Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
'ANTEEKENINGEN
l
F.Rs mm MIERIS,
OP ZIIII
EN ZEGELEN,
VAN
-\r
.
UTRECHT IN T BYZONDER.
l/c/weo
m.
w
SGRAVENHAGE,
TER IIRUKKERIJ
i
VAN A. D. SCIIINKEI.
1838. .
op den
'
Juli,v 1838.
en dit heeft mij tot deze uitgaaf, als het beste mid
del daartoe, doen besluiten. Vooraf echter iets omtrent
de onderscheidene uitgaven van het werk zelf.
liet getal derzelve is drie en te Leiden in 1726 uit
gegeven. De eerste vindt men achter Van Hnussmv en Van
Ruis Batavia Sacra, in folio. De hoeede, mede in folio
formaat, is dezelfde druk als de eerste, doch verrijkt
met eene Opdragt aan den Muut- en Penningkundigen
(6)
Heer DANIEL m; MILAN Vlscoivri, en de derde en laat
ste is in octavo formaat. Bij eene naauvvkeurige ver
gelijking dezer drie verschillende uitgaven, is het mij e
gebleken dat men , bezig met den druk, die bestemd
was, om achter de Batavia Saera gevoegd te worden,
toen tevens eenige exemplaren (waarvan het getal niet
groot moet geweest zijn , alzoo zij zeldzaam voorkomen)
boven de oplage der Batavia gedrukt, en er later de
bovengemelde Opdragt bijgevoegd heeft; hetgeenblijk
baar daaruit te zien is, dat dezelve, op een half vel
gedrukt, tusschen den Titel en de Voorrede is inge
voegd. Verder heeft men de gezet zijnde vormen van
den fblio druk, telkens na dat die afgedrukt waren,
doen dienen, tot het daarstellen van eenen druk in
octavo formaat, en wel blootelijk door.de folio-bladzij
den tot octavo te maken, zonder eens de regels van den
tekst des Werks te verloopen, (alleen heeft dit verloopen
met de Opdragt en Voorrede moeten geschieden), zijnde
het hoofd van de Opdragt met eene kleinere letter herzet
tusschen
(7)
staat te stellen, om de aanteekeningen en bijvoegsels,
door Van Mmms in den folio druk gemaakt, mede op
den octavo druk toepasselijk te maken.
Het thansv in mijn bezit gekomen exemplaar behoort
tot de tweede folio uitgaaf, en is doorschoten met wit
papier, waarop de aanteekeningen geschreven zijn. Te
plaar voorkomen.
Op bladz. 2, in de tweede kolom [:8.o bladz. 7],
') Ik acht het niet onvoegzaam, deze drukfouten hier mede te deelen.
Drukfouten in de Beschrijving dar Bisschoplyke Munten, in folio.
Fol. 31., 2. colom. [8." bladz. 123] bij de noot letter d, de fol. agterge
laten, moet bijgevoegd worden fol. 36.
Fol. 72., eerste colom, [8. bladz. 285] onder in de nota, slaat bij de
a?
(8)
waar over het papieren geld der Indianen gehandeld
wordt, heeft Van MIEBIS deze. aanteekening bijgevoegd:
Het papier tot geld gemaakt, even of het goud of zilver
geweest hadt, dat is, met de zelve beeldenis en letters, en
Loode munten
1v) Escus. n
te moeten behouden.
( 9 )
maaken, en deedt die gang hebben, en hadden hetzelve, in
em om St. Omer: en volgens verdrag, zoo heeft hy in later tyd
In Brandenburgerland. . .
In
In
In
In
. . . . 32 schellingen.
Meyborgh, Lypsich, . . . . .
. . . 24 grossen.
Bronsvvyk en Halverstad. . . . . . . . 38 marigrossen.
snabrugh. . . . . . . . . . . . . . . 28 schellingen.
Munster . . . . . . . . . . . . . . . 21 sehellingen.
De bovenstaande waardering is omtrent het jaar 161).
gemaakt, volgens de muntbeeldenaar toen gedrukt
in Duitsland.
Diergelyke muntbeeldenaar te Leipzig met privilegie ge
drukt A0. 1583. pag. 94. verso, staat dat de Hungaarsche
(10)
Op bladz. 11 eerste kolom , [8.0 bladz. 41], spreekt
de Schrijver over de penningen door Pms V aan den
Hertog Van AARSCHOT geschonken en voegt daarbij:
Sictus V. Paus van Rome, in het begin zijner regee
ringe, ondernomen hebbende te verbeteren en te herstellen
de gebouwen van St. Jan Lateraan; zoo vondt men in het
roeren van den grond eene menigte goude penningen der.
Keizeren van Konstantinopelen, welke volgens het gebruik
dier tijden, het kruis in de hand droegen. Het Godvrugtig
hen dermate trof, wyl veelen wel leden van het Ryk waaren,
doch niet te min, in hunne landen als Oppervorsten het
gebied voerden; dat het zelve in t vervolg als een gedaan
(11)
ongelijk den Keizer wierdt te gemoet gevoerd. J. Heidwmzc,
vJfarkl. en Waereldl. Hist. Fol. 286. Col. 2.
t Pag. 26, [8. bladz. 102]. wegens het bedyken van Schouwen in Zeeland
op het jaar 758, is een oude vertelling zonder vaarheit. Zeeland was toen ter
tyd met geen water van Binnen gequelt maar aan de zeekant met vaste duinen
besloten.
(12)
alwaar hij het Christengeloof predikte, aan Paus Gaa
ooaws Ill , den goeden uitslag zijner handeling mede
deelde , merkt VAN Mraais aan , dat het zijn moet:
\
<13)
hebben gevoegd: de sleutels zoude hen verleend zyn om te
openen en te sluiten of te binden envontbinden; maar aan
Paulus zyn zwaart tot slegting der geschillen. Wat hier van
(14)
Hendrik de XXXVIII. Bisschop van Utrecht, hier en by
anderen kwalyk van.Vianen genoemd, was uit den stam der
Graaven van Vianden; welke landstreek en stad gelegen is
in het oosterdeel van het Hertogdom Lutsemburg aan een
MONETA AMERSFrtiae.
(15)
De stad Amersfoort verkreeg A! 1259 van Hendrik van
Vianen de XXXVIII. Bisschop van Utrecht, bynaar de zelve
voorrechten als de stad Utrecht gebruikte. A. Mat/uwI, Dedi.
cmtio Script. Rerum Amersfortiarum, p. *3. fbl. verso,
dierhalven belat zy ook het recht van geld munten.
munten van Jan van Arkel Bischop van Utrecht, maar wel van
Jan Heer van Heukelom , welke gesprooten uit den stam
van Arkel, dus ook het wapen van dat geslagt voert, al
(16)
Johannes en van zyne heerlykheid Heukelom, welke Heeren
zynen zoon Otto, welke zich tegen het huis van Bourgonje
gekandt hebbende en niet magtig genoeg zynde , zich eerlang
gedwongen zach om zyne Heerlykheid , met geweld zynen
Vader afgevrongen , over te draage aan den Graaf van Char
lois, welke in vhet jaar veertienhonderdtweenzestig zelfs aldaar
Geld. Geschied.
295.
(17)
zal zetten enz. Gedaan by den Bisschop de vyf Kerken en
Knaapen, enz. U. S.
.
Jan van Vernenburg Bisschop enz. bevestigt de Ordonnan
tie van zynen Voorganger Jan van Arkel gedaan des anderen
dags na St. Agaten dag, A0. 1366. Waar by de gemelden Ver
nenburg bekend dat hy en zyne naakomelingen op den Bis
schoppelyken stoel van Utrecht, alle privilegien van de Munte
des Bisschop en zyne Kerk gegeeven van de Keizers of Rooms
I
N
LVDOVICVS. ..
< 18 .>
Op bladz. 58, eerste kolom, IZS.0 bladz. 230] onder
vaan , deelt Van Mnnns eenen brief mede, betrekkelijk den "
Bisschop FREDERIK van BLANKENHEIM en zegt daar, dat;
die brief nog een onuitgegeven gedenkstuk is. Dit her
roept hij, door daarbij aan te. teekenen:
Dees brief heb ik bevonden dat reeds in t licht gegee
ven was, door Ant. Matheu: in de Notoe et Ohservat. ad
Scriptorec Rerum nzersfortiarum, pag. 244. Zoodat ik
dezelve te onrecht hier onuitgegeeven beschryf.
(19)
avond in het jaar 1481 in de stad haalde en aldaar
'
(20)
bij eene hiertoe betrekkelijke aanteekening, vult hij
die lijst met het navolgende aan.
Zie van de waarde van verscheidene munten hy Ant.
Matthazua'de Fatis Ecclesia. Lil. I , fundit '34. p.
395. Sr 397. e 74. k. seq. ok Kerkelyke Oudheden Ivan
Utrecht, fol. 120, II deel, en van de schilden en Tour
noisen in het zesde deel der Analect.. Ant. Matthwi,
Leyden is:
Een Schelling tegenwoordig een stuiver.
Twaalf Deniers maakt thans een stuiver.
ah -_
(21)
A0. 1424, Bijlage op Sehotanus Frieuche Hiet. pag.'116:
Item den penninck sal wesen een buytken ende twaalf
'32)
Twaalf oude groeten maaken een Oud Vrankryks schild.
'
gulden.
(23)
Een Klaesken dertien plakken.
Twintig witte stuivers een goud gulden.
Vyftien Braspenningen of Botdraagers een goud gulden.
zesentwintig oude/laamsch een goud gulden.
.
Tweeudertig oude botjes, of halve botjes een goud gulden.
Een oud botje is daar naa veranderd op tien plakken.
Vier penningen Engels een Engelse Stoter.
NegenEngelseStoters een Goud gulden.
.
--
13 Deniers 4.
3 4.
-.
'-
' 2
6.
1. pond Engels
"
6 - 8.
1. Sehelling Vlaamsch doet Deniers groot . . . . . . 12.
1. Schelling Brabands . - . . . . . . ' 8.
1. Schelling Hollands
1. s Heeren Schelling
-
-
- . . . . . . . 15.
- . . . . . . . 2.
1. Schelling Parisis
I--
. . . . . . . 1.
ldPenning Vlaamsch
.-
.
. . 1.
1. Penning Brabantsch miten . . . . . . . . . . . . . 16.
1.
1.
1.
1.
s Heeren penning
Penning Hollands
Penning Parisis
Botjen is een blank.
-
--
. . . . . . . . . . . . .
. . . .. . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . .
4.
3.
2.
(24)
1. Botdrager een en een vierde stuivers.
1. Lelie plak is een stuiver en5. penningen..
1.
12.
8.
8.
' " (Voor een Kapoen of Hoen betaaltmen 21/2 stuivers. Zie
Rekenkamers Extract z'n Hall. voor de Register A.)
(Voor een jarig- hoen betaalde men een braspenning in
-
Kennemerland. A0. 1562. Kennem. prio. p. 123.)
1. Klinkert
p. 60'.
. 1. Plakke 1..stuiver A0. 1452. Delv pro. p. 77.
'
(25)
1. pond Parisis was 22. stuivers , op t jaar 1449. Delfs pri
oil. p. 77..
rula, Wild. p. 2.
A0. 1393. Een Schild Hollandsch was 301/2 groot. M. S.
A0. 1387. Een Oud Schild van Vrankryk was 461/, witte I
groot. M. S.
A0. 1380. Een Oud Schild's 18. groot, een witte groot is elf
myten. Boxhorn op Veldenaar. p. 185.
A0. 1408. Een Oud Schild was 33. grooten Vlaamsch. Boa.
horn. p. 137.
1. Klinkert was A0. 1452. dertien grooten Vlaamsch.
Zeeuwsv. Cron. p. 403.
(26)
. nantie gemaakt in t jaar 1265, hoe hoog dat men een Ster
ling moest aannemen, welke ordonnantie zoude duuren tot
den 15 Augustus, en daar na zoude er gene Slerlingen meer
aangenomen worden enz. Wat den prys aangaat; uit Hoc
van een Heilig draagt, t gene een misslag is, dewvl de vyfde
en zesde munt van Bisschop Fredrik van Baden geenen Heilig,
maar Jesus Christus zelf vertoond. Een zaak die geheel klaar
) Ik heb de volgorde dezer lijst gelaten, zoo als Van Mmus die heeft
geschreven.
(27
tb.