R a d i a t o r y

w sprzcie elektronicznym
Podczas pracy kadego
elementu i urzdzenia
elektronicznego wydzie
la si ciepo. Ciepo to
musi by odprowadzone
do otoczenia w prze
ciwnym wypadku tempe
ratura nadmiernie wzro
nie i spowoduje uszko
dzenie elementu(w).

no w poniszym artykule. Proces

obliczania radiatora mona
podzieli na trzy gwne czci:
1. Obliczenie mocy strat cie
plnych elementu.
2. Obliczenie wymaganej re
zystancji termicznej radiatora.
3. Dobr ksztatu i wielkoci
radiatora oraz warunkw cho
dzenia.

Konstruktor powinien tak do

bra radiator i warunki chodze
nia, eby nie przegrza elementu.
Moe wprawdzie dobra radiator
na oko, ale taka metoda daje
zadowalajce rezultaty jedynie
w przypadku dowiadczonych
konstruktorw. Parametry radia
tora mona take obliczy. Zaga
dnienie nie jest trudne. Wystar
czy pozna podstawowe zale
noci i wzory. Wszystkie nie
zbdne informacje przedstawio

1. Moc strat
cieplnych
W elemencie, przez ktry prze
pywa prd, i na ktrym wyst
puje napicie, wydziela si moc
w postaci ciepa. Energia elek
tryczna zamienia si w ciepo.
Wydzielana moc strat cieplnych
wyraa si prostym wzorem
P=U*I

Najprostsza sprawa jest

w przypadkach pokazanych na
rysunku 1, gdy wystarczy zmie
rzy wartoci pyncego prdu
(staego) i napicia (staego) na
elemencie. Podobnie mona obli
czy moc strat w przypadkach
pokazanych na rysunku 2, jed
nak generalnie w przypadku od
ksztaconych przebiegw zmien
nych trzeba stosowa mierniki
wartoci skutecznej (tzw. True
RMS), poniewa popularne tanie
multimetry nie zapewniaj wtedy
wystarczajcej dokadnoci po
miarw. W przypadku pracy im

nie strat w przypadku scalonego

wzmacniacza mocy zobacz ry
sunek 3. Tu moc strat nie jest ilo
czynem napicia zasilajcego U1
i (ttnicego) prdu zasilania I1
Pzas = U1 * I1

Rys 3.

Rys 1.

pulsowej (np. w przetwornicach

impulsowych), do oblicze trze
ba uy nie tylko wartoci napi
cia nasycenia oraz czasw, ale
take uwzgldni straty przecza
nia temat ten wykracza jednak
poza ramy niniejszego artykuu.
Nieco trudniejsze jest te oblicza

Rys 2.

34

Elektronika dla Wszystkich

Praktyczny Poradnik Elektronika

Owszem, tyle wzmacniacz
pobiera ze rda zasilania, ale
znaczn cz tej mocy oddaje
do gonika. Moc oddawana do
gonika to (w przyblieniu)
Pwy = U2 * I2
gdzie U2, I2 to napicie i prd
zmienny o czstotliwociach
akustycznych.

dalnym, rnych napiciach zasi

lania i danej rezystancji gonika
(4, 8). Tak podan moc strat
mona przyj do dalszych obli
cze, ale w rzeczywistych warun
kach rednia moc strat bdzie tro
ch mniejsza, poniewa w rzeczy
wistych sygnaach audio wystpu
j okresy ciszy.
Po okreleniu mocy strat
mona przej do dalszych obli
cze.

stancj termiczn Rthja okoo

80...90K/W, co umoliwia roz
proszenie co najwyej 1,5W mo
cy! Jeli moliwoci tranzystora
mocy wykorzystane maj by
w peni, konieczne jest zastoso
wanie zewntrznego radiatora.
W takim przypadku cakowita
rezystancja termiczna Rthja ska
da si z trzech oddzielnych ska
dnikw, jak pokazuje rysunek 5.

2. Rezystancje
termiczne

Moc strat cieplnych jest rni

c mocy zasilania i mocy wyjcio
wej doprowadzonej do gonika
P = Pzas Pwy
W praktyce obliczenie rze
czywistej mocy strat wydzielaj
cej si we wzmacniaczu podczas
normalnej pracy nie jest takie a
twe, poniewa rzeczywiste sy
gnay akustyczne s mieszanin
przebiegw o zmieniajcych si
czstotliwociach i amplitudach.
Czasem podaje si lub przyjmu
je sprawno wzmacniacza,
ktra dla typowych ukadw
scalonych i typowych wzmac
niaczy tranzystorowych klasy
AB wynosi 50...75%. W pierw
szym przyblieniu mona przy
j, e sprawno typowego
wzmacniacza mocy audio wyno
si 66%, co znaczy, e okoo 2/3
mocy Pzas zamienia si na moc
wyjciow Pwy, a 1/3 to moc
strat cieplnych. Inaczej mwic,
moc strat jest poow mniejsza
od mocy wyjciowej. Przykado
wo dla wzmacniacza o mocy
wyjciowej 60W mona przyj
moc strat rwn 30W.
W katalogach czsto podaje si
moc strat scalonego wzmacniacza
przy maksymalnym cigym wy
sterowaniu przebiegiem sinusoi

Ciepo zwizane z moc strat,

wydzielajce si w aktywnej
strukturze tranzystora, diody,
ukadu scalonego czy innego ele
mentu trzeba odprowadzi do
otoczenia. Przepywem ciepa
rzdz bardzo proste zalenoci,
ktre mona nazwa termicznym
prawem Ohma. Sprawy te byy
dokadnie omwione w EdW
7/98...9/98. Teraz tylko krtkie
przypomnienie: w obwodzie
elektrycznym jest rdo napi
cia o napiciu U; w obwodzie
termicznym jest rdo ciepa
o jakiej temperaturze T. W ob
wodzie elektrycznym wystpuje
przepyw prdu I przez rezystan
cj R; w obwodzie cieplnym wy
stpuje przepyw mocy cieplnej

Rys. 5 Obwd termiczny

w przypadku zastoso
wania radiatora

Na swej drodze ze zcza do oto

czenia ciepo musi przej przez:
rezystancj termiczn z
czeobudowa (Rthjc, junction,
zcze case, obudowa),
rezystancj termiczn obu
dowaradiator (Rthcr),
rezystancj termiczn radia
torotoczenie (Rthra, ambience,
otoczenie).

Rys. 4 Analogia obwodu elektrycznego i termicznego

P przez rezystancj termiczn

obwodu Rth, wyraan w kelwi
nach na wat (K/W) lub stopniach
Celsjusza na wat ( C/W). Ilu
struje to rysunek 4, na ktrym
podano te odpowiednie wzory.
W przypadku tranzystorw
i ukadw scalonych maej mocy,
w katalogach podaje si warto
wypadkowej rezystancji termicz
nej Rthja (midzy zczem a oto
czeniem). Spotykane wartoci
Rthja takich elementw zawiera
j si mniej wicej w zakresie
600K/W...100K/W. W praktyce
umoliwia to rozproszenie w ty
powych
warunkach
pracy
0,1...1W mocy strat. Przecitny
tranzystor mocy w obudowie
TO220 bez radiatora ma rezy

Elektronika dla Wszystkich

Rysunek 6 (oraz zdrowy roz

sdek) wskazuj, e celem opi
sywanej teraz procedury jest
obliczenie wartoci rezystancji
Rthra, czyli wanie rezystancji

termicznej radiatora. Wszystkie

inne parametry albo s podane
w katalogach, albo naley je
przyj wedug planowanych
warunkw pracy. Moc strat zo
staa ju obliczona w poprze
dnim kroku. Maksymalna dopu
szczalna temperatura zcza to
zwykle +150 C. Do oblicze
naley jednak podstawi nie Tj,
tylko rnic Tj Tamb, gdzie
Tamb to najwysza spodziewa
na temperatura otoczenia w cza
sie pracy urzdzenia. Warto
Rthjc naley odszuka w karcie
katalogowej danego elementu
moe wynosi od 0,3K/W do
kilku K/W. Warto Rthcr zale
y od sposobu mocowania ele
mentu na radiatorze. Bezpore
dnie przykrcenie elementu do
radiatora daje rezystancj Rthcr

rzdu 0,8...2K/W. Zastosowanie

smaru silikonowego pozwala
zmniejszy j nawet do
0,1...0,3K/W. Zastosowanie izo
lacyjnej podkadki mikowej
o gruboci 0,05mm (posmaro
wanej z dwch stron past sili
konow)
daje
rezystancj
(0,6...2K/W, zalenie od grubo
ci miki i powierzchni styku).
Podkadka nie posmarowana ma
rezystancj 1,0...4K/W. Znacz
nie lepsze moe by zastosowa
nie elastycznych przekadek
(take rodzaj silikonu), ktre
w zalenoci od wykonania (gru
boci i materiau) mog zarwno

Rys. 6 Parametry potrzebne do oblicze

35

Praktyczny Poradnik Elektronika

wymagan (maksymaln) cako

wit rezystancj termiczn

przewodzeniu ciepa przez

powietrze,
konwekcji, czyli unoszeniu
ciepa w zwizku z ruchem po
wietrza,
promieniowaniu (podczer
wonemu).
Ju to wskazuje, e na rezy
stancj termiczn radiatora maj
wpyw liczne czynniki. Najwa
niejsze z nich to:
1. wielko powierzchni ra
diatora,
2. ksztat radiatora,
3. kolor powierzchni,
4. ruch powietrza,
5. temperatura radiatora.
Zaskoczeniem moe by fakt,
e rezystancja termiczna radiato
ra zaley od jego temperatury.
Ten sam radiator w wyszej tem
peraturze bdzie mia mniejsz
rezystancj termiczn choby
dlatego, e odda wicej ciepa
wskutek
promieniowania.
Ogromny wpyw na rezystancj
termiczn radiatora ma take
ruch powietrza. Due znaczenie
ma wic zapewnienie odpowie
dniej cyrkulacji powietrza we
wntrz obudowy. Jeli podgrzane
przez radiator powietrze (lejsze
od zimnego) nie bdzie mogo
swobodnie wydosta si z obu
dowy, to moliwoci radiatora
nie bd wykorzystane. W skraj

Rthja = (Tj Tamb) / P

Nastpnie
Rthra = Rthja (Rthjc +
Rthcr)
Majc Rthra naley dokona
wyboru radiatora.

3. Waciwoci
radiatorw
Jak si mona spodziewa, rol
radiatora moe peni kady me
talowy przedmiot. Rezystancja
termiczna takiego radiatora zale
y od wielu czynnikw. Przeka
zywanie ciepa z radiatora do
otoczenia nastpuje dziki:

36

nym przypadku wskutek wzrostu

temperatury wewntrz le we
ntylowanej obudowy nastpi
przegrzanie i uszkodzenie ele
mentu. Z drugiej strony zastoso
wanie wymuszonego ruchu po
wietrza (wentylator) pozwala
zmniejszy rezystancj termicz
n nawet kilkakrotnie!
Informacje te wskazuj, e
warto rezystancji termicznej
radiatora Rthra nie jest staa
i zaley od warunkw pracy.
Jest to bardzo za wiadomo dla
wszystkich, ktrzy szukaj
w tym artykule dokadnych re
cept. Celem artykuu nie jest ani
podanie wartoci Rthra dla kon
kretnych radiatorw, ani nawet

podanie jednoznacznych, precy

zyjnych przepisw na projek
towanie radiatorw o wymaga
nej rezystancji termicznej. Do
kadne obliczenie rezystancji da
nego radiatora (z dokadnoci
5%) jest wprawdzie wykonalne,
ale poniewa w gr wchodzi sze
reg czynnikw, w tym problem
wentylowania obudowy, wyma
gaoby znajomoci wielu dodat
kowych parametrw, a oblicze
nia byyby skomplikowane.
Mona wic przyj, e w wa
runkach amatorskich oblicze
nie dokadnej wartoci Rthra
jest praktycznie niemoliwe.
Podawane w katalogach, obli
czane rnymi sposobami oraz
odczytywane z wykresw warto
ci Rthra radiatorw s z ko

niecznoci przyblione bd do
tycz jakich konkretnych wa
runkw pracy. W skrajnych wa
runkach rezystancja termiczna
takiego radiatora moe by rady
kalnie mniejsza (bardzo dobra
cyrkulacja powietrza lub wenty
lator) lub znaczco wiksza (le
wentylowana obudowa).
Nie znaczy to jednak, e po
dawane lub wyliczone wartoci
s bezwartociowe. Czytelnicy
tego artykuu powinni spojrze
na problem z szerszej perspekty
wy. Pomog w tym nastpujce
pytania. Czy radiator moe mie
rezystancj termiczn wiksz,
ni wyliczona wczeniej Rthra?
Co si stanie, gdy radiator bdzie
za may (zbyt dua warto

Rthra)? A co si stanie, gdy b

dzie za duy (warto Rthra
mniejsza od wyliczonej)?
Oczywicie, gdy rezystancja
Rthra bdzie za dua, wzronie
temperatura zcza (struktury).
Kluczowe znaczenie ma tylko
jeden parametr: temperatura z
cza. Dlaczego? Bo temperatura
zcza decyduje o prawdopodo
biestwie uszkodzenia. Wbrew
potocznym a faszywym wyo
braeniom, wzrost temperatury
powyej magicznej granicy
+150 C nie spowoduje automa
tycznego uszkodzenia elementu
pprzewodnikowego (niektre
diody maj dopuszczaln tempe
ratur zcza +175 C, a nawet
+200 C).
Temperatura
+150 C zostaa wybrana umow
nie. Po prostu ze wzrostem tem
peratury gwatownie ronie
prawdopodobiestwo uszko
dzenia. Ilustruje to rysunek 7,
gdzie na osi pionowej zaznaczo
no w skali logarytmicznej prze
widywany czas pracy ( i odpo
wiadajce temu prawdopodo
biestwo uszkodzenia) w funkcji
temperatury zcza dla jakiego
elementu elektronicznego. Jak
z tego wida, wzrost temperatu

1000h

stanowi izolacj galwaniczn,

jak i zmniejsza rezystancj cie
pln. Cieniutkie przekadki ela
styczne maj podobnie dobre
waciwoci jak cienka warstwa
pasty silikonowej. Grubsze za
pewniaj izolacj galwaniczn,
a rezystancja termiczna jest
mniejsza od tej z posmarowa
nych przekadek mikowych.
Majc powysze dane, mona
obliczy rezystancj radiatora.
Najpierw jednak naley okreli

Rys. 7 Niezawodno w funkcji temperatury

Elektronika dla Wszystkich

Praktyczny Poradnik Elektronika

ry
zcza
mniej
wicej
o 20 C powoduje dwukrotny
wzrost prawdopodobiestwa
uszkodzenia. Tak wic, nie ma
tu jakiej granicy, gwatownego
skoku. Trzeba wic byo przyj
umown temperatur, w ktrej
to prawdopodobiestwo bdzie
akceptowalnie mae. Wybrano
+150 C. Po prostu! Przecitny
czas pracy do uszkodzenia
(MTTF Mean Time To Failure)
wynosi dla elementu, ktrego
dotyczy rysunek 7, ponad 10000
lat (108 godzin), a prawdopodo
biestwo uszkodzenia elementu
w czasie 1000 godzin pracy wy
nosi okoo 0,001%. Wartoci te
mog si wydawa niewiarygo
dnie korzystne, ale trzeba pami
ta, e dotycz pojedynczego

elementu gdy takich elementw

w urzdzeniu jest wicej, praw
dopodobiestwo uszkodzenia te
go urzdzenia radykalnie ronie.
W kadym razie wida, e
zwikszenie temperatury o kilka
czy kilkanacie
stopni ponad kata
l o g o w e
+150 C nie jest a
takie grone. Gdy
by ustalono, e
najwysza tempe
ratura zcza wy
nosi, powiedzmy
+175 C, z wyli
cze wychodziy
by wiksze dopu
szczalne wartoci
Rthra, co oznacza
oby moliwo
stosowania mniejszych radiato
rw, ale za to zauwaalnie zwik
szyoby si prawdopodobiestwo
wanie prawdopodobiestwo,
a nie pewno uszkodzenia. Gdyby
z kolei przyj dopuszczaln grn
temperatur zcza powiedzmy
+100 C, z oblicze wychodziyby
mae wartoci Rthra musieliby
my stosowa wielkie radiatory, ale

Elektronika dla Wszystkich

za to ryzyko uszkodzenia byoby

niemal dziesiciokrotnie mniejsze.
Co z tego wynika? Przekro
czenie temperatury zcza o 5, 10
czy nawet 20 C nie jest katastro
f. Nie trzeba si wic przesadnie
martwi. Jak
si
jeszcze
okae, wyst
puje tu korzy
stne zjawisko
ze wzrostem
temperatury
rezystancja
Rthra maleje
(zwikszone
promienio
wanie i lep
sza konwek
cja), a wic
n i e j a k o
skompensuje cz popenione
go bdu. Nie oznacza to jednak,
e warto oszczdza na radiato
rach. Jak udowadnia rysunek 7,
zastosowanie radiatora o wik
szych wymiarach i praca w ni
szej temperaturze zcza zna
czco poprawi niezawodno
urzdzenia. W praktyce okazuje
si, e podawane w katalogach

i obliczane wartoci Rthra radia

torw wyznaczane s ze znacz
cym zapasem, dlatego mona je
miao wykorzystywa jako zo
ty rodek. W urzdzeniach,
ktre maj by przede wszyst
kim niezawodne, warto stoso
wa potniejsze radiatory.
W sytuacjach, gdzie kluczow
spraw s mae wymiary, mona
da mniejszy radiator, staranniej
obliczajc lub lepiej mierzc je
go parametry.
Generalnie naley trzyma si
zdrowej reguy, e lepiej zasto
sowa radiator wikszy, ni za
may.
A teraz gar informacji o do
stpnych radiatorach i sposobach
obliczania rezystancji Rthra.

37

Praktyczny Poradnik Elektronika

Przykady

[K/W]

W praktyce bardzo czsto w roli

radiatora stosowany jest najzwy
klejszy kawaek blachy aluminio
wej, rzadziej mosinej lub mie
dzianej. Blachy stalowej unika si
z kilku powodw, ale czasem by
wa te stosowana. Rysunek 8 po
zwala szacunkowo okreli rezy
stancj termiczn kwadratowego

Rys. 8 Rezystancja radiatora

chy (wg ITT)

38

blaszanego radiatora umieszczo

nego pionowo.
Przy poziomym umieszczeniu
blachy rezystancja wzrasta o oko
o 30%. W przypadku blachy
miedzianej lub mosinej rezy
stancja termiczna jest mniejsza
o ok. 20%, natomiast w przypad
ku blachy stalowej, o okoo
20...30% gorsza. Wykres z rysun
ku 8 jest oparty na danych firmy
ITT
Intermetall.
Wartoci obliczone
na podstawie rysun
ku 8 mona bez
obaw przyj do
oblicze chodzenie
bdzie dobre, nawet
bdzie zapas. Dane
innej firmy wskazu
j, e w rzeczywi
stych warunkach re
zystancja termiczna
moe by znacznie
mniejsza.
Rysunki 9 i 10
przedstawiaj zale
no rezystancji ter
micznej kwadratowe
go, blaszanego radia
z bla
tora z blachy alumi
niowej o gruboci

3mm (lub miedzianej 2mm) czer

nionej (oksydowanej) i zwykej,
jasnej od powierzchni (dugoci
boku). Nietrudno si zorientowa,
e dane z rysunku 8 s bardziej
pesymistyczne. Rysunki 9 i 10
wskazuj porednio, jak duo za
ley od temperatury radiatora pracy z tranzystorem uda si bez
(mocy traconej) i jak korzystne piecznie straci te 30W. atwo
jest zastosowanie wentylatora.
bowiem
obliczy,
e
Dokadniejsza analiza rysun przy temperaturze otoczenia
kw 9 i 10 przekonuje jednak, e +25 C mocy traconej 30W
w rzeczywistych warunkach nie i
rezystancji
Rthra
zawsze uda si wykorzysta 3,5K/W (3,5C/W) temperatura
zmniejszanie si rezystancji Rth radiatora musiaaby wynosi
ra wynikajce ze wzrostu mocy
Tr = 25 C + (30W * 3,5K/W)
traconej i temperatury. Przyka
= +130C
dowo wedug rysunku 10 kawa
ek najzwyklej
szej blachy alu
miniowej o wy
m i a r a c h
1 0 x 1 0 c m
(100cm2), przy
mocy traconej
rwnej 30W, ma
zaskakujco
ma rezystan
cj termiczn
tylko 3,5K/W.
Nie znaczy to, Rys. 9 Radiatory z blachy czernionej
e przy wsp

Elektronika dla Wszystkich

Praktyczny Poradnik Elektronika

Zakadajc, e rezystancja
Rthja
tranzystora
wynosi
2K/W (obudowa TO220), a dzi
ki zastosowaniu smaru silikono
wego Rthcr = 0,2K/W, temperatu
ra zcza wyniosaby
Tj = Tr + P * (Rthja + Rthcr)
Tj = 130 + 30 (2,0 + 0,2)
= +196 C
Czyli troch za duo, jak na
tranzystor. Poza tym do oblicze
naleaoby przyj wysz ma
ksymaln temperatur otoczenia,
a nie +25 C. Trzeba jednak przy
zna, e w takich warunkach teo
retycznie mogyby pracowa nie
ktre diody majce dopuszczaln

Rys. 11 Rezystancja radiatora

drukowanego

niebagatelna ilo ciepa. Nawet

gdyby konstruktor zastosowa
przewiewn obudow, trzeba si
liczy z tym, e po duszym cza
sie eksploatacji na radiatorze osa
dzi si kurz, ktry na pewno nie
poprawi waci
woci cieplnych.
A kto zarczy, e
przyszy uyt
kownik nie po
stawi urzdzenia
na boku lub nie
przykryje
go
czym, utrudnia
jc przepyw po
wietrza?
Kto
wykluczy wtedy
wzrost tempera
tury o dalsze
Rys. 10 Radiatory z blachy biaej
kilkadziesit,
temperatur
zcza
rwn a nawet 100 stopni?
Z takich istotnych wzgldw
+200 C. W takim skrajnym przy
padku, gdy radiator jest wyyo bezpieczniejsze jest zastosowa
wany do ostatecznoci, trzeba je nie znacznie wikszego radiatora,
szcze wzi pod uwag, e wykre czyli oparcie si na ostronych
sy z rysunkw 9 i 10 dotycz bla danych z rysunku 8.
Wykres dotyczcy blachy mie
chy umieszczonej pionowo
na wolnym powietrzu. Zamkni dzianej sugeruje moliwo za
cie w obudowie niewtpliwie po stosowania w roli radiatora war
gorszy sytuacj, a 30W mocy to stwy miedzi na pytce. Radiatory
takie s stosowane przede wszyst

kim w ukadach z SMD. Rysunek

11 pokazuje, e miedziane pole na
pytce moe mie rezystancj
Rthra rzdu 40...60K/W, co
umoliwi
rozproszenie
do
2...3W mocy strat. Ze wzgldu na
ma grubo warstwy miedzi
sposobem tym nie da si uzyska
wartoci Rthra mniejszych ni
40/K/W. Naley te pamita, e
polakierowanie (maskowanie) ta
kiego drukowanego radiatora
znaczco pogarsza jego parame
try. Powierzchni miedzi mona
natomiast pocynowa.
Zestawienie rysunkw 8...11
nasuwa nieodparty wniosek, e in
formacje z poszczeglnych firm
nie pokrywaj si ze sob.
Zestawienie to niedwuznacznie
wskazuje, e cieniutka warstwa
miedzi na pytce ma lepsze waci
woci ni tej samej wielkoci ka
waek blachy wg rysunku, co
oczywicie nie jest prawd. Po
twierdza si wniosek, e dane z ry
sunku 8 pozwalaj dobra radiator
ze sporym zapasem.
Rysunki 12 i 13 pozwol okre
li rezystancj termiczn radiato
rw wykonanych z ksztatowni
kw aluminiowych produkcji kra
jowej. Dane dotycz radiatorw
biaych. Te same radiatory o po
wierzchni czarnej (oksydowanej)
bd mie rezystancj termiczn
o 30...45% mniejsz. Oczywicie
radiatory powinny by umieszczo
ne tak, by powietrze mogo swo
bodnie przepywa z dou do gry
midzy ebrami radiatora. Radia
tory z ebrami powinny pracowa
tylko w takiej pozycji przy innym

Rys 12.

ustawieniu przepyw powietrza

bdzie bardzo utrudniony i rezy
stancja Rthra znaczco wzronie.
Zamieszczone wykresy po
zwol okreli Rthra jedynie kil
ku profili. W przypadku innych
naley po prostu wybra profile
o zblionych wymiarach, kszta
tach i szacunkowo okreli rezy
stancj posiadanego radiatora po
rwnujc z podobnymi. Pomoc
bd pozostae rysunki rozsiane
po artykule, na ktrych pokazano
kilkanacie typowych radiatorw
dostpnych w handlu. Pod ka
dym rysunkiem podano wymiary
w milimetrach oraz rezystancj
termiczn Rthra w K/W (C/W)
przy okrelonej mocy strat.
Informacje
przedstawione
w artykule cakowicie wystarcz
konstruktorowihobbycie do
oszacowania rezystancji termicz
nej dowolnego radiatora. Wielu
Czytelnikw zechce je praktycz
nie wykorzysta. I to naprawd
wystarczy. A dla leniwych,
ktrym nie chce si wykona opi
sanych wylicze czy rozwaa,
oraz dla zdeklarowanych prakty
kw, ktrzy nie uwierz, jeli nie
dotkn, opracowany zosta nie
skomplikowany przyrzd, po
zwalajcy nie tylko oceni rezy
stancj termiczn radiatora, ale
od razu okreli moc strat, jak
rozproszy dany radiator w rze
czywistych warunkach pracy.
Przyrzd ten zostanie zapre
zentowany
w
jednym
z
najbliszych numerw.

Rys. 13 Radiatory z profilu A4129

Piotr Grecki

Elektronika dla Wszystkich

39