Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
LAO PHI
1
I CNG
c im vi trng lao:
- Hiu kh tuyt i
- S sinh sn chm
- T l t bin khng thuc cao
- Vi sinh vt ni bo : nh hng n thc
bo n nhn (i thc bo)
- Vi sinh k nc v khng acid
2
M. tuberculosis (ngi)
Vi khun lao Mycobacterium tuberculosis M. bovis (b)
in hnh complex M. africanum (Chu Phi)
M.ulcerans
3
nh ngha: Lao nguyn pht l tng hp
cc biu l, lm sng v sinh hc ca mt
c th sau ln tip nhim u tin trc
khun lao.
Dch t hc:
- Lao nguyn pht thng xy ra tr em v
thiu nin. Hin nay ang c xu hng gia
tng ngi ln.
- Ngun ly lao ch yu xut pht trong gia
nh ni trng hc, nh tr, nh t, tri 4
gio dng
Nguyn nhn: do trc khun lao Mycobacterium
Tuberculosis. Ngoi ra c th phn lp c mt
s chng lao khc nh M.bovis, v cc Non TM
Ngun ly:
- Tip xc vi nhng ngi b lao ho khc, c
bit c BK trong m, t l ly lao cao.
- Tr em d b ly lao nhng t khi l ngun ly.
ng ly: ch yu l ng h hp do ht phi
cht tit c cha BK khi khc, ht hi, ni
chuyn. Ngoi ra c th ly qua cc con ng
khc nh tiu ho, da nim 5
Giai on 1 : ( ngy th 1-7 sau nhim)
- Ngy 1: bch cu a nhn trung tnh nut vi
khun lao nhng khng dit c.
- Ngy 2 : i thc bo ph nang tn cng vi sinh
vt qua hin tng thc bo.
- Vi trng c th b git thi im ny lm bnh
ngng tin trin
- Hay vi trng phng thch t i thc bo bt u
giai an 2.
Giai on 2 : ( ngy th 7-21) symbiosis
- i thc bo t mu vo m phi.
- C lao c to thnh.
- Vi khun lao sng st phn chia v pht trin. 6
Giai on 3:
- Pht trin vi trng din tin chm do hat ng min
dch qua trung gian t bo v p ng tng nhy
cm.
- C lao tr thnh sang thng b u chc.
- S phn chia gim trong cht b u do thiu xy :
nhiu c lao tr thnh v trng, calci v x ha, mt
s khc c th cha nhng vi sinh vt sng tim n.
Giai on 4:
- Cht b u ha: iu ny cho php vi sinh vt nhn
va xy bt u phn chia li. p ng min
dch khng hiu qu vi s lng ln vi trng lao.
Hang c to thnh pht tn vi trng lao
7
Cc tin trin sau khi nhim lao c th l:
- Hnh thnh phc hp nguyn thu
- Tn thng v vo khoang mng phi
- Hnh thnh thng tn hang lao
- Ph i hch v cc bin chng ca n
nh chn p, d ph qun.
- Gieo rc BK n cc c quan khc
8
Hi bnh s:
- chng BCG cha ?
- Tm ngun ly lao trong gia nh, ni lm vic, nh tr,
trng hc, tr s nhim lao ngun ly thng t
cha m hoc ngi thn trong gia nh
- Lao nguyn pht thng khng c triu chng lm sng.
Tuy nhin cng c nhng du hiu ca tnh trng nhim
trng.
C th c cc triu chng nhim lao chung:
- Mt mi, chn n, st cn.
- St nh v chiu, thnh thong c st cao
- Kh tp trung t tng, hc hnh km hiu qu
9
- C th c ho khan, khc m, au ngc, kh th
LM SNG
18
CN LM SNG
Tm BK: thng m tnh, nu dng tnh th l ca s
nhim lao.
Tng phn tch t bo mu: thng trong gii hn bnh thng
ngoi tr tc lng mu (VS) v Lymphocytes tng.
Tm s lan to ca BK: tu theo biu hin lm sng ca c
quan tn thng c th lm:
- Soi y mt
- Chc d dch no tu
- Chp X-qung xng khp
- Khm tit niu sinh dc
- Khm hch ngoi vi
Soi ph qun
19
Mt s XN lin quan n vn iu tr lao: ng huyt,
AST/ALT, Bun- Creatinine,
CHN ON LAO NGUYN PHT
20
DIN TIN
21
LAO TH PHT
Lao th pht:
- L giai on hai ca bnh lao, xy ra khi c s mt
cn bng gia kh nng gy bnh ca trc khun lao
v sc khng ca c th.
- a s cc trng hp lao phi ngi ln l do trc
khun lao t tn thng s nhim cn tn ti v ti
trin
Lm sng:
- Hi bnh s
- Ging lao nguyn pht, lao th pht c th khng
triu chng ch pht hin qua chp X quang phi
nh k hay tm sat bnh. 22
LAO TH PHT
Din tin ca mt lao ti nhim ni sinh:
Mt nt lao nguyn thu di dng tim n cng t
ho mm thun li cho s sinh sn ca vi khun lao.
- B u ho mm v t thot ra ngoi hnh thnh mt
hang.
- Hang thng thng vi bn ngoi bng mt ph qun
dn gip vi khun lao sinh sn nhanh chng v ly lan
ra ngoi.
- Vim xung quanh lao khng c trng chng t c s
hot ng ca lao. C th c nhng sang thng c
trng hay khng c trng ph qun v mch mu
cnh lao.
- Nhng sang thng ny ko di nu bnh lao tn ti v 23
s tr thnh di chng khi lnh bnh lao.
LAO TH PHT
Cc triu chng lm sng :
- Ho: triu chng thng dng nht l ho. Ho kch thch v
lin tc, ban u c th ho khan khi bnh tin trin v
hin tng b u ha xy ra to hang trong nhu m
phi, bnh nhn c th ho c m.
- Ho ra mu : khi sang thng lao xm ln lm v mch
mu gy ho ra mu, t khi bnh lao gy t vong do ho ra
mu lng nhiu. C 4 mc ho ra mu : nh (ho khc
m vng mu n di 50ml mu trong 24 gi), va
(ho ra mu t 50-200 ml trong 24 gi), nng ( ho ra mu
trn 200 ml trong 24 gi), rt nng hay ho ra mu st
nh ( trn 1000 ml mu trong 24 gi).
- Mt mi : khi pht dn dn cho n sau vi tun bnh
nhn hu nh ch mun ngh ngi khng hat ng.
24
LAO TH PHT
- St : thng nh, him khi cao trn 40C , khuynh
hng thp vo bui sng v cao vo bui chiu.
- Mt cn : dn dn nhng nu khng iu tr s suy sp
nhanh trong vng vi thng. Bnh nhn c th mt
50% trng lng c th hay hn.
- m hi nhiu : c th tip tc vi thng sau khi bt
u iu tr.
- Kh th : thng giai on nng khi hn 20% nhu m
phi b hy hai. Trong nhng bnh nhn c bnh phi
trc nh bnh phi mn tnh triu chng kh th
c th xut hin sm hn.
- au ngc m h c th do tn thng nm b mt phi. 25
LAO TH PHT
Khm :
- Du hiu chung : mt cn, xanh xao do thiu mu v
st. Ngn tay di trng c th c khi bnh lu v nng.
- Du chng h hp : lc u c th nghe phi khng c
g bt thng. C th nghe c vi ran n khi ht su.
Ran ph qun hay ting thi ng c th nghe c.
- Cn thit chn an sm trong vng 4 tun nu lu
bnh tin trin nhanh v hy hai nhu m phi nhiu.
- Theo mt nghin cu tn sut cc triu chng thng
gp nh sau : ho (78%), st cn (74%), mt (68%), st
(60%). m hi (55%), ho ra mu (33%).
26
CN LM SNG
Xt nghim vi trng lao :
Dng tnh 3+
>10 AFB / 1 vi trng
(soi t nht 20 vi
trng)
28
Quy nh ghi kt qu xt nghim AFB nhum
hunh quang
S lng AFB
quan st bng vt Kt qu Kt qu
knh 20 X
32
CN LM SNG
- Chn an sinh hc phn t khc :
+ Xc nh kiu gien (Genotyping) nh IS6110 RFLP ( Restriction
Fragment Length Polymorphism), VNTR-MIRU (variable-
number tandem-repeat - Mycobacterium Intespersed Repetitive
Units), Spoligotyping.
+ Test Khng sinh nh Mutiplex PCR, Genotype MTBDRplus
(HAIN test) gip chn an sm lao khng thuc v iu tr lao.
- Xpert MTB/RIF : l mt test phn t t ng xc nh lao v
khng RiF. Test c kh nng xc nh 98,2% bnh nhn lao phi
m soi trc tip dng tnh v 72,5% bnh nhn lao phi m
m. c hiu ca test ny l 99,2%. So vi test khng sinh ,
test ny c kh nng pht hin 97,6% bnh nhn lao khng RiF
v 98,1% vi trng nhy cm RiF.
- TST (Tuberculin skin test)
- Interferon- 33
CN LM SNG
X quang phi thng :
- Cc hnh nh thng gp trong lao : tn thng nt, thm nhim,
bng m, hang, bng m ca u lao, ng m...
- C th gp cc hnh nh khc km theo lao phi nh trn dch
mng phi, trn kh mng phi, vi ha, hch trung tht...
Soi ph qun :
- Trong nhng trng hp chn an kh hay cn chn on phn
bit vi cc bnh khc.
- Soi ph qun qua c th ht dch ph qun hay sinh thit tn
thng gi gii phu bnh. 34
HYK PHM NGC THCH
35
HYK PHM NGC THCH
36
HYK PHM NGC THCH
37
HYK PHM NGC THCH
38
HYK PHM NGC THCH
39
HYK PHM NGC THCH
40
HYK PHM NGC THCH
41
Tn thng ng c to hang
- Xt nghim HIV
CHN ON
Theo kt qu soi m trc tip :
1. Lao phi AFB(+): C t nht 1 mu m hoc dch ph
qun, dch d dy c kt qu soi trc tip AFB(+) ti cc
phng xt nghim c kim chun bi Chng trnh chng
lao Quc gia.
2. Lao phi AFB(-): Khi c t nht 2 mu m AFB(-), ngi
bnh cn c thc hin quy trnh chn on lao phi AFB(-
).
Ngi bnh c chn on lao phi AFB(-) cn tho mn 1 trong 2 iu
kin sau:
- C bng chng vi khun lao trong m, dch ph qun, dch d dy bng
phng php nui cy hoc cc k thut mi nh Xpert MTB/RIF.
- c thy thuc chuyn khoa chn on v ch nh mt phc iu tr
lao y da trn (1) lm sng, (2) bt thng nghi lao trn Xquang
56
phi v (3) thm 1 trong 2 tiu chun sau: HIV(+) hoc khng p ng
vi iu tr khng sinh ph rng.
CHN ON LAO KHNG THUC
Cc i tng nguy c mc lao khng thuc:
-Ngi bnh lao tht bi iu tr phc II.
-Ngi nghi lao hoc ngi bnh lao mi c tip xc vi ngi bnh lao
khng thuc.
-Ngi bnh lao tht bi iu tr phc I.
-Cc trng hp khc: bao gm ngi nghi lao hoc ngi bnh lao c
tin s dng thuc lao trn 1 thng, ngi nghi lao hoc ngi bnh lao
c tin s iu tr lao y t t nhng khng r kt qu iu tr.
-Ngi bnh lao mi (HIV m tnh hoc khng r). 57
Lm sng:
- Ngi bnh khi ang iu tr lao nhng cc triu chng st, ho, khc m
khng thuyn gim hoc thuyn gim mt thi gian ri li xut hin tr li
vi cc triu chng tng ln, ngi bnh tip tc st cn.
- Tuy nhin bnh lao khng thuc c th c chn on ngi cha bao gi
mc lao v triu chng lm sng ca lao a khng c th khng khc bit so
vi bnh lao thng thng.
- Ho ra mu
69