LOGISTIKI KONTROLING 201

SEMINARSKI RAD IZ PREDMETA LOGISTIKI KONTROLING

ANALIZA LOGISTIKIH TROKOVA PREMA

OSNOVNIM LOGISTIKIM PODSISTEMIMA

Mentor :

Student:
Stranica
1

LOGISTIKI KONTROLING 201

6
Dr Marko Vasiljevi, van.prof.
Mr eljko Stevi, vii ass.

Eldina Mahmutagi 623/13

Doboj, novembar 2016.

Sadraj

I UVOD........................................................................................................................ - 3 II LOGISTIKI TROKOVI.............................................................................................. - 4 2.1. Hijerarhijska struktura logistikih trokova......................................................- 5 2.2. Ledeni brijeg trokova logistike.....................................................................- 6 2.3. Grupisanje trokova......................................................................................... - 6 2.4. Relevantna obiljeja logistikih trokova..........................................................- 7 III ANALIZA LOGISTIKIH TROKOVA PREMA OSNOVNIM LOGISTIKIM PODSISTEMIMA - 8
3.1. Trokovi transporta......................................................................................... - 10 3.2. Trokovi upravljanja transportom...................................................................- 11 3.3. Trokovi skladitenja i rukovanja materijalom................................................- 12 3.4. Trokovi manipulisanja/pretovara...................................................................- 12 3.5. Trokovi upravljanja zalihama........................................................................- 13 3.6. Trokovi planiranja ponude i potranje logistikih usluga...............................- 14 IV NAINI SMANJIVANJA TROKOVA U LOGISTICI.......................................................- 15 4.1.Nabavka.......................................................................................................... - 15 4.2.Transport......................................................................................................... - 15 4.3.Skladitenje..................................................................................................... - 16 V ZAKLJUAK............................................................................................................ - 17 VI LITERATURA.......................................................................................................... - 18 -

Stranica
2

LOGISTIKI KONTROLING 201

6

I UVOD

Kroz ovaj seminarski rad emo se upoznati sa pojmom logistiki troak, koliko su
logistiki trokovi zastupljeni u svjetskom BDP-u, kako analizirati logistike trokove prema
osnovnim logistikim podsistemima, te na koji nain pristupiti smanjenju tih trokova.
Na osnovu svih analiza moe se rei da su logistiki trokovi ekonomska mjera uspjenosti
funkcionisanja cjelokupnog logistikog sistema. Logistiki trokovi se na prvi pogled ne vide bez
analitikog prikaza, pa je potrebno vrlo paljivo upravljati i pratiti logistike trokove. Kako bismo
na pravi nain analizirali logistike trokove, posmatrat emo ih pojedinano za svaki podsistem
logistike (transport, upravljanje transportom, skladitenje, manipulisanje, upravljanje zalihama,
planiranje ponude i potranje)
Za uspjeno smanjenje trokova a zadravanje kvaliteta roba i usluga, potrebno je na pravi
nain teiti smanjenju istih sa aspekta glavnih podruja logistikog menadmenta (nabavka,
transport, skladitenje).

Stranica
3

LOGISTIKI KONTROLING 201

6

II LOGISTIKI TROKOVI

Logistiki trokovi obuhvataju trokove svih aktivnosti koje se realizuju u cilju oblikovanja,
projektovanja, usmjeravanja, voenja i regulisanja protoka roba, energije i informacija i
predstavljaju ekonomsku mjeru "uspjenosti" funkcionisanja logistikih sistema[1].
Glavna mjesta nastanka trokova poslovne logistike mogu biti poslovne jedinice:
sluba nabavke, kod obrade porudbine i izjava;
proizvodnja, kod upravljanja materijalima;
sluba transporta, kod pakovanja, skladitenja zaliha i transporta;
sluba prodaje, kod upravljanja fizikom distribucijom od proizvoaa do potroaa[3].
Utvrivanje logistikih trokova predstavlja veoma obiman i kompleksan zadatak i zavisi od
velikog broja faktora. Osnovni faktori pri utvrivanju logistikih trokova su:
Neophodnost ralanjivanja logistikih trokova,
Utvrivanje poslovnih faza i procesa, koji generiu logistike trokove,
Odreivanje meuzavisnosti izmeu razliitih generatora trokova.
Osnovni uzroci problema pri utvrivanju logistikih trokova su:
Logistika je usluna funkcija, koja je prisutna u razliitim podsistemima kompanije, pa je
trokove mnogo tee odrediti nego u nekim drugim oblastima.
Postojei nain prorauna trokova nije prilagoen potrebama logistike.
Trokove je veoma teko razgraniiti, pri emu oni nisu ni definisani u potpunosti.
Stranica
4

LOGISTIKI KONTROLING 201

6
Pojedinani trokovi u okviru logistikih procesa nisu jasno prepoznatljivi niti razgranieni
meusobno.
Odreivanje vrednosti logistikih trokova moe se realizovati na dva naina:
Proraunom logistikih trokova, i
Procjenom logistikih trokova.
Proraun logistikih trokova podrazumjeva definisanje skupa izmjeritelja i modela prorauna, na
osnovu koga e se odrediti vrijednost trokova. U ovom sluaju potrebno je definisati sve
pojedinane logistike aktivnosti koje generiu trokove i za svaku aktivnost utvrditi vrijednost
jedininih trokova.
Procjena logistikih trokova se realizuje na bazi jednaina za pojedine kategorije logistikih
trokova.
Ukupni trokovi poslovne logistike predstavljaju zbir trokova njenih pojedinih komponenti. Na
nivou logistikog sistema ti trokovi su zbir trokova u svim poslovnim jedinicama. Prema tome:
TL= Tt + Ts + Tm + Tp + Tis + To
TL ukupni trokovi poslovne logistike;
Tt trokovi transporta sirovina, materijala poluproizvoda i gotovih proizvoda;
Tm trokovi manipulisanja;
Tp trokovi pakovanja;
Tis trokovi informacionog sistema;
To ostali logistiki trokovi[3].
U dosadanjim istraivanjima mogue je uoiti nekoliko pristupa analizi logistikih trokova:

Analiza logistikih trokova prema osnovnim logistikim podsistemima

Hijerarhijska struktura logistikih trokova
Logistiki trokovi nekog od logistikih podsistema
Trokovi logistike misije[1].

Profitabilnost kompanije je direktna funkcija logistikih trokova jer logistiki trokovi ine
znaajan dio ukupnih trokova poslovanja. Uee logistikih trokova u ukupnim trokovima se
razlikuje u proizvodnim i trgovinskim kompanijama (dijelovima kompanija) i kree se u intervalu
od 15% do 25%[1].

Stranica
5

LOGISTIKI KONTROLING 201

6

2.1. Hijerarhijska struktura logistikih trokova

Hijerarhijska struktura logistikih trokova podrazumijeva analizu trokova na vie nivoa i na
svakom nivou podjelu na pojedinane podsisteme,poslovne aktivnosti, materijalne i finansijske
resurse i dr. Nivo detaljnosti u analizi trokova zavisi od cilja konkretnog istraivanja[2].

Slika 1. Hijerarhijska struktura trokova pretovarnih procesa

Izvor: Bulatovi, M., Logistika, 2013, Inenjerska komora Crne Gore, Podgorica.

2.2. Ledeni brijeg trokova logistike

Ledeni brijeg je prava ilustracija za logistike trokove, koji su na prvi pogled, bez analitikog
prilaza, vidljivi samo na povrini. To su obino trokovi nabavke. Ostali trokovi, koji su uvijek
mnogo vei i manje vidljivi, predstavljaju dio ledenog brijega na koji preduzee moe opasno da
se nasue ukoliko se loe njime upravlja[2].

Stranica
6

LOGISTIKI KONTROLING 201

6

Slika 2. Ledeni brijeg trokova logistike

Izvor: Bulatovi, M., Logistika, 2013, Inenjerska komora Crne Gore, Podgorica.

2.3. Grupisanje trokova

Logistiki trokovi mogu biti:
grupisani po funkcijama
grupisani po fizikom entitetu
grupisani po aktivnosti
Trokovi grupisani po funkcijama uglavnom predstavljaju trokove pridruene nekoj
raunovodstvenoj cjelini - kontu ili nekom njegovom sastavnom dijelu (potrebno je da se trokovi
vode po tom kontu).
Trokovi grupisani po fizickom entitetu predstavljaju trokove napravljene po nekoj proizvodnoj
liniji, maini, prevoznom sredstvu itd.
Trokovi grupisani po aktivnosti su, unutar svake aktivnosti, predstavljeni kao fiksni, promjenjivi i
pseudofiksni.
Stranica
7

LOGISTIKI KONTROLING 201

6
Prilikom planiranja izrade ili nabavke neke opreme ili sistema potrebno je analizirati ukupne
trokove ivotnog ciklusa te opreme, odnosno tog sistema.
Trokovi ivotnog ciklusa proizvoda sadre sve budue trokove koji nastaju kao posljedica:
istraivanja, razvoja, proizvodnje, instalacije, funkcionisanja, odravanja i na kraju prodaje ili
otpisa.
Odreivanje trokova ivotnog ciklusa je sastavni dio analize logistike.
Bazira se na:

definisanju strukture trokova,

procjeni trokova, odreivanju faktora koji utiu na trokove i
definisanje njihovih meusobnih uticaja,
procjeni moguih popusta, kao i
inflacije,
definisanju krivih uenja i
definisanju modela trokova.

Nakon zavretka analize trokova ivotnog ciklusa, analitiar mora definisati strukturu trokova
(stablo trokova). Stablo trokova mora zadovoljiti nekoliko osnovnih karakteristika:
Svi elementi sistema koji proizvode trokove moraju biti analizirani pobrojani,
Kategorije trokova su po pravilu vezane za dio neke opreme ili neku aktivnost,
Kategorije trokova moraju biti tako definisane da se izbjegne dvosmislenost, nedosljednost
ili nekonzistentnost,
Ukoliko se koristi neki software za definisanje i sistematizovanje trokova, potrebno je strukturu i
oznaavanje trokova prilagoditi navedenom software-u [2].

2.4. Relevantna obiljeja logistikih trokova

Ukupni logistiki trokovi u svijetu procjenjuju se na oko 14% svjetskog BDP-a. Logistiki
trokovi u dravama Sjeverne Amerike procjenjuju se na iznos od 10,6% BDP-a, u evropskim na
12,8% BDP-a. Udio logistikih trokova u BDP-u predstavlja temeljno mjerilo efikasnosti i
efektivnosti logistike na makro razini. Heizer i Render (2004.,str.425) istiu da ameriki cestovni
prevoznici koriste prosjeno samo 50% kapaciteta, te da ta neiskoritenost kapaciteta samo u
cestovnom prometu kota gospodarstvo SAD vie od 31 mlrd.USD godinje. Logistiki trokovi
vei su u regijama u ijoj gospodarskoj strukturi preovladava sekundarni sektor, jer on za razliku od
tercijarnog sektora iskazuje veu potrebu za transportom i skladitenjem. Logistiki trokovi u
slabije razvijenim dravama mogu biti i dvostruko vei od logistikih trokova u razvijenim
dravama[4].

Stranica
8

LOGISTIKI KONTROLING 201

6
U strukturi logistikih trokova prevladavaju transportni trokovi i trokovi dranja zaliha. Ovi
trokovi mogu initi i do 85% ukupnih logistikih trokova. Shodno tome, moe se dokazati da ako
su veliki logistiki trokovi da su veliki i transportni trokovi i trokovi dranja zaliha. Vrijedi i
obrnuto. Da bi se efikasno upravljalo logistikim trokovima nuno ih je primjereno pratiti.

III ANALIZA LOGISTIKIH TROKOVA PREMA OSNOVNIM

LOGISTIKIM PODSISTEMIMA

Posmatrano sa funkcionalnog i tehniko-tehnolokog aspekta, logistiki trokovi se mogu analizirati na nivou

logistikih podsistema, poslovnih i funkcionalnih sistema u kompaniji. Prema ovoj klasifikaciji logistiki
trokovi se mogu ralaniti na vie naina u zavisnosti od nivoa detaljnosti. U literaturi nalazimo
najee podjelu trokova na [2] :

Trokovi administracije,
Trokovi pretovara,
Trokovi skladitenja
Trokovi transporta, i
Ostali logistiki trokovi.

Ovakav nain klasifikacije logistikih trokova je veoma pogodan za analizu i kontrolu

realizacije navedenih logistikih procesa i obino predstavlja prvi nivo hijerarhijske trokovne
strukture i osnov za dalje razvrstavanje logistikih trokova.
Proraun logistikih trokova podrazumjeva definisanje skupa izmjeritelja i modela prorauna, na osnovu
koga e se odrediti vrijednost trokova. U ovom sluaju potrebno je definisati sve pojedinane logistike
podsisteme i njihove aktivnosti koje generiu trokove i za svaku aktivnost poznavati vrijednost
jedininih trokova.

Funkcionalni elementi logistikih sistema su [5] :

Transport
Skladitenje
Manipulacija (pretovar, pakovanje, formiranje tovarnih jedinica, sortiranje i sl.)
Logistiki sistem se sastoji iz vie podsistema [6] :
pakovanja,
Stranica
9

LOGISTIKI KONTROLING 201

6

poruivanje ( realizacija narudbi ),

zalihe, rukovanje zalihama ,
skladitenja i
transport,

Logistiki trokovi se mogu posmatrati na nivou logistikih podsistema, gdje se u svakom podsistemu
analizira skup aktivnosti, koje ostvaruju trokove. U tabeli 1. su prikazani trokovi distribucije
kompanije, koja se bavi proizvodnjom prehrambenih artikala (Gattorna, 1988). [2]

Tabela 1. Ukupni trokovi distribucije jednog od proizvoaa prehrambenih artikala

VRSTA LOGISTIKIH
TROKOVA
Transport pri dopremi robe
Transport pri otpremi robe

Skladitenje

Obrada narudbe

Zatitno pakovanje
Menadment

Oteenje robe
Kamate

STRUKTURA TROKOVA

IZNOS

Paletizacija
Od fabrike do skladita
Od skladita do korisnika
Kontrola i merenje
Rad u skladitu
Ostali trokovi
Iznajmljivanje terminala
Korienje terminala
Raunarski rad
Fakturisanje i obrauni

1.00
0.02
1.71
2.09
0.16
1.29
1.19
0.11
0.07
0.03
0.68
2.00
0.17
0.02
0.0i
0.01
0.2
6
0.24
0.48

Trokovi menadmenta
Kontrola zaliha
Upravljanje zalihama
Obuka
Vezani kapital na zalihama
Zgrade, vozila, zemljite

UKUPNI IZNOS
(%)

1.00

3.82

0.89
2.64
2.00
0.21

0.26
0.70
11.32

UKUPNO
Stranica
10

LOGISTIKI KONTROLING 201

6
Izvor: Radivojevi G., Milju M., Vidovi M., Logistiki kontroling i performanse, 2007., Saobraajni fakultet Beograd

U prvoj koloni su prikazani poslovni procesi, koji uestvuju u distribuciji proizvoda. Svaki od
poslovnih procesa je podjeljen na aktivnosti, koje iniciraju stvaranje logistikih trokova.
Vrijednosti logistikih trokova su izraene u procentima od ukupne prodaje

3.1. Trokovi transporta

U podsistemu transporta razlikujemo ulazni i izlazni transport. Ulazni i izlazni transport predstavlja
niz aktivnosti vezanih za kretanje robe od mjesta proizvodnje do finalnih prodajnih mjesta i
potronje.
Logistiki trokovi transportnog podsistema su [7] :

trokovi prevoza,
trokovi ekanja vozila na utovaru,
trokovi ekanja vozila na istovaru,
trokovi usljed nedostatka transportnih kapaciteta,
trokovi robe oteene u transport,
trokovi vezanog kapitala u prevozu,
trokovi osiguranja.

Tabela 2. Trokovi ulaznog i izlaznog transporta

Trokovi ulaznog i izlaznog transporta

Unutranji logistiki
trokovi i trokovi lanca
snabdjevanja
Stranica
11

Spoljanji logistiki
trokovi i trokovi lanca
snabdjevanja

LOGISTIKI KONTROLING 201

6
Amortizacija infrastrukture i drugi
logistiki trokovi i trokovi lanca
snabdjevanja

1. Uklanjanje snijega
2. Bezbjedonosni ureaji
3. Odravanje ulaza/ograda
4. Odravanje trotoara

Transportna oprema i svi oblici

odravanja vozila

1. Kamioni/ druga vozila

2. Trokovi goriva i zamjene ulja
3. Odravanje prevozne opreme
1. Unutranji tehnologija (plaeni
sistem)

1. Ugovori sa transportnim
kompanijama

Amortizacija investicija tehnologije

Reijski trokovi logistike i

menadmenta lanca snabdjevanja
Plate i dnevnice vozaa i
ugovaranje takvih usluga
Trokovi vezani za obuku vozaa

1. Procenat ukupnih trokova

logistike i menadmenta lanca
snabdjevanja
1. Vozai
1. Obuka bezbjednosti
2. Vozake i druge dozvole
3. Druge vrste potrebne obuke

1. Dobavlja usluga
servisa, GPS praenja
sistem (usluga se plaa
periodino)
_
1. Ugovarai
2. Agenti
_

Izvor : Gajic V Logistika preduzea, 2000. ;Fakultet tehnikih nauka, Novi Sad

3.2. Trokovi upravljanja transportom

Upravljanje transportom ukljuuje upravljanje jedinicama isporuke, planiranje ulaznih i izlaznih
poiljki, planiranje i optimizaciju utovara, odravanje vozila, planiranje radnika /vozaa, planiranje
i obezbjeivanje potrebne dokumentacije (posebno kada se radi o meunarodnom transportu) i sl.
Tabela 3. Trokovi upravljanja transportom
Trokovi upravljanja (menadmenta)
transportom

Unutranji logistiki
trokovi i trokovi lanca
snabdjevanja

Spoljanji logistiki
trokovi i trokovi lanca
snabdjevanja

Amortizacija infrastrukture i drugi

logistiki trokovi i trokovi lanca
snabdjevanja

1.Kancelarijski prostor
2.Kancelarijski namjetaj
3.Odravanje, popravku i dr.
operacije

1. Ugovori sa posrednicima u
transportu (transport brokers).

Stranica
12

LOGISTIKI KONTROLING 201

6
Reijski trokovi logistike i
menadmenta lanca snabdjevanja

1. Procenat ukupnih trokova

logistike i menadmenta lanca
snabdjevanja

Amortizacija investicija tehnologije

1. Sistem upravljanja transportom

2. Raunarska oprema i server
3. Korisnik baze podataka i
dobavlja podataka
1. Direktor transporta
2. Analitiari

1. Praenje sistema
prijave provajderu servisa

1. Specijalizovane obuke 2.
Kontinuirane aktivnosti uenja

Plate i dnevnice

Trokovi vezani za obuku

1. Konsultanti u lancu
snabdjevanja

Izvor : Gajic V Logistika preduzea, 2000. ;Fakultet tehnikih nauka, Novi Sad

3.3. Trokovi skladitenja i rukovanja materijalom

Rukovanje materijalima obuhvata utovar, kretanje i istovar materijala, te postoje razliiti naini
rukovanja materijalima koji se mogu klasifikovatiti prema vrsti koritene opreme.
Tabela 4. Trokovi skladitenja i rukovanja materijalom
Trokovi skladitenja i rukovanja
materijalima

Unutranji logistiki
trokovi i trokovi lanca
snabdjevanja

Spoljanji logistiki
trokovi i trokovi lanca
snabdjevanja

Amortizacija infrastrukture i drugi

logistiki trokovi i trokovi lanca

1. Maine za pakovanje i
obiljeavanje (etiketiranje)
2. Distributivni centri

1. Ugovori sa treim licima kao

pruaocima logistikih usluga

Stranica
13

LOGISTIKI KONTROLING 201

6
snabdjevanja
Amortizaciju sredstava transporta

Amortizacija investicija
tehnologije
Reijski trokovi logistike i
menadmenta lanca snabdjevanja
Plate i dnevnice
Trokovi vezani za obuku

1. Viljukari
2. Eletronski (automat. ureaji)
3. Trokovi goriva
4. Punjai (baterije)
1. Infra-crveno obiljeavanje i
sistem praenja
2. Sistem prepoznavanja glasa
1. Procenat ukupnih trokova
logistike i lanca snabdjevanja

1. Lizing (zakup) vljukara

1. Rukovodioci magacina i
skladita
2. Radnici skladita
1. Trening i kontinuirane
aktivnosti uenja

_
_

Izvor : Gajic V Logistika preduzea, 2000. ;Fakultet tehnikih nauka, Novi Sad

3.4. Trokovi manipulisanja/pretovara

Trokovi manipulisanja, kao i sve vrste trokova, po fazama logistikih procesa sadre vie
komponenti [7] :
Tm = To + Tg + Tpk + Tpm + Tz + Td
Tm trokovi manipulisanja
To trokovi opreme (viljukara, karete, dizalice )
Tg trokovi goriva i energije (nafta, mazivo)
Tpk trokovi paleta,kontenera i druge opreme
Tpm - trokovi pomonih materijala i opreme
Tz trokovi zaposlenih
Td ostali trokovi u vezi manipulisanja

3.5. Trokovi upravljanja zalihama

Upravljanja zalihama je proces upravljanja vremenom i koliinom robe koja je naruena i
uskladitena, tako da se zahtjevi mogu ispuniti na zadovoljavajui i ekonomian nain. To je
sistematsko upravljanje stanja zaliha artikala i materijala, koje obuhvata nabavku, skladitenje,
distribuciju i evidentiranje artikala. [6]
Stranica
14

LOGISTIKI KONTROLING 201

6

Tabela 5. Trokovi upravljanja zalihama

Trokovi upravljanja
zalihama

Unutranji logistiki trokovi i

trokovi lanca snabdjevanja

Spoljanji logistiki
trokovi i trokovi lanca
snabdjevanja

Amortizacija infrastrukture i
drugi logistiki trokovi i
trokovi lanca snabdjevanja

1.Kancelarijski prostor
2.Kancelarijski namjetaj
3.Odravanje, popravku i dr.operacije

1. Ugovori sa treim licima

Amortizacija investicija
tehnologije

1. Kompjuterske radne stanice

2. Raunovodstveni softver
3. Sistem upravljanja skladitem
4. Alati za optimizaciju skladita

1. Pristup treih lica

logistikim skladitima i lancu
snabdjevanja putem interneta

Reijski trokovi logistike i

menadmenta lanca
snabdjevanja
Plate i dnevnice

1. Procenat ukupnih trokova logistike i

menadmenta lanca snabdjevanja

1. Menaderi upravljanja zalihama i

analitiara

1. Eksterni konsultanti

Trokovi vezani za obuku

1. Trening i kontinuirane aktivnosti

uenja vezanih za upravljanje zalihama,
kao i pohaanje specijalizovanih kurseva

Izvor : Gajic V Logistika preduzea, 2000. ;Fakultet tehnikih nauka, Novi Sad

3.6. Trokovi planiranja ponude i potranje logistikih usluga

Stranica
15

LOGISTIKI KONTROLING 201

6
Sposobnost planiranja ponude i potranje omoguava kompanijama profitabilno poslovanje, jer
planiranjem mogu dovesti do usklaivanja ponude i tranje.

Tabela 6. Trokovi planiranja ponude i potranje

Planiranje ponude i
potranje

Unutranji logistiki
trokovi i trokovi lanca
snabdjevanja

Spoljanji logistiki
trokovi i trokovi lanca
snabdjevanja

Amortizacija infrastrukture i drugi

logistiki trokovi i trokovi lanca
snabdjevanja

1.Kancelarijski prostor
2.Kancelarijski namjetaj
3.Odravanje, popravku i
dr.operacije
1. Kompjuterizovane radne
stanice
2. Planiranje predvianja i
popune aplikacije (interni)
1. Procenat ukupnih
trokova logistike i
menadmenta lanca
snabdjevanja
1. Analitiari logistike i lanca
snabdjevanja
1. Trening i kontinuirane
aktivnosti uenja
2. Seminari

Amortizacija investicija tehnologije

Reijski trokovi logistike i

menadmenta lanca snabdjevanja
Plate i dnevnice
Trokovi vezani za obuku

1. Pristup kupacima
(spoljni)
_

1. Eksterni konsultanati

Izvor : Gajic V Logistika preduzea, 2000. ;Fakultet tehnickih nauka, Novi Sad

Stranica
16

LOGISTIKI KONTROLING 201

6

IV NAINI SMANJIVANJA TROKOVA U LOGISTICI

Logistiki menadment danas je dobio posebnu pozornost zbog visokih zahtjeva koji se postavljaju
na kvalitetu roba i usluga, kao i intenzivne konkurencije koja logistike tvrke prisiljava na stalno
poboljanje svih aspekata svoga rada kako bi opstale na tritu.
Uobiajeno, logistiki manadment je definisan kao proces koji osigurava isporuku pravih
proizvoda na pravo mjesto u pravo vrijeme u pravim koliinama svojim klijentima. Normalno pod
terminom logistika smatramo cijeli lanac snabdijevanja, od nabavke sirovina do isporuke gotovih
dobra i usluga korisnicima.
Postoje i glavna podruja logistikog manadmenta:
nabavka
transport
skladitenje

4.1.Nabavka
Proirite krug dobavljaa za prozvode koji vam trebaju i izaberite one koji vam mogu ponuditi
najbolje uvjete.ak ako i ne promjenite sadanjeg dobavljaa samo poznavanje cijena i uvjeta
poslovanja na njegovom tritu dat e vam veu snagu u pregovorima.
Takoer,vano je to da pravilno izraunate trokove,to najee znai ukljuiti sve trokove koji se
pojavljuju,a koji moda nisu odmah vidljivi.Ukljuite u kalkulaciju trokove vozarine, carine,
trokove brokerska i peditera koji su ukljueni u posao,teajne trokove i slino.. Usporedba ovih
trokova pomoi e vam da odluite koja je logistika tvrtka va najbolji izbor .Radite zajedno sa
vaim logistikim tvrtkama i sudjelujte u njihovom kreiranju cijena za vas. .
Moete se prebaciti i na alternativan,zamjenski,a jeftiniji proizvod. Time osim osnovne cijene
sniavate i razne druge trokove poput carine i kursnih razlika.Pokuajte sa dobavljaem dogovoriti
just-in-time isporuku, ime znaajno smanjujete trokove skladitenja,zaliha i osoblja.Ako u
ukupnoj cijeni vae logistike tvrtke primjetite neki dio troka za koji vi znate jeftiniju varijantu
(npr.cijenu kamionskog prijevoza na odreenoj lokaciji) zahtjevajte od tvrtke da koristi nju.Kako
ona tu uslugu moe nastaviti koristiti i za svoje druge poslove,dolazimo do win-win situacije za obe
tvrtke[5].

4.2.Transport
Izaberite nain transporta (zrak,voda,cesta,eljeznica) ili njihovu kombinaciju kako bi optimizirali
trokove transporta od dobavljaa ili transporta prema korisnicima.Svaki od ovih naina ima svoje
prednosti i nedostatke u odnosu na cijenu,brzinu,kapacitet,fleksibilnost i sigurnost.Pravilan izbor
smanjuje ili potpuno ukida oportunitetni troak,odnosno troak koji nastaje zbog situacije kada neki
proizvod nije dostupan u zahtjevano vrijeme.Takoer,pravilna kombinacija naina prijevoza
Stranica
17

LOGISTIKI KONTROLING 201

6
smanjuje trokove nastale zbog oteenja robe u prijevozu.
Pravilno usmjeravanje i rasporeivanje vozila moe smanjiti in-transit robe u prijevozu,smanjujui
trokove goriva,osoblja i odravanja vozila. Danas postoje razne analitike i matematike metode
,razvijene u svrhu rjeavanja problema usmjeravanja vozila kao to je metoda najkraeg puta,
metoda prijevoza, itd. U svrhu izbjegavanja trokova treba izbjegavati prijevoz manjih koliina,koje
ne popunjavaju kapacitet prijevoznog sredstva[5].

4.3.Skladitenje
Smanjivanje trokova skladitenja obuhvata sljedee:
Birati lokacije izvan centra gradova,dobro povezane prometnom infrastrukturom. Cijena
najma ili kupnje lokacija u gradu je daleko skuplja, a prilazi skladinom prostoru su esto
zagueni.
Izraunati optimalnu traenu zalihu (za to takoer postoje razvijene analitike i
matematike metode),ime smanjujemo koliinu kapitala vazanu u zalihe,kao i potreban
skladini prostor za koji plaamo trokove.
to vie koristiti just-in-time princip poslovanja,smanjujui tako dodatno potreban skladini
proctor
Pravilno pozicionirati robu u skladitu, smanjujui tako unutarnje transportne puteve,
vrijeme rada i trokove osoblja[5].

Izvor: Pupavac D., Poslovna logistika u suvremenom menadmentu ;2009.;Veleuilite u Rijeci

Stranica
18

LOGISTIKI KONTROLING 201

6

V ZAKLJUAK

Za uspjenu klasifikaciju trokova logistike neophodno je poznavati vrstu i obim logistikih

usluga. Logistike usluge ine polaznu osnovu za ralanjivanje trokova,u ovom sluaju na
podsisteme logistike. Utvrivanje i praenje trokova poslovanja logistikog sistema obuhvata
proraun trokova po mjestima nastanka i nosiocima trokova, a ne samo obraun po osnovnim
vrstama trokova. Takav obraun ima za cilj stvaranje to vrih podloga neophodnih pri
planiranju, poslovnom odluivanju, internoj kontroli i analizi rezultata i ocjeni doprinosa svakog
pojedinog organizacionog dijela.
Postoji veliki broj radova koji se bave problemima utvrivanja i metodama prorauna
logistikih trokova. Ova oblast je od posebnog znaaja u razvijenim zemljama gdje se neprekidno
istrauju mogunosti smanjenja logistikih trokova, kao naina za poveanje konkurentske pozicije
na tritu. U manje razvijenim zemljama analiza i praenje logistikih trokova nemaju
odgovarajui znaaj, to privredama tih zemalja dodatno oteava poloaj.

Stranica
19

LOGISTIKI KONTROLING 201

6

VI LITERATURA

[1]
[2]
[3]
[4]
[5]
[6]
[7]

Bulatovi, M., Logistika; 2013.; Inenjerska komora Crne Gore, Podgorica.

Radivojevi G., Milju M., Vidovi M., Logistiki kontroling i performanse;2007.; Beograd.
Vasiljevic M., Logistika u saobraaju; 2008.; Saobracajni fakultet, Doboj.
Pupavac D., Poslovna logistika u suvremenom menadmentu ;2009.;Veleuilite u Rijeci
Zelenika R. :Menadment logistikih sustava; 2008.; Ekonomski fakultet, Rijeka
Gajic V.: Logistika preduzea; 1998.;Fakultet tehnikih nauka, Novi Sad
Boi V.; Aimovi S. : Marketing logistika; 2006. ,Ekonomski fakultet Beograd

Stranica
20