Você está na página 1de 2

Imprimir | Regresaralanota

Elpas | Domingo,29deagostode2004

OPINION
SORPRENDENTESREVELACIONESDEUNSOCIOLOGOFRANCES

Sinofuramosignorantesseramos
liberales
PorJosPabloFeinmann
RaymondBoudon(exhibiendounesprituaperturista,una
comprensinhondadelasrazonesdequienesnopiensancomol)
hadeclaradoquequienesnohacenestolohacenporsimple,mera
ignorancia.Sehadespachadoconunafrasequeseraarduodefinir
comootracosaque,cuantomenos,contundente:Slopor
ignoranciasepuedeserhostilalliberalismo.Osea,ustednopiensa
comoyopiensoporquenoconoceloqueyopiensosiloconociera,
pensaracomoyo.Ustednoesliberalporqueignoraporcompleto
queselliberalismo,doctrinaocredoocienciaocosmovisindela
realidadtanefectiva,irrefutable,queconocerlaesaceptarla.
Boudon(quesehacaracterizadopordiferenciarsedePierreBordieu,
que,escierto,noeraliberal,algoquenoslonolecerrlaspuertas
delsaberylohundienlaignorancia,sinoquelepermitiescribir
notableslibrosentrelosquesecuentaunosobrelaontologapoltica
deMartinHeideggerque,sospecho,jamshabralogradogarabatear
Boudon)sedispone,acasogenerosamente,paraarrancarnosdelas
garrasdelError,aentregarnosunaexplicacindelliberalismo.Por
curiosoqueparezcatodocuantodiceyaloconocamos.Porcurioso
queparezcatodocuantodicelohabayadicho,mejorquel,nadamenosqueKarlMarx,aquienBoudon
dispensaescasassimpatasycuyopensamientosededicaasimplificaranivelesasombrosos:Marxnohabra
pasadodeentenderlahistoriacomoluchadeclases,simplificndolademodoatrozeinsalvable.Nosera
adecuadodecirleaBoudonqueleshostilaMarxporignorancia,dadoqueseraaceptarsuesquema
autoritariodepensamiento,peroeslegtimodecirleque,deMarx,loignoratodoo,almenos,sehaconstruido
unmarxismoasumedida,elexactomarxismoquelepermitedespreciarlo.Msan:Boudon,podramos
decirle,sielmarxismofueraesoqueUd.dice,nosotrostambinleseramoshostil.Sinembargo,elmarxismo
(o,cuantomenos,elseorMarx)estancomplejoquesepermitesabermsdelliberalismoqueustedy
explicarlomejor.
Cuestionesideolgicas
Enquestamos?Estamosdiscutiendoideas.Detrsdelasideasvienetodo.Olasideasacompaantodo
cuantosucede.Loshombresvivenymuerenporideas.Noexageremos:noporideales.Porideas,quetalvez
puedantransformarseenideales,peronosetratadetrascendentalizartantolascosas.Hablemos,
sencillamente,deideas.Boudondisparaagresivamenteuna:sloporignoranciasepuedenoserliberal.Si
alguiendicealgoassecondenaosedestinaadecirqueselliberalismo.Boudon(quetieneunosobstinados
setentaaos:obstinadossignificaaququesiguediciendo,sinmayoresvariantes,loquesiempredijo,actitud
queacasomerezcaelmritodelacoherenciapero,irrefutablemente,eldesmritodeltedio)dicequeel
liberalismosurgeamediadosdelsigloXIX(enrigor,antes)yfueunmovimientoqueseopusoalbloqueo
continentaldelascornlaws,queeranleyesque,enInglaterra,establecanunpreciomnimoparalas
importacionesdetrigo,conlaideadeprotegerlaindustriacerealerabritnica.(LaNacin,agosto/04.)Craseo
no,sabamosestocasidesdeniosy,noobstante,noabrazamoselliberalismo.
Veamoslacuestindemscerca:lascornlaws(leyesdecereales)implicabanunaproteccinparalos
agricultoresbritnicos,msligadosalaaristocraciaquealapujanteburguesaindustrial.Laburguesa,que
necesitaalimentarasuproletariadourbano,necesitapanbarato.Porqucomprrseloalosterratenientes?
Porqunoimportarlodelascolonias?Delascoloniastrigueras.S,deesalejanarepblicadelSurqueacaba
deganarsuIndependencia,sucesoquenuestrosbarcoscelebraronacaonazosenelestuariodeeseancho
RodelaPlata.Demodoquelaburguesaseanotaungrantriunfo.Agredealosterratenientes.Lellamaley
delhambrealasleyescerealeras.Nadadeproteccionismo.Seamosliberales.Abracemosellibrecambio.
Traigamostrigobaratodelascolonias.Tendremospanbaratoparanuestrosobreros.Albajarelcostodelpan
bajaremoselcostodelsalario,que,comotodossaben,eselcostodeloquesalemanteneraunobrero.Sialgo
tanesencialparaesamanutencin,comoelmismsimopan,nossalemsbarato,msgananciatendremos.
Asnaceelliberalismo!Vea,Boudon,esoestabaenDavidRicardo.Yaqu,enlaArgentina,loexplic
formidablementeuneconomistadenombreRicardoM.Ortiz,quien,peseanoignorarnadadeeso,nosehizo
liberal.Cosasquepasan.
Ortizdesarrolllateoradelafranjafrtil.DavidRicardoensusPrincipiosdeEconomaytributacinhaba,
sensatamente,dicho:Aadiendoanuestraislaunafranjafrtilpodremostraerdeellalasmateriasprimarias
paraelaborarelpandenuestrosobreros.Nossaldrmsbaratoqueelcostoquenosimponennuestros
terratenientes,aristcratasdestinadosadesapareceranteelimpulsodelaburguesaindustrial.Ytambindel
proletariado,queseleune.Y,veaMonsieurBoudon,hastaKarlMarxaceptalaidea.Losobrerosingleseshan
hechosentiraloslibrecambistasquenosedejanseducirporsusilusionesymentira.Ysi,apesardeeso,se
hanprestadoaaliarseaellosencontradelosterratenientesfue,simplemente,paraacabarconlosltimos
restosdelfeudalismoynotenerfrenteasmsqueaunsoloenemigo.SetratadelexcepcionalDiscurso
sobreelproblemadellibrecambioqueMarxpronunciaenBruselasel9deenerode1848.Loconocausted,
MonsieurBoudon?Nolodude:PierreBordieu,s.Bien,lonotabledelacuestinesqueMarx,conociendotan
bienlasleyesdellibrecambio,siguisiendomarxistaynosehizoliberal.Nohaycaso:haygentequeni
sabiendo,aprende.
Ensuma,sielliberalismo,segnM.Boudon,naceconladerogacindelascornlaws,entoncesescasiuna
creacintanargentinacomoeldulcedelecheoelcolectivo,pormencionarslounpardenuestrasgrandezas
histricas.Ahora,inesperadamente,graciasaBoudonaadimoselliberalismo.Qudecir?Cmoelmundo
nospidemodestia?Venimossbitamenteadescubrirquehicimosposibleelliberalismo.Eracierto:Dioses
argentino.PorqueDios,qududacabe,esliberal.Ylatierradeltrigogeneroso,elpasqueposibilitaniquilar
lascornlawsfuelaArgentinadelaabundanciafcil.Ynuestraoligarqualevendicerealesabajoprecioalos
industrialesbritnicos,quienes,paraello,derribaronlasleyesproteccionistasyabrieronlaspuertasdel
liberalismoparaqueentrarantriunfalmenteporellaslosganadosylasmiesesquecantLugones.Algosali
mal.Paranosotros,digo.Losinglesessededicaronalaindustria.Alimentaronasuproletariadoyfabricaron
mquinasymquinasherramientas.Yciertoda,afinesdeladcadadel20delsiglodem,lostrminosde
intercambioaniquilaronelvalordelasmiesesylatierrafrtil,loscamposgenerososdelpasdelaabundancia
fcilnosirvieronparamucho.Ynosotros,queinventamoselliberalismo,fuimossusvctimas.
Porqu?Porquenosdejamosenvolverporelcarcterhipcritacomnatodoslossermonesliberales(Marx,
ob.cit.).Porquenofuimosproteccionistas,loquenoshabrapermitidoserindustrialesynohundirnosnobien
sehundieronlosvaloresdelasindustriasprimarias,ligadasalatierra,alpasado,alfeudalismo.YMarxlohaba
dicho:Elsistemaproteccionistaeselmedioparacrearenunpueblolagranindustria(...)Poresovemosque
enaquellospasesenquelaburguesacomienzaaimponersecomoclase,enAlemania,porejemplo,hace
grandesesfuerzosporimplantararancelesprotectores.PeroenAlemaniaestabaBismarck,yaqunuestra
ociosa,dispendiosaoligarquaganaderaynuestratimorataburguesaimportadora.As,niconDios.
TresfuncionesdelEstadoliberal
VeamoselltimoesfuerzodidcticodeBoudon.Sedisponeahablarnosdeuntextoalquellamaacasocon
algunadesmesuraeterno.AdamSmithdeca(dicel)queelEstadotienequeocuparsedelaseguridad
primerodelaJusticiadespusy,entercerlugar,delainiciativaprivadacuandostanohaceloquedebe.Se
tratadeunainterpretacindeSmith,queeramejorpersonaqueBoudonytodoslosliberalesqueandanpor
ah.Veamos:sielEstadoseocupadelaseguridadprimeroydelaJusticiadespus,tendramosquela
seguridadseinstauraalmargendelaJusticia.Seguimos,losargentinos,ocupandolavanguardiadelliberalismo
alaBoudon.Porqueaqu,enestadulcetierra,sepideeso:seguridadsinJusticia.Seguridadantetodo.Yhasta
lagenteseapasionatantoporestapeticinquesiguealprimerinesperadoyhastaextravagantepersonajeque
apareceyhastaenciendevelitasmsticasparaseguirlo.
Pero,MonsieurBoudon.Ustednoconoceelpensamientodelosmaestrosdelliberalismo.AdamSmithnoera
uncaverncola,noseparabalaseguridaddelaJusticia.LaseguridaderapartedelaJusticia.YhastaHobbes
eraclaroenesto.Y,porltimo,AdamSmithsabsolutamentesconsiderabatareadelEstadoderivarlos
desbordesdelainiciativaprivadahaciaelintersgeneral.Deaququeustedes,quedicenconocerloylo
conocen,peroloolvidanparadesarrollarnegocioscuyasgananciasslopuedenserfabulosaspormediodela
oligopolizacindelaeconoma,loolviden,lotraicionen.Ustedes,losliberalesdehoy,aquienesnosotros,
acasoparadiferenciarlosdebuenaspersonascomoAdamSmith,llamamos(neo)liberales,nosonhostilesal
liberalismo(Smithdetestabalaconcentracinmonoplica)porignoranciasinoporesaindigna,compulsiva
codiciaqueeshoyelrasgoidentitarioqueminuciosamentelosdibuja.

20002016www.pagina12.com.ar | RepblicaArgentina | TodoslosDerechosReservados

SitiodesarrolladoconsoftwarelibreGNU/Linux.

Você também pode gostar