h mt thit vi nhau, trong
chin dch tin cng cng c phng ng; trong chin dch phng ng cng c
tin cng. Trong chin dch nh bi cuc hnh qun Gian-xn Xi-ty ca M
ma kh nm 1967 vo chin khu Dng Minh Chu, chng ta ch trng tr
li chin u ch khng rt l phng ng, nh ta thng, ch thua, to ra
mt cc din c li cho ta.
Trong t hai chin dch mang tn Nguyn Hu, chng ta ch trng tr li
Tu , chn ng khng cho ch vt qua thc cht l phng ng, nhng l
phng ng kt hp vi tin cng. Cch nh ny sinh t thc t chin u
c p dng thch hp vi thc t tnh hnh, a hnh v nhim v c th,
ginh thng li th sao ta s khng dm nhn l phng ng.
S khng tm thy y nhng yu t ngc li vi t tng tin cng qun
s ca ng. Phng ng Tu ch l tm thi, to to th cho tin cng
thc hin t ba chin dch.

Ch thch:

(1) Cui nm 1970 Qun u Trung ng v B Tng t lnh quyt nh

thnh lp binh on 70 gm cc s on 304, 388. 320; trung on pho 43,
trung on cao x 241 lm nhim v c ng chin lc, chin dch do i t
Cao Vn Khnh - t lnh, i t Hong Phng - chnh u.
(2) Tn gi thn mt anh L Dun.
(3) L mt th trn thuc tnh Kra-chi- nm trn u mi giao thng then
cht ni ng chin lc s 13 v ng s 7, cch bin gii Campuchia Vit Nam 30 ki-l-mt, l cn c bn p ln chim v khng ch hot ng
ca ta. Ti y ta vy p, tin cng tiu dit chin on B ngu hi thng 5
nm 1971.
(4) Bc vo nm 1969, ti ng Nam B ch vn duy tr 40% /c lng M
v ch hu ton min Nam, hn 30% lc lng qun ngu. Vn duy tr
phng th ba tuyn xung quanh Si Gn. ch iu thm s on 1 k binh
bay vi s lng my bay ln thng 450 chic v s on 101 c ng ng
khng ca M t min Trung vo, cng vi s on 25 b binh c gii, s

on b binh s 1 lin tc hnh qun nh ph trn tuyn bin gti Vit Nam Campuchia.
(5) Nm 1969, chin trng ng Nam B tip nhn v c k hoch s dng
tt cc n v c tng cng t Ty Nguyn, Qun khu 5 vo; S on 1
gm ba trung on 101C, 95C, 209, cc trung on 33, 174, 10 v 20.
(6) - t hot ng qun s ma Xun 1969.
- t hot ng qun s ma H thng 5-1969
- t tin cng qun s ma Thu (11-8 n 15-9-1969).
- t tin cng qun s ma ng nm 1969.
- t tin cng qun s Xun - H nm 1970.
- t tin cng qun s ma ma nm 1970.
- Chin dch phn cng nh bi cuc hnh qun Ton thng 1- 71 ca
M-ngu vo ng bc Campuchia.
- Chin dch phn cng ng 6, nh bi cuc hnh qun Chen-la 2.
- t tin cng v ni dy thng 2 nm 1971.
(7) Tn gi chim trong thn thoi t i ri sng li. ch m cc cuc hnh
qun cnh st rng ln mang tnPhng hong nhm th tiu mt thc th
m chng cho rng cng lun lun sng li t ng tro tn - l h tng c
s Vit cng (tc c s cch mng) thnh th v nng thn.
T nm 1969, t chc Phng hong c pht trin nhanh (i i vi
chng trnh bnh nh c y mnh) c h thng hon chnh t cp
trung ng, tnh, huyn, x u c U ban Phng hong do ngi ng
u tng cp lm ch tch (tnh trng, qun trng, x trng).
Mc ch ca chin dch Phng hong l bnh nh, dit v v hiu ho c
s h tng ca ta bng th on thm c v tn bo: dng mt v, cnh st
chm iu tra nm tnh hnh, phn loi c s ca ta ri ra ch tiu cho tng
cp phi dit, ph; trin khai cc chin dch khng b, bt b ba bi, khng
cn bit ai l cch mng, ai khng cch mng, ct sao t c ch tiu bt,
git thng cp ct nhc ban thng.
(8) B t lnh chin dch gm c: trung tng Trn Vn Tr, t lnh. Thiu
tng Trn , chnh u, i t Trn Vn Phc, ph chnh u. i t L Ngc
Hin. tham mu trng; i t Bi Phng, ch nhim hu cn. B ch huy
Min thng trc ti S ch huy c bn chin dch do trung tng Hong Vn
Thi, t lnh, ng ch Phm Hng, chnh u, i t Hong Cm, tham mu
trng.
(9) Trc khi chin dch m mn, lc lng B chi vin cho Nam B vo
ti chin trng ng Nam B sau 60 ngy m hnh qun vt 12.000 ki-lmt, hai trung on b binh 24 v 271, hai tiu on pho 85, mt tiu on
pho 122 mi-li-mt, hai tiu on cao x 37 mi-li-mt, mt tiu on 20 xe

tng (36 chic), mt i i tn la chng tng A72.

(10) Hng ng 22 (Ty Ninh) ch c 10 trung on b binh, 4 thit on
xe tng -thit gip.
(11) Hng ng 13 (Lc Ninh - Bnh Long) ch c hai trung on b binh
(e7 + e9 / s on b binh 5), ba tiu on bit ng qun bin phng (53, 65,
74) v thit on xe tng - thit gip s 1.
(12) T chc lm thi gm hai trung on b binh 24 v 271 ca B tng
cng, hai tiu on c cng, mt i i thit gip (su chic chin li
phm: M.41, M.24, M.113), mt tiu on (thiu) pho ci, mt tiu on
(thiu) sng my phng khng 12,8 ly.
(13) Bo co ca Trung ng Cc gi Qun u Trung ng ngy 17-5-1972.
(14) K hoch phng th Din Hng ca ch ra t thng 6 nm 1972
bao gm: dng lc lng pha sau ca s on 21 phng th khu vc ng bc Si Gn c mang tnKhu vc sng Hng, s on 25 phng th khu
vc ty Si Gn Khu vc Nht L , c khu Rng St phng th khu vc
ng-nam Si Gn Khu vc Tr Khc tiu khu Bin Ho phng th tip
ni vi khu vc sng Hng ca s on 21; b t lnh hi qun vng 3
phng th sng ngi.
(15) Trong tm ngy u (t ngy 1 n ngy 8-4-1972) ta tiu dit v loi
khi vng chin u ba chin on, mt tiu on b binh, hai trung on
thit gip cng s ln qun bo an, dn v.
(16) Cc n vi s on 7 bao vy tin cng chin on 7 Ph L, dit
chin on 52 cu Cn L khi chng t ng ba ng Tm rt chy v hng
th x Bnh Long, y li cuc tin qun ca l d 1 t Chn Thnh ln Ngc
Bu. nh bi cuc hnh qun m ng ca s on 21 bc Chn Thnh,
nh thit hi nng l d 3 khi chng qun xung Tu .
(17) S on 7 gm cc trung on ca s on 312 t min Bc b sung
vo: trung on 141 i thnh trung on 14, trung on 165 i thnh trung
on 12, trung on 209 gi nguyn s hiu c. Nhng trang sau s ly li s
hiu c khi k v cc trung on ny c gi tin theo di truyn thng lin
tc ca cc trung on k trn tng ng trong i hnh i on 312 trong
khng chin chng Php (1945-1954).
(18) Pho ch Chn Thnh bn vo trn a ta c ngy ti 10.000 vin
trn chnh din 2.000m2 my bay B.52 nh ph c ngy ln m, my bay
chin thut AD.6, A.37 xut kch gn 40 ln chic/ngy.
(19) Trung on 46 (s on 25) v thit on 3 t ng 22 sang ng 13
(thay trung on 32/ s on 21 v Long An), trung on 33 (s on 21) v
l on d s 1.
(20) ch phng th Si Gn thnh ba tuyn: tuyn ngoi gip bin gii Vit

Nam - Campuchia, tuyn gia (trung tuyn), tuyn ven .

Chng 16

Bc ngot quyt nh n!

l ngy 27-1-1973, Hip nh Paris v Vit Nam c chnh thc k kt

ti Paris.
y l kt qu ca cuc u tranh phi hp nhp nhng gia ba mt trn chnh
tr, qun s, ngoi giao do ng ta khi xng v ch o thc hin mt cch
y bn lnh, thng minh v sng to.
Cn b, chin s trong lc lng v trang chng ti t lu thc c rng,
ch c thng li trn chin trng mi c thng li trn bn hi ngh. V ch c
lc lng qun s mnh, lun lun mi sc ch cnh gic, sn sng chin u
th hip nh mi c thc thi.
Nhng ngy cui thng 1 nm 1973, trc khi Hip nh Paris c k kt,
khng kh trong s ch huy cng nhp nhp, khn trng. Trn ch th hng
dn di, di bo co xin kin trn, khng phi hng ngy m hng gi
nhm thc hin cc cuc chuyn qun rm r m yn lng, khn trng m
nh c khng khc g cc cuc chuyn qun y si ng trong giai on
u v cui chin dch Nguyn Hu nhm thc hin k hoch thi c chng
li c hiu qu m mu trn ngp lnh th ca chnh quyn Nguyn Vn
Thiu. Cho n 8 gi ngy 28-1-1973, trn ton min Nam ta li c thm
thng li mi, lm ch thm c 586 p, 24 x, 28 vn dn, dit v bc rt
106 n bt.
m 27 rng 28-1-1973, khng kh trong cc n v v trang, t s ch huy
n cc phn i, ging nh m giao tha ca ngy tt c truyn. Gn nh tt
c mi ngi u thc, thc trong nim vui no nc i ch giy pht Hip
nh Paris c hiu lc mang nhng l c cch mng cm ln phn t m
mnh mu trong nhiu nm mi ginh c vo lc khng gi ngy 281-1973 lch s.
Sng mai, ch sng mai thi khi mt tri hng ln pha chn tri l nhng l
c mu chin u v chin thng cng hin ln rc r. Tht sung sng v
xc ng n mun khc v ci giy pht thing ling ni ln bao ngha.
30-1-1973, ba ngy sau khi Hip nh Paris c hiu lc, trn thc t ton min
Nam ting sng chin tranh c bn ngng n. Ti v mt s cn b tham
mu, chnh tr, hu cn tranh th xung cc n v va kim tra phng n

tc chin mi phng ch phn trc, va quan st th trn mi lp ch trong

mt m hon thnh. l th trn da bo an xen c phn ranh bng
nhng hng c tng nh th trn c k trong cc chuyn Tu thi xa xa,
hai bn giao chin bng cung tn gio mc. Trn a bn ch l nhng cy c
mu vng a vi ba sc chy dc thn c; cn trn a bn ta l c Mt trn
dn tc gii phng na na xanh, gia c ngi sao vng, c ni l c T
quc nn sao vng xut hin t Nam K Khi Ngha, phn pht tung bay
trc gi sm ban mai, ci mu hng y tht xa vn nhn r.
Vo nhng ngy ny i trn cc khu vc ng qun gi cht ca cc n v t
Lc Ninh theo ng 13 xung quanh vng th x An Lc, th trn Chn
Thnh, qua Rch Bp, ng By Ngang, qua sng B sang ng 14 gip
chin khu u bt gp khng kh vui mng chin thng. Mt s ni cnh
sng yn bnh, va c lc lng sn sng chin u, va dnh mt phn lc
lng xy dng nh ca, tng gia sn xut n nh cuc sng, tin hnh
cng c, hun luyn qun s phc v nhim v mi. Mt s n v nh trung
on 141, Trung on 209 tin hnh xy dng doanh tri tuy ch l d chin
bng vt liu tranh tre na l ti ch nhng rt khang trang, theo quy nh
thng nht: nh tm ct, bn mi, ng rng mt n hai mt. Mi i i c
su cng trnh v sinh theo tiu chun ca qun y; ng thi cn c c thao
trng luyn tp chin thut, k thut nng cao trnh qun s, cht lng
chin u Bu Tr (trn ng 14), Thn Rt, Bu Bng (trn dng 13)
anh em cn xy dng cc ngi nh vn ho thng tin lm ni sinh hot tinh
thn vui chi gii tr ni b gy s t m n ho hc i vi b con c bc
quanh vng, k c binh s ch ng cht gn . Ta mi b con vo thm, ch
l nhng ngi nh tre na bnh thng nhng xinh xn, bn trong l nhng
bc nh, nhng tranh v ca cc chin s t sng tc din t cnh chin u,
sinh hot ca n v, mi quan h qun dn gy s chm ch theo di ca
ng bo. Anh em cn t chc chiu phim ti liu: Chng con nh Bc, Mt
ngy H Ni, ng 9 - Nam Lo gy n tng p ca nhn dn i vi
Qun gii phng. Ngay c nhng binh lnh, s quan Si Gn lc u qua thm
ch l s hiu k, t m, nhng xem ri, hiu ng hn v i th ca
mnh: H khng ch l nhng ngi lnh chin u dng cm, mu tr, m cn
l nhng ngi c vn ho, c ti nng v tr thc.
Khi n thm nhng ngi nh thng tin vn ho trn on ng 13, ngoi
biu dng nhng vic lm tt p ca cc n v ti ni thm:
- Nhng ngi nh ny s m ng cho xe Si Gn - Chn Thnh qua li,
s n cho b con trong vng ch kim sot, c ni Si Gn ra thm tm
thi hi thn nhn. Ngi nh ny ch cht chn qun ch rp tm ph hoi Hip
nh Paris ch khng cht chn tnh qun dn.

Nhng ci giy pht ho bnh y n v i rt nhanh; va h m ri vt tt

cng rt nhanh!
Bi k ch u c tht lng.
Trc khi c lnh ngng bn, ch xua qun m cuc tin cng chim Ca
Vit (Qung Tr), m cuc hnh qun cm c chim t ty Qung Ngi,
bc Bnh nh (Khu 5), bc Cng Tum, c C (Ty Nguyn), bc Du
Ting, nam Long M (Nam B) v.v
T cui nm 1972, thi gian ang bc vo giai on chun b k kt, M ngu Si Gn ra K hoch Hng Vng, xua qun chim t theo k
hoch trn ngp lnh th ngay trc v sau khi Hip nh Paris c k kt.
Trong thi gian hai thng t 28 thng 1 n 28-3-1973, chnh quyn Si Gn
vi phm Hip nh Paris hn by vn ln, bao gm 19.770 cuc hnh qun
ln chim, 2.300 v bn pho, 3.375 v nm bom bn ph bng my bay vo
vng gii phng v 21.075 cuc hnh qun cnh st trong vng chng kim
sot (1). V vy cng trong thi gian ny, ti Tha Thin, Khu 5, Ty
Nguyn, ng Nam B v min Trung Nam B ta mt hu ht nhng vng
mi gii phng trc ngy 28-1-1973. (2).
Ring khu vc min ng Nam B, cc S on 7, S on 9 v cc n v
trc thuc khc ca B ch huy Min lin tc chin u chng ch ln
chim. Tnh hnh tr nn nghim trng v cng thng, th trn da bo b e
do, ch trng trn vi phm Hip nh, thc hin k hoch bn khng (3).
Khi ch lc min ng Nam B phi iu chnh li th b tr, khng ch lm
nhim v phn cng nh ch ln chim m cn chuyn sang tin cng m
rng vng gii phng, gi vng vng da bo, to th to lc phc v yu
cu giai on chin lc mi ca cch mng m B ch huy Min ch th.
lm c nhim v ny, chng ti iu chnh li th trn. Ton b S on
9 p st xung vng trung tuyn ty-bc Si Gn, ty ng 13 (t Bu Bng
n Bn Ct), khu vc ng By Ngang, pha bc th trn Du Ting. S
on 7 chuyn sang ng ng 13 v ng 14 nhm cng c vng chc th
chin lc v to iu kin xy dng pht trin lc lng, phm vi hot ng
t ng ng 13 sang chin khu ; t ng-bc Bnh Dng n bc Bin
Ho.
Th ng ny va bo v vng gii phng va sn sng tin cng m rng
vng gii phng, thun tin cho vic t chc nh c vo nhng ni xut pht
vi phm Hip nh ca ch nh sn bay v cc hu c hnh qun ca chng.
Nhng da vo M tng vin tr (2), ngu quyn Si Gn huy ng 65% qun
ch lc v ton b lc lng v trang a phng m hng chc vn cuc
hnh qun ln nh trn ton chin trng min Nam. Ring chin trng
Nam B, trng im nh ph ca ch l ng bng sng Cu Long v cc

tnh quanh Si Gn. T cui thng 1 n u thng 3 nm 1973 ng bng

sng Cu Long, ch phn tn qun ch lc kt hp vi bo an dn v thc
hin ln chim, cm c, ginh t ht sc quyt lit Cai Ly, Ci B (M
Tho) Tn Chu, Hng Ng (Kin Phong), Chu c, Chng Thin, Phong
Dinh, Ba Xuyn thuc min Ty Nam B, ch tranh chp quyt lit vi ta
Long An, Hu Ngha, Bnh Dng, Gia nh, Bin Ho.
Chng dng ch lc, c c khng qun ym tr, nh mnh khu tip gip
vng gii phng thuc Phc Vnh, ng Xoi, Lc Tn (Bnh Long), Xa Mt
(Ty Ninh); dng bit kch v bo an cht khu vc Bu Prng v ng ba Tuy
c hng chn hnh lang vn chuyn Bc - Nam ca ta.
Thc t chng t: Do hnh ng ca ch cng khai trng trn ph hoi
hip nh ngay t u, nn chin trng vn cha im ting sng.

Ch thch:
(1) Thng bo ca U ban t co ti c chin tranh Vit Nam ra ngy 6-41973.
(2) Tnh n gia nm 1973, Khu 5 ta mt 26 vn dn, 45 x, 320 p, ch
ng thm 200 n bt, Khu 6 v Khu 7 ta mt 308 p vi 29 vn dn. Khu 8
mt 28 x vi 120 p, 10 vn dn, ch ng thm 287 n bt, Khu 9 ch cn
gn 36 vn dn c gii phng.
(3) - Khng lin hip.
- Khng thng lng vi i phng.
- Khng c hot ng ca cng sn hoc lc lng i lp trong nc.
- Khng lt vo tay i phng bt c lnh th no, tin n no do qun
i Vit Nam Cng Ho chim gi.
(3) Trc khi rt qun, M a vo min Nam gn 700 my bay cc loi,
500 khu pho, 400 xe tng - thit gip v rt nhiu tu chin, d kin a
thm mt s ln binh kh k thut, tng d tr vt t chin tranh ca qun
nguy ln mc tng i cao, gn hai triu tn.

Chng 17

Gia thng 10 nm 1973, Trung ng Cc v Qun u Min t chc hi

ngh nghin cu qun trit Ngh quyt hi ngh Trung ng ln th 21. Trong
t hc tp ca ti c c cc ng ch lnh o Thnh u Si Gn - Gia nh.
Mc du ting sng chin tranh ang c chiu hng tng ln, nhng trong

khun kh khng gian ca cuc hp li c ci g khc trc. Bu tri, mt t

ni y yn tnh, t ra l khng ngh ti chuyn phng my bay B.52, trn
khun mt nhng ngi d hp tuy vn hn nhng nt suy t trn tr v c
nhng lo lng bn khon v trch nhim trc tnh hnh ang cng thng tr
li, nhng y cng l pht giy c th gin, l lc quyn t ho c bc
l s ng gp ca mnh vo cuc u tranh y gian kh, hy sinh ca nhn
dn do ng lnh o ginh c thng li c ngha quyt nh. Sinh
hot vt cht trong nhng ngy hp cng c ci thin, c thuc l Th ,
ko Hi Chu, ch Hng o, Thanh Tm, hng v ca hu phng min
Bc theo ng Trng Sn vo n y d dng hn trc.
Cc anh trong Thng trc Trung ng Cc thay nhau trnh by cc ni dung
ca Ngh quyt 21 nh tng kt li 18 nm thng li ca cuc khng chin
chng M, cu nc v rt ra nhng quy lut ginh thng li; v nhim v v
bin php cch mng trong giai on mi. Ngi nghe chng ti c sng ra,
phn hng hn ln theo tng vn nu trong Ngh quyt, t mnh i chiu
lin h thy c ci ng, ci sai trong thi gian qua; thm ngh c nhng
vic cn lm sau lp hc ny.
ch ln ti ta u c nh tr nhng cha . K hoch thi c kt qu
khng ln nh d kin v ch phng v km kp rt cht, k c bin php
bo lc n p, dn khng bung ra c. Nhng cng cn do s ch o ca
ta cn c nhng yu km v c c sai lm na: ch quan, gin n, do d s
lm mnh l vi phm hip nh; hoc o tng, ch i, th ng. Mt s n
v, a phng lng chng, hu khuynh trong ch trng i ph vi ch
(1).
Cng trao i, tho lun chng ti cng nhn thc su sc v s ch o kp
thi v ng n ca Ban Chp hnh Trung ng nu trong ngh quyt.
Trong mt bi cnh y nhy cm, phc tp v t nh, Ngh quyt 21 l vn
kin ch o rt c bn ca ng sau Hip nh Paris, ra nhng ch trng,
bin php nhm hon thnh cch mng dn tc, dn ch min Nam; ng
thi tho g nhng trn tr, lng tng v c nhng sai lm v nhn thc v t
tng ca cc cp, cc ngnh, lm chuyn bin mnh m tnh hnh t nhng
thng li cui nm 1973 v c nm 1974, to i n cuc Tng tin cng v
ni dy ma Xun 1975, hon thnh thng li cuc khng chin chng M,
cu nc, gii phng min Nam, thng nht T quc.
Gia lc ti ang ho nhp vo cuc sng tm coi nh yn vui c pht giy
th gin, thong ngh ti cuc sng mai sau, th in ca B ch huy Min
chuyn n, lnh ti ln gp mt trn B Bng - Kin c.
Trong lc chun b, nhiu bn b n thm chc ti ln ng thng li. Cng
c nhng kin nhc nh khng bit l tht hay a vui: Ln trn cha

chc lm n c u, m c nh c chc g gi ni! Chi vi ti qun

on 2 ngu kh gm lm y!
Ti ch ci cho vui. V li mun phn gii cng khng c iu kin, v thi
gian th gp m cn bao nhiu vic phi chun b, ng ln B Bng va xa
li kh i. Thc ra th y khng phi l chuyn bng a, ti thm ngh nh
vy. Cng khng n thun ch l nhn thc m cn c vn t tng hu
khuynh, nh gi khng ng v ch, d dn ti h thp mc hot ng v
trang gi th n ch mt chiu. Nh th ch d c th ln ti! Nhng ti
tin l t tng ny s c gii quyt v hi ngh vn ang tip tc. V li thc
tin din ra, ang din ra v sp din ra s l chn l hng hn minh chng
cho nhn nh ng gi ca Ngh quyt 21 l chnh xc.
Ti v gp cc anh trong B ch huy Min nhn nhim v c th trc khi
ln ng.
Ti c quan s ch huy Min khng kh lm vic tp np khn trng, ang
chun b k hoch hot ng qun s chng li hnh ng vi phm hip nh
ca ch theo tinh thn ngh quyt mi.
Anh Phm Hng ni ngay:
- Bit hi ngh cha kt thc, nhng tnh hnh ang rt khn trng, Qun u
Min quyt nh rt anh Nm v m nhn cng vic,nu chm tr s nh
hng n k hoch to th chung m B c kin.
- Vic qun s m anh! - Ti p li.
Qua lm vic vi cc anh trong Qun u v B ch huy Min, ti c bit
ci vng ho lnh t ai bit n li ang din ra mt tnh hnh rt nghim trng
c quan h n cc din chung.
Yu khu qun s B Bng gip bin gii Campuchia ch ang tng cng
hot ng, thng xuyn nh ph c lit cc x xung quanh, chng coi y l
khu vc nm ngoi Hip nh Paris. Ngoi vic dng b binh tin cng, t
kch vo hnh lang vn ti ca ta, chng cn nng sang tn O-rng thuc t
bn Campuchia; bn pho khng ch sut ngy m gy tr ngi khng nhng
cho cng vic vn chuyn ca ta m cn nh hng n k hoch m rng v
khai thng on hnh lang quan trng ny.
R rng y l hnh ng va ph hoi Hip nh Paris va chn ng hnh
lang, gy cn tr mt trong nhng ni dng rt quan trng ca k hoch hot
ng ma kh 1973-1974 ca B2.
Trin khai cng tc bo v, cng c v m rng cc hnh lang giao thng vn
ti ni hu phng ln vi min ng Nam B qua ng dy 559 trong thi
gian ny l rt cn B2 tip nhn ngi v hng t min Bc vo to lc n
thi c ln.
B cng ang khn trng trin khai k hoch m thng ng Trng Sn,

k c ng ng dn du vo tn ng Nam B, nhng n on ny th b b
tc. V b cng va in nhc B2 phi lm sch a bn ny con ng
c khai thng. V nng cao cht lng h thng ng chin lc pha ty
v xy dng c bn ng chin lc pha ng dy Trng Sn c coi l
nhim v trng tm s 1 ca c nc trong nhng nm ny nhm thc hin
Ngh quyt 21 v bo m hu cn cho hai nm 1973-1974.
T kin ch o ca B v cng nm trong k hoch to th to lc ca B2,
cc anh lnh o v ch huy Min ch trng dng mt lc lng thch hp
tin cng ch, m rng vng gii phng khu vc trn .
y l t hot ng m mn ma kh 1973-1974, nhm kin quyt nh
ch bt c u, bng hnh thc v lc lng thch ng buc i phng
phi nghim chnh v trit thi hnh Hip nh Paris (2); ng thi h tr
cho qun dn Khu 6 ang b ch ln chim Bnh Thun, Bnh Tuy.
Lc lng tham gia t hot ng gm 2 trung on b binh (205 v 271), 1
trung on c cng 439 v 1 tiu on tng 20 chic, ch yu l T59 mi t
min Bc b sung cho Min tp kt khu vc O-rng gn B Bng. Cn s
dng nh th no, do ti quyt nh sau khi kho st thc a v c c
nhng thng tin c th.
Ti ln ng trong thanh thn v cc vng mc c gii quyt sau khi
c nghin cu qun trit Ngh quyt 21 ca Trung ng. Khi bt tay tm
bit, ng ch Phm Hng cn nhn mnh:
- Ln anh Nm cn qun trit n cn b ch huy cc cp l phi nm
vng quan im bo lc v qun trit t tng cch mng tin cng.
Cp bin gii, theo hng ng, chic xe U-ot (3) c lc l, len li ch
trn b theo con ng gn nh khng tn nhng khng hn l mi khai ph.
Hip nh Paris k kt c 10 thng, vy m dc ng hnh qun thuc
vng gii phng, khng kh vn khn trng; b i, du kch vn chc tay
sng, sn sng nh ch, mc du nhng vng chng ti i qua cch ch
kh xa, a hnh him tr.
Sau gn ba ngy hnh qun, chng ti ti a im tp kt, cch B Bng
khong 80 ki-l-mt v pha ty-nam vo lc tri chng vng, khng gian
yn tnh. V ni y trc lc c c dn, nhng qua chin dch trn ngp
lnh th ch lin tc cn qut, s dn t i mt phn li su vo vng gii
phng ca ta, s cn li chng la vo vng chng kim sot, bin ni y
thnh vng t do bn ph.
Ngay ti hm chng ti chm u vo nhau quanh tm bn qun s mnh tnh Gia Ngha (4) do s bn ca ch Lt in v pht hnh, s
b nghin cu, chun b cho ngy hm sau i trinh st thc a.
Sng sm hm sau chng ti ct rng theo hng vch trn bn tip

cn mc tiu. y rng rm v ni cao, thun li cho vic quan st, khng

phi tro cy nh rng bng vng Phc Long, ng Xoi hi no.
Yu khu B Bng nm trn mt qu i c lp, c cao khong 5 - 600 mt
vi vc dng b th, c ch thit k theo kiu cm c im kin c. nh
i c ba i i bo an va lm nhim v phng gi, va nh mt v tr tin
tiu pht hin ta t xa. Quanh khu i ch b tr mt chin on bo an, mt
tiu on pho, mt tiu on tng ng khu vc B Bng, sn sng ng
chin nu cn c ny b i phng tin cng. Quanh i c cc lp km gai
v bi mn dy c.
C th ni trong sut chng ng chin u cho n lc ny ti cha gp mt
khu i no l tng cho bn phng ng nh khu vc B Bng. c bit
bao ng ch ca ta ng xung ni y, trn ng vo Nam ra Bc, trc khi
con ng ni thng, thi mi khai sn ph thch, khi danh t ng c
ngha bng v ngha en: ng mn H Ch Minh. V c bao nhiu xe,
pho b tc nghn, nm ch, b ph hu khi qua y con ng c m rng
- vi ci t ng Trng Sn- V gi y, khu vc B Bng ny, ch ang
ngo mn c th ph c to th ca ta nu dm vt qua mt c v B
Bng.
T suy ngh lin tng chng ti cng thc r hn v trch nhim ca
mnh trc trn nh. V th chin lc, ta thc s tin tng sc mnh ca
mnh, thy con ng dn ti thng li hon ton ang trong tm tay. Nhng
trong chin thut v chin u th khng cho php ch quan t mn, v thng
li trn chin trng thuc v bn no c sc mnh c th. Do sau mt
ngy trinh st, ti trn trc, mi gn sng mi chp mt. Tnh hnh t ra l
mun tin cng B Bng t hng bc th b binh v xe tng ta phi qua
ng 14 c v phi gii quyt su n bt bo an mi c ng vo. Ngc
li nu nh t pha nam, gp phi dc gn nh thng ng, ch c c cng
mi tip cn c! C hai cch u khng n. Nu ch nh bng lc lng
c cng, c th dit nhiu ch, nhng khng gii phng c t ai, mt
yu cu khng th thiu, c a bn m hnh lang; nhng nu dng binh
chng hp thnh m khng c tnh ton c th, ch s da vo h thng cng
s chng tr quyt lit, rt c th nhim v khng hon thnh m cn b ch
st thng, gy tn tht nng cho ta.
Ti triu tp cc ng ch ch huy trng v b th ng u cc n v tham
gia chin u n trao i bn cch nh. Tt c cc n v c mt y u
hot ng c lp, khng quen bit nhau, li n mt chin trng khng quen
thuc, thi tit khc nghit, nhiu rui vng, b ch, ngy nng nng, m v
khuya li lnh nh thi tit trn mt trng. Nhng t gi ni ko di lc no
cng o o nh tri ging, nht l v m gy kh ng. Ring c Trung

on 271 tin thn l Trung on 82 thi khng chin chn nm hot ng

Cc Nam Trung B, sau Hip nh Gi-ne- v tp kt ra Bc t chc thnh l
on ri chuyn thnh Trung on 271, c iu v ng qun Nghi Lc,
Din Chu (Ngh An) lm nhim v bo v Cu Bng, o Ng, Hn Mt.
tham gia chin u chin trng C (Chin trng Lo), v lm th i hai
trong chin dch ng 9 - Nam Lo. u 1971 c lnh vo B2 chin u.
Mi hn ba thng sau trung on mi ti Lc Ninh, tham gia chin u Xa
Mt, Thin Ngn, ri xung Long An. Thng 1 nm 1973, t Long An, trung
on nhn nhim v hnh qun v ng chn khu vc B Bng, c b
sung 300 sinh vin Trng i hc Bch khoa H Ni, thnh trung on hon
chnh. L mt trung on c b dy lch s v lp nhiu thnh tch trong chin
u, nhng n B Bng cng nh n chin trng xa l, v ln u c
iu v y lm nhim v.
i hnh vo trn t nhiu n v hp li nhng u c chung mt nhn thc,
mt quyt tm l bt c tnh th no cng phi kin quyt trng tr bn ph
hoi hip nh mt vng ho lnh nhng li c v tr xung yu, trn tuyn
ng chi vin cho min Nam vo thi im rt khn trng ny.
Bng bn lnh chnh tr vng vng c tri qua thc t chin u tuy t ngi
m kin si ni, khng lc no t qung, ch to khng phi nhc nh, gi
.
Cui cng chng ti c chung mt quyt tm:
Bc mt, nh chim cn c B Bng vi k hoch trung on c cng 429
lm nhim v m ca n tng, b binh vo; Trung on 271 c mt tiu on
b mt bao vy cc n bt nh, bo v ng, khng cho ch gi mn; Trung
on 271 (thiu) cng tiu on tng nh chim B Bng sau khi c cng
m ca.
Bc hai, tiu dit chin on bo an sau khi hon thnh nh chim B
Bng. y l thi c tt nht, v mt khu vc cao im B Bng, th phng
th ca ch b v mt mng quan trng, chin on bo an ch cng hoang
mang, ta dng i hnh binh chng hp thnh hn ch, dit ch; Trung on
205 v lc lng cc n v cn li lm nhim v chn vin t Kin c nng
ra phn kch.
Chng ti hon thnh mt khi lng kh ln cng tc chun b chin u,
ch trong thi gian cha y 24 gi. Va kho st thc a, va t chc hnh
qun chim lnh v tr xut pht tin cng, va suy ngh trao i thng nht
quyt tm m vn gi c b mt. Xe tng tp kt cch B Bng hn 20 kil-mt, ch c ln bnh trc lc n sng.
Cn ni thm l khi tho lun c cng lm nhim v m ca, cng c nhng
kin:

- c cng vo nhng khng m c ca.

- C t nhp nh ch theo li bc v, khng cn pho h tr.
- Tt nht c cng nh chim B Bng sau chuyn sang cng b binh, xe
tng tin cng dit chin on bo an:
- Trong thc t chin u cc gi thit trn khng xy ra. c cng vn thc
hin tt chc nng l binh chng c bit trong nhim v c bit c giao.
Cho n 16 gi ngy 3 thng 11, mi cng vic chun b chin u c
hon tt th cng l lc chung in thoi hi, cc s quan tc chin tt bt
nghe in t cc n v gi v bo co, tt c sn sng tin vo v tr xut
pht tin cng, th cng l lc s c ngoi d kin li n, c lin quan n
thnh bi ca chin dch mang ngha chin lc ny. l tin t i k thut
ca trinh st chin dch bo co: mt chin s thng tin thuc trung on 271
trn ng i ri dy in thoi chng may b ch bt.
Ti sng ngi li trong giy lt ri t nh phi tht bnh tnh v t tin trong
xem xt v x l. Cng nh s c xy ra trc gi n sng tin cng chi khu
qun s Phc Bnh trong chin dch Phc Long - ng Xoi ng xun
nm 1965 m ti k trn cng bn c. Nhng ngy y lnh thng d.
Cn by gi th khng kh trong S ch huy nh c ci g trng xung, mt s
cn b tuy khng ni ra nhng trn khun mt hin ln nt bn khon, lo lng
v yu cu b mt ca chin dch! Ti n tn ch th cho b phn trinh st k
thut, b phn cng tc chnh tr theo di cht ch din bin, kp thi bo co
B ch huy x l. Trc mt cha vi vng thng bo n v nh hng
n quyt tm trc trn nh. Bn khon lo lng l ng nhng chng ta
cng cn phi bnh tnh, tin l chin s ta kin cng, b mt trn nh s gi
c. Ch ph bin cho cc n v khi c tnh hung xu nht.
Mi din bin din ra sau , ng nh d on, c ngi chin s thng tin
tm cch trn thot tr v ni li: ch nhiu ln gi ln thm vn, nhng ln
no em cng tr li l lnh gi cht ca hnh lang, i bm n bo m an
ton cho cc on vn ti. ng x thng minh ng lc ca chin s ta, khai
m nh khng khai, ch nh chu khng moi c tin tc g c lin quan n
b mt chin dch.
Xin c k tip chuyn ang k.
Ba gi m cc n v u vo ti v tr xut pht tin cng.
Mt trn ma bt thn p n ho vi gi ni o o. M hi qun vo nc
ma, ai ny u t lnh. ng trn, hnh trang trn ngi nh nng thm.
Nhng ci kh li to thun li cho yu t bt ng, ch cng ch quan.
5 gi - l gi G quy nh, ting n bc ph m ca l hiu lnh tin cng ca
trn nh bt u. 10 trong s 20 xe tng dn b binh tin thng vo B Bng.
Dc ng tin b vng mn, ta phi dng li khc phc. ch bit, cha

kp i ph th qun ta vt qua ca m. 5 gi 40 pht tri cn m sng

ta hon thnh nhim v ca k hoch bc mt.
Mt B Bng l mt bt ng ln i vi ch. Ti ra lnh chuyn sang bc
hai, dng i hnh binh chng hp thnh pht trin tin cng, thc hnh bao
vy chia ct tiu dit ton b qun ch phng th pha ng B Bng.
Ngy 5-11-1973 ta tiu dit, lm tan r v bt sng hon ton chin on bo
an, thu nhiu v kh, trong c ba khu pho 105 ly.
Ta lm ch ton b cn c B Bng.
Trong phng n tc chin c d kin nh ch phn kch nhng khng on
c ch nng ra l lc lng no, t u ti, ch nu d kin t c Lp
sang hoc t c Nng, Kin c ln, ch yu phng hng Kin c.
Hai ngy sau, 6-11-1973, ch a gn nh ton b s on 22 (hai trung on
b binh, mt trung on xe tng v thit gip) ang hnh qun ln chim vng
ven bin Ninh Thun, Bnh Thun ln phn kch quyt lit hng chim li B
Bng.
Theo k hoch nh trc, ti lnh cho trung on c cng 429 li mt
tiu on mnh gi B Bng, lc lng cn li chuyn sang nh ch phn
kch t hng Kin c ln.
y cng l mt cch nh im dit vin. Nhng vin binh ch vi lc
lng ng, ho lc mnh, u th hn ta. Song ta ch ng th trn by sn,
li sn c kh th chin thng c v. Ci th c th y to nn sc mnh,
khc phc c lc lng c hn, hnh thnh cch nh chn ch pha trc,
vu hi pha sau, chia ct i hnh ch ra tng on thc hnh tin cng, tiu
dit, lm tan r 2/3 lc lng s on 22, s on trng ca s on ny
b thng nng, buc chng phi lui qun. Vng gii phng mi ca ta c
gi vng gp phn h tr cho lc lng Qun khu 6 chng ch ln chim c
kt qu ty Phan Thit.
m 8-11-1973 ti thao thc v nim vui chin thng t c nhanh, gn v
gin gi, nhng cng cn mt l n lm lung suy ngh mi bt dy. Ci th
y cho php ta tin xa hn na, chc thng xung Kin c ti c Nng
Gia Ngha, to mt th mi nam Ty Nguyn, t y ni xung B ng Phc Long. T B Bng xung Kin c ch c 30 ki-l-mt. Ngoi ng
tnh l, ta tm c ng be (5), tuy kh i nhng gi c b mt khi
chuyn qun, ko pho, tin cng Kin c to thm th mi. nh l chc
n nhng cn phi c thm lc lng.
Bn gi sng ti in triu tp cc ng ch ch huy trng v b th ng u
cc n v n hi .
Khi cc ng ch ph trch n , ti tranh th ni lun.
Trc ht biu dng tinh thn chin u dng cm, mu tr ca cc n v v

 ngha ca trn nh thng li. Nhng thi c ang thun li ta cn phi xc

ti, tin xung Kin c. Ti s v bo co B ch huy Min v xin thm lc
lng. Cc ng ch li phi khn trng cng c n v, trin khai lc
lng lm nhim v bo v vng mi gii phng, tng khu vc c phn
cng theo k hoch bn, sn sng nh ch hnh qun ln chim. Sau
ti ch nh ngi tm quyn ch huy chung trong thi gian ti vng mt. Ti
ln lt bt tay tm bit tng ngi. C ngi i v ngi li u rng r
nim vui u thnh tm chc nhau thng li.
Gp anh Trn Vn Tr t lnh B ch huy Min, ti xin php c vo vic
lun:
- Tnh hnh ang rt thun li, ti tranh th v bo co v xin cc anh cho
thm lc lng. V mun gi vng vng gii phng, m bo cng vic xy
dng c bn ng hnh lang c thun li thc hin cc chin dch vn
chuyn phc v k hoch thi c, ta cn c thm lc lng pht trin
xung Kin c.
- Xin thm bao nhiu? - Anh Tr hi:
- Xin Min tng cng cho mt trung on.
Anh Tr khng tr li ngay m m chiu suy ngh nh c ci g kh ni.
Khng kh bng tr nn nng n chng v mt l do no (ti t ngh v
cng cha tm cho mnh mt gii p), th anh Tr nhn ti vi n ci cm
thng, ri chm ri ni:
- Trung on 16 ang lm nhim v h tr nhn dn chng ph bnh nh
vng ven, s ch huy Min ch cn mt tiu on v binh.
Thot nghe tng nh trn khng to cho di lm nhim v nhng vi t
cch l ph t lnh Min ti thy anh Tr ni ng. Lc lng ta c hn, li
ang phi dn tri nhiu ni, va h tr chng ph bnh nh, va sn sng
nh ch ln chim bo v vng gii phng, gi th trn da bo, quyt
khng cho ch phn tuyn, nu iu c tiu on v binh i chin u, th qu
l iu ti k.
Ngh nh vy ti ch ng g b. V kh khn chung, ln ti s bn vi cc
n v cch khc phc. Nhng cch g chng ti vn gi quyt tm t chc lc
lng tin cng chi khu qun s Kin c, c thay i ch l cch nh. V
y l thi c, khng bit tn dng tht ung! Ch ngh vi B ch huy
Min ch o cc n v hot ng h tr khi chng ti n sng tin cng Kin
c.
Ti xin php anh Tr ln ng ngay lc ny tr li B Bng.
Anh Tr nm cht tay ti hi lu:
- Chc anh Nm li thnh cng trong iu kin kh khn!
c tin ti v, cc ng ch ch huy v lnh o n v c mt ngay sau t

pht ch i nhim v.
Nhn gng mt mi ngi thy y n tr li, v trn nh kt thc n hm
nay c trn mt tun l, c c thi gian tuy ngn nhng cng
hi sc ti cng mng, v sc khe lc ny l rt quan trng.
- Trc khi bn nhim v, ti ni ngay vic xin thm lc lng. Nh cc ng
ch bit, sau Hip nh Paris, so snh lc lng gia ta v ch c li cho
ta. Nhng trong my thng u nm 1973, ch ginh c ch ng mt
s ni. u thng 10 nm 1973, Hi ngh Ban Chp hnh Trung ng ng
ln th 21 ra ngh quyt nu r nhng yu km trong ch o chng ch
ph hoi Hip nh Paris ca cc ngnh cc cp v mt ln na ch r con
ng ca cch mng min Nam l con ng bo lc cch mng. Bt k
trong tnh hung no ta cng phi nm vng thi c, gi vng ng li chin
lc tin cng v ch o linh hot a cch mng min Nam tin ln. Vn
ginh dn, ginh quyn lm ch, pht trin thc lc cch mng l yu cu
va bc thit va c bn trong giai on mi.
Thc hin Ngh quyt 21 ca Trung ng ng, Trung ng Cc, Qun u v
B ch huy Min ang ch o cc ngnh cc cp khc phc cc khuyt im
hu khuynh do d, o tng, ch i th ng, cc lc lng v trang ca
Min phi iu chnh li th b tr thc hin cc yu cu ca nhim v
trong giai on mi. S on 5 tip tc h tr cho ng bng phn cng ch
ln chim vng Kin Tng gip bin gii Campuchia v cng c, m rng
hnh lang ni lin ng Nam B vi ng bng qua hng Ty Ninh. S
on 9 v S on 7 ngoi h tr cc lc lng v trang a phng chn
nh ch cc tuyn tip xc, bao vy nhng v tr ch nm su trong vng
gii phng ca ta nh Chn Thnh, An Lc, i b phn lc lng xung pha
ty v ng ng 13 lin tc uy hip tuyn gia v vng ven Si Gn ca
ch, km chn s on 5, 25 v 18 ca ch, phi hp vi a phng, gi
vng vng gii phng. Trong tay ca B ch huy Min lc ny ch c tiu on
v binh lm nhim v bo v hu c. Cc anh lnh o v ch huy Min rt
bn khon l khng p ng c yu cu chnh ng ca chng ta, nhng
trc mt khng c cch no khc phc, tm cho ra lc lng, trong khi nhim
v m rng a bn i i vi gi vng a bn khu vc B Bng li ang l
mt yu cu rt cp bch; v thc hin phng hng xy dng, pht trin
v hon thin tuyn vn ti chin lc pha ng Trng Sn, B ra lnh
cho cc trung on cng binh ca hai s on khu vc 471, 473 v mt s n
v tng cng s dng trn mt nghn xe, my chuyn dng tin hnh xy
dng c bn tuyn ng mi di 1.200 ki-l-mt t Khe Gt n B Gia
Mp.
ngha thng li m chng ta ginh c v nhim v tip sau ca chng

ta chnh l y: tip tc to iu kin cho k hoch ca B v xy dng tuyn

ng chin lc mi c tin hnh mt cch thun li.
Tip n ti trnh by k hoch tin cng Kin c cc n v tham gia.
Lc lng hin c tuy mng nhng ta vn khng thay i quyt tm, nhn lc
ch ang hoang mang n cc Chin thng B Bng, nh trn im
huyt khu vc, lm rung chuyn c mt vng rng ln t c Lp qua Kin
c, c Nng xa nay cha b nh bao gi, nay ci v cng vng ngoi b
v, th ta nh tip lc ny l chc n!
Nhng nh bng cch no? Ti va nu cu hi, cha kp trnh by d kin
ca mnh th cc ng ch ch huy v lnh o cc n v pht biu. (Cn
ni thm l s on 22, gm hai trung on b binh, mt tiu on pho, mt
tiu on tng - thit gip sau khi phi b cuc ti chim B Bng co v nm
ri trn ng Kin c- B Bng chn ta). C kin ta c dng i hnh
binh chng hp thnh nh thc xung, nhng nhiu ngi khng ng tnh,
v nh kiu chi tru ny trong khi ta khng u th hn ch s khng n.
kin th hai, tr thnh quyt tm chung sau khi c thm mt s anh em b
sung cc chi tit. Phi tr li cch nh B Bng theo trnh t c cng - b
binh - xe tng, nhng phi phn cng, phn nhim v hip ng tht c th, n
. Chng ti vn mt tiu on c cng cht gi B Bng, hai tiu on
c cng cn li i theo hai hng lm nhim v m ng, sau l b binh.
Xe tng vn lm nhim v dn b binh tin cng nhng khng theo ng
chnh m tp kt ty B Bng tt theo ng be.
Gi G vo lc 4 gi sng, xe tng vn ng vo lc my bay ch cha c iu
kin hot ng.
Ba gi sng in ca c cng bo co v s ch huy: m c hai hng,
nhng ch vo c hng th yu.
- Khng th chm! Ti lnh - Cng c, nhng khi vo phi c lc lng
gi ca m, hng dn tng v b binh.
Hiu lnh tin cng pht ra ng gi G quy nh, vo lc mn sng cn tri
dy, tht l l tng. Tng dn b binh ng lot tin cng vt qua ca m
thun li nh thng vo cc mc tiu c phn cng. Mt ting sau ta lm
ch chi khu Kin c, ng Kin c - B Bng b ct, s on 22 lc
lng ngn chn b c lp. Mt lc lng nh ca ta n sng tin cng nh
tt sn, chng tn lon b chy. Lc ny ch cn mt trung on thiu thc
vo c Nng (th x Gia Ngha) l ta c th gii phng th x ny nhng
khng c lc lng.
Tht l tic!
ng l khi thi c c th lc yu ho mnh.
Cc n v tham gia chin u trn thng li, u mun tin su v nh

to sang hai bn, mun t y theo ng 14 thng xung B ng.

Mt ngy sau khi lm ch Kin c, in ca B ch huy Min lnh cho
chng ti bn giao cho tiu on a phng bo v khu vc mi gii phng,
cc n v tham gia trn nh i nhn nhim v mi.
Trong vng mi ngy k t ngy 5-11-1973, vi lc lng va phi, ta t
chc tin cng tiu dit yu khu B Bng, chi khu qun s Kin c, p st
th x Gia Ngha, uy hip chi khu B ng (Phc Long), gii phng mt
vng t ai rng ln t ng ba c Song (Qung c) ni lin vi B Gia
Mp, B p, Lc Ninh (ni c cn c B ch huy qun Gii phng min). Ta
nh thit hi nng s on 22 ngu, dit v bt sng 1.500 tn ch, thu
300 sng cc loi, c 3 khu pho 105 ly v 20 xe bc thp. y l t hot
ng thc hin Ngh quyt 21 ca Trung ng ng, nh vo mt khu vc
him yu ca ch, lm lung lay tuyn phng ng nam Ty Nguyn, c gi tr
to th to lc rt quan trng trong thi im lc by gi. Vng gii phng
ng Nam B, c bit l khu vc u mi vn ti, ni gia tuyn chin lc
ca on 559 vi tuyn chin dch cc on hu cn Min c m rng, m
ra thi k mi - ng ta m trn t ta.
Thng 5 nm 1974, ch m cuc hnh qun ln, di ngy nht t khi k Hip
nh Paris nhm ln chim vng ty Bn Ct to mt tuyn gia (trung tuyn)
hon chnh bo v vng chc pha bc Si Gn b ta chc thng sau t ba
chin dch Nguyn Hu. Sau khi hon thnh k hoch ny, tham vng ca
Nguyn Vn Thiu l s c qun ti chim Lc Ninh hoc mt ni khc
thuc vng gii phng ca ta ng Nam B v cui 1973 Thiu tuyn b
chin tranh tr li, u 1974 y tung ra k hoch qun s L Thng
Kit vi s tnh ton ch quan rng trong c nm 1973 Vit cng (ch Qun
gii phng) khng cn lc lng m cc cuc tin cng ln; rng cng vic
bnh nh v cc cuc hnh qun trn ngp lnh th ca qun lc Vit
Nam cng ho (ch qun i ngu Si Gn) mang li nhiu kt qu, v.v. v
v.v.
T nh hng k hoch qun s 1973-1974, c th hin trong Ngh quyt
12 ca Trung ng Cc v Ngh quyt thng 5 nm 1974 ca Qun u Min
(6), B ch huy Min ch trng m chin dch ng By Ngang (Bn Ct Rch Bp) nhm ph v tuyn phng th trung gian (tuyn gia) bo v Si
Gn, km chn ch lc ch ngay ti hang ca chng, ph tan tng vin
ca ch cho ng bng sng Cu Long bnh nh vng Khu 8 gip vi Si
Gn; thit thc bo v Lc Ninh m gi y ch cho l trung tm chnh tr
ca Chnh ph cch mng lm thi Cng ho min Nam Vit Nam.
Nhn y xin lu bn c v mc ch gp phn nh bi m mu ti chim
Lc Ninh ca ch.

Thc ra th ngay sau khi gii phng Lc Ninh thng 4 nm 1972 (t mt

chin dch Nguyn Hu) lnh o v ch huy Min t vn phi gi cho
c Lc Ninh bng mi gi, khng cho ch ti chim. T cho n khi
Hip nh Paris c k kt v c hiu lc, cn b, chin s ng trong i
hnh chin dch lun lun thc c vn ny.
Cn chng ti, nhng ngi c trch nhim iu hnh chung li thy lc ny
y cn phi a ra c cc vic phi lm khi m mi ngi thy ci
ngha ca nhng vic lm . Bo v Lc Ninh, tc l phng ng gi t, m
gi t lc ny tr thnh mt nhim v hng u trong yu cu to th, hn
na mnh t phi gi lc ny l Lc Ninh, cha ng bit bao ngha, c
qun s, chnh tr v ngoi giao.
ch h ht ti chim Lc Ninh v bn cht hiu chin, bt cn Hip nh
Paris, nhng qu thc l mt s h ht khng hon ton ngng cung m
c thc lc. Trn chin trng ng Nam B lc ny, ch c trong tay su s
on ch lc vi 1.216 xe tng v thit gip, 788 khu pho, 1.076 my bay,
1.820 tu hi qun v 8.471 cn c qun s v n bt nh. Nhng thm d
phn ng ca ta v d lun ngy cng gia tng, trng trn hn l 14 gi 15
pht ngy 12-5-1973, my bay ch trt bom xung khu vc Lc Tn thuc
Lc Ninh, ph hoi nhiu nh ca v lm b thng nhiu ngi.
Trong cuc hp do lnh o Min ch tr cng a vn gi vng Lc
Ninh ra bn ngay t gia nm 1973, sau Min li thng bo Qun u Trung
ng va in vo nhc: Lc Ninh c tm quan trng khng nhng v qun s
m c ngha ln v chnh tr trong tnh hnh hin nay. V vy ch lun lun
c m mu nh chim, bng bt c gi no ta cng phi gi cho c.
Chng ti c thm nh hng v quyt tm ca B tip sc, nn cuc hp
bn bin php thc hin cng si ni v c kh th. Tt c nhng ngi d hp
u nht tr vn dng tr li kinh nghim tin cng chng li cuc hnh qun
Gian-xn Xi-ty vo chin khu Dng Minh Chu ma kh nm 1967 vo iu
kin mi. Trc ht sp xp, t chc li cc lc lng du kch a phng, du
kch c quan thuc cc c quan Trung ng Cc v cc n v thuc B ch
huy Min, kt hp vi lc lng phng khng, c gii, trung on c lp 201
trc thuc Min thnh mt lc lng nh ch ti ch di s ch huy thng
nht tm gi l B t lnh cht gi Lc Ninh, sn sng nh ch nu ch
thc thi ti chim t u ti, trn b hoc qun bng my bay ln thng. Ta
kin quyt khng co lc lng ch lc v, m thc hin cc lc lng ny
nh ch t xa. Trc ht khi ch lc ca Min vn p st Si Gn, sn sng
thc vo tim chng, khng cho chng rt lc lng i nh Lc Ninh.
By gi xin tr li din bin chin u c th v cc vn t ra trong qu
trnh thc hnh chin dch.

Trc ht a bn chin dch ng By Ngang nm ngay trn vnh ai trung

tuyn cch Si Gn 40 ki-l-mt v pha ty-bc ko di t Rch Bp pha
ty qua Ri-nt n Bn Ct. ng By Ngang t Bn Ct n Rch Bp c v
tr nh mt tuyn tip xc gia ta v ch. Pha bc l vng gii phng lin
hon ca ta. Pha nam l vng ch kim sot. ch ri y hai tiu on bo
an 321, 323, khong 800 qun lm nhim v cht gi. y l khu vc tip
gip vi vng gii phng ca ta. Li c nhiu ng chin lc ni thng vi
Si Gn.
V l v tr c ngha chin lc khu vc ny, nn ch thit k y mt
trn a phng ng kh vng chc vi nhiu cm c im kin c nh Rch
Bp, Ri-nt, Bn Ct, Tn Uyn.
Pha trn c cn c Lai Kh, di c cn c ng D, vi mt lc lng c
ng ln ca qun on 3, t chc thnh nhng chin on hn hp b binh
v c gii mnh bo v Si Gn; ng thi bin ni y thnh u cu tin
cng vng gii phng ca ta.
R rng hot ng qun s trong bi cnh lc ny khng cn dng li phn
cng nh chim ly li nhng v tr ch chim m phi chuyn sang ch
ng tin cng m rng vng gii phng. Chin dch ng By Ngang l
chin dch ch ng tin cng vi mc tiu ph v tuyn phng ng trung
gian ca ch, km chn qun ch lc ch ti hang ca chng, ph mi
thm c ca chng trong nm 1974.
Mt trn nh mang nhiu mc tiu tng hp (nh trn trnh by cng bn
c). Nhng nh nh th no t c cc yu cu ra? Chn im nh
vy l ng nhng im chn ng s khng pht huy c tc dng nu ta
khng c cch nh thch hp, sao cho trn thc t, lc lng c th ca ta
lc ny cha tht u th m vn hon thnh nhim v.
l iu chng ti phi suy ngh. V lc ny Hip nh Paris c hiu lc
hn mt nm. Khi ch lc B2 c nhiu c gng chn chnh sp xp li t
chc, tranh th hun luyn, nng cao cht lng chin u. Mt khc c
b sung qun s, v kh n dc t min Bc a vo qua ng Trng Sn
tng i thng sut. Nhng nhn chung b i vn khng mt ngy c
ngh ngi, vn tip tc chin u, tip tc thng vong.
Vn phi tp trung u th, nhng u th y, t ra l trong lc ny cng ch
l tng i, c khi cn di c tng i. V Min ch c ba s on ch lc,
th S on 5 ang ng chn Khu 8, S on 7, S on 9 ng Nam B
khng th ch dn vo mt hng m phi ng chn hai hng ty ng
13 v ng ng 13. Cc trung on c lp trc thuc Min nhng khu
vc quan trng va cng lc lng v trang a phng nh ch bo v
vng gii phng quanh cc th x, th trn nh An Lc, Chn Thnh, Du

Ting, va h tr nhn dn chng ph bnh nh. V li c nhiu lc lng

cng khng dn cc vo mt hng ng By Ngang. V y l tuyn
phng th thuc loi cng ca ch, chng thit k mt h thng phng ng
vng chc vi h thng cng s dy c, rt d b ch st thng, nu khng
c cch nh ph hp th chng khc no em trng chi vi .
V vy cch nh chin dch ny vn trn c s da vo th v tp trung u
th lc lng nhm ph v ngay t u h thng phng ng ch yu ca ch,
to ra s ph v cc mng khc trn chnh din chin dch. Trc ht, B ch
huy Min c k hoch hot ng phi hp ca cc n v trn ton B2:
Qun khu 7 tip tc m tuyn l 2, khu vc Bo Bnh (B Ra, tuyn ng 20
- nh Qun); Qun khu 8 thc hin cht chn vi tp kch, nh bi cc cm
hnh qun ln chim, gi vng cc ng t quan trng nh Nm Ngn, Phng
Tht, Hai Ht, Tri Ln, Bng Lng, gi vng vng gii phng c; S on
5 tip tc c ng tin cng ch Long Kht, Phc Tn, nhm ko cng,
phn tn lc lng ch, to thun li cho cc n v lm nhim v mt trn
ng By Ngang.
Lc lng s dng vo chin dch l hai s on trn hai hng rt rng. S
on 7 m nhn hng phi hp (ch khng gi l hng th yu) ng
ng 18, va chng ch ln chim gi vng vng gii phng, ch ng tin
cng dit ch m rng vng gii phng, t c yu cu ko cng ch khng
cho chng tp trung chi vin sang hng S on 9.
S on 9 c tng cng mt s n v binh chng (7), m nhn hng
ch yu vi nhim v tiu dit ch gii phng ng By, tip tin cng
gii phng khu vc Ph Th n cu ng T v cht chn nh ch phn kch
gi vng a bn va mi gii phng.
Cc vn ln ca chin dch c bn c gii quyt.
Cn li ch l cch nh trn hng ch yu nh th no m bo thng li
nhanh gn l rt quan trng. Bi lc ny u tranh chnh tr, u tranh qun s
v u tranh ngoi giao vn kt hp, ta vn tip tc u tranh i Hip nh
Paris c tn trng, mc du ch trng trn ph hoi Hip nh ngy cng
nghim trng v c h thng. V vy thng m ko di th vn s tr nn
phc tp. Rt c th vic lm chnh ngha trng tr k ch vi phn Hip nh
li b cng lun ng nhn do nhng th on xo quyt k ch gy l)n, y
ta vo tnh th bt li trong u tranh ngoi giao, tranh th d lun.
T tng chp chng, o tng ho bnh ca cn b chn s c gii
quyt sau khi hc tp Ngh quyt 21. Mi ngi thy r con ng ca
cch mng min Nam l con ng bo lc chng no chnh quyn Si Gn
cn tip tc nhng hnh ng chin tranh th cc lc lng v trang cn phi
kin quyt nh tr bt c u (Nht lnh ca B ch huy Min ngy 15-10-

1973).
T s suy tnh cn nhc trn, Min quyt nh cch nh l dng u th lc
lng tin hnh ng lot tin cng bng binh chng hp thnh, c pho bn
chun b, dng bc ph lin kt H-10 m ca, tip theo xe tng dn b binh
tin cng cc cm mc tiu trong trung tm cm phng ng ca ch.
m 15 rng 16-5-1974 cc mi tin cng ca Trung on 2 v Trung on 3
nh chim cc n Rch Bp, Ri-nt, Kin in v p chin lc Kin in.
n chiu 17 thng 5 ta hon ton lm ch on ng By t Rch Bp n
Bn Ct di 10 ki-l-mt, gii phng mt khu vc rng khong 80 ki-l-mt
vung.
Theo k hoch chung, mi phi hp ng ng 13, ti hng Tn Uyn,
S on 7 n sng tin cng cn c Cu Sng, Phc Ho trn l 16, bc rt
mt s n bt ch ln chim tri php. Mi khc, mt n v ca S on 7
nh chim cu Nha Bch - mt cn c ca ch nm trong vng gii phng
ca ta, gii phng on ng 14 Chn Thnh - ng Xoi, tin ra b sng
ng Nai, h tr c lc cho S on 9 hon thnh nhim v ng By
Ngang.
Trung on 16 trc thuc Min phi hp vi tiu on Quyt thng Qun khu
Si Gn - Gia nh v du kch huyn C Chi nh tr quyt lit s on 25,
gi vng vng gi phng An Nhn Ty, gy kh khn cho trong m mu
nh chim khu vc ny ni lin Bn Ct theo ng By Ngang thnh
mt tuyn gia (c li mt t so vi c), hon chnh thnh mt tuyn phng
ng lin tip (trc t qung on t ty-nam An Nhn Ty n ty-bc
Bn Ct, nay vn b t qung v ng By Ngang s on 9 nh chim).
nh chim kh, cht gi cng kh hn. Vic mt lc ta nh ba c im
Rch Bp, Kin in, Ri-nt, trn ng By Ngang, lm ph sn mt trong
m mu c bn ca ch l n nh v m rng vng kim sot: ng 2, B
Ra - Long Khnh (ng, ng-nam Si Gn); ng xe la Hng Lc - Gi
Ray (ng-bc Si Gn), trong ng By Ngang Bn Ct - Rch Bp - Rint ty-bc Si Gn) l hng then cht c quan h trc tip n an ton ca
Si Gn.
V vy ch phn ng tc th, bng mt cuc phn kch in cung vi mt
lc lng kh ln. Chng ti tnh n kh nng ny khi chun b quyt tm
chin dch. ngh phi vn dng kinh nghim cht chn Tu , bi yu cu
ra l khi ch phn kch ta phi tr li cc v tr chim nh ch.
V s dng lc lng, nu t mt ch a hai trung on vo chin u, th
sang t hai nh ch phn kch, chng ti huy ng c ba trung on vo
lm nhim v. y cng l vn gn nh cha gp trong cc t hot ng
chin u trong nhiu nm m ti tham d.

T 16 n 18-5-1974 ch ln lt iu ba tiu on bo an v chin on 43

ln Bn Ct, cu ng T v Ph Th; ng thi t chc bn trn a pho (36
khu) chun b h tr phn kch chim li ng By. Lng trc din
bin, chng ti lnh S on 9 cho Trung on 2 tm ngng k hoch tin
cng Ph Th, chuyn gp sang xy dng trn a cht Rch Bp, Ri-nt,
im cao 25 trn on ng By, Trung on 3 xy dng trn a cht chn
khu vc Kin in va mi nh chim nh tr qun ch. Cuc phn
kch ca ch ko di n 30-9-1974, trong c 5 t tin cng thu ht phn
ln lc lng qun on 3 nh s on 5, s on 18 v s on 25, lin on
7 bit ng qun, l d 1, bn trung on xe tng, thit gip, k c lc lng
pho binh, khng qun; thm ch chng cn huy ng c lc lng qun on
4 v b Tng Tham mu tham gia.
V s sng cn, tn ti hay khng tn ti ca trn tuyn trung gian, ch
nh ph quyt lit theo kiu dc ti, min sao ginh li c khu vc
mt. Trn cc trn a cht chn ca ta, bom n ch cy xi vi mt dy
c (8), t tan vn thnh bt, c ni su n u gi.
Cuc chin u chng ch phn kch trn mt trn ng By Ngang - ty
Bn Ct din ra c lit, cng thng v lin tc sut 135 ngy m ( Tu l
110 ngy m). Nhng cn b chin s S on 9 chin u cc k anh
dng, nh lui hng trm t phn kch ln nh ca ch; ta v ch ginh
nhau tng tc t vi mt nh tht r - ch mun phn tuyn, cn ta th
kin quyt duy tr th trn da bo. Ti im cao 25, ni c xem nh ci
ti ng bom pho ch, tiu on 9, Trung on 3, tip sau l tiu on 1,
tiu on 3, Trung on 1 vo thay th ngoan cng cht chn, di ma
bom bo n b gy nhiu t phn kch ca xe tng, b binh ch gi vng
trn a, khng th lt vo tay qun th.
T u thng 10 nm 1974, ch buc phi t b nh dng lc lng phn
kch chim li ng By Ngang - ty Bn Ct.
Cuc hnh qun ln chim vi nhiu tham vng, tin hnh di ngy nht (hai
thng), k t Hip nh Paris c hiu lc b tht bi. Chng buc phi th
nhn b thit hi 11 trong tng s 26 tiu on ch lc c ng, 4 trong s 11
tiu on bit ng qun, 4 trong tng s 14 chi on thit gip, 85 trong tng
s 325 xe tng v thit gip. T y ch khng cn c cuc hnh qun tng
t no, mc du chng cha t b tham vng xo th da bo y ch lc ta
ra xa.
Trn chnh din chin dch, S on 9 ng u vi gn nh ton b lc
lng qun on 3 ch, gi vng vng gii phng khng cho ch ni thng
tuyn phng th bo v Si Gn t hng ty-bc.
Bng chin thng ng By Ngang, ta to ra th chin lc mi trn chin

trng ng Nam B, c bit l hng ty-bc Si Gn.

623 cn b, chin s ca S on 9 anh dng hy sinh, 6.602 ng ch mang
thng tch trn trn a cht chn. Ti mi mi cm phc v t ho v s
ng gp v gi ca nhng ng ch, ng i c mt chin thng thi
im lch s ang rt cn. Bn thn chin thng v s ng gp x thn ca
nhng ngi ng ch ca ti to nn mt cch nh mang nhng nt c
sc Vit Nam - cht chn kt hp vi tin cng bt ngun t Tu , c nng
ln trong hon cnh mi, to mt chin thng bt t, chun b tin c
c mt tuyn xut pht tin cng ca i qun trong chin dch H Ch
Minh t hng ty-bc tin vo Si Gn.

Ch thch:

(1) Ngh quyt Hi ngh ln th 21 Ban Chp hnh Trung ng ng,

thng 10 nm 1973.
(2) Nht lnh ca B Ch huy Min gi cc lc lng v trang ngy 15-101973.
(3) UAZ, tn mt loi xe con i chin trng (tng t Jeep), do nh my sn
xut t mang tn Ulianov (h ca Lenin) sn xut. Xe ch c 7 ngi.
(4) Do ngu quyn lp ra gn phn t pha nam tnh c Lc.
(5) ng lm nghip dng kim tra, khai thc v ko g.
(6) Tinh thn Ngh quyt 12 ca Trung ng Cc v Ngh quyt thng 5-74
ca Qun u Min: Xc nh nhim v ph m mu ln chim v bnh nh
ca ch, xy dng lc lng chnh tr, lc lng v trang, xy dng hu
phng, cn c vng chc to th to lc mi, n thi c ginh thng l
quyt nh. Cc ngh quyt cn ch r cn nm vng quan im bo lc vi t
tng tin cng v vi phng chm tin cng l chnh.
(7) Min tng cng cho S on 9 mt i i xe tng (9 chic), mt i i
c cng nc, ba i i pho (su khu 85, su khu 122, ba khu ci 120
v hai KB), hai tu on pho cao x (9 khu 37 v 8 khu 12.8 ly), bn h
thng B.72, hai c s A.72 v mt tiu on cng binh).
(8) C ngy chng bn ti 20.000 qu n pho, hng chc ln chic my
bay nm bom. Trong thi gian mt thng (t 10-6 n 7- 7- 1974), ch bn
174.000 qu n pho, 1.101 ln chic my bay xut kch nm bom vo i
hnh ta.

Chng 18

Tr li ng 14 - Phc Long.
Mc du c cc anh lnh o v ch huy Min ph bin nh v trao
i ly kin tham gia ngay t cui nm 1973 u nm 1974, nhng khi thc
hin trong ti c rn ln mt nim vui khn xit. l s kin Qun on 4 ra
i! Bi y l kt qu ca mt nhn bit v quy lut chin tranh cch mng
tri qua nhiu nm thng thng trm, thm ch phi tr gi khi m c mt
thi gian di khng thy ht vai tr ca nh ln, trong khi li tuyt i ho
vai tr chin tranh du kch; ch thy ni dy m khng thy y vai tr tin
cng; khng thy ht vai tr quyt nh ca qu m ch lc trong giai on
cui cng ca cuc chin tranh. Mun nh ln phi c cng c thc hin
nh ln - l cc binh on ch lc sc m ng cc nhim v tin
cng v phng ng chin dch, chin dch - chin lc v chin lc.
Qun on 4 ra i l cng vi cc qun on khc p ng yu cu nh
ln ca giai on mi - giai on Tng tin cng v ni dy kt thc thng li
cuc khng chin chng M cu nc, hon thnh nhim v gii phng min
Nam, thng nht t nc.
Bui l thnh lp Qun on c t chc ti cn nh n s, khu cn c
Trung ng Cc bn b sui B Chim (ty-nam th trn Lc Ninh 15 ki-lmt). ng cc cn b lnh o ch huy - nhng ngi c cng t chc
ra cc n v ch lc u tin; trc tip ch huy nhiu n v; theo di
tng bc trng thnh ca khi ch lc Min, gi y li c dp ngi bn
nhau chng kin ci giy pht tht trang nghim v xc ng ca bui l lch
s ny.
Ngoi cc ng ch Phm Hng, b th Qun u Min; Trn Vn Tr, t lnh;
L Vn Tng, ph chnh u; Nguyn Minh Chu, tham mu trng; Trn
Vn Phc, cc trng chnh tr; Bi Phng, cc trng hu cn B ch huy
Min; cc ng ch trong B t lnh Qun on (1), cn c cc ng ch ch
huy cc n v; V Vn Dn, Tm Tng (B t lnh S on 9); L Nam
Phong, T Vinh (B t lnh S on 7); t Lim, Ba Cc (B t lnh S on
5); Hai Phong (c cng); Nm L (pho binh); Xuyn Khung, By Tut
(cng binh); T Hi (thit gip), v.v.
Cc ng ch ln lt by t tnh cm phn khi, t ho v s kin thnh
lp Qun on 4, nh mt ct mc nh du s trng thnh ca cc lc
lng v trang trn chin trng B2, c thm sc mnh mi, c kh nng phi
hp cng vi cc qun on bn trn chin trng min Nam m nhng chin
dch tin cng hp ng binh chng quy m ln, nh nhanh, ginh thng li
trong thi gian ngn nht kt thc thng li cuc chin tranh cch mng.
Trong nim vui y xc ng v m cng y, nhiu ngi trong chng ti u

cm thy c mt ci g thiu vng? l hnh nh anh Thanh - anh Nguyn

Ch Thanh, mt trong nhng ng ch lnh o dnh nhiu tm huyt vo
vic xy dng lc lng v trang min Nam khng cn nar
Anh c c vo Nam B ng vo thi im tht si ng, khi m M ang
chuyn t chin lc chin tranh c bit sang chin lc chin tranh cc
b vi nhng n v M c trang b cc loi v kh v phng tin chin
tranh n tn rng c mt trn chin trng. Cuc khng chin chng M
cu nc ang trn xu th pht trin nhng cng y p nhng th thch v
kh khn. Qun trit kin ch o ca Trung ng ng, ca B chnh tr v
ca Bc H v i; t nhng thc tin sng ng m anh tip cn, anh sm
hnh thnh mt nhn thc va rt cch mng nhng cng rt khoa hc v
chin lc tin cng ch khng phng ng khi qun M nhy vo trc tip
xm lc min Nam. V phi xy dng lc lng v trang min Nam thnh
nhng n v vng mnh p ng yu cu tc chin tp trung ngy cng ln.
Tuy ch hot ng trn chin trng min Nam trong vi ba nm, song anh
li trong chng ti nhng n tng su sc v mt cn b lnh o c mt
nhit tnh cch mng si ni; mt t duy nng ng, sng to; mt c tnh
trung thc, v t; mt phong cch ci m, chn thnh; anh lun lun lng
nghe kin mi ngi, bn bc dn ch, phn r ng sai, kt lun dt khot.
Anh khng cn na nhng trong tm tng chng ti vn c hnh nh anh,
vn nguyn hng theo v lm theo nhng t duy qun s ca anh trong giai
on cch mng mi.
L thnh lp qun on din ra nghim tc, thing ling, gin d, rt gn gi
vi cuc chin u.
Trong khi anh Phm Hng, b th Trung ng Cc c quyt nh thnh lp
qun on v giao nhim v cho qun on th S on 9 ang chin u
quyt lit chng li cuc hnh qun phn kch ca ch trn mt trn ng
By Ngang - ty Bn Ct; S on 7 ang hng phi hp cng qun dn
a phng huyn Tn Uyn m t tin cng vo khu vc bc sng ng
Nai.
m bo tnh lin tc ca nhim v chin u, ngay t ngy 1 thng 7 nm
1974, Qun u v B ch huy Min k quyt nh thnh lp v b nhim
cc thnh vin ca B t lnh Qun on, v trn thc t B t lnh Qun
on chng ti iu hnh cc n v hot ng trn c s cc k hoch
nh trc ca B ch huy Min v nhng nh hng ch o ca B t H
Ni in vo trc 20 ngy l c hnh thnh lp qun on (20 thng 7 nm
1974)
Sau chin dch ng By Ngang thng li, cc cuc hnh qun ln chim ca
ch trn chin trng ng Nam B chng li. Cng t y Qun on 4 c

iu kin va lm nhim v bo v cn c va sn sng nh ch ln chim;

ng thi khn trng cng c t chc, tin hnh hun luyn theo hng phc
v nh ln ca mt qun on c ng chin dch - chin lc ca chin
trng B2 nh Ngh quyt ng u Qun on hp phin u tin xc nh
v nu ra cc bin php thc hin vi nhng yu cu c th (2).
T gia thng 10 n u thng 12 nm 1974, sau khi c b sung qun s,
v kh t min Bc chi vin vo, ton Qun on dy ln phong tro thi ua
Quyt thng, tp trung vo hun luyn nng cao trnh ch huy tc chin
tp trung hip ng binh chng (ly b binh lm ch) vi quy m trung on,
s on n hai, ba s on, nhm mc tiu dit gn tng tiu on, trung
on, chin on ch, tin ti nh qu s on ch; gii phng chi khu,
qun l, tin ln gii phng th x, thnh ph.
Ngay sau khi kt thc l thnh lp Qun on 4, ngy 20 thng 7 nm 1974, l
hi ngh qun s do Trung ng Cc triu tp v ch tr. Ni dung ch yu
bn k hoch y mnh hot ng ma ma 1974 v nu mt s cng vic cn
lm chun b cho ma kh ti. Cho n u thng 10 nm 1974, k hoch
hot ng qun s ma kh 1974-1975 c Trung ng Cc thng qua.
y l thi gian lm vic khn trng, cng thng nhng cng rt hng khi,
v cc iu kin ch quan v khch quan, t thc tin sng ng v nhng
nh hng ng n ca Ngh quyt Trung ng 21, cc Ngh quyt Qun u
Trung ng thng 10 nm 1973, thng 4 nm 1974 gip cc anh lnh o
v ch huy Min nh ra bc i c th cho chin trng B2, lm ch da rt
cn bn cho chng ti vn dng thc hin trong iu kin c th ca cc n
v b i ch lc.
Trung ng ng v B Chnh tr bc u phc tho k hoch hai nm
gii phng hon ton min Nam, trong nm 1975 gi vai tr bn l. Da
vo nh , B Tng Tham mu chun b k hoch tin cng qun s
trn chin trng B2. Trung ng Cc v B ch huy Min cng vch k
hoch c th ca bc mt nm 1973 cho B2, trong ly ng bng sng
Cu Long lm trng im tin cng ginh dn, ginh t song song vi m
chin dch ng 14 - Phc Long.
Nhng ngh quyt, nhng k hoch m ti c d hp, trc tip tham gia
hoc c thng tin li qua cc bui giao ban nh k nh c ci g thc
gic trong ti. Hn na n lc ny (cui thng 9 nm 1974) cng vic sp
xp n nh t chc, tin hnh hun luyn ca qun on c bn hon
thnh. Cc S on 7, S on 9, u t chc bn n tht v t chc din tp
tiu on nh ch trong cng s vng chc, vn ng tp kch v vn ng
tin cng kt hp vi cht chn bng lc lng v ho lc ca bn thn l
chnh v bng hip ng binh chng. Tt c ang chuyn sang hun luyn giai

on ba - hun luyn cng c chun b cho hot ng qun s trong nm 1975.

c bit lc ny lnh o v ch huy Min ang tp trung cho hng ch yu
ng bng sng Cu Long, c a c Qun on 4 xung , ch th cho
Qun khu 8, Qun khu 9 chun b lc lng phi hp.
Gp ph t lnh Min L c Anh ti va bo co va thm d nh cp
trn: Qun on n nh v mi mt, ng u chng ti va hp xc nh
khn trng hon thnh cng tc chun b, sn sng nhn nhim v.
Vi phong cch nh c v im tnh quen thuc, Ph t lnh L c Anh
chm ri ni:
- Min tnh s a c Qun on 4 xung ng bng lm nhim v nh n
bt nh, h tr cho chng ph bnh nh, ginh dn.
- Xung vo thi gian no? - Ti hi.
- a phng trin khai trc - Anh L c Anh ni.
- Th th cn n bt no m nh? - Ti hi tip.
Qu gc Tha Thin vn cn li du n ging ni pha cht Nam B cng d
cm nhn, nhng anh gn vi Nam B, nht l t min ng ny t rt sm
khi anh phi t qu hng vo lm phu cao su t Lc Ninh. Anh tham
gia cch mng v vo ng t trc Cch mng thng Tm nm 1945.
Khi Nam B khng chin chng Php, ng phn cng anh vo qun i,
tng gi chc trung on trng thi khng chin chn nm. C anh v ti
c ng giao trch nhim Ph t lnh trong B ch huy Min, cng to mi
quan h gn b v s hiu bit gia hai chng ti trong qu trnh iu hnh
cng vic chung. Nhng ngay lc ny gia ti v anh l mi quan h cp trn
cp di, anh vn l Ph t lnh nhng gi trng trch thng trc thay anh
Trn Vn Tr ra H Ni hp. Cn ti l t lnh qun on, l cp di ca
anh. Nhng khng v th m mi quan h ca hai chng ti b phn cch, tri
li vn rt thn mt, cm thng, chan ho v ci m.
V th khng i anh tr li, ti trao i tip va nh trnh by xin kin cp
trn va nh trao i nhng suy ngh ca mnh trong quan h ng cp. Ti
ni:
- di c S on 5 ch lc Min li thm S on 8, S on 4 va mi
thnh lp ca hai Qun khu 8, Qun khu 9 cng vi lc lng v trang a
phng chc s sc gii quyt cc n bt nh; s cn li chng co v qun
l, chi khu. - Ti h ging - ngh anh cho Qun on 4 xung c m
nhn nhim v tip sau, v va qua chng ti t chc cho cc n v hun
luyn v din tp nh theo yu cu ny.
Nhn anh thy anh vn chm ch theo di ngi ang trnh by thnh thong
gt gt hng ng, ng tnh, nn ti m:
- ngh B ch huy Min cho Qun on nh ng Xoi m ng 14

trc .
- Thi gian no? - Anh L c Anh hi.
- Ty cp trn, nh c gi t u, ct b i quen, c kinh nghim khi
xung ng bng nh chc n hn.
c cp trn chp nhn, chng ti gp rt chun b. Mt mt cho n v n
luyn, t chc din tp nh ng Xoi trn sa bn; ng thi ch th b phn
tham mu d tho k hoch.
Anh Trn Vn Tr xung d din tp v duyt quyt tm chin u ca Qun
on.
T nh chung trong k hoch tng th ma kh, Min ch trng xc tin
trin khai cc cng vic m chin dch ng 14 - Phc Long, nhm to
mt hnh lang ni ng Nam B vi Ty Nam B, t ng 14 qua Chn
Thnh, Du Ting, Vm C ng, ty Long An, ty Kin Tng phc v cho
mt trn ng bng sng Cu Long l hng hot ng chnh.
Cn ni thm l, m mu ca ch lc ny l tip tc thc hin bnh nh
ng bng sng Cu Long, cn ng Nam B ch tp trung phng th
vng chc Si Gn, c th nhng ni chng chim ng su trong vng gii
phng ca ta nh An Lc, Chn Thnh, Phc Long nhm va lm bn p
hot ng nh ph hu phng ta va gi th chng cha mt hon ton mt
tnh no. Hn na t khi ng Trng Sn c m rng t Qung Tr n
ng Nam B, ng dn du vo ti Lc Ninh, Phc Long tr thnh cu hnh
lang chin lc ca ta th ch cng y mnh hot ng qun s vng ny
nhm uy hip khu vc d tr vt cht, u mi giao thng chin lc ca ta i
cc hng, nht l xung ng-bc Si Gn.
R rng phi bng mi cch khng cho ch thc hin m mu trn. Thng
qua chin dch ng 14 Phc Long tip tc to th to lc trong mt bi
cnh mi, c nh hng rt ln, nu khng ni l quyt nh n k hoch
ma kh 1974-1975 ca ta.
V vy vic xy dng k hoch tc chin chin dch phi c tin hnh mt
cch hon chnh, khn trng.
Phm vi chin dch ng 14 t ng Xoi n B ng, ly ng Xoi l
hng ch yu, B ng l hng th yu; tin cng theo phng thc binh
chng hp thnh, c tng v pho 130 ly chi vin. Qun on 4 l lc lng
tin cng trc tip cc s on trc thuc Min, trc thuc qun khu v cc
lc lng v trang a phng phi hp trc v trong chin dch theo k
hoch thng nht ca Min.
Quyt tm chin dch mi ch dng li nhng nh hng ln kp cui
thng 10- 1974 anh Phm Hng v anh Trn Vn Tr ra H Ni hp do B
Chnh tr triu tp, trc tip bo co xin kin.

Vi th x Phc Long, trong ch trng tng th ban u cha t ra, v lc

ny ta cha kh nng nh trong khi ch ng, c b phng cn mt
theo th chn king Phc Bnh - B R - Phc Long h tr cho nhau v
chng s tng cng lc lng khi b ta tin cng.
Khi anh Hng, anh Tr ln ng, trong ny chng ti tip tc trin khai c
th theo quyt tm c bn c Trung ng Cc, Qun u v B ch huy Min
thng nht, c s ch o trc tip ca Ph t lnh thng trc L c Anh.
ng u v B t lnh chng ti hp xc nh nhim v ca Qun on trong
chin dch tin cng ny l tiu dit hai chi khu mt yu khu v ton b h
thng n bt ch, gii phng ng 14. Nu ch lc ch ln th tiu dit t
1 - 3 tiu on, gi vng vng gii phng. Sau khi hon thnh nhim v, Qun
on mt trung on gi ng 14, cn li lui v cng c, chun b cho
bc hai chin dch.
Sau khi cn nhc mi mt, B t lnh Qun on xc nh quyt tm ln cui:
Hng ch yu l chi khu qun s ng Xoi hng th yu l chi khu qun
s B ng, hng pht trin l ng 391 v Phc Vnh. ng By
Ngang (ni s on 9 ang hot ng) l khu vc ngn chn, kim ch lc
lng c ng qun on 3 ngu, khng cho chng ln chi vin Phc Long
khi th x ny b ta tin cng nh chim.
Trn di thng sut, tt c cc n v trc thuc, phi thuc, tng cng u
bt tay vo trin khai cng vic phi lm theo nhim v c th c giao vi
tinh thn tch cc v ho hng.
Thi im lc ny l cui thng 11, yu cu cng vic chun b t ra ht sc
khn trng, lm sao n cui thng 12 hoc u thng 1 nm 1975 l c th
bt u.
Ngay trc khi cha c ch trng m chin dch, t thng 7 nm 1974, Qun
on d kin nu chin dch c m th S on 7 (lc ny ang ng
chn ng ng 13) s l lc lng trc tip tin cng cn c qun s
ng Xoi v S on 9 trc sau vn cht gi ng By Ngang va
ngn chn ch ln chim vng gii phng ca ta hng ty-bc Si Gn va
lm nhim v nghi binh chin dch. V vy t cui nm 1973, Qun on
giao cho S on 7 cc cng vic chun b c th nh nghin cu nm ch, t
chc trinh st thc a ng 14 - ng Xoi. Thng 7, ri thng 10 nm
1974, S on 7 li t chc tip hai t trinh st thc a ng Xoi v cc
vng ph cn, p c sa bn cn c ny din tp thc hnh tin cng.
Cc k hoch chung v c th u thng nht, cng vic chun b coi nh
hon thnh. Vic phn cng trong B t lnh cng c trin khai: Ti
ph trch hng ng Xoi, anh Bi Ct V, ph t lnh ph trch hng B
ng ang chun b ln ch o trin khai k hoch.

Mi vic ang din ra sun s, th lin tip c in t H Ni: Tng Tham

mu trng Vn Tin Dng, i tng V Nguyn Gip, sau cng l ng ch
L Dun nhc: t ny ch c nh chi khu B ng nhng khng c s
dng xe tng v pho 130 ly.
Ti sao? Mt thc mc c nu ln sau khi nhn in, khng tr mt ai.
Nhng cng khng ai tr li gy gn. Tip l nhng cuc tranh lun nh
din ra ngay trong c quan Qun on b, si ni nhng kh phn ranh c
vn ! C kin cho rng s kh hon thnh nhim v, s khc tha nhn
kh khn nhng t trc n nay nhiu trn nh rt gay cn, ta cha c tng,
c pho hng nng m vn hon thnh nhim v; c anh em th khng nh l mnh lnh th ch c nhim v tm bin php chp hnh.
Ring ti khng phi khng bit l do. Qua in ca anh Gip, anh Ba u
nhn mnh: cn phi tit kim v kh, nht l n pho mt t c ln dnh
cho cc t tin cng sau ln hn. Ta phi va nh va theo di phn ng
ca ch kp thi i ph (3). Nhng lm sao gii thch c ci l do tht
c c nu trong in t H Ni vo anh em thng sut trong lc ny! C
a vn mt cch t nhin c khi li sinh thm phc tp. Cui cng ti thy
phi quay v vi nguyn tc c bn qun lnh nh sn n nh t tng
anh em.
Thc mc ri cng qua i, c th thng sut, c th ch tm xp li ch
ngy tm hiu, v trc mt c bit bao cng vic bn b i hi phi gii
quyt. Tt c gn nh phi lm li t u ng Xoi t hng ch yu chuyn
thnh mc tiu km ch, bao vy. B ng t th yu chuyn ln hng ch
yu, khng gian chin dch c thu hp, tnh t cu 11 (ng ng Xoi) n
B ng.
Ngy 19-11-1974, ti in cho B t lnh S on 7: nh ng Xoi khng
phi l trn m mn na. Bc u chin dch, s on ch c mt trung on
i phi thuc vi s on 8 tin cng tiu dit chi khu B ng v cc n bt
dch trn ng 14 t B ng n B Na. Lc lng cn li sn sng nh
vin v sn sng tin cng tiu dit ng Xoi khi c lnh.
Quyt tm cui cng ca B t lnh Qun on nhm thc hin kin ch o
ca anh Gip, anh Ba:
- Hng ch yu l khu vc B ng do S on 3 thiu (ch c hai trung
on), Trung on 165 (s on 7), mt tiu on c cng (trung on c
cng 429 ca Min), mt i i a phng huyn B ng, bn khu 120 ly,
hai khu 105 ly, su khu pho nng di 85 ly, tm khu 37 v 57 ly m
trch. Mt i i ca Trung on 165 lm nhim v lc lng d b.
- Hng th yu l yu khu B Na do hai tiu on (trung on c cng 429)
v hai tiu on b binh thuc Trung on 209 (s on 7) m nhn, lc

lng d b ca hai hng ny l mt tiu on ca Trung on 201.

- Hng phi hp l chi khu B p (lu vong) do c cng tnh Bnh Phc
(4) m nhn.
Ngoi khu vc chin dch ng 14 - Phc Long k trn, Qun on vn
duy tr hai khu vc hot ng khc c lin quan trc tip n chin dch (xem
nh l khu vc phi hp): khu vc ng Xoi, do mt i i 122 ly khng
ch, cc Trung on 141 v 209 (s on 7) ng chn cn c sn sng nh
ch vin ln ng Xoi, khu vc ng 14 v ng By Ngang do S on
9 ph trch, c nhim v km chn, ngn chn lc lng c ng qun on 3
ngu.
Sau khi iu chnh quyt tm, Qun on cho cc n v tranh th hun luyn
b i tin cng bng b binh v pho mang vc, coi y nh l mt ni dung
ca cng tc chun b phc v cho thay i cch nh hp ng binh chng
khng c xe tng v pho 130 ly.
Phn cng trong B t lnh Qun on cng c s iu chnh.
Anh V li c nhim v t chc, ch huy cc n v ng chn y lm
nhim v bao vy khng ch chi khu qun s ng Xoi. Ti ln khu vc B
ng. S hon v c thc thi ngay sau , thng tun thng 12 nm 1974,
sau khi xit cht tay anh Ba V, chng ti tm bit v chc nhau hon thnh
thng li nhim v. Ti ln ng cng vi mt b phn nh ca s ch huy
nh qun on.
Th l ngt mi nm ti li tr v vi Phc Long, vi ng 14 - mnh t
thn quen li nhiu k nim su m trong thi k ti gi chc ph t
lnh chin dch Phc Long - ng Xoi ln th nht u ma kh nm 1965.
Nay nhng k nim li hin v c sc thi thc, vy gi v nng bc ti
i. Ln y lc lng tham chin l ba trung on c lp sau chin dch ny
tr thnh S on 9. Ln ny tr li, lc lng l mt qun on, c bt
ngun t yu cu nh ln k t hi y.
Ra trn trong th mi v lc mi, bt i nhiu nhng vt v c phi chui li,
phi lo toan th, c nhng u tr tt nhin ca s trng thnh. ng ra
trn c ci thnh thang, bt phi ct rng, thong li qua vng gii phng,
i trn vng ch quyn thuc v ta, bt gp nhng n ci, nhng nt mt
rng r, c nghe c nhng trng pho tay ca nhn dn cho n, tin a
on qun ra trn, tht m lng nhng ngi sp bc vo cuc chin u.
Qua c nh v sc Bom Bo nghe nh c ting chy cc cm cum gi go
nui qun trong chin dch Phc Long ngy no vng vng u y.
Ngy 2-12-1974, s ch huy tin phng chin dch n a im tp kt cch
B ng 15 ki-l-mt v pha bc. Thi tit ang vo gia ma kh m bu
tri v mt t ni y vn v, m t, nh ma ma ngoi Bc. Mc du

bit s khng c xe tng, pho c ln, nhng khi gp ti anh Su Hng t lnh
S on 3 vn c ci g bn khon v trn nh sp ti.
Nghe xong ti hi:
- S on c my xe tng?
- Bo co t lnh, c 9 chic.
- C cch khc ri! - Ti ni.
- Cch g, tha t lnh?
- Ti thay 9 tng bng 9 pho.
Nhn nt mt Su Hng nh c ci g kh hiu, cha kp hi li, ti tranh th
ni lun:
- Thay 9 pho, trong c 6 khu 85 ly loi pho bn thng ny c ng thun
tin, tip cn c mc tiu, li c sc cng ph ln, hiu qu ph hoi v st
thng cao, ym tr c lc cho b binh. Cn xe tng trong iu kin rng ni
nh B ng c nhng hn ch rt kh khc phc, trc ht l c ng
khng thun tin. Li na tng ca ta thuc loi chy du, ph nhiu khi,
ting ng ku to ch d pht hin, i ph trc khi tin vo v tr xut pht
tin cng, rt c th b ch tiu hao trc khi qua ca m.
Su Hng nghe ti thn tnh trnh by nhng suy ngh ca mnh, tuy khng ni
ra c th, nhng qua nt mt thy anh cng ng tnh vi nhng iu ti l
gii. C hai u thy c l m khng h ngu bin, t ra trong bi cnh ca
trn nh c th m chng ti ang chun b. Hn na c hai chng ti u
thc c lc ny khng th ngi m phn nn, thc mc.
Khng thy Su Hng tranh lun li, ti bit anh thng cm, ng tnh vi
ti l hy tm cch khc phc.
Sau ti lm vic vi ng ch Phm, trng phng trinh st ca qun on
c phi ln trc mt tun l nghin cu nm ch, chun b a bn cho t
lnh chin dch i trinh st thc a. Qua nghe bo co, cc vic u c lm
nhng cha tt, do thiu kinh nghim thc t v ng ch Phm t min Bc
mi b sung vo l tham gia chin u lun. Chn a im quan st v trinh
st ch chm trn bn v qua ng nhm xc nh l cha n. Nm quy
lut tun phng, canh gc ca ch da vo dn, theo dn k li l ng nhng
khng b tr ngi b mt tip cn theo di xc minh. Nhng cn ngy ri,
khng th cu ton, c phi tin hnh va lm iu chnh khi thc t tnh hnh
thay i.
Theo bo co ca Phm, c 16 gi hng ngy ton cnh gii t xa ca ch rt
v n, th 16 gi 80 pht on trinh st thc a chng ti xut pht, phi
vt sng c Lp, mt nhnh ca thng ngun Sng B, lng sng hp
nhng su, nc chy xit.
T sng n chi khu qun s B ng cn khong 10 ki-l-mt.

17 gi, tt c vt sang b nam sng an ton. i c na ng n a

im quan st th gp hai trung i lnh Thng phc kch, chng chn u,
kho ui. Tnh hnh nguy ngp, ch ng, ch ng, ta t li b ng. Ti h
lnh chia thnh hai t, tm cch thot vy. T ti c trng phng trinh st
qun on, ng ch tiu on trng tiu on 2 (Trung on 271) lc lng
ch cng nh chim chi khu qun s B ng, ng ch Khi y s v mt
chin s, tt c nm ngi, c ba sng ngn, khng mang theo AK. Trn ng
vn ng vt tr li b bc sng, thy Khi b, u st t, mng nh cao,
ti ni nh: Mng thp nhng u phi cao quan st ch. ch bn, ta bn
tr li. ch ch cn cch ta 500 mt, ti phn cng: Phm, ng ch tiu on
trng tiu on 2 v chin s cn v bn ym tr, ti v Khi vt sng, sang
chng ti bn ym tr cc ng ch sang sng tip. Hai chng ti vt
sng nc chy xit, ti nu ly bi tre, ln c b. Khi tri xa ti mt kil-mt, ti phi ui theo ko Khi ln b. n ni chng ti va bn va h
xung phong nhm nghi binh, uy hip tinh thn ch, chng tng lc lng ta
nhiu m b cuc.
Hm sau bc trinh st thc a vn c tip tc v t kt qu tt v k
hoch tin hnh c thay i ton b c gi xut pht, ng i v a im
tin hnh. Qua trinh st, ti quyt nh iu chnh mt s im trong quyt
tm, tuy nh nhng rt quan trng: nh chi khu vng theo hng nam ln, ch
dng pho ch p khi tin cng khu tri bit kch.
Ngy 6-12-1974, mt ngy lm vic cng thng v ho hng sut t sng n
ti khuya.
Ti mt a im bc sng c Lp, cch chi khu qun s B ng khong
su ki-l-mt c mt y cc ng ch ch huy cc n v lm nhim v
chin u; c cc ng ch Nguyn nh Knh, thng v tnh u Bnh Phc,
Phan Bnh Minh, huyn u B ng; Nm Trn, Ba L, huyn i Phc
Long.
Tt c tri qua vt v hnh qun, vn ng nhn dn a ng, vn
chuyn sng n, tip t lng thc, tip cn vo cc mc tiu quan st, o
c cho pho, tm ng cho b binh tin cng, m tng hng ro km gai,
bi mn tnh lng bc ph cn c. Tiu biu cho nhng ngi c mt trong
bui hp ny l anh Phan Bnh Minh. Ngy 4-12-1974, anh nhn ch th ca
Thng v huyn u B ng giao nhim v a trung i b i a phng
ca huyn vt ng 14 sang tham gia chin u v bo k hoch ni dy
ca huyn phi hp vi mi tin cng qun s. ng i cc k gian kh v
nguy him. Ngy u tng cht lt no ng anh Tc, qu Hi Hng, trung
i trng trinh st b i ch lc i cng p phi mn l. Mn n, anh hy
sinh. Gia lc y pho ch cp tp v cho qun b vy ni va xy ra ting

mn n. Chng on c Vit cng vt ng. Nhng tt c thot khi

vng nguy him. Anh Minh li dn on tip tc hnh qun. Khng c con
ng no khc, on qun phi i vng, cch cht B L khong 10 mt
nh phi dng li. i trng va khut, anh lnh cho on vt qua, ri i
gp n s ch huy tin phng chin dch lc m sng, kp ngy hp nh
quy nh.
Trc khi i vo cc vn c th, ti qun trit thm t tng ch o ca
Qun u v B ch huy Min, ng thi trao i nhng suy ngh ring ca
mnh v trn nh ang ti gn.
Trong ma kh 1974-1975, trn chin trng B2 chng ta ch trng m
chin dch ng 14 - Phc Long l chn vo mt a bn c v tr chin
lc quan trng nhng lc lng ch y li yu v c nhng s h rt kh
khc phc. y l mt thun li rt c bn m bo chc thng. V khi chin
dch thng li, n s gp phn ng k lm chuyn bin cc din c li cho ta
ng Nam B ni ring v ton B2 ni chung. y l mt quyt nh c s
tnh ton nhn xa. B ng cch c Lp 50 ki-l-mt, ng Trng
Sn pha ng ang c m thng, xui v hng B Gia Mp - Lc Ninh.
Nu ta tin cng gii phng B ng th t B Bng - Kin c c th r
nhnh xui theo hng nam to thnh mt hnh lang xung Tn Uyn, chin
khu , bc Bin Ho, trong B ng tr thnh mt cn c tp kt lc
lng, mt chn hng rt tt t min Bc chuyn vo. T B ng i cc
hng theo ng 14 tuy ri , nhng ung nh hnh t lu, mt ng
cng, rt thun li cho vn chuyn c ng lc lng v v kh, n dc p
st Si Gn t pha bc.
R rng B ng l mt trong nhng v tr quan trng to th p ng yu cu
v thi c mi, nhng li l im yu, a u ca qun on 3 ngu, kh
nng chi vin ca ch gp nhiu kh khn nu khi b i phng tin cng.
Chn hng ch yu ni y trong t u ca chin dch l ta nm chc phn
thng, nhng s c xy ra gn nh rt t nu khng ni l khng c so vi
ng Xoi. y chnh l dp chng ta thc hin phng thc va nh
va theo di ch kp thi i ph nh Qun u Trung ng ch o.
B ng, B Na tht th, cc n bt s tan r, khng nhng c gi tr tin
cng tm l ch m cn to th uy hip mnh ng Xoi, v v ngoi ca n
b v, iu kin gii quyt ng Xoi tr nn chn mui, c khi gii phng
ng Xoi li t tn sng n hn cc trn nh trc.
Sau khi thng qua quyt tm chung v phng n tc chin c th ca Trung
on 271 v tin cng chi khu qun s B ng, ti lm vic thm vi cc
ng ch cp u a phng v k hoch ni dy phi hp vi tin cng qun
s, v bo v dn, thc hin chnh sch vng mi gii phng, nhanh chng n

nh cuc sng ca nhn dn.

t Minh v vn cn mt mi v hai m thc trng vt ng 14, nhng khi
n lt, anh tnh to rt nhanh. Anh khng c vn bn chun b, c th ni rt
rnh r, y cc vn c s liu nh c sn trong u v tnh hnh vng
ph cn ph th B ng: y c hai x (B ng, Vnh Thin) vi tm thn
p (Ho ng 1, 2, Vnh Thin 1, 2, Bnh Lc, Bnh Th, B Ngui, B mn),
c ngt 8.000 dn, 200 hc-ta canh tc, nm thn c chi b ng, 70 on
vin. ch c 14 trung i dn v, qun s khong 350 tn, 20 cnh st an
ninh, 50 cnh st d chin. 14/14 trung i dn v c c s binh vn ca ta,
hot ng theo phng thc bn ch thin khi i cn, gp Qun gii phng
khng bn, ng th b chy, vin c Vit cng mnh. c mt trung
i trng c n c v (c s ca ta) tuyn truyn gic ng, vn ng dn
chng mang theo 15 sng ra u hng cch mng, c ta khoan hng.
Ti thc s xc ng khi nghe anh Minh bo co v nhng con s tht qu
gi, n thc s l nhng ht ging cch mng ny mm; n nh mt dng
sui nh ho thnh dng sng thng li ang o o nhn chm nhng cn b,
nhng rc ri bn thu, phn ng. Tht ng qu bit bao, mt vng su
cha c bit nh sng cch mng, cha c nhn thy c th c lp t do
l g. S suy ngh ca ng bo tht n gin, ch tin, ch nghe iu g nhn
thy. Vy m ng bo ng theo cch mng, ng theo khng chin, nui
giu cn b, cht chiu tng ht go, c khoai tip t cho cn b.
Nhn lc anh Minh cm bt nc, ti hi xen vo:
- Anh Minh qu B ng? (v anh ni ting Kinh ch th l ngi Kinh ri).
- Bo co anh, ti khng phi - anh Minh thanh minh.
- Anh qu vng Bn Ct, Thun An? - Ti li hi (v nghe anh ni ging Nam
B nhng khng hon ton Nam B).
Anh Minh ci, k:
- Ti qu Qung Nam. Nm 1954 tp kt ra Bc tui cn rt tr, c phn v
cng tc ti on thanh nin xung phong Trung ng, tham gia phc hi
ng st H Ni - Mc Nam Quan, H Ni - Nam nh, tham gia tiu ph
Vng Pao (Lo) ni lon quy vng Qu Chu (Ngh An) gip bin gii Vit Lo. u nm 1962 ti c lnh vo Nam chin u. on chng ti c anh
V nh Tuyn, qu Qung Ngi, hin l b th huyn u B ng, anh L
Quang Giang, Trn Ngc Chu, By Thnh. Tt c hn 80 anh em u qu
Khu 5. Cuc hnh qun y gian kh rng r ba thng mi ti bc B ng,
thng ngun sng ng Nai. Tt c c phn i nhiu ng, ring ti c
phn v khu vc B ng vi nhim v gy c s Ho ng, Vnh Thin,
lc y l nhng x trng cha c c s ca ta.
Nhng ngy nm rng, gai ca rch o qun, chm vo da tht gy a mu,

chu i, chu kht cn co rut gan i ng xiu vo nhn vo u cng thy

mt mu vng v c c cc th hoa hnh th, lc n lc hin. Nhng khi
nm xung, p ngc vo mt t, t nhin thy dng ln ch cm th v c m
c, ch i, c kin nhn ch i s c ngy tip xc c vi ng bo, vn
ng c ng bo tham gia khng chin, chng qun xm lc, thot
cnh p bc, km kp, rung b. Nhng ngy nh th tht di. Go ht, nc
khng. C lc cn go m phi nhn i, c nc m kht khng c xung
sui ung, cn thuc m nh chu lnh lng, v s l, ch pht hin s
lng sc, bao vy. s tr thnh cng d trng.
Ri cuc sng dy khn, nhc nh phi tn ti khng phi cho mnh m cho
ci chung, cho phong tro, ln tm c nn, c chp (5) m sng. Nhng ri
ngay c nhng th t nhin tng nh v tn cng cn dn.
C th ht ngy ny qua ngy khc, cuc sng vn vng lng. Qua k l t
trn nh ni cao nhn xung ch thy n binh v p chin lc bun t, ch
thy n gi nht nh lc c c ngi ra sau li vo, ng rung, ng
s khng bng ngi qua li, dm chic xe nh binh tun tra trn mt ng,
bn lon x cc loi n, ri li chui vo mt n bt gn y. Nhng c m
v s kin nhn chin thng, vt qua. c gp dn, cng gip dn
lm nng ry, qua m tm tnh, trao i, kt hp so snh vi thc t m
vch nh, nu ra, t c ci cu dn chng ti vo tn p chin lc,
nm li di hm b mt tuyn truyn, t chc.
C s c lan ra, rng khp. Phong tro ang c , bn b c ch m cuc
sng khng thy c n, v u cng c dn m bc, ch che.
Qua rt nhiu cng tc, t cn b c s, chnh vn phng huyn u, chnh vn
phng tnh u ri li tr v qu hng B ng (anh xy dng gia nh vi
mt ph n cn b dn tc S ting) hm nay c thng v huyn u
giao trch nhim sang bo co vi cc ng ch trong B ch huy chin dch v
k hoch ni dy phi hp vi cc n v trong chin dch gii phng qu
hng.
L chin dch m u giai on kt thc cuc chin tranh gii phng, vn
chnh tr ni ln nh l mt trong hai ni dung chnh phi chun b trc ngy
N v gi G.
Mt lot vn c bn bc thng nht gia chng ti v cc ng ch cp
u a phng nh: chun b lc lng qun chng, c s binh vn ni dy
khi mi qun s tin cng; t chc s tn nhn dn tm lnh ra khi vng c
chin s, vn ng nhn dn tr li lm n, gi dn li chng m mu dn dn
di tn; t chc cu t v hot ng dch v bo m i sng nhn dn sm
tr li bnh thng; t chc tun tra canh gc bo v an ninh trt t thn p x
phng. Chng ti thng nht vi anh t Minh, quy nh chin li phm -

v kh qun trang qun dng giao cho S on 3 v hu cn Min thu gi,

qun l, phn phi phc v chin u; go, mui do ban qun qun thu gi,
qun l, cn thit c th tm vay ca mt s t thng th trn B ng
cp pht phn phi, cu t nhn dn kp thi, ng i tng hoc bn cho
nhng ngi c nhu cu, thu c tin tr li cho ngi vay.
Ngy 13-12-1974, cng tc chun b chin u ca ta c bn hon thnh, cc
mi cc hng u gi c b mt tt.
Nguyn Thng Thnh, i t tiu khu trng Phc Long cng mt s s quan
ty tng ngay sng 13 p trc thng xung B ng kim tra nh
k. Sau y tr li Phc Long theo ng b tip tc kim tra cc v tr
phng th trn ng 14. n u Thnh u c nghe bo co tnh hnh
rt yn tnh. Nhng ngay m 12, s ch huy chin dch nhn c in bo
co ca tiu on 4, Trung on 165 (S on 7) dit n bo an cy s 19.
V tnh cht quan trng ca v tr ny, ti lnh cho ng ch L Tn t cn b
tc chin ca s on i cng vi mi ny, trc tip ch huy tiu on 4, thc
hin nh chia ct ch trn ng 14, pht trin chi vin chung.
Trn khu vc B ng, cc n v bt u hnh qun chim lnh cc v tr xut
pht tin cng. Tra 12 thng 12, tri ma, mt trn ma bt cht, tri ma
nhng rt to. Nc cc khe, sui chy trn xi x, ng ngp trn. Cc chin
s b binh v pho mang vc phi b dp, i chn t. Xe ko pho b sa ly
on ng xung ngm sng c Lp, vt v sut mt m mi a c ba
khu pho sang b nam sng. Trung on 165 (S on 7) sau khi ct rng,
vt qua gn 100 ki-l- mt ng t ng Xoi ln, n m 11 thng 12
mi vt ng 14, bt u trin khai lc lng tip cn mc tiu khu hnh
chnh chi khu. y l mt c gng ng biu dng ca cn b chin s Trung
on 165. Ch giao nhim v v k hoch hip ng ch yu bng phng tin
in v tuyn, m trung on nm bt chnh xc, thc hin nghim chnh,
biu hin trch nhim cao i vi trn nh m u.
Nh vy l trong m u, c hai hng ch yu v th yu, khng thc hin
c k hoch chin dch, cha tip cn c mc tiu. Nguyn nhn khng
phi do lc ng (v cc mi, cc hng c 50 thanh nin ngi dn tc
a phng xin tnh nguyn dn ng) m do thi tit xu, ma qu ln
khu vc B ng. hng th yu, hai tiu on c cng (Trung on 429)
khng thc hin c nhim v n sng trc, dit yu khu B Na, do c
cng tnh Bnh Phc n sng sm hn khu vc B p, ch y
chun b phng.
Trc tnh hnh trn, B t lnh chin dch quyt nh hon thi gian tin
cng, chm li mt ngy xc li i hnh, iu chnh v kh.
Ngy 14-12-1974, ngy N ca chin dch bt u.

Nhn t bt ng gn nh ht, phi thc hnh cng tp trn c hai hng

chin dch. Rng ngy 14, Trung on 271 n sng tin cng chi khu B
ng. Ti y din ra cuc chin u gay go quyt lit.
Chi khu t trn mt qu i cao, to, nm ngay bn ng 14, c cu trc a
hnh rt phc tp. C ba mt bc, nam v ng u dc, c ch dc gn nh
thng ng, ch c mt pha ty dc hi thoi nhng t chn ln nh l on
ng di hn 100 mt, qua nhiu tuyn phng ng ph. Cng c qung
ng ln kh dc. Ta chn mt i pha bc l hng t ph ch yu v ch
ch quan, ta tip cn vo d. Nhng n gn mi r, di chn i c con sui
tuy nh nhng lng su, nc to v chy xit v va c ma. Nu dng xe tng
th khng c tc dng ngay c pho cu vng v pho 85 ly bn thng cng b
hn ch. tin vo tung thm chi khu ch cn cch dng bc ph, nhng
y chng ging ti chn hng ro km gai.
Sau hai gi chin u ta mi m c hai hng ro, cc hng u pht trin
chm, v ch da vo cng s vng chc v li la ho lc dy c, bn
chn rt c lit. i i ch cng ca ta ch cn 12 chin s, b chn li hng
ro th tm.
Nhn c bo co, ti lnh trc tip cho Trung on 271 tng cng mt
trung i cho i i 1 ch cng; dng bn i i ci tp trung bn ch p
vo cc hm ho phng ng ca ch, h tr cho lc lng m ca lm nhim
v. nh n hng ro cui cng lc lng ta b tiu hao, phi a i i 4
(tiu on 2) vo thay.
Ch cn mt hng ro na l hon thnh nhim v. T y trn a ch u
nm trn dc rt kh vt. Mt chin s xng ln t ng bc ph vo hng
ro th chn - hng ro cui cng, git n xe, ri chy xung.
Nhng mt tnh hung bt ng xy ra.
ng ch i i trng i i 4 vo thay th k li: ng bc ph ang x
khi bng trt khi hng ro, ln xung sn dc lao v pha i hnh b tr
ca n v. Nu ng bc ph n trong khi ri xung th khng nhng n
v b thng vong m trn nh cng s gp nhiu kh khn, bi l ng bc
ph cui cng m n v mang theo.
Trong tnh hung v cng nguy him , on c Thi vi chm ln m qu
bc ph ang xe la v lao vt ln i dc, dng sc mnh ton thn n qu
bc ph vo lp km gai th chn. Qu bc ph n, on c Thi hy sinh.
Gng hy sinh anh dng ca on c Thi (1) va c v tinh thn chin u
ca n v, va m ca cho ng i pht trn vo tung thm, hon thnh
nhim v nh chim chi khu qun s B ng.
Phi hp vi b i ch lc, huyn u B ng do ng ch V nh Tuyn
lm b th ch o lc lng v trang a phng h tr nhn dn ni dy

dit c n, ph v b my thng tr ca ch; cc chi b ng p Ho ng 1,

2; p B Mn lnh o qun chng lm tt cng tc binh vn, ku gi c ba
trung i dn v, tm ton phng v dn s np sng tr v vi gia nh.
10 gi 30 pht B ng hon ton c gii phng. U ban qun qun c
thnh lp do ng ch Phan Bnh Minh, u vin thng v huyn u B ng
c c lm ch tch, bt u lm nhim v.
Cng vic mi m, li trong tnh hnh ang cn khn trng, cng thng v
phc tp. Ban qun qun iu hnh cng vic c hiu qu. Gn vi dn t khi
nm rng, sng di hm b mt trong cc p chin lc vn ng dn, c
trch nhim cao vi cuc sng ca dn, ng ch Minh cng ban qun qun
huy ng c 30 tn go cu t cho dn; vn ng vay mui, du ho, vi
ca b con tiu thng c hng ho bn kp thi phc v nhu cu ca dn.
S hng ho bn thu c 800.000 ng tin Si Gn, tr li dn ngay sau .
B con tiu thng ch nhn mt phn hai s tin cho vay, ng h cch mng
400.000 ng. Thy vic lm v cuc sng nhn dn, c gia nh ng h 100
thng du la (mi thng cha 10 lt) ban qun qun c thm du thp sng
bn cho ng bo.
Ngoi vic to iu kin nhanh chng n nh cuc sng nhn dn, ban qun
qun cn lm tt cc cng vic phc tp trong iu kin ph th mi gii
phng, nh t chc gi trt t an ninh, chp hnh chnh sch vng mi gii
phng, bo v nghim ti sn ca nhn dn, ca nhng ngi b ch thc p
di tn. Bn thng sau, khi min Nam hon ton gii phng, b con di tn tr v
v cng xc ng, v tt c nh ca, hng ho vt t ca h vn cn nguyn
vn.
Tm bit B ng, cc n v ch lc li ln ng xui quc l 14 i v pha
ty tip tc nhim v pha trc ang ch.
Chng ti ln ng mang theo n tng p v min t a u ca tnh
Phc Long. Ngay t nhng nm en ti B ng l ng i, im hn
ng tin cy ca cc on soi ng t Nam ra, m ng t Bc vo gp
nhau x ng Nai. T y hi t cc lc lng cch mng khp ba min
Bc - Trung - Nam ri pht trin, nhn rng ra khp ni. on anh Ba
Cung, By Knh xung hng Phc Long; on anh V nh Tuyn, L
Quang Giang, Phan Bnh Minh r li sang hng Lm ng v B ng,
gn b vi nhn dn vi ng bo cc dn tc t gia nm 1962. Cc anh
vt qua bao nhiu gian kh, him nguy, ng u vi c lnh k binh bay
ngy m dng trc thng qun o, chp bt, trit h ngun sng. Cc anh
a nh sng vo mt vng t xa xi, ho lnh nhng li c v tr rt quan
trng, to th chun b lc lng cho chng ti vo trn hm nay - trn m
u ca chin dch ng 14 - Phc Long thng li gin gi. T trn thng

ny chng ti cng hiu r ch hn v cng thy mnh y hn, c mnh

v yu, nhn thy hng khc phc tip tc nhim v cn li ca chin
dch.

***

Ngay sau chin thng B ng, Min in ti v nhn nhim v mi.

Lc ny anh Phm Hng v anh Trn Vn Tr vn ang H Ni hp B
Chnh tr m rng bn k hoch hai nm gii phng hon ton min Nam.
Ph t lnh thng trc B ch huy Min L c Anh ra n, bt tay ti v
dn vo phng lm vic. V thi gian rt gp, chng ti vo vic ngay. Vn
phong thi im tnh, anh thn mt m u cuc trao i:
- Mnh s b bo co B Tng t lnh v chin thng B ng v xin
kin nhim v tip sau, ngoi ng .
- nh ng Xoi? - Ti hi.
- ng - Ngng mt lt, Ph t lnh thng trc si ni ni tip - Ti gi anh
v l chng ta bn k hoch bc hai chin dch, tin cng gii quyt dt
im cm c im ng Xoi.
Ti hng ng kin anh:
- ng l nhim v tip sau ca chin dch l phi gii quyt ng Xoi.
Nhng nh chi khu ny phi tnh bc tip sau hoc song song vi tin cng
Phc Long. V vy ngay t by gi ta phi xin kin cp trn, v nh th x
phi c tng pho c ln ym tr, phi a S on 9 vo tham gia chin u.
Bng anh L c Anh h ging:
- Hy ngh ci ! V anh Nm va phi qua mt t chin u vt v, khng
ngh, li v y lun qua chn ng di, lt na ta bn tip.
S ch huy Min n mnh di cnh rng gi, cch Lc Ninh khong trn di
50 ki-l-mt v pha ng-bc, nm u mt con ng Trng Sn t Bc
vo Nam. C ci vui, ci nhn nhp thanh bnh, nn th nh vng cn c a
Vit Bc hi khng chin chng Php. Nhng cnh quan mang m nt d
ngoi, thi chin. Tt c t trang ca mi ngi u n gin, gn nh ng
trong chic ba l con cc quen thuc. Tt c u t th sn sng, quanh cc
ln vn l hm ho phng trnh v trin khai chin u khi c tnh hung xy
ra.
Mc du vy, ti vn thy mnh ang c mt khonh khc, mt khng gian
u c c thanh thn nh anh L c Anh ni. Nhng khng sao chp mt
c, c l v ci i ng bo ho, c min man suy ngh, nh ci qua,
ngh v ci sp ti.

Va lc , ti c mi ln phng lm vic. y c treo bn qun s

mng ng Xoi, Phc Long. Anh L c Anh ngi t bao gi.
Sau khi giao nhim v, yu cu bc hai chin dch, trong ng Xoi l
hng ch yu, l mc tiu then cht ca t tin cng, anh L c Anh hi:
- C cn tng cng g khng?
- Bo co, khng cn, v qun on chun b k trc , nay ch cn iu
chnh cht t cho ph hp vi thc t.
- C dt im c khng?
- Bo co, c! - Ti khng nh.
- Nhng phi nhanh gn, khng c ko di.
Bui B ch huy Min giao nhim v cho qun on khng mt nhiu thi
gian m y cc vn cn ni, cn bn. V tt c nm trong ch trng
chung thng nht t trc. V trn di hiu nhau, ng tm nht tr, c v
nhn thc trch nhim, cc bc i v bin php tin hnh c th ca ch
trng m t hot ng qun s ma kh 1974-1975.
Hai chng ti nm cht tay nhau trong tnh cm gn b ng ch, ng i.
Anh L c Anh chc ti sc khe, chc qun on c thm nhng thng li
gin gi. Ti ha:
- B t lnh Qun on s gi bo co quyt tm chin u v Min vo cui
tun ny.
Trn ng tr li n v v trc khi hp thng qua quyt tm, s suy ngh
ca ti u dn t vo mt yu cu phi dt im v cc c s t yu cu
c cha, trnh by trong cuc hp ng u v B t lnh Qun on.
Nh vy l c th v lc sau khi B ng c gii phng khc trc v c
bn, c li cho ta trn mi bnh din.
Tuyn che chn trn ng 14 di gn 100 ki-l-mt v pha ng ca ch b
ph v, ng Xoi tr thnh cn c tin duyn, b ta uy hip trc tip vi
khong cch tng i gn (ch cch trn di 10 ki-l-mt). Qun n tr
y lm vo tnh trng hoang mang dao ng, chu sc p mnh m v tm l
tht bi do cc nhm tn qun b chy li v pha sau lan truyn chuyn v
ni kinh hong trong nhng ngy qua.
Cn ta, kh th chin thng, tinh thn phn khi, t tin c nhn ln, lc
lng tn tht qua chin u l khng ng k, nhng li thu c nhiu v
kh trang b (7) ca ch, tim lc tin cng c tng ln.
Trong qu trnh tin cng tuyn phng th ca ch ng 14, tiu khu
Phc Long b c lp, ng Xoi lo gi ly thn.
n lc ny mi thy kin ch o ca B trc l hon ton chnh xc;
nh B ng trc, nh ng Xoi sau l ta c iu kin tp trung lc
lng u th vo tng khu vc. Lc ny lc lng ta c hn m phi ng thi

lm nhiu nhim v quan trng s gp nhiu kh khn. Ngoi tp trung lc

lng m chin dch to th, n thi c mi, cn phi dnh lc lng h tr,
kim ch qun ch, nh ch ln chim bo v vng gii phng, cn phi
dnh lc lng h tr nhn dn ni dy chng bnh nh. Khng th qu nng
nhim v ny, coi nh nhim v khc, m phi cn i, h tr nhau trong mt
k hoch hot ng chung. nh B ng, B Na trc l c lc lng gi
khu vc ng By Ngang va bo v vng gii phng ty-bc Si Gn, va
kim ch lc lng qun on 3 ngu, khng cho chng t do tung honh, chi
vin ni ny ni n, trc ht ta rnh tay dit chi khu B ng. Mt khc
tin cng gii phng khu vc B ng, mc tiu nh, ta khng cn nhiu lc
lng m vn m bo chc thng, c kh nng thu nhiu chin li phm, v
kh, n dc (nht l loi n pho c ln ta ang thiu), c thm tim lc
quay li tin cng tip ng Xoi.
Phi dt im nhanh gn, l yu cu, l mnh lnh ca cp trn. Bi dt
im khng nhanh gn, ko di d dn ti nhng phc tp ny sinh trong tnh
hnh khng ng c. Nhng lm th no thc hin c yu cu ny trong
khi cc yu t bt ng khng cn na, trong khi ng Xoi l v tr him yu
ca khu vc bc Si Gn, c ch phng th vng chc (8).
ch c th da vo h thng cng s v ho lc t c chng tr cc cuc tin
cng ca ta v c s chi vin ca nhiu lc lng trn nhiu hng:
Phc Vnh c chin on 8 (s on 5); Bu Bng, Bn Ct c chin on 7,
chin on 9 (s on 5); Chn Thnh c lin on bit ng qun; th x
Bnh Dng (Th Du Mt) c hai trung on ca s on 18; trn a pho
175 ly Phc Vnh, khng qun chin thut sn bay Bin Ho, Tn Sn
Nht u c k hoch sn sng chi vin.
Ti trnh by nhng suy ngh ca mnh trong bui hp ng u v B t lnh
Qun on. Nhng ngi tham d tho lun si n, v nhn thm: V chin
lc, ch ang b cng ko trn phm vi ton chin trng, nn khng c lc
lng ln chi vin cho ng 14; v chin dch, ch cha pht hin c lc
lng v chin dch ca ta; v chin thut, ta gii quyt tt vn tin
cng chi khu bng b binh, bng pho mang vc.
Cui cng chng ti thng nht mt phng n, trc ht Qun on cho
hng th yu (B p lu vong) n sng trc nhm:
- Mt l, va cng c va m rng bn p tin cng ch t hng nam
ln, ng thi to th ng chiu su pha sau ca ta sn sng i ph vi tnh
hung bt trc khi chuyn sang hng ch yu nh ng Xoi.
Hai l, khai thc trit s phn on lc hng ca ch, cho rng i
phng khng sc tin cng Phc Long - ng Xoi; rng tnh hnh
Phc Long si ng nhng khng phi l trng im tin cng ca Vit

cng, trng im vn l Ty Ninh (9). y cng l nhn t khch quan, cn

khai thc to yu t bt ng.
Ba l, thu ht s ch ca ch, to iu kin cho hng ng Xoi hon
thnh cng tc chun b.
Thc hin nh trn y, trong hai ngy 23 v 24-12-1974, Qun on lnh
cho Trung on 165 (s on 7) c tng cng mt tiu on c cng
(trung on 429), ba khu pho 105 ly, mt khu 120 ly, mt khu pho 85 ly
v mt tiu on pho cao x hip ng tin cng nh chim, lm ch cc chi
khu B p lu vong, n Phc Tn, Phc Tr, Phc Qu. Sng 23 thng
12, ch vi v dng my bay ln thng tiu on 1 thuc chin on 7 (s
on 5) v hai khu pho 155 ly, xung sn bay Phc Bnh theo ng 311
n ty Phc Qu ngn chn ta, bo v Phc Long, nhng mun. Vn
theo k hoch phi hp chung, lc lng v trang a phng tnh Bnh Phc
cng ng thi n sng tin cng cc p Nhn Ho, An Lng.
Nh vy l cc n v trn hng th yu hon thnh nhim v, hon ton
lm ch ng 311 - on t ng ba Liu c n Phc Qu, to th uy hip
mnh pha nam h thng phng th ca ch Phc Long. Ta bn mt mi
tn trng hai mc tiu: ko s ch ca ch vo bo v Phc Long, nh ch
hng ng Xoi, mc cho cn c ny ri vo th b c lp c pha bc
v bc ng-bc, trong lc lc lng tin cng ca ta hon thnh cng tc
chun b, ang trin khai tin vo v tr xut pht tin cng.
Tuy phn ng ca ch ty-nam Phc Long khng lm o ln th trn
ci, nhng li l mt hin tng khin chng ti phi quan tm, dnh thi gian
trao i, v n c quan h n cc din bin ca bc hai chin dch. Lin ,
ngy 20 thng 12, ch li s dng my bay ln thng mt i i thm bo
xung khu vc ng Xoi lng sc, pht hin ta, nhng chng b lc
lng pho cao x ca S on 7 bn d, buc my bay ch phi quay u v
pha Phc Vnh - Lai Kh.
Din bin tnh hnh mt ngy mt r nh nh bi nga, c ta v ch u bit
c nh ca nhau s lm g trn khu vc him yu ny. Duy ch c ngy N
v gi G ch cha bit. Trong khi ch b cun ht s ch theo di S on
7, S on 9 ca ta, th cuc chuyn qun khn trng v b mt ca ta vn
din ra sun s, tt c vo v tr ci th; Trung on 209 (thiu) ng
chn pha ty nh vin t Chn Thnh sang; Trung on 201 thiu (s on
3) sau khi dit cn c Vnh Thin (B ng) c lnh cp tc hnh qun
vt qua mt chng ng di hn 100 ki-l-mt v ng chn pha nam
ng Xoi, chn vin t hng Phc Vnh ln. Theo lnh ca Qun on, S
on 9 vn tr ng By Ngang nhng cn t chc lc lng ngn chn
ch trn ng 13 - on nam Chn Thnh, sn sng c ng mt trung on

sang ng 14 dit vin binh ch, h tr cho Trung on 141 (s on 7) lm

nhim v tiu dit cn c ng Xoi.
ngy 22-12-1974, Qun on nhn c bo co ca S on 7: Trung
on 141 ang trin khai chim lnh trn a tin cng cn c ng Xoi, hnh
thnh ba mi ch yu (pha ty), mi th yu (pha ng), mi vu hi (pha
nam).
16 gi ngy 25 thng 12, ti trc tip in xung S on 7 thng bo cc
hot ng phi hp ca cc Qun khu 8, trung on ch lc 812 Qun khu 6
khu Tnh Linh, Hoi c; S on 5, l on 3 thit gip ch vn phi ng
chn bc Si Gn do ta t chc nghi binh la ch tt; chng vn khng nh
S on 7, S on 9 ca ta ang c mt ng By Ngang. ng vin
cc n v v nm thm tnh hnh trc khi pht lnh n sng. T u dy bn
kia, ng ch t lnh S on 7 ging si ni, t tin bo co:
- Trung on 141 v hai tiu on tng cng ca Trung on 209 v 201
ang tin vo v tr xut pht tin cng thun li. Cc lc lng pho ci c
tng cng (10) vo cc v tr ym tr ang iu chnh tm v hng.
- Tip tc theo di st sao mi ng tnh trong cn c bo co v qun on v
kp thi x tr cc din bin t xut Ti nhc ng ch t lnh S on 7.
Chng ti cng lc ri ng nghe sau khi chc nhau sc khe v chc trn nh
t thng li.
m 25-12-1974, mt m yn tnh l thng mt vng m n bt, cn c
qun s vy quanh, hng no cng c, cng gn. Vn nh l thng, thnh
mt np quen, chng ti u thao thc, hi hp ch n gi G, nhng c
ci g trang nghim hn l v trn nh c ngha then cht i vi tin trnh
tip sau v trn c khu vc nam ng 14.
Giy pht mong i n.
5 gi 37 pht ngy 26-12-1974, mn sng vn bao ph c khng gian khu
vc, th cuc tin cng cn c ng Xoi bt u. Nhng gi u cuc tin
cng din ra thun li. H thng v tuyn in bt u lm vic. Tin tc s ch
huy Qun on nhn c ch l nhng bo co tnh hnh pht trin ca cuc
tin cng, cha c thnh th qun on cho kin x l tnh hung no gay
cn. Ti cng an tm khi nhn in ca trinh st Min thng bo v trinh st
qun on gi v: cc cn c Lai Kh, ng D, An Lc, Chn Thnh vn
yn tnh, cha thy c hin tng g chng t ch dang rc rch chuyn qun,
tng vin. Nhng lc ny gn 8 gi tc l sau ba gi tin cng m vn cha
t im c ng Xoi?
Ti thc s bn khon n lo lng! Cn bit c th tnh hnh, nht l nhng
din bin phc tp ny sinh c bin php x l, th cc ng ch trong b
phn tc chin sau khi tng hp tnh hnh bo co: 8 gi 30 pht ta nh chim

xong s ch huy chi khu, tng ch b tiu dit hon ton qun ta sinh ch
quan, khng tip tc lng sc hoc lng sc khng k. ch vn cn, s ch
huy tiu on 341 bo an pha nam cn c cha b tiu dit. Chng da vo
cng s chng li quyt lit.
Nh vy l cha c tnh hung t xut ny sinh. Nhng khng th ging
co dn n ko di, ch c l do ngoan c tng vin. nh rng ta
lng n tnh hung ny nhng khng cho n xy ra vn l thng sch.
Ngh vy ti in xung ng vin khch l chin thng ginh c v lnh
cho n v phi x tr ngay. S on phi tp trung lc lng, thnh th bao
vy uy hip, kt hp c bc ph t chc tin cng nhiu mi, nhiu hng,
nhanh chng dt im cho c mc tiu cn li. Ti ngh c bin php cho
pho binh chi vin nhng b hn ch v tm v mc tiu, v lc ny khong
cch ta, ch rt gn. Dng xe tng? Hin c mt i i lm d b nhng cng
khng cn, v mc tiu cn li nh, s chng i ca chng nh ngn la tn
vt ln ri tt ngm.
t hai ca cuc chin u bt u, nhng din ra cng khng n gin. ch
tr li ngoan c chng c, mi 10 gi 30 pht ta mi dit c chng, hon
ton lm ch ton b cn c.
n 15 gi, ta tiu dit mc tiu cui cng l cht cu s 2, cng l kt thc
bc hai chin dch.
Sau bn ngy chin u, ta dit hai chi khu (ng Xoi v B p lu vong)
v nhiu n bt khc, nh tan hai tiu on bo an (tiu on 352 b nh
tan ln th hai), thu nhiu v kh c 8.000 n pho, 15.000 n ci; gii
phng hon ton ng 14, ng 311 n st chn ni B R m khng cn
dng n xe tng.
Thng li bc hai chin dch, tng quan lc lng (c th v lc) thay
i c tnh cht t bin c li cho ta. Ti vui mng khn xit. Ni lo u m
thm trong ti tan bin, v ch s ti din trn ng Xoi nm 1965, thng ln
nhng b tn tht cng khng nh.
Ti thc s phn khi, thanh thn, li ngh v s sng sut ca B, cho nh
B ng trc, ng Xoi sau. Qun trit t tng , Qun on mt mt
chuyn hng ln nh B ng nhng vn Trung on 141 li lm
nhim v vy lng, cm chn nhng vn tip tc hon chnh cng tc iu tra
nm ch, vn tip tc hon chnh k hoch nh ng Xoi. u thng 12
trung on tp trung hun luyn chn m lin v cch nh ng Xoi, chin
s trinh st, c cng tp ng tc tim nhp, ct ro, g mn, t bc ph lin
kt t tiu i n tiu on, tp chin thut vt qua ca m nh vo tung
thm.
S on rt coi trng khu trinh st thc a, nm a hnh, nm quy lut ch

b phng, canh gc; ba ln cho ngi b st vo hng ro ch quan st

nghin cu, ct bn hng ro km gai vn khng l nghin cu thc hnh
m ca. Thng 10 nm 1974, trong ln th hai i trinh st thc a b l, ch
bn tr, hai chin s hy sinh, mt b thng b ra c nhng lc ng, phi
nm li gia m rung m sng cm hi. n ngy th by, mt b m t p
chin lc n gi quy nh ca ch c ra ngoi thm ng pht hin.
ng ch chin s cn ang lng tng trc tnh hung bt ng, th b m ch
ng:
- M bit con l ai ri, con c lm theo li m l thot khi nguy him.
ng ch chin s khng ni g, c im lng lm theo li m.
M tm cch che giu, cha chy lnh bnh ri a ra khi khu vc ng
Xoi, ch v hng bc m i th no cng gp n v.
Nhng vic lm m thm, bt chp c nguy him y l mt trong nhiu v d
ch ra nguyn nhn v sao t t mt chuyn sang t hai chin dch li
nhanh nh th; cng l mt trong nhng cn c nhng ngi lnh o
v ch huy Qun on chng ti c c mt quyt tm, mt k hoch chin
u st hp v rt t tin l nht nh s tr thnh hin thc trc khi trn nh
n sng.

Ch thch:

(1) c Qun u Trung ng - v B quc phng ph chun, Qun u v

B ch huy Min cng b quyt nh thnh phn B t lnh qun on 4
gm: Thiu tng Hong Cm, t lnh; i t Bi Ct V, ph t lnh; i t
Nguyn Hunh Ngn, ph t lnh kim ch nhim hu cn; i t Hong
Ngha Khnh, tham mu trng, i t L Thanh, ch nhim chnh tr.
(2) Ngh quyt ng u Qun on hp ngy 3 v 4-10-1974 nu, trong xy
dng v chin u cn nm vng su yu cu: chnh tr - t tng vng mnh;
chin u v hun luyn gii; lao ng v cng tc tt, xy dng v qun l
cht; k lut v chnh sch nghim; sn xut v tit kim cao.
(3) Ngh Quyt Qun u Trung ng, thng 4 nm 1974.
(4) Theo t chc chin trng ca ta, Bnh Phc l do hai tnh Bnh Long v
Phc Long hp li. Theo t chc hnh chnh ca ch, Phc Long nh cc
tnh khc, l mt n v hnh chnh thuc ngu quyn trung ng Si Gn. V
qun s l mt tiu khu thuc qun khu 3 ngu.
(5) Nh loi c mi, c nu vng ni pha bc, c th n v sng qua ngy.
(6) on c Thi c Nh nc truy tng danh hiu Anh hng lc lng
v trang nhn dn.

 (7) Trong su ngy chin u, ta p tan tuyn phng th ca ch trn

ng 14 on t ki-l-mt 11 n B ng di hn 100 ki-l-mt, nh
chim mt chi khu, mt yu khu, 50 n bt, tiu dit v lm tan r hn 2.000
tn ch, thu 900 khu sng, trong c bn khu pho 105 ly v 6.460 vin
n pho, mt s xe vn ti, thit gip; gii phng 14.000 dn.
(8) ng Xoi l cn c kh ln, nm trn mt di i thp kim sot c
bn pha; chiu di khong 600 mt. chiu rng khong 300 mt, n ng mt
u mi giao thng chin lc min ng Nam B. Lc lng phng gi
ng Xoi c khong 1.300 tn, nng ct l tiu on 341 bo an. C bn
khu pho 105 ly v 155 ly. Quanh cn c c 6 -11 lp ro km gai. cc loi
mn chng tng v chng b binh. Trong cn c c hn 500 l ct, sng
chin u. pha nam v ng-bc c tng bao p t dy hn ba mt, cao
khong 80 phn.
(9) Bo co ca tng D Quc ng, t lnh qun on 3 ngu trong cuc
hp tng lnh ngy 17-2-1974 do Trn Thin Khim, th tng ngu quyn
Si Gn ch tr bn cch i ph vi ta trong ma kh 1974-1975.
(10) Ho lc tng cng ym tr trung on 141 gm: ba khu 160 ly, hai
khu 122 ly, mt khu 120 ly, bn khu pho 105 ly, bn khu pho 85 ly, mt
tiu on cao x.

Chng 19

Nh trn k cng bn c, ngay khi v B ch huy Min nhn nhim v

t hai chin dch, ti nu vn nh ng Xoi cn phi tnh n bc
tip sau hoc song song tin cng th x Phc Long, kp xin kin B
Tng t lnh v nh th x phi c xe tng, pho c ln ym tr, phi a lc
lng S on 9 vo tham gia chin u.
Phc Long ng l a bn cha nm trong ch trng ban u m t hot
ng qun s ng 14 - Phc Long. Hoc nu c th ch dng li nh
hng, v nhn thc ca con ngi khng th vt qu xa ca s vn ng
thc tin. V li trong tnh hnh lc chng ta vn phi thc hin nguyn tc
va nh va theo di phn ng ca ch kp thi i ph. Mi hnh
ng ca chin dch phi phc tng chin lc. Bc i ca chin dch
ng 14 - Phc Long l sau B ng thy r iu kin dt im ng
Xoi, sau ng Xoi thy r kh nng gii phng th x Phc Long chn
mui.
Qua in trao i gia B ch huy Min vi B Tng t lnh, chng ti c
bit cc anh Phm Hng, Trn Vn Tr ang hp hi ngh B chnh tr m

rng ngoi H Ni vn dnh thi gian theo st din bin chin dch ng 14
- Phc Long, trao i vi cc anh trong Qun u v B Tng Tham mu v
nhng ch trng, bin php cn c x l cc d kin pht trin ca tnh
hnh. in anh Trn Vn Tr gi anh L c Anh - Ph t lnh thng trc
Min, thng bo kin anh L Dun v cc anh trong Thng trc Qun u
Trung ng ng B2 c dng tng v pho 130 ly vo trn nh th x
Phc Long. Mt ngy sau khi chin thng ng Xoi (27 thng 12) ti li
nhn tip in ca Ph t lnh thng trc L c Anh: B thng bo c kh
nng ch iu ng 1 - 2 l d v qun on 3. Anh Vn Tin Dng, Tng
tham mu trng ch th ta phi tranh th thi c ch ang hoang mang v
lc lng tng d b cha v ti, pht trin nhanh chng vy p A1 (th x
Phc Long), ng thi c k hoch tiu dit qun vin ln B1 (ng Xoi)
v A1.
Nh vy l cc anh lnh o B Chnh tr, Thng trc Qun u Trung ng
v B Tng Tham mu theo rt st din bin hot ng qun s B2, nht l
trn a bn tnh Phc Long, c kin ch o sau mi t tin cng. V
gi y cc anh bt n xanh cho chng ti pht huy thng li ginh
c, tranh th tin hnh cuc tin cng gii phng hon ton tnh Phc
Long.
Ch c bn ngy chun b mt a bn tc chin cha c a vo k hoch
ban u m vn sun s, t phi in i in li nhiu ln ln cp trn. Nht l
khi B ch huy Min nhn c in ca Qun on thc hin ng ngy N
nh quy nh - 31-12-1974, th cc anh trong Qun u v B ch huy Min
thy yn tm.
c c mt quyt tm n sng ng ngy N m cp trn quy nh chng
ti phi tri qua bao lo toan tnh ton. Cc suy ngh v nhng iu trn tr
vn l nh nh th no ginh thng li. B ng, ng Xoi cc kinh
nghim rt ra qua chin u vn ang cn nng hi, u c th vn dng vo
trn nh mi. Nhng li c nhng vn mi, tht mi ny sinh.
Trc ht Phc Long l mt th x tnh l, mc d mt tnh nh vng bin
i, song li c v tr quan trng v mt qun s. V l th x n li c vn
chnh tr, tm l, mt khi th x lt vo tay i phng. Qua B ng, ri
ng Xoi ta thy kh nng tng vin, ti chim rt hn ch, gn nh khng
xy ra, nh chu th tt v n ch l chi khu, nht l chi khu B ng qu xa
s ch huy qun on 3, chi vin khng qun chin thut b hn ch v tm bn
knh. Nhng khi th x Phc Long b tin cng chc chn ch phi c hnh
ng thc t hn, mnh hn, ta khng th xem thng.
H thng phng th Phc Long mang kiu dng mt tp on c im quy
m nh nhng c th chn king ca chi khu qun s Phc Bnh - im cao

ni B R - th x Phc Long.
Mi mc tiu ch yu c nhiu n bt nh to thnh cc lp vnh ai
ngn chn, bo v lin hon. Trong ta, mc tiu chn king , th x Phc
Long l quan trng nht. N nm trn dy i cao pha ty-bc B R, rng
hai ki-l-mt vung, bao quanh n v pha bc v pha ng l sng B, b
sng dc ng, pha ty-nam l khu Sn Giang, sui Dung v h Long Thu
snh ly rm rp.
S phn ng ca lc lng ch ti ch chc chn in cung hn, ngoan c
hn. Qua B ng, ng Xoi cho thy k ch khng d dng tho chy,
khng d dng chu ta bt lm t binh, cng khng th c hng binh khi cha
b ta dn vo tnh th bt kh khng. Tri li, nu ta s h v k th cn da
c vo cng s, hm ho, chng ch l tn qun ca nhiu n v cng co
cm li da vo nhau chng li ta.
R rng cng v cui cuc chin tranh, khi m Vit Nam ho chin tranh t
ti nh cao, th bn cnh tnh cht xm lc khng h thay i, cuc chin
tranh t nhiu cn mang tnh cht ni chin, i khng v thc h. i b
phn binh s v h s quan vn ch l nn nhn, cn tng lp s quan, nht l s
quan lp tng t th chng i n cng v tm mi th on la m mua
chuc, km kp, khng ch buc binh s di quyn phi chng li, t th.
nh vo th x Phc Long ta s gp phi s chng i ny, v y c s
ch huy tiu khu, c c quan hnh chnh tnh. Trn chin u chc chn din ra
khng th d dng.
Ti trnh by nhng suy ngh nhng bi hc rt ra ca mnh trong cuc hi
, hp bn trong B t lnh v ng u Qun on cng nhau trao i xem
xt trc khi c mt quyt tm chin u chung, tm ra nhng kh khn
bn cc bin php khc phc. Bi hc tin cng nh chim th x An Lc
trong t hai chin dch Nguyn Hu nm 1972 vn cn mi nguyn nhc nh
chng ti, khng my mc chun b chin u theo trnh t, bi bn p dng
cho mi bi cnh, iu kin.
Khi thi c c, phi chun b nhng khng cu ton, va nh va chun
b, va nh va tip tc nm ch, thng qua nh m hiu r ch c cch
nh thch hp, khng phi lc no cng bi bn my mc.
Trn y l nh hng chung cho cc n v khi chun b v trin khai chin
u.
Sau chin thng ng Xoi, i hnh chin dch ri ra trn mt din rng, phi
thu gn v mt khu vc. V vy vic giao nhim v, k hoch hip ng cho
cc n v rt linh hot, trc tip hoc qua h thng thng tin tht ngn gn:
ngy gi phi c mt a bn X, E; nhim v c th, m bo n sng ng
ngy N v gi G. Gn nh khng c iu kin hp chung, tt c nh tuy b

dn p theo ngn ng thng tin m cng vic din ra n nh trao i, bn

bc trc tip. Trong ba ngy 27, 28, 29 thng 12, B t lnh chin dch chng
ti t hi hp n mng vui, v lin tip nhn c cc thng tin khp vi k
hoch chung. Cc on xe t ch b i, ch go, n theo ng 14, ng
311, ng 2, hi h chy v hng Phc Long. L on cng binh 25 bo
m cho hng trm xe, pho vt qua sng B ti bn Tr Thanh an ton.
Ngoi lng thc cho b i, Qun on cng vi cc anh lnh o tnh u
Bnh Phc lo huy ng v vn chuyn hn 40 tn lng thc t B p,
Sui Minh v a im tp kt cp nhm n nh i sng nhn dn khi s
tn lnh khi th x v tr li th x sau khi c gii phng.
n 22 gi ngy 30 thng 1, s ch huy qun on nhn bo co ca cc
n v vo n v tr quy nh hnh thnh th trn mi, chia ct Phc Bnh
vi Phc Long, khng ch ng khng, sn sng nh qun vin, vy p
qun ch tiu khu Phc Long: Trung on 165 ng chn ng-nam v
ty-nam chi khu Phc Bnh; Trung on 141 t ng Xoi c ng bng t
theo ng s 2 ln ng chn bc Phc Bnh v p Nhn Ho, ty-bc
Phc Bnh, Trung on 27 (s on 3) t B ng c ng bng t theo
ng 14, ng 311 vo ng chn ng 309 - Thc M; Trung on 16
(thiu) t Ty Ninh cp tc hnh qun v ng chn b bc sng B lm
nhim v hp vy, tin cng ch t hng bc th x; tiu on 208 a
phng Phc Long ng chn Phc Lc; Trung on 2 tch khi i hnh
S on 9 c ng v Phc Long lm lc lng d b chin dch. Mt b
phn s ch huy S on 7 li cn c Phc Sang, v Trung on 209 bc
Phc Vnh vn sinh hot bnh thng, tip tc lin lc bng v tuyn in
theo ng gi v tn s quy nh lm nhim v va nghi binh, va ch
ng tin cng ch, thc hin ko cng, km chn ch, h tr cho mt trn
Phc Long.
Rng sng 12-12-1974, theo k hoch chung cc n v n sng tin cng chi
khu qun s Phc Bnh, pho kch tiu khu Phc Long. Ln u tin lc
lng n tr y khng nhng nghe m cn nhn thy ting n ca ng c
xe tng, ca n pho 130 ly khin qun ch cng khip m. V nhn hip
ng khng ng thi gian, nn tiu on 79 c cng cha ng thi t chc
tin cng ni B R; hng th yu, Trung on 271 (s on 3) cha t
chc tin cng c Thc M.
Trn hng ch yu, ngay t pht ban u cng c trc trc, cha thc hin
c ng lot tin cng. Trung on 165, lc lng ch cng nh chim chi
khu Phc Bnh, b pho ch t ng-nam th x v ni B R bn chn,
mi tin cng hng ng-nam gp kh khn, phi nh t hng ty-bc
xung. Mi chiu 31 thng 12 ta mi chim c Phc Bnh, v vp phi sc

chng tr quyt lit ca tiu on 1, chin on 7 (s on 5) t chn ni B

R phn kch xung sn bay, gii to cho Phc Bnh ang b ta bao vy tin
cng. n chiu ngy 1-1-1975 ta hon thnh nhim v nh chim chi khu
Phc Bnh, im cao B R.
Nhn c tin vui ny, ti in xung Trung on 165, tiu on 79 c cng:
Chc mng cc ng ch lp chin cng mi cho mng ngy Tt dng
lch - ngy u thng u ca nm 1975 (1-1-1975).
Nh vy l hai trong ba v tr trong th trn phng ng chn king ca ch
b chn, ton b cnh ca thp pha ng-nam v ty-bc tiu khu Phc Long
b ta ph v; phm vi phng th ca khu vc Phc Long b co li, ch cn
cha y hai ki-l-mt vung. Ta hon thnh nhim v bc mt tng i
nhanh gn.
Thc hin mnh lnh chin u bc hai ca B t lnh Qun on, ngay m
ngy 1-1-1975, cc n v nhanh chng di chuyn vo a im quy nh hnh
thnh th trn tin cng th x trc gi G: Trung on 165 t ng ba T Hin
1 tin cng theo hng nam; trung on 141 t ty Sui Dung tin cng theo
hng ty H Long Thu; Trung on 271 (s on 3) t nam ng ba T Hin
2, tin cng t hng ng; Trung on 201 (s on 3) c ng ln hng
ty-bc sn sng bc vo chin u khi c lnh; Trung on 16 (thiu) vn
m nhn nhim v b bc sng B - cu c Nhung.
Tiu khu Phc Long b t trong tm sng bn thng ca nm Trung on:
165, 141, 201, 271 v Trung on 16.
i hnh binh chng hnh thnh v hon chnh ym tr trn nh: bc
Phc Bnh c trn a pho 105 ly (su khu) v 85 ly (bn khu); ty th x
c trn a ci 160 ly (ba khu); pha ng-bc c trn a pho 130 ly (su
khu). Hai tiu on pho cao x 37 v 57 ly ng t cu Sui Dung n ng
ba T Hin 1; 10 xe tng, mt tiu on cng binh ng trn ng 310 (bc
cu Sui Dung n ng ba T Hin l).
Chng ti u yn tm vi th trn c hnh thnh.
Ring ti t cho n trc gi n sng m u cuc tin cng bc hai gn
nh khng chp mt! Phn v nim vui ca trn nh thng m u n ng
dp thi gian i cht on ng nm 1974, bc vo u mt ca nm
1975, ci nm m gi ny cuc hp B Chnh tr m rng xc nh l nm th
nht trong k hoch hai nm gii phng hon ton min Nam.
Chc chn t y s c nhiu chuyn bin theo chiu i ln.
Trn chin trng k n lc ta tnh c ci thi im kt thc c th.
Nim vui ca trn thng trc lm iu kin khng th thiu ca trn thng
sau. Mi qua 20 ngy ra qun m u ma kh 1974-1975 m ta chc
thng mt tuyn phng th chin lc quan trng ca ch trn ng 14 t

B ng n ng Xoi. Cn c chin lc pha sau ca ng Nam B c

hon chnh thm, rng n st Chn Thnh v pha ty, n st ng 16 Tn Uyn v pha nam, by gi xe ta c th i t H Ni vo n tn ng
Xoi. Gi y, chng cn xa na, th x Phc Long c gii phng, khu cn
c cng hon chnh, to mt th ng vng cho chng ta tin xung vng ven
, vo Si Gn.
Nhng con ng i tip y tr thnh hin thc cng chng phng phiu cht
no! Phi gn mt ngy ta mi lm ch c Phc Bnh l do ch phn
kch, d kin m ca pha ng- nam b pho ch bn chn, lc lng tin
cng phi chuyn, dn sang hng ty-bc. S c tuy nh, ta nhanh chng
khc phc, nhng qua cho thy, khi ta nh vo trung tm phng th ca
chng din bin cng tr nn phc tp. Sau khi mt Phc Bnh, B R th
chn king b ph, ch vi v lp s ch huy nh tiu khu ng tri L Li
v iu qun tp trung ngn chn ta hng nam l hng duy nht ta c th
tin cng bng xe tng vo th x.
Qun on quyt nh pha ty v ty-nam th x lm hng ch yu l hon
ton chnh xc. V y ch l khu gia binh v khu dn c bun bn, ch b
tr s si. t ph t hng ny, ta c iu kin pht trin nhanh sang khu bc
l khu qun s, khu ng l khu hnh chnh - nh dp hai ci u ny, s rung
chuyn ton b. Lc lng s dng gm Trung on 165 v Trung on 141
(s on 7). Nh vy l yn tm. Nhng lm sao m lng ht c s t
bin!
Sau khi trao i vi cc ng ch trong s ch huy nh chin dch nhng suy
ngh trn, ti in nhc cc n v: Thng li t c trong bc mt l
ng khch l. Nhng khng c ch quan, t mn. T y cuc chin u s
c nhng din bin phc tp, cn phi c quyt tm cao, nhy bn trong x
tr.
Rng sng ngy 2-1-1975, ta m u cuc tin cng vo th x bng sc mnh
ca lc lng pho binh bn chnh xc cc mc tiu qun s trong tiu khu,
kim ch hon ton cc trn a pho ca ch. Sau t pho bn chun b, cc
mi b binh nhanh chng thc su nh chim cc mc tiu c giao. Trn
hng ty-nam, Trung on 165 pht trin thun li, nh chim tri on
Vn Kiu, thu hai khu pho, pht trin v pha H Long Thu. Nhng Trung
on 141 phi chng tr quyt lit vi tiu on 1, chin on 7 (s on 5)
ch khu vc ca m, ch c bn i i vn ng qua Sui Nhung lt vo
bc H Long Thu, b ch chn li khu gia binh. hng ng-nam, Trung
on 271 (s on 3) nh chim ng ba T Hin, pht trin v bi xe
ng-nam th x.
ng nh phn on ca qun on trc khi vo trn, ch phn ng quyt

lit khi b i phng tin cng. Lc ny c quan Tng Tham mu qun i

ngu v bn ch huy qun on 3 nhn ra nguy c Phc Long c th b
mt, tm cch cu nguy. Trc ht l cho khng qun h tr. Ngay ngy 2
thng 1 ngy ta m mn bc hai cuc tin cng, ch cho 53 ln/ chic
my bay F5 v my bay A37 nm bom, bn ph xung trn a ta, gy cho ta
nhng kh khn nht nh. Nhng lc lng pho cao x ta nh tr c hiu
qu, my bay ch phi vt ln cao. Mt khu i pho 37 ca ta chin u
dng cm, hy sinh ng ba Phc Lc, c nhn dn chn ct, lp miu
th sau khi Phc Long c gii phng.
Tc tin cng b chm li! Va nn nng nhng ch thong qua, nhng
cho s cm thng - v chng ti hiu rt r, l do cc n v lm nhim v trn
hng ch yu thc s thm mt sau 20 ngy chin u lin tc, k t trn m
u chin dch, dit chi khu qun s B ng (14-12-1974), qun s v kh
cha kp b sung sau mt ngy chin cng thng.
Chiu xung, ting sng tha dn, khng gian tr li yn tnh. Mt mt ti
in xung ng vin, mt khc nhc cc n v phi gp rt cng c lc
lng tip tc chin u; ng thi lnh cho Trung on 201 (s on 3)
hnh qun n tng cng cho hng tin cng ca Trung on 141.
Trong hai ngy 3 v 4 thng 1, ta tip tc tin cng. Pho chin dch bn mnh
lit v chnh xc (1) cc mc tiu trong th x cc trung on 141, 165 c xe
tng dn u m c nhiu mi tin cng, pht trin nh chim c mt s
khu vc trong th x.
Tht bi trong m mu chin on 8 (s on 5) xung th x ngy 3 thng
1 do lc lng pho cao x ca ta nh tr c hiu qu, ngy 4 thng 1 ch
cho khng qun tng cng nm bom, bn ph d di xung trn a, buc ta
phi dng li o cng s, chn chnh i hnh. Tip khong 10 gi
cng ngy ch li cho my bay ln thng hai i i thuc l on 81 bit
kch d xung ng-bc th x, gn to th chnh, b ta dit mt phn ba, tnh
hnh li c thm phc tp mi. Vn pha nam, ty-nam, sau khi mt Phc
Bnh, B R, tn qun ch dn v cng vi lc lng ti ch H Long Thu
chng tr ta quyt lit, c thm lc lng khng qun ch h tr. Hai trung
on 141, 165 b ch chn li, thng vong tng ln phi dng li. Trc tnh
hung , cc ng ch ch huy hng ny xin c ngh cng c, chun
b theo phng chm nh chc tin chc.
Nhn c in bo co, ti sng ngi. Rt thng cm vi kh khn ca
hng ny, qun s b tiu hao, v kh cha kp b sung. Nhng ngh lc ny
l khng th c, khng th my mc nh chc tin chc v ch c cho ta
ngh u! Ta chim c hai phn ba th x, ch cn li ang co cm, bn
ch huy u s ang hi thc qun lnh t th do bn b nhng ai rt b

nhim v.
Ngh vy, ti gi in trao i vi anh Ba V, ph t lnh v anh Hong
Ngha Khnh tham mu trng hng ch yu ca trn nh: cn cn nhc,
nu mt mi, qun s, v kh gim (2), s tng thm. Ngh lc ny l khng c
li, ch c thi gian tng vin, phn kch ly li v tr mt, trn nh s b
ko di, din bin tnh hung cng phc tp thm.
m v khuya, ng dy thng sut, ti tranh th trao i tip vi anh Ba
V: ng l ta ang kh khn nhng ch l kh khn cc b. Li th vn
thuc v ta. Ti va in cho anh Su Hng t lnh s on 3 hng ngnam, c bit trung on 271 pht trin ti ng ba ch th x, c iu kin
h tr cho hng H Long Thu. Cn ng vin cc n v bn gng sc,
Qun on s a Trung on 2 (s on 9) vo chin u.
Do thc c trch nhim i vi trn nh mang tm vc chin lc, ch
qua in thoi vi t b dn p m chng ti vn hiu c nhau, nhanh
chng thng nht cc bin php tnh th, khng cuc chin u dng li, s
mt thi c. Anh Ba V, anh Hong Ngha Khnh lo xc li i hnh chin
u ti ch ; ti v cc anh Ba Vinh, ph t lnh, anh T Thanh, ch nhim
chnh tr lo vic chun b cho Trung on 2 (s on 9) bc vo chin u;
ng thi iu chnh cuc chin u hip ng ngy hm sau trn cc hng.
Ngy 5 thng 1, s thng li ca ch, ca tinh thn trch nhim v quyt tm
chin u ca nhng ngi trong cuc c th hin bng hnh ng thc
t. Cuc tin cng ca cc lc lng tham chin t hiu qu r rt, dn qun
ch vo mt im hp hng ng-bc th x.
m xung, mt m nhn nhp khc thng. Tt c cc hng, cc mi u
tt bt chun b. Cn chng ti nhng ngi chu trch nhim cao nht ca
trn nh th tp trung vo vic theo di, iu hnh vic a Trung on 2 (s
on 9) cng vi 10 xe tng phi vo v tr tp kt chin u cng ngay trong
m, khng th chm. V B t lnh Qun on thng nht: Quyt nh dt
im trn nh chim th x Phc Long vo ngy 6-1-1975. Cn gi pht dt
im c th l ty thuc vo s t chc v hip ng chin u gia cc lc
lng, phn chia nhim v, ng tin qun. Bi lc lng nh chim th x
gm bn trung on, vi nhiu lc lng binh chng h tr, cn phi c mt
k hoch hip ng tht n khp, c th.
Mt vic khc cng c nm li v bn tip song song vi k hoch tin
cng qun s. Chng ti phi cng vi tnh u Bnh Phc lm k hoch t
chc gin dn ra khi th x trong thi gian ta lm ch, phng ch phn
ng theo kiu khng n th p , cho khng qun n bn ph hu dit.
Ta c 40 tn lng thc huy ng t trc, khi gii phng th x s huy
ng cc kho d tr ca ch (3) c s lng cung cp cho hn bn vn

dn sng trong nhng ngy tm s tn phng ch tn st.

V cng theo ch o ca Min, chng ti cn phi chun b lng thuc n v
t chc lc lng lm nhim v tiu hu n bt, l ct, hm ngm, tr lnh,
dinh th, tr s, k c nh ca trn cc ng ph, phng ch ti chim.
V vy th x sau khi ht ch, vn m m ting bc ph n d di, li mt
th x tan hoang sau t tiu th . Vi nm sau khi min Nam hon ton gii
phng, c dp thm li, gp cc ng ch lnh do th x v huyn Phc Long
trong nim vui ti ng, chuyn hn huyn, nhng ai cng thy tic. Gi
ngy khng ph th by gi ta c mt th x nh xinh vi nhng du tch
lch s kh qun, s l mt t im du lch hp dn.
Xin c tr li chuyn ang k cng bn c.
Vo lc 2 gi 30 pht ngy 6 thng 1, s ch huy tin phng qun on nhn
c in bo co ca Trung on 2 (s on 9): trin khai xong vic
chim lnh v tr xut pht tin cng theo quy nh.
Tt c chng ti nh nhm th pho.
Ngy 6-1-1975!
Gi pht mong i n. Chc thng nhng vn hi hp trong mi chng ti
s ch huy tin phng chin dch. M sng, kim ng h ch 5 gi 30 pht,
ta ng lot n sng tin cng theo k hoch c chun b trong iu kin
khn trng, c iu chnh trong hai m ngy 4 v 5 y cng thng.
ch rt chy v pha bc, b pho binh v b binh ta nh ht tr li buc
chng phi quay v th x tm cch chng tr trong trng thi s ng l s
quan u th mt ba l go sy, tht hp, a bn v mt mnh bn vng
Kin c tho chy khi b dn vo bc ng cng.
Trn ng nh vo so huyt cui cng ca tnh Phc Long, ngay t gi
u n sng, Trung on 165 khng pht trin c v b ch ngn chn;
Trung on 141 c xe tng dn u cng phi vt v trong t chc tin cng
tiu dit i i bit kch d phn kch.
7 gi 30 pht Qun on quyt nh a Trung on 2 (s on 9) bc vo
chin u hng ty th x phi mt nhiu thi gian. Va dng bc ph kt
hp vi dng dao, ko ct ro, dng vn g, bao ti b i vt qua
nhiu lp ro km gai, n 9 gi mi nh chim c khu kt nc, trung
tm tuyn m tn binh, ty cnh st, trn a pho. Mt s phi hp khng hn
nhng rt p gia i i 7 Trung on 2 (s on 9) v i i 7 Trung on
141 (s on 7) trong nh chim dinh tnh trng; chin s Nguyn Vn
Hoan ca i i 7, Trung on 141 cm c Quyt chin quyt thng ln
nc nh tnh trng Phc Long vo lc 10 gi 30 pht.
T y cuc tin cng c thm ngun c v mnh m. Cc n v phi hp
chin u nhp nhng n khp. n chiu ngy 6 thng 1, Trung on 2 (s

on 9) m nhim mi tin cng t pha nam ln phi hp cng Trung on

165 (s on 7) t pha bc nh xung, hp im tin cng hm ngm s ch
huy trung tm hnh qun - v tr c th cui cng ca tiu khu, cng l v tr
cui cng ca qun n tr thuc tiu khu Phc Long b tiu dit.
Mi chn gi ngy 6-1-1975, th x Phc Long hon ton gii phng, cng
l thi im kt thc thng li t ba chin dch ng 14 - Phc Long.
Chin thng ng 14 - Phc Long chng nhng to ra mt a bn chin
lc, ta c thm mt vng gii phng rng ln, hon chnh m cn gp phn
lm thay i ng k tng quan v th trn ti chin trng ng Nam B.
Ta tiu dit mt tiu khu ca qun on 3 ngu, b gy c mt mt xch
trong tuyn phng th Si Gn ca ch, lm cho hng ty bc Si Gn tr
thnh mng yu, uy hip trc tip pha ng ng 13, lm suy yu h thng
phng th ca ch trn hng bc Si Gn.
Chin thng ng 14 - Phc Long c ngha nh mt trn trinh st chin
lc. Qua s kin Phc Long ta hiu ch hn. Qun ngu Si Gn khng
kh nng i ph cng mt lc vi nhiu hng tin cng ca ta; khng c
kh nng chim li mt th x b nh chim (4). Cn M, khng d can thip
tr li min Nam bng bt c hnh thc no cu ngu.
Ly v kh ch nh ch c thc hin c hiu qu nht trong chin dch
ny. Vi 3.125 sng cc loi, c bit l trn mt vn vin n pho 105, 155
ly thu c Phc Long, ci vn tch lu u tin rt quan trng cho chin
trng ng Nam B, p ng c mt phn yu cu cp thit cho cc
nhim v tip sau; gp phn gim bt kh khn chung lc .
Sau ny c bit tin chin thng ca b i min ng Nam B trong chin
dch ng 14 - Phc Long bay vo phng hp B Chnh tr v Qun u
Trung ng, c B Tng Tham mu tng hp v din bin t mt ca ma
kh 1974 - 1975 bo co trong phin hp B Chnh tr ngy hm sau (7
thng 1), trong nh gi Chin thng Phc Long l mt nhn t mi
cho php nhn xa v trin vng thc hin k hoch tc chin chin lc. Sang
t hai, ta c kh nng gii phng tng khu vc ln hn (5).
Sau chin thng, ti tranh th vo th x, c dp trc tip xem xt h thng
phng th ca ch rt kinh nghim cho cc trn tip sau; thm nhng ni
ct ngha thm v sao xy ra nhng trn nh c lit nh H Long
Thu, dinh tnh trng.
Sau gii phng Phc Long, n v c lnh ngh ngi, cng c tin hnh tt
vic rt kinh nghim, sn sng nhn nhim v mi. Cng thi gian ny cc
anh trong B t lnh B3 (Ty Nguyn) c ngi vo gp Qun on trao
i kinh nghim trn tin cng th x Phc Long; ng thi ng tham kho
kin trong ny v ch trng tin cng gii phng Gia Ngha.

Sau khi lm vic vi cc b phn chuyn mn ca qun on, ti lm vic

thm vi cc ng ch B3 v mt s vn t chc iu hnh ch huy chin
dch ni chung, trn tin cng th x Phc Long ni ring. V ch trng tin
cng gii phng Gia Ngha, ti ni:
- y l suy ngh ca c nhn mnh dn trao i, ch khng i din cho tp
th Qun on, cng khng th i din cho Min. B2 c nhiu kh khn
nhng gii phng th x Phc Long to hn th x Gia Ngha. Cc ng ch
B3 ngoi c thun li hn chng ti, gn tuyn vn chuyn chin lc ng Trng Sn, c iu kin tin cng gii phng th x Bun Ma
Thut.
Trc khi ln ng, ng ch Hiu, trng phng tc chin Qun on c
c ra B3 truyn t mt s kinh nghim bc u rt ra sau chin dch ng
14 - Phc Long, ti cn dn thm:
- ng ch ra ngoi ni r kin ca ring ti: B3 nn t chc tin cng
Bun M Thut, nh th mi ng tm.

Ch thch:

(1) i k thut ca ta bt c tin ch ku la: Vit cng t c

i tc x trn ni B R hay sao m chng bn chnh xc th?. ng l sau
khi chim im cao ni B R ngy 1 thng 1, pho binh ta t i quan
st v o c ly, iu chnh, hng dn cc trn a pho ca khu vc Phc
Long bn ym tr hiu qu cho b binh tin cng.
(2) C i i b binh ch cn 5-7 tay sng.
(3) Sau khi gii phng th x, ta thu c ca ch 60 tn nng tng s ln
100 tn.
(4) Ngy 3-1-1975, Nguyn Vn Thiu triu tp cuc hp c bit ca ni cc
nh gi tinh hnh. Y ra lnh treo gii thng 3,2 triu cho qun lnh t th
Phc Long. Khi Phc Long tht th, Thiu t h ho Kin quyt ly li
Phc Long sm c thay bng li ku gi dnh ba ngy truy iu cu
nguyn cho Phc Long.
(5) i tng Hong Vn Thi, Nhng nm thng quyt nh, Nh xut bn
Qun i nhn dn, H Ni, 1990, tr. 168, 169.

Chng 20

M cnh ca thp tin vo Si Gn.

Trc khi vo chuyn chnh, chng ti cn phi qua mt bc m. l

nhim v m rng hnh lang, chun b a bn to th trn cho cc n v ch
lc khc cng tin cng nh chim Si Gn - Gia nh theo nh hng ca
k hoch gii phng min Nam trong hai nm ca B Chnh tr v cng l
thc hin k hoch chin lc ca B Tng t lnh nhm c th ho thc hin
k hoch hai nm.
Theo mnh lnh ca B Tng Tham mu v B ch huy Min, Qun on 4 c
nhim v chun b a bn trn hai hng ng-bc v ty-bc Si Gn. Th l
mt ln na Qun on li tc chin phn tn thnh nhiu lc lng. Nhng
khng c cch no khc. Lc ny hng ty-bc - l Du Ting; hng
ng bc - l nh Qun. y l hai mc tiu u cn phi nh to
iu kin cho ta p st Si Gn cng gn cng tt, khi th c gp ma ma
cng khng tr ngi lm (1). Hot ng m hnh lang ny cn c tc dng
km chn ch lc qun on 3 ngu, thu ht lc lng d b chin lc ca
chng, to iu kin cho Mt trn Ty Nguyn v cc chin trng khc hot
ng. Mt khc chng ti cng thy nu nh i hnh qun on vo mt
hng lc ny hi lng ph, v sau thng li chin dch ng 14 - Phc
Long, qun ch ng Nam B b ging mt n mnh v tinh thn, mt
thun li cn c khai thc, khng cho ch hi sc. Mt iu na chng ti
cng tnh n, cn phi phn cc l ng, tit kim thi gian, cng mt lc ta
gii quyt c hai mc tiu, cng l yu cu cn phi thc hin trong bi
cnh cuc chin u ca chng ta ang i vo giai on nc rt - dn dp v
khn trng.
thc nh th, B t lnh v ng u Qun on hp quyt nh:
- Hng bc, ty - bc do ti ph trch, lc lng m nhim gm c S on
9, Trung on 16, mt tiu on tng, hai tiu on pho cao x, nh chim
chi khu qun s Du Ting, to bn p tin cng Si Gn t hng ty, ty bc, ng thi m rng vng gii phng v pha ty sng Si Gn t Bn Ci
n ng 26, h tr v phi hp vi S on 5 ang hot ng hng Bn
Cu, c Hu.
- Hng ng-bc do Ph t lnh Bi Ct V (c s ch huy nh i cng gip
vic), lc lng m nhim l S on 7, mt b phn S on 341 (2) phi
hp vi lc lng v trang Qun khu 7, Qun khu 6 nh chim chi khu qun
s nh Qun, gii phng ng 20, tnh Lm ng, m hnh lang v bn p
tin cng trn hng bc, ng-bc Si Gn.
S phn cng nhim v tht hp l. Anh Ba V ln ng mang theo ci ho
hc, bi h, s da dit t bn trong. Sau 27 nm anh li tr v chin trng c
vi bao k nim, su m nht l trn La Ng i thng m anh gp phn.

Tuy cng trong B t lnh k t ngy thnh lp Qun on (20-7-1974) nhng

chng ti c nh v chng Ngu, ch gp nhau khi trn chin u kt thc v
li xa nhau khi nhim v mi c giao. Lc anh ln B ng, ti li ng
Xoi khi ti ngc B ng lo trn nh m u, anh v Phc Vnh lo vic
vy lng ng Xoi, t chc v ch huy th trn nghi binh c B t lnh
Qun on thng nht. Trong trn tin cng th x Phc Long anh mt
hng, ti mt hng, mi x tr tnh hung u qua h thng thng tin, th
m vn hiu nhau, cng nhau cng tc trn tnh ng ch v li ch chung, t
hiu qu c th - kt thc thng li gin gi chin dch ng 14 - Phc
Long.
Mt bui chiu p tri, ti mt a im gn ng Xoi mi c gii phng
ti tin chn anh ln ng v hng ng-bc. Nm cht tay anh ti chc:
- Anh Ba ln ng gp nhiu may mn khi gp li cnh c ngi xa.
Khi lc lng m nhim hng ng-bc ln ng ti thy phn hng, t
tin v S on 7 lm lc lng ch cng dy dn chin u qua nhng trn
thng chin dch Nguyn Hu, m nh cao l thit lp trn a cht chn kt
hp v vn ng tin cng khu vc Tu trn quc l 13, lp cng
xng ng ng Xoi, Phc Long. Anh Ba V, con ngi ca lch s vng
nay tr li chc chn s kt hp c ci truyn thng hm qua v hm nay
trong iu hnh ch huy trn nh.
Ngy 12-3- 1975, ti gi in ngn ng vin S on 7 nh tt, thi ua vi
Du Ting, khng c i hnh vn cc, phi nm chc tinh thn tha
thng v khng qun thng bo tin vui Mt trn Ty Nguyn thng to, ta
gii phng hon ton th x Bun Ma Thut.
Ngy 20-3-1975, sau bn ngy chin u lin tc, S on 7 gii phng
hon ton chi khu qun s nh Qun.
Mt trong nhng ca ng kin c ca ch a u qun on 3, pha ngbc Si Gn b ph. on cui cng ca hnh lang chin lc c m di
50 ki-l-mt, cho mt vi s on ca ta vng vy tin v mc tiu cui
cng.
Xin c tr li cnh qun hng bc, ty-bc Si Gn m ti c phn cng
iu hnh. Nu nhn trn bn , ta d thy lc hng ny c cc cn c
ch l th x An Lc, chi khu qun s Chn Thnh v Du Ting u l
nhng mc tiu cn phi nh chim, v n l nhng vt cn ngn ta lp a
bn p st Si Gn. Nhng B ch huy Min v B t lnh Qun on sau khi
phn tch quyt nh chn Du Ting l mc tiu ch yu cn tin cng
trc trong dt hai chin dch hot ng to th ma kh 1974-1975.
Du Ting i vi ti v S on 9 tr nn thn quen, gn b t lu. Rng cao
su Du Ting tr thnh rng che b i, rng vy qun th; nhng tn

lng 8, lng 10, lng 12, lng 14 l nhng a danh m bc chng ti

nhng ngy u nh M, khin chng ti nhc nhi mi khi nhn v pha
chi khu, thy ch vn cn ; chng km kp khng ch, khng b nhn dn
trong cc p chin lc.
Du Ting nhiu ln ghi trong k hoch tc chin ca chng ti. Ngay sau
khi kt thc chin dch Phc Long - ng Xoi thng 6 nm 1965, anh
Thanh lnh cho S on m tip chin dch Du Ting, kt hp nh vin,
tha thng pht trin xung Bn Ct, Bnh Dng h tr nhn dn th ni
dy nh bi chin lc chin tranh c bit ca quc M.
V by gi l ln th ba, Du Ting li c chn lm mc tiu tin cng. V
Du Ting (ch khng phi An Lc, Chn Thnh) c v tr quan trng c bit
c v chin dch, chin lc trong cuc tng tin cng v ni dy, thc hin k
hoch hai nm gii phng hon ton min Nam. Du Ting nm gia ba tnh
Ty Ninh, Bnh Dng, Bnh Long c gii quyt, ta c mt bn p rt
quan trng c th a nhng binh on ln t pha bc theo hai ng 14 v
13 p st tuyn phng th c bn ca ch, tin nh Si Gn t pha ty-bc.
Du Ting c gii quyt s uy hip trc tip Chn Thnh, An Lc, cng y
cc cn c qun s ch yu ny ri vo th b c lp, buc phi rt b; ng
thi h tr cho hng Ty Ninh.
S mong i t lu nay c thc hin trong bi cnh tin cng gii phng,
ch khng nh trc ch l thc hin nh im dit vin, ta vn thng nhng
cha gii phng c t ai. Tin cng Du Ting thng li, lm chuyn bin
mnh m th v lc ca ta hng ty-bc Si Gn. Chng ti phn khi,
khc phc mi kh khn hon thnh tt cng tc chun b v thc tht
r v ngha ca cng vic mnh ang lm v sp lm.
Bit hot ng ca Qun on 4 lc ny l nm trong k hoch phi hp vi
mt trn ng bng sng Cu Long, vi hng ty-nam Si Gn v vi cc
chin trng Qun khu 6, Ty Nguyn, ng bng Khu 5, Tha Thin, Qung
Tr, trong khun kh cuc tin cng chin lc nm 1975 c B Chnh
tr, Qun u Trung ng ph chun, c Qun u v B ch huy Min vch
k hoch trin khai c th trn chin trng B2. Nhng khng bit ngy gi,
hng phi hp c th, v lc ny gi b mt qun s l yu cu ti thng (3).
Ngy 11 thng 3, c tin cc n v trn mt trn Ty Nguyn hon thnh
nh chim mc tiu cui cng trong th x Bun Ma Thut, th tt c chng
ti vui mng khn xit; v ti ni vi anh em trong s ch huy c bn ang b
u vo nhim v: Bun Ma Thut tht th, th nhiu chuyn s xy ra.
Tht l mt k hoch hot ng phi hp tuyt p. Thng li Bun Ma Thut
bay v nh mt lung gi mi tip thm cho chng ti lng tin v s phn
chn qu gi! Cng t y chng ti cng thc r hn, mnh m v nghim

tc hn v vic lm ca mnh. Phi gn vi ci chung, h tr cho cc chin

trng, trc ht l cho chin trng Ty Nguyn ginh thng li hon ton.
Ngy 12-8-1975 cuc tin cng trn hng ty- bc bt u. Vi thc y
trch nhim nh trnh by trn y, vi s chun b k, li mt chin
trng, mt mc tiu quen thuc v tinh thn chin thng ca chin dch
ng 14 - Phc Long c v, chiu 12 thng 3, S on 9 cng lc lng v
trang v nhn dn a phng hon thnh gii phng qun l v chi khu
Du Ting.
Cng vi sc tin cng ca ta nhiu ni, vic mt Du Ting l sc p cng
c uy lc trc tip, buc qun on 8 ngu phi quyt nh rt b th x An
Lc. Tha thng, chng ti dn sc gm S on 9 v Trung on 273 (s
on 341), cng cc lc lng binh chng ym tr, c bn khu pho 130 ly
ym tr, m cuc tin cng binh chng hp thnh. Nhng phi qua chn ngy
chin u lin tc mi gii phng c chi khu qun s Chn Thnh, trong
khi chi khu Du Ting mnh hn, ta ch cn c 58 ting l dt im. R rng
c th mnh nhng lc lng s dng cha tt, nht l li ch quan xem
thng ch, n gin trong cng tc chun b chin u, rt c th dn ti
khng hon thnh nhim v hoc hon thnh vi gi phi tr.
Ch trong thi gian ngn, Qun on 4 s dng thch hp, c k hoch tin
cng c th, bit phi hp cht ch vi lc lng v trang a phng, tranh
th li th chung trn ton chin trng, nht l sau khi th x Bun Ma Thut
c gii phng, tin cng dn dp, lin tc hon thnh nhim v tc chn
to th, nh chim Du Ting, Chn Thnh, nh Qun trn hai hng tybc v ng-bc Si Gn, m ra cc hnh lang c ng lc lng v vn
chuyn vt cht, k thut quy m ln vo chin trng trng im ng Nam
B, to bn p trn nhng hng quan trng nht, chun b trc a bn tp
kt cho mnh v cho cc n v bn vi quyt tm thc hin Tng cng kch,
tng khi ngha trong thi gian sm nht, tt nht l trong thng 4, khng th
chm (4).
***
Gii phng chi khu Du Ting, nhim v c bn c giao mt trn pha
bc, ty-bc Si Gn hon thnh, Qun on 4 c lnh ca B ch huy
Min lt cnh sang hng ng Si Gn, thc hin mt yu cu chin lc
nhanh chng tp trung lc lng pha ng, nh chim nhng mc tiu quan
trng, thc hin bao vy c lp Si Gn t B Ra, Vng Tu; sn sng qu
m ch lc tht mnh, lc thi c xut hin, lp tc nh thng. vo Si
Gn (5). i hnh ca qun on tht gn nh, ch c cc thnh vin trong B
t lnh, s ch huy c bn ca qun on v mt s n v trc thuc. V anh
Ba V, ph t lnh v S on 7 sang bn t thng 2, lm nhim v gii

phng chi khu qun s nh Qun, pht trin ln Bo Lc, Lt.

T y c cu t chc Qun on c s iu chnh. S on 9 tm thi tch
khi i hnh Qun on tng thm lc lng cho on 232 nhanh chng
thc hin nhim v chia ct v bao vy chin lc trn hng ty - nam, p st
Si Gn, trit hn ng 4, c lp Si Gn vi ng bng sng Cu Long (6).
Ngoi S on 7, Qun on c b sung s on 341, s on 6 (thiu) ca
Qun khu 7, Trung on 95 ca Qun khu 5.
Chng ti n a im d nh t s ch huy c bn ca Qun on ngnam cu La Ng vo mt bui chiu nng p thi tit nh ma thu ngoi Bc,
bu tri xanh trong khng mt gn my, cng hin r cnh vt ni y tht
ngon mc nh mt bc tranh thin nhin sinh ng. Ni i, ng s, sng
ngi, thn p, th trn gn quyn vo nhau sao m hi ho n th, sung tc
n th. Nu ta c rng c Ph Th, th y c rng chui. Chui mc
khp ni, leo ln c cc trin ni hai bn ng, xanh cy tt qu.
Ngy 2-4-1975, anh Trn Vn Tr, t lnh B ch huy Min xung s ch huy
Qun khu 7 t bn b sng ng Nai thuc khu vc Vnh An giao nhim v
cho Qun on 4, Qun khu 7 phi hp thc hin nhim v tin cng th x
Xun Lc. Hm c mt y thnh phn c triu tp: Anh Nguyn
Nh (Nm Ch) b th Khu u Khu 7, Su Trung, Thng v Khu u, ng
Ngc S, ph t lnh Qun khu kim t lnh S on 6, Trn Vn Trn, t
lnh S on 341, ti v anh Ba V trong B t lnh Qun on 4. Giy pht
gp g trong lc tnh hnh ang khn trng nh th ny tht l qu him,
nim vui c th sc, pht ngh gii lao li th chuyn ni vi nhau, hi
han, trao i. Anh Nm Ch ngi nh gy nhng nt mt rng r, phn chn.
Cu chuyn anh trao i vi anh Tr (nghe sao m cm phc cha ng m
c chy bng by lu b dn nn) cng thm thi thc chng ti phi rng
sc hn na. Anh ni vi anh Tr: Tnh hnh phn khi qu! Ti nng rut
mong v thm Si Gn sm, thm xm ngho Tn nh, ni ta t c quan
b mt v cng b mt thm vy bt ti .
Gia ti v anh Trn Vn Tr c quan h gn b qua mi nm chin u. Khi
t chn n t min ng t c gp anh. Ngay nhng bui u tin
trong hi ngh tng kt chin dch Bnh Gi cn c M , ti v anh gp
nhau t tng cn phi c b i tp trung, phi c qu m ch lc thc
hin nh ln. Ri chin dch Phc Long - ng Xoi ln th nht, chin
dch Bu Bng - Du Ting, n chin dch Nguyn Hu u cng c mt. Ti
rt tn trng anh khng phi ch v anh l cp trn m cn v anh l mt ng
ch hot ng Nam B t lu, trc cch mng thng Tm 1945, gn b v
trng thnh t mnh t ny, nn cng tin cy vo anh, nghim chnh chp
hnh kin ch o ca anh, lun lun trao i xin kin anh.

Nhng khng bao gi xui chiu; cng c lc trao i, tranh lun khi anh giao
nhim v. Nhng ln ny, trong bui hp giao nhim v vo thi im ang
i vo giai on kt thc cuc chin tranh, cuc trao i, tranh lun c phn
gay gt.
Nhng ngy ny anh tht vt v, tt bt ngc xui, vui v cng vic, lo lng,
trn tr n qun ng, qun n, ngi gy st cng v cng vic. Nay hng
bc, mai hng ty, ri hm sau qua hng ng xem xt tnh hnh, nm
thc tin v trc tip bn bc giao nhim v cho cp di, trao i cc bin
php c th thc hin trong thi im mt ngy bng 20 nm.
Trong bui hp ny, anh l cp trn xung giao nhim v, ti l cp di nhn
nhim v, ch c trch nhim thi hnh; phi tin cng nh chim mt mc
tiu, mt a bn mang ngha chin lc qun s quan trng th cn g phi
bn?
Vy m hm nay trong ci gi pht trn quyt chin chin lc ca qun v
dn ta nh vo so huyt cui cng ca ch bt u nhm hon thnh
cch mng dn tc dn ch min Nam, thc hin thng nht T quc (7),
li c kin tranh lun nh c ci g khng bnh thng?
- Ct S on 9 nhng li giao nhim v tin cng Xun Lc sm, S on 7
ang t Bo Lc pht trin ln Di Linh, Lt, sao khng ch ch lc ca B
vo phi hp cng nh, m bo chc thng?
- Sm hay mun, khi tin cng Xun Lc phi ng thi nh chim Vng
Tu ( phng lnh thu nh b M liu lnh nhy vo bin y thnh bn
p tin hnh phn kch), p st Bin Ho. Thi c n, nh lun s ch huy
qun on 3 ngu.
Anh Tr lng nghe vi s cm thng. Anh ch ti ni tip - mt pht yn lng,
on nh ti khng trao i tip na, anh mi xen vo, va nh nhc nh ch
th va nh ng vin:
- B in vo nhc ti mnh cn ch ng, khng trng ch.
Ti cng ch c mt ngh:
- Min cho Qun on li n sng vo ngy 9 thng 4.
- ng ! - Anh Tr tr li.
Cn mt - nh Xun Lc lc ny l mun, gia lc ch gng li, hy vng
gi c Si Gn, nh trao i. Pht im lng k trn l lc ti kim ch
khng t ra na, v thy c t ra cng khng gii quyt c vn , trong
khi tnh hnh ang i hi phi s dng ngay lc lng hin c kp thi
hnh ng, khng ch i tp trung lc lng ng mi lm n (8).
Nhng kin nu ra trn y khi anh Trn Vn Tr xung giao nhim v cho
Qun on 4 tin cng Xun Lc l nhng suy t trn tr ca nhng hi thc
b dn nn c dp bung ra mong nhn c mt l gii, mt li khuyn

c thm d kin cho p s cn tm, cho mt yu cu va cch mng v khoa

hc - Thn tc, to bo, bt ng, chc thng nh in ca ng ch Tng t
lnh nhc nh ton qun.
Quan h gia chng ti li tr nn gn b hn, li mt ln trn hiu di, di
hiu trn. Chng ti nm cht tay nhau trong tnh cm ng ch, cng chung
trch nhim, cng chc nhau gi sc khe tt, c mt trong chng ng cui
cng, i ti ch cui cng m mi ngi u m c n chy bng trong
cuc i chin u ca mnh.
Anh Tr tm bit chng ti v i gn nh sut m hm kp v li s ch
huy Min, v c tin anh Vn Tin Dng t Ty Nguyn vo n Lc
Ninh chiu ngy 3 thng 4 bn k hoch c th tin cng gii phng thnh
ph Si Gn.
Thi gian qu gp, ch cn nm ngy cho cng tc chun b, phi lm g v
lm nh th no p ng c yu cu thng li ca trn nh. Mt iu ng
lo nu khng ni l ch yu, l S on 7 hin vn ang trn ng t Di
Linh quay tr li vi mt tnh hnh qun s, v kh thiu ht, sc khe cn b,
chin s gim st qua trn vn ng tin cng trn mt on ng di hn
100 ki-l-mt. Lm sao n ni c th bc vo chin u c ngay vi
nhim v nh vo hng ch yu, dit mc tiu ch yu: cn c s on 18
ti th x Xun Lc?
Ngy 3 thng 4, sau khi anh Trn Vn Tr giao nhim v, chng ti tin hnh
hp ng u v B t lnh Qun on. Trong khi trao i nhiu kin nu
ln: nh Xun Lc bng cch no hon thnh nhim v tt nht; nh
chim th x Xun Lc trc hay dit lc lng n cu vin trc; hng
pht trin ca trn dnh, ca cc s on sau khi gii quyt xong Xun Lc,
v.v.
nh cch no cng c nhng phi qun trit yu cu: tiu dit sinh lc
ch v lm ch Xun Lc, phc v nhim v gii phng Si Gn tt nht l
trong thng 4.
T nhn thc trn, ng u v B t lnh Qun on quyt nh, trn c s
nh chc tin chc nhng phi khn trng, to bo s dng mt b phn b
binh, ton b xe tng, pho binh tin cng thng s ch huy tiu khu v s ch
huy s on 18, thc hnh bao vy, chia ct, dit vin, gii phng khu vc th
x.
Tiu dit ch v lm ch c thc hin t cuc tin cng chin lc nm
1972, th tin cng v ni dy cng c coi trng, nht l t sau Hip nh
Paris c k kt.
Vo trn nh Xun Lc hm nay, chng ti d dnh th gian thch ng
quan h vi ng b a phng, nm ch, nm ta, thng nht hp

ng gia tin cng v ni dy.

Trong qu trnh tin hnh chun b chin u, chng ti c bit Xun Lc
v vng ph cn c c s ng t nm 1936, ci ht ging chun b
cc iu kin cng vi ton quc tin hnh cuc Tng khi ngha thng
Tm nm 1945 thnh cng, khng chin 9 nm thng li. Mt trong nhng
ngi con tiu biu ca Xun Lc l anh Xin ngi dn tc Chu Ro, tham
gia cch mng nm 1933 - 1934, vo ng Cng sn ng Dng nm 1936.
Anh l mt trong hai ngi c cng t chc hn 30 thanh nin ngi dn tc
xung Si Gn tham gia nh Php ngay sau ngy 23-9-1945. Anh trng c
i biu Quc hi kho I nm 1946. Thng 3 nm , trn ng ra H Ni d
kho hp u tin th b gic Php bt.
Chng tri gh anh ng sau xe Jeep ko l khp ni, bt anh phi khai bo.
Nhng anh kin quyt mt lng vi ng, vi cch mng, vi nhn dn Xun
Lc qu hng anh. Trc mt bn gic hung c, anh kin quyt:
- Khng u hng Ty. Tao cht ti y.
Xun Lc vn hin ngang kh th, gp phn xng ng ca mnh vo cuc
khng chin chng M. mt vng su, bn b u dy c nhng n bt
ch. Chng cn qut t ph lng mc rung ng, nng ry, ht dn vo
cc p chin lc d b km kp, khng ch. Nhng ng b Xun Lc vn
kin cng tr bm, gy c s trong dn, thnh lp cc chi b ng lm ht
nhn gi vng v pht trin phong tro; lp cc i bit ng ra vo hot ng
trong th x, dit c, ph t, thu thp nm tnh hnh cung cp cho cc n v v
trang nh ch, ph km. n thng 3 nm 1975 ng b Xun Lc lnh
o nhn dn v cc lc lng v trang ca mnh ni dy v lm ch vng ven
th x gm bn p Bo Vinh A, Bo Vinh B, Sui Chn, Bnh Lc ca ng
pha bc th x. c nhn dn ni ngoi th x hng ng, th u chun b
sn sng hng ngn gi la, thc phm, thuc men v hng trm thng phuy
nc (v y vo ma kh him nc) phc v cc lc lng v trang trong
sut qu trnh chin dch.
Nhng vic lm trn y ca ng b, nhn dn v lc lng v trang Xun
Lc, thc s l ngi i trc m ng chun b iu kin v a bn cho
chng ti tin vo mc tiu, trong iu kin thi gian c hn, khng th tin
hnh trinh st thc a theo bi bn, quy trnh. y l s c v thc t m su
sc, lm cho chng ti m lng trc khi bc vo trn quyt chin. Ci thng
li c c Xun Lc khng th thiu vng, tch ri s ng gp ca ng
b, ca qun v dn th x Xun Lc.
Ngy N n!
5 gi 40 pht, sau khi cc trn a pho Qun on ng lot bn ch p cc
mc tiu ch ko di trong mt ting ng h, cc hng, cc mi b binh

tin cng vo cc mc tiu c giao.

T pha ng, Trung on 165 (s on 7) c 8 xe tng dn u tin cng vo
hng ch yu, cn cch cn c s on 18 khong 200 mt, th b ch chng
tr, ba trong s tm xe tng b hng, nn ch chim c mt phn hu c ca
chin on 52 (s on 18). Nhng trn hng th yu, t pha bc Trung
on 266 (s on 341) nh vo th x, nhanh chng thc su nh chim
khu trung tm thng tin, khu cnh st, khu c vn M. B ch phn kch, ta
phi dng li bn ngoi s ch huy tiu khu.
Ti vng ngoi, cc Trung on 270 (s on 341), Trung on 209 (s on
7) nh bi hai tiu on, dit by xe tng ca chin on 43, 48 (s on 18)
t Tn Phong v Ni Th vo cu vin, gii phng p Bo Ton trn ng 1
(ng-nam th x 4 ki-l-mt). khu vc Du Dy, S on 6 dit nm cht
trn on ng t Hng Ngha n o M Bng Con, thu hai khu pho 105
ly, buc chin on 52 phi b Tc Trung ko v gi ng ba Du Dy.
Din bin ngy u ni chung l khch l. Ring trn hng ch yu gp kh
khn, cha t ph c mc tiu, lc lng b tiu hao.
Ngay ti hm , t s ch huy tin phng ca Qun on khu vc ni
Cha Chan, anh Ba V, ph t lnh in sang xin kin ti v vic cho i d
b vo chin u.
Ti thy vic lm ny hi sm, nhng vn chp nhn kin anh, ch nhc l
cn chun b tt hn c v t tng v t chc; gng tp hp kinh nghim (k
c kinh nghim xu, cn trnh) trong ngy, kp thi ph bin cho n v trc
khi bc vo chin u. Mi vic chun b xong trc 4 gi sng khi anh
Ba V in sang bo co.
Mc du trn hng ch yu, S on 7 a lc lng d b (trung on
141) v mt tiu on cao x 37 ly, mt tiu on 57 ly vo chin u, lin
tip t ph t hng bc xung phi hp cng Trung on 165 t hng
ng nh vo cn c s on 18, nhng u b ch phn kch quyt lit k c
cc khu vc th x, nhng mc tiu S on 341 chim ngy 9 thng 4.
Nh vy l ngy 10 v cc ngy tip sau tnh hnh tr nn cng thng. Tuy b
thit hi nng, ch vn da vo cng s v c chi vin, tip tc chng tr ta
mt cch in cung. My bay ch nh ph c lit vo i hnh ta v hu
dit cc mc tiu ca chng mt, trong khi cc S on 6, S on 341
thiu n; S on 7 thiu, cng thiu c qun s v v kh, v bc vo
chin u qu gp cha kp b sung nn mt s v tr chim c nh phi
b.
Mt trn nh gay go quyt lit cha tng gp t trc n nay? T nhn xt
vi mnh nh vy sau ba ngy ta tung lc lng d b vo chin u m tnh
hnh vn cha thy sng sa, tri li cn b tn tht ng k (9).

L ngi chu trch nhim chung v trn nh, ti thc s bn khon, lo lng!
u c c cng ra, phn lo cng B t lnh
Qun on x tr cc tnh hung gay cn xut hin; phn suy ngh tm li ra.
ch quyt gi Xun Lc, v n c v nh chic xoy c cui cng quyt
nh s phn ngu qun, ngu quyn. Tng Uy-en (10) tham mu trng
lc qun M lnh cho qun i ngu Phi gi cho c Xun Lc, mt
Xun Lc l mt Si Gn. C M v ngu cn tnh ton xa hn, phi bo v
Xun Lc bng mi gi, hy vng chn ng c bc tin ca i phng
y, ko di thi gian n ma ma, tm kim mt gii php chnh tr no ,
c c may cu vn c tnh th, trnh khi tht bi hon ton. Vi bn cm
u ngu quyn Si Gn, trc mt cn chm dt tm l tht bi ang lan
nhanh nh mt bnh dch nguy hlm v c M tip tc vin tr nu nh
Xun Lc khng mt.
Chnh v vy m ch dn mt lc lng ln tng ng hai s on b
binh phng gi (11). Cn v pha ta, din bin ca nhng ngy u ra qun
khng tht sun s, c th do cch nh v mt l khng n? Hng tin cng
ch yu t pha ng nh vo cha tht chnh xc, l nh vo im mnh
ca ch? Mun gii phng Xun Lc, c nht thit phi tp trung lc lng
dit ch ti , hay c hng no khc.
Bng chung in thoi ro. Ti vi cm my nghe, cha kp tha, th u dy
bn kia c ting ni, ging trong vang nghe rt r, cha on ra ai?
- Hong Cm phi khng?
- D! Ti Hong Cm - Ti Hong Cm y!
u dy bn kia li tip:
- Ti Dng y, nhn ra cha?
ng ri! Ging anh Dng, anh Vn Tin Dng. Bao nhiu cng thng bin
mt, ti p:
- D! Ti nhn ra ri! Xin chc sc khe Tng Tham mu trng!
Anh hi thm sc khe ti v cc anh trong B t lnh Qun on. Ri anh i
vo nhim v ca Qun on.
- Ti vn nm din bin Xun Lc qua B ch huy Min v bn vi B
ch huy Min v phng hng x tr nhanh chng dt im. Nhn y ti
mun ni r thm. Khi ch dn qun vo c th cu nguy th x Xun
Lc (12), th ta khng cn tp trung lc lng trc tip nh thng vo y
na, m chuyn lc lng nh vo cc n v n phn kch ng chn cha
vng vng ngoi ang thiu cng s v thiu s hp ng cht ch vi nhau;
ng thi dng pho tm xa bn ph v khng ch lin tc ngy m vo sn
bay Bin Ho, khng cho my bay chin u ct cnh.
Ngng mt lt, anh hi:

- Vn nghe y ch, Hong Cm?

- Bo co anh! Ti vn nghe, rt r - Ti p li.
Anh li tip:
- Tnh hnh ang thun li. Cc Qun on 1 v Qun on 3 ca ta t Ty
Nguyn ang hnh qun vo ng Nam B. Qun on 2 ang theo ng 1
ti Nha Trang, Cam Ranh p st Phan Rang. V vy Qun on 4 cn khn
trng t chc lc lng, trin khai thc hin ch th ti va ni, nhanh chng
dt im Xun Lc cng vi cc cnh qun khc tin vo mc tiu cui
cng. Chc sc khe cc ng ch trong B t lnh Qun on! Ti ch tin
vui ca cc ng ch.
Ti ch kp ha Qun on s nghim chnh chp hnh ch th ca Tng tham
mu trng, th c ting t ng nghe xung my in thoi.
Nh c tip thm sc, u c ti bt cng, lng tin c cng c. Cng vi
k c v chin dch bin gii Vit - Trung nm 1950 (gii phng th x Cao
Bng nhng khng nh vo th x, m chn im ng Kh cch Cao Bng
gn 50 ki-l- mt v pha nam tin cng, buc qun n tr Cao Bng phi
rm li); v nhng kinh nghim nh M chin trng ng Nam B t
1965; v cui cng l ch th ca anh Vn Tin Dng, bt dy trong ti cch
nh mi: tp trung lc lng nh chim khu vc ng ba Du Dy v Ni
Th, ng thi uy hip s ch huy tin phng qun on 3 ngu t ti Trng
Bom, nh ch Bin Ho, Trng Bom nng ra phn kch; pho kch khng
ch mnh sn bay Bin Ho, y ch Xun Lc hoang mang bi ri, hn
lon v chng b ct t vi hu phng v b bao vy c lp t nhiu pha,
tha thng tin cng gii phng th x.
Ngy 18 thng 4, Qun on ang bt u trin khai lc lng theo nh mi
th anh Trn Vn Tr xung cng vi Qun on bn bc thay i cch nh.
S hin din ca anh tht ng lc, chng t Qun u v B ch huy Min rt
quan tm n mt trn Xun Lc, thy chng ti ang gp kh khn, xung
tn ni bn cch tho g.
Sau khi nghe ti bo co li ton b k hoch chuyn hng tin cng, anh Tr
nht tr v nhn mnh thm mt s im nhm cng c thm lng tin cho
chng ti. Anh ni:
- nh v mt vo Xun Lc lc ny l khng c li. Vic chuyn hng nh
chim ng ba Du Dy, bao vy c lp Xun Lc mc ch cui cng l
tiu dit ch, gii phng Xun Lc, l hon ton ng v c iu kin thc
hin. V ch khu vc Du Dy yu v b bt ng. Nu Du Dy b ta nh
chim th Xun Lc t nhin mt ht cc tc dng ca mt c im then cht
v n nm ngoi tuyn phng th ri, qun on 3 lo s v b kt mt lc lng
ln ngoi tuyn. Tuy nhin chng ta khng c li lng vi lc lng ch

 Xun Lc m phi km k, c k hoch sn sng tiu dit khi chng phn

kch ra hng Du Dy, hoc ri lon rt chy theo hng B Ra ri cm li
ti Bin Ho.
Tip theo, anh Tr nhn mnh: h tr cho Qun on, Min s lnh cho lc
lng pho binh v on c cng 113 thuc quyn khng ch c hiu lc sn
bay Bin Ho trc v trong qu trnh Qun on thc hin k hoch tc chin
mi nh chng ta bn.
Cui cng anh biu dng chng ti, trong ci kh l ci khn. Mt k hoch
nh ch bng th kt hp vi nh ch bng mu tr dng lc c hnh
thnh. Ti tin l chng ta nht nh thng li.
Ngy hm sau anh Trn Vn Tr tm bit chng ti tr li Lc Ninh bn
tip k hoch tin cng vo Si Gn ang i vo giai on hon chnh cui
cng, kp iu hnh cc lc lng tham chin c nh hng chung m trin
khai cng vic c th.
Sau khi tin ng ch t lnh B ch huy Min, chng ti hi h bt tay vo
cng vic, sao cho ci ngy N v gi G theo cch nh mi m Qun on
quyt nh dnh cho ch li l mt bt ng vo pht co chung ca chng.
Rng sng ngy 15-4-1975, thc hin quyt tm chin u mi ca Qun
on, pho 130 ly bt u bn ph sn bay Bin Ho, th cng l lc S on 6
(Qun khu 7) c tng cng Trung on 95 (ca B) t Gia Kim t chc
hip ng tin cng tiu dit chin on 52 (s on 18) v mt chi on thit
gip gii phng ng ba Du Dy v on cui cng ca ng 20 t Tc
Trng n Kim Tn, lp tuyn phng th vng chc khu ny; t chc nh
bi nhiu cuc phn kch ca ch t Trng Bom nng ra, y li chng xung
Bu C, buc qun on 3 ch phi ngng phn kch cu nguy cho Xun Lc.
Ti th x Xun Lc, trong thi gian ta chun b chuyn hng tin cng,
khng c trn nh ln no xy ra y, ch ch quan, cho rng Vit cng
ht hi, th nh c php l, phi hp vi hng Du Dy - Ni Th, S
on 7, S on 341 ng thi n sng. T ch quan, ngo mn n hong
lon, b ng, trc cc t tin cng lin tc ca ta. Hai chin on 43, 48 (s
on 18) b ta nh tan v dit mt phn l 1 d.
Khng chim li c ng ba Du Dy, li mt ton b ng 20, Bin Ho
tr thnh im tin tiu nhng khng cn my lc lng phng th. Ngy
18 thng 4, qun on 3 ngu phi dng trc thng bc mt phn lc lng t
Xun Lc v Bin Ho - Trng Bom lp tuyn mi. V ngy 20 thng 4,
tn qun cn li Xun Lc vi v rt b Xun Lc theo ng s 2 qua B
Ka tr v Bin Ho.
n sng 21-4-1975, nhng tuyn phng th cui cng ca Qun lc Vit
Nam cng ho (tc qun ngu) Xun Lc sp tan tnh, mt trong bn

tiu on cn sng st ca s on 18 vi vin t lnh ca n l chun tng

L Minh o c my bay ln thng ti ko ra khi ng gch nt (13).
Ngy 21 thng 4, c tin Xun Lc tht th, Uy-en, tc gi ca cng trnh
lp tuyn phng th Xun Lc tht ln: Th l ht! Tnh hnh qun s l
tuyt vng. Hai ngy sau, ngy 23 thng 4, trong mt bi din vn c ti
trng i hc New Zealand, tng thng Pho ngm ngi ni: Chin tranh
kt thc vi M, khng th gip ngi Vit Nam c na, h phi
ng u vi bt c s phn no ang i h.
Xun Lc, ci cht xung yu cui cng ca nhng g cn li ca ngu quyn
Si Gn b n tung, Si Gn sau nhng ngy Xun Lc ch cn l nhng
phn cnh cui cng ca mt mn kch m m. Thnh ph b chn thng
nng, sng ngc ngoi trong tnh cnh cng nh mt trng v ting i bc
(ca Qun gii phng) gm mi lc mt gn. Thnh ph va ht lnh gii
nghim, hng trm, hng ngn ngi chen chc, x y cc ca ngn
hng rt tin chy i nc ngoi. Gi mt tm h chiu c th thc t 500
la tng vt ln 5.000 la; gi mt chic thuyn nh c th i bin c
tng vt ti 10.000 la.
Xun Lc c gii phng. Cch ca pha ng Si Gn m sn n lc
lng Qun on 2, Qun on 4, s on 3 (Qun khu 5) vo trn chin lc
cui cng (14). chng ti mi mi t ho v trn nh Xun Lc m mnh
c trc tip tham gia, nhng khng khi bn khon trong tm tng. Nu
khng k cng bn c th coi nh cha ni ht v trn nh c tm vc lch
s ny.
Ngy y, 19-3-1975, sau khi nh chim nh Qun, chng ti mnh dn kin
ngh vi cp trn khng hnh qun tip tc nh chim Bo Lc, Lt, m
tranh th pht trin xung Xun Lc. V lc ny ch ang hoang mang bi
ri, buc chng phi thay i th b tr chin lc. Trong tnh trng ang xo
trn nh vy, nu ta ci th tiu dit mt b phn s on 18, gii phng tip
t nh Qun n Tc Trng th c iu kin gii phng Xun Lc, ch
khng c hy vng gii to. V nh vy Bo Lc, Lt, qun tr phng ch l
lc lng bo an nhng cng khng nhiu, trc sc p hai u mnh ca lc
lng ta, ch cn lc lng v trang a phng kt hp vi nhn dn ni dy
l c th t gii phng c.
Nu chm, ch hi li, chng tng lc lng d b ln, c M tng vin,
ln giy ct v tinh thn, cng c th trn phng th, th thi c khng cn, lc
y mi nh, chc chn l thng nhng s phc tp, thi tit chuyn sang ma
ma s c nhiu din bin kh lng.
Nhng kin ngh khng c chp nhn, vi l do vn thc hin nh k hoch
nh, tip tc m rng hnh lang su v pha bc, to bn p tin cng Si

Gn theo hai hng ng 1 v ng 20 trn pha bc v ng Si Gn. Nu

khng m rng ngay, ch c th liu lnh phn kch chim li c th co
cm chin lc vng chc cho khu vc Si Gn v ton min ng Nam B.
Chng ti hon ton ng vi ni dung ca k hoch ny, nhng n khng
cn ph hp vi tnh hnh ang pht trin rt mau l. Tc dng ca trn im
huyt Bun Ma Thut dn n ton b vng Ty Nguyn c gii phng,
ng vo Nam B c nhiu thay i. C th i theo ng 14 qua Bun Ma
Thut, c Lp, Bu Prng, B Gia Mp n Lc Ninh. on t Bu Prng - B
Gia Mp kh tt, xe cc loi u chy tt, gi l ng 14A. Thc t sau ,
cc binh on ch lc vo tham gia chin dch H Ch Minh u t Ty
Nguyn theo ng k trn vo tp kt hng bc v ty-bc Si Gn.
Ch c s on 10 sau khi gii phng Cam Ranh, theo ng 11, ng 20
vo ng Nam B; hnh lang ng 20 ch l mt vng gii phng ni chung,
n khng cn nh d tnh lc ban u. Trc p lc chung, qun n tr
Lt hong ht t rt b thnh ph ny. Do sm pht hin, Trung on 812
Qun khu 6 kp thi truy kch va dit chng va gii phng ng 11 t
Lt n sn bay Thnh Sn, Phan Rang.
R rng ci th chung to ra lc y cho php chng ta t nh Qun quay
xung tin cng Xun Lc, m vn th ng trn u th gii phng lin c
Bo Lc, Lt.
Trn nh Xun Lc n ra mun, vo lc ch gng li, chng tng cng
phng th kh mnh, gm nhng n v tinh nhu nht cn li v qu na lc
lng d tr chin lc ca qun ngu (d v thu qun lc chin) v vo thi
gian ny M cng hi h a vo min Nam, c dng ti Xun Lc thm
loi bom e-xi-ct t v bom CB thay cho phi v ym tr bng my bay B52
lm tng thm tnh khc lit ca trn nh.
Trn nh mun ko theo nhng khuyt im khng ng c.
Vic chun b trn nh qu gp, xc nh hng ch yu t ng-bc nh
vo l khng chnh xc. ng y l pha sau cn c s on 18, nhng li l
khu vc phng th rn ca ch, a hnh khng thun li, ta phi t di cnh
ng thp, ngc sn i nh ln, phi m tm, chn hng ro km gai,
vt qua h thng ng i v cc v tr phng th vng ngoi mi c th tin
vo tung thm tin cng chin on 52 v trung on 5 thit gip phng gi.
Khi pht hin pha ty- nam, qua cng chnh tin vo cn c ch c nhiu s
h, nhng khng cn lc lng m nhim, v S on 7 lm nhim v
hng ch yu, khng tht sung sc lm. Qua trn vn ng tin cng t nh
Qun n Di Linh, qun s, v kh b tiu hao, ta cha kp b sung. Khi pht
hin hng ch yu gp kh khn, ch tng cng lc lng phn kch quyt
lit y ta ra khi th x, th trn cng thng ging co, li khng kp thi

chuyn hng, thay i cch nh. Vic phi hp gia cc hng tin cng
khng tht thch hp v n khp.
Trong hnh thi Xun Lc lc , chng ti cho hng ch yu n sng trc
l khng ph hp, m phi n sng tin cng sau khi S on 341 hng th
yu nh vo th x nhm lm lc hng, phn tn s ch ca ch, to cc
din trn nh c li cho ta, nht l hng ch yu.
Trnh by nhng tnh tit trn, ngi chng kin lch s mun mang n bn
c cc th h k tip cm th c y con ng i n chin thng
Xun Lc l khng n gin, m phi qua nhng gp ghnh, thng trm; c
thng minh mu tr nhng cng c c thiu st khuyt im trong s vn dng
ng li v ngh thut qun s ca ng, c chin thng v c c mt mt.
Tt c nhng ci ch lm r, t m thm tnh anh hng ca ca trn nh
Xun Lc, s mi mi lu gi trong tm tng mi ngi.

Ch thch:

(1) Ngh quyt B Chnh tr 25-3-1975.

(2) S on ch lc thuc B Tng t lnh, c b sung vo chin trng
min ng Nam B thng 3-1975.
(3) Lc ny B2, anh Phm Hng yu cu kin quyt thc hin bn
khng: khng ni g v hon thnh cch mng dn tc dn ch; khng ni g
v k hoch hai nm 1975-1976, khng ni g v tng cng kch, tng kh
ngha; khng ni g v Ngh quyt mi, xem nh ch c Ngh quyt 21, ngh
quyt m ch nm n lc ny chng ch bit ti .
(4) Ngh quyt B Chnh tr ngy 3-3-1975.
(5) i tng Hong Vn Thi, Nhng nm thng quyt nh. Nh xut bn
Qun i nhn dn, H Ni, 1990, tr. 220, 221.
(6) i tng Hong Vn Thi, Nhng nm thng quyt nh. Nh xut bn
Qun i nhn dn, H Ni, 1990, tr. 220, 221.
(7) Ngh quyt B Chnh tr ngy 31-3-1975.
(8) in ca i tng V Nguyn Gip gi cc anh Ban ch huy mt trn
Si Gn ngy 1-4-1975.
(9) Ba ngy u chin u, s on 7 b thng vong 300 cn b, chin s, s
on 341 b thng vong 1.200. Chn xe tng b ch bn chy 3, hng 3.
Pho 85 ly v 57 ly hng gn ht.
(10) Uyen, nguyn t lnh cui cng ca qun vin chinh M Vit Nam, v
nc sau Hip nh Paris. Theo lnh tng thng M Pho, ngy 28-3-1975
sang th st Nam Vit Nam tm cch cu nguy cho ngu quyn Si Gn.

 (11) Qun ch phng th Xun Lc tng ng hai s on, gm ton b

s on 18 cn nguyn vn, mt tiu on bit ng qun, trung on 5 thit
gip, tm tiu on bo an; 202 i i a phng, 42 khu pho, trong
c hai pho 175 ly c tm bn trn 20 km.
(12) Sau ba ngy b ta tin cng, qun on 3 ngu iu ln Xun Lc su
trung on gm: l on 1 d, lin on 33 bit ng qun; trung on 8 (s
on 5) cc thit on thit gip 315. 318, 322, hai l on lnh thu nh b.
Tng s lc lng qun ngu Bin Ho - Xun Lc ln ti 25.000 qun gm
ha s on; bn trung on v l on b binh, chim 30% qun s qun khu
3; bn thit on thit gip, tm tiu on pho.
(13) Trn Mai Hnh, Sp v t th, Nh xut bn Qun i nhn dn, H
Ni, 1985, tr. 97.
(14) i tng Vn Tin Dng, i thng ma xun, Nh xut bn Qun i
nhn dn. H Ni, 1976, tr. 206.

Chng 21 (on kt)

Th trn

Th trn m Qun on 4 v cc Qun on 1, 2, 8, v on 282 ang

ng vo thi im nhng ngy gia thng 4 nm 1975 l mt th trn c
tch t ca 4.000 nm dn li, to thnh nh cao ca mt th trn hm nay.
Trong cuc khng chin 30 nm (1945 - 1975), di s lnh o kin cng
y bn lnh, mu tr v sng to ca ng v Bc H, qun v dn ta hai
ln to ra mt th trn c ngha bc ngot. Bng cuc tin cng chin lc
ng Xun 1953 - 1954 m nh cao l trn tiu dit ln tp on c im
in Bin Ph chn ng a cu dn ti Hip ch Gi-ne-v, na nc
c gii phng, to mt hu phng ln - nhn t thng xuyn hu thun
cho tin tuyn min Nam tip tc cuc trng chinh ln th hai - Cuc khng
chin chng M cu nc.
Cuc ng khi nm 1960, cuc tin cng ni dy Xun 1968, cuc tin cng
chin lc nm 1972, cng mt lc trn ba hng bc Qung Tr, Ty
Nguyn, ng Nam B.
V sau cng l mt in Bin Ph trn khng - mt s kin git nc lm
trn cc nc din ra lin tc 12 ngy m trn bu tri Th H Ni v mt
s ni khc dn ti Hip nh Paris, to ra mt th trn m chnh tp on
Nguyn Vn Thiu, tay sai ca quc M tha nhn c nhiu khon trong

Hip nh ny bt li cho chng.

M u nhim v to nh cao th trn vo gia thng 4 nm 1975 l chin
dch Ty Nguyn vi trn thng im huyt Bun Ma Thut gy phn ng
dy chuyn lm ri lon, o ln th b tr chin lc ca ch, to thi c
nhy vt ca cuc Tng tin cng v ni dy.
Sau chin dch Ty Nguyn thng li, trn c s theo st s pht trin ca tnh
hnh, s phn tch chnh xc ca cc d kin, ngy 18-8-1975, B Chnh tr
khng nh cuc tin cng chin lc din ra ngay trong nm 1975, m u
bng chin dch Ty Nguyn v quyt nh hon thnh gii phng min Nam
trong nm 1975 (t k hoch hai nm rt xung mt nm).
Thy trc s tht bi khng th trnh khi ca ch Hu - Nng, ngy
25-3-1975, B Chnh tr nhn nh: Thi c chin lc ln n. cn phi
tranh th thi gian cao , nhanh chng tp trung lc lng vo hng ch
yu hnh ng to bo, bt ng, lm cho ch khng d kin kp v khng kp
tr tay thc hin quyt tm hon thnh gii phng Si Gn v min Nam
trc ma ma.
Ngy 31 thng 3, t nhn nh thi c chin lc chn mui, B Chnh tr
n nh thi im cui cng gii phng Si Gn trong thi gian sm nht l
trong thng 4 khng th chm.
i theo cc t tng ch o k trn l k hoch chin lc do Qun u Trung
ng son tho c B Chnh tr thng qua ch o cc chin trng
thc hin.
Thng 3 nm 1975 c th ni l mt thng k diu trong lch s cuc khng
chin chng M, cu nc ca qun v dn ta. Mt thng c nhng bc tin
thn tc, vi bn cuc hp ca B Chnh tr (1) v Qun u Trung ng, s
ch o thc tin ca ng pht trin ln mt nh cao mi, chnh l
nguyn nhn to ra nh ca mt th trn hm nay.
By gi l h tun thng 4 nm 1975, ma ma ang ti gn, ci ma m ch
rt mong n nhanh. Cn ta th c iu kin, c th v lc ti ch cui
cng vn trong tit tri ma kh. Tt c lc lng nm trong i hnh chin
dch tin cng mang tn Ch tch H Ch Minh v i c mt nm hng
chnh: ng, ng-nam, bc, ty-bc v ty nam, ch cch Si Gn trn di
40 - 50 ki-l-mt.
Nu Mu Thn 1968, cng t nm hng tin vo Si Gn vi nm mc tiu
tng t trong ni cn phi tin cng tiu dit, h tr lc lng ni ni
dy trong th trn ci rng lc ta ch xen k nhau, th gi y, pha trc l
mc tiu tin cng, cn pha sau l mt vng gii phng sch bng qun th
ni thng ra tn. Th H Ni. T hu phng min Bc, ta c thm mt
con ng xuyn Vit c nh hnh t lu mang ci tn quen thuc trong

tm tng mi ngi: quc l 1A

H Ni - Hu - Si gn. Nhng gi y con ng thnh thang cha thng
trn vn, mi qua Xun Lc, ti Du Dy, nh m khi lng chi vin t
hu phng vo c tng nhanh (2) p ng yu cu ca trn quyt chin
lch s.
Hu cn B2 trong nhng ngy cui cng huy ng 4.000 xe t vn ti cc
loi, 656 thuyn my, ca n, 1.736 xe p th thnh lp 15 bnh vin d chin,
17 i iu tr (tng s 10.000 ging) phc v chin u.
T cui thng 12 nm 1974 n trung tun thng 4 nm 1975, do thc c
trch nhim ca khi ch lc Min, cng vi nhn dn v lc lng v trang
a phng, Qun on 4 lin tc xc ti chp nhn hy sinh, mt mt ng
gp xng ng ca mnh vo cc trn tin cng tiu dit sinh lc, to th, m
ra mt vng gii phng rng ln, lin hon, ko di t ton b tnh Phc
Long, Bnh Long qua bc Ty ninh, Du Ting, Chn Thnh; t M Vt n
La Ng, Xun Lc qua Hoi c, Tnh Linh, t quc l 1 n nam l 2, B
Ra hnh thnh bn p bao vy S Gn t nhiu hng; ng, ng-nam,
bc, ty-bc v.v. xng ng v tr ng Nam B l chin trng ch yu, trc
tip nh vo so huyt cui cng ca ch l Si Gn.
T mnh t cn kht mi thuc sng, nhng nm m ca cn b, chin s ng
xung sau trn chin u cha kp mc c, Qun on 4 tin hnh chun b
chin u - l khu vc th x Xun Lc.
Ngy 21 thng 4 th x ny c gii phng, cng l ngy ng u v B t
lnh Qun on 4 hp bn nhim v tip theo. C ngha l chng ti khng c
mt pht c x hi, v ngay khi Qun on ang tin hnh t tin cng
cui cng vo th x Xun Lc, th c B ch huy chin dch giao nhim
v mi.
Trc ht Qun on di chuyn s ch huy t bc sng La Ng chuyn xung
ty-bc Long Thnh, tin vic trinh st thc a, t chc iu hnh ton b
lc lng c cng ca mnh xung cng vi c cng Min m gi cc cu
phc v nhim v m Qun on c giao l ct t ng 15 tin vo Si
Gn theo hai trc ng: xa l Bin Ho (3) - Si Gn v Ct Li - Nh B.
Thi gian tht gp! Nhng i vi Qun on 4 thi gian cng gp rt hn.
Ngy 21 thng 4 gii phng Xun Lc, ngy 24 thng 4 bt u vo trn. Ch
c su ngy chun b vi bao cng vic phi lm, khng cho php chm, v t
y cuc chin u hip ng trn quy m ln, mt khu no khng khp
l nh hng chung n ton cc.
Qun on ang bt tay vo vic trin khai thc hin nhim v th m 21
thng 4, B ch huy chin dch in cho Qun on 4 khng thc hin phng
n c, chuyn sang hng nh chim Trng Bom, Bin Ho, tin vo Si Gn

theo trc ng 1. Hng ng 15 v xa l Bin Ho - Si Gn giao cho

Qun on 2. Cng l vo Si Gn nhng theo hng khc, th l phn khi
ri! Nhng cng vic chun b th coi nh tr v im xut pht ban u. Ni
lo khng phi ring mt ai, tt c cc ng ch thnh vin trong B t lnh.
Khng ai thc mc v sao li thay i nhim v m lo cc cng vic phi
chun b gn nh i t A n Z!
B t lnh v ng u Qun on phi qua mt m trng bn bc, trao i
kp sng 22 thng 4 ra s ch huy tin phng ca B ch huy chin dch ti
Gi Rai bo co tnh hnh v thng qua quyt tm chin u vi trung tng
L Trng Tn, Ph tng tham mu trng kim Ph t lnh chin dch v l
ch huy trng mt trn pha ng, gm c Qun on 4 v Qun on 2.
Bt anh Tn vo y, thc t ang iu hnh nhim v chin u trn mt
trn pha ng qua cc bc in do anh k tn. Nhng ti vn ho hc mun
n tht nhanh gp anh.
Xe va chuyn bnh, ti nhc ng ch li xe:
- Tng tc! kp gi lm vic.
Sau ting r ga, chic xe U-ot vt tin ly ri lt nhanh u u trn con
ng m quang cnh ging nh vng trung du quen thuc Ph Th, H Bc.
Khc chng y l vng mi ra khi chin tranh, ch bt gp cnh n bt ch
nt, lng mc, ng rung b hoang, c mc lt u; dn c t cc khu
n, p chin lc l lt ko nhau tr v qu c.
Anh Tn y ri! Ti reo thm nh vy khi nhn thy anh ang i i li li
trong cn ln d chin. Hai chng ti m nhau, tn ngn ngm nhn nhau vi
bao k nim xa c li hin v nh mt cun phim lt qua trc mt.
Khi cn l trung on trng trung on Sn La, l t lnh Khu 10, i on
trng i on 312, anh lun lun to thun li cho cp di hon thnh
nhim v. V gi y anh cng vy, anh vn dnh thi gian th hin y
trng trch ca mt trong nhng ngi gi vai tr ch cht trong vic d tho
k hoch chin lc phc v hi ngh B Chnh tr hp thng 10 v thng 12
nm 1974 tho lun, ra ngh quyt v k hoch hai nm gii phng hon ton
min Nam. Hiu r ca cc bc i, hiu ngh thut ch o chin lc
v cc chin dch k tip nhau (chin dch Ty Nguyn, chin dch Hu -
Nng) v by gi l chin dch H Ch Minh, nn trong khi thng qua quyt
tm ca Qun on, anh kt hp trao i cp di hiu thm nhng vn
cn thit trc khi bt tay vo thc hin.
Anh ni:
- Chin dch H Ch Minh ta nh ch c phng ng, nhng trong th chng
ang tan v v chin lc. Ta t ph tuyn phng ng t xa, kt hp vu hi,
hnh thnh bao vy, trng im l th ngu quyn, ri kt hp t ph tiu

dit qun ch phng ng vi thc su, ly thc su l chnh, nh chim

nhng mc tiu then cht dt im ton b.
iu anh ni thm, lm r t tng ch o, ch huy chin dch ny gip
chng ti ri trong vic xy dng k hoch chin u c th, bit tp trung
vo cc ni dung trng tm, khc phc c thi gian hn hp, bo m c
yu cu chung.
Sau khi anh ph chun quyt tm chin u ca Qun on, ti ch c mt
ngh: v i hnh chin u ca chng ti cn cch vng ven t 15 - 20 ki-lmt trong khi ch tp trung qun ng, phi qua nhiu a hnh phc tp, xin
cp trn cho n sng trc ngy 27 thng 4, c nh th mi cng mt lc thc
hin ng lot nh vo ni ng ngy N ca chin dch.
Anh Tn ni:
- Qun on 2 cng c chung iu kin nh vy. Ti hon ton ng vi
ngh ca Hong Cm, nhng cn phi xin kin cp trn.
Tm gi sau khi tr li Qun on, ang cng thng cng vi cc anh trong B
t lnh trin khai chun b cng vic chin u th anh Tn in xung bo tin
B ch huy chin dch H Ch Minh chp thun cho cnh qun pha ng n
sng trc ngy N-1 (tc ngy 26 thng 4). c xong in ca anh, ti nh
nhm th pho, ct c mt mi lo, u c bt cng.
Chiu 23 thng 4, B t lnh v ng u Qun on hp bn k hoch trin
khai c th. Chng ti dnh nhiu thi gian trao i thy ht nhng kh
khn, bn bin php ch ng khc phc.
ng l trn hng tin cng ca Qun on, tuy ch khng c chnh din
rng nhng c chiu su gn 60 ki-l-mt theo trc ng 1 vi nhiu cm
phng ng dy c; nht l sau khi qun khu 1, qun khu 2 tht th, trong bn
tng cm u qun i ngu xut hin hai khuynh hng: nhiu tn cho tnh
hnh xu i nhanh chng, cng sn ang uy hip mnh Si Gn, v vy cn tp
trung lc lng co cm li quanh ven gi Si Gn. Nhng Thiu v mt
s tn tng khc (trong c Nguyn Vn Ton, t lnh qun on 3) th
phn i co cm.
S ny cho rng c th gi vng vng cn li, cn tin hnh phng th t xa,
tp trung lc lng phn kch ly li mt s ni m rng th ng phng
th. Trc ht ch dn sc mnh cho Xun Lc, ch co v gi khu vc
Trng Bom - H Nai, Bin Ho - Long Bnh, Long Thnh - Nc Trong v
cc cu trn sng ng Nai vi lc lng hn hai s on, trong , mt phn
hai l lc lng d b.
Khng c cch no khc, mun ti mc tiu cui cng, mi cuc chin u
phi din ra trn trc ng 1. Khng tiu dit c ch, khng p v cc
cm, cc tuyn phng ng ca ch, khng th tin vo ni .

Sau khi trao i cn k cc vn ch yu, mt ln na qun trit ch o ca

B ch huy chin dch v nhng kin hng dn ca anh L Trng Tn,
chiu ngy 23-4-1975, B t lnh v ng u Qun on hp, h quyt tm
ln cui: tp trung u th binh lc, ho lc pht huy sc mnh t kch ca c
gii v xe tng, nhanh chng p v v chc thng tuyn phng th Bin Ho,
nh chim hai cu trn sng ng Nai, m ca t kch vo Si Gn, nh
chim cc mc tiu quy nh trong ni thnh. Trc mt tiu dit lc lng
cn li ca s on 18 v trung on 5 thit gip ngu, nh chim yu khu
Trng Bom, khng cho ch co cm v Bin Ho, m ng cho i hnh ln
ca qun on thc su vo Si Gn.
V s dng lc lng, Qun on quyt nh: S on 341 nh chim Trng
Bom, m ng s 1, sau chim s ch huy s on 3 khng qun v sn
bay Bin Ho. S on 6 c tng cng Trung on 209 (s on 7) nh
chim cn c trung on 3 ngu v tiu khu Bin Ho. Hai S on 341 v S
on 6 s m ca ln cho qun on tin vo Si Gn. S on 7 l binh on
thc su, hnh qun bng c gii thc thng vo Si Gn, nh chim cc mc
tiu thuc a bn qun 1. Nhng nh nh th no? y cng l vn c
nu ra trao i. Cn c vo thi gian, vo c im a hnh v vo hnh thi
b tr ca ch (4) khng th tin cng theo i hnh nhiu th i thay phin
nhau lm nhim v trc mt, tip sau, m phi tin hnh ng thi, xen k h
tr nhau, bo m phi hp chung gia cc hng chin dch.
17 gi ngy 26-4-1975, Qun on lnh cho S on 341 n sng tin cng
khu Trng Bom; ng thi theo k hoch chung, ng-nam Trng Bom, tiu
on cng binh trc thuc qun on trin khai m ng qun s lm gp
(gn nh song song vi ng 1 v ng xe ho) xung ti bc H Nai. Phi
hp vi S on 341 hng chnh din Trng Bom, Qun on lnh cho S
on 6 theo ng qun s va m, bt ng nh vo tuyn phng ng then
cht H Nai do l on 258 thu qun lc chin v l on 3 thit gip phng
gi, chn vin t Bin Ho ra Trng Bom; ng thi chn ng rt ca s
on 18 t Trng Bom v, h tr S on 341 hon thnh nhim v.
Nh vy trn hng chnh din, trong khi S on 341 ang tin cng Trng
Bom - mt cht rt trng yu ca tuyn phng ng tin duyn, th S on 6
c mt tiu on xe tng dn u hai tiu on cao x h tr trn khng tin
theo pha nam (ng qun s lm gp mi m) nh vo mc tiu pha sau,
mang c yu cu vu hi, chia ct pha sau Trng Bom.
Qun on hi hp theo di sau khi pht lnh n qu trnh S on 6 bc
vo chin u! V y l cch nh gn nh cha gp bao gi?
Cuc chin u yu khu Trng Bom din ra gay go c lit ngay t pht u
ta n sng. Ti y ch lp nhiu tuyn chng xe tng, nhiu ho lc vi

mn chng tng ri ra mt on di trn mt ng v hai bn ng. Hai

mi su khu pho 105 v 155 ly b tr thnh nhiu trn a ri rc gn
ym tr, gy st thng ta trn dc ng t v tr tp kt tin vo v tr tin
cng. Ngoi ra ch cn tng thm mt tiu on xe tng c iu ti tng
u tng bt cc ch b t ph. Xe tng ta chi vi xe tng ch, ging co sut
m 26 rng ngy 27 thng 4.
Nhn nh khi b ta nh mnh, ch s rt chy v pha sau, Qun on lnh
cho s on phi ng thi c lc lng nh chim Sui a, lp trn a
cht chn dit tn qun ch t Trng Bom rt v. S on 341 linh hot
x tr, kt hp gia dng xe tng dn u b binh vi nh bc ph m ca
(c qu bc ph dng ti lng n 5 ki-l-gam) nh vo mc tiu then cht s ch huy yu khu v s ch huy tiu on bo an 368. n 8 gi 30 pht
ngy 27 thng 4 ta hon ton gii phng Trng Bom, tiu dit v lm tan r
2.000 qun ch, nh hng v ph hu 100 xe tng, thit gip v xe vn ti
qun s, lm ch on ng 1 di 14 ki-l-mt t ng ba sng Thao n ty
Trng Bom.
Cng lc, S on 6 ti mc tiu quy nh, nhanh chng p tan khu vc
phng th sui ng Hong, dit v lm tan r trung on 5 thit gip ch
ng ba Yn Th, pht trin v pha nam. Nhn c tin vui ny, chng ti
phn khi v yn tm vi cch nh pha trc, pha sau xy ra ng thi, an
xen, to c hnh thi th trn tin cng c li. Khi S on 341 gii phng
Trng Bom, th S on 6 ang pht trin v hng H Nai.
Nh vy l ngy u tin cng (27 thng 4) S on 341 v S on 6 hon
thnh nh chim Trng Bom - Sui a - Long Lc. Nhng cha vt c
H Nai nh vo Bin Ho.
Khi tin cng H Nai ta c lc lng hai s on, v trc S on 6
vng qua tuyn phng ng ca ch nh vo pha sau, kp thi hp lc vi S
on 341 sau khi gii phng Trng Bom, thnh i hnh pht trin v pha H
Nai - Bin Ho.
Chng ti bn chn, lo lng! ng l khng ci lo lng no trc nh ci
lo lng ln ny. V y l trn nh lch s cui cng. Nu cc hng chin
dch vo n mc tiu cui cng trong ni , hon thnh gii phng Si
Gn m Qun on 4 vn cn loay hoay vng ngoi l khng hon thnh
trch nhim lch s vo gi pht thing ling nht ny?
sang ngy 28 thng 4, nh B ch huy chin dch thng bo, hu ht cc
hng pht trin thun li, cc binh on ch lc ti trc ca ng Si
Gn, Cn hng ng, Qun on 4 chng ti vn gp phi kh khn trong
nhim v pht trin v hng Bin Ho, v ch lp ti y mt tuyn phng
th v cng ti y ln u tin trong lch s chin tranh ng Dng, ch

cu trc cc tuyn ho chng tng (5) chn i phng.

Ngoi hm ho, ro km gai bi mn chng b binh cc cn c, n bt sn
c t trc, ch thit k nhng trn a mi, o ho, ri mn chng tng,
a cc xe tng M.41, M.48 nm su di cc t, cc hm ho c bao ct
bao quanh, cha nng pho v cc con ng tin ca xe tng ta. Ngoi ra ch
cn bin cc dy ph, nh dn, cng s, nh th, trng hc, bnh vin thnh
trn a. Chng cht ln nhng bao ct thnh l ct, ho im, thnh nhng
khng li hi. Chng t sng M.72 ho tin chng tng, sng my 12,7
ly, KZ 57 trn nhng thp chung, ca s nh tng, sn sng nh n, chn
ng tin ca ta.
Lc lng ch y cn kh ng; l on 258 thu qun lc chin gi trc
ng H Nai - Bin Ho; s n v cn li ca s on 18 gi khu vc H
Nai - Long Bnh; chin on 318 bo an gi khu vc ng ba HQ Nai - Tam
Hip. Chng da vo h thng trn a phng th c sn chng ta; chng
tr trn vi dn, ln ln trong dn, dng dn lm l chn, y dn chng li b
i. Cuc chin ca cc n v tin cng phc tp cng tr nn phc tp,
vic phn bit ch v dn trong lc chin s din ra c lit tht kh!
Cuc chin u trong th ging co c lit, mi chiu 28 thng 4 S on 341
mi vo n bc H Nai Mt (a u ca tuyn phng th then cht H Nai).
Nhiu trn nh din ra ngay trong trung tm th trn. Ta va nh va tm
cch tch ch ra khi dn, tch dn ra khi ch nh chim tng mc tiu,
to bn p nh rng ra.
Trong khi pha trc S on 341, S on 6 ang bc vo giai on chin
u, vp phi s chng tr rt mnh ca lc lng ch phng th th Qun
on lnh cho S on 7 tin hnh thc su theo ng qun s lm gp tin
v pha Sui a. S ch huy tin phng Qun on i cng vi Ph t lnh
Bi Ct V trc tip ch huy i hnh thc su.
Sng 29 thng 4, s ch huy c bn chng ti bt c mu i thoi gia
ph t Tng Tham mu trng (6) vi Nguyn Vn Ton, t lnh qun on 3
ngu di y qua i k thut.
- Xin trung tng cho bit tnh hnh.
- Nguy ngp lm! Vit cng dng xe tng nh chim Trng Bom, Long
Thnh, pho kch Long Bnh. ng 15 b ct ri. Vng Tu c l cng ri
vo tay cng qun, v hin mt lin lc. Qun on 3 Bin Ho b bao vy ba
mt. Ti nh di chuyn s ch huy qun on v cn c thit gip G Vp.
Th l r, na thng trc y, Ton l mt trong s t i cc vin tng chng
li ch trng co cm, tin vo k hoch phng th t xa c kh nng thng i
phng v trong tay Ton cn c ba s on tinh nhu v nhiu l on phi
hp, th gi y li xung ging rt nhanh, a ra mt cu cu m trc y

chng li. V khng ch hi m ca cp trn. Ngay hm Ton v s ch

huy ca y lui v cn c thit gip G Vp gn sn bay Tn Sn Nht
thc hin t sn bay ny o tu, b mc qun s di quyn sau khi gi
in ra lnh cho L Minh o t lnh s on 18 phi bng mi gi thc hin
k hoch tr hon chin.
T thc t bi hi kch ny, ti quyt nh thng tin kp thi xung ng vin
cc n v nhn thi c ny tin nhanh vo Bin Ho, tr tr l n hn sut i
nu vo Si Gn chm.
Thy thi c quyt nh ti, B ch huy chin dch ra lnh tng cng kch
trn ton mt trn, th Qun on 4 vn ang vt ln vi ch m ng vo
Bin Ho. Qun on va ng vin va ra lnh b sung, cc n v u
chuyn ng vi kh th mi, thi ua nc rt vi mt mong c chung v
ch ng thi gian.
Ngy 29 thng 4, S on 341, S on 6 tip tc t ph trn a ch theo
trc ng t H Nai i Bin Ho. Ngay khi tri va sng, S on 341 tin
cng lun vi nm xe tng dn u p tan nhiu khng ca ch. Mi
gi, i hnh s on tin n ng ba H Nai i Bin Ho, phi dng li v gp
bn tuyn ho (7) pha trc, xe tng khng qua c. S on 6 tin cng
cn c thit gip ca s on 18 Yn Th, n 17 gi lm ch cn c, ch
b chy, s on tip tc pht trin vo H Nai, b ch chn li.
S on 7 mi 23 gi ngy 29 thng 4 mi n cch H Nai 1.500 mt, phi
dng li trin khai chin u, dit mt tiu on thu qun lc chin, mt b
phn trung on 52 (s on 18) v 22 xe tng ch. Lc ny tuyn phng th
H Nai b S on 341, S on 6 p tan, nhng vn cn tn qun ch
ln trn, tr trn vo dn, chia thnh tng tp nh chng li theo kiu nh
du kch. Chng dng tiu lin M.16, sng M.79, M.72 t trn cc nh cao
tng, cc gc chung nh th bn ln vo i hnh hnh qun, lm chy mt s
xe, pho, buc S on 7 phi xung xe t chc chin u, nh hng n tc
hnh qun.
Khi c tin s ch huy nh ca qun on 3 chuyn v G Vp ti 29 thng
4, qua i k thut L Minh o cu cu B Tng Tham mu ngu, rt qun
sang b ty sng ng Nai, trong khi cc lc lng ta vn cn b ch chn
ng ba H Nai i Bin Ho, Ph t lnh Qun on Bi Ct V s ch huy
tin phng lnh cho pho bn chn hai bn u cu, khng cho ch ph cu.
l mt x tr rt kp thi.
Sau khi B t lnh Qun on thng nht quyt tm bng bt c gi no phi
nh chim cho c Bin Ho trc 0 gi ngy 30 thng 4, ti lnh cho cc
n v:
- S on 6 b cc v tr, cc cn c cn li H Nai, tin theo bn tri ng

s 1, nh chim s ch huy qun on 3 v cu Ghnh, thc sang b ty sng

nh chim u cu, gi bn p.
- S on 341 vng qua pha bc, nh chim sn bay Bin Ho.
- S on 7 t ph t H Nai, p v l chn ch ng ba Tam Hip, c
gng a i hnh sang ty sng ng Nai trong m.
Sng n d di sut m t pha Bin Ho di v s ch huy qun on v
nh ho chu ht ln mt qung sng. ng l trn chin u cng thng
a i hnh qua sng. Khu vc xy ra trn nh c lit ng ba Tam Hip.
y cng l mt trn a chng tng, vi tuyn ho chng tng vt qua ng,
bao ly cn c. Lc y l 2 gi sng 30 thng 4. Tri sng m khng thanh
ton c ci l chn ny th lm sao vo c Si Gn sm. thc r
c vai tr, ngha ca nhim v thc su, S on 7 gii quyt xong cn
c ny khi tri sng.
Ngy tng cng kch n! ng ng ht ln mt mu hng quen thuc,
mn sng mng trong cc cnh rng cao su tan dn, cnh vt tht p!
Ti lm vic ngay vi ng ch trng phng tc chin, nghe bo co v cc
din bin t B ch huy chin dch bo xung, cc n v in v. Trn tt c
cc hng, qun ta vt qua nhng im phng th cui cng ca ch.
Khi nghe binh on thc su Qun on 2 tin n cu xa l, th trong ti
ci vui ci lo c an xen. Vui th r, ch cn vi gi na Si Gn sch bng
th, hn ngc Vin ng t nay vnh vin thuc v ta. Nhng lo th nhiu
hn, c bm cht trong ti. V cc n v hon thnh nh chim cc mc
tiu thuc khu vc Bin Ho. Nhng ch y - cn c Bin Ho - khu vc
phng th mnh nht ca ch trc ca ng Si Gn vn tip tc chng tr,
k c nhng tn ang ln lt. Cc n v Qun on cha vt sang ty sng
ng Nai. Bn gi sng, phn i i u ca S on 7 tin n cu st xe la
Bin Ho nhng tng khng qua c v cu ny yu, trng ti ch m bo xe
12 tn. Cu Mi b ch ph.
Chung in thoi ro lin tc. Trn gi xung thng bo din bin chung v
i bo co tnh hnh tin cng ca hng ng. Di gi ln bo co, xin ch
th x tr! Thn kinh cng nh si dy n, cha bit bao d kin cn phi
nh, phn tch v x l!
Sau khi in xin kin v c B ch huy chin dch chp thun v trng
hp S on 7 khng theo k hoch c, ti ra lnh, lc y l 6 gi 30 sng
ngy 30-4-1975:
- S on 6 tip tc truy qut tn qun ch, dit cc mc tiu cn li, lm
nhim v qun qun khu vc th x Bin Ho.
- S on 341 nhanh chng vt qua cu ng st bng xe ti nh chim
cc mc tiu phn cng qun G Vp, qun 3, qun 10.

- S on 7 xc li i hnh, nhanh chng quay ra ng xa l tin vo mc

tiu qun 1 nh c giao.
8 gi ngy 30 thng 4 i hnh thc su bt u thc hin nhim v. n u
th x Bin Ho r phi ra xa l tin vo Si Gn. L on 52 (Qun khu 5) i
sau i hnh S on 7 theo xa l vo Si Gn nh chim qun 10. S on 7
va ra n u xa l th cng va lc i hnh thc su Qun on 2 qua
trc y t pht. Nh vy trn hng ng i hnh thc su c S on 7
(Qun on 4) v S on 304 (Qun on 2).
i u i hnh S on 7 l i i 7 anh hng do chnh tr vin Hong Cao
i ch huy, c xe tng, trng c cch mng tin v pha trc, phi gt hai
chic xe tng M.41 b ta bn chy sang l ng tin ln. Mt cn b va
c gii thot khi nh t Tam Hip hi sm ngi trn chic xe tng i u,
ch ng cho b i theo ng Hng Thp T quo qua i l Thng Nht
l ti dinh c lp - Lc l 12 gi 30 pht (mt gi trc L on xe
tng 203 v Trung on 66 thuc Qun on 2 tin vo dinh c lp
buc Dng Vn Minh v ton b ni cc ngu quyn Si Gn u hng v
cm c Quyt thng ln to nh chnh. T lnh S on 7 Nam Phong vo sau
on xe tng ca i i 7, gp anh Hong an, ph t lnh Qun on 2
Dinh c lp. C hai u tham gia chin u in Bin Ph cho n gi
cht, khi Ct v ton b b tham mu ca Ct b bt.
Cn b S on 9, S on 7 (Qun on 4) cng cn b, chin s Qun on
2 nm tay nhau y xc ng ngay ti dinh c lp so huyt cui cng ca
ch trong nim vui i thng.
Ti v s ch huy c bn Qun on t bc Trng Bom cng di chuyn xui v
Si Gn sau S on 7. Vy m phi 13 gi 30 pht cng ngy ti v cc ng
ch trong B t lnh mi ti c im hn lch s. V dc ng khng phi
dng li chin u m l trc s n tip, c v y nhit tnh ca ng bo.
on xe khng th tin nhanh c, buc phi gim tc nh ngi i b.
ng bo vy xung quanh, ting hoan h vang dy.
Chng ti b nhn dn v c binh s ch u hng vy cht khng bit my
chc ln, nht nh khng cho i. H mun nhn mt, i bt tay, i ni
chuyn, bt nhn qu, n cm.
K l tht! Vn ang trong thi im tin qun vo tung thm, tip tc tin
cng tiu dit cc khng, tn qun ngoan c ang rnh rp bn ln m li
bt gp cnh ny, cnh nh ca khc khi hon on qun thng trn tr v
c tnh cm m thm hu phng si m!
Khi ti ti dinh c lp th gp V Vn Dn, t lnh S don 9 c mt
ti y. Nm tay ti, t lnh Dn rng r nim vui v c xc ng:
- Chc sc khe T lnh qun on!

- Mnh vn khe! - Ti p v hi tip - Dn vo y lc no?

- Bo co T lnh, lc 10 gi 30 pht, hon thnh nh chim bit khu th
v cng l lc Dng Vn Minh tuyn b u hng l ti cho mt t xe tng
dn u b binh hi chin ti dinh c lp v xin c tr v i hnh Qun
on ng lc xe tng Qun on 2 tin vo dinh c lp.
- Mt chin thng tht p v mt thc t chc rt ng c biu dng!
Ch ni c c th, nhng trong ti cha bao k nim mun ni. V ti v S
on 9 gn b t u, qua tt c cc trn chin u min ng, lp
nhiu thnh tch xut sc. Sau khi chin thng Du Ting thng 3 nm 1975,
S on 9 c lnh tch khi i hnh qun on, chuyn v on 232 chin
u pha ty-nam Si Gn. Lc c ti v anh em S on 9 nh c ci g
sng li. Tnh cm ti khng mun S on 9 vng mt chin trng ng
Nam B v anh em S on 9 cng thy phi xa Qun on vo thi im ny
cng khng tht thoi mi.
Nhng bit lm th no, l nhim v, yu cu, l mnh lnh ca cp
trn. Nim t ho ca ti v S on 9 li c bi p v nhn ln. Tch khi
i hnh Qun on, nhng s on 9 vn gi c vai tr nng ct ca mnh
trong i hnh chin u mi. hon thnh xut sc nhim v nh chim
mt trong nm mc tiu trng im trong ni .
i c ti ch cui cng, S on 9 vt qua khng t kh khn, a
i hnh binh chng hp thnh vt sng Vm C, qua bao nhiu bng snh
(8).
Cn bao iu mun ni, hao chuyn mun trao i, tm s, nhng lc ny cn
nhiu vic phi lm, cn lm, cng nghim tc v khn trng trong iu kin
chin tranh i qua m vn gian kh, nguy him, nu khng chc bn lnh,
c th b n bc ng tin cng.
Hai chng ti chia tay nhau trong lu luyn mc du thi gian ti, u c iu
kin thng xuyn gp nhau.
Lc ny ti mi c pht x hi, c nhn quang cnh mt ci dinh, mt a
danh quen thuc vi tt c cn b, chin s c mt trn chin trng, nht l
chin trng ng Nam B - v trc lc 10 gi ngy 30 thng 4 n vn l
so huyt cui cng ca qun th. iu d thy cn dinh mang dng dp mt
n binh, mt tri lnh. C ti ba hng ro v cng s ngn cch vi bn
ngoi; trong vn dinh vn cn lu ln ca binh s ch canh phng, xe bc
thp v sng phng khng cha ra t pha.
c bit Dng Vn Minh v ni cc ca ng ta t sng n gi cha c g
vo bng, nhng vn lm lt s hi khng dm ng li.
Ti ch ng ni vi h:
- Cc ng c th bo ngi nh em cm ti, t sng n gi, i chu sao

c.
H l php ci u, hai tay chp cm n, a mt nhn trm ti. Tt c u
cung knh, tha bm v thy ti tc ng hoa rm h cho l tng ch huy (khi
gp bt c chin s no ca ta h u hi nh th).
m y ti cng cn b, chin s nm ngoi hin cn dinh, trn nn gch lt
hoa tht mt. Lo toan chin tranh qua i, thnh ph v khuya yn tnh,
khng gian thong mt. Vy m c thao thc hoi mc du nhng ngy di
va qua k t chin dch ng 14 - Phc Long, chng m no ti c
ng trn vn. Gn y, k t 26-4-1975 u i ng, m vn c chong mt vi
nhng suy ngh min man. Nm ti dinh c lp tht ri m c thy ng
ngng nh m. Khi c tin chin dch mang tn Bc, ci vui mng, ci xc
ng r ln, tip sc mnh i vo nhim v ri tan nhanh vo trong cng
vic. T cng Nh Rng Bc ra i tm ng cu nc n khi tr v, thnh
ph b qun xm lc tr li chim ng ln th hai, ci khng kh Khng
c g qu hn c lp t do m thnh ph c hng chng l bao. Bc
nh min Nam ni nh nh, tm huyt Bc dnh phn na cho min Nam.
Nam B l lnh th ca Vit Nam, l tht ca tht chng ti, l mu ca mu
chng ti (9). Hai ln t min Nam ra ti u c gp Bc, c Bc hi
nhiu chuyn. Bc dn d cc cng vic khi tr li min Nam, th ti c tic
Bc i xa! Tic l Min Nam mong Bc ni mong Cha, m Bc khng v
c.
Vi tt c tnh cm m B Chnh tr quyt nh chin dch gii phng Si
Gn - Gia nh mang tn chin dch H Ch Minh. V khi tn chin dch H
Ch Minh c cng b trn cc phng tin thng tin i chng p ng
nguyn vng ca ton ng, ton dn, ton qun ta, nht l i vi qun dn
min Nam, qun dn B2 th sc mnh c nhn ln, gp phn to cho
chin dch mang tn Bc i ti ch!
Bc khng cn na nhng Bc vn l Tng ch huy ca chin dch ton
thng ny, qua cc t tng qun s ca Ngi li, thm nhp tr thnh
tm c, thnh tim thc ca lp th h tham gia sau thng Tm nm 1945, c
mt trong thp k su mi, by mi thc hin.
Trong lch s gi nc ca dn tc ta, cha c cuc hi qun no v i nh
ln ny. Mt i qun trn 200.000 ngi cng hn 1.000 pho, ci, cc c,
500 xe tng v thit gip, tin v Si Gn trn mt th trn c chun b
cng phu, to iu kin cho vic thc hin hai phng thc tc chin kt hp
tin cng bng cc binh don ch lc c ng vi hot ng chin tranh nhn
dn a phng rng khp. Ta khng ch huy ng lc lng p o ch m
cn chim u th; hnh thnh th bao vy chia ct ch, ci rng lc c bn
trong v bn ngoi; khng cho ch vng ngoi co cm cng lc lng

bn trong c th, phi hp trong ngoi cng nh bng tin cng v ni dy,
lm cho ch khng th ngn chn v lm chm tc cc mi t kch ca b
i ch lc tin vo mc tiu cui cng ca chin dch.
Bng chin dch H Ch Minh, chng ta gii phng Si Gn trong nguyn
vn, khng c tm mu, tr th, kh sai, ty no nh k ch ln ting
xuyn tc nhng ngy tn trc .
Chin dch H Ch Minh ton thng l kt qu nh cao ca mt th trn, c
ng ta chun b cng phu, ko di sut ba thp k; c qun v dn ta t
chc thc hin mt cch thng minh, dng cm v y sng to.
Chin dch H Ch Minh ton thng mang ngha lch s v tm vc thi i,
nh mt ct mc nh du t nc t y chuyn sang k nguyn mi.
Thng li ca cuc Tng tin cng v ni dy ma Xun nm 1975 kt thc
chng cui ca tp s thi gi nc ca nhn dn Vit Nam, nh bi ba i
qun xm lc nh ngh pht xt Nht, thc dn Php v quc M, hon
thnh s mng ginh li c lp t do v thng nht T quc sau nhiu nm b
ngoi bang chia ct v thng tr.
Thng li ca cuc Tng tin cng v ni dy ma Xun nm 1975 l thng
li v i nht trong lch s 4.000 nm dng nc v gi nc ca dn tc Vit
Nam, mang tm vc thi i, c xem nh l mt trong nhng s kin ni
bt trong na cui th k XX.
Chng ta chin u v chin thng trc ht l do s thi thc ca s nghip
chnh ngha theo ting gi Khng c g qu hn c lp t do ca v Cha gi
dn tc - Ch tch H Ch Minh v i.
chnh l ngun gc to nn mi thng li. Nhng sc mnh chnh ngha
khng t n tr thnh hin thc, m cn ph thuc vo ng li chnh tr,
ng li v ngh thut qun s dng n, sng to vo vic h quyt tm
chin lc chnh xc.
Trong cuc ng u lch s ny, t tm nhn dn tc kt hp vi tm nhn
thi i, t t duy cch mng kt hp vi t duy khoa hc, ng ta h
quyt tm tin cng qun M ngay t khi chng mi t chn ln mnh t
min Nam Vit Nam, mt mnh t m tim lc mi mt cn thua xa tim lc
mt bang ca Hp chng quc Hoa K.
Tin cng! Mt quyt tm chin lc chnh xc trn y tuyt i khng phi
duy ch, m l mt nh hng ca bin php cch mng, mang ni dung ch
o thc tin phong ph, bi dm nh M s tm ra cch thng M.
Qun M nhy vo xm lc min Nam nc ta c s lng ng (10), ho
lc mnh, phng tin c ng cao, thnh thc trong tc nghip tham mu tc
chin hip ng binh chng; chu rt kinh nghim sau mi tht bi v c
iu kin khc phc khi thy c thiu st sai lm. l mt mnh, khc xa

qun i xm lc Php hi khng chin chn nm, m ta khng th ch quan,

xem thng khi iu hnh ch o chin lc chin dch, ch huy chin u.
Tuy cung cch, th on tin hnh xm lc c khc nhau nhng c M ln
Php u theo ui cuc chin phi ngha, buc chng phi to ra u th qun
s p o ban u t m cc cuc hnh qun xm lc theo phng chm
nh mnh, thng nhanh; buc chng phi ri qun, ng n bt, xy dng
cn c qun s, h thng chi khu, yu khu, cc vnh ai trng, h thng cc
khu dinh in, p chin lc, thc hin chin lc phng th din a, chim
t ginh dn v.v.
V vy tm cch nh M phi t cch nh Php, v c hai cng c chung mt
th on tin hnh xm lc, tuy hnh thc v th on tin hnh c khc
nhau. Trong sut chng ng nh M ng Nam B, qua cc chin dch:
Bnh Gi, Phc Long, ng Xoi (ln th nht), Bu Bng, Du Ting n
cc chin dch Nguyn Hu, ng By Ngang - Rch Bp, ng 14 - Phc
Long v ngay c trn Xun Lc trc khi bc vo chin dch H Ch Minh,
chng ta u p dng cc hnh thc chin thut c bn nh: nh im dit
vin (hoc vy im dit vin), tp kch, phc kch, vn ng phc kch nh
giao thng v.v. (ch khc cch vn dng) mang li hiu qu, lm ph sn
nhiu chin lc chin tranh, nhiu cuc phn cng chin lc tm dit,
nh bi hon ton chin lc phng ng din a ca M vi cc th on
chin thut cc k tn bo v nham him da trn c s trang b hin i nh
thit xa vn, trc thng vn v.v.
Tin cng! l t tng ch o chin lc xuyn sut trong cuc khng
chin chng M cu nc. Nhng trong ngh thut chin dch, ch huy chin
u chng ta thc hin c cch nh phng ng, v l hai cch nh ch
c bn, h tr cho nhau, p ng cc yu cu c th ca ch o chin lc.
Cch nh phng ng chin trng ng Nam B khng ngng pht trin,
n gn vi tin cng mang mt ci tn mi - cht chn kt hp vi vn ng
tin cng t ra c hiu qu, lm tht bi m mu ch trong nhng thi im
quan trng do ch o chin lc yu cu nh k trn cng bn c.
ng Nam B - mnh t gian lao m anh dng gp phn xng ng vo
vic hon thin ng li qun s v ngh thut qun s mang m nt c
o Vit Nam.
ng Nam B m bc, u i to thi c cho ti c tham gia chin u
v trng thnh.
Trong Chng ng mi nghn ngy, c ba nghn su trm nm mi ngy
sng v chin u ng Nam B li trong ti tnh cm nh mi, bit
n. Ni y chnh l qu hng th hai ca ti.
Khi suy ngh k li nhng trang cui cng ca Chng ng mi nghn ngy

ny, bng ti bi hi nh Qunh Nhai, Mc Chu, Ninh Mt, ng Kh,

Ngha L, Bn Hoa, N Sn, in Bin Ph, Phc Long, ng Xoi, B
ng, Bu Bng - Du Ting, Nh - Bng Trang, Cn m, Cn L, An
Lc, Tu Xun Lc. Nh cc anh ch L Thm, Vn X, Nguyn Phc, V
Vn Lch, Khut Duy Knh, Hong Mi, T nh Hin, Thng Bnh, Chu
Phng i, Trn Qun Lp, Trn C, Trn Can, Vn Phc, L Trng Tn,
Trn , Nguyn Bng, Su Khm, Nguyn Th Bn, L Xun Lu, Nm
Phng, Ba Hng, Ba V, Hong Th Thin, L Vn Tng, Chn My, L
Nam Phong, t Lim, Ba nh (Su), Su Thng, Nm Si Gn, Ba Cc, T
Thanh, Ba Trn, Nm n, Su Tng, Su Hng, Trn Knh, T Nguyn, Su
Pht, Hai Phong, By knh, By Tuyt, Hai Tuyn, t Minh, Ba Ngoan, on
c Thi, Su Cho, Hai L, Kim Dung.; nh cc chin s Nguyn Vn Minh
cm c Quyt chin quyt thng ln nc hm tng Ct in Bin
Ph, chin s Nguyn Vn Hoan cm c Quyt chin quyt thng ln nc
nh tnh trng Phc Long.
Bi nhng a danh y, nhng ng ch, ng i y gn b mu tht trong
nhng ngy gian kh c lit v cng y hng khi ho hng; si m tnh
cm ti, nng bc ti i cng cc anh cc ch hon thnh nhim v, gp
phn mnh vo s chuyn ng ca lch s dn tc trong s nghip gi nc v
i, c c ngy ti sng hm nay.

Ch thch:

(1) Thng 3 nm 1975, B Chnh tr bn ln hp bn, tho lun, ra cc

quyt nh v ch trng, ch o tin hnh cuc chin tranh cch mng min
Nam.
- Cuc hp ngy 11-3-1975.
- Cuc hp ngy 18-3 1975.
- Cuc hp ngy 25-3-1975.
- Cuc hp ngy 31-3-1975.
(2) Phc v cho trn nh cui cng, hu phng min Bc huy ng
17.674 t cc loi, 32 tu bin, 130 toa xe la v hng trm ln chic my
bay vn ti a ngi v v kh vo Nam B: 115.000 qun, 90.000 tn hng
(c 37.000 tn v kh, 90.000 tn xng du). Ring 11 ngy chun b nc rt
(t 15 n 26 thng 4) chuyn 24.000 tn v kh 25.000 tn lng thc,
thc phm, 1.000 tn thuc, 1.000 tn xng du. Hu cn B2 trong nhng
ngy cui cng huy ng 4.000 xe t vn ti cc loi, 656 thuyn my, ca
n, 1.736 xe p th, thnh lp 15 bnh vin d chin, 17 i iu tr (tng s

10.000 ging) phc v chin u.

(3) Xa l Bin Ho do M m vo cc nm 1955- 1959, ph tn ln ti 300
triu la M. ng m v mc ch qun s, mt ng rng lng nha
nhn, nn ng rn, kim c ng bng cho mt s my bay h cnh, ct
cnh.
(4) Khu vc phng ng chnh ca ch:
- Dc theo quc l s 1 t Bu C - Trng Bom n Long Lc H Nai do lc
lng cn li ca s on 18, trung on 5 v mt b phn l on 3 thit
gip phng ng.
- ng Nam Bin Ho do mt b phn l on 468 thu qun lc chin,
trng thit gip v lc lng bo an Long Thnh m nhim.
Khu Long Bnh, tiu khu Bin Ho, cn c s on 3 khng qun Bin Ho do
l on 3 thu qun lc chin, l on d 2 v bo an, lc lng bo v cc
hu c, khu kho Long Bnh m nhn.
(5) i tng Vn Tin Dng, i thng ma Xun. Nh xut bn Qun i
nhn dn, H Ni, 1976, tr. 287.
(6) Ph t Tng Tham mu trng lm nhim v Tng Tham mu trng
qun i ngu Si Gn lc ny l Chun tng Nguyn Hu Hnh, c s ca
ban Binh vn Trung ng Cc a vo hot ng theo s ch o ca ta t
ngy 28-4-1975.
(7) Sau mi bit, y l trn a chng tng thuc loi rn chc ca ch.
Ngoi bn tuyn ho chng tng, y cn c 60 tng t cc ni dn v
chn b binh v xe tng ta, bo v Bin Ho. Bn ch y khng nhn c
lnh ca cp trn tra 29 thng 4 rt v b ty sng ng Nai phng th
Th c.
(8) Vng ng ly ngp nc, mc nhiu c lc.
(9) Tuyn b ca Ch tich H Ch Minh vi bo ch ngy 12-7-1946, ti
Paris.
(10) Qun M xm lc min Nam lc cao nht l 543.500 qun vi chn s
on tinh nhu: s on b binh s 1 Anh c , s on b binh s 4, s
on b binh s 9, s on b binh s 25 Tia chp nhit i, s on A-mri-cn mang tn Lc lng xung kch, s on lnh thu nh b s 1, s
on lnh thu nh b s 3, s on nhy d 101, s on K binh bay s
1, c trang b 465 my bay ln thng lm phng tin chuyn qun v l
on thit gip s 11

HT

Hong Cm