Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
So 0 - zuus
24
' . . ! ,
',1-
: (''-, I
VA
CHU
.
25
26
d nUdc minh. Ong da bay td lap trfldng
cua minh trdng cudc tranh luan vdi Nghi
si McCarthy nam 1953 nhfl sau: "Neu ed
the tdi mudn bd sung them mot tfl neu
nhu Nghi si McCarthy ndi vdi chung tdi
ve nhflng ngUdi cdng s i n va ve each thflc
cua cong s i n . Tdi mudn ndi rang tdi
khdng chi chd'ng lai ehii nghia cdng s i n
ma tdi cdn chd'ng ci phUdng phap cua
nhflng ngUdi cdng sin"'^'.
La linh muc tuyen uy, tfl nam 1942
cho tdi cudi ddi, Spellman di tham cac
ddn vi quan ddi My dang hien dien d
nhflng chien trUdng ndng bdng d Chau
Au, d Trieu Tien va Viet Nam vao nhflng
dip Le Giang sinh. Vi Hong y nay trd
thanh cd' van than can ciia Giao hoang
Pio XII trong nhflng van de dd'i ngoai,
lam mUa lam gid trong Giao hoi Cdng
giao the gidi va cd i n h hUdng rat Idn tdi
chinh phii Hoa Ky khi dd tdi mflc cd biet
danh la "vi Giao hoang ngUdi My"
(American Pope). Trong bdi cinh chien
tranh lanh gifla Phfldng Tay va khdi cdng
sin dang hoi cao diem, nen chinh tri nUdc
My nhflng nam 1950-1960 thflc sfl da hi
chi phdi bdi lap trfldng dieu hau ciia cac
vi tong thd'ng Harry Truman, D.
Eisenhower, John Kennedy, Lyndon
Johnson. Day cflng la thdi ki vang sdn
trong quan he gifla chinh quyen My vdi
Tda Thanh bdi nhflng nd liic cua
Spellman. Vi Hong y nay td ro sfl ung ho
chinh quyen My trong cuoc chien tranh d
Trieu Tien. Ong di khap ndi, co xuy cho
cac che do doc tai dan ap phong trao canh
t i d cac nUdc. "La nhan vat chd'ng cdng tdi
tan xUdng tuy, dng nhin nhan chii nghia
Mac nhu mot ke thu chinh ciia ci Hoa Ky
va Vatican, va hien nay, vao nhflng nam
1960, vi Hong y nay bat man vdi Tda
Thanh bdi vi Giao hoang mdi [Paul VIXQH] ndi ve hoa binh d Viet Nam treng
khi Hoa Ky dang theo dudi cuoc chien
chdng lai chu nghia cdng sin, Vi Hong y
nay da nd liic lam moi dieu cd the de chd'ng
lai cai ma dng ta goi la hiem hoa cua quan
VAO
CHIEN
TRANH
VIET NAM
La ngUdi cd vu nhiet thanh thuyet
Ddmind, Spellman quan tam tdi Viet
Nam tfl d i u nhflng nam 1950 khi chien
tranh Ddng Dudng l i n thfl nhat dang hoi
cad diem. Sau viec thanh lap nfldc CHND
Trung Hoa, vi Hong y nay cflng vdi nhieu
nhan vat chop bu trong chinh quyen My
da can thiep vao Ddng Dfldng nham tao
ra hang rao ngan chan i n h hfldng cua
chu nghia cdng s i n d Ddng Nam A. Ong
phe phan Hiep dinh Geneva nam 1954 ve
Viet Nam, khdng tan thanh viec tdng
tuyen cii toan qud'c d c i hai mien Nam Bac, cho dd la sii thda hiep vdi chii nghia
cong s i n : "Neu ung ho tat ci nhflng dieu
trong Hiep dinh Geneva thi cd nghia la
gidng tieng ken bao hieu cham bet nhflng
khat vong ve tfl do dang chay bdng d
Ddng Nam A! Dd cflng cd nghia la sfl phan
bdi dd'i vdi hang trieu ngfldi dan Ddng
Dudng, nhflng ngUdi dang phai chflng kien
sfl khiing khie'p do sfl thd'ng tri ciia cdng sin
cuong tin mang lai"'*'.
De cap tdi sfl can thiep cua Spellman
tdi lich sii Viet Nam giai doan nay khdng
the khdng n h i c tdi md'i quan he ciia dng
3. John Cooney. Cardinal Spellman. New York
1984, p. 219.
4. John Cooney. Sdd, tr. xvi.
5. Dan theo: Scheer. The American Pope. Francis
Cardinal Spellman. New York 1969, tr. 18.
27
28
Neu Spellman khdng bi bd rdi trong nhflng
ngay t h a n g cudl cflng, ket cue ciia a n h em
ho Ngd khdng tdi mflc bi t h i m nhfl vay.
Thiic te la, vi H o n g y n a y da dfldc t h d n g
bao trfldc ve ke hoach d i o c h i n h lat do
chinh quyen Ngd D i n h Diem, nhflng da
khdng lam gi de cflu che do n a y " \
Dfldng nhien, mot t r o n g nhflng li do
ma Spellman b a t b i n h bdi chinh quyen
Ngd Dinh Diem q u a diia vao cac liic lUdng
Cdng giao va dieu dd tao r a mot a n tUdng
khdng td't ve Giao hdi Cdng giao'^'. NhUng
dieu dd cflng k h d n g du de t h a n h m i n h
mot thiic te la S p e l l m a n u n g ho a n h em
ho Ngd k h d n g b a n vi nhflng ngfldi Cdng
giao Mien N a m Viet N a m k h i dd, m a
trUdc bet vi q u y e n ldi cua H d a Ky, vi cuoc
chien chd'ng chii n g h i a cdng s i n ciia dng
ta. Vdi q u a n he t h a n t i n h vdi chinh quyen
Kennedy, sd p h a n cua a n h em ho Ngd cd
le se khac neu n h u vi H o n g y n a y thiic sii
vi quyen ldi cua ngudi Cdng giao va dflc
tin Kitd giao. Cai m u H o n g y va nhflng ldi
rad g i i n g " b i o ve dflc tin Kitd giao" cua
Spellman chi la cai vd tdn giao be ngoai.
Dieu nay cang the hien rd sau khi chinh
quyen Ngd Dinh Diem sup dd'. Hong y
Spellman la ngfldi co vfl nhiet t h a n h cho
viec chinh quyen Lyndon Johnson leo t h a n g
chien t r a n h d Viet N a m vdi viec de quan vao
Mien Nam va nem bom Mien Bic. Bat chap
\aec nan n h a n chien t r a n h da p h i n la dan
thudng, trong dd cd c i dan Cdng giao, vi
Hong y nay coi chien t h i n g ap dao quan sfl
dd'i vdi nhflng ngfldi cdng s i n la giii phap
duy n h a t cho cuoc chien d Viet Nam, "Neu
chung ta xem xet d i i n tien lich sii can thiep
cua dng ta thi se t h a y viec Spellman tiep tuc
ling ho m a n h me chinh sach cua My d Viet
Xam khdng cd gi ngac nhien c i . Ve p h a n
minh, Johnson mudn ldi dung sfl hieu chien
ciia vi Hong y. Vdi viec 6 at dfla quan ddi
My t h a m dfl vao cuoc chien thi phong trao
phan dd'i sfl hien dien cua h'nh My d Viet
Nam cang dang cao. Vi Td'ng thd'ng nay
mud'n nhflng nd liic cua dng dfldc Chfla che
Bic Viet'^^'.
7. Hai nam sau khi chinh quyen bi sup dd va anh em
hg Ngd bi giei hai. Spellman da bay td sir luyen tiec
doi vdi hai nhan vat nay.
8. John Cooney. Sdd, tr. 244.
9. John Cooney. Sdd, tr. 299.
10. Kreis Bensberger. Die Christen und der Krieg in
Vietnam, em Memorandum deutscher Katholiken.
Matthias Gruenewald Verlag. Mainz 1969, p. 40.
11. Francis Thomas Ritt. The Bishops and
Negotiation Now. in: Quigley E. Thomas (ed.).
American Catholics and Vietnam. Michigan 1968, p.
110.
12. John Cooney. Sdd, tr. 306-307.
29
30
ciia Spellman da cd tac ddng rat Idn tdi
quan dm My va lap trUdng quan phUdng
ciia nhieu chflc sac Giao hdi Cdng giao
Mien Xam khi dd. Xd dfldc tudng
Westmoreland hudng flng vdi tuyen bd':
"Chung ta dang chien dau trong cuoc
chien cua Dflc Kitd"'^''\ :., : ,...,Mac d i u vay. Hong y Spellman da
phai nem trai khdng it nhflng that bai
ciia minh. Dfldng thdi, dng da phai chflng
kien sfl sup dd ciia chinh quyen Ngd Dinh
Diem, ngfldi ma dng tflng nang dd. Ben
canh dd. dng cdn phii chflng kien sfl that
bai ciia Nghi si McCarthy, ngfldi ma dng
giii gam nhieu hi vong. Tfl nhflng nam
1960, dng d i n dan hi cd lap ngay trong
Giao hdi Cdng giao the gidi. Thai do dieu
hau ciia Spellman la muc tieu cdng kich
ciia nhflng ngUdi phan chien My tdi mflc
nha thd Idn ciia dng d New York thudng
xuyen bi ho "vieng tham" vdi nhieu gach
da. Nhflng ngfldi bieu tinh p h i n chien d
My goi cuoc chien d Viet Nam la "cuoc
chien ciia Spellman". Spellman thdi chflc
vi Tdng Giam muc Tdng Giao phan New
York nam 1966 p h i n vi tudi cao, nhflng
chu yeu la do nhflng bat dong gifla vi
Hong y nay vdi Giao hoang Paul VI va
chet nam 1967 trong sfl hoan hi ciia
nhflng ngudi phan chien My. Tiep theo dd
la sii sa liy ciia chinh quyen Johnson
trong cuoc chien d Viet Nam. Gia nhU
Spellman cd the sd'ng tdi nam 1975,
chflng kien that bai t h i m hai ciia chinh
quyen My, de lai "hoi chflng Viet Nam"
ma may thap ki sau nhieu ngUdi My vin
khdng mud'n nhic lai, thi cd le dng se rut
ra nhieu bai hoc khdng chi cho rieng
minh, ma cho ci nhieu ngUdi My. Gia
nhu Spellman cd the chflng kien sfl vd
nghia ciia cuoc chien tranh, chflng kien
viec nhieu ciiu chien bmh My sau nay ndi
len nhflng ldi sam hdi vi nhflng gi ho da
lam d Viet Nam thi cd the dng se thay dd'i
quan diem ciia minh chang?