Dnyada 1970'li yllarda petrol krizinin patlak vermesiyle ilk kez gndeme tand

asfaltta geri dnm, ngilizce tabiriyle recycling konusu. Kullanm mrn

tamamlam asfaltn belli kriterler ve yntemler dahilinde kazlmas ve yine belli
yntemlerle yeniden kullanlabilir hale getirilmesi, hem evre hem de bte
ynnden faydal bir i oldu. Trkiye'de 1980'li yllardan bu yana uygulanmaya
allan asfaltta geri dnme ynelik almalar 2000'li yllara gelindiinde hz
kazand. Bugn kazlan asfaltn yeniden kullanlmasna ynelik almalar
sayesinde milyonlarca lira tasarruf salanyor. Yol Teknolojileri, bu saysnda
"asfaltta geri dnm" konusunu mercek altna alyor. Konunun uzmanlar ve
sektr temsilcileri, asfaltta geri dnm uygulamalarnn faydalar ve mecvut
teknolojiler hakknda bilgiler verdi. Karayollar'nn asfaltta geri dnm
uygulamalar Bozulmu veya eski asfalt kaplamalarn kaznarak yeni yaplacak
bitml scak karmlarda yeniden kullanlmasna geri kazanm (recycling) ad
verilmektedir. Kazlarak elde edilen malzemenin yeni yaplacak bitml scak
karm imalatnda kullanlmas, kaynaklarmzn teknik ve ekonomik adan doru
bir ekilde kullanlmas asndan son derece nemlidir. Bununla birlikte,
Trkiye'de, hem agrega rezervlerinin hzla tkenmesi, hem de bitm ynnden
da bamllk ve evre problemlerinin de daha da nem kazanacak olmas ile
nmzdeki 5-10 yl iinde atk malzemelerin yol yapmnda yeniden kullanlmas
zorunluluu ile kar karya kalnacaktr. Kazlm asfalt kaplamalarn yeniden
kullanlmas (recycling) teknii yeni bir teknik deildir. Gemii 25-30 yl geriye
dayanr. Amerika Birleik Devletleri ve Avrupa lkelerinde zellikle Almanya ve
Fransada yaygn olarak geri kazanlm asfalt kaplama karm teknikleri
uygulanmaktadr. Gnmzde asfalt kaplamalarn kazlmas sonucu elde edilen
geri kazanm malzemelerinin yeni yaplacak kaplama tabakasndaki kullanm
oranlar, gelitirilen teknik ve uygulama yntemleri sayesinde yzde 80e varan
oranlara kabilmektedir. lkemiz otoyollarnn ve nemli devlet yollarnn trafie
al tarihleri gz nnde bulundurulduunda, halen ve nmzdeki yllarda
styap iyiletirme faaliyetlerinin youn bir ekilde gndeme gelecei aktr. Bu
durumda kazlm eski BSK tabakalarnn ierisinde bulunan ekonomik deeri
yksek bitml balayc ve agregann belirli ilemlerden sonra yeniden yol
yapmnda kullanlmas maliyetleri azaltaca gibi, evrenin korunmas asndan
da son derece nemlidir. Geri dnm yntemleri Genel olarak, geri dnm
ilemi yerinde ve plentte geri dnm olarak ikiye ayrlmaktadr. Asfalt plenti
kullanlarak yaplan uygulama, geri kazanlm malzemenin yeni hazrlanacak
karma katlmas ekline gre scak ve souk besleme olarak iki ksma ayrlr.
Burada plentin zellii n plana kmaktadr. Plentte bulunan ilave kurutucu
sayesinde geri kazanlm asfalt kaplama stlarak yeni hazrlanacak karma
katlmas scak besleme olarak adlandrlmaktadr. Souk beslemede ise, ilave
kurutucu yoktur ve kaznm asfalt malzeme stlm yeni agregaya mikserde
eklenerek belirli bir sre kartrldktan sonra bitm ilavesi ile scak karm
hazrlanmaktadr. Bu metotla yaplan uygulamalarda geri kazanm malzemesinin
kullanm oran yzde 20ler civarnda kalmaktadr. imdiye kadar KGM
uygulamalar plentte souk besleme olarak yaplmtr. lk uygulama 2007 ylnda
yapld Karayollar Genel Mdrl'nn ilk uygulamas Sakarya Kprl
Kava-Gmova Aras Otoyol ve Balant Yollar styap yiletirmesi ve Byk
Onarm i kapsamnda yaplmtr. Bu ilk uygulama geri kazanlm asfalt
kaplamalarn yeniden kullanlmasnn nnn almas, bu tr uygulamalarn
lkemiz karayollarnda yaplabilirliinin gsterilmesi asndan nem tamaktadr.
Bu ite 2007-2010 yllar arasnda toplam 75 bin ton kazlm asfalt geri
dntrlmtr. Geri dnmn faydalar Bozulmu asfalt kaplamalarn

kazlarak bitml scak karmlarda yeniden kullanlmas ile genel olarak

aadaki faydalar salanabilmektedir: Kazlan asfalt tabakas tekrar
kullanlarak ekonomik kazanmlar elde edilebilir. Geri dnm, yeni malzeme
ihtiyacn azaltarak doal kaynaklarn korunmas ve atk sahalarnn olumamas
asndan evrenin korunmasna katk salar. Mevcut kaplamann zerine yeni
kaplama yaplmasyla ortaya kan yansma atlaklar, kot ykselmesi gibi
sorunlar giderilebilir. Geri dnm, geleneksel yapm teknikleriyle
karlatrldnda byk miktarda enerji tasarrufu salayabilir. Uygulamada
genel olarak; bozulmu binder kaplamas kazma makineleri ile kazldktan sonra
antiyeye nakledilip depolanm, eleme ileminden geirildikten sonra dizaynla
belirlenen oranda, harman tipi bir plentte, yeni agrega ve bitml balayc ile
kartrlm, serilip, sktrlarak imalat tamamlanmtr. Sakarya Kprl
Kava-Gmova Aras Otoyol ve Balant Yollar styap Onarm iinde geri
kazanlm malzeme ile bitml temel ve binder imalatlar baar ile
tamamlanm olup, konunun lkemiz uygulamalarna balang olmas nedeniyle
son derece nemli olduu dnlmektedir. Geri kazanm ile 100 milyon TL
tasarruf Baar olarak devam eden bu uygulama sonras 2008 ylnda 7 adet ite
geri kazanm uygulamas planland. Bu ilerin toplamnda 1,5 milyon ton kazlm
malzeme kacak. Bu malzemenin iinde bitm ve agrega var. Bu gn bitmn
tonu 1.200 TL civarndadr. Sadece bitmden edilen tasarruf 72 milyon TL
olacaktr. Agregadan elde edilen tasarrufta dnldnde, bu iler
tamamlandnda toplam 100 milyon TL tasarruf edilecek demektir. Geri
dnm uygulanan yol kesimleri: Bala Ayr. Kulu Ayr. Devlet Yolu ereflikohisar
- Aksaray Devlet Yolu Aksaray - 6. Blge Hd. Devlet Yolu anlurfa - Viranehir
Kzltepe Oyal Silopi Devlet Yolu (4 Kesim) Geri kazanm uygulamalarnda
dikkat edilmesi gereken belli bal konular: Kaznm malzemenin gradasyonu
ve/veya bitml balayc miktar deitiinde karm dizaynnn tekrar
hazrlanmas gerekeceinden, kaznm asfalt kaplama malzemesinin gradasyonu
ve bitml balayc miktar homojen olmaldr. Bu nedenle kazmada kullanlan
makineler; ayn tip ve zellikte kaznm malzeme retecek ekilde kazma
yapmal; scak karm hazrlamakta kullanlan, kazlm asfalt kaplama
malzemesinden gnde en az bir kez numune alnarak bitm miktar ve gradasyon
kontrol yaplmaldr. Kazma makinesi kendinden hareketli/kendi yrr, yeterli
eki gcne sahip olmal, kazma derinliini doru, dzgn bir ekilde ve
sreklilik salayacak ekilde srdrebilecek kapasitede olmaldr. Boyuna ve
enine eim ve kot kontroln doru ve hassas bir ekilde yapacak otomatik
sisteme sahip olmal, kazma srasnda oluabilecek toz ve paralarn darya
gitmesini etkili olarak nleyecek bir sisteme sahip olarak seilmelidir. Kazlan
malzemenin statik yk ve yksek hava scaklklar nedeniyle birbirine yapmasn
nlemek zere, depolama srasndaki ykseklii 3 metreyi gememelidir. Ayn
nedenlerle ykleyiciler ve kamyonlar deponun zerine kartlmamaldr. Depo
malzeme mutlaka rutubetten, yatan etkilenmeyecek ekilde korunmaldr. KGM
ilk uygulamadan bu yana 546 bin ton malzemenin geri dnmn salamtr.
Sadece ekonomik kazanm 35 milyon TL civarnda gereklemitir. Tm bu
kazanmlarn yannda doa daha az tahrip edilmi, evre kirlilii nlenmitir.
Yerinde geri kazanm Karayollar Genel Mdrl ve Wirtgen Ankara arasnda
yaplan protokole Trkiye'de ilk kez Yerinde Souk Geri Kazanm Uygulamas
yapld. Karayollar Genel Mdrl Ar-Ge Daire Bakan Ahmet Grkan Gngr
bu uygulamaya ilikin bilgi verdi Souk geri dnm teknolojisi halihazrda
dk ve ar trafikli karayollarnda tm yol tabakalarnn yapmnda
uygulanmaktadr. Yol katmanlarnn ypranm durumda olduu yerlerde, var olan
malzemeyi geri dntrmek iin her zaman bir seenek vardr. Fakat yerinde

souk geri kazanmn faydalarn; daha dk yapm maliyeti, dayanm ve servis

mrnde art ile alternatif yntemlerin yapm aamasnda evreye verdii
negatif etkilerin nemli lde azaltlmas olarak toplamak mmkndr. Yerinde
souk geri dnmn uyguland dnya apndaki projelerin listesi olduka
kalabalktr ve hizmet kalitesi, servis kabiliyeti ktleen yol tabakalarnn onarm
ve yeni yapmnda giderek daha yaygn olarak kullanlmaktadr. lkemizde ise
yerinde geri kazanm uygulamasnn baarsnn test edilmesi, alternatif
yntemlere gre teknik ve ekonomik karlatrma yapmak amacyla Karayollar
Genel Mdrl bnyesinde 3,5 km deneme uygulamas baar ile
gerekletirilmitir. Karayollar Genel Mdrl ve Wirtgen Ankara Makina
Sanayi Tic. Ltd. ti. arasnda yaplan protokole uygun olarak 750-05 Kontrol Kesim
Numaral Kzlcahamam-amldere Ayr.-Gerede Yolu'nda Kasm 2011de Yerinde
Souk Geri Kazanm Uygulamas yapld. Uygulama, mrn doldurmu mevcut
BSK tabakasnda ve kpk bitm teknolojisi kullanlarak yapld. Bu imalat
karayollarnda yaplan ilk yerinde kazanm uygulamas olmas nedeniyle sonular
itibariyle nemli grlmektedir. Yerinde souk geri kazanm uygulamas genel
bilgiler Kesim: Ankarastanbul Karayolu (Kontrol Kesim No: 750-05) Km. 84+86088+360 aras Deneme yolunun toplam uzunluu: 3,50 km Deneme Yolu
en/derinlik: 8,00 m /25 cm Geri dntrlen BSKnn toplam hacmi: 6,642
metrekp Karmda kullanlan toplam su miktar: 224,578 metrekp Bitm
kprtme iin kullanlan toplam su miktar: 7,837 metrekp Toplam imento
tketimi: 150,400 ton Toplam bitm tketimi: 339,300 ton Laboratuar ve dizayn
almalar Uygulama yaplacak yoldan karot ve kazma numuneleri alnm, karot
numunelerinden elde edilen bilgilerden yararlanlarak kazma yaplacak alandaki
malzemenin gradasyonu, bitm oran, mevcut styap kalnlklar v.b. bilgiler
toplanmtr. Dizayn almalar Ky. 4. Bl Md. AratrmaGelitirme Laboratuvarlar
ile Gney Afrika'da bulunan "BSM Laboratuarlar Ltd." tarafndan yaplm olup,
dizayn deerlerine ait baz veriler aada verilmektedir. Dizayn deerleri Bitm:
% 2,3 imento: % 1 ITS kuru: 334 kPa ITS slak: 300 kPa ndirek ekme
Mukavemeti Oran: % 90 (gerekli > %50) Skma iin optimum su miktar: % 5,2
Arazi uygulamalar WR 2500-S kazma makinesi ile mevcut bitml scak karm
tabakasnn 25 cm'si n kazmaya tabi tutulmutur. n kazma yaplm yolun
zerine imento serilmeden nce 18 ton'luk kei ayakl silindir ile vibrasyonlu
sktrma ve sonrasnda demir bandajl silindirle sktrma yaplmtr. Sktrma
sonras Streumaster SW 16 MC makine ile uygun ekilde imento % 1 orannda
serilmitir. Bu da yaklak 5 kg/metrekare deerine denk gelmektedir. imento
serilmesinden sonra WR 2500-S kazma-kartrma makinesi, bitm tank ve su
tankeri bir imalat katar (yerinde souk geri kazanm imalat katar) oluturarak
geri kazanm uygulamas yaplmtr. WR 2500-S kazma-kartrma makinesi,
bitm tank ve su tankerinden oluan imalat katarndan sonra gerekli
sktrlmalar kei ayakl silindir, demir bandajl silindir ve son olarak lastik
tekerlekli silindirler yardmyla yaplarak yzey dzeltilir. Yzey dzeltilmesi
ileminden sonra projesinde belirtilen kalnlkta bitml scak karm binder ve
anma tabakas geleneksel ynteme gre yaplmtr. Karayollar Genel
Mdrl tarafndan trafik, evre ve iklim koullar altnda deneme yolunun
performans takip edilmekte olup, uygulama ile bilgi ve deneyim kazanm olup,
lkemiz artlarnda yerinde geri kazanmn baars zerinde almalar devam
etmektedir. Yol yapmnda kullandmz malzemeler, ileride tekrar kullanmak iin
hazr bir rezerv halinde beklemektedir. Geri dnm nemli bir avantaj
salamakla birlikte yerinde souk geri kazanmn hzl bir yapm sreci olduu
anlalmaktadr. naat sresinin ksal, kazalarn meydana gelme olasln
azaltmaktadr. Tm bunlarn yannda souk geri dnmn dier faydalar u

ekilde sralanabilir. Yerinde kazanmn faydalar evresel faydalar: Mevcut yol

tabakalarnn yeniden kullanlabilmesi; malzeme ocaklarndan getirilmesi gereken
yeni malzeme miktarnn en aza indirilmesini ve tamacl nemli lde azaltr.
Yerinde geri dnm ile tketilen toplam enerji dier tm rehabilitasyon
seenekleri ile karlatrldnda ok daha az olmaktadr. Geri dntrlm
tabakann kalitesi: Mevcut yolda bulunan malzemelerin su ve stabilizatrler
(imento, bitm v.b.) ile modern geri dnm makineleri kullanlarak ok iyi bir
ekilde kartrlmas ile homojen bir tabaka oluturulmu olur. Yapsal btnlk:
Yerinde geri kazanm tm BSK tabakalarnn ierecek derinlikte yaplabildiinden
retilen tabaka yapsal btnlk asndan sorunsuzdur. Gvenlik ve maliyet
etkinlii: Geri dnm ilemi tek erit genilii iinde yaplabilir. ki eritli
yollarda, geri dnm genellikle tek ynl trafiin yars geniliinde yaplr ve
dier yarsnda da trafiin akmas salanr. Genellikle tamamlanm geri
dnml yol eridinin tamam alma saatleri dnda trafie alr. evre dostu
olmas ve agregann stlmasna gerek duyulmamas nemli avantajlar
salamakla birlikte, yukarda belirtilen souk geri dnm ile ilgili faydalar,
maliyet etkinlii asndan yol tabakalarnn rehabilitasyonu iin gznnde
bulundurulmas gereken bir seenek olmaktadr. Trkiye'de yeni bir yntem:
Souk rehabilitasyon Ypranm ya da bozulmu asfalt tabakalarnn kire,
imento, bitm emlsiyonu veya kpkl bitm ya da bunlarn kombinasyonlar
kullanlarak iyiletirilmek sureti ile yeniden kazanlmas ve salam bir alttemel
oluturmak iin kullanlmasdr. Bu alt tabaka daha sonra sathi kaplama ya da
anma tabakas gibi koruyucu bir katman ile kaplanmaldr. Wirtgen bozulmu
asfalt tabakalarnn rehabilitasyonunda 11 farkl model makine ile bu konuda ok
eitli seenekler sunuyor. Wirtgen WR 2500 S imento, bitm emlsiyonu ya da
kpkl bitm gibi eitli balant elemanlar katlarak yolun tamamnn
rehabilitasyonu iin yksek performansl souk rehabilitasyon makinas olan
Wirtgen WR 2500 S, zellikle yapkan olmayan topran kire ya da imento ile
stabilizasyonu iin uygun bir makine. Makinenin istee bal olarak 3,048 mm'lik
alma eni de bulunuyor. alma sistemi... Yerinde rehabilitasyon, var olan bir
yol tabakasnn souk rehabilitasyon yolu ile iyiletirilmesine karar verildii
hallerde kullanlyor. Mevcut yoldaki geri kazanlacak olan st tabakada bulunan
malzemenin tamam bu yolla kullanlm oluyor. zel kazma ular ile donatlm
kazma ve kartrma tamburu bir rehabilitasyon makinesinin kalbini oluturuyor.
Tambur yukar ynde dnyor ve var olan yol malzemesini ufalyor. Makine
tambur dnerken ileri doru hareket ediyor ve esnek bir hortum ile makineye
bal su tankerinden gelen suyu karm haznesine pskrtyor. Pskrtme
miktar mikro ilemciye sahip bir pompalama sistemi vastasyla tam olarak
llyor ve dnen tambur rehabilite edilecek malzemeyi yksek seviyede
sktrmaya uygun oranda nemlendirmek iin su ile kartryor. Sv balant
elemanlar olarak, imento su karm, bitm emlsiyonu, ya tek tek ya da
kombinasyonlar halinde benzer nedenle tambur haznesine pskrtlebiliyor.
laveten makineye eklenecek zel bir pskrtme borusu vastasyla karm
haznesine kpkl bitm de pskrtlebiliyor. Souk rehabilitasyon srasnda
kullanlacak makine ve yardmc ekipmanlardan oluan makine katarlar
rehabilitasyon uygulamasna ve balant eleman eidine bal olarak farkl
olabiliyor. Rehabilitasyon makinesi katarda lokomotif grevi grecekse kendisine
bal ekipman itme ya da ekme ubuu ile itiyor ya da ekiyor. imento
makinenin n ksmna yol yzeyine toz halinde nceden serilebiliyor.
Rehabilitasyon makinesinden kan malzemeye eit younluk kazanmas iin ar
vibrasyonlu silindir ile n sktrma yaplyor. Daha sonra greyder ile ekil verilen
malzeme, nihai olarak, hem vibrasyonlu hem de lastik tekerli silindirler ile

sktrlyor. Bitm emlsiyonu ya da kpkl bitm, imento su karm ile

birlikte uygulanaca zaman WM 1000 karm mikseri nnde dkme bitm
tayan bir bitm tankeri ilave ediliyor. imento makinenin n ksmna yol
yzeyine toz halinde nceden serildii durumda bitm tankeri direk
rehabilitasyon makinesine balanyor, su tankeri rehabilitasyon makinesinin
nne geiyor. sfalt'ta hedef, yzde 100 geri kazanm sfalt, Trkiye'de asfaltta
geri kazanm konusunda alan en ciddi kurumlardan biri. Uzman bir ekibi
bulunan ve geni teknik donanma sahip laboratuarlarnda asfaltta geri kazanm
konusu zerine almalar yrten sfalt, kazlan asfaltn yzde 100'n yeniden
kullanmay hedefliyor Asfaltta yzde 100 geri kazanm almalarn aralksz
srdren ve bu almalar erevesinde test amal uygulamalar da yapan sfalt,
asfaltta geri kazanm konusundaki aratrmalarna 2000'li yllarn banda balad.
lk ciddi retim ve uygulamalarn da 2007 ylndan itibaren yapmaya balayan
sfalt, bu tarihten itibaren rettii tm asfalt karmlarna belli oranlarda geri
dnm malzemesi katt. 2009 ylnda E-5 evreyolu Zincirlikuyu-Havaalan
gidi-geli gzergahnn yeniden asfaltlanmas esnasnda alt tabakalarda geri
dnm malzemesi kullanld. sfalt, bu yolda st tabakada stone mastik; asfalt
altndaki tabakalarda ise modifiye anma ve binder, gerektii yerlerde de
bitml temel tabakalar uygulad. Hem binder hem de bitml temel tabakalar
retiminde de geri dnm malzemesi kullanld. Trkiye'de asfaltta geri
kazanmn balang srecini ve sfalt'n konuya ilikin yrtt almalar sfalt
Genel Mdr Yardmcs ve Yol Teknolojileri dergisi yazar Dr. brahim Snmez
anlatt: Trkiyede asfaltta geri kazanm ii ge balad Avrupada asfaltta geri
kazanm iinin yaklak 30 yllk bir gemii olduunu syleyen Snmez,
Trkiye'de ise bu iin ge baladn ifade etti ve yle devam etti: Trkiyede
agregann ucuz temin ediliyor oluu ve evre koruma bilincinin henz tam
olumamas bunun nedenlerinden biri. Birka yl ncesine kadar her yerde
rahatlkla ta oca alabiliyordu. Ocaktan aldnz tan maliyeti, ilenmi asfalt
geri dnm malzemesinin maliyetine yakn olmas, asfalt geri dnm iin
yaplacak yatrmn maliyetinin yksek olmas gibi faktrler bu uygulamann ge
balamasna neden oldu. nk geri dnm asfalt malzemesinin toplanma,
nakletme, krma ve eleme gibi iletme maliyetleri var. Avrupada geri kazanm
almalarnn erken balama nedenlerine bir rnek olarak birok lkede
doaltan olmamas ve taoca amann Trkiye'deki kadar kolay olmamasn
gsteren Snmez, bu nedenle Avrupa iin geri dnm malzeme kullanmnn
nemli bir avantaj saladn ve bu konuda vergisel ve ilevsel anlamda da
kolaylklar tanndn kaydetti. nmzdeki srete Trkiyede de geri kazanma
ilikin bir sistemin oturacana inandn dile getiren Snmez, buna gre atk
sisteminin gelitirildii yasal dzenlemelerin yapldn, nmzdeki srete de
yaplacan belirtti. yi bir geri dnm iin... Asfalt sektrnde geri dnm
uygulayabilmek iin iyi bir laboratuara da sahip olmak gerektiini belirten
Snmez, hem tasarm iyi yapmak, hem de uygulama esnasndaki kontrolleri ok
iyi takip etmek gerektiini vurgulad. Snmez, konuya, Eer yoldan kaznan
asfaltn ne zaman serildii ve dizaynnda nelerin olduu ok iyi bilinmiyorsa geri
dnmle alnan malzemenin tasarmnda ve uygulamasnda iyi bir laboratuar
ve kontrol sisteminin olmas gerekir eklinde aklk getirdi. Yolda uygulama
esnasnda da dikkat edilmesi gereken hususlar olduunu syleyen Snmez, bu
kriterlere dikkat etmeden yaplan geri dnmlerde salkl sonu
alnamayacan dile getirdi. Yzde 100 geri kazanm sfalt bnyesinde yrtlen
asfaltta geri kazanm almalarna ilikin de bilgi veren Dr. brahim Snmez,
kurum olarak asfaltta geri kazanm almalarna balamadan nce kazdklar
asfalt ky yollar veya baka tali yollarda ve kamu almalarnda kullandklarn,

ancak bir ksmn da dkm sahalarna dktklerini syledi. Geri kazanm

almalarna baladktan sonra asfaltn belirli tabakalarnda oransal olarak bu
malzemeyi kullanmaya baladklarn belirten Snmez, ancak bunu da yeterli
grmediklerini ve u anda sfalt laboratuarlarnda atl malzemenin yzde 100'n
kullanabilmek iin eitli almalar yrttklerini dile getirdi. Atk malzemenin
yzde 100'n kullanabilmek iin almalarn aralksz srdren sfalt, bu
konuda belli bir aama da kat etmi durumda. Snmez, ilk denemeleri yaptklarn
iki ayr deneme yolunda yzde 100 geri kazanmla elde edilmi asfalt
uygulayarak, bu caddelerde kontrollerini srdrdklerini kaydetti. Yaz artlarnda
yzde 100 geri dnm malzemenin kullanld yolu incelediklerini syleyen
Snmez, imdi ise yolun k koullarndaki performansn test ettikleri belirtti.
Yaplan almalar neticesinde nmzdeki yllarda styap iyiletirme
faaliyetlerinin youn bir ekilde gndeme geleceini dile getiren Snmez, yle
devam etti: Bu durumda kazlm eski scak asfalt tabakalarnn ierisinde
bulunan ekonomik deeri yksek bitml balayc ve agregann belirli
ilemlerden sonra yeniden yol yapmnda kullanlmas maliyetleri azaltaca gibi,
evrenin korunmas asndan da son derece nemlidir. Bununla birlikte,
Trkiye'de, hem agrega rezervlerinin hzla tkenmesi, hem de bitm ynnden
da bamllk ve evre problemlerinin de daha da nem kazanacak olmas ile
nmzdeki 5-10 yl iinde atk malzemelerin yol yapmnda yeniden kullanlmas
zorunluluu ile kars karsya kalnacaktr. Bitm kullanmna etkisi Geri dnm
asfalt kullanm ile bitm kullanmnda da azaltmalar olduuna dikkat eken
Snmez, ancak bunun belli bir standardnn olmadn, eski kullanlan
malzemenin zelliklerine, kullanlan tabakann durumuna ve malzemenin
kullanlaca tabakaya ve malzeme zelliklerine gre deiiklikler gstereceini
de ekledi. Snmez, konuya ilikin unlar syledi: Bitm kullanm orannda, geri
dnmde kullanlacak asfaltn ka yl nce serildiinin ve asfaltn hangi hava ve
trafik koularna maruz kaldnn da nemi var. Yani on yllk bir asfalt ile yllk
bir asfaltn geri dntrlmesi esnasnda malzeme fark vardr. Bu nedenle de
iin laboratuar aamas nemlidir. Hibir zaman geri dnm malzeme
kattnzda bitm kullanmz u kadar azalr diye net bir rakam verilemez. Ama
bizim geri dnm malzeme kullanarak bitmden rakamsal anlamda elde
ettiimiz ciddi kazanmlar var. Geri dnm malzemenin kullanm Atk
malzemenin yeniden kullanm almalarnda hassasiyetle alan sfalt,
kullanaca malzemeyi de ok zenle seiyor. Snmez, Geri dnmden elde
ettiiniz malzemeyi direkt kullanamyorsunuz. Kazdmz malzemeyi elemek,
temizlemek ve yeniden krmak-elemek gerekiyor. ncesinde ciddi bir hazrlk
sreci var. Bazen kazp kullanmak istediiniz malzeme ok kark olduu iin
kullanamayabiliyorsunuz. Bunlarn hepsi bir uzmanlk gerektiren iler. Asfalt
kazlm olarak ya da blok olarak da geliyor. Blok olarak gelen asfaltn altnda
yapm vaziyette amur veya baka malzemeler olabiliyor. Bu malzemeleri
temizlemeniz gerekiyor. Bizde, asfaltn bu tr malzemelerden temizlenmesi iin
alan bir ekip var. Yani aslnda geri dnm ii olduka hassas bir itir dedi.
Asfaltlarn geri dnmde kullanlmas konusunda TBTAK ile bir proje yapan
sfalt, bu hazrlanan projeyi de Ekim aynda Meksikada dzenlenen Dnya Yol
Kongresinde sundu. Geri dnmle ilgili metodlar ve sistemler Asfaltta geri
dnmle ilgili metodlar ve sistemler hakknda bilgi veren brahim Snmez
unlar syledi: Asfalt plenti kullanlarak yaplan uygulama, geri kazanlm
malzemenin yeni hazrlanacak karma katlmas ekline gre, scak ve souk
besleme olarak iki ksma ayrlr. Burada plentin zellii n plana kmaktadr.
Plentte bulunan ilave kurutucu sayesinde geri kazanlm asfalt kaplama stlarak
yeni hazrlanacak karma katlmas scak besleme olarak adlandrlmaktadr.

Souk beslemede ise ilave kurutucu yoktur ve kaznm asfalt malzeme stlm
yeni agregaya mikserde eklenerek belirli bir sre kartrldktan sonra bitm
ilavesi ile scak karm hazrlanmaktadr. Gerek malzeme gerekse uygulama
ynnden farkllklar arzeden bu konu iin gnmzde eitli geri dnm
metotlar mevcuttur. Asfalt geri dnm ve rehabilitasyon birlii (Asphalt
Recycling and Reclaiming Association) be farkl geri dnm teknii tarif
etmektedir: 1. Souk dzeltme (cold planing), 2. Scak geri dnm (hot
recycling), 3. Scak yerinde geri dnm (hot in-place recycling), 4. Souk
yerinde geri dnm (cold in-place recycling) 5. Tam derinlikten geri kazanma
(full depth reclamation). Bizim bu syleide anlattmz yntem scak geri
dnmdr. nk lkemizde gerek ehirleraras gerekse ehirii yollarmzn
byk bir ksm scak karm asfalttr. Scak geri dnm yntemini yle
aklayabiliriz: Scak geri dnm asfalt; geri kazanlan asfalt kaplama (RAP)
malzemesi yeni malzeme ve gerekirse katk ilavesiyle birletirilerek elde edilir.
Hem harman (batch) tipi hem de tambur (drum) tipi scak karm plentleri geri
kazanlm karmlar retmek iin kullanlr. Klasik yntemlerde olduu gibi geri
kaznm asfalt malzemeleri (RAP) tme veya skme ve krma operasyonlar ile
elde edilebilir. Kazlp sklen asfalt tabakas asfalt plentine tanr. Kartrma,
serme ve sktrma ekipman ve prosedrleri scak asfalt karm retiminde
olduu gibidir. RAP malzemesinin yeni karmda kullanlma oran eer RAP
malzemesi souk olarak kartrcya alnyorsa yzde 10-30 arasndadr. RAP
malzemesi nceden stlarak kartrcya alnyor ise yzde 80leri
bulabilmektedir. Scak karm geri dnmn avantaj; nemli bir yapsal
salamlnn olmas, geleneksel scak asfalt karm ile karlatrldnda ona
eit veya daha iyi performans gstermesi ve ou yzey kusurlarna,
deformasyonlara ve atlamalara kars direnli olmasdr. 1. Direk elevatrden
besleme yaplmas Buradaki uygulamada eleme yaplmamaktadr. Ancak
kullanlan malzeme oran yzde 10 mertebesinde kalmaktadr. 2. Malzemenin
kurutucudan (zel kurutucu girii bulunan plentlerde) geirilerek elavatre
verilmesi Buradaki uygulamada da eleme yaplmamaktadr. Ancak kullanlan
malzeme oran yzde 35 mertebesinde kalmaktadr. Bu yntem zellikle drum tipi
plentler iin uygundur; ancak plentin dryerinde RAP malzemesi katmak iin uygun
giri bulunmaldr. 3. Direk miksere malzemenin verilmesi Buradaki uygulamada
ancak kullanlan malzeme oran % 20 mertebesinde kalmaktadr. Plentin
kapasitesini drmektedir ve mikserde oluan buharlama dikkate alnmaldr. 4.
kinci kurutucuda malzeme kurutularak miksere verilmesi Bu durumda malzeme
orijinal agregann kurutulduu kurutucu dnda ikinci bir kurutucuda
kurutulmaktadr. Bu nedenle bu tip uygulamada yzde 50 ve daha fazla oranda
RAP malzemesi kullanlabilmektedir. Hangi tabakada ne kadar geri dnm
kullanlyor? Bu konu; kullanlan malzemeye, karm trne ve de retim plent
tipine gre deikenlik gsteren bir durumdur. Deiik lkelerde farkl miktarlarda
katldna dair bilgiler bulunmaktadr. Ancak bizim uyguladmz oranlar; anma
tabakasnda yzde 10, binder tabakasnda yzde 1520, bitml temel
tabakasnda da yzde 35 oranndadr. Bu oranlar, kullanlan malzeme trne,
retim plent tipine ve asfalt tasarmna gre deiebilir. Ayrca, kullanlan asfalt
geri dnm malzemesinden dolay agrega tasarrufu yannda bitmden elde
edilen bir miktar tasarruf da bulunmaktadr. Bitmden elde edilen tasarruf da
yine yukarda bahsettiim gibi, nceki asfalt karmna, kullanlan malzemeye,
kullanlan agrega trne gre deiebilir. Bizim tecrbelerimize gre bir ton asfalt
iinde kullanlan bitm miktarnda 1 ila 5 kg arasnda tasarruf edildii
grlmtr. Benninghoven plentlerinde geri dnm sistemleri Gnmzde
geri dnm, asfalt retim sektr de dahil olmak zere tm sektrlerde evre

korumas adna nem kazanmaya balad. Kaznan asfaltn yeniden ilenmesinin,

doay korumak ve ulusal ekonomiye katks gibi bir ok avantaj var.
Benninghoven da teknolojik gelimeler paralelinde tm plentlerini geri dnm
uygulamasna hazrlkl olarak reten firmalardan. Firma ayrca, geri dnm
sistemleriyle kullanlmak zere asfalt geri dnm granlatr de retiyor.
Trkiyede de uygulanmaya balanan Asfalt Geri Dnm iin Benninghoven
Asfalt Plentleri birok projede kullanlyor. Tekno Asfalt Ankara Blge Mdr
Remzi spanolu Benninghoven'in geri dnm uygulamalarna ynelik
teknolojisi ve Benninghoven asfalt plentlerinde kullanlan geri dnm
uygulamalar hakknda bilgi verdi. Souk ilem geri dnm Kaznm asfalt,
taze agrega ile homojen olarak kartrlaca mikserin iine, direkt olarak, toplam
karmn en fazla yzde 25ini oluturacak kadar ekleniyor. Benninghoven; zel
tasarlanm geri kazanlm malzeme souk silosu, frekans konvertrl besleme
band, konveyrl veya elevatrl tama sistemi, katk maddesi tart sistemi,
asfalt plenti bilgisayar sistemine entegre edilmi kontrol sistemi gibi bu metod
iin gerekli olan btn sistemi sunuyor. Benninghoven'in souk ilem geri
dnm ile ilgili bir baka yeniliki sistemi ise; kaznm asfaltn taze agrega ile
kartrlmas iin, yksek hzl konveyr ile kurutucunun k tarafndan i
blme verilmesini salyor. Bu sistemde, s transferi kurutucunun iinde
olumaya balar ve oluan baca gazlar filtre sisteminden geer. Scak geri
dnm Kaznm asfalt geri dnm sistemlerinde yksek kapasite
istenildiinde scak geri dnm sistemi kullanmak gerekiyor. Benninghoven'nin
zel brulr kurutucu sayesinde bu ilem gerekletiriliyor. Kurutucunun i
dizayn, kaznm asfaltn alevle direk temasn engeliyor. Istmadan sonra,
ilenmi asfalt zel siloda depolanyor ve burada tartlarak miksere tanyor. Bu
sistem sayesinde kaznm asfalt hzl bir bant ile kurutucu silindirinin iine
atlyor. Bylece kaznm asfalt granllerinin kurutucunun iinde daha uzun sre
kalmas salanyor. Asfalt geri dnm granlatr Benninghovenin Ar-Ge ekibi
ana kriter olarak, asfalt bloklarn krmak ve orijinal agrega llerinin minimum
derecede klmesini salayarak, geri dntrlebilinecek malzemenin
kullanlabilmesi ile birlikte en uygun zmn sunulmasn gryor. Bu plent,
birincil tek aftl granletre, bir manyetik bant detektr tek katl elek ve ikincil
bir ift aftl granlatrden oluuyor. alma ekli Malzeme, besleme bunkerine
dolduruluyor ve hidrolik preslerle alt tarafta bulunan tek aftl granlatrn
zerine zorlanyor. Garnl malzeme, daha sonra metal ieriinden arndrlmak
iin manyetik bir bantl detektr getikten sonra tek katl elee iletiliyor.
Avantajlar Bu sistemin avantajlar ise unlar: Kstl ve deerli kaynaklarn
kullanlmas, dk kullanm maliyeti, dk bakm maliyeti, yksek verim,
minimum toz ve grlt emisyonu, minimum toz oran. Benninghoven'de, hem
souk hem scak geri dnm iin geni bir rn eidi bulunuyor. Firma, tek
veya ift rotorlu asfalt krcy da sabit veya mobil olarak sunuyor. Cat PM200"
asfalt kazmaya verimlilik getirdi Asfalt ve yol yapm gerekletiren firmalarla
youn olarak alan Borusan Makine, yol inaat sektrne dozer, greyder, asfalt
serici, asfalt frezesi, toprak ve asfalt silindirleri, zemin dzenleyiciler gibi
makinalar ile hizmet sunuyor. Bu rnler arasnda zorlu asfalt kazma
uygulamalarn verimli sonularla tamamlayan ve asfaltta geri dnmde de
kullanlan Cat PM200 asfalt kazyc da bulunuyor. Gelimi retim yetenekleri,
optimum performans ve basitletirilmi servis olanaklar ile ne kan PM200,
asfalt kazma ilemlerinin verimli bir ekilde yaplmasn salyor. Yksek
performans ve gvenilirlii ile dikkat eken bir rn olan PM200, gelimi birok
zellii ve seenei ile tm derinlii boyunca asfalt ve beton kaplama, kazma
ilemlerini yksek verimli sonularla gerekletiriyor. PM200'n bu zellikleri, i

makinesinin hizmet sresini de maksimum dzeye karyor. Acert Teknolojisi

PM200'n C18 motoru, Acert teknolojisine sahiptir. Bu teknoloji motor
performansn optimum dzeye getiriyor ve dk egzoz emisyonlar salamak
zere yanma noktasnda alyor. Acert teknoloji sayesinde C18 motor temiz bir
yanma gc salyor. PM200'de bulunan otomatik kay gerginlik ayarl Cat ya
kavrama sistemi ise asfalta etkili ve gvenilir bir g uyguluyor. Rotor tahrik
sistemi, uzun hizmet mr bakmndan bu alanda kendini kantlam Caterpillar
bileenlerinden oluuyor. Makinenin kolay tama iin hidrolik olarak katlanabilen
bir n ykleme konveyr de bulunuyor. Konveyr, i gereksinimlerini karlamak
zere sola veya saa 48 derece dnebiliyor. Yry sistemi Yry pompas,
her palet zerindeki ift deplasmanl tahrik motorlarna dengeli ak salyor.
Kaygan yzeyler zerinde ideal eki gc salyor. PM200'in en nemli
zelliklerden biri olan elektronik olarak kumanda edilen yk alglama sistemi,
maksimum retim iin yry hz ile rotor zerindeki yk dengeliyor. PM200'n
rotorlar, hzl ve kolay takm deitirme ilemleri iin abuk alr ve konik takm
tutucular olan derin kesim veya hassas kesim rotorlar olma zellii tayor.
Makinenin byk boaltma akl ve geni toplama konveyr kay da bak
kutusunun kullanmn kolaylatryor. PM200'n yalama, soutma ve toz
oluumunu azaltma ilemleri iin bir su pskrtme sistemi de bulunuyor. Yzde
100 Recycle olmaz Sklen asfaltn yeniden kullanm 1974 ylndaki byk
petrol krizinde fikir olarak ortaya atlm, daha sonra her frsatta yeni uygulanan
asfaltn ierisinde eitli yntemlerle her tr asfalt plentinde uygulama frsat
aranmt. Yeni agrega ile asfalt yapmna gre agregann krma eleme masraf ve
sklm asfaltn ierisinde bulunan bitm miktarndan istifade edilmesi
dncesi bu konunun cazibesini zaman ierisinde artrd. esan Sat Pazarlama
Ynetmeni Aygn Karamanolu'na gre, sklm asfaltn gradasyon ve bitm
miktar tespit edilerek bitml temel ve binder katman dizaynnda kullanlmas
en aklc yol, ancak anma katmannda mmkn olduunca kullanlmamal.
nk sklm asfalt ierisindeki bitm oksidasyona uratyor. Son
zamanlarda yzde 100 recycle malzeme kullanlabilecei ynndeki
almalara ilikin grlerini aktaran Karamanolu, bu konuda yanl alglama
oluturacak ekilde bilgiler verildiini ifade ediyor. Karamanolu konuya ilikin
unlar sylyor: Recycle malzemede oluan oksidasyon sebebiyle byle bir
kullanm oran otoyol ve karayolu yapmnda mmkn deildir. Bu tr sylemler
olsa olsa yollardan kaznan tm malzemenin kullanld ifade etmek
manasndadr. Yani yoldan toplanan tm recycle malzeme kullanlmaktadr, ancak
yeni karm dizaynna oransal olarak katlarak kullanlmaktadr. Asla bir karm
dorudan yzde 100 recycle malzemeden yaplamaz. nk bu malzeme ile
yaplan asfalt karayollar dizayn iin uygulanmakta olan hibir dayanm ve mr
testine cevap vermeyecektir. lla byle bir karm yaplmak istenirse, ancak bu
karmla trafik ak olmayan bisiklet yolu, park sahas veya yaya yolu gibi
uygulamalar yaplabilir. Bu konuda sarf edilen aldatc, yanltc cmlelere dikkat
etmek gerekir. RAP uygulama yntemleri Eski asfaltn yeniden kullanm (RAP)
iin pek ok uygulama yntemi olduuna iaret eden Karamanolu, plent
tiplerine gre uygulanan bu yntemlerle ilgili u bilgileri verdi: Drummix tipi asfalt
plentlerinde: Sklm asfalt ayr bir siloda, dier agregalar kurutma tamburunun
besleme tarafnda olacak ekilde yerletirilirler. Normal agrega kurutucu
tamburunun te ikilik ilk blmde kurutulur, rutubeti alnr. te birlik son
blmden itibaren yeni agregaya recycle asfalt (kurutma tamburunun mikser
blmne) yzde 3040 orannda ilave edilir. Bu oranlar laboratuar test
sonularna gre yetkililerin msaade ettii oranlarda uygulanr. Kurutucuya
recycle malzeme beslemesi oransal olarak altrlan bir band ile salanr. Batch

tipi asfalt plentlerinde: 1. Direkt mikserin ierisine band yardmyla beslenir.

(esan ilk defa 1986 ylnda recycle malzeme kullanmn dorudan miksere ilave
etme yntemi ile Ankara Kzlcahamam yolu yapmnda uygulamtr. esan'n bu
konudaki tecrbeleri 1980li yllara kadar uzanmaktadr. Sz konusu uygulamada
yzde 28 orannda recycle malzeme retime ilave edilebilmitir.) 2. Agrega
elevatrne yine band yardm ile beslenir. (yzde 1520) 3. Kurutma tamburu
ierisine (alev blgesi sonras) yine band yardm ile beslenir. (yzde 2025) 4.
nceki yntemlerden farkl olarak RAP malzemenin dorudan stlarak karma
ilave edilmesi yntemi. (Bu yntem iin plent yatrm maliyeti yzde 50-70
orannda artar.) Bu yntem Avrupa lkelerinde en ok kullanlan yntemdir. Bu
yntemde recycle malzeme, karma ilave edilmeden ikinci bir kurutucu
yardmyla stld iin yksek oranlarda kullanlmas mmkndr. Uygulamada
ayrca yerletirilen besleme silolar ve besleme band ile recycle malzeme, bir
elevatr yardmyla plentin st seviyesine zel bir dizaynla yerletirilen
kurutucuya aktarlr. Kurutucuda bir brlr vastas ile 100120 C scakla kadar
stlan malzeme kurutucu kndan bir siloya depolanr. Silo altna bir tart
sistemi yerletirilir ve tartlm recycle malzeme bir band veya helezon ile
miksere aktarlr. Bu yntemle yzde 6570 oranna kadar recycle malzeme
ilavesi mmkndr. Dynapac Kompakt Freze rn Gamn Yeniledi Dnya apnda
uzun yllardr silindir, finier ve frezeleme makinelerinin retimini gerekletiren
Dynapac, Atlas Copco tarafndan satn alndktan sonra sratle hayata geirilen
rn gelitirme ve tasarm yatrmlarna devam ediyor. Dynapac freze grubu, rn
gamnda yer alan sekiz farkl kazyc ile 35 cmden 2.1 mye varan genilik ve 1032 cm aras uygulama derinlikleri ile farkl ihtiyalara ynelik zmler sunuyor.
Dynapac kazyc grubunda yer alan PL500T ve derin kazma zelliiyle PL500TD
modelleri, dnya zerinde giderek artan zorlu retim koullarna uygun zellikleri
ile pazarn tercih ettii rnler arasndaki yer glendiriyor. Atlas Copco Yol
naat Makinalar Blm Mdr Alp Barkaner, zellikle kompakt seride
baars kantlanm sonular ile Dynapac asfalt ve zemin kazma pazarnda
gerek bir alternatifi kullanclarn hizmetine sunmaktadr diyor. En yeni modeller
Uzun yllardr, kazma pazarna tam seri ile rnler sunan Dynapac, bu hattaki
makine modellerini son iki sene ierisinde tamamen yenildi. 2010 Bauma
Fuar'nda tantlarak seriye katlan 35 cm kazma geniliine sahip PL350TD
modelinin ardndan, rn ailesi 2012nin ikinci eyreinde satna balanacak
olan PL600T ve PL1000T modelleri ile mteri taleplerine cevap vermeye
hazrlanyor. PL600T modeli 60 cm genilikte ilem yapabilirken, PL1000T 100 cm
kazma geniliine ulaabiliyor. PL1000T nden yklemeli souk freze sisteminin
dnyadaki ilk uygulaycs (1978) olan Dynapac, kompakt makineler alannda da,
manevra kabiliyeti, adaptif aks sistemi, konfor ve ergonomik zellikleri yannda,
en son emisyon gereksinimlerine cevap verebilen motor seenekleri ne kyor.
rn ve Uygulama Mhendisi M. Erkal zsoy, "stn kullanm kolayl,
mkemmel gr as ve bakm ihtiyacn minimize eden dairesel kesitli basma
blou gibi yaratc zellikler ile desteklenen olaanst performans yzde 11e
varan yakt tketimi avantajlar ile yeni Tier 3A uyumlu kompakt serimiz,
piyasada byk ses getirecektir diyor. 30 cm maksimum kazma derinliinde
yzde 20'lik bir ilave g kullanmna izin veren yaps ile PL600T ve PL1000T, en
sert ve andrc zelliklere sahip zemin uygulamalarnda da sonuca kolayca
ulamay salyor. Kk dn yarap ve hzl bir ekilde kartlabilen arka
boaltma konveyr ile beraber, yeni Dynapac kompakt freze serisini, zellikle
ehir iindeki grece byk ebatl uygulamalarda ve dar inaat alanlarnda tercih
edilebilir. Dynapac patentli, tek tarafl ve noktasal balantya sahip tambur
yata, zellikle iki farkl kazma zelliine sahip tambur kullanm durumunda,

mevcut tambur ile dierinin yer deitirilmesi sresini en aza indirmeye yardmc
oluyor. Bir baka patentli zellik olan ve opsiyonel olarak alnabilen, adaptif n
aks, uygulama srasnda ortaya kan engebeli alanlarda, makine gvdesinin
uygulama zeminine tam paralel konumunu korumasna yardmc olarak, gl
eki, denge, verimlilik, dzgn ve istenilen proje zelliklerinde kazma ve
dilerin, lastik yanaklarnn mr sresinin uzatlmas ile ilgili birok fayda
salyor. Hidrolik olarak kumanda edilebilen, kazma blmnn nndeki basma
blou sayesinde ise, ilenmi malzemenin, uygulama hattnda birikmesine engel
olunuyor. Parker Starmix 3000 RAP'l asfalt plenti Son yllarda Trkiye'de
uygulamalar yaygnlaan evre Dostu Geri Kazanm Asfalt teknolojisi Parker
asfalt plentlerinde uzun yllardan beri uygulanyor. Parker Trkiye'den Serkan
Uurlu, Parker asfalt plentlerinin geri dnm uygulamalarna ynelik teknolojisi
hakknda u bilgileri veriyor: Trkiye koullarna uygun olarak sunulan karma
yzde 2025e kadar ilave edilen geri kazanm malzeme, son teknoloji kulanlarak
mikser ierisinde scak agrega ile kartrlyor. Scak karmda ise geri kazanlm
asfaltn tamamnn kulanlmas sz konusu olup, geri kazanlan asfalt zel dizayn
edilmi kurutucu frna beslenerek kazanm salanm oluyor. Trkiye artlarnda
souk karm geri kazanmn yaygn olmasndan tr, istenildii takdirde asfalt
plentleri ile birlikte sunulmaktadr. Tm Parker asfalt plentleri hem geri kazanm
asfalt sistemine hem de sone mastic katk sistemine hazr olup, bu tip tesisler
ilaveten sonradan da kurulup daha nceden kurulmu sisteme dahil olabilir. Her
sisteme uygun zmler Gerek geri kazanm asfalt (RAP) gerekse satone mastik
katk (SMA) sistemleri, hem Parker SuperBlackmobile serisi olan spermobil asfalt
plentlerine hem de modler tipi Parker Starmix sabit asfalt plentlerine kolayca
uygulanabiliyor. Yani plentin tipi deise de uygulama deimiyor. Geri dnm
asfalt sistemini oluturan RAP besleme silosu, tesisin kapasitesine gre deiiklik
gstermekle beraber, yaklak 12 metrekp cavarnda genilie sahip. nvertr
kontroll deiken hzl konveyr bant ile mikser ierisine besleme yaplyor.
Besleme bant zerindeki tartm sistemi, beslenen malzemenin oran ve miktarn
takip etme olana salyor. Gerekli sensrler ile donatlm olan besleme bant,
tm bilgileri otomasyona aktararak ilemin izlenmesini salyor. Mikserde souk
ve scak agregann karmndan oluacak olan atk gazlar ise ilave boru ile mikser
dna alnyor ve geri kaznlan asfalt, souk ekilde beslenmi ve geri kazanm
salanm oluyor. Tm geri kazanm ve stone mastik uygulamalar, Parker asfalt
plentinin kontrol sistemine kolayca entegre edilebiliyor ve kontrol salanabiliyor.
Uurlu, Parker asfalt plent modelleri son teknoloji katk malzemeleri iin
kullanma hazr durumdadr ve istenildii zaman sisteme dahil edilebilir diyor.
Baubardan doal bitm genletirici: Rheofalt HP-EM Geri kazanlm asfaltn
(RAP) tekrardan kullanm zaman arttka daha sk gndeme gelmektedir. RAP
malzemesinin yeni asfaltta kullanm oran arttka lke ekonomisi iin getirisi de
artmaktadr ve doal kaynaklar korunmaktadr. retilen yeni makine teknolojileri
bu yksek kullanm oranlarn (% 100e kadar) salayabilmektedir ve yeni krclar
sayesinde istenilen gradasyonlar elde edilebilmektedir. Bu durumda kullanm
miktarnn RAP malzemesindeki bitmn yallndan belirlenmektedir. Servis
mr srasnda yalanan bitm kimyasal olarak bir deiime uramaktadr. Bu
deiim en belirgin olarak yalanm bitmn daha sert, bylelikle daha krlgan
olmasnda grlmektedir. Yeni bitmlere gre yumuama noktalar daha
yksekdir. Bu durum da RAP malzemesinin kullanm miktarn azaltr, nk ar
sert bitm asfalt tabakasnn mrnn daha ksa olmasna yol amaktadr. Eski
bitmn genletirilmesi Baubar GmbH Genel Mdr Ersun Grener, yalanm
bitmlerin genletirilmesinin mmkn olduunu ve u an uygulandn
belirterek, Geri dnm tarihinde genletirme amal katk malzemeleri srekli

kullanlmtr. Ancak genelde kullanlan malzemeler bitmn fiziksel davrann

deitirmekte ve ounlukla ya solvent bazl ya da yksek oranda doymu
hidrokarbon iermektedir. Bu tarz katk malzemeleri bitm yumuatr. Fakat
yumuatmak genletirmek deildir. Bitm yumuatmak kalc olup
genletirmenin etkisi olmaldr; tersi deil. Ersun Grenere gre; Hollandada
standart hale gelmi Rheofalt HP-EM katl malzemesi doal rn olup, farkl
reinelerin kombinasyonundan elde ediliyor. Bu kombinasyon sayesinde Rheofalt
HP-EM, yksek miktarda recine ve aromatikler ile ok az miktarda asfalten
ieriyor. Doymu hidrokarbon oran ise sfr denilecek kadar az... Rheofalt HP-EM
kullanm oran Rheofalt HP-EMin etkisi ekil 1'de yumuama noktas deiimi ile
grlebilir. Genelde maksimum yzde 5 miktarnda kullanlan Rheofalt HP-EM'in
etkisi yalanm bitm zerinde grlyor. Kullanm oran genelde yzde 1-5
arasnda seyir ediyor. Kullanm oran tamamen RAP malzemesinin iindeki
bitmn yallk durumuna gre seiliyor. Bylece Rheofalt HP-EM kullanlarak
yalanm bitmler kontrol edilebiliyor ve istenilen bitm zelliklerine
ulalabiliyor. Grener'e gre; Rheofalt HP-EM'in u avantajlar bulunuyor:
Doal rndr, yalanm bitm genletirir, RAP kullanm orann ciddi ekilde
artrr, kimyasal olarak yalanm bitmde eksik olan elementlere sahiptir, su ve
solvent iermez, ok dk miktarda eklenilir, her asfalt plentinde kullanlr,
normal ortam scaklnda svdr, dozajlanabilmesi iin stlmasna gerek yoktur,
hem bitme hem direk karma katlabilir.&rd 12 Nisan 2012 Perembe 22:07