Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
MATEMATICJI
SUPERIOR
PROBLEMAS
RESUELTOS
35 fi - ?9
A. K. Boiarthuk
Variable compleja
Residuos ytern as
especiales
Traducido del ruso bajo Ia direcci6n
del doctor en Cicncias Ffsico-matematicas
Viktoria 0. Malishenko
y del ingeniero industrial
Moscu . 2002
URSS
.t
ToM
4. 'lacn. 3.
Pr6logo a
''Variable compleja''
Reservados todos los derechos en todos los idiomas y en todos los paises del mundo. Quedan
rigurosamente prohibidas, sin Ia autorizaci6n escrita de los titulares del "Copyright", bajo las
sanciones establecidas en las !eyes, Ia reproduccion total o pardal de esta obra por cualquier medio
o pmcedimiento, comprendidos Ia reprograffa y el tratamiento informatica, y Ia distribuci6n de
l!jemplares de ella mediante alquiler o prestamo pUblico.
J~lllliiU'l~lt
Director
Director linandero
Director de sistemas
Director de producci6n
Vicedirector
'
Irina Mllkieeva
Natalia Finoguihrova
~ N03216
OT
10.11.2000 r.
<llopuaT 70x 100/16. Tr.tpax 2100 31C3. ne~. n. 13,5. 3aK. Nsz
31
Editorial URSS
Libros de ciencia
r.
Entre los textos recomendados para el estudio de la teoria de funciones de variable compleja hay muchos manuales y materiales clidacticos muy completos que
tienen por autores a cientificos de fama mas que reconocida: A. L Markushevich,
M.A. Lavrientiev, B. V. Shabat, I. I. Privalov, A. V. Bitsadze, M.A. Evgrafov, A. Hurwitz, R. Courant, etcetera. Lamentablemente, en lo que respecta al volumen,
elecci6n y distribuci6n del materhtl, la mayoria de estos libros no estcin adaptados a
los programas de los cursos de teoria de funciones de variable compleja que
habitualmente se imparten en las facultades de materruiticas y fisica de las universidades de Rusia y otros paises de Ia CEI. Separar de un libro volwninoso el material
principal de modo que se forme un curso integro, l6gicamente acabado y ajustado
al programa de estudios no es facil ni para un profesor con poca experiencia, ni
para un estudiante o un posgraduado.
Las razones anteriores motivaron al autor a escribir un hero que corresponda
al nivel actual de los programas universitarios del curso de teoria de funciones de
variable compleja que no este saturado de detalles y que contenga un gran nUm.ero
de problemas resueltos. En este tomo se resuelven detalladamente casi cuatrocientos
problemas de dificultad media o alta.
El autor
Residuos.
Aplicaciones
de los residuos
sen z
re s - - = 0,
re s - - = 1, res e2 = 0.
0
2 z- 2
0
z
Obtengamos Ia formula para calcular el residuo en un
polo.
1. Definicion de residuo.
Teorema fundamental
00
f(z)
~~lo.y-
C-p
( z - a)P
n
+ .. . + -C- 1- + '\"'
0 en(z- a) ,
z- a
n=O
de donde se obtiene
f( z)(z- al
Definicion. Se denomina residuo de una funci6n nnaliticn f en 1111
punta singular nislndo z = a E C al coeficiente c_ 1 de Ia primera
potencia negativa del desarrollo de Laurent de Ia funcion f en un
entomo del punto z = a.
,
=
n= O
dp-"1
-
dzP- 1
(J(z)(z - a)P)
=
00
= c_1(p -
+ p) . . . (n + 2)(z- at+l,
c_l = res f( z ).
a
27rt
f( z ) dz,
0)
dp - 1
r-l. r~s
f( z )
d p- l
(2)
~~-----------~~~~---~----------------~
(3)
z-a
+oo
(J'(z)
f(z) = 7/J(z)'
f (z)
(4)
(J'(z)
z-a ( 7/J(z)- 7/J(a))
z- a
es decir,
7/J'(a).
Por ejemplo,
z4
- 6+ ...
f(z) dz =
7/J'(a) '
= 24.
f. J
z" dz = - 21Tic_1,
Cn
rl=-oo
(I)
r-
puesto que
j z" dz = 0,
si
n i: 1.
r-
(5)
3
3z - -9 z 3 + - 3z + -z
sen 3z - 3 sen z
2
res
= res
2
=
3
) ( - z3
o sen z(sen z - z)
o ( _ z
)
z
6+...
6+ ...
-4z 3 + ...
r-
cos z
cos br
resctgz =re s -- = - - = I.
klr
h sen z
cos br
En caso d e que Ia funcion f este d efinida mediante Ia
formula (4) y las funciones so y 7/J tengan en el punta z = a
ceres de ord enes superiores a 1, para calcular el residua
es comedo cambiar las funciones !I' y 7/J por los p rimeros
!ermines d e sus desarrollos d e Taylor. Por ejemplo,
=res
Integremos esta igua1dad a lo largo de una circunferencia rji = ("fn, 1~r) orientada en el sentido _de las agujas del
reloj (el p unta del infmito queda a Ia izquierda). Obtenemos
= (J'(a)
enz".
n=-oo
=L
Teniendo en cue_:t.!_~-(~)~ob~e~~m.os _
res f( z)
00
= -c-1 = 27Tt
~j
f (z) dz.
__ _
(2)
r-
z-oo
()()
l(z)
= f(oo) + L
1k
=0)
circunfe-
(3)
z- oo
k= l
c_kz- k,
-1.
k=l
27rt
de donde
f(z) dz
av
= "'
-1 .
~ 27l"Z
II
k=l
f(z) dz
r.
()()
z(f(z) - l(oo))
= I >- kz-k+l.
k=l
donde <p (
punto z
~)
= -<p'(O),
-+
oo,
(4)
= 0.
av
1
- .
27l"Z
av
l(z) dz
L res l(z).
n
"=1
at
= {z E C:
lz- 1- il
< 2}.
La funci6n subintegral f es analftica en Ia adherencia 15, salvo en los puntos z 1 = 1 (polo de segundo orden)
y z2 = i (polo de pri~er orden). Utilizando Ia formula (1),
obtenemos
av
(1)
dz
(z - 1)2 (z 2 + 1)'
~z
(z - 1) (z2 + 1)
Teorema 2. Sen
~ Demostraci6n. Sea
Ot
(2)
00
Problemas resueltos.
Para las fu nciones especificadas a continuacion, hallar
los residues en todos los puntas singulares aislados y en el
punto del infmito (siempre que este no sea punta limite de
ellos).
1n = {z E C: lz l = R} una circunfe-
- 1.
21rl
f son z 1 = 0,
z2 = 1, z3 = oo. Util izando Ia formula (2), p. 1.1, hallamos
2 f(z)) =
res
f(z)=lim~{z
o
.-o dz
f( z) dz =
Ot
rn
00
k=l
= lim ~ ( z2 + z - 1 ) =
z....o dz
I=
r
=(/,/or)
d: -
z 3(z 1
2)
1 = {z E C: lzl
z - 2z
= lim - - - =0
z-o (z - 1)2
(se tuvo en cuenta que el punta z 1 = 0 es un polo de segundo
arden de Ia funcion f) .
El punta z 2
1 es un p olo de primer orden de Ia
funcion f ; por tanto, para calcular el residua en este pun to
utilizaremos Ia formula (3), p.l.l. Tenemos:
= 2}.
"
Segun el teorema 1,
10
I = 21ri ( res
0
(
z 3 z 10
)+
- 2
z- 1
(t
1
10
- 2
z= l
z..., 1
=lim
z2 + z -1
z2
De acuerdo con Ia formula (2), p. 1.3,
z-1
z= O
I = - 2n res
oo
1
z 3(z 10 - 2)
= 0.
=1.
z=l
oo
de donde
resf(z) = -1.
()()
1
1
k
res f( z) = - - = - - = {-1).
z=z~
COS Z k
COS k1r
00
- 1yt (
Ln=O (2n)!
1 )
211
z- 2
4
1 ( 1 )
= 1 -2! z -2
1 ( 1 )
+4! z-2
Entonces,
x ( 1 - 2!(z
~
~ 2)
+ (z- 2n
+ 4!(z
~ 2)4 - .).
= 0,
00
de donde resulta
143
res f(z ) = - .
00
24
res f(z ) = 0.
2
00
n oo
f( z ) = z
k=O
00
-1)k
oo
de donde
= I::
(2k + 1) ! z2k-n+l
k=O
- 1
- 1
.,..
00
tenemos res f( z ) = (
- -1 -) . En particular, sin = 0, entonces
n+ 1!
{-l)(n/2)+1
oo
<0111
n + 1)!
Viv'Z - v'z+T
f( z ) = _.:__z---1- -
.,..
00
<0111
f( z ) = z
en fracciones sim3
- -z 2 + -z + 1 +2(z--
J3,
/2(2) = -2- J3,
13(2) =2 + v'3,
/4(2) = -2 + v'3.
!1(2) = 2 -
1)
-1
Obtenemos entonces
1
ft (z) = - - (J21zi(cos _arg_z + i sen _arg_z) z- 1
2
2
~(
arg(z+l).
arg(z+l)))
- v 1z -r 11 cos
+ t sen --"--2
2
,
h(z) = z
- 1
~(
- V 1z -r 11 cos
h(z) = - h(z),
Asf pues,
! 4(z)
arg(z +1)
2
.
_ar~g(::.._z_+_:_l)))
+ t sen
2
,
= - ! 1(z).
1 . d2 2z
2
=- - hm - e
=-2e.
2 z-1 dz 2
b) Amllogamente
z-1
ei
res--oo z2 + a2
-1
ei
ei )
= - ( z=ia
res -2- -2 + res -2 - -2 =
z +a
z=-ia z + a
eiz
eiz )
=- ( lim--+ lim - - =
z-ia z + ia z-- ia z - ia
=_ (e- o _ ..::_) = -~ ei(ia) _ e-i(ia)
2ia 2ia
a
2i
sen ia
res j 4(z) = 0.
.,..
= - - -.
a
....
.IS
<1111
(k
= lim 2zsen (
z-oo
z )
1- -
z+ 1 cos
t/J(z)
= 1- e- hz:
z _z_)
res f(z) =
~
1f/(z)lz=z~
I
2k7ri
- - he
=cosllim - - =cos l.
z-oo z+ I
h
I
= -- 1
2k7ri
c) Para lz + I I < I tenemos
z
z
res sen - - = - res sen - - = - cos 1.
- 1
z+ I
00
z +I
b) Los puntos singulares de la funcion
-I =
f son
I - (z + I)
_2hih
h
k f. 0.
00
~
= - L..,.(I
+ z)k
k=O
res
(~z (I + 1+z
_ I + ... + ( I
) )
- 1
1 +z)n
2k1ri
Zk=--
=
)
-1
res f( z) =lim ~ (
z
) =
o
z-o dz I - e-/&z
(I + _ 1 + ... +
1+ z
1 ) ) =
(1 +z)n
. I - e-hz(I + hz)
-lim
- z-+0
(1 - e-hz)2
-
1+z
=lim
z-o
h2 2 + o(z2) )
I - (1 + hz) ( 1-hz+ -z
2 2
z-+0
2 2
,~
1 - I +h z - =lim
AmHogamente1
2
(1 - I+ hz + o(z))2
h2z 2 + o(z2)
+ o(z2)
res
0
1
2
= ( I + -1 - + ... + (I
+z
=-
2.
zk
1
cp(z) = - 1
cp(~)
( 1 +z -)
z+ 1
2
f en los puntos
1 )
)n
= n + I~
+ z z=O
~ ( 1 + 1 ~ z + + (1: z)n)) =
= n - n-1=-1.
-;+2
JvfZ
dz = 27ri res
00
vfZ.
-;+2
r~
.,.
De cste modo,
--;+7.
Jvfz
dz =- 211'i res
00
r,
vfz
-;+2
)
t/22
1+ 1
= - 27ri r!s (
= - 27ri r:S ( 1 -
~ + o ( ~)) = - 27ri.
z = 0 ~ cuatro polos
ir m
Zm
Vk e-2- (m = 0, 1, 2, 3) en
{z c C: lzl = v'k} (k = 1,n) .
=
rn
z dz
.
= 211'i res
.
+
e2lllz2 - 1
o e2,.2
- 1
L L res e2,.2. - 1
z.
k=l m=O
=211'i ( - +
21fi
=27ri
3
n
~ ~ 47rie(- t)2k.
n.)
(~+
2:n 7U
=2n+1.
r2
I -
z E 'Yr => zz = r 2, z = -,
entonces
z
r,
(i + 1) dz
(r2 - az)(bz - r 2 )
..-
obtenemos
r2
z2
= -,
a
dz
(z - 3)(z5 - 1) -
= -27ri ( res
3 (z -
z +1
= 27ri rres
----=------,2fb (r 2 - az)(bz - r 2 )
z4 + 1
27ri
b .:~b r
1'8 + b4
2-
az
1
3)(z5 - 1)
+ res
(z - 3)(z 5
oo
1)
) .
= oo tenemos
.,..
dz
z- 3)(z5 - 1
= 0, y
= -27ri res3 (z 1)
-----=- (z - 3)(z5 -
dz
3)(z5 - 1)
= -27ri !~ zS 27ri
7ri
242
121
1 -
;2kr
p.l.3, tenemos
I
r
dz
(z - 3)(z 5
1)
= 27ri
.f;
.1
res - -- _
zk
Por cuanto
4
1
1
"""res
+ res
+
5
L.J
zk (z - 3)(z - 1)
3 (z - 3)(z5 - 1)
k=O
+ res
oo
(z -
= 0,
3)(z5- 1)
Soluci6n. La circunferencia 1 abarca el punta singular aislado z = 2 de Ia funcion subintegral f ; esta singularidad es un
I= 21fi res f( z) =
= 21fi lim -d (
z-2
00
dz
.,.
(z - 2) z ) =
(z - 1)(z - 2)2
16'!.
= 21fi z-2
lim!:_ ( z ) =
dz z- 1
-1
= 21fi z-2
lim - - -2 = - 21fi.
(z- 1)
.,.
Calcular
r = (r,ro.,),
~
los puntos
Zk
e'- )
= 21fi lim -d ( z-0 dz
z2 - 9
;,.-+2h
= 21fi lim
z-0
p . 1.3, tenemos
e'(z 2 - 2z- 9)
(z2
9)2
21fi
...
= -9
I = 21fi
L res l(z).
k=O ~
Como
3
k=O ~
= 0,
()()
entonces
()()
/(z) =
2~ ( 1+ 1:(2z') ) = ~ (l- ~ +
1
()()
sen - =
L ,_ (-1)"
... .... ,,
n=O
obtenemosl
y para n
res f( z) = 1 I = res f(z) = 1.
0
<111
< -1
.,..
= 0. Por consiguiente
si n
si n
< -1.
-1 1
...
sen
~z = ~2 (1 -cos ~)
=
z
=
=0
z
res sen 0
<111
-~ ~;~~~ (~ rn
resulta que
=i
f=h~lorL
dz
z 2 + 2az + 1
/={zEC: lzl=1}.
Soluci6n. Como
=k -
11
00
e /z
2
1
I = - 21fi res -- 2
i
z1 z + 2az + 1
21;
= ""'
.LJ k!z"-11
k=O
entonces pa rca
= - -(n
+ 1)!
I#"=I - ai= 1
-a + Ja2 -1 I< 1_~
<Ill
=41f-1-l
2z
+ 2a
z=z1
1(
=~
27r
2ir
a(a2- b2)3/2
Ja2 - b2
(
27ra
(a2-b2)3/2
2
+b ) =
a - b
....
(a2 - b2)3/2
2rrb
2lf
I =
a dtp
J+
2r
=~
2lf
dtp
b
b cos tp - ~
cos tp dtp
(a + b cos tp )2
0
2lf
-- (
- a
dtp
2lf
a + b cos tp
+ bdb
dtp
J
~
J+
=~
2r
a + b cos tp
I =
tp
a + b cos tp -
dtp
-+ cos tp
b
27r
J'
- a
-=- -
b2
b d
db
dtp
a
+ b cos 2 tp
Hacienda 2tp =
-I
t, hallamos
2r
+ b-
db
2r
dtp
a
+ b cos 2 tp
J+
J
2
2lf
dtp
a + b cos 2 tp -
../a2 - b2'
dtp
b cos 2 tp =
dtp
B cos 2tp -
4r
2lf
d
db
27r
J+
dtp
b cos 2 tp
0
2r
dtp
b cos tp
d (
= db
2rr
..;a2 _
)
b2
dt
A + B cost'
27rb,
(a2 -
bljJ/2'
donde
2lf
- -
cos tp dtp
(a + b cos 2 tp)2
2lf
2lf
2lf
2r
J
J+
+~
dtp
b
a + b cos 2 tp - ~
A= a +-,
2
B=2.
<1111
Ja 2 + ab
I'
Por cuanto
2Jr
d
b db
dcp
d (
a+ b cos 2cp = b db
271"
0,
J a2 + ab =
7Tres (t n -
I -
1Tab
(a2 + ab)3f2,
0=
entonces
1T
1 1/ 1
+ t- n- lel)
(.!..n! + .!..)
= 271"
n!
n!
si
< 0,
si
-_
I
0.
..,..
ab)
1T(2a + b)
= a3f2(a + b)3/2
..,..
<1111
tg (x
ei2z- e2a
i ei2z + e2a'
I!
J
-2
c~+O
-1))
t - e2a
t(t + e2a) dt,
I=
= t , obtenemos
r=
1 = { t E C:
(I, l or),
It I =
1} .
t - e2a
I = - ?ri res
0
t(t
e20)
t- e2a
res
-t?n t(t
+ e2
=
)
t- e2a
lim - - =
t~-t?n
t
2e2a
= - --=2,
-e2a
.(
I = -?rt res
t-
o t(t
t - e2a )
e2a
res
+ e2) + -c"'
t(t + e2a)
= -?ri( -1 + 2) =
= -?ri.
00
I=
V.
p.
tg X dx =
c~
= Jim ( Jn
c~+O
/2-c
(
COS X
lz=/2- c
+ Jn
f (z) = c,.zn + .. . +
tg X dx +
1z=
2: C_nZ-
11
00
= P, (z) + 2: C_nZ1
La funcion f
d e Liouville
tg X dx) =
~~
COS X
+Co+
11
n= l
%=7t/2+c)
CtZ
n= l
z=O
junci611 entera.
:= 0,
z~ oo
)8
(j)
(jl
c(j)
c_z
c_t
9j(Z)
- P;
rn
z >-+ rp(z)
= f(z) -
I: gj(z).
i =l
ru
Jim
z-oo
I: 9j(Z) = 0,
i =l
rp(z)
=I: a~;z~:,_
1;:0
f(z)
~; - ~
Pt(Z)
J= l
f(z) = cp(z) +
L gj(z),
(1)
Kj
9j(Z)-
gt>(o) kl
I:~ z
< 2i
'V z E Kj.
k=O
ni
Pj(z)=
k=O
l9i(z)- Pj(z)l
=L
n= l
(z
~~)"'
1
existe una fmrci6n meromorfa f que tiene palos en los puntas b; y cuyns
partes principales en dicllos ptmlos son igunles a g;(z).
Demostraci6n. Sin perdida de generalidad podemos suponer
que b1 -:/; 0. La funci6n g; es analitica en el circulo
K = {z E C: lzl
< lb;l}
(.kl(O)
k
--z.
k!
g)
< ~
V z E Ki.
'VKCC3 N EN:
'Vn;;:: N
(j)
{Jj
I:
Entonces
-co
g;(z)
Hagamos
:L
k=O
i=l
tipo
y, por consiguiente1 puede representarse en este drculo mediante una serie de potencias
co
g,(kl(O) k
g;(z)=
--z.
(2)
k!
K C K = {z E C:
11
lzl
< qlb,.l}.
mayoradas por Ia
1
progresi6n geometrica """' -,. I j ;;:: N . Por consiguientel su
Li2J
suma fN(z) es una funci6n analitica en el circulo K.
Oefinamos Ia funci6n f mediante Ia f6rmula
N-!
-----
511ma de Ia 5erie
00
f( z)
(3)
n=l
"
-J' - .
--.,
Sea ( ~--+ / (() una funcion meromorfa arbitraria y sea 'Y una
curva de Jordan cerrada que abarca el origen de coordenadas
y no pasa por los polos de Ia funcion f . Sea { b~.:; k = 1, n}
el conjunto de los polos de Ia funcion f pertenecientes al
interior de 'Y y sean 9k las partes principales de los desarrollos
de Laurent de Ia funcion f en los entomos de los polos bkl
bs.: :j; 0 V k = 1, n. Si ( = 0 es un polo de Ia funcion J, Ia
parte principal del desarrollo de Laurent en un entomo de
( = 0 se denotara mediante g0 (si ( = 0 no es un polo, se
asume que 9o 0).
Sea z un pun to fijo localizado en el interior de 'Y.
Consideremos Ia funcion
L:g~.:(()
fo(z)
= L(g,.(z)- Pn(z)),
n =l
I-+
..;;.k_;=O::....___
(-z
00
ll
2: gs.:(()
-1
211"i
k-- O
( - z
2: gs.:(()
d( = 1
-
211"i
k-0
-
rn
( - z
d(=
II
L:gs.:{()
=-res
00
k=O
(-z
=0
-3)
j
= -.
1
27rl r ( _ z d(
!(() -
2n
'Lg~.:(()
k=O
( -z
f=(/,/or).
d(,
11 m
J(z )
= L g~.;(z) + ~
2n
k= t
k=O
f(() -
2n r
L g~.;(()
k-0
-
( - z
=L
Jl
d( =
k=O
--t
> mo(R).
2n
oo. Considerando Ia
f(()
d(.
(- z
(4)
f( z) . - "
L....t' g~.;(z).
J-
(3)
k=l
k=O
g~.;(z) + -.
(2)
n,.
II
De este modo,
f(z)
r ..
f (() d(,
(- z
-1.
-z
La funcion f-
I'm
~ ~ 1co
fm=(/m,/~~), lzi< R.
lim/J(()d( = O,
. m ~oo
(1)
I
i
i
It
I
it
2n
I'm
-y.,
1
!(() d( 1 <
( - z
27r(Tm - R)
lf(()lld(l
n~~
J1/(()lld( l =
M,
< oo.
(5)
1m
Demostremos ahora que podemos obtener un desarrollo de Ia funcion f en fracciones simples imponiendo
condiciones menos rigurosas que (2).
obtencmos
lun ----:21rt
m~oo
f(()
(P+I((
rR
n.
f (z)
Z
) d(
=0
lzl
< R.
=L
(6)
211"
m-oo
( P+I
r.
oo.
(7)
o bien
Si lzl
f (z) =
j (()
d( 1
1
(P+ (( - z)
21ri
'
(8)
d(,
r ..
z'l
es un polinomio de grado no
superior a p.
Pasando en (8) al limite cuando m
en consideraci6n (6) 1 obtenemos
zP+I
("+I+
= L AiJzn
n =O
n=p+l
=L
1 ,.
donde Pk(z)
I: (:+1 + 2: (:+1 =
n =O
J
f(()
L" (g~:(z) + Pl:(z)) + zP+I
1l"i
,.n...
2
k=O
oo
l:=O n=O
zP+I
2_
2:2: A ~ )Zn +
J
+-
l:=O
n.
gk(z) +
-->
oo y tomando
n,.
f (z)
'
n=O
= m-oo
lim L
(gk(z) + pk(z))~
lzl
<R.
(9)
k=O
=L
z"
(n+l
zp+1
+ -. -. .-
n =O
1
Sus tituyamos en (3) el desarrollo obtenido de - - :
p
nR
f( z ) = ""9k(z) + "" Z
L...J
L...J
k=O
11
-.
n=O
2n
(-z
J(()
r,.
( 11+1
d( +
z"+l
+21l"i-
r ..
r,.
f(()
d( =
(u+l
n.,
k=O
/(()
res
("+Ibt
n.,
f(() d(
.
( 11 +1( ( - z)
1
- .
211"~
>-+
"
Ak() I
11
k=O
Tenemos:
7r
1) z =(2m +
1)-2 + iy,
Ill
e2iz + 11
I ctg zl = e2iz - 1 =
ctgz
=I
e~(2m+l)ll'e-2y + 11
e(2m+ll,.. e- 2Y - 1
1 - e- 2y
= l1 + e- 2Y < 1;
=X i
(m
I ctg zl =
+ ~)
o bien
+1
<
1 +e- ..
11" 1 1 + e-11:
1 +e- ..
I ctg zl ~ -,
1- e-"
n=l
> 1, obtenemos
Nota. En calidad de 'Ym hubieramos podido tomar las circunJerencias
(10)
'Ym
= {z E C:
izl = m +
i}
= 0. En efecto,
2:
e-"' .
E 'Ym
2:
(donde el sfmbolo
indica que k recorre todos los valores
d e Z salvo k 0).
Teniendo en cuenta Ia convergencia absoluta y uniforme de Ia serie (11), Ia Ultima formu la puede escribirse d e otra
manera:
00
2z
1
(12}
ctg z = - +
2
2 2.
.,..
z
z-n1r
~--
le'f(2m+l).- -
(11)
k=-oo
e'~'<2 m+ l)ll'
<
00
+ I:' (- 1- + -1 )
z
z- k1r
k1r
ctg z = -1
11" t
e2i:te'f(2m+l)ll' +l l
e2ize'f(2m+l).- - 1
k=-m
2)
= ~Z + m-oo
lim("' ( - + 2_)),
L...J Z - k1r
k1r
II Problemas resueltos.
-+
-+
8(1 + e- "')
si
m -+ oo.
1- e- "
De este modo, Pk(z) son funciones constantes (polinomios de grado cero):
0
ctg(
Pk(z) = Ak = res--.
h
De aqui ha llamos
Po(z)
= 0,
2:
00
= h(z) +
n=-oo
..,..
(z- mr)2
Soluci6n. Tenemos:
n
g,.(z) = - - =
z- n
1
= - - -z- =
1- -
Soluci6n. La funcion
z
t-+
h(z )
00
=- - """'
sen2 z
L..t
n=-oo
(z - mr)2
IL
n=-oo
1
(z - n7r) 2
~ lzT2 + n=L m iz m
1
n7rj1
00
+ 2 """'
L..t
n=m+ l
(n -1)27!"2
--+
0,
si
z --+ oo.
1
sen2 z =
00
n= -oo
1
(z - mr) 2
I~
2
1
z
n(z- n) ~ Fn(n-
..,..
-!fn)
V z E { z E C: lzl
z2
< ifri},
converge uniformemenn(z- n
te en todo compacto K C C en el sentido de Ia definicion del
p. 2.2. Asf pues, segun Ia formula (2), p. 2.2,
-
f(z) = h(z) +
00
n= l
z
.
n(z - n)
..,..
= 0,
P,.(z)
_. Soluci6n. La fu nci6n z
1
tiene polos simples en los
senz
1
= A~ = re sz sen
--,
z
d e donde Po(z)
nK
= 0,
1
= -n11'
. De acuerdo con Ia formula (9}, p. 2.3,
00
~---+ - -
P11 (z)
1
1
----+
sen z - z
.
(- 1t
g,l(z)= - - .
2::
11
n=-oo
- 1}
1 )
- +n1r
-z - n1r
(
00
z ""
~
= -+
z- mr
...
....
n=l
= ( m + ~) 1r + iy,
lsen z l
= le(m+!)ie-Y-e"'(m+i)ieYI ~
2
2) z = x
cth Z
z
z
z
z
=
-+
cth - =
e - 1
2 2
2
1r,
00
= - 2 + 1 + 2::
2z
de donde resulta
00
= -z + 2:: z2 + n21r~I
n= l
= eY + e- Y =ch-y ~ -1;
i(m +
. 2z . . . . .
n= l
2
~
e m+i)lr - e- (m+i)lr -
.(m+
1
sh
2) 11'
~ -----]
....,
11' "": .
sh 2
4 l .18
IJ'(X)
= COS ax,
- 11'
obtenemos
00
cos ax
= 2ao + "'"'
L..t a
11
cos nx,
n= l
donde
a,.
..
cos ax cos nx dx =
ITo +zn)
es d ecir,
00
COSQ'X
sen a1r
"'"'
=- + 2a sen a1r L...J(1)
a 7r
11
1f
Pa ra x = 1r tenemos
1r ctg a 1r
n=l
cos nx
- --.
ll
Pn
= Il(1 + zk),
Q'1f
1
=- +Za
a
.1:=1
00
n= l
converge a un limite P finito y diferente de cero: Pn-+ P, 0 < IPI < oo.
El limite P se denomina valor del produclo infinito (1) y se denota
1
-2- 2.
00
a - n
mediante
a2 - n2
cos
= 1r sen
- -- =
a1r
1
ctg1rz =-
00
(1)
2z
+ L -2--2.
z - n
n= l
.,..
3. Productos infinitos
El analisis de las funciones en el plano complejo revela no solo
sus propiedades nuevas y hasta inesperadas (por ejemplo, Ia
relaci6n entre Ia funci6n exponencial y las funciones trigonometricas), sino tambien permite agruparlas en clases. La
utilidad de tal clasificaci6n es confirmada por s u importancia
tanto en el desarrollo de Ia teorfa de las funciones, como en
su aplicaci6n.
Il (1 + Zn).
n= l
.
lim (1 + Z 11 )
n-oo
.
Pn
p
= n-oo
lim - - = - = 1;
Pn-1
P
l
Teorema 1 (de convergencia del producto infinito y de Ia serie numerica
correspondiente). Elproduclo infinilo IJ(l + z,.) converge o diverge
00
Sea ahora
n=l
LIn (1 + Zn),
- 11"
< Im
In (1
+ Zn) ~ 1r.
obtiene que
d e donde
Lim P11 = exp { lim
IJ(1
+ z,.)
lim P,.
= P,
:p 0,
:p oo,
"
P=
rei'P.
serie
k=l
"
Ln (1
+ z,.)
infinito n o+ z,.).
k=l
= In P,, + 2m,.1ri,
= Ot + 82 + . : . + 0,. -
Cfln;
por tanto,
27r(mn+t - m .. ) = On+t
- (Cfln+t -
cp,.).
La serie
lim S,,
n=l
+z
11 )
converge.
(4)
=~
In (1 + Zn) = In P + 2m7ri
L....J
'
--+
00
n-oo
(3)
caracteristica de q ue ambos a Ia vez bien convergen absolutamente, bien divergen. En efecto, Ia estimaci6n 1 + lzil ~ eljlo
conlleva a las siguientes desigualdades validas V n E N:
I1(1+lz,.l).
(2)
2m,.7r
= es = P,
donde
Pn = L(l + zk),
Sn}
converge. Entonces
n-oo
u-oo
n-oo
IJ (1 + lzd)
k=l
n
k=t
P,.
-,
=q
Y Pn
11
. ( + I-+zk- \) .
= II
Zk
k=!
"
Pn -+ Po# 0.
.,..
k= l
n ~ 2,
IP,.- P,._tl
P,. - Pn- 1
= IPu- tllz,.l
=Pn - lz,.,
n, E N tal que V n
z,,
converge. Por
z..
I)
produclo infinito
IT q,., donde
II
q,. = "
k=!
1-
1 + Zk
1 1
_ . . )
I=
I~
1 1
1 1
~ 1 + 2 + 22
= 2,
consiguiente, Ia serie
In (1 + z,.) converge absolutamente
y Ia afirmaci6n a demostrar constituye una consecuencia de
Ia igualdad
IT
n=l
__!.!:__) .
z,.
L(P,. -
I 12_ ( z,. _ z~ + z~
z,. z~
= 1 - 2+3-"'
serie
P,._J) (n ~ 2) tambien converge. Esto significa
que P,. -+ Po, Poi= oo. Queda por demostrar que Poi= 0.
IT ( 1 + 11 :
= -.
In (1 + z,.) =
\
L I~
1 +z,.
lz,. I converge
1
Entonces existe un
2
(1 + z,.) = exp {
ln (1
+ z,.)}
n=l
(v. teorema 1), pues para los terminos de las series absolutamcnte convergentes se cumple Ia conmutatividad.
IJ(l
\ g<l+fd(f;t(l+Jd-1)\\ ~
~ 1\ g(l +h)\\ llj~t(1 + 11 ~
~ g (1+llhll) crt(1 +llhll) -1).
II
parciales Pn
= TI (1 + /k)
k=l
fk) -
IJ(1+
IJ(1 +
Hagamos pll
k=l
IJ(l+
condiciones siguientes:
IJ(1
1) Vn EN 111~~11 ~ all ;
2) el producto infinito
< ,
region G.
.-
IJ(l
Pn =
IJ
n
k=l
(1 + ak) es fundamental:
n~oo
ser iguales.
P(z)
= II
(1 -.a,..:,_)
a,.
Ia serie
..
00
converge
g,.(z) =
1
(1- _:_)
exp { _:_ + - (_:_)
a,.
a,. 2 a,.
+... + 2_ (_:_) p. }
i11fi11ito de Weierstrass.
a,.
= - p,. + 1
( z
a,.
)p.+J .1
a,.
1 ( z
p,. +3 a,.
Para
p,,
( z
, - p, + 2 a,.
)P+2-
a,.
ll-oo
n-oo
I_:_
I ~ q < 1 ob tenemos Ia estimaci6n
a,.
I~ r+l 1 ~ q
Ahora ya podemos de~ostrar el teorema de Weierstrass de represcntaci6n de una funci6n entera mediante un
producto infinito.
p.
)P+3
a,.
g,(z)
Entonces
lng,.(z) =
= In
TI
n==l
p,.
(4)
n=no
producto i11fi11ito
f(;) = z'e'Cz)
ft(1 -_:_)
a,.
n= l
(3)
- x exp
II
I.
(5)
Sea K C C un compacto arbitrario que no contienelos ceros del seno. Para todo z E K obtenemos que
funcion
!_
rp
in sen z
d
dz In sen z
tambien es entera
Y~
f (z)
h(z) =
f( z)
In -rp(z)
(In (1 -
:11' ) + nz11')
= ctg z =
= h (z)+-+ 0~~
z n=-oo
1
f-+
n =-oo
=h(z) + In z +
(-z-1-n11'+n11'-1) .
por consiguiente1
= i<>rp(z) = zAela(z)P(z).
.,.
sen z = Cz
If (
1 - :11' ) ef<n">.
n=- oo
sen z
z
= mr
(n
= 1~ 2
1 ) .
L (~)
rr (
1-
:7f')
ez/{n7f)I
n=-oo
IT significa q ue no
Consi-
IJ' (1 -
: 11') e/(n1f) =
n= - oo
= 1.
00
sen z = z
=z
IT(1- n::2)
n= l
n;,!O
00
hallamos que C
=1
L (1 -
n-oo
g(1- :n)
an
+ -1 ( -z
2
(2)
r-oo
X
2
x exp { -z
f tl
< ear
+ .. . + -1 ( -z
p an
)p} .
{1)
M(T)
rttt
<e
(4)
2:: -
p ~q~ p+l.
<1111
infinito.
Sea M(T) = max lf (z)j. Si f(z) ~ const, confor11=
me al teorema de Liouville tenemos lim M(T) = oo. El
(5)
r - oo
siguiente teorema, cuya demostracion no entra en el marco de este libro, nos da una idea del comportamiento de
una funcion entera de genero finito cuando esta tiende
a infmito.
Pn
= II
k=l
1 + k(k + 2)
{k + 1)2
= II
k(k + 2) =
k=l
obtenemos
1
IIoo (1 + n(n + 2) )
= lim Pn = 2;
n~ oo
n=l
b) Tenemos:
n
Pn
k3 - 1
=II k3 + 1 =
1.:=2
" (k - 1){k2 + k + 1)
=
(k + 1)(k2 - k + 1) =
II
F = 1J!..
<p
1.:= 2
2(n- 1)!
= (n + 1)!
= n(n + 1)
oo
ae
n3
II n
n=2
-1
11
k2 + k + 1
_
(k - 1)2 + (k - 1) + 1 -
n 2 + n+ 1
+ 1 = n~ P,. = 3 .,. .
Problemas resueltos.
L In ( 1 + ~) = ~ L
5.
3l8
...
ln ( 1 +
~2 ) + i L
arctg
uniforme de Ia serie
2:m (1 +~2 )
converge ( ln ( 1 +
~2 ) "' ~2 )
KR
z"
2n en todo circulo
= {z E C: izi ~ R ~ 1}.
y Ia serie
1
I:arctg-
diverge ( arctg
y el segundo converge.
..,..
n(~ c:r~-~~i;;}
..,. Soluci6n. Segun el teorema 1, p. 3.1, este producto infinito
converge o diverge absolutamente junto con Ia serie
L: (~-~r w
Esta serie de potencias de
(z- )
n-+oo
lzl"
L y;-
Ademas, Ia convergencia es
K,
2.
11 - ( 1- c:
z.......
n) e' "1=
1
c:n)(1+;+o(~2 ))1=
= Ic: n-; + 0 ( ~2 ) I= In l:z!ln + 0 ( ~2)
z,. - z-
II --_-z,.
1 - zz ..
(3)
n=k
=11- (1 -
lu,.(z)l
=I(zn-zz,.
z)z,.
1-
- 11
k-<00
ducto infinite
consiguiente,
(2) para lzl < 1: I z.. - ~ z.. l < lz,.l < 1. Por
1 - zz,,
IP(z)l < 1 V z E J(. .,..
..,. Solucion. Utilice mos Ia formula d e desarrollo del seno mediante un producto infinite (v. p. 3.4). Tras una serie de
transformaciones obtenemos
ea - eb
a+b, (
=e 2
a+b
=2e 2
0
y Ia serie
a- b,
-e
e2
_a- b )
..,..
a- b
sh--z=
2
a+b,
= - 2z e 2 sen
(a- b)iz
2
. a+b i(a- b)
= -2z e 2 - - - z
a+b
b)ze-2-z
II
oo ( 1 + (a- b)2 z2 )
4~ 2n 2
n= l
00
= (a -
1
.
L nvn
'- converge,
entonces tambien converge el
II
1+
2 2
(a - b) z )
4n2~ 2
n=l
IJ=r
..,..
~ {- 1)" 2n 4nl
= max LJ - -a z
ll=r n=O (2n)!
_,-
oo lal2nr4n
~L
(2n)! =
n =O
2
elalr
~
a2u~= o( ~),
entonces a 71 = 0 (
Jn) , a~
y en el punto Zo =
tenemos que
a~" = o(~}
= 0 (
~)
cuando n
nvn
.Ji re - 2
2
M(r) = eJaJr + e- lalr2
2
--+
oo
y las series
an y
a~ divergen por el criteria de
comparacion (con Ia serie armonica).
Vemos que el producto infinito IT(1 + an) satisface Ia
condicion necesaria de convergencia. El producto converge
si, y solo si, !1(1 + a2n_t)(l + a2 71 ). Ya que
1
{1 + a2n-I)(1 + a2,.) =
r;::
2.::::
+ e- lalr = ch lair2
- . In In ( elaJr2 ~ e- laJr2)
q=lim
r~oo
_In
=lim
r-oo
In T
(1alr2 + In (1 + e-21alr
-In 2)
= 2.
In T
..,..
R(sen t, cos t ) dt
J ( -----"2i'
z- 1/z
z+ 1/z )dz
--2- iz'
r = ('Y,"for)
.,.
2) Sea f una funcion analitica en el semiplano complejo superior (incluido el eje real) salvo en un conjunto finito
d e puntos zk (Im zk > 0 'r/ k = 1, n). Dada una curva
'Yn = { z E C: z = R eit , 0 ~ t ~
7r
supongamos que
>
y
lim RM(R)
n~oo
max
lzd
l~k ~ n
zE7n
= 0.
(2)
donde { zk; k
- R
rn
J(z) dz =
f( x) dx +
n
= 271"i
f( z) dz =.
ZJ:
2t Ia cual se cumple V t E [ 0,
sent ~ -;,
IJ
f (z)ei>.z dz\
\!
lf
rn
o
:::; RM(R)
01 rl
-R
~1 . Tenemos:
2
J"
e->.Rscnl dt=
J
11/2
Fig.l
=2RM(R)
Pasando en esta igualdad a! limite cuando R -+ +oo
y teniendo en cuenta Ia condici6n (2), obtenemos Ia formula (3). ..,..
e->.Rscnt dt:::;
:::; 2RM(R)
--
"12 2>.R
~M(R)
e 1r dt = -.>.- (1- e->.n).
J
0
lim M(R)
R-oo
=0
(4)
R.-oo
J
J
Rlim
. . .oo
lim
( n.-oo
f(z) ej).z dz = 0,
r R = (1R,1R)
rn
f(z) ei>.z dz
(5)
= 0,
fn. =
(1R.11JL)).
rn.
Demostraci6n. Estimemos Ia integral del segundo miembro de Ia formula (5) utilizando Ia conocida desigualdad
..,..
Nota. Analizando Ia demostraci6n del lema de Jordan vemos que Ia analiticidad de Ia fund6n f no es esencial.
b) Zdcr={zEC: Rez~O},
lim jJ(z)e-i>.zdz=O;
R .....
oo
(6)
ra
lim
n-oo
Jf(z)~->.z
rn
dz =0;
(7}
Rez~0} 1
c) Z;zq = {zE C:
lim jJ(z)e>.'dz= O. -
(8)
n~ oo
fn
J
+oo
f (x)ei>.z dx
= 27ri L
r.:;,s(J(z)ei>.z)
(9)
k= l
00
de donde
L
+oo
t; r;~s
n
= Re ( 27ri
+oo
Fig.2
(J(z)ei>.z))
(10)
~
; r;~s
(J(z)ei>.z) ). (11)
Ejemplo.
+oo
x sen >.x
-oo
+X 2
dx
'Ynr
= [-R,R) \
(bj- r
j=l
m+l
f(z)d z =
r nr
~
J= l
rn
f( z )dz +
r J
J= l r jr
-
a~
f(z )dz+
.
f( z)dz =
rR
n-oo
II
oo y
= - 2~res
f( z ),
bj
f( z ) dz
r;,
I;
f( z) dz = 0,
rn
lim
r- 0
--+
-R
De un modo amllogo se puede generalizar Ia formula (9): si Ia funcion f tiene polos simples bi (j = 1, m) en el
eje real, entonces
+oo
f(x)ei>.x dx
Fig.3
- oo
j= l
k= J
(13)
+oo .
e'''
1ri res D
-oo
dx (l
> 0) es
= 1ri.
II
!
z a - 1 = e(a-l)(lnlzl+ iargz) ,
0 < argz
< 271'.
1
f (z) = O(z
P) '
f (z)
igual a
=0
(z
1
),
za- Jf( z ) dz =
z --+ 0;
xa-J f( x ) dx +
za- Jf( z ) dz
J
r
(14)
z--+ oo.
xa-l f(x)
e<a-J)2.. i
dx +
za- l f (z) dz
r;
n
J
rn
J
R~+oo
lim
r -0
0
-
0
-
0.
r "'
= 0,
oo
2:
-e<a-1)2"i
f(n)
n =-oo
oo
xa- 1f( x) dx =
n =l
k= 1
f (z ).
k= 1
f( z ) .
sen 7TZ
(3)
(4)
+oo
k= 1
n
(2)
r ..
+oo
xa- 1f(x ) dx =
{1)
~~~),
f (z ) dz
- - =0,
sen 7TZ
ltm
m~oo
r;
+oo
(/mt
.J
= 0;
f (z) dz
f( z) dz
-+
r,. =
m-oo
lim
k= 1
1
f (x) dx existe y
~
27Tl
r ..
n
P.,
j =-P.
p~
-+
oo y {m
z2
= ~ C-a - J a2 + b2) .
Si a > 0, el punto z 1_ esta en el interior de Ia circunferencia "( = {z E C: lzl = 1} , mientras que el punto z2 se
encuentra en su exterior. De Ia formula (1), p.4.1, obtenemos
27r
2i
dt
- -- - = 271" res
z,
a - ib cost
'rl z E /m tenemos
47ri
1 + e-"
271"
dt
47ri
b(z1 - z2)
J a2 + b2
Si a < 0, el punto z 1 se encuentra fuera de Ia
circunferencia 'Y y el punto z2 esta en su interior; por tanto,
27r
IJ Problemas resueltos.
a- ibcost- b(z2 - z 1) -
271"
- - Ja2 + b2 .
(a -
senmx
z1 =
f-+
2i
- b(z- z!)(z- z2)'
donde
..,.
"
f (-a+ Ja2+b2),
I=
_,
6"
rp(x)
= 1- 2acosx +a2
"
.
em:r:dx
1- 2a cos x
+ a2 .
i
I =a
zm dz
-.- -- - -
I=
I'
Si
Si
i 27riam
;i I
a"'(a - 1)
en Ia
27r a,.
= 0. Tomando eiz = z
f = (1,1or),
1 =
I =
2_
2i
zn-lel/z
dz.
I = 1r resz"- 1e 11' = ~ .
o
n!
....
=I
h
11
nx dx,
entonces
=I
211'
I + i i1
dx
=
z6
2lf
=-1
einz ( ee'
+ ec-'' ) dx.
f(z)
= - -8 tiene en el plano C
l +z
2lf
o--+
= e;(2ktl)lf (k = 0, 7),
de los cuales los cuatro prirneros pertenecen al semiplano superior. Utilizando Ia formula (3), p. 4.1, obtenemos
x6
= - - 8,
l+x
D"'
I=
+oo
j
I =-
1 +xs dx =
-oo
-oo
z6
7ri
res - -8 = z~ 1 + z
8
k =O
= 1ri
k =O
x4
-oo
e~z
+ +1
x2
L-
j
dx=-
+oo
cosax
x6
... ) + ( e-'8
3%
= 7ri ( ( e- '...8- e'8
=4
7r (
8 =
r-:li.
= 2 sen 4 cos 8 = 4V1 + 2 . ...
7r
7r
7r
7r
+x +1
e~
1ri( .,.
.3,.
.5,.
.7,.)
= - e- ' 8 + e-'8 + e- '8 + e- '8 =
8
=1ri
- (( e - i!..B+e -i7,.)
8
+ ( e - i:!.!
S+e - is8.. )) =
8
z
2
= 1ri ( res 4
+ res 4
z, z + z 2 + 1
z2 z + z 2 + 1
Zk
3l " )) =
+ e'8
10
eiaz2
eiaz1
1re -iav':i
2
i~
e2
-~+iv'3
2
~
?re-
dx=
e_]E.2
~+iv'3
2
(;a
vJ) +e-2;a (- 3 +iTv'3)) =
e2 (3 +iT
2
v':i
i)
i)) =
1rie -aT ( ez
i~ ( -v'3 +- +e -i~2 ( --+v'3
2
av':i
)
-i (a2 +-r))
=- 1rie-T ( e;(~+!..
2 6 -e
6
=
2v'3
-afl
eiaz
~--+
z +z2 + 1
;!..
z1 = e 3
z2
= -12 + t. v'3
-,
2
(a
2
1r)
= 1re
--3- sen 2 + 6 . .,.
J
+co
I=2
-oo
=- Im
x - b sen ax
- - - dx=
x2 + b2 x
= ?Tt
-co
z+i(ei'-1) 1
z+i(eiz _1))
+ - res 3 2
z3 (z 2 + a 2 )
2 o z (z + a2 )
2a4
-2 - d x.
x + b2 x
1T
= 2a4
4a2
(a22 + 1 - a - e )
-a
,...
= ib de Ia funci6n
z2 _ b2
z ~ f (z)
ia
/+oo x2 - b2 eiax
res
eiaz
=- -z
z 2 + b2
~2 Im (21ri res
f (z) +?Ti res f(z))
~
0
I =
,...
~ Soluci6n. Tomemos
~ Soluci6n.
La funci6n
x-senx
, D'P= (-oo,oo)
x~rp(x)= 3 2
2
-x (x +a)
/r
es par, luego
+oo
1
I =-
-oo
En efecto, i
+oo
x- sen x
1
dx=x3 (x 2 + a 2 )
2
-oo
x + i(e'" - 1)
dx
x3(x2 + a 2 )
+oo COS X - 1
(1)
-oo
= {z E C: z =reit ,
0~
t ~ ?T}
dos semicircunferencias.
Consideremos una curva cerrada suave a trozos orientada positivamente, formada por e l conjunto ordenado de
curvas suaves orientadas r = (rt, rn, r2, r;) (fig.4). La funcion f tiene en el punto z = ia, z E Knr, un polo simple.
Segun el teorema fundamental de los residues, tenemos
J
1(
= rlim~
(-2m +i2m2 rei~' +
-0 a0
(4
3
2m) tr 2i2~>
2m1l' ,
e + ... ) dcp--
m +~
+t
obtenemos
lim
r-o
r;
j(z ) dz =
1 - e'2m:z:
(
) dx +
x 2 x 2 +a2
J
r
- r
rn
+oo
2- 2 cos2mx
- -,....--- dx
x2(x2 + a2)
sen mx
dx
x2(x2 + a2)
1 - e2mz
(
) dz +
z 2 z2 +a2
1 - e2mz
dx+
x2(x2 + a2)
2m1l'
dz= - - ,
z2(z2 + a2)
a2
= J
+oo
Fig. 4
1 - ei2mz
1!'(e- 2ma - 1)
2m1l'
3
+ - 2- =
a
a
1!'(e-2ma -1 + 2ma)
a
1 - e2mz
z2(z2 + a2)
dz
r;
-R
1-e
i2mz
a3
L'n
=-
J (z) dz
lim
r-o
r,
1 _ ei2mz
z2(z2 + a2)
1
=limr -0 a 2
lnx
ln z
= -x 2- dx +
- 2- dz +
+a2
z +a2
rn
- r
dz =
2
j (--+2m
i2m
4 3+-2m
+i ( -m
- ) z+ ...) dz=
z
3
a3
r,
-n
lnx
-2- -2dx+
x +a
ln z
-2--2dz=
z +a
r;
ln z- = 1l'
1!') .
= 21l'i res - 2- ( ln a+ iin z +a2
a
2
Escribiendo
J-
f(z ) dz =
al limite cuando R
1+ ln X + i11'
_ ~(
~)
2
2 dx ln a + t
x +a
a
2
(x2 + a2)2'
-oo
1
z
d
= 27ri res
- 2
=
1ri lim 2
2
ia 2 (z + a )
-ia dz
d
=11"i z-ia
lim dz
+oo y r -1 0. Obtenemos
-1
x dx
~ ( ln a + ii)
I
=2
+oo
--
z + ia
z 2(z - ial
(z2 + a 2)2
2iaz = 7r
=7ri z-ia
lim
...
(z + ia) 3 4a
00
+oo ln x
dx
2
2
x +a
+oo
I
0
+oo
In x dx
- 2 -+i7r
x + a2
dx
1r
i1r
--=lna+-~
2
2
x
+a
2a
de donde
00
lnxdx
x2 + a2
11'
= 2a ln a.
1-+
f(z ) =
1
(z2 + 1)"
tiene un polo
Si a = 1 1 entonces
I
=2
+oo
+oo
lnxdx
x2 + 1
= 0.
I
.,..
dx
(x2 + 1)" I
-oo
dn- l (z-it
= -- lim--
(n - 1)! z-i dzn- l (z2 + 1)"
1ri
1ri
dn- l
z2
~--+
f( z)
dk
dzk (z + ir "
l)(z + ir<n+k)l
resulta
d"- 1
1
dzn-1 (z + i)"
= 21ri ( 2ia(b2 -
1
= (- 1)"- 1n(n + 1) ... (2n- 2). (z + i'2n "
7r
(1 1)
=~
-; : - b = ab(a7r+ b)
. d" - 1
1
(-1)11 - 1n(n+ 1) .. . (2n-2)
lim - = ---,...---:----,--- z-i dzn-1 (z + i)2n- 1
i2n-1 . 22n-1
1ri
i2n-122n- 1
I
I
(n - 1)! . 22n- 1
1r
Si n
(2n:.... 2)!
1r (2n - 2)!
2 ((2n - 2)!!)2
= 1, entonces I
=
.,.
,.
21
a2) - 2ib(b - a 2))
Soluci6n. Obviamente
+oo
1r (2n - 3)!!
2 (2n - 2)!!'
I =
n>l.
=
+oo dx
1
1r
= J0 -X2- +-1 =1ri lim
- - . = - . .,.
z- i Z + t
2
-oo
x2
+ 1 dx.
x4 + 1
2
t-t
f (z)
= -zz4-+
- tiene en el semiplano
+1
...
. J.-
Zl
11
11 ) =
z +
z +
=7ri ( +-4z3 i>=a
4z3 =z
t-t
f (z)
= (z 2 + a2)(z 2 + b)2
tb
1
= 27ri ( z-ia
lim
. 1
+ lim
. )
(z + za)(z 2 + b2) z- ib (z2 + a2)(z + zb)
7rt
(~
~)
- 7ri
3r +
9r
- 4
4e'4
4e' 4
(l+i-1
+ -i)-
=...ti1ri
= --
( 1+i . +1- ~)
4
-1+z 1 +t
2
.../27ri (1 + i)2 - (1 - i)
4
-2
...ti1ri 4i
7r
-4- - -2-
...n- ...
-3.-
e'T
!:
e'4
= lm2n
Bi
7r
. - ( cos 2 -Hen
.
2) =
= Im -(-2
+ 4t)e
4
7r
zeiz
~e-\2sen2+4cos2)=
- 2z + 10
s uperior un polo simple z 1 = 1 + 3i. Tenemos:
I = Re 27Ti res f(z) =
z2
.,..
z=z 1
zeiz
Re2~i
lim
z-1+3i Z
= Re 2n
=
- 1 +3i
7r
-3
=-
.,..
J
+oo
I =2
.
ea:r:
x2+b2 dx.
-()()
eiaz
~
La funci6n z
z 2 +4z+ 20
z1 =
tiene en el
-2 + i4. Aplicando
I = 1ri res f( z) =
bi
eioz
= 1Ti lim - -. =
z=z:l
= Im2~i lim
z- -2+i4 Z
~--;
zeiz
z-bi Z
zeiz
+ 2 + i4
1ri
2bi
(io)(ib)
=- e
7 3JK. 38
+ bt
= -2b7re- ab
.,..
+oo
1
I =-
ew"
dx
x(x2 + b2 ) '
2i
- 00
pues
t-t
f(z)
z1
= -(z-::-2-+-4-)(- z---1)
ei
ei )
= Im ( 21ri z-2i
lim
.
+ 1ri lim - (z + 2t)(z- 1)
z-1 z2 + 4
e-2
ei )
Im ( 27ri
+ 1ri 4i (2i -1)
5
= Im
= Im
La funcion z
cos ax
dx
x(x2 + b2 )
=0.
-oo
f (z) =
1-4
eiaz
7r
eiaz
=7r z-bi
lim
+ -2 li
m-- =
z(z + bi)
z-o z2 + b2
e-ab
7r - 2b2
7r
=
+ 2~ =
7r
= -2~
(1 - e-ab) .
71'
e~
ri
)
- - .---+-(cos1+isen1) =
2 2t - 1
5
7r (cos 1 - e-2).
=-
7r - 2
7ri
7r
)
( -10 e (- 1 - 2i) + -5 cos 1 - -5 sen 1
1
-
eiaz
+oo
sen ax
dx
x(x2 + b2 )
-00
ei
=- j
+oo
..,..
7*
....
Ir - -
(- R,'bc)
I
I)
...,
"'I
(R,'bc)
I = 27ri res f( z )
(R,O)
ca n
eaz
e - aR
~---+
+oo ea:r:
- - dx=
/ 1 +e"'
-oo
f (z ) dz
r2
eaz dx
e R+iy
0
eaz+i2a
1+e"'
dx +i
/
0
sen a1r
2 sen 2 a1r
+oo
. dy =
e - aR
.
1 + e R eY
1 + e -ReY
d .
ea:r:
7r
- - dx = - 1 + e"'
sen a1r'
-00
'
e-aR;.iay
1 +e-R+~y
eaR
dl
- eaz- d:.c
1 + e:r:
en Ia integ ral
J +t
e1011
t = c"'
2..-
. .
= - 7rt2t
a1r
+oo ta -
-R
+i
_ _ _.:...
r;
sen a1r
e aR+iay
ei2~a )
_o____
2~
-R
f(z ) dz
r;
e"'
-R
(0
7r
J +J +J
J+ +
-+- +t
J
J
+
J
J +
= (1 r,
2 sen2
f (z ) dz
+oo,
21rieia.. ( 1 _ e-i2Ka) _
4 sen2 a1r
-
1ri(eia~- e-ia..- )
OP
27riein
1 - ei2Ka
(4)
Obtenemos
f( z) = - - a lo
1 + ez
largo de Ia fro ntera orientada positivamente 8P del rectangulo P con vertices en los puntos (- R, 0), (R, 0), (R, 27r),
(- R,27r), 8P = (rt,f2, f :J ,f4 ) (fig.S):
f( z) dz
z =i~
= n~+oo
lim
. =0
R-+oo 1 + e ReY
1 + e - RcY
f(z )dz
= - 27riea .
J
=J
IO
Fig.S
I =
Zo
rl
(- R,O)
eaz
=27ri-z
(3)
I1
+oo
m- 1
J +x"
_x_ _ dx (0
1
< m < n)
I1
J
=- -1
+co
tmfn - 1
1 +t
dt
= t. Obtenemos
7r
= - ---=--
...
n sen m 7r
n
O<a<l
+co
J
0
ta - l
dt
1 +t
= B(a, 1 -
a)= f(a)f(1 - a) = _ 1r _.
sen a1r
r,,-R,
0
Fig.6
=~
+co
j (.!. __1 )
X
-co
sh X
DKn,
dx
X
y x
0 es un punto singular evitable de Ia funci6n subinteg ra l. Considerernos ahora Ia funci6n
z .._.. f(z ) =
K R. = {z E C:
1m z ~ 0}
shx
dx + j
x
rn,
(~z - sh
1 z ~dz=
z
sh z-z
2::" res f (z) = 27ri ~
LJ res 2"""h =
z s z
"
sh z -z
I =
=27ri i :
k= l k1ri
=0 y
= 1rki (k E Z \ {0}).
f (z)dz=
rn,
= 27ri
Rn = ( n + ~)
f (z)dz +
r,
- n.
0
1
(~- - ) ~.
z sh z z
J J
n.
= J (.!. __
1)
f (z)dz=
k= l k1ri
k= l
"
-27ri ~
2zshz + z chz
- k1ri
LJ - k21r2 ch(hi)
z=klri
k= l
n
( - 1)k
{-
1)k+l
= - 22: --;;- =2 2: - k - .
k=l
k=l
n-oo
f (z) dz
--+
x" dx
1f
1
(1 +x2)2 = 4(1 - a) cos ?ra .
=0
y tambien
n.
I = lim
n-co
J (.!. -X
1
) dx
sh X
X
f (z)
(-1)"+1
n= l
= ~ --= ln 2 .
y a
= a+ 1.
- R.
00
= (1 + z2)2
.,..
+oo __x_a_ dx
(1 + x2)2
= 0,
= 2,
y se cumplen
d
z"
d
Z
)
lim - - - . - + lim - - -.( z-i dz (z + t)l z- - i dz (z - t) 2
/f
res
2i
1
~(z 2
+ 4)
+ res
-2i
1
~(z2
+ 4)
27ri
(2i"(a - 1)
st
1- e'2 KO
27ri
- 1 - ei2u
a- 1 (( - 1.)a
4i
--
2( -i) (a-
st
.a) -_
-t
;3u) _
11"(1- a) ( i~
e2-e2- 2(1- ei2m)
7r(1 - a)
----ra-
cos2
1)) =
62.
V -,_
1
" , n E Z.
Hallar-da slima da: Ia serie
"
:.J (a + np)2.
Soluci6n. Tenemos f( z)
= (a + bz)2
L (a+nW =- !~fb
n=-oo
=
_,_
= --b es un polo
f. Entonces
=
2
lim .!!.._ ('II' ctg 'II'Z (z + a/ b) )
z-- afb dz
(a + bz) 2
'II' d
lim - - ctg 'II' Z
z-afb b2 dz
'11'2
...
b2 sen2 ~.
b
z -a
(-1t
= 2a4 + 2n=L-oo n4 1
'II' (
a4
f(z)
sen 'II'Z
ia
'II' (
4a3
"
2'11'
'11'-.jg
=~ th - .
/3
ctg'll'z
+
+z+ 1
res
C~'II'Z
res
- t - i fj Z
2
+z+ 1
'II'
(iJ3 )
= iJ32tg
2'11' =
2'11'
'II'J3
J3
...
00
'11'2
(a+nW
= ;---;
~
sen b
(1)
f( z)
sen 'II' Z
f( z )
f(z) )
+res--+res-- ia sen 'II'Z
- a sen 'II'Z
= 2a4 -
'
+n+l
-J+i /jZ 2
2
u=-oo
= -4 - - r e s - - + r e s - - +
2a
= -'II' (
= - t h -.
~ n2
n~-oo
'II' ctg'll'z
=-
S= ~
y z
1.
-
oo:.,,
""
.,
Demostrar que
1 )
.,..
00
'11'2
.,..
00
n=-oo
67.
1
00
(a+n)2
00
= n=-oo
L (a + 2n)2- n=-oo
L --
=n=-oo
L
n=O
I::
1r2
-=
n=-oo
--.
00
(a+ 2n - 1)2
4 sen
I::
00
2:
00
{2n + 1)2 -
u=-oo
= ----,--::-:-
n=-oo
n=-oo
1
- 2
1r2
en Ia
(a+ 2n - 1)
formula mencionada hacemos b = 2 y cambiamos a por
a - 1. Hallamos que
'.:.
..~ -~ ,n--"1;: ~o-
00
= n=-oo
L (2n + 1)2 -
n= l
00
- ---
,~
-I::
00
00
1
Las series "~ ( 1 )2 y ""'"'
L... (
) son casos
a + 2n
a + 2n - 1 2
particulares de Ia serie
(a+ nb)2
1
00
1r2
?r2
2:
= -2 . 4 sen2-1r = -8 .
n=O (2n + 1)
2
?r2
4 cos 2 ?ra .
Finalmente,
{-1)"
1r2 (
1
" ---::?ra
2 =2
~
(a
-f
n)
4
sen
11 00
2
00
1r2
4
1 )
?ra
cos 22
cos 1ra
sen
?ra
-
2 1ra -
cos ~
n~
1
1
1
n 2 + a2 = 2a2 + 2
1
2a
00
n= - oo
1
n 2 + a2 =
1r (
ctg 1rz
ctg 1rz )
re s -- + re s -=
2 z=ia z 2 + a2 z= - ia z2 + a2
= -2 - -
= 2_ _ ~ (ctgi1ra + ctgi1ra) =
2a2 2
2ia
2ia
1
1r cth 1ra
= -2a-2 + _2_a_
= -21a-2(1 + 1ra cth 1ra). ..,.
69.
. ..
BaJlar.la s~a de' Ia set'ie
,;,
"
_,
~.:
IJi
1
1r
1ra
1r
i1ra
= -2 + - cth- + - tg - =
2a
4a
2 i4a
2
1
1r
1ra
1r
1ra
= -2 + - cth--- th - =
2a
4a
2 4a
2
1
1r (
1ra
1ra)
=2a2
+ 4a cth2 -th2 =
27ra )
21ra
=-1- ~ ch 2 - sh 2
_
2a2 + 4a (
1ra
1ra
sh - ch 2
2
1
1f
1
=2a2 +4a 1ra
1ra sh - ch 2
2
(-lt'
.
L \..T----2,
n E Zo.
n +a
1 ( 1+ 1ra- )
-2
(-1)"
00
- 2a
L n2+ a2 =
sh1ra
....
n=O
1
1
2a2 +2
00
n=-oo
(-1)"
n2+a2
~ Ejercicios
1 1( ~oo 1
=
00
00
2a2 + 2
(2n}2 + a2 -
..
1 )=
z2n
a) f (z) = - -
1 +z"
(n E N);
z2n
1
2a
1r (
= -2- 2
ctg1rz
ctg1rz
res
+ res ---+
z=ia/2 4z 2+ a 2 z=-ia/2 4z 2+ a 2
b) f( z) = (l
ctg 1r z
ctg1rz )
+ res
2
2
z=(l+ia)/2 (2z -1} + a
z=(l- ia)/2 (2z- 1)2 +a2
+ res
1
=2a2
7r
i1ra
i1ra
ctgT
ctg 2
(n E N);
d)
e'
e) f( z)
= 1 + z;
z -a
z-b
f) f( z) = e' ln - - .
2. Hallar los residuos de las funciones siguientes en sus puntos singulares finitos:
sen2z
a) f (z)
-2 ( ~ +~+
7r 1ra)
ctg ( -+i
ctg (7r
- - i1ra))
+
2
2 +
2
2
4ia
- 4ia
+ z )n
=cos z -sen z;
f( z) = zne: (n E N);
c) f(z)
b) f (z )
. ,;
(z+ i) ( zcosz
1T
zl-- z2
(11 E N).
b)
z
4. Hallar el residuo de Ia funci6n f(z) = ----r;
(Vl = 1).
I - vz
5. Scan f y g dos funciones analiticas en tm punto z = a, con Ia particularidad
d e q ue J (a) f. 0 y g(z) tiene en el p unto z = a un cero de segundo orden.
Demostrar que
/ (z)
6/ '(a)g"(a)- 2/ (a)g"'(a)
res- =
g(z)
3g"(a)2
b)
(n E N);
res
kr
r:rs sen2 z = e
(k E Z);
c)
I Ln(z~~)+ 7ri'
I V1+ z~ r
I
r
a)
b)
dz,
'Y
b)
dz
b)
= ('Y,'Yor),
= ('Y.'Yor),
'Y = {z E C: lz - il = 3};
a)
rn
n <R
< n + I,
I,_--<= 1 -
n;
;!.:....,
tri)'
{v'z=ll.-o= i) ,
-
= (1, 'Yor),
f=(/,'Yor),
~} .
{"(, 'Yor).
'Y = { z E C: lz l =
= 211 + I,
m E N,
n E N;
> 0).
j}.
= -(z--n-)2 .
(-1)"n
- -- = 2 + trz L -11- - 1
z
fn = ('Yn, 1~'),
1r
~ (a
=
a +sen2 cp 2v1 + a 2
13. Utilizando el tcorema de Mittag-Leffl er, hallar Ia forma general d e una funci6n
meromorfa f con polos de segundo o rden en los puntos b. = n y cuyas partes
r=
a dcp
r
9. Demos lrar las iguilldades
z"'dz
~ 2 .;,n<~
7t/2
c)
~}
(2 +vz- 1)senz
1
z sen ; dz,
{Ln z
'Y = { z E C: lz l =
Ln z - 3lrt
1 = {z E C: lz l = 2};
= ('Y, 'Yor).
= {z E C: lz + 21 =
(-1)k
( k+2 (k-11) )
res f (z) = -( - - lim z f
(z) .
co
k + 1)! ,_,
I
I
I
f=('Y.'Yor),
7. Sea f. una funci6n que tiene en el punlo del infinito un polo d e orden k.
Demoslrar que
a)
= - (1 + o(I)).
~~-~+3
~
10. Calcular las integrales de todas las ramas de las siguientes funciones mulliformes:
r
(311)!
c) re s - - - = - - - ' - - - - - -1 (1 + z)"
(n - 1)!(2n + I)!
e' - 1
-J-.-2 dz,
z - tz
e' dz r: '
= (1, 'Yor), I= { z E C: lz - 21 =
sen(1 + v z)
2
r
11. Calcular las integrales de las ramas indicadas d e las s iguientes funciones
mullifo m1cs:
= (n _ l )!
('Y, I";'),
6. Demostrar que
e'
> 3-,
= -,
r, =
tri
f (z)
/'(a)g'(a)- f (a)g"(a)
re s - =
.
g(z)
g'(a)2
r~s (z _ a)"
v'4z 2 - Bz + 3
r,
a)
a)
dz
n= l
"" (1 - 1)
II
- =1
-;
n(n + 1)
3
n=l
8 Jl<. JS
2 ""
trn _ z4 + 11411"
4
z f. ntr(l t).
1)"+1 ) =
b) -II 1+~
oc
J
~
1.
b
)
n= l
b) fr (1- --=-)
exp {--=- +! (--=-)\ ~ (--=-)
.,fii
Vn 2 Vn
3 /ii
I=
f , donde
g((
1 - ; ) exp {;
} .
i(;r})
a)
-oo
+oo
n'
+oo x 2 dx
c)
II
n= l
1+ (
(1-..!_) =
(1 + 2_)
n
n=.2
b) rr
oo
a)
b)
+oo
a)
n4
4rr2
b)
b E IR,
c E R;
c2
I +
J
--rra-,
- -2 dx= c
(x c)
sen rra
0
+oo
dx
=
2rrlcl
(a cosx + b senx +c)l
(2- - a2- b2)3/2
(a E R,
ch ax
a
- - dx =sec-.
ch rrx
2
2r
ez dx
a
- - = sec - ;
ch rrx
2
- oo
sh 7r;
411'
a)
ez
J
J
-oo
+oo
n= 2
+oo
rr (n- 1/2)
20. Demoslrar las igualdades
a) rr
oo
2rr
r)
7r
c) th z = z
x5+ 1 = s"senscoss.
1 + ( _:_
nrr
j;
fr ( + 4;~}
senrrzshrrz rr
"" (
z )
b) rr2z2(1- z4) = n=.2 1- n4 ;
1 :xx6 =
n=1
00
dx
J
f
+oo
b)
(n EN).
n= 1
f (z) =
J
2r
O< b <a.
b2
/X(x\c)2 dx = 2;/2;
+oo
a2 > 0) ;
c)
/
0
.;x
(x + c)2 dx
7r
= 2,fC;
c > 0,
-1
< a < 3,
a fl Z0
6~
J-->
+oo
d)
x
7T
aJT
- -2 dx =- sec - ,
I+ X
2
2
- l < a < l.
-r~~i?.ttulo .:~
I
f( z) = - -3
1+ z
a lo largo de Ia frontcra del sector circular
z
>-+
S = { z E C: 0 <
2
; },
Aspectos generales de la
teoria geometrica de las
funciones analiticas
a)
! I+x
~- 27Tv'30
9 '
3 -
+oo
xdx
I + x6
=JT./3
9
>-+
f (z)
ln z
=1 +z
2
={z E C:
demostrar que
+!lO
a)
In X
1r2 ../2
1 + x4 dx = - - s - ;
J
J
+co 2
x In x dx
b)
x 4 +1
"
1r2 ../2
- 8-
1
a) ~ - 4 -
L..J n
n=l
b)
""
L
=I (n
a4
21ri
1
7T
= - 4 - - 3 (ctg 1ra + cth 1ra);
2a
4a
2 2
+a )
ra + 7Ta
= -4a14 ( sh
- 21ra
cth 7Ta- 2)
j
lJD
\.
cS
cp(z) j'(z )
j(z )- A
dz
1
2
..
.:.
en Ia adherencia
= cp(z )f'(z )
f (z)- A
en Ia region D . Sus puntos singulares posibles en D son
los A -puntos y polos de Ia funcion f .
Sean {a~;; k 1, m} los A-puntos de Ia funcion f
en D de multiplicidades a,, a 2, . . , a 111 , respectivamente,
y sean {bi; j = 1,n} los polos de ordenes (3 1,{32, ... ,(371 ,
respectivamente. Estudiemos Ia funcion F en un entorno del
punto a~;. De acuerdo con Ia formula (3), p. 1.8, cap. 2, t. 6,
f( z) - A (z - ak)at f o(z ), f o(ak) f; 0.
Entonces
!'(z) a~;(z - ak)ot - 1 f o(z) + (z - ak)0 t f~(z),
=
F(z) = cp(z) (z -
a~;fo
+ (z= cp (z ) _
_(z)
.....:.._.....:.._
_ ak)f~(z)
_:;.;_:...:..:,...:.
(z - ak)fo(z)
Ot
J'(z ) = -(Ji
f o(z)
(z -
f o(bj) f; 0,
b/JPi+l
f'(z) dz
cp(z) f (z)- A
OD
111
71
(1)
J =l
'
(2)
de donde
f( z) _ A
1
27ri
27ri
OD
f Mz) =
(z - b/JPi
1
(
.
= (z _ bi)Pi+l
- (Jj / o(z) + f o(z)(z -
bj)),
J'(z)
J (z ) - A dz
rn
71
k=i
J=1
(3)
rn
2:::: ak = N
k=l
es el nume ro de ceros de
f en Ia region D y
a lo largo de Ia
cu~a
'Y es Ia funci6n
j=l
L Pi= P, su
27ri
Ia funcion
j -dz=N-P.
f'( z)
f( z)
{1)
DD
f'(z) dz
f(z)
= ~{{J)- ~(a)=
OD
(1)
Introduzcamos Ia notacion
f'(z)
= {-y, 'Yor)
'I'
---+ 'Y
sobre
una para-
_1_
21ri
f'(z) dz = 6.av a rg f .
f (z)
21r
DD
1
(2)
N- P = - 6.ov arg f.
27r
La ultima igualdad expresa el pri11cipio del nrgumento,
cuya formulacion es la siguiente.
"
Principia del argumento. Sen D < C rmn region cuyn fro/Item 'Y es
1111a curvn de Jordan. Si Ia fimcion f es nnalitica en Ia adlterencia 15,
salvo e11 un mimero ji11ito de polos localizndos en D, y f no se anuln
e11 Ia curvn -y, entonces Ia diferencia entre el mimero N de ceros y el
mimero P de polos de Ia fimcion f en Ia region D es igual al i11cremento
del argumento de f dividido entre 21r at recorrer u11a vez Ia fro/Item de
Ia region D en se11tido positivo.
Es evidcnte que -
27l"
~DD
.
arg f es cl numero de vueltas
= 27r ~Dvarg(cp+'I/J) =
= 2_
~DD argcp(1 + !cp ) =
27l"
= 2~ ( ~DD arg cp + ~DD arg ( 1 + ~)) .
Teniendo en cuenta que I! I
cp OD
= 1 +! no
cp
puede dar una vuelta alrededor del punto w = 0, ya que el
punto w = 1 + ~~;~ siempre se mueve dentro del cfrculo
K
> 1'1/J(z)l
= {w E C:
lw - 11 < 1}
~aD arg ( 1 + ~) = 0.
De esta manera,
1
N =27l"
~&D
argcp,
0,
entonces
lcp(z) + '1/J(z)l ~ lcp(z)l - 1'1/J(z)l
< 1,
> 0.
:,.:.} 11ill
Utilizando el teorema de Rouche es muy fcicil demostrar el teorema fundamental del algebra:
Soluci6n. Hagamos
P(z)
Teorema fundamental del algebra. Todo polinomio de grndo n
1
P,.(z) aoz" + a1z"- + ... + a,. _1z +a,.
donde
cp(z) = -5z 3,
7/J(z)
Si lzl
= 1, entonces
Demostraci6n. Hagamos
P,.(z)
= cp(z) + 7/J(z),
donde
= cp(z) + 7/J(z),
lcp(z)l
= z5 +2.
ya que
lz + 21 ~ lz 1+ 2 = 3.
L1 funci6n cp tiene tres ceros en el drculo unidad K. Por
tanto, segun el teorema de Rouche, el polinomio P tiene tres
ceros en el circulo K. ..,.
5
El polinomio cp tiene exactamente n ceros en el plano complejo, pues z 0 es el cero de multiplicidad n de Ia funci6n
cp y, segun lo acordado, todo cero figura un numcro de veces
igual a su multiplicidad. Tomemos en calidad de D cl circulo
Kn
= {z E C:
lzl
< R} ,
Soluci6n. a) Hagamos
= cp(z) + 7/J(z),
cp(z) = z 5
P(z)
II Problemas resueltos.
7/J(z)
= -12z + 14.
2
S1 izl = - 1 entonces
2
3125
21
Jcp(z)l = - = 97-,
32
32
17/J(z)l ~
l-12il + 14 = 89,
donde
fn
izl < ~} . .
Ks12 = { z E IC:
fPt(Z)
+ 12y2 + 14) =
+ 14.
Re z
=S?r+O(R- 1).
K = {z E C: lzl < R,
Ys
De este modo,
N
.,.
> 0},
~
tPJ(Z) = z
> 0 grandes,
Ys
12i.
rp3(z) = -12z
-~~t ~ ~}
Para valores de R
= L\vEIR,-RJ (iy
= 14,
tPt(Z) = z
= ("fn,"f~),
Soluci6n. La ecuaci6n no tiene rakes no negativas. Demostremos que tampoco tiene rakes negativas. En efecto,
hacienda z -x obtenemos Ia ecuaci6n
= -211" R-oo
lim ( \[iR, -iRI arg P(z) + \r" arg P (z)) ,
x4 - x3 + 4x
2x + 3 = 0.
>0
Si hacemos z
y4 -
+ 4x2 -
2x + 3
> 0.
Ll
+ Ll
z=Ri'
O ~ t ~%/2
arg ( i
4y
z=Re;'
arg ( z
O~ t ~7f/2
= Ll z= Re;'
+ 3 + i.( - y3 + 2y))
1
),
O~t~"/2
+ i + 4i + 2z + 3)
arg z
4(
1+
+ 4z + 2z +
4
resulta
N
+ 2iy + 3) +
+ i + 4i + 2z + 3) ) .
+ x 3 + 4x2 + 2x + 3) = 0,
4
2
3
Llye[R,OJ arg (y - 4y + 3 + i ( - y + 2y)) =
-~+2y
-!? +2y
y4- 4y2 +3
v'3
R
O(R-
00
../i
00
3) =
Tenemos:
Ll:re[O,RJ arg ( x
= 21r + O(R-1),
iy
4y
= -21r + O(R-
y como
donde
+ 'f/J(z) = 0,
rp(z) = z,
'f/J(z) = -w f( z ).
9 la.. JS
Para lzl
11=1
teorema de Rouche.
<-
M
~
<1111
2z +3
=- - e-z = 0.
2z + 1
<1111
> - 1},
se cumple Ia desigualdad
I~P(z)l
z+31
= 12
2z + 1 > 1.
Dz = {z E C Re z
> 0},
1p(a) = z 1,
se verifica Ia desigualdad
= {z E C
'if;(j3)
9'
I!.J.....___ __
se tiene
1p(j3) = Zz.
,,
I
I~P(z)l
D'
Kn
~
D '. Demostremos que
sobrc
Si z pertenece a! serniplano
D1 = {z E C Rez
Demostraci6n. Tenemos D
< r}
D.
Escajamos 7' tan pequeno que Ia adherencia O,(z0 ) no contenga w0 -puntos de Ia funci6n f (excepto el punta z0 ). Tal
circulo existe, pues los w0 -puntas de Ia funci6n analltica
f ~ canst son aislados. Supongamos que
-y={zEC lz - Zol=r}
Nota 1. l..,1s aplicaciones continuas que dejan invariab les los conjuntos abiertos
se denominan nplicncio11es nbiertns. L1s aplicaciones abiertas tambien dejan
invariables las regiones. Por consiguicnte, las aplicaciones efectuadas mediante
funciones analfticas son abiertas.
_!__.
D es i11terior si para
sobre
r'
J.L =min lf(z) - wolObviamente, /.L > 0, pues de lo contra rio, es decir, para fL = 0,
la funci6n continua z ~-> lf(z) - wol, cuyo valor mfnimo se
alcanza en un conjunto cerrado, se anularfa en cierto punta
z' E 'Yr y esto signiicarfa que en Ia curva 'Yr hay un w0-punto
de Ia funci6n J, la cual entra en contradicci6n con Ia elecci6n
de 'Yr. Demostremos ahara que
K 1, ={wE C lw- wol
< fL}
C D'.
+ (wo - wJ),
p., lw1- wol < J.L en Ia curva 'Yr.
J.L
> 0,
zEr,
donde
-y,={zEC lz -zol= r}.
Aplicando el teorema de Rouchc vemos que todas los valores
de Ia funci6n f en el circulo O,(zo) tienen Ia misma multiplicidad que w0 . Pero Ia funci6n toma el valor w0 s6lo en el
punta z0 y, ademas, una sola vez, ya que J'(zo) 'I 0. De este
modo, en el drculo O,(z0 ) Ia funci6n f adopta una sola vez
toda valor del circulo
y conexo.
D.g
D.w
D.z
=-
D.w
= -
D.w
- - =I= 00.
00
f'(z)
(F o g) (w)
D.z
= g<">(w0 ) = ~
a,.
n!
21r1
= 27ri
zj'(z) dz
(J( z) - wo)"+ 1
I d:
z
((f(z)
r,
1
= 21rin
I
r,
1(d"=
n!
dz
(f(z) - wo)"
wo)
+ ... ,
b,.
= g(w)
(w
= 27ri
= f (z)).
~ wo)" )
dz
r,
r,
1
) dz =
F (z) - d (
dz (f( z)- w0 )"
F(z)dz
(f(z)- w 0 ) 11
Por consiguiente,
(F o g)(w) = F(zo) +
z-zo )")
00
=l<J'
+~ n!
1 ( dn-1 (
r. = ('r.,-r~l
dzn-1 F'(z)
z= g(w) =
_!_ (
=zo+ I::n!
n= l
I
I
De este modo,
oo
F(z)j'(z) dz
(J(z) - w 0 )n+l =
r,
1
= 21rin
1
(
F(g(w ))
dw=
(w - wo)"+ 1
1
= -21rin
dz"- 1 j(z)- Wo
I
I
1
27ri
=-
OK~
r,
=- 2:in
g(w) dw .
(w - w0)n+l
OK~
a,.
b,.(z- zo)" .
n= l
Consecuentemente, g E A(K1,).
Sea
z
= F(zo) + L
f <P>(zo) =I=
(p
> 1}.
= z.
1/J(z) = (z - ZQ)~ =
tp(zo)
!Jw -
0,
Wo,
z = zo + a1( + a2(
+ ... = zo + La,.(.
n= I
zo + L
-oo
z = g(w) =
a,.(w- w0)"1P.
(3)
n= l
Se puede comprobar que los coeficientes a,. del desarrollo (3) se calcul<m a partir de las formulas
~~))1/p
1 (dn- 1 (
a,. = n! dzn- 1 (f(z) z_
))
z=z,,"
(4)
~ Demostra~ion. Sea wo E D' un punta arbitrario. Determinemos cuantas veces se anula la funcion z ~-+ f( z) - w0
en Ia region D . Segun el teorema del residua Iogarft-
mico,
1
N=27ri
J
OD
j'(z) dz
f (z)- w0 '
(5)
...
oo
Soluci6n. Aqui
zo = Wo = 0,
f(z) = ze-a,
F(z) = e6'.
j'(O) ::P 0,
ebg(to) = 1
+fA (d'~-~1
n.
n=l
=1 +b
(be(b+an)))
dz
wn
oo (b +ant-I
w.
L
n!
n=l
11
R=
Problemas resueltos.
1
lb +anin-I
n!
n-oo
lb + anll- 1/n
hm
n-oo
n
-
= $!
rn!
Tomando b = a, obtenemos
~
F(z)
w0
00
z =g(w) = a+
= 0,
z-a
f( z) = --.
senz
Seglln Ia formula de Lagrange (1),
z0 =a,
1 ( dn -1
I d 11 _ 1 (sen" z)
n= 1 n.
z
a: -~~,
=e
- J (z)
(F o 1p)(w)
= g(w)
w
Por tanto,
<>
g(w)
-=1+
w".
z=a
...
z=O
n=l
00
g(w)
= w +"LJ an (n + 1)"-1
n!
n=1
n+l
00
n!
.,..
~
~
z- z
0
w=wo+ - -.
sobrc
<p(z)
La funci6n
z 1--1 f(z)
es analitica en el cfrculo
z
=w0 + -z-0
<p(z)
Kr,
M = min lf(z) - w 0 l,
Demostraci6n. Apliquemos el metodo de reducci6n al absurdo. Supongamos que f(zo) = Wo y que f ~ const en D .
- - - - - -- - 0
Demostraci6n. Esta afi rmaci6n se deduce del primer enunciado y de las propiedades de las funciones continuas en un
compacto. ~
cp(z) = - .
donde
/p
= {z E C:
lzl = p}.
~-
p
Por consiguiente,
= {z E C:
=eiaz,
a ER
""
p < l.
~--+
lcp(z)l :;;; - V z E K p
p
Haciendo tender p a Ia unidad para un z E K fijo obtenemos
Ia desigualdad lcp(z)l :;;; 1, o bien 1/ (z)l :;;; lzl. Es evidente
que z puede ser cualquier pun to del drculo K. En particular, tomando z = 0, obtenemos lcp(O)I = 1/'(0)I :;;; 1. Sea
ahora 1\0(Zo)l = 1 para cierto Zo E K. _Esto significa que 1101
alcanza su m~imo en el punto z0 . Por consiguiente, seglln
el tcorema 1 cp const, y como lcp(z)l_= 1, z E K, entonces
cp(z) = eia z,
a E lit
Ill-
;; = {z E C: lzl = r}
/(;= {wE C:
lwl.< r},
Solucion. La funcion
f(~)
z
lf(z)l ~
lzl'\
Vz E K
p>(o)j
~ ~ 1,
f&J
Problemas resueltos.
(I-+ Y'(() =
f(
z)
es analitica en Ia region
~
J(I /R
~) . Por consiguiente,
l.
10 J a<. l8
P(z)
1-+ - -
z"
es analltica en Ia region
D = {z E C: lzl > 0}
y, por consiguiente, satisface las condiciones d el ej. 11 para
todo R > 0. Jll>
_,.. So lucian. La funcion z-n P(z) sa tisface las condiciones del
cj. 11 y, por consiguiente, su mod ulo alcanza un maximo en
Ia circunferencia
1
que es Ia frontera de
= { z E C:
D=
lzl = 1}
{z E C: lzl ~ 1}.
Sea
M =max lz- "P(z)l ~ 1.
lzl=l
Entonces, seglill el ej.ll tenemos que lz-" P(z)l
11
Z , o bien
P(z )
=1, es decir,
~ (W+ W-I) )
es analitica en el conjunto
D={w E C: lwl ~1 }.
Jll>
2
es el segmento [- 1, 1], entonces de las condiciones de partida
tenemos que
Vw E 1 icp(w)i ~ M.
Segun Ia solucion del cj. 11, Ia ultima desigualdad es valida
tambien para lwl ~ 1:
Vw E D
10
))
11
es decir,
=z
+ Jz2=1
(w(oo) = oo)
F (z) =
Por tanto,
IP(.zo)l =
l:=l
= {w E C: lwl = a+ b}.
f (z)
71
f1 IPk(z)
!p~;(zk) = 0.
IYh(iy)l = 1 y
Zk
(k= 1,n)
V z E G'.
k=l
Soluci6n. La funci6n
z ~--+ IPk(z)
Z- Zk
= --z+zk
G' = {z E C: Re z
> 0}
y el drculo unidad
={w E C:
es analitica en cl cfrculo
K = {( E C:
1(1 :::; 1}
1'
= rp(() -
IQ(z)l
rp(O)
<1111
1 - ip(O)rp(()
satisface las condiciones del lema de Schwarz y, por tanto,
rp( () - rp(O)
1 _ ip(O)rp(() :::; 1(1
Tomando a qui ( =
para
~)
Zt-+
..,.
~ Soluci6n. La funci6n
,.
I
obtenemos
M(1
+ .J2)n+l '
obtenemos Ia estimaci6n
IP(z)l
- M(f(z)- j (O))
z ..... F(z) = - - =---M 2 - j(O)j(z)
1(1 :::; 1.
~{~ (1+Vi't+1 _.
l.
4. Principio de compacidad.
Funcionales definidos sobre
familias de funciones analiticas
4.1. Familias uniformemente
acotadas y equicontinuas
Asociemos al concepto de continuidad uniforme de una
funci6n f el concepto de equicontinuidad d e una familia.
Expongamos los razonamientos que sugieren Ia introducci6n
de es~e ultimo concepto.
Una funci6n f : C --t C tambien puede considerarse
como una funci6n f : ~If -+ C si se toma z = x + iy = (x, y).
Sea Z = D1 y sean Z 1, Z2 las proyecciones primera y segunda del conjunto z. Denotemos mediante Z1(x}, Z2 (y) sus
Ut,z)zez,,
(h,y)yez2,
donde
D t..,
= Zt (X),
ft,,.(y)
Dh, = Z2(y),
(1)
- f (x, y)
2~
-+n2
n2
-+n2
n2
= = (- 1,1],
ft(x)={-~,~},
Ejemplo 1. Sea
-
secciones mediante x e y (v. p. 1.7, cap. 1, t. 5). Hagamos corresponder a Ia funci6n I dos familias de funciones de lR en C:
z = [-1, lf,
Zt = Z2 = Zt(x) = Z2(y) = (- 1, 1]
V(x E [- 1, 1],
yE[-1,1]).
Si x :f. 0, Ia funci6n 11,. es racional en el segmento [-1, 1]. De
acuerdo con el teorema d e Cantor Ia funci6n es uniformemente
continua. La funci6n h.v tambien posee esa propiedad para
-vfl-Y2, vfl-Y2}.
r 2(y) = {
Para todo valor de x E r 1 , el conjunto f 1(x) tiene a Jo sumo
dos puntos. El conjunto f 2 (y) tambien posee esa propiedad
't/y E f 2 . Asf pues, las familias de funciones <ft.z) y (h,y) se
componen de funciones uniformemente continuas. Como Ia
funci6n I es arbitraria, Ia misma puede ser discontinua en
todo pun to de Ia circunferencia 'Y. ~
'V(f E 9Jl,
E D1, z" E IJJ) (lz 1 - z"l < 6) => jJ(z ) - f (z")j <c.
2p =
p(z, ().
inf
z{K,(E8D
K p = {z E C: lz-
Se dice que una familia de funciones Ua)aEA es uniformemente acotad a en el interior de D si 9Jl {!0 : a E A}
es un conjunto ufiiformemente acotado en el interior de D.
1< p} C K<P>,
=p
K1 = {( E C:
'V (f E 9Jl,
(l z
1
-
z"l
Analicemos Ia funcion
E K, z" E K)
1
) -
g(()
f( z")l < c.
Se dice que una familia de funciones U a)aeA es equicontinua en el interior de un dominio D si 9Jl = {!0 : a E A}
= 21M(f(z
g E A(KJ),
- p()- f( z )),
g(O) = 0,
lg(()l
< 1.
lg(()l ~ I( I,
o bien
1
z ),
I( I, ( = -(zp
Si tomamos
0 = min{p,
If( z) I
V z E Kp .
entonces
< E:.
I < 3.
(1)
Un numero finito de tales cuadrados recubre completamente el conjunto K. Supongamos que este numero
cs igual a p. Debido a que el conjunto E es denso en D,
todo cuadrado anteriormente indicado contienc un punto zk
( k = 1, p). Dado que Ia sucesion de funciones (!,.) converge
en el conjunto E, existe un n, E N tal que
;~ } ,
f (z II )
II>-
se verifica Ia desigualdad
lfrn(zl:)- f ,.(zd l
conjunlo !)Jl de
funciones analfticas en una regi611 D es unifomremenle acolado en e/
interior de D, enlonces es compacta e11 D.
~
1111
(2)
Sea z E K un pu nto pertenecien te al k-esimo cuadrado en donde esta fijado el punto zk E E. Para m > n, y
n > n, tenemos entonccs
lfm(z)- f,. (z)l ~ lf m(Z)- f m(zk)l
< 3
De este modo,
t>
V(m
que esta sucesion es acotada, p or el teorema de 13olzanoWeierstrass, de ella podemos extraer una subsucesion convergente Unt (z t)) . Sea f nt(z) fk,{z ). Considere mos Ia sucesion
{fk1(z2)). Esta ultima tambien es acotada y d e ella se puede
h 2
extraer una sucesi6n convergente (/,.t,(z2)). Sea fut~
De Ia sucesion {fk2(z3)) se puede extraer una subsucesion
convergente Unt2(zJ)L etc. Continuando este procedimiento obtenemos Ia sucesion de sucesiones (/k 1(z)), (fk2(z )), ... .
Escojamos aha ra Ia sucesion diagona l j 11 (z), j 22 (z ), .... Esta
sucesion converge en todo punto del conjunto E. En efecto,
cualquiera que sea el punta Zp E E, todos los terminos de
Ia sucesion (/,. 11 (z)) a p artir de / pp(z) fueron elegidos de Ia
sucesion (/n p) convergente en el punto Zp.
En virtud d e que 2) => 1), el principia de compacidad
queda d emostrado. .,..
I(f ) = f(pl~a)'
p.
siendo a E D un punta fijo. Demostremos que este fundonal es continuo. Sea (/,.) una sucesion de funciones del
conjunto 9J1 uniformemente conve rgente a Ia funci6n f o en
todo compacta K @ D . Segun el teorema d e Weierstrass,
f o E A (D ). Sea
= /r = {z E C:
lz-
ai = r } C D.
En este caso
'Vc
!IUn)- I(fo)l
C definidas
en una region D . La aplicacion 9J1 .!.. C se denomina funcionn/.
-+
t>
n-oo
= I(fo).
D pertenece
Teorema. Sea I
~ D emostracion. Hagamos
/ E'JJ!
:E71
dond e
En virtud de que j ,. =l
n-oo
n-oo
Por cuanto el conjunto 9J1 es secuencialmente compacto, existe una subsucesion (f,.t) uniformemente convergente
en todo conjunto K <S D a una funci6n f o E 9)1. En virtud
de Ia continuidad d el funcional I , se tiene
lim II(fnt)l
k-oo
f en Ia region D, e.xiste
'
si6n Un) de funciones del conjunto 9J1 tal que Jim II(f,.)l =a.
~
1p = {z E C: lz - zol = p}.
V z E "/p j ,.
= j + (f,. -
f).
= II(fo)l = a,
"'p .,.
< oo y
.,..
=f
y f "$ const,
circulo
y el drculo
Kr = {zEC: lz-zd<r},
r ~ lz1- z2l
II Ja<. JS
Tenemos:
li m 9n(z)
n- oo
g(z 1)
=0,
sobre
=VJ
f o,
tp(z)
={
_ A_ + B , para
z - Zo
Az + B,
Zo
f. oo
para Zo = oo.
De esta manera, el conjunto de todas las transformadones
homograficas forma un grupo de a utomorfismos C.
2) D = C. Razonando amllogamente obtenemos que
el grupo A(C) esta formado por el conjunto de todas las
funciones lineales enteras tp(z) = Az + B.
3) D = K
{z E C: lzl < 1}. Sea tp un automorfismo arbitrario del drculo unidad K y sea tp(O) = wo.
Construyamos un a utomorfismo homografico .X del circulo K:
.X(w) =
I I'
W - Wo
1- WoW
.X(wo)
=0,
if( z )i
< 1 '<f z E K ,
f(O)
=0.
lzl.
if(z)i ~
(1)
izl
if(z)i '<f z E K.
(2)
lal
< 1,
. z- a
10
a E IR,
--
1 - iiz'
a
= arg dw
dz
I.
z=a
arg >.'(a) = a,
(3)
(=
= - --.
>.(a)= b,
= II
\
0 1\( 0
- 1
I' '
=O+a-a=O.
Por consiguiente, >. 1(0) = 0, arg >.'1(0) = 0; entonces, conferme aI lema de Schwarz, f = e es una transformacion identica,
es decir,
= 11 - 1 o fL . Tenemos:
>.'(z) = J.L'(z)
II'((),
I D2
metros renles. En pnrticulnr, cxisle unn zlnicn nplicnci6n D1 --+
-sol>rc
110mznlizndn del modo siguicnlc:
f(Zo)
=wo,
a rg J'(zo)
= 8,
1' K D
' Sean D 1 --+
h K dos ap1ICaCIO.
~ Demostracion.
y 2 ---+
sobrc
sobrc
1
fzfwo)
= b,
arg
>.(a)
= - 02 + 8 + 02 -
=b,
(2)
normalizado de Ia
(3)
J =h-i 0 >. 0
Dz
= j o g- 1 E A(D2),
<p(wo) = Wo,
<p
Consideremos el automorfismo JL
unidad K. Tenemos:
p,(b)
arg p,'(b)
=h
<p 0
= 0.
= b,
=e, es
K = {z E C: lzl
fl
= 8.
8, + 8,
1; (Zo) =
Con esto queda demostrada Ia existencia de un isomorfismo de D 1 sobre D 2 que satisface las condiciones de
norma lizacion (1). Demostremos ahora su unicidad.
1;(Zo) _= 81 ,
= wo,
= <po f o,
f(Zo)
{1)
de D 1 sobre D 2 . Tenemos:
sobrc
sobrc
mostremos que D1 y D 2 no tienen puntos comunes. Supongamos lo contrario, que D 1 y D 2 tienen puntos comunes.
Esto significa que hay un par de puntos z1 y z2 d e D para
los cuales <p 1(z 1) <p2(z2). De esta igualdad se deduce (1) y
de (1), Ia igualdad z2 z 1, es decir,
(/' I (zl )
V'k(zl )
~
~--+ <p(z) =
JS.
1--+
=0
V z E D V'k(z ) ::/= 0.
Sea
1--+
<p2(z)
oo
(1)
~--+
g(z)
p
= _.....:....__
'/2J(z) - Wo
En todo p unto z E D los valores de dichas ramas se diferencian en el signo. Demostremos que cada una de estas
funciones es de una hoja en D . Supongamos lo contrario. Sea
z1 - a
=1, 2)
Entonces Ia funcion
Entonccs <p~(z 1 )
(J..:
'1:/zE D z - a::/= { 0 .
z -b
= -<p2(zl ),
'1:/ z E D
ig(z)i ~ 1.
n-oo
Vn EN IJ~(a)l ~ lg (a)l,
1
,
'1/J(z) =
IJ'(a)l ~ lh (a)l.
1
~-+
H (z) =
h(z)- h(a)
1 - h(a)h(z)
E 9Jl 1
{1 -1/J(a)'I/J(z))
de donde
2
1
'1/J'(a)
h (a) (1- lbl )
Ill (a) - ---=...,===-____:....:.....!..
- 1 - 11/J(a)l2 - 2H(1 - lbl) '
1
lll1 1(a)l
Por consiguiente, Ill E 9Jll y lll1 (a)l :::> lh (a)l. La ultima desigualdad contradice el caracter extremo de Ia funci6n h. ~
y
HI
Ill (z) =
{1 -lbl 2)
2'
21/J(z) (1- bh(z))
'I/J (z) {1 - 11/J(a)l2)
h 1(z)
I _ lh (a)l
(a) - 1 - lh(a)l2
> lh (a)l,
'
lo cual con tradice el ca racter extremo d e h.
3) Demostremos que D ~ ]{ . Supongamos lo consobrc
1
= -=-,
ya q ue lb*l > 1. De
b
6.
.o de simelria
~esultado
giones D y D'
SOil
15.
aI lector interesado en el comportamiento de las transformaciones conformes en Ia frontera de una regt6n a los iibros siguicntes:
Caratluiodory C., Transformaci6n confonne; Go/uzin G. M., Tcoria geometric~
de las fu nciones de variable compleja, M.-L.. 1967 (en ruso).
f (a) =a',
f (b)
= b',
(1}
f (c) = c'.
En efecto, sean D
~
K , D' ___!!__. K , siendo
sobre
sobrc
=(3,
!J(a) = cx,
/l (b)
h(a') = cx',
h(b' ) = (3',
!J(c) = /,
h (c') = /
Existe un unico automorfismo ,\: K ......, K del cfrculo unidad K que verifica las condiciones siguientes:
>.(cx)
= cx',
>.({3) = (3',
,\(/) = ,'.
La transformaci6n f
h- 1 o >.. o f 1 cs, evidentementc, un
isomorfismo conforme de D sobrc D' que satisface las condiciones {1). Supongamos ahora que ademas de f existe otro
isomorfismo D __!!__... D' que tambien verifica las condiciosobre
nes (1):
g(a) =a',
= b',
g(c) = c'.
g(b)
Obviamente, tp =
que sa tisface
f o g- 1 es un automorfismo de Ia region D 2
Demostraci6n. Sin perdida de generalidad se puede conside ra r que ')'1 y 12 son segmentos del eje real, y D 1, D 2 son dos
regiones del sem.iplano superior (fig. 7), pues esto siempre se
tp(a') = a',
tp(c')
@)
tp(b' ) = b',
= c'.
= [J',
J.L('Y') = , ,.
J.L(/3')
Fig.7
. 1~=.{z
2
EC: 1 ~ lzl ~a, argz= :11'}
(k=O,n.-:_1)
Fig.9
r, = {z E C: lzl ;;::: a,
= :}
arg z
= 0}
arg z
-r,
= { z E c lzl ;;::: 1,
w 1 =z
w2
WJ
2
G, = { z E C: 1 < lzl < oo, 0 < arg z < :}
u/2
= 12( w
=
~ ( an/2 +a -n/2)
w4 = w3 +
2/u
arg z = 0}
w = w4
12 1a<. l8
+w1-1) ,
w2
ro= {z E C lzl ; : : a,
211'}
= -;:;
Fig.8
arg z
Jwi -
1,
= + Jz2=1,
..
W2 = (e-iaWJ) (.--a)
Entonces,
WJ
= 2~ (W2+ ~)
w2
w= Jw3 -1 =
= ~( (e-ia(z+ Jz2=1)) 2(.-~a) _
WJ
La funci6n w 1 transforma el sector considerado en el se mip lano superior del que se ha eliminado un semicfrculo; Ia
funci6n w 2 (funci6n de Zhukovski) transforma el semiplano
superior con el semicfrculo eli minado en el semiplano supe rior, y los puntos A 1 y A2 se convierten en los puntas
1
a"12 + a - n/ 2) . La funci6n w 3 transforma el semiplano
_ (e-ia(z+ Jz2-=l)rz<..~a>).
2(
El factor
superior en e l semi pla no superior de modo que los pun1 ( a n/2 + a - n/2) se conv1erten
.
tos 2
en los puntos 1. La
Ia aplicaci6n w'
rnismo. .,..
2_
,fi
>0
7. Transformaci6n conforme
de poligonos. Integral
de Christoffel-Schwarz
Supongamos que se requiere transformar el serniplano superior del plano z en el interior de cierto poligono M <S C
que se encuentra en el plano w (fig. 10). De acuerdo con el
teorema de Riemann tal transformaci6n existe y, seglin el
teorema de correspondencia de las fronteras, si las fronteras
son curvas de Jordan, d icha aplicaci6n es un homeomorfismo
entre las regiones cerradas. A los vertices At, A2, ... , An del
polfgono les corresponden1n ciertos puntas a1, az, .. . , an del
eje real. Sin perdida de generalidad se puede considerar que
V k 1, n se tiene que ak E C (en caso contra rio, mediante
12 Ja. 3l!
'A z
(/k
Fig. ll
a1 a2
Fig. IO
w(z)
=
n(a~.:)
= c, = w'(a~.:) # 0,
=
="
(z - a~.;)rp(z),
a1.:
=n -
2,
0 < a~.;
< 2.
k= l
(z - ak)n(z),
@)
w(z)
j"(z)
(z - ak}
f'(z)
II
In j'(z)
1
- ci>(z)
k=l
ci>'(z)
z- ak
cll(z)
~:
k=l
y su residuo en este
j"(z)
f'(z)
z 1--+ ll!(z) = - -
k=l
Veamos como cambia Ia formula de ChristoffeiSchwarz si Ia preimagen de uno de los vertices del polfgono,
por ejemplo, del vertice An, es el punto del infmito. Con este
fin, construyamos el siguiente automorftsmo del semiplano
superior del plano z:
1
1
Z1 = ---,
Z =an - -.
a 11 - z
z1
Entonces
z_.oo
00
L.t z"
n=l
Por tanto,
zn+2
n=l
cuando z
j(z)
--+ 00.
= f (a" -
z"+l
ft( zt)
z1
J IT<c-
= Ct
~ak-1
L.t - - - --+ 0 cuando z --+ oo.
k=t z- ak
Segun el teorema de Liouville, Ill
0. Por consiguiente,
"
= c.
z
/
1/a.
ak)a.-l d( + c2
k=l
k=l
2.) =
a.-1/z1
Ademas,
f"( z) _ ~ ak- 1
J'(z) - L.t z - ak
(1)
integral de Cltristoffel-Schwarz.
--+ 0
+ c2.
La igualdad (1) se denomina J6mwla de CltristoffelScllluarz y Ia integral en su segundo miembro se conoce como
- L.t --"
ak)a.-l d(
k=l
ak - 1
-~
L.t - - .
z- ak
j IT<c-
J<z ) = cl
punto es ak - 1.
Consideremos Ia funcion
J'(z)
II
00
"'""'
nC
n=l
"-
k=l
=--+-.
f"(z )
11
II
k-1
1)
a" - ak - (t
-l d(
---!: + c2
(1
1
(en Ia integral efectuamos el cambio de variable ( = a11 - - ).
.
(t
Tras una serie de transformaciones evidentes de Ia expresion
= .!:_ ln j'(z),
dz
12B*
subintegral, hallamos
JII
-1t= c; !. IT
~)a.-)
= c; JII((t - a~)a.-l d(t + c~.
f t(Zt)
u- 1
= Ct
((t(a,.-
u - tot - 2
1
(1
ad
l~l
d(t
+ c2 =
1/a. k= l
((t-
a,.
k=l
d(t + Ci
ak
z, n- 1
donde
(2)
k= l
a~= - -1-
a,.- ak
plano Zt-
jAkiAk+li =
n-Eot - 2
J
a.h 1
no e?la presente en
lf' (x)ldx
(k=1,n-1) .
2::: ak - 2 = 0. Seiialemos,
k=l
JII((1
t>
f( z) =
cl
n-1
ak)at- 1 d(
+ C2-
(3)
k=1
en ambos casos
k=l
(( - a,.)a-1 no figura en Ia expresion subintegral.
Las formulas (1) y (3) se han obtenido suponiendo
conocidos los puntos ak. Sin embargo, habitualmente en los
f(z)
= C1
J((0
X
1
a1t' - . -. ((((
a~t~- 1 X
(l)
Es evidente que esos mis mos razonamientos son aplicables si el poligono tienc varies vertices en el punto del
infin ite.
De este modo, Ia formula (1), p. 7.1, se cumple tambien
para los poligonos que tienen uno ovaries vertices en el punto
del infinite, con Ia unica particularidad de que el angulo
entre dos semirrectas con vertice en el punto del infinite se
determina como el angulo (tornado con signo negative) en el
punto final de su interseccion.
L ak =n-2
k= l
en el exterior de un poligono
Ak
En este caso los razonamientos son ana logos a los del p . 7.1.
La funcion f tiene a hora un polo de primer orden en cierto
Fig. 12
Supongamos que el segmento A~A% sc aleja pamlela"mente hasta el infinite. Esto conduce a que los puntos a~ y
se fusionen en un solo p unto ak correspondiente al vcrticc Ak.
Denotemos mediante - Ctk11" el angulo entre las scmirrec tas
Ak_1 Ak y Ak+IAk en el punto final A~. Considerando cl
tri<in g ulo A~A~A~ obtenemos
aZ
a~+ a% - ak
"
. Iano supenor;
. Ia f uncwn
punto a de I senup
. a demas
'
f! " Ilene,
j'1(z)
" Ctk - 1
-jl(z) = "'
- ---,
6 z- ak z- a z -a
k= l
= 1,
(1)
de donde
es decir,
a~+ a% - 2 = Ctk - 1,
y Ia formu la (1) adop ta Ia forma ya conocida de In formula (1),
p. 7.1.
f( z ) = cl
II
JII((0
k= l
),.
ak
d(
1.-1
I/'
.,....,
+ Cz.
(2)
@)
-w+iw 1
w+iw
----., 1
X X X
X X X
X X X
_l -1 0
k
-(J)
(J)
f( - 1)
k
Fig.l3
{ ak; k
1,4} = {-~,
k
-1, 1,
k=l
[[f]wlj:,l
~},
k
2:::a, = n+2,
w = f (z) = C
(1)
f-t
F(z,k)
(2)
w.,; CK(k),
wo
d(
=K(k)
+ iw~ =
d(
1/ k
= wo + i
Wt
K(k )
Para este valor de T de terminamos K(k) a partir de las tablas
y despues hallamos C
V ((2 -1)(1
).
T =-=-.
1
d(
1/k
w0
=CK(k
w
= K(k).
k2(2)
Por consiguiente,
J
1/k
wo =
d(
V((2- 1) (1 - k2(2).
( =
l.2
1 1
k1
=1 -
2
1
obtenemos
J J(l I
w =
1
dT
T 2) (1
- kfT2)
J(
k,
( ).
j (z)
=C
JJ
0
d(
"'
G_ ={wE C: Im w < 0}
(fig. 14}. La funci6n resultante tambien satisface el principia
@)
0
P'2
P'I
.z
Po
P,
zl
P2
-1
=sn z
'r/ z E P0 .
(1)
sn (z + 4Km + 2iK1n)
de simetrfa y, segun este principia, puede prolongarse analiticamente en el rectangulo P2 simetrico a P1 respecto al
segmento [3K , 3K + iKd y vuelve a transformar P2 en cl
semiplano superior. En este caso,
(2)
Siguiendo el procedimiento descrito, podemos prolangar el seno eliptico en todo el plano C, obteniendo asf una
funci6n meromorfa con polos de primer orden en los puntos
iK1 + 4K m + 2iK 1n ( m y n son numeros enteros arbitrarios). Las formulas (1) y (2) se verifican, evide ntemente, para
todo punto z E C. Esto quiere decir que Ia funci6n sn tiene
dos perfodos independientes T 1 4K y T2 2iK1 , y para
todos m y n enteros es valida Ia igualdad
Fig.l4
sn (z + 4K)
'r/ z E Po.
snz
-k snz
= sn z
=sn z.
(3)
~--+
z + 4Km + 2iK 1n
(mE Z, n E Z).
Las funciones invariables resp ecto a cierto grupo de transformaciones homograficas se denominan frmciones aulomoifas 4l.
en un poligono
Determinemos ahara Ia forma general de Ia transformaci6n
conforme de un cfrculo unidad en un polfgono. Para ello,
4
) Exislc una teoria bien desarrollada de cstas funcioncs. Veasc, por
ejemplo, rl libro de Ford L R., Funcioncs automorfas.
transformemos primeramente el d rculo unidad en el semiplano supe rior y despues utilicemos Ia formula (1) del p. 7.1.
La aplicacion del semiplano superior
G+
= {z E C:
Im z
En virtud de que
> 0}
en e l circulo
II
(pues n -
ak - 2
=0), obtenemos
k= l
tiene Ia forma
z1
z- b
= ---,
z-b
Nz1> = cl
bz1- b
z---
/z,
II
11
= c; j
z1 - 1 n
ak _
(J - -
2,
k=l
(3)
h(zJ)
j II ((b -
= c;
akK1 -
- k=l
b/ b
II((
n
Ot- 1
k=l
1-
)l - Ot
d(
I
(( J _ )2
1
+ c2
z1 n
- (b - ak))
-a~.:- b
b( J - b
Tomando en Ia expresion subintegral ( = ( J _ , hallamos
1
= C1
+c2=
b/b k = l
iiz1-b
= C1
z,
b) = ! J(ZJ)=
w= f (z)=f ( - ZJ -1
= c1 j
_ k= l
b/b
bz 1 -
b/b k = l
(2)
ZJ - 1 .
f II(<bZJ
(1)
1mb > 0,
(4)
k= l
K = {z E C:
lzl < 1}
en un poHgono:
JII((- ad''z
f(z) =
C1
.
1
d( + C2,
lad = 1
(5)
k=l
/(1)
=A,,
Fig. IS
f ei~
" ) = Ak (k=f;n),
2(k - l )
t(ei.) = A2.
2:::: ak =net = n- 2,
k=l
Es obvio que
[0, A2l <>
[0, e;.] ~
sobrc
Segun el principio de simetrfa, Ia funci6n f se prolonga
analfticamente en el sector
4
s' = { z E lzl < 1,- < arg z < : }
entonces ak = a = 1 - - y
n
n
f (z)
=C
/(10
("f21" d(.
1(1- C)-
f(l)
=C
/ n d( = At,
de donde
C
= _I_ _At_:__ _
j(l _ (n)-2/n d(
Fig.16
=t
y teniendo en
= .!.tk-t dt,
f(z)
C1! g((11
ak)at-l ~~
C
2,
(6)
obtenemos
I
t
(l -
Cr
2111
21
d( = ~ I tk-t(1- tf " dt
= .!.B
(.!.,
1- ~)
n
n
n
Problemas resueltos.
= f(z)
J
l
Tenemos:
/(1) = d = c
J o-1(
(
1- ( 2)-o d( =
= -1, a2 = 1, a3 = oo,
3
1
al = -, a2 = -.
2
2
(a
C 2' 1- a
2B
= f(z) = C1
w(1)
n(I 1-a)"
1- a ) Jol
= B(~ 2d
2'
1/2
_ (
d( + C2,
- I
(1+()1/2
.
1-(
d( - z=
2i
= - c~1r - z,. c1 = --,
7r
Final mente,
= c2 = -i,
w(-1)=i=C1 /
2d
c=
de donde
(1 +()
.,.
2i
w = f( z) = - -
Jz ( -1 + ( ) 1/2 d( 1 -(
7r
..,..
i =
2"
= _2(J1=;2 -
arcsenz).
..,..
7r
z> o}
G+ =_{~e c Im..
--
I:&
...
en el sem.i,plano supeoor
D + ~ . ~:(i.,Im w > 0}
con un corte a lo larz<r d~ Ja ~m....irrecta
13 l >K
J.
)~
AJ';
...,
A 1 -
I_1,1 = in@)
._.......
- 1
0'2
= 2,
@)
0'
r
:;~s=~~k'-in
~J
Fig. 18
= 0,
,->iJt
....-~
0
L::..
Fig. 17
O't
-- __,
O'J = - 1.
Tomando
a,=O,
a2=-l,
a3 =oo
w = f( z) = C 1
j C (1 + () d( + i1r =
1
-I
{1)
..,. Soluci6n. Es conveniente introducir un plano auxiliar (. La
funcion
w = <p(() = ( + 1 + In (
D
w = -i + 1 + 2ln z- i1r.
.,.
Fig.l9
Para hallar ht, analicemos el incremento de Ia fu ncion b..w cuando z recorre Ia semicircunferencia
Tenemos:
~
a 2 =a,
a2 =
a 3 = b,
a3
a4 = oo,
a4 = - .
2'
b..w=-
Por consiguiente, ht
A2 = 0;
3
2
1
r::---='
z(z-b)vz-a
by'a
= by'a.
bvb - a
Se pi de hallar A~.
Analicemos Ia derivada j'(z) en el intervale (a2, a3).
Tenemos:
f (z) =
7r
A3 = oo;
= 0,
r,
d(
tby'a(
-.-+O(r)=--+O(r),
= h2 .
.,.
= -,
Sol uci6n. Sea 1r(1 + >.) el angulo obtuso de Ia estrella. Entonces su angulo agudo es igual a 1r
1 - >. -
~) . Utilizando el
w=f(z) = C
c)''
(l +
d(
(l-(").\+2/n'
K ={z E C:
~ . { : 27r(k - 1) }
A~:=exp
..
t ~~.
2
ak =1 + -,
n
La constante
~
lzl >1}
a~=Akt
C~=l ,
.zo =1.
11
ak) at-ld(
2
k=l
zo
ri
+ c2.
7r
7r
en2i sen-
n sen-
- - - : - - -- - 'n:.::...__ _
= _____;n:.::...__ _
=-
(I
y teniendo en
cuenta Ia igualdad
1:
e - i8(ein8 -
1)2/n dB
22/rl!(sen
I{J)2/n di{J
0
n
2: a~;= n+2,
k=l
Ejercicios
= f I (ZJ ) = C'I j
ZJ
zo
II
II((
I -
k=l
1
ak1 )at- I -d(l
2 + C2 .
(1)
(,
Ia ccuaci6n ze~-=
= {z E C:
lzl ~ 1}
= 1 tiene una sola raiz para ..\ > 1 y que dicha raiz cs real
11. Sea P(z) un polinomio de grado n y sean Et, E 2 dos elipses confocales de
scmiejes
e' - 4z" + 1 = 0 (a E N)
en el drculo
> e Ia ecuaci6n
e'
M2 = max IP(z)l.
zEE,
= az"
(n E N)
zEE1
Demostrar que
Mt
M2
(a t + bt)"
(a2 + b2)"
12. Supongamos una funci6n f analitica en el circulo
.,---,-~----,-
Kn = {z E C: lzl < R}
satisface Ia desigualdad 1/(z)l ::;, M para lzl = R y se anula en ciertos puntas
+ az + b = 0
(a> 0, b > 0)
tiene en el primer cuadrante una tmica raiz cuyo argumento es mayor que
11
4'.
F(z)=
z - at
- - --,
II
k=t 4- akz
lad < 2 V k
=1,n
13. Sea
Rlz- zd
IR2- zzd
k=t
una fundon analitica en el d rculo
Kn =
{z E C: lzl::;, R},
= {z E C:
- oo < at <
rr
n
lf(z)l ::;, M
= e-"'(e'- 1),
a EN,
g(O)
=0.
O<at<l (k=l,n ) ,
I>k =n-2.
k=t
a2
z ,._. f( z) =
j IT(( 0
ak)ak-t d(,
k=t
perteneciente al semiplano
G+ = {z E C: Im z
> 0},
@)
Respuestas
Capitulo 1
1. a) res f (z)
2h
B
Fig. 20
(/.; = -0, n-
. ..._ ' B
b) res j(z)
Fig. 21
-1
+
!
(1
>-+
w(z)
d)
lzl < 1}
(")~ d(
w (0)
> 0,
= oo,
f) res j (z)
= eb- ea.
4
4
2. a) rcs j (z) =-ish2;rcs j(z)=- - i(e+2e- 1 );
-i
9
i/2
9
= 0) -+ z(O, 1, oo).
-11, B
1
1
= -;
res f (z ) = --;
e oo
e
00
e) res f (z)
-1
2
- 1 < A< 1 - ;;
w(A
00
00
= ai,
s1 n - 1.
00
= {z E C:
= (1 _ (")2/n+A'
w(A
1,
oo
= 0;
res f (z ) = 0;
mediante Ia aplicaci6n
z
c) res f (z )
z"+
2/.; + 1
= _k_'
donde zk = exp {i-- 1r}
n
n
= oo,
11, D
> 0}
b) res-f(z)
0
= - 27r4 ; res
j(z) = 0.
7r/2
3. - n.
4 . _ 2ei2ha.
8. a) 2(1 - e- 1)1ri;
"
b) 0;
c) 0.
10. a) -27ri si Ln (z- 2)lz=l
~ z (2n - z)
(
)
nz-n 2
13. f(z)
= h(z) + 6
16. a) D
= {z E C:
Indice de materias
n= l
b)
c.
izl
< e- 1};
A
Capitulo 2
2. 1l.
4. 2.
CO
8. g(w) =
II
R = I(a - 1
2:= C~'~~ -;
an
W
)a- 1a -a ~ .
n= l
21r
1r - -;.A1r y
1r
+ A7r,
w(1)
=2- "
1->.
7r(1+>.)
r (- - 1l-1) r (1+>.)
-2- sen -2
2
7r
sen n
a donde (
16. w = -,
(
17.
- - trascendente 34
- meromorfa 34, 64
- - en una region 38
funcionill 158
-continuo en un elemento 158
2/t ( vz~
1) .
w=-;
-1+arcsen~
2
t) , t = R1
-z-.
Ch
Christoffel-Schwarz, formu la 183
-, integral 183
-, - de primera espccie 184
-, - de segunda especie 184
G
genero del producto infinito 62
grupo de automorfismos 162
H
Hurwitz, teorcmil 160
Jordan, lema 74
M
Mittilg-Lefner, tcoremil 36
Montel, principio de compacidad 156
0
-arden de una fun cion entera 63
p
Poinca re, teorema 63
princip ia de compacidad de Man tel
156
- d e uniformidad 137
- del argumento 121, 122
-del mfnimo 142
- d el maximo del mod ulo (primer
enunciado) 141
- del maximo d el m6dulo (segundo
enun ciado) 141
p roducto infinito 51
- - absolutamente convergente 53
- - convergente 51
- - - puntualmente 56
- - - uniformemente 56
- - d e Weierstrass 59
- - divergente 51
R
regiones conformemcnte isomorfas
162
resid ua de una funci6n analitica en un
punta s ingular aislado 4
- - en el punta del infinito 7
- logaritmico de una funcion 120
resultado de Lindeliif 173
- d e Schwarz 172
Riemann, teorema 167
Rouchc, teorema 122
T
teorema de Caratheodory 172
-de Cauchy 8
- de convergencia del producto infinito y de Ia serie numerica correspondiente 52
- de Hurwitz 160
- d e Mittag-Leffler 36
- d e Poincare 63
- d e Riemann 167
- de Roud1e 122
- de Weierstrass 59
- fund amental del algebra 124
w
Weierstrass, producto infinito 59
-, teorema 59
"
In
dice
Pr6logo a "Variable cornpleja" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Capitulo 1
Residuos. Aplicaciones de los residuos . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
33
50
72
Capitulo 2
Aspectos generales de Ia teorfa geornetrica de las
funciones analfticas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
1. Principia del argumento. Teorema de Rouche . . . . . . . .
2. Conservacion de una region. Inversion local
de una funcion analitica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Propiedades de los extremos del modulo
de una funcion analitica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Principio de compacidad. Funcionales definidos
sobre familias de funciones analfticas . . . . . . . . . . . . . .
5. Existencia y unicidad de las transformaciones conformes
6. Correspondencia de las fronteras y principio d e simetria
en el caso de transformaciones conformes . . . . . . . . . . .
. . 117
. . 131
. . 141
. . 151
. . 162
. . 171
Respuestas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
fndice de rnaterias
213
No de !ac1
EDITORIAL URSS
DE RECIENTE EDICI6N
Sazhin
Surdin
Surdin
jl6pov
Chemin
Lipunov
Lipunov
Logunov
Dubrovin y otros
Pietnishefi,
Trifonov
Gantmajer
Rozend6m
Bielokurov,
Shirkov
Shapukov
Faddeev, Slavnov
Batiguin,
Toptiguin
Matvieev y otros
Krasnov y otros
Liashk6 y otros
T.l-10.
Amelkin
Osipov
Aumorganizaci6n y caos
Shepeliov
Shepeliov
Optica
Electricidad y magnetismo
Espana, 41010-Sevilla
C/ Salado, 18
Editorial URSS
Libreria Hayka
e-mail: URSSURSS.ru
e-mail: hayka@supercable.es
http:/ /URSS.ru
fax: 34-954-08-47-04
tlf.: 34-625-37-87-73