X hi hc s 2 (74), 2001

v Phn tng x hi
v cng bng x hi nc ta hin nay
Trnh Duy Lun
Bi Th Cng
Bi vit da trn kt qu thc hin nhim v ng gp vo vic
chun b Bo co Chnh tr ca i hi IX ca ng do GS. L Hu
Tng ch tr. Cc tc gi xin chn thnh cm n GS. L Hu Tng, TS.
V Tun Anh, TS. L B Lnh, TS. Nguyn Hu Minh v nhng kin
gp , b sung rt c gi tr, c bit cho Phn IV ca bi vit ny.
T.D.L & B.T.C.

Phn tng x hi l mt khi nim x hi hc xut hin nc ta cha lu,

trong nhng nm i mi. V l thuyt, phn tng x hi c nh ngha nh l s
"xp hng (ranking) mt cch n nh nhng v tr ca cc nhm ngi trong x hi
xt t gc quyn lc, uy tn hoc cc quyn li khng ngang nhau. Cc h thng
phn tng x hi l tng i n nh v chng thng gn lin vi cc thit ch x
hi quan trng nh kinh t, gia nh, chnh tr, gio dc. Ngi ta ch ti phn
tng x hi v n c tim nng gy ra cc cng thng v bin ng x hi.
nc ta thi gian qua, phn tng x hi thng c xem xt v nh gi ch
yu t cch phn loi mc sng, thu nhp, chi tiu, ti sn. Cc yu t quyn lc v uy
tn cha c ch . V nguyn nhn ca phn tng x hi, cc nghin cu cho thy
khng phi c ch th trng l nguyn nhn cui cng, duy nht dn ti s phn tng
x hi nh hin nay. Phn tng x hi tng tn ti c trong thi k trc i mi.
Qu trnh chuyn sang nn kinh t th trng ch to ra mt mi trng kinh t - x hi
qu c th, cha ng nhiu yu t tc ng trc tip v gin tip khin cho phn
tng x hi tr thnh bt pht trong thp nin u tin ca i mi. Chng hn, l
mi trng php l cha c hon thin; l s pht trin khng u trong kinh t th
trng do nhng khc bit v li th so snh, hay nhng v th c bit (c quyn) ca
mt s ngnh. Hoc do nhng khc bit v tnh nng ng, s sn sng ca cc c nhn,
cc nhm x hi khc nhau khi bc vo kinh t th trng. Cc yu t ny to ra
nhng mc phn tng x hi khc nhau gia cc tng lp, nhm x hi; gia nng
thn v th; gia cc vng- min; gia cc ngnh v trong mi b phn.
Ngi ta cng bt u tha nhn phn tng x hi, phn ha giu - ngho
nh l mt xu hng mang tnh quy lut trong mi x hi, c bit, trong nn kinh
t th trng. T mt cch nhn tch cc hn, phn tng x hi cng c th c nhn
Bn quyn thuc Vin X hi hc.

www.ios.org.vn

V phn tng x hi v cng bng x hi nc ta hin nay

nhn nh l h qu ca qu trnh trong , c ch th trng (di s iu tit ca

nh nc) tm kim v thc hin mt s cng bng x hi hin thc.
I. Thc trng phn tng x hi nc ta hin nay
Nhn chung, khi ni v thc trng phn tng x hi nc ta hin nay, c th
khng nh rng: ang tn ti kh ph bin s phn tng x hi theo mc sng. Tnh
ph bin ca hin tng th hin ch: s phn tng ny din ra mi a bn (
th, nng thn, vng / min a l - lnh th, cc khu vc,...), trong sut qu trnh
pht trin v trong mi b phn hp thnh ca c cu x hi.
Nhng s liu phn tch di y c ly t kt qu ca hai cuc iu tra
mc sng ton quc (VLSS) nm 1993 v nm 1998, cng nh cuc iu tra h gia
nh a mc tiu 1994-1997.
Nn tng v xu hng chung
Nn tng c bn nht ca hin trng phn tng x hi Vit Nam l mc
sng ca i a s dn c tng ln trong 10 nm qua. T l h ngho i gim
kh mnh, t khong 58% nm 1993 xung cn khong 37% nm 1998.
Chnh lch giu ngho tip tc tng
Trn nn tng chung ni trn, s chnh lch v mc sng ngy cng tng, to
nn mt s phn tng x hi trong hu ht cc nhm x hi. Chng hn, chnh lch
v chi tiu gia nhm 20% giu nht v nhm 20% ngho nht khong 5,52 ln nm
1998, cn nm 1993 l 4,58 ln. Cn chnh lch theo thu nhp th cao hn. Nm
1998, chnh lch v thu nhp gia nhm 20% giu nht v nhm 20% ngho nht l
11,26 ln, gia nhm 10% giu nht v nhm 10% ngho nht l hn 20 ln, cn
gia nhm 5% giu nht v nhm 5% ngho nht l hn 40 ln.
Vi ch s 40% dn c thuc 2 nhm bn di c chia s 21% thu nhp quc
dn, c th c tnh Vit Nam ri vo mc bt bnh ng trung bnh so vi cc
nc khc trn th gii.
Khc bit nhn khu v gio dc
S khc bit mc sng hin nay gia cc h gia nh lin quan n s nhn
khu v t l ph thuc (t l ngi ngoi tui lao ng so vi ngi trong tui
lao ng). T l ny ca 20% h ngho nht l 1,13, cao gp i so vi nhm 20% h
giu nht (0,54).
Hc vn cng cao cng c nhiu kh nng thuc vo nhm c mc sng cao.
Trong nhng ch h c hc vn i hc, cao ng tr ln, 70% thuc nhm 20% giu
nht, ch c 1,5% thuc nhm 20% ngho nht. Chi tiu ca h c ch h hc vn i
hc / cao ng tr ln cao gp 2,33 ln (nm 1993) v 3,4 ln (nm 1998) so vi h c
ch h cha bao gi n trng.
Khc bit th-nng thn v vng
Phn tng mc sng lin quan n s khc bit khu vc (nng thn/ th) v

Bn quyn thuc Vin X hi hc.

www.ios.ac.vn

Trnh Duy Lun & Bi Th Cng

vng kinh t-x hi. 97% dn s trong tui lao ng thuc nhm 20% ngho nht l
nng thn. 65% dn s trong tui lao ng thuc nhm 20% giu nht l th.
S chnh lch mc sng gia thnh th v nng thn l ln hn rt nhiu so
vi s chnh lch ny trong ni b mi khu vc. V vy chnh lch gia thnh th v
nng thn ng gp phn ch yu (ti 96%) vo mc phn tng mc sng ni
chung trn quy m ton quc.
Phn ln dn s trong tui lao ng thuc nhm 20% giu nht sng
vng ng Nam B (37%), ng bng sng Hng (21%) v ng bng sng Cu Long
(18%). Sng vng min ni pha Bc ch c gn 7% v Bc Trung B l 6%.
Xu hng khc bit theo vng trong s phn tng x hi cng c th c khi
qut nh sau: Theo chiu khng gian t Nam ra Bc, t ng bng ln min ni th s
phn ha cc tnh pha Nam r hn ngoi Bc, ng bng r hn min ni. Nu ly
cc th lm tm v theo chiu t th v nng thn, v tip cc vng su, vng xa
th s phn ha th din ra mnh nht, cng lan ta ra cc vng nng thn xung
quanh, s phn ha cng yu dn v hu nh cn phng lng vng min ni.
Khc bit khu vc kinh t
Phn tng mc sng lin quan c bit r rt theo cc khu vc kinh t. Phn ln
ngi lm vic trong khu vc kinh t thuc v nh nc c mc sng thuc nhm 20%
giu nht, hoc ri vo 2 nhm trn (75-80%). Tnh hnh cng tng t nh vy nhm
lm vic trong doanh nghip nc ngoi. Ch c 1/3 lao ng trong doanh nghip t
nhn v gn 1/5 lao ng trong h sn xut kinh doanh nh thuc vo nhm 20% giu
nht. Khong 40% nhng ngi lao ng thuc hp tc x, doanh nghip t nhn v h
sn xut kinh doanh nh thuc vo nhm c mc sng di trung bnh. 3/4 ngi thuc
nhm 20% ngho nht l lao ng trong h sn xut kinh doanh nh v "khc", trong
khi 60% ngi thuc nhm 20% giu nht lm vic trong 3 khu vc ca nh nc.
Nh vy, phn tng mc sng gn vi nhng tiu ch mang tnh kinh t-chnh
tr sau y: c kh nng s c mc sng cao hn nu gn vi khu vc nh nc (bao
gm kinh t, hnh chnh, s nghip, chnh tr-x hi), vi khu vc chnh quy (chng
hn, doanh nghip c ng k), vi khu vc u t nc ngoi. Ngc li, mc sng
thp hn thng gn vi nhng ngi lm vic trong khu vc ngoi nh nc, khu
vc phi chnh quy (informal sector, nh h sn xut kinh doanh nh, hp tc x, nu
xem hp tc x l mt lnh vc bn chnh quy).
Phc li x hi v phn tng x hi
Tr cp phc li x hi (tc tr cp mang tnh cng cng) l cng c m nh
nc c th s dng lm gim bt nhng chnh lch qu ln, bo m cng bng
x hi hin nay. Tuy nhin, nhng tr cp ny cn chim t trng rt thp trong
tng thu nhp ca dn c (khong 4,4%). C ngha l dn c Vit Nam ch yu c
thu nhp t lao ng c nhn v gia nh. Thu nhp do phn phi li mang tnh x
hi cn thp. Trong vic phn phi phc li x hi, chim t trng cao nht l chi cho
bo him x hi, bao gm chi hu tr v mt sc lao ng (82,4%), tip theo l chi cho

Bn quyn thuc Vin X hi hc.

www.ios.org.vn

V phn tng x hi v cng bng x hi nc ta hin nay

bo tr x hi (16,0%). Chi cho xa i gim ngho l 1,1%. Tng quan gia phc li
x hi v phn tng x hi ch ra rng hin nay ch yu l nhm c mc sng trung
bnh v trn trung bnh c hng phc li cao hn cc nhm khc.
Tm li
Hin trng phn tng x hi Vit Nam l rt c trng cho thi k u
chuyn i t nn kinh t k hoch ha tp trung sang kinh t th trng di s
qun l ca nh nc x hi ch ngha. Mc chnh lch gia cc tng lp cha ln,
tc tng chnh lch cha cao.
Tuy nhin c nhng c im cn lu l: cc tng lp trung lu (nhm 20%
th 3 trong thang phn loi 5 nhm ca cc cuc iu tra mc sng) v trung lu
trn (nhm 20% th 4) thng gn vi khu vc nh nc, gn vi khu vc kinh t
chnh quy. Hai nhm ny cng c hng li nhiu hn t vic phn phi phc li
x hi so vi cc nhm cn li.
II. Nguyn nhn ca phn tng x hi
C hng lot nguyn nhn dn n phn tng x hi, c bit l cc nguyn
nhn kinh t - x hi nh: s chuyn i c cu kinh t, c cu u t, c cu ngh
nghip, trnh hc vn, vai tr ca quyn lc, tnh cht c quyn hoc c u th
ca mt s ngnh, lnh vc hot ng,...
Trc ht, l tc ng ca qu trnh thc hin cng bng x hi trong iu
kin c ch th trng c s iu tit ca nh nc.
V kinh t, vic ch trng v tp trung qu mc cc hnh thc u t vo
th v cng nghip, tc ng ca vic tp trung t ai mt s vng, vic s dng
khng hp l cc ngun lc trong v ngoi nc v li ch ca mt s vng th, s
hnh thnh nhng ngi hng li trung gian v nhng nhm c quyn c li,
nhng tr ngi ln i vi cc doanh nghip a phng v nng thn trong vic tip
cn ti th trng l nhng yu t c tc ng nht nh n phn tng x hi.
Vic th trng ha cc dch v x hi (c bit s pht trin cc dch v t
nhn trong gio dc v y t) gy tc ng tiu cc, lm tng cng s phn tng
x hi, c bit i vi nhm ngi ngho.
Hc vn c tha nhn l mt yu t tc ng quan trng i vi s phn
tng x hi. Bn cnh , hai yu t tc ng khc, rt quan trng l quyn lc v
mi trng php l hin nay nc ta.
Quyn lc y c hiu theo ngha rng, bao gm c quyn lc kinh t (cc
ngun lc, c bit l tin vn), hnh chnh, chnh tr, x hi (cc quan h). Trong
nhiu trng hp, cc quyn lc ny thng c kt hp vi nhau, cng pht huy
sc mnh v kt qu l hnh thnh nn mt tng lp trung lu mi. quan
st thy mt s gia nh hi nhp c nhiu ngun lc v quyn lc gia nhp
nhm trung lu trong mt thi gian ngn.
Mi trng php l Vit Nam r rng l cn cha hon thin, cha n nh
v c nhiu khim khuyt. Nhiu o lut cn thiu ang c b sung. Nhng ci
Bn quyn thuc Vin X hi hc.

www.ios.ac.vn

Trnh Duy Lun & Bi Th Cng

c cng cn c sa i, hon thin thng xuyn. Tnh kh thi ca nhiu o

lut v vn bn di lut cn yu. iu ny tt yu to ra nhiu khe h cho cc hnh
ng thao tng php lut, lm giu bt chnh. y l mt trong nhng tc nhn tiu
cc, lm gia tng phn tng x hi mt cch khng bnh thng.
III. Nhng tc ng ca phn tng x hi hin nay
Phn tng x hi c tc ng hai mt. Trong bi cnh chuyn sang mt nn
kinh t th trng nc ta, phn tng x hi nh l h qu ca qu trnh thc hin
s cng bng x hi, v s tip tc gp phn thc y tnh nng ng x hi trong
mi c nhn, mi nhm x hi, kch thch h tm kim v khai thc cc c hi pht
trin vt ln. N cng to ra mt mi trng cnh tranh ngy cng quyt lit, qua
sng lc v tuyn chn ra nhng ngi c nng lc v phm cht cn thit
tr thnh nhng thnh vin ca nhm vt tri, ng lc cho s pht trin ca mt
ngnh, mt lnh vc hay mt a phng.
S phn tng x hi pht trin c th dn n hnh thnh mt c cu x hi
mi theo v th, b sung hoc thay th cho c cu x hi - giai cp, v tip n l cc
hnh thc lin kt x hi mi, trong mt tng lp trung lu mi th hay tng
lp kh gi nng thn- c th ng vai tr ca nhng nhn t mi trong tin trnh
pht trin sp ti.
Bn cnh , nhng tc ng tiu cc ca phn tng x hi cng rt ng lu
v chng c th tr thnh nguyn nhn gy ra nhng s bt n nh x hi.
1) S phn tng x hi gia tng lm cho khc bit giu - ngho ngy cng dn
rng. Nhng c hi pht trin cho ngi giu s nhiu hn. Nhng khc bit nh vy
din ra trc ht trong lnh vc kinh t (c hi c vic lm, tng thu nhp,...) sau
s lan sang cc lnh vc khc nh gio dc (c hi c hc vn cn thit vo i, c
bit l cho thanh nin), chm sc sc khe, nh v cc dch v c bn khc,....
Nhng thnh qu ca cng cuc i mi, do vy khng phi tt c cc nhm x hi
u c th hng mc tng xng vi s ng gp ca h. R rng l
nhng h qu khng mong mun khi chng ta xy dng nn kinh t th trng nh
hng x hi ch ngha, v theo ui nhng nguyn tc cng bng x hi. V mt khi
nhng bt bnh ng x hi vt qu gii hn hp l ca chng s c th gy nn
nhng bt n nh, tiu cc v xung t x hi.
2) Trong iu kin qu sang kinh t th trng, hin tng phn tng x
hi thng c nhng biu hin bt pht, cc oan. S i lp, i khi n mc tng
phn gia 2 cc giu-ngho trong i sng cng t ra nhiu vn m x hi phi
c trch nhim lu tm.
Xut hin nhng nhm x hi d b tn thng trong c ch th trng: nhng
h gia nh ngho, ph n, tr em, ngi gi, dn nhp c t do,.... V c bit khi
nhm ngi ngho li ri vo mt s gia nh l i tng quan tm ca cc chnh
sch x hi th vn cng tr nn phc tp hn.
3) Trn bnh din li sng, phn tng x hi gp phn to ra s a dng trong
Bn quyn thuc Vin X hi hc.

www.ios.org.vn

V phn tng x hi v cng bng x hi nc ta hin nay

cc hnh mu li sng. ng lu l s pht trin ca li sng tiu dng trong b

phn dn c kh gi, c bit trong nhm giu "mi". Trong khi nhm ngi ngho
b bn cng ha, cng s hnh ng khng nh x hi mong i. c hai cc ca s
phn ha u cha ng nguy c tim tng gy ra nhng bt n nh x hi.
4) V cui cng, nhng khng km phn quan trng, l nhng tc ng v mt
t tng, tm l, nim tin v cng bng x hi, mt khi nim vn gn b vi m hnh
ch ngha x hi trc y trong mt b phn dn c (ngi gi, ngi v hu, cc gia
nh chnh sch,...). Bn cnh i a s chp nhn tnh tt yu ca s phn tng x
hi, vn cn mt b phn dn c coi l hin tng khng bnh thng, kh chp
nhn v d to ra mt tm l x hi bi quan trc tc ng ca c ch th trng.
IV. Quan im v gii php khc phc mt tiu cc ca phn tng x
hi, m bo cng bng x hi
1. Quan im chung
1. Phn tng x hi l mt hin tng c tnh quy lut i vi bt k x hi
no. Vn ch l mc v hu qu chnh tr x hi ca qu trnh ny. Chng ta
xy dng nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha, v vy c th c s
phn tng x hi bt pht mnh m hn, di mt hnh thi mi so vi trc y.
Khi nhn nhn phn tng x hi nh mt tt yu, chng ta s nhn thy khng ch
mt tiu cc m c nhng mt tch cc ca qu trnh ny. S can thip ca nh nc
trong nhiu trng hp ch c tc dng hn ch mc ch khng th trit tiu c
s phn tng x hi hin nay.
2. Phn tng x hi v cng bng x hi cn c nhn nhn theo quan im
mt nn kinh t th trng, ch khng phi l t quan im ca nn kinh t k
hoch ha tp trung trc y. Nu khng, mi gii php m bo cng bng hoc
hn ch phn tng x hi ch l hnh thc. Chng hn, nu khu vc kinh t quc
doanh tip tc nhn c nhng u i c bit th s bt bnh ng thc s s xy
ra i vi cc khu vc kinh t khc.
3. Tng trng v cng bng x hi khng loi tr nhau. V vy khng cn
thit phi hy sinh cng bng cho tng trng. Tuy nhin, cc mc tiu tng trng
v m bo cng bng khng trng khp nhau v thi gian. Cng bng c thc
hin nh mt xu th, mt n lc lin tc trong qu trnh tng trng. V vy, trong
mt thi k ngn hn nht nh, hoc trong mt phm vi nht nh, mi quan h
thun gia 2 mc tiu ny c th b ph v. Chng hn, khi xy dng cc vng kinh
t trng im th trong mt khong thi gian no , phi chp nhn s bt bnh
ng gia cc vng. Hoc khi u tin pht trin mt ngnh no th phi chp
nhn s bt bnh ng gia cc ngnh. V vy, nhng u tin ny phi m bo cho
vic gii quyt nhng vn tng trng v cng bng trong tm nhn di hn.
4. Cc gii php nhm m bo tng trng i lin vi cng bng phi l nhng
gii php ng b nhm to ra mt c ch t nhin gii quyt mi quan h ny. l
quan im tng trng cng chia x, ngha l mi tng lp trong x hi u c hng

Bn quyn thuc Vin X hi hc.

www.ios.ac.vn

Trnh Duy Lun & Bi Th Cng

li t tng trng kinh t v v th, h ch ng, tch cc tham gia thc y tng trng.
Nu tng trng ch l mc tiu t thn ca mt tng lp x hi, hoc mang li li ch
cho mt nhm x hi, cn mt tng lp khc ch th ng ch i s phn phi li cc
thnh qu tng trng th kt qu s l tng trng khng bn vng v t n trit tiu
cc ng lc tng trng cng nh nhng c s m bo cng bng thc s.
5. Con ng gii quyt tnh trng i ngho v phn ha x hi l to ra c
hi cho tt c cc tng lp dn c tham gia vo hot ng kinh t, hn l ch trng
vo cc gii php mang tnh cht ng ph hoc tr cp.
2. Cc gii php khc phc tc ng tiu cc ca s phn tng x hi
Khc phc nhng tc ng tiu cc v khuych trng mt tch cc ca phn
tng x hi trong qu trnh thc hin cng bng x hi s l mt cuc phn u lu
di vi mt h thng cc gii php ng b, h tr ln nhau. C th nhm gp thnh
3 nhm cc gii php nh sau.
Mt l, to c hi bnh ng cho tt c cc tng lp dn c, pht trin
con ngi v pht trin nng thn.
ng ta ch trng pht trin nn kinh t hng ha nhiu thnh phn,
khuyn khch mi tng lp dn c u t sn xut kinh doanh. Tuy nhin trn thc
t, vn cn s phn bit i x i vi cc thnh phn kinh t khc nhau, ngi dn
vn cha c c nim tin y khi u t pht trin sn xut. Mi trng kinh
doanh bt n nh v thiu tnh minh bch l cn nguyn ca s tr tr trong sn
xut v ny sinh nhiu hin tng x hi tiu cc, v vy n cn tr c tng trng
kinh t v lm gia tng bt bnh ng.
Cn to ra mt bng php l chung i vi mi thnh phn kinh t. Vai tr
ch o ca kinh t nh nc phi c hiu l sc mnh t thn do tnh u vit ca
thnh phn kinh t so vi cc thnh phn kinh t khc do m c li th cnh
tranh trong mt mi trng php l nh nhau. Cc chnh sch v th trng lao
ng, tn dng, tiu th sn phm bao gm c hot ng ngoi thng cn c
thng nht cho mi thnh phn kinh t.
Mi trng kinh doanh bnh ng trong mt nn kinh t th trng t n to
ra ng lc cho u t. u t cng cng c mt u th v vai tr c bit trong vic
gii quyt quan h gia tng trng kinh t v cng bng x hi, do n c kh nng
kt hp nhng li ch trc mt v lu di, gia hiu qu kinh t v hiu qu x hi.
Nu nh nc vn tip tc h tr cc doanh nghip quc doanh lm n km
hiu qu th ngun vn u t cho c s h tng v gio dc s gim i. u t ca
nh nc lc s b tn tht c trong ngn hn v di hn. Kt qu l s khng
m bo c c tng trng kinh t ln cng bng x hi.
V vy, u t ca nh nc nn tp trung vo c s h tng kinh t v x hi
cng nh cc ngnh v lnh vc mang li nhng li ch di hn, cung cp hng ha
cng cng, to dng mi trng kinh doanh cho cc doanh nghip thuc mi thnh
phn kinh t, u t c mc tiu x hi. Chng hn, nhng khon u t duy tr
Bn quyn thuc Vin X hi hc.

www.ios.org.vn

10

V phn tng x hi v cng bng x hi nc ta hin nay

cc x nghip quc doanh lm n thua l s c chuyn sang u t cho pht trin

c s h tng nng thn hoc tr gip pht trin nng nghip cc vng kh khn.
Pht trin con ngi l yu t quan trng bc nht m bo tng trng
kinh t v gim ngho i. Li th cnh tranh ca mt quc gia cng nh c s m
bo cho s pht trin bn vng trong nhng thp k ti ph thuc rt nhiu vo
trnh pht trin con ngi mi nc. S phn ha giu ngho cng c nguyn
nhn mt phn ln bi s khc bit v trnh hc vn ni ring v s pht trin
con ngi (bao gm c th cht v tinh thn) ni chung.
Pht trin con ngi cng cn nhn t c 2 pha: va phi xa i gim ngho, h
tr ngi ngho, c bit cho cc nhm b thit thi, ng thi, phi khuyn khch s
vt tri, lm giu chnh ng, hp php, gp phn to lc y cho s tng trng
kinh t v pht trin con ngi. Nguyn tc l h tr, nng cc nhm x hi b
thit thi, khng c li th, song li khng c lm thui cht ng lc kch thch
nhng nhm c u th hay nhng nhm vt tri tip tc pht trin lnh mnh
ng hng v hp php.
Nng cao hc vn v dn tr l mt bin php c ngha trc mt v lu di.
Tng cng u t cho gio dc ngh nghip bao gm c ti o to ngh nhm gip
cho ngi trong tui lao ng c th d dng thch ng vi nhng i hi thng
xuyn bin i ca th trng lao ng.
Ci cch gio dc ton din nhm lm cho h thng gio dc gn kt vi yu
cu pht trin kinh t ca t nc. Tng u t cho gio dc bng nhiu ngun khc
nhau, trong u t t ngn sch cn tng ln mc 15 - 20% nh cc nc khc.
Pht trin nng thn l mt trong nhng bin php chnh sch c th mang
tnh u tin nc ta. Nhn t gc tng trng v cng bng x hi bao gm:
-

Khuyn khch a dng ha nng nghip nhm to ra nhiu vic lm phi

nng nghip, tng thu nhp cho c dn nng thn.

u tin u t vo k thut nng nghip, c s h tng nng thn.

Khuyn khch dch chuyn lao ng ra khi ngnh nng nghip.

Pht trin cng nghip nng thn, ch trng xy dng cc im th

cc vng nng nghip.

C chnh sch u i v ti chnh, tiu th sn phm i vi khu vc nng

nghip, tng kh nng tip cn cc ngun vn cho nng dn, c bit cc
h nng dn ngho.

Thc hin trit vic giao quyn s dng t ai lu di.

Hai l, hon thin cc chnh sch phn phi v phn phi li c tc ng

trc tip n vic to lp cng bng x hi v iu tit qu trnh phn ha x hi. Trong
c hai chnh sch quan trng l chnh sch thu v chnh sch tin lng.
Chnh sch thu v cc bin php kim sot hp l gp phn iu chnh thu

Bn quyn thuc Vin X hi hc.

www.ios.ac.vn

Trnh Duy Lun & Bi Th Cng

11

nhp, phn b s dng ngn sch cho cc mc tiu x hi, pht trin con ngi, gim
bt nhng s khc bit qu ln gia thnh th v nng thn, ng bng v min ni,
gia cc vng min, gia cc nhm x hi,....
Chnh sch thu cng phi khuyn khch hot ng kinh doanh v to c hi
cho cc tng lp ngho c kh nng tng thu nhp. Cn gim hoc min thu i vi
cc hot ng nng nghip, kinh doanh nh hoc nhng hot ng t lm ca nhng
ngi lao ng. i vi cc hot ng kinh doanh ln, cng c thu c tc dng khng
ch phn phi li m cn c ngha l nhng khon ti u t trong tng lai.
Chnh sch tin lng, c bit tin lng trong khu vc hnh chnh s
nghip cn c ci cch sao cho tin lng phn nh ng gi tr sc lao ng. T
c th chnh thc ha cc ngun thu nhp, loi tr cc hnh thc thu nhp
khng chnh thc ngoi lng, va khng th kim sot c, va l k h cho cc
loi hnh tham nhng v lng ph. Lc tin lng mi thc s l n by
khuyn khch nng cao hiu qu, nng sut v cht lng lao ng, mi c c s kinh
t cho vic duy tr trt t v k cng trong kinh t.
Hon thin h thng cc chnh sch x hi, bo him x hi, an sinh x hi,
c bit i vi cc tng lp ngho, nhng ngi d b tn thng trc nhng bin
ng trong i sng kinh t v x hi. Nh nc cn to iu kin cc tng lp
ngho c th tip cn n cc ngun ti chnh, cng nh to c s m bo cho h
gii quyt cc kh khn khi gp bt trc (thin tai, mt ma, bnh tt,... )
Ba l, hon thin mi trng php l v th ch, ci cch hnh chnh,
lm trong sch b my nh nc nhm ngn nga s lm giu bt hp php; chng
tham nhng v pht huy dn ch cng l nhng gii php nhm to lp c s x hi
v th ch cho tng trng trong cng bng.
Ti liu tham kho
1. Ngn hng th gii, Hi ngh nhm t vn cc nh ti tr cho Vit Nam, 14-15/12/1999:
Bo co pht trin ca Vit Nam nm 2000: Tn cng ngho i.
2. Tng cc Thng k: iu tra h gia nh a mc tiu. H Ni-1998.
3.

Tng cc Thng k/VIE/95/043: iu tra mc sng dn c Vit Nam 1997-1998. H Ni- 8/1999.

4. Ban Ch o Tng iu tra Dn s v Nh Trung ng. Tng iu tra Dn s v Nh

1999: Kt qu Suy rng mu 3%. H Ni-Thng 1/2000.
5. Tng cc Thng k v D n VIE/93/P16. Ch tiu X hi Vit Nam 1990-1995. H Ni-1997.
6. Haughton, Dominique; Jonathan Haughton, Sarah Bales, Trng Th Kim Chuyn,
Nguyn Nguyt Nga v Hong Vn Knh: H Gia nh Vit Nam nhn qua phn tch
nh lng. H Ni-1999.
7. State Planning Committee/General Statistical Office: Vietnam Living Standards Survey
1992-1993. Hanoi, September 1994.
8. United Nations: Poverty elimination in Vietnam. Hanoi, October 1995.

9. The World Bank: Viet Nam: Poverty and Assessment. Washington D.C. 1995.

Bn quyn thuc Vin X hi hc.

www.ios.org.vn