Anadolu Medeniyetleri

HTTLER

(Hattua merkezli)

Anadoluda ilk siyasal birlii saladlar.

Tarihte bilinen ilk yazl anlama olan KADE anlamasn imzaladlar msrllarla ve bu anlamada kralienin
imzas vard bu da ynetimde sz sahibi olduun gsterir.
Tavananna denilen kralieleri vardr. Kraldan sonra en yetkili kiidir.
Feodal beylerin yerine valiler atayarak merkezi otoriteyi gl kldlar
Hititlerde Kral : BAYARGI BARAHP VE BAKOMUTANDIR(merkezi otorite)
PANKU denilen meclisleri vardr. Bu da merutiyeti gsterir. Tarihteki ilk meclistir. Daha sonra bu meclisin
yetkileri azalrken kraln yetkiler artm yani soylular ynetime katlmay kesmilerdir.
Saltanat sistemi vardr babadan oula geer
ok tanrl inanlar sayesinde Anadolu bin tanr ili olarak adlandrld. Komu lke tanrlarna da taptlar.
Hititlerde halk sosyal snflara ayrld ve klelikten st snfa geilir snflar aras gei var.
Tarm ve hayvanclk var, tmar sistemi ilk burada uyguland
ivi yazs ve hiyeroglif yaz kullanld
Yazlkaya ve ivriz kabartmalar kullanld
aile hukuk yani medeni hukuk gelimitir evlilik resmi szleme haline getirdiler.

FRGALILAR

monari

Tarm hayvanclk, kuyumculuk ve maden ilemecilii nemli geim kayna

Kaya mimarisi geliti MDASIN MEZARI
KBELE denilen bereket tanras vardr tarma ook nem vermiler ve tarm koruyan sert kanunlar
yapmlardr.
Krallar vardr yani ynetim monariktir
Askerlie nem vermemiler ordu gelimemi kral ve saray koruyan bir ordusu var
Saban kran ve kz ldren lmle cezalandrlr.
TAPATES dedikleri kilim ve hal dokumacl nemlidir nlenmilerdir

LDYALILAR

monari

(bakent sardess manisa)

Kral yolunu yaparak ticareti gelitirmiler ve kltrel etkileim balamtr bylece paray kefetmilerdir
Paray kefeden ilk uygarlktr. Liman kentleri nemlidir
Lidyallar cretli askerlikle ordu kurmular bu yzden gl deildir. Vatan millet sevgisi yoktur.
lemecilik ve zellikle kuyumculukta ciddi lde gelitiler

URARTULAR monari MADEN

Krallklarla ynetilmilerdir. lkeyi eyaletlere ayrmlardr yani merkezi otoriteyi glendirmilerdir.
Mezarlarn oda eklinde yapld biliniyor bu da ahiret inanc olduunu gsterir
Urartular tarm hayvanclk ve madencilikle uramlardr ve sulama kanallar yapmlar
Kaya iilii ve maden ilemecilii gelimitir
Asur ivi yazs ve hiyeroglif yazy kullandlar.
VAN TUPA MERKEZL kuruldular

YONLAR
zmir evresinde kurulan nceleri ehir devletleri halinde krallkla ynetilen daha sonra
nce krallar, sonra oligarik soylular ve en sonunda DEMOKRATK bir anlay bulabildiler
nemli bilim adamlarna konuk olmu tales Pisagor vs bu da bize zgr dnce ortamn gel. Salyor.
Kolonicilik iyonyallarda vazgeilmez olmutur.Kolonilerde vatan kavram gelimi kendilerine yurt edinmilerdir.
Mimaride iyon nizam denilen kalp slup vardr bu olduka nemlidir.
Denizcilikte ok gelimilerdir.
Anadoluda bilimsel faaliyet en yksek dzeye YONYALILARDA ulamtr (zgn bir mimari)
Zenginlerin bilime destek olmas, ticaret yollarnn bitiiinde olmas ve zenginlemesi bilim ve sanat gelitirmitir.

Anadoludaki dini inanc, Msrdan ayran en nemli zellik, krallarn tanr-kral yetkisini almamasdr.

MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI
*Tarihin en eski uygarlk merkezlerinden biri olan Mezopotamya, Dicle ile Frat nehirleri arasnda kalan blgedir.
*klim ve corafi artlarnn insanlarn yaayna uygun olmas, g yollar zerinde bulunmas gibi nedenlerden
dolay birok medeniyete beiklik yapmtr.
*Blgede ta olmadndan yaplar kerpi zerine kurulmutur bu nedenle gnmze kadar fazla eser
gelememitir.
SMERLER
ehir devletleri halinde kurulmu ve siyasi birlik yoktur
ENS VE PATES unvan verilen krallar tarafndan ynetilmitir
ZGGURAT ad verilen tapnaklar, souk hava deposu tahl ambar ve rasathane olarak kullanmlardr
ivi yazsn bulmular ve tarihi devirler balamtr.
Tarihte bilinen ilk yazl kanunlar yapmlardr KRAL URGAKNA KANUNLARI hukukta ileri dzeyde
Glgam Tufan ve Yaratl destan smerlere aittir. BLMDE NDEDRLER
Ay yln esas alan takvimi icat etmilerdir
Bunlardan en nemlileri gk tanrs Anu, yer tanrs Enlil ve denizler tanrsEnkidir.
ASURLAR
Kolonicilik faaliyeti son derece nemli rol oynamtr
Ticaretle uramlar hem ticareti gelimilerdir hemde kltr aktarm salamlar anadoluya yazy
getirerek yazl devirleri balatmlardr
Hazrladklar kanunlar hammurabilerden daha iddetlidir
BABLLER
LK ANAYASA KABUL EDLEN HAMMURAB KANUNLARINI OLUTURMULARDIR ksasa ksas
Kii ve Toplum hukukunu ayrm yani laik hukuk anlay vardr
Babil Kulesi ve Asma Baheleri nemlidir
Gcn dinden deil, askerden alan MUTLAK KRALLIK sistemini balatmtr HAMMURAB
AKADLAR
Paral ve devaml ordular sayesinde orta Mezopotamya ya sahip oldular
ok tanrl bir inana sahiptirler
lk MPARATORluklar ve ilk dzenli ordu srekli ordular oluturarak SMERLER kaldrmlar n
Asyaya yayldlar
ELAMLAR
Gzel sanatlarda gelimilerdir ama MEZOPOTAMYA UYGARILKLARI ARASINDA EN ZAYIFIDIR.
ivi yazs btn Mezopotamya kavimleri tarafndan kullanlmtr.
FENKELLER
MISIRLAR
BRANLER

TARH BLM NEDR?

Gemiteki insan topluluklarnn yaaylarn, kltr ve uygarlk alanndaki ilerlemelerini, sava
ve barlarn, sosyo-kltrel yaplarn neden sonu ilikisi ierisinde, yer ve zaman belirterek,

objektif olarak ve belgelere dayandrarak adeta bir dedektif gibi inceleyen bilim dalna TARH
BLM denir.

9.

Tarih bilimi ile uraanlar, olaylar tarafsz bir ekilde aklayabilmek iin baz kurallara
uyulmasnn gerekli olduunu ngrmlerdir.
Bu kurallardan bazlar ksaca u ekilde zetlenebilir:
1. Olaylarn salam kaynaklara dayandrlmas gerekmektedir.
2. Olaylarn incelenmesinde ve aklanmasnda tarafsz ve objektif olunmas arttr.
3. Olaylarn zerinden belli bir sre gemesinin beklenmesi ile olaylarn daha doru bir ekilde
ortaya konulmasnn salanaca dnlmektedir.
4. Olaylarn incelenmesinde bir ok kaynaktan yararlanlmas, kaynak taramasnn yaplmas,
tenkidi ve kaynak karlatrlmasnn yaplmas gerekmektedir.
5. Olaylarn meydana geldii dnemin koullarna gre ele alnmas gerekmektedir.
6. Olaylarn doru olarak aklanmasnda neden-sonu ilikisinin kurulmaldr.
7. Olaylarla ilgili kural koyulmamas, genelleme yaplmamas gerekmektedir.
8. Olaylarn aklanmasnda yer ve zaman unsurlarnn belirtilmesi arttr.
Yeni belgelerin bulunmas sonucunda ilgili olaylarn tekrar deerlendirilmesi gerekmektedir.