Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
#141
04/04/2014
Ngun: Ronald H. Spector (2013). Phat Diem: Nationalism, Religion, and Identity
in the FrancoViet Minh War, Journal of Cold War Studies, Vol. 15, No. 3,
pp. 3446.
Trong cun sch Ngi M trm lng ca Graham Greene, c l l cun tiu thuyt
ting Anh v Vit Nam c c nhiu nht, nh bo Anh Thomas Fowler n mt
chin trng gia Php v Vit Minh th trn Pht Dim ti ra pha nam ng
bng chu th sng Hng cch H Ni 120 dm v pha ng nam. ng miu t
khu vc nh sau:
Ti bit r v Pht Dim trong nhng ngy trc cuc tn cng con
ng hp di c nhng qun hng bng g, c khong 100 thc li c mt
knh o, mt nh th v mt cy cu. Ban m th trn ch c thp sng
bng nn hay nhng ngn n du nh ... v d ngy hay m th ng ph
cng lun ng c v n . Trong cch thc trung c k l ca n, di ci
bng v s bo v ca Gim mc vng quyn (Prince Bishop, tc mt chc v
va cai qun v mt chnh quyn, va l gim mc cai qun gio x - NH), n
tng l th trn giu sc sng nht nc v gi y l ni cht chc nht. Gch
vn v thy tinh v v mi va v sn chy v con ng di trng rng di
ngt tm mt.1
1
Graham Greene, The Quiet American (New York: Penguin, 2004), pp. 38-39.
D n Nghiencuuquocte.net 1
Bin dch: Phm Trang Nhung | Hiu nh: L Hng Hip
cui thng 5 n gia thng 6, khi lc lng Vit Minh, ht v kh v b tch khi
cc tuyn ng tip t, buc phi rt lui. Tuy nhin, bng cch cm chn lc
lng phng th ngi Php v qun tip vin ca h bn th trn trng tm ny,
cc n v tn cng ca Vit Minh to iu kin cho cc n v Vit Minh khc
xm nhp vo nhng phn khc ca vng ng bng, chim gi cc v thu hoch
la, v tuyn thm qun.2
2
Yves Gras, Historie de la Guerre dIndochine (Paris: Plon, 1979), pp. 226-228; v Edgar Obalance,
The Indo-China War, 1945-1954 (London: Faber and Faber, 1964), pp. 136-139.
3
John Lewis Gaddis, The Long Peace: Inquiries into the History of the Cold War (New York: Oxford
University Press, 1987).
4
Major I. S. Gibb, A Walk in the Forrests, unpub. Ms., p. 129, trong Imperial War Museum.
D n Nghiencuuquocte.net 2
Bin dch: Phm Trang Nhung | Hiu nh: L Hng Hip
2.000.000 ngi Triu Tin, v khong 400.000 ngi ng Dng. Hng chc
nghn ngi khc cht trong cc cuc chin Malaysia, Indonesia, v Philippines
cng lc .
5
Frederick Cooper, The Dialects of Decolonization: Nationalism and Labor Movements in Post-war
French Africa, trong Frederick Cooper v Ann Laura Stoler, eds., Tensions of Empire: Colonial
Cultures in a Bourgeois World (Berkeley: University of California Press, 1977). p. 436.
6
bit ba tc phm gn y cng c chung quan im ny, xem Stein Tonnesson, National
Division in Indochinas Decolonization, trong Prasenjit Duara, ed., Decolonization: Perspectives from
Now and Then (New York: Routledge, 2004), pp. 253-277; Shawn McHale, Understanding the
Fanatic Mind: The Viet Minh and Race Hatred in the First Indochina War, Journal of Vietnam
Studies, Vol. 4, No. 3 (Fall 2009), pp. 98-138; v Heonik Kwan, The Other Cold War (New York:
Columbia University Press, 2010).
D n Nghiencuuquocte.net 3
Bin dch: Phm Trang Nhung | Hiu nh: L Hng Hip
7
Kwan, The Other Cold War, p.18.
8
Peter Hansen nhn nh, lnh o tn gio nhiu gio x Cng gio min Bc i khi chp nhn
nhng kha cnh ca chnh tr thn quyn ton din. Xem Peter Hansen, Bac Di Cu: Catholic
Refugees from the North of Vietnam and Their Role in the Southern Republic, 1954-1959, Journal
of Vietnam Studies, Vol. 4, No. 3 (Fall 2009), p. 178.
9
Lucien Bodard, The Quicksand War (Boston: Little Brown, 1967), p. 211.
10
Eric Gibbs, Battle of Indo-Chian: Arms and the Bishop, Time, 8/01/1951.
D n Nghiencuuquocte.net 4
Bin dch: Phm Trang Nhung | Hiu nh: L Hng Hip
11
Charles Keith, Annam uplifted: The First Vietnamese Catholic Bishops and the Birth of a National
Church, Journal of Vietnam Studies, Vol. 3, No. 2 (Summer 2008), pp. 143-145.
12
Gibbs, Battle of Indo-China.
13
Nh trn
14
Tam (Vu Van Cuong), Vietnams War, 1940-1975: The Causes of French and American Failures in
Vietnam (Lawrenceville, VA: Brunswick Publishing, 1983), p.112. ng Cng l th k v tr l hnh
chnh cho gim mc T.
15
Bodard, The Quicksand War, pp. 211-212.
D n Nghiencuuquocte.net 5
Bin dch: Phm Trang Nhung | Hiu nh: L Hng Hip
16
Tam, Vietnams War, p. 115.
17
Trch trong Keith Annam Uplifted, p.159.
18
Nh trn, p.159.
19
Nh trn, p. 128.
20
General Marcel Carpentier to Ministre de la France Outre-Mer, 29/10/1949, Chteau de Vincennes,
Paris, in Service Historique de lArme de Terre (SHAT), 10H170, Dossier 1: Bodard, The Quicksand
War, p.212; v Tam, Vietnams War, p. 118.
21
Keith, Annam Uplifted, p. 159; Pham Van Bong, Ngn la khng chin (Bo v ng bo v
chng li k th), trong Tp k khng chin chng thc dn Php xm lc (Flames of the
resistance war: Memoirs of the anti-French resistance war) (Hanoi: Party History Studies, 1978), pp.
113-116; and Tam, Vietnams War, p. 132.
D n Nghiencuuquocte.net 6
Bin dch: Phm Trang Nhung | Hiu nh: L Hng Hip
S bng n chin tranh ton din gia ngi Php v Vit Minh vo thng
12 nm 1946 mang li thm nhiu vn cho Pht Dim. My bay Php xut
hin trn bu tri Pht Dim v nh bom ch trung tm v ni ca gim mc,
gy ra nhiu thng vong. Gim mc T cng khai ln n hnh vi tn bo v nhn
tnh ny v nhc li chnh sch trung lp ca ng i vi ngi Php v Vit Minh
v ku gi h tn trng nn t tr ca Pht Dim. Nhng H Ni nhng ngi
i din ca gim mc li bt u m phn b mt vi cc nhn vin tnh bo
ngi Php.23
22
Tam, Vietnams War, p. 132.
23
Nh trn, pp.129, 131.
24
Nh trn, pp. 132-133
D n Nghiencuuquocte.net 7
Bin dch: Phm Trang Nhung | Hiu nh: L Hng Hip
cng c hng th vi vic coi Pht Dim l ng minh kh d trong chin lc bnh
nh ha khu vc ng bng sng Hng. Tng Marcel Carpentier, tng t lnh
khu vc ng Dng, nghi vn liu Vit Minh c mun tip tc tn trng s trung
lp v chnh tr ca gio phn hay khng v gi rng mt hnh ng cui cng
ca chng ta s khng ch nhm gii phng chng li cng sn m cn v li ch v
mt vt cht v tinh thn ca ngi dn.25
Trong nhng lng do Vit Minh kim sot xung quanh Pht Dim, ng
Cng sn t chc cc cuc biu tnh chng li ch Bo i. Mai Phng, mt
thiu nin n t mt lng nh gn Pht Dim tham gia vo mt cuc mt-tinh
khng l ti mt khu ch ngoi tri ln. Mt ci bc ln c mt bc hnh H Ch
Minh khng l vi l c lm nn. Pha trn mt ng rm cao ngt gn bc l
mt hnh nm bng rm ln. Sau khi ht quc ca v nghe nhng bi pht biu ny
la ngt qung bi nhng cu nh:
o k phn bi!
o Bo i!
o k phn bi!
25
Carpentier to Ministre de la Defense National et Ministre de la France Outre-mer, 10 October,
1949, in SHAT, 10H170, Dossier 1.
26
Mai Phuong, Behind the Bamboo Hedges (Los Angeles: Nguoi Dau 1996), pp. 68-69.
27
Tam, Vietnams War, pp. 134-135.
D n Nghiencuuquocte.net 8
Bin dch: Phm Trang Nhung | Hiu nh: L Hng Hip
28
Nh trn.
29
Bodard, The Quicksand War, p. 211.
30
Pham Van Bong, Ngn la khng chin, p. 113.
31
Bulletin de Renseignements: Directive du gouvernement Viet Minh au sujet de la Politique
Catholique pres de loffensif Phat Diem, n.d. (1949), in SHAT, 10H170, Dossier 3.
D n Nghiencuuquocte.net 9
Bin dch: Phm Trang Nhung | Hiu nh: L Hng Hip
32
Bodard, The Quicksand War, p. 215.
33
Nh trn, p.215; v Gras, Guerre de lIndochine, pp. 135-136.
34
Chen Jian, Maos China and the Cold War (Chapel Hill: University of North Carolina Press, 2001).
35
Nh trn, p.122.
36
Nhm Bin son Lch s v Nhm c vn qun s Trung Quc, Zhongguo junshi guwentuan yue
kangfa douzheng shishi (Gii thch thc tin v s tham gia ca cc c vn qun s Trung Quc
D n Nghiencuuquocte.net 10
Bin dch: Phm Trang Nhung | Hiu nh: L Hng Hip
trong vic h tr Vit Nam khng Php) (Beijing: Peoples Liberation Army Press, 1996), ch. 2, p. 44;
v Memorandum, Army Supply to Viet Minh, Incl. to JCS 1992/22, 11 September 1950, trong
National Archives and Records Administration (NARA), college Park, MD, Record Group (RG) 319, G-
3 091 File. S liu ca M v Trung Quc khc nhau nhng khng nhiu.
37
Bodard, The Quicksand War, p. 245.
38
Chen, Maos China, pp. 123-124.
39
Nhm Bin son Lch s, Zhoungguo junshi, p. 33.
40
OBalance, The Indochina War, p. 118.
41
Minister at Saigon (Heath) to State, 17 October 1950, in NARA, RG 59, Subject Numeric Files,
POL. 27-14, Box 163.
D n Nghiencuuquocte.net 11
Bin dch: Phm Trang Nhung | Hiu nh: L Hng Hip
42
L gii gn y nht v ton din nht v nhng quyt nh ny l ca Mark Atwood Lawrence,
Assuming the Burden: Europe and the American Commitment to War in Vietnam (Berkeley:
University of California Press, 2005).
43
V chi tit ca chng trnh h tr v qun s, xem Ronald Spector, Advice and Support: The
Early Years of the US Army in Vietnam (New York: Free Press 1985), chs. 6-7.
D n Nghiencuuquocte.net 12
Bin dch: Phm Trang Nhung | Hiu nh: L Hng Hip
Vi ngi Php, hai ngy giao tranh lm tiu tan o tng v gii
lnh o phong kin v tnh trung lp ca gim mc. Cc tin n Cng gio v
vn trc khi Vit Minh tn cng, v ch c s can thip nhanh chng ca lc lng
thc Php mi ngn chn s sp ca tin tuyn pha ty ca Pht Dim.47 De
Lattre li cho gim mc v tin tnh bo khng chnh xc gp phn to nn s
thiu chun b ca ngi Php, v nghim trng hn, l ci cht ca con trai v
tng trong cuc giao tranh c lit.48
44
Gras, Guerre de lIndochine, pp. 227-229; v OBalance, Indochina War, pp. 136-137.
45
Brit. Legation Saigon (M.G.L. Joy) to Foreign Office (J.D. Murray), 12 January 1952, in the
National Archives of the United Kingsom, FO371/1010/78.
46
Nh trn; Report by Cyril Whitworth, 3 January 1952.
47
Gras, Guerre de lIndochine, p. 231.
48
Nh trn; v Bodard, The Quicksand War, p. 214.
D n Nghiencuuquocte.net 13
Bin dch: Phm Trang Nhung | Hiu nh: L Hng Hip
huy trc tip ca ngi Php. Quan chc thc dn Php cng s m nhim mt
vi chc nng qun l dn s ca gio khu.49
Kinh nghim ca Pht Dim soi sng bn cht ca cuc Chin tranh ca
Php ng Dng v v chin tranh chng ni dy v ni chin ni chung. Nh
Lin-Hng Nguyn nhn nh, cc cuc chin tranh Vit Nam, thng c t duy
vi cc khi nim trng-en lc lng thc dn i u vi nhng ngi ni dy,
cng sn i u chng cng, min Bc i u min Nam c th c hiu r
hn theo mt gc nhn a mu. Trong trng hp s can thip gn y ca M vo
Afghanistan v Iraq, ngi ta tn nhiu giy mc bn v s cn thit ca
cc ng minh ng tin cy chng ni dy thnh cng. Trng hp ca Pht
Dim ch ra rng vic tm kim cc ng minh ng tin cy lun lun l mt qu
trnh hai chiu. Quan trng hn, n minh ha cuc tm kim ny m m v phc
tp ra sao v s trng pht i vi nhng la chn sai lm v khng may mn c
th ln n th no.
Mc ch
Nghiencuuquocte.net l mt d n phi chnh tr, phi li nhun nhm mc ch pht trin ngun hc
liu chuyn ngnh nghin cu quc t bng ting Vit v thc y vic hc tp, nghin cu cc vn
quc t ti Vit Nam.
L do ra i
49
Gras, Guerre de lIndochine, pp. 231 132.
50
Tam, Vietnams War, p. 282.
51
Nh trn.
D n Nghiencuuquocte.net 14
Bin dch: Phm Trang Nhung | Hiu nh: L Hng Hip
Trong khi s ngi hc tp v nghin cu v cc vn quc t Vit Nam ngy cng gia tng th
vic tip cn cc ti liu mang tnh hc thut ca th gii v lnh vc ny cn rt hn ch v hai l
do: Th nht, cc ti liu ny thng phi tr ph mi tip cn c, trong khi cc trng i hc v
vin nghin cu ca Vit Nam hu nh khng c chi ph trang tri. Th hai, cc ti liu ny ch yu
c xut bn bng ting Anh, khin nhiu sinh vin, nh nghin cu, v c bit l qung i c
gi quan tm n cc vn quc t ni chung, gp kh khn trong vic tip thu, lnh
hi. Nghiencuuquocte.net ra i vi hi vng s gp phn khc phc c cc vn trn.
Hot ng chnh
Hot ng chnh ca Nghiencuuquocte.net l bin dch sang ting Vit v xut bn trn website ca
mnh cc ngun ti liu mang tnh hc thun bng ting Anh v lnh vc quan h quc t, bao gm
chnh tr quc t, kinh t quc t, v lut php quc t.
Cc ti liu ny ch yu l cc bi bo trn cc tp san quc t, cc chng sch, hoc cc ti liu
tng ng, c xut bn bi cc nh xut bn, cc trng i hc v vin nghin cu c uy tn
trn th gii.
Trang ch d n: http://nghiencuuquocte.net/
Thng tin thm v D n: http://nghiencuuquocte.net/about/
Danh mc cc bi xut bn: http://nghiencuuquocte.net/muc-luc/
Theo di D n trn Facebook: https://www.facebook.com/DAnghiencuuquocte
D n Nghiencuuquocte.net 15