PHN TCH 22 QUY TC K CHUYN CA PIXAR

(M khng thc s l ca Pixar)

Bi Stephan Vladimir Bugaj

www.bugaj.com

Twitter: @stephanbugaj

2013 Stephan Vladimir Bugaj

Cun sch in t min ph ny khng phi l mt sn phm ca hng Pixar, Pixar studio hay
cng ty m ca hng.

Dch: V M Vn vanmvo77@gmail.com
(nu bn cn dch Anh - Vit/ Vit - Anh th lin h Vn nh)
Kim tra & xut bn: Truong Cg Artist www.facebook.com/truongcgartist/
Gii thiu.

Nm 2011 mt ng nghip c ca ti Pixar, Emma Coats, tweet hng lot cc cch k

chuyn m sau c bin son thnh mt danh sch v lu hnh di tn gi 22 quy tc
k chuyn ca Pixar.

C nu r trn blog ca mnh rng cc bi Tweets ny l "mt s kt hp ca nhng iu

hc c t cc o din v cc ng nghip ti Pixar, t vic nghe cc tc gi v o din
trao i vi nhau v ngh ca h, v qua cc th nghim v chnh cc li sai trong qu trnh
lm phim ca ring ti."

Tt c chng ti u hc hi ln nhau ti Pixar, v chnh l ngi trng dy lm phim" tuyt

vi nht m bn c th c. Mi ngi cng t u khng ngng phn u mi ngy hc
hi thm nhng iu mi, v h lun tm cch vt gii hn ca h ngay c trong cc lnh vc
v cng chuyn mn ca mnh. Vic chng ti chia s tng vi nhau u c khuyn
khch, v chnh v tinh thn m 22 ci Tweets v cc quy tc k chuyn c ng ln.

Tuy nhin, mt s ngi xem danh sch ny l cng thc lm vic ca Pixar v nhn n nh
mt b quy tc cng nhc v ngn nht m bo rng khi bn theo st tng bc mt th
bn s k ra mt cu chuyn tht ng cch." Th nhng khng phi l tinh thn ban u
ca bn danh sch ny, nhng g c chia s ch gip chng ta suy ngh xem nn m u
mt on i thoi nh th no ch khng phi l hon thnh mt cu chuyn.

Sau tt c th mt trm bn mi k t cn xa mi phc v nh l mt "vn bn" bn tm

tt y mt ch va quan trng va phc tp nh cch k mt cu chuyn. D sao th k
t khi danh sch ny gn lin vi ci tn Pixar ri, nn ti ngh rng vi t cch l nhn vin
ca Pixar, ti s vit mt lot cc bi blog vi mt ci nhn k cng hn v tng quy tc ny v
hy vng c l n s hu ch cho tt c mi ngi.

Cun sch ny chnh l tp hp ca nhng bi vit blog trn y cm hng, s tm ti v ci

nhn su sc vi cc nguyn tc ny, m t ti tm thy s ng quan im cng nh s bt
ng i vi cc quy tc y. Qua s phn tch, ti s a ra nhng kin hay li khuyn mang
tnh hm sc, hoc m rng hoc mang tnh trng im hn.
Quy tc 1.
Bn ngng m mt nhn vt trc s c gng ca h hn l nhng thnh tu m h
t c.

Xt v l th quy tc ny nghe kh ng. y chnh l mt li khuyn v cng c bn, c bit

k t khi nhiu ngi k chuyn "u i" nhn vt ca h qu nhiu. Trong cc cu chuyn, kch
tnh xut pht t s u tranh, v s ng cm v s ngng m n t vic nhn thy mt
ngi no ang c gng i mt vi nhng kh khn trc tr.

Mt b phim m trong nhn vt chnh khng bao gi tht bi bt c iu g dng nh

khng gy hng th cao vi khn gi, v vy vic gi s cn bng gia vic nhn thy nhn vt
nh thnh cng v tt cng tht bi nhn c s nh gi tt hn - ch khng phi ch da
vo din bin ct truyn.

Hn na, hu ht khn gi u xem mnh ch l ngi bnh thng hoc cn t hn c bnh

thng. Th nn khi h c gng lm g , h s tp trung vo ci g gy nn s sai lm ny,
v khong cch ca h so vi mc tiu cn bao xa na sau khi tht bi. Nhng nhn vt
trong truyn khi lm iu tng t s d dng gy s ng tnh v c s cm thng t pha
khn gi nhiu hn.

Mt v d d hiu hn chnh l cu chuyn v vic mt ngi bnh thng c gng lm mt

vic m ai cng ngh ch c ngi c bit mi c th lm c iu . V d cu chuyn v
Rudy, hay v d c yu thch hn l Indiana Jones v John McClaine, v nhng hnh ng
ca cc nhn vt ny u d hiu, d ng tnh" bi v h u l nhng ngi d tn thng
c v mt tm l v th cht.

Nhng c mt gi nh trong tin ca Quy Tc 1 c th khin ngi k chuyn gp rc ri

nu h khng cn thn chnh l: cc nhn vt ny cn phi c ngng m. i khi bn
mun to ra mt nhn vt th v hn l mt nhn vt ng ngng m, hoc ch l mt nhn
vt ng thng cm - hoc i xa hn l to ra mt nhn vt chnh va th v va b n, va kh
a hoc thm ch b chi ra. M mt nhn vt c thnh cng nhiu hn s ln c y tht bi
cng c th tr nn th v.

Nhng cu chuyn v siu anh hng thng da vo iu ny thit lp rng cc anh hng
qu quen vi cc thnh cng d dng, v nh vy l th gii m nhn vt chnh bo v cn
phi nhn mnh n nhng k xu thc s ph v hin trng ny.

Nhng cu chuyn v nhng nhn vt phn din/nhn vt khng-h-anh-hng cht no, mt

khc phi th hin rng g v cng gii vic tr thnh mt ngi xu/mt ngi bnh
thng v khi hn c nh mun tr thnh mt ngi tt th bn hiu rng hn ang t b lm
ngi xu/lm mt k lu m, v phi c mt ci g lm cho h thay i. (S hy sinh l
mt yu t t gi nhng y li l yu t thng b b qua khi xy dng mt nhn vt tuyt
vi. Yu t hi sinh tht ra c th p dng cho tt c cc loi nhn vt, khng ch nhng k phn
din hay khng phi anh hng).
Mt cch s dng "thng minh" ca vic lt ngc tnh th l i vi cc cu chuyn m ngun
cn xung t ln nht ca nhn vt chnh l ch c xung t g c. Nhng y khng phi l
cch k chuyn ph bin, v him khi c thc hin tt.

V vy, Quy tc 1 s ng khi mc tiu ca bn l to ra mt nhn vt m khn gi yu thch,

ng tnh v cm thng c - nhng y khng phi l loi nhn vt duy nht m khn gi
cm thy hp dn. Do , nu mt nhn vt khng ph hp vi cu chuyn m bn ang
hng n, hy th tm cch thay i s cn bng gia thnh cng v tht bi phc v cho
nhn vt m bn to ra.

Quy tc 2.
Hy nh vit nhng g khin khn gi thch th ch khng phi nhng g khin bn yu
thch. Hai iu ny c th khc nhau y.

Thot nghe th li khuyn ny c v k l. Khng phi l ci g khin khn gi cm thy hng

th th n cng l th lm cho bn vui khi vit hay sao?

iu ng, nhng cha . D nhin l ngi k chuyn nn cm thy th v v tn hng

nhng iu m h thch c v thch xem. Nu lm nhng vic khng lm bn cm thy
hng th th c l lm mt ngi k chuyn khng h ph hp vi bn. Mi cu chuyn c
vit ra cn phi n t nim vui, nim am m, tnh yu, hoc s khao kht no n t bn
trong ngi k, hoc h phi chc chn nhng iu thc s th v n c vit ra hoc
c c.

L do ca Quy tc 2 bt ngun t quan im rng nh vn c bit thch m t nhng on c

thoi ni tm, ni ln nhng cm xc phc tp hoc qu tru tng - l nhng th khng
nn" c trong mt kch bn phim.

Li khuyn ny r rng c trao cho Emma bi mt ngi lun tn trng quan im chung
l: tt c cc nh vn thch vit qu vn hoa th khng nn tham gia xy dng mt b phim -
iu ny khng hon ton ng, tuy l thng th nhng nh bin kch phim ch thch miu t
nhng pha hnh ng vi m t ngn gn xc tch.
Nhng ngi quyt nh ci g" nn nm trong kch bn khng phi l ngi vit, m ph
thuc vo ai l ngi xem kch bn - ngha l nhng ngi s c kch bn ca b phim ch
khng phi l nhng khn gi n rp xem phim khi mi th hon thnh.

Nu bn ang vit mt kch bn m bn hy vng s bn c, hoc s gip bn c c mt

cng vic, th bn khng nn vit nhng th loi mang tnh tiu thuyt" hoc ph thuc vo cc
on c thoi ni tm pht trin cu chuyn (hoc hy dng n t thi).

Nu l mt cng vic lm thu, th bn c lm bt c iu g m ngi thu bn yu cu (

Hollywood, thng h s yu cu khng vit mt kch bn vi nhng chuyn bin ni tm phc
tp hay li dn quanh co - nhng c th c vi o din v nh sn xut yu cu ngoi l cho
nguyn tc ny).

Nu bn ang vit mt kch bn khng c hoc t ngn sch m bn d nh t mnh thc hin,
bn c th lm tt c mi th - min l bn c mt tng r rng nhng g bn ang lm s
xut hin trn mn hnh nh th no. Nu bn thn bn khng th hnh dung (hoc ni r v
n) th bn khng th dng ln mt ci phim no c.

Mt v d ph bin ca mt "s vn hoa qu " m li khuyn ny gi ra chnh l khi cc

tc gi cho nhn vt ca mnh mt ci nhn" y n . V d nh:

"Anh nhn c y nh mun ni: Lm sao em c th ngh v anh nh vy trong tng y nm

ch?

Mt ci nhn th c th ni ln rt nhiu iu, v vy bn s cn phi gii hn nhng g

bn mun ni din vin c th thc s truyn t tng trong mt ci nhn hoc trong
mt hnh ng. Ngha l thc t khi din xut, ngha ca ci nhn/hnh ng s t hn rt
nhiu so vi nhng g bn hy vng (ti khng c h thp cc din vin u, h c th lm
c nhiu iu hn ch l mt ci nhn so vi nhng ngi tm thng nh chng ta nhng
thc t vic truyn t mt ng ngha nh vy ch trong mt ci nhn rt kh cho khn gi
nm bt). Nu khng th bn hy t n vo trong nhng hnh ng hay cc on i thoi
din t r hn.

Nu bn ang xy dng mt nhn vt m tt c mi th u din ra trong u ca c y, th

hoc l dng ging ni dn chuyn (voice-over) miu t v hy tho sc sng to khi by t
thng qua nhng hnh ng n d, hoc l vit lun mt cun tiu thuyt.

i vi cc phn m t cnh quan hoc nhng tng tru tng hn, thng cc nh o
din s vit nhng iu m h m t c xung mt bn nhp no . Sau h c th bt
u hnh dung b phim s nh th no khi h i vo chi tit ca b phim. H bit rng h cn
phi hnh dung cc hiu ng (cho d n v cng mp m) th h cng phi c gng ghi ra chi
tit hn, c th l s dng hiu ng ny s c tc dng g, gc quay, b lc hay x l mu sc
ra sao.
Hy lun lun ghi nh: Phim l mt phng tin hnh nh.

Cui cng, mt ngi vit kch bn ch ang c gng truyn t cho ton b on lm phim v
c bn cch b phim ny s c sp xp v quay nh th no, ch khng ch l cc on hi
thoi ca nhn vt v cm xc ca h. Bt c ai ang ngh ngc li th hn l ngi khng
thuc th gii ny ri.

Ngoi ra cn c mt s gi nh khc, l bi v cc tc gi cm thy khi vit v mt kha cnh

nht nh th s vui hn, nn h thch vit nhng iu m cu trc ca n th khng ph hp
dng phim (v d nh vit tiu thuyt).

Khi bn xem mt b phim, k c ngay khi xem nhng cnh quay th nghim nhm chn i na,
th ni l mt tri nghim v cng khc so vi c sch ri. Nhng b phim bom tn lun c cu
trc 3 hnh ng nht nh lm c s cho vic dn chuyn, v bn cn phi p ng c
cu trc .

C mt s tranh ci rng cng t tnh phim nh" trong kch bn, th tri nghim xem phim ca
khc gi cng thp khi b phim c hon thnh. Tuy nhin, liu iu l mt iu tt hay
xu th y vn l mt s tranh lun khng ngng. Nhng cui cng th mt kch bn phim
quan trng nht vn tm gi li trong vn ca phong cch k chuyn, ging iu, nguyn vt
liu v li ch u t, v kh nng ca cc din vin v on lm phim.

Nu bn lm mt b phim "khng c ngn sch" ch th nghim, hy chc l bn lm bt

c iu in r no m bn mun. Bt c iu g lun. Nhng loi phim chnh l nhng sn
chi v phng th nghim cho nhng tng hoang d v i khi nhng th nghim ny thm
ch cn dn n mt kt qu tuyt vi hn bn mong i.

Nu mc tiu ca bn l vit mt kch bn m s thu ht mt dn din vin v on lm

phim Hollywood, c nh sn xut v studio h tr, v cc khn gi thch xem phim th hy vit
mt kch bn theo st cu trc v nhp iu ca cu chuyn v vit mt cch ngn gn v trc
quan.

Suy cho cng th c l nhng g m quy tc ny ang c gng ni chnh l ng ch tm vo

nhng g bn thch. trnh iu , khi vit mt cu chuyn no bn ch cn ngh rng mt v
khn gi no m khng phi l bn. Bn cn phi k mt cu chuyn m c th gy hng
th n mt lng ln khn gi no khc ch khng phi l chnh mnh, nu khng th lm
phim hn l mt la chn sai lm ca bn. Lm phim chnh l mt ngh thut phi hp
nht/mt qu trnh gii tr tuyt vi nht, v xem phim chnh l s chia s tri nghim cho tt c
mi ngi ch khng phi ch mt ngi.

Tt nhin, iu khng c ngha l bn khng c vit g v bn thn bn. Mi cu chuyn

u phi n t bn trong ngi k chuyn. Nhng khi vit kch bn bn cn phi hiu rng
bn ang thc hin mt k hoch chi tit cho mt lot cc hp tc, chia s kinh nghim ca
nhiu ngi - ch khng phi l mt s c lp, tng thut li nhng suy ngh bn trong u
bn.

L mt nh vn, ti v cng yu thch vic k li nhng suy ngh ni tm ca mnh. Nhng ti

khng ngh mt kch bn phim l ni t nhng suy ngh .

Cui cng, ti tin rng cc n ca quy tc 2 l tt c nhng th ny:

Hy vit kch bn theo cu trc ca mt b phim, ch khng phi l cho cc phng tin
truyn thng khc.
Vit cho i tng m ngi c khng phi l bn.
Vit mt cch trc quan, d hnh dung.
Mt kch bn ch l mt l k hoch chi tit cho mt b phim, vy nn hy vit mt k hoch
chi tit cho mt b phim xem ch khng phi l mt sn phm hon chnh c thit k ch
yu c c.

Nu bn ang vit mt kch bn phim, th bn phi l mt ngi yu thch in nh. V vy, khi
vit bn hy t mnh vo nhn thc khn gi ca b phim ca bn, v hy vui v khi lm iu
. Dn thn vo n, tn hng n, v n s lm cho bn vit tt hn.

t nht iu ny s lm cho kch bn ca bn c tnh thng mi trong Hollywood tt hn.

Quy tc 3.
C gng xoay quanh ct truyn l iu quan trng, nhng bn s khng bao gi bit
c cu chuyn s din ra nh th no cho n khi bn kt thc n. Gi th hy vit li
i.

Ti hon ton ng rng cc nh vn nn vit tt c cc cch kt thc cu chuyn v sau

vit li n. Trong thc t, ti mun khuyn bn nn lm iu nhiu hn mt ln. C mt
cu ni v cng ph bin l "tt c nhng g c vit ra u c ang vit li" bi v l
cch duy nht bn thc s tm thy cu chuyn ca bn.

Suy ngh Cu chuyn s din ra nh th ny" rt c kh nng s thay i khi bn bt u vit

cc bn nhp, v n rt ph bin khi bn dn chnh mnh vo gc tng khi c gng vit mt
ci kt thc khng r rng g c.

Cho nn ti ngh rng nu nh bn khng bit cu chuyn ca bn s kt thc nh th no,

hy sn sng rng bn phi tr gi rt nhiu th kt thc n.

N ging nh bt k cuc hnh trnh bn bt u m khng bit bn s i u: n c th thoi

mi v y c hi, nhng con ng vng v chng ngi vt nho nh lm hnh trnh ny tr
thnh mt chuyn phiu lu, v kt qu cui cng c th l tuyt vi - nhng n khng hiu
qu, v c mt kh nng rt thc t bn s cm thy v vng v cui cng l t b gia
ng.

Bn hy bt u kt thc ca mnh khi ln sn bi (hoc l nhng gii php hay mt s

cu chuyn) v n s gip cuc sng ca bn d dng hn. ng lo lng nu bt u vi mt
tng c th th bn s t tay bp nght s sng to hay nim vui v am m ca cuc hnh
trnh. Khng h u.

C mt iu bn phi nh rng, cho n khi bn vit ra mt bn tho no th mi th vn ch

l gi thuyt m thi. Khi bn cng n gn hi kt m bn chun b sn, i khi bn s cht
nhn ra l cu chuyn ny ang dn bn n mt ci g khc hn.

iu c th xy ra ngay c khi bn bit ni bn ang i n, bi v bit ni bn ang i

khng phi l mt ro cn i vi ngun cm hng, thay vo n to nhiu khong trng cho
cc tng tun tro bi v bn khng cn phi lin tc suy ngh lm sao kt thc n" bt
c dng ch no. V vy, khi cc ngun cm hng n bt cht, hy dng li v b cht thi
gian sp xp li ci kt ca bn trc khi bn vit tip. Bn lun c th tr v sn bi c
ca bn bt c lc no bn mun.

Ngay c sau khi bn lm tt c iu , bn c kh nng s vit mt ci kt thc khc, v

bn nhn ra bn c mt tng hon ton mi hoc r rng hn v cu chuyn nn
din ra nh th no, v do nhng g m bn nn vit cng nn thay i.
Cui cng, li khuyn ny ang c gng ni vi chng ta rng ng b sa ly vo m l
thuyt, phi c gng xoay quanh mt ch no vit ra mt cu chuyn. N tht ra l
mt cm d cho nhng nh vit kch bn nhiu hn, bi v kch bn thng c nhng cu trc
v hnh thc nht nh, v c c mt th trng nhng chuyn gia ngoi kia ang rao bn
nhng l thuyt my mc lm cch no vit mt cch thnh cng.

Cc phng php ny c th gip ch cho bn nu bn c th thc s tm ra mt cch no

ph hp vi cch b no ca bn hot ng, nhng k c nhng bi hc l thuyt nh vy (bt
k l vit v ch no, ging iu, to hnh nhn vt, hoc bt k th g i na) cng khng
th ch bn i xa c.

Sau tt c, cc sn phm cui cng l mt cu chuyn hon chnh, khng phi bt k cc ghi
ch, phc tho hoc cc bng tnh c sn xut trong qu trnh vit.

Suy ngh qu nhiu cch mi cnh quay s phn nh cu chuyn th no v c gng hon ho
n l mt cch lng ph thi gian, c bit l trong bn tho u tin khi bn cha hon ton
vit xong mt th g c, v iu ny khng lm cho bn cm thy chc chn rng cu chuyn
ca mnh s i n u. Cho n khi bn thc s vit t nht mt bn tho ri, n lc bn
hy trau chut li nhp iu, li ni v cc iu khc khi bn vit li cu chuyn ca mnh.

Cui cng, k chuyn l v cm gic, v thm ch khi bn tm thy ch ca bn v tinh chnh

cu trc cu chuyn ca bn, bn vn cn phi lm cho khn gi ca mnh phiu" vo cu
chuyn ca mnh.

V vy, cho d bn ang s dng phng php no vit, hy chc rng i vi mi bn tho
bn lun t cc th tc v s hon ho qua mt bn v hy tp trung vo cm xc v ngun
cm hng trc .
Quy tc 4.
Ngy xa ngy xa, c ___. Mi ngy,___. Mt ngy ___. Bi v iu , ___.
Bi v iu , ___. Kt thc l ___.

y l mt "ct xng sng ca cu chuyn." N n t th gii ca nh ht v c to ra

bi Kenn Adams, ch khng phi l Pixar.

Pixar c m cc lp nhc kch, hoc c cc nhm thc tp din xut hng tun, v v th c
nhiu ngi tp dng ct sng nh trn nh mt bi tp sng to.

l mt cch thc hnh hu ch, vi cu trc n gin n gip chng ta th hin tng ca
mt s thay i, t mt hin trng c sang mt hin trng mi, t "th gii c" n "th gii
mi", thng qua cc din bin khc nhau.

Bn c th tm thy nhng tng tng t nhng rng hn trong cng loi tc phm nh ca
Syd Field, Robert McKee, Blake Snyder, Chris Vogler, John Truby, Lew Hunter, v.v Mi m
hnh ca h c phn chia v vit li khc nhau, v mt s c v cng nhc hn l linh hot,
nhng tt c u c im chung c bn l:

Mt cu chuyn phi c mt thit lp, thay i thng qua xung t, v cch gii quyt.

Vic in vo ch trng s ch gip bn khi ng khi bn cn phi nghin cu cch pht trin
ct truyn v tng s kch tnh ca nhn vt theo thi gian nh th no. Tuy nhin, im mnh
ca ct sng", s n gin ca n, cng l im yu ca n. N qu n gin c th p
dng cho tt c mi th.

N cn c chiu su hn tr thnh mt s hng dn lm cch no vit mt kch bn

phim. Mt kch bn phim cn phi c:

Mt thit lp gii thiu cc nhn vt v th gii.

Mt hin trng th gii c thit lp k v cuc sng ca nhn vt trc .
Mt s c kch ng no ph v tnh trng hin ti, v t ra cu hi trong hnh
thc/tnh trng no nhn vt chnh phi lm ra mt quyt nh no .
Mt lot cc s kin ni tip nhau, c kch hot bi cc quyt nh ca nhn vt chnh
trong mi s kin v xy dng thnh mt cao tro.
Mt s cao tro, v mt s gii quyt.

Hoc mun n gin hn na, kch bn s c:

Gii thiu cc nhn vt chnh v th gii ca c y.
Trnh by cc nhn vt chnh vi mt th thch lm thay i th gii.
ng dn n cc thch thc quan trng v nhng tr ngi vi cp kh tng ln
Xem cch cc nhn vt chnh vt qua nhng tr ngi v i din vi cc thch thc ln.
Ch rng ti c bit cp n s xut hin ca cc nhn vt chnh v tnh xung t trong
cu chuyn. L do cho s nhn mnh ny chnh l v trc cu chuyn ban u c mt l hng
quan trng, bi v n ch c s dng nh mt m hnh nn cu trc ca n ch xoay quanh
kt qu trong khi nhn vt hay cc xung t, cao tro cng khng c nhc n mt cch r
rng.

Vic p dng trc xng sng" trong khi vit kch bn c th dn n mt v d tng t nh
sau:

Ngy xa ngy xa, c mt anh th lm bnh. Mi ngy ngi dn n mua bnh nng ca
anh ta. Mt ngy n, h khng n na. Bi v th, ngi th h thp gi bnh ca mnh. Do
, mi ngi l lt ko n. Bi v ng khng th theo kp vi khi lng cng vic, nn
ng phi thu thm nhn vin. Bi v th nn sn lng tng nhanh. Cho n cui cng,
ng s hu mt cng t bnh ln nht vng.

Cu chuyn ny hon ton my mc, bng phng, v khng c mt s cng thng hoc mt s
t ph no. Tm li, n khng c g c bit ht. Ti khng h bit ngi th lm bnh l
con ngi nh th no, v ti cng khng bit anh ta i mt vi s kh khn ca anh y ra
sao. Cu chuyn ny qu t v khng gy hng th g c.

Nhng cu chuyn hay l nhng cu chuyn c nhiu mu sc. Nhn vt phi i mt vi

nhng thch thc, v h thay i tt hn hay xu hn nh th no. Lc no cng phi c
xung ng cao tro xut hin, v nhn vt phi tri qua nhng chin thng v tht bi ca h.
Ri t nhin (mt ng c no gy ra) mi s thay i theo hng lm thay i bn cht
ca cc thch thc cng nh cc s vic tip theo. V b tr cu chuyn cc khong thi
gian khc nhau ch khng n thun mt chui kt qu ca cc s kin c din ra l mt
chi tit t gi ca mt kch bn hay.

Adams sng to ra trc xng sng" p dng cho ngh thut ht kch ng bin, v n c
lut cho chnh n vi cc mc tiu v nguyn tc ring ca mnh. S ng bin rt hu ch cho
cc nh vn, o din v din vin trong cch h a tng, ni dung tip theo y cu
chuyn ln cao tro. Vic ny to iu kin cho bn tm hiu cc kh nng cc chuyn khc
nhau c th xy ra, ch khng phi bn qu m nh vo chi tit.

Nhng cc k thut ng bin thc s c th l mt cch gy bt li cho cch tip cn s hiu

bit v c cu ca cu chuyn, bi v mc tiu ca ht kch khng ging nh mc tiu ca vit
phim.

Ht kch thch nhng kch bn l n lung, di dng cho n khi cao tro, v c y qua
s tha thun hoc gii quyt xung t hn l bt ng v dn n xung t nh phim nh.

V vy, c nhn ti khng ngh dng ct sng" ca Adams nh l mt khi nim c bn cho
mt sn kch bn. Thay vo , n l mt cch tt chun b trc khi bn phc tho ra kch
bn ca mnh, nhng n khng chiu su hng dn bn i n cui tc phm ca
mnh.

Th nhng ni i phi ni li, khi ni n vic xy dng nn cu trc cho mt cu chuyn cho
mt b phim (hoc TV, truyn tranh hay tiu thuyt), hoc bt k mt trong nhng m hnh cung
cp bi cc tc gi m ti cp khc u, th cch ca Adams l mt cch n gin v
hu ch thc hin.

Quy tc 5.
n gin ha. Trng tm. Kt hp nhn vt. Trnh i ng vng. Bn s cm thy nh
bn ang mt i nhng th c gi tr nhng thc t n gii thot bn khi cm d.

Hoc n gin hn:

Quy tc 5. n gin ha.

y l iu kh khn nht i vi hu ht nhng nh vn, nh vit kch, bi v n gin ha

lun lun c ngha ct bt nhng th tt cng nh nhng th xu.

Vic ct bt i cng tng t nh vic git i ngi mnh yu i vi cc nh vn vy - li

suy ngh ny c ghi li k c trc khi Faulkner ni ln iu (t nht l thi ca Arthur
Quiller-Couch).

Nhng thc s khi bn c th ct bt cc cnh, nhn vt khng cn thit , bn s gip khn

gi nhn thy r rng tng ct li chnh m bn mun truyn ti. V i khi bn tht s cn
phi ct nhng on m bn cho l tuyt nht chc chn l cu chuyn ca bn i ng
hng.

Cc cnh quay tt c th hot ng c lp, nn ng cho thm nhiu thng tin s gy ri lon
nhp iu ca ct truyn, nu khng s ch lm cho bn kh khn hn.

Cc nhn vt cn kt hp th nn kt hp. Nu hai nhn vt phn nh nhn cch tng t vi

tnh cch ca nhn vt chnh th chng ta ch nn li mt nhn vt m thi.

Kch bn phim cn s ngn ngn. Mi cnh quay mi v mi nhn vt mi cn cho khn gi

nhng thng tin v cch nhn khc nhau. S lp li thng khng gy n tng tt trong vic
vit kch bn, tuy vic thm vo cc yu t ny c th gip lm gin mch truyn nhng khn
gi s nhn thy rng ch c g thay i v h s mt hng th (k c tt c cc cnh quay u
l cc mn hnh ng mn nhn.)
V vy, tr trng hp cc cnh ny gip cho cu chuyn tip tc tin v pha trc, nu khng
th chng cn b lt b. (Ch l ti ni l c cu chuyn, ch khng phi ch l ct truyn.
Cc cnh quay tnh cm lm tr hon" ct truyn c th rt quan trng i vi mt s th loi
truyn nht nh vi mch truyn nht nh.)

i khi c vi cu chuyn ch cn mt nhn vt c thoi trong mt cn phng trng l .

Th nhng bn cng cn phi cn thn vi vic n gin ho. Nu bn tp trung qu nhiu vo

vic th hin cm xc vo mt kch bn th n c th khin bn b qua cc xung t, cc on
cao tro v b lun cc phn h tr ct truyn khc cho n khi bn c mt cu chuyn thiu i
chiu su. Nhp iu v ging iu c th b nh hng rt ln t vic b ct b qu nhiu.

Mt cu chuyn m c qu nhiu pha hnh ng v nhiu thng tin mi m khng h quan tm

n nhng g xy ra c th khin khn gi ca bn qu ti v hoang mang. Nhng nu ct
i qu nhiu th li gy ra nhm chn.

S n gin ho c ngha l phn tch nhng on quan trng ca cu chuyn khi nhng
phn tha khng cn thit. V v mi cu chuyn u khc nhau, n ph thuc vo vic ngi
vit ngh ci g l quan trng. Vic gi cn bng l trch nhim ln ca mt ngi k
chuyn, s chng c ng tt" no lm iu ngoi vic bn th mi cch cho n khi
n thnh cng th thi.

Cho d chng ta c cc phong cch v th loi truyn khc nhau, vn c mt s cch khch
quan m t ngi vit kch bn c th t nh gi c. chnh l bn phi hiu c ch
ca mnh, nhn vt ch th, v kt thc bn c th xc nh c bn nn ct bt cc
cnh no khi n khng cho thm bt c thng tin g mi, hay bt c th g hay nhn vt g m
khng to thm kha cnh no khc cho cu chuyn.

Bn cng nn r rng v nhp iu v ging vn ca mnh. V d, thit lp mt bi cnh c s

xung t lu di v trnh t din bin c th chnh xc l nhng g bn cn trong mt cu
chuyn tnh lch s, nhng n chc chn khng phi l nhng g bn mun trong mt cu
chuyn si ng trn y kch tnh.

Cc vn thng thy y chnh l s nhm ln ca bn v cc yu t quan trng trong

cu chuyn ca mnh, v d nh l ch hay ging vn. Bn khng th i ng tt tr khi
bn thc s bit l bn ang i u, nu khng bn c th ang ct i nhng on quan trng
trong khi bn ngh n khng cn thit.

chnh l s t chut ly tht bi v lm mt thi gian ca chnh mnh n gin ho cu

chuyn nu nh bn khng r rng v bt c th g c. Mt bn phc tho khng c g ng
xu h c, v chnh l ci m bn cn c th bit mnh nn n gin ho nh th no. Khi
bn bit mnh cn g, hy bt u vit li cu chuyn ca mnh.
Thch thc ca bn khi l mt nh vn l phi chc rng cu chuyn ny phi lin quan v lin
kt vi nhau, t ct truyn, nhn vt n cc bi cnh xung quanh. V vy, lm cho quy tc
s 5 hu dng hn, ti s thm vo mt yu cu na cho nhng cnh quay v nhn vt cn
loi b:

Nu mt cnh quay hoc nhn vt khng cung cp thng tin mi hoc mt gc nhn th v v
mt ci g c lin quan n ch , ct truyn, nhn vt hoc yu t khc trong cu chuyn
ca bn? Ct b n.

Quy tc 6.
Nhn vt ca bn tt nht iu g, iu g lm h thy thoi mi? Nm vo mt h mt
th hon ton ngc li, thch thc h. V h s lm g?

C mt vn vi cch din t cho li khuyn tuyt vi ny, v n c th y cc nh vn vo

mt ci by thng dng. Li khuyn ny ni rng hy a nhn vt ca bn ra khi vng an
ton ca h, thch thc h v xem cch h p tr nh th no, v nhn vt ca bn pht
trin v ln ln bng cch i u vi nhng kh khn.

Nhng nm vo h mt s tri ngc hon ton," nu ni v ngha en thi, ngha l s y

nhn vt ca bn vo mt th gii tri ngc v n khng c tnh xy dng hay sc thi g c.
V n khng cho khn gi ca bn c hi no xem nhn vt ca bn tt v iu g.

Nu vit mt cch my mc, th s tri ngc y n thun l ci by cho cc nh vn khi

h c gng nm bt s xung t v bin n thnh mt iu g bt hnh. V d nh nhn vt
ca bn chi n violin gii, v s tri ngc y l khng chi violin. Nhng n khng c
thch thc g th v gy hng th c.

Mt iu quan trng cn nh l quy tc ny hu dng v th v nht khi n p dng cho cc

im mnh, im yu v mt tinh thn hn l v k nng. p nhn vt ca bn khng c
dng k nng ca mnh l qu my mc v s khng a bn i xa c. N ch c tc dng
vi nhng xung t khng phi l trng im.

p nhn vt ca bn ra khi vng tm l an ton v thch thc c ta phi c s phn ng cm

xc mi l cch m cc nhn vt phi c xy dng. V d, mt nhn vt sng bng cch di
tr v la lc b y vo tnh th m c ta phi ni ra s tht l mt xung t th v, n khin
khn gi cm thy hiu r v nhn vt hn (thng qua s thnh tht, s t hu hoi hay l
bt hnh g ).

Bn s mun bt u bng cch cho khn gi thy nhn vt ca bn gii v vic g . V d

nh c gi ny ni di gii n nu c gii thng no trong lnh vc ny, c y hn phi l
qun qun ri.
Sau bn phi a c ta vo tnh hung m s la o s khng gip c g cho c ta na,
v iu khin c ta phi c mt s thay i mnh m. Cng v sau, khi c cng lc cng
thay i v tt hn, bn c th a c y vo tnh hung m nu c ta tip tc di tr th c ta
s sng tt, nhng phi c mt s u tranh ni tm mnh lit gia vic i v li mn hay l
quyt nh tr nn thnh mt ngi lng thin hn. C ta phi la chn gia vic quay tr li
l mnh trc kia hay l c ta phi tm cch vt qua iu ny m khng cn quay li l con
ngi c ca mnh.

Cc khn gi s mun xem nhn vt ca bn duy tr c th sng di nh sng tt p ca s

thay i hay l t t tr v vi con ngi trc y, mt k v lng tm, hay l ngi c
nhng suy ngh khng khip.

Ci nhn vt la o , c th b t vo tnh hung m c ta nn ni di, mc d c ta c th

thy vic ni di lm hi c y nh th no. Cch m c ta i mt trong tnh hung c
khi cn gy hng th hn cch c ta suy ngh l c ta nn ni tht.

Tm li: Bn s mun cho nhn vt ca mnh thot khi vng an ton v t vo cc tnh hung
kh khn h i ph, nhng vic khin h b thch thc trong vic s dng cc cch h
tng lm cn gy n tng tt hn. Mt kt lun kch tnh mang tnh cao tro chnh l cc
nhn vt c la chn khng quay li con ng lc li ca mnh.
Quy tc 7.
Hy vit kt thc trc khi vit thn bi, nghim tc lun. Kt thc rt kh vit v vy hy
dnh thi gian cho n trc.

Ging nh ti ni t trc quy tc s 3, ti hon ton ng vi iu ny. Thm ch ti

ngh cn nn vit kt thc trc khi bn ngh n nn bt u nh th no.

Ci kt ca cu chuyn chnh l mc tiu bn vit ra c mt cu chuyn hon chnh. N s

d hn rt nhiu bn bit rng mnh ang i u. Cch lm iu ny tt nht chnh l:
Khi u bng mt khi nim n gin m trong c bi cnh v h qu (m bi v kt bi.
Bt u vit chi tit ca kt bi: cch gii quyt ca cc xung t v cu tr li cho mi cu hi.
iu ny c ngha l v mt cm xc ca nhn vt chnh, anh ta gii quyt v h qu ca
mi th din ra l g, kt lun g c rt ra.
Sau vit thn bi nh cy cu bt gia im u v im kt thc.
Mt vi ngi c l ang ngh th th cng nhc qu, ti khng th lm iu c. tng
n th n t n thi. Ngc li, iu ny khng h cng nhc t no.

Khi bn c mt khi nim c bn kt thc s nh th no, bn vn phi to ra mt cu trc

cho cu chuyn t khi bt u cho n im dng. Mc d bn c s b tng mi th
din ra nh th no, n vn ch l mt cu chuyn n gin. N cn nhiu chi tit hn bin
n thnh mt cu chuyn hon chnh. V vic bn ngh bn nn cu trc cu chuyn ny nh
th no (sau khi bn c vi ci nhn su sc hn v vi im) th vic ny tit kim rt nhiu
thi gian cho bn, bn c nhiu c hi tha sc sng to hn khi bn bt u vit cc
din bin ca cu chuyn.

Khi bn hon thnh bn tho u tin, y cng l mt cch suy ngh li v cu chuyn
ca mnh trc khi bt u vit li n mt cch chnh chu hn.

Bn c th s gp mnh ang t hi bn thn, vy ci kt mnh vit ngay t u n c cn tt

khng, v vic thay i ny c l thay i ton b cu chuyn khng? V n c nh hng g
n m bi, thn bi? Th nn, cho n khi bn c mt cch nhn rng hn v ton b cu
chuyn th khng nn chu tm vo vic vit qu chi tit t khi bn bt u.

D nhin bn vn c th khng cn ci kt no trc c. K c khi bn khng bit mnh i u

bn vn c th n c ci ch nhng ch l bn s mt rt nhiu thi gian i vng quanh
v tm cch n c ci ch . Cho d t u bn xc nh bn s c mt ci kt th
ny, nhng trong qu trnh hon thin tc phm bn c th nhn ra mnh ang tm mt th g
khc - nhng ti ngh vit mt ci kt thc trc l iu m mt nh vn nn lm.
Quy tc 8.
Kt thc cu chuyn ca mnh cho d c th n khng hon ho. Trong th gii l tng
th bn c th c tt c, nhng hy nhn nhn thc t i. Hy vit tt hn cu chuyn
tip theo.

Li khuyn ny khng c ngha s hon ho l k th ca bn, n ch c ngha l s hon ho

rt kh nhng cng l ci quan trng m bt c ai cng mun t c.

Bn nn nh rng khng c g l hon ho c, v mt ci kt trng c v kh vn nhng

bng cch no n cng c th c xem nh l gn hon ho y, l l do m chng ta
rt ra c cu mc d n khng hon ho, nhng.... S khng hon ho l s d nhin,
nhng hy ti phn tch r hn ny v s hon ho c th gy ra nhiu tranh ci v thit
hi cho nhiu anh em ngh s.

Cn bnh m nh hon ho" l tht, v n c th khin cho s sng to ca bn b t lit. V

vy, bit t b cng l mt k nng rt quan trng v mi ngh s u phi trau di cho mnh k
nng ny.

Nhng ngi trong ngnh lm phim thng mn li nh th Php Paul Valery" v ni rng
mt b phim cha tng c hon thnh, n ch b b d. iu ny thc s ng cho tt c
cc ngh thut mang tnh thng mi, bi v thi hn cho cc b phim thng mi khng c
nhiu bn tip tc trau chut cho n.

Nhng n cng l mt ngh thut tht s khi hon ho l iu khng th t c. Nghim tc

y, bi v khng c g l hon ho, nn nu bn mang t tng ny trong u th bn c th
tit kim rt nhiu thi gian vc dy tinh thn ca chnh mnh.

Li khuyn ny ang c gng ch ra im , nhng cch din t ca v sau vn cn nghe

m tng" qu. Khi bn ni c th s khng" khng hon ho, th iu cng c ngha rng
c th s c" s hon ho u .

Nhng ng ngh xu v ngi tng li khuyn ny: tt c chng ta u tng gic m i

vo suy ngh v t ng ca chng ta v nhng cng vic mnh ang lm, v n cn rt nhiu
n lc tnh to chin u chng li n. l l do v sao ti ang c gng gip bn vi cun
sch phi li nhun ny.

ng cho s tng tng v th gii l tng trong cu chuyn ca bn m nh bn, n

ch l mt s lng ph thi gian (tr khi bn ang vit mt cu chuyn v th gii l tng v
mi th u tuyt ho th c tip tc i.)

am m v nhng g mnh lm l mt iu tt, nhng khi n ngn cn bn khi vic tm ly

mnh th khng nn. Cng vic c th c t ch mt d n, nhng tip tc cng vic th
bn cn nhiu hn mt d n nui sng s nghip ca mnh.
Nu nh bn mi ch lm c mt d n duy nht, iu c ngha bn cha sn sng dn
thn vo ngh ny, bi v bn cha c nhng k nng cn thit tip tc lm. (Mt d n lu
di khng phi l mt ci ngh, v tt c nhng li khuyn trong y u ch dnh cho nhng
ngi mun lm vic - cn vi nhng ai ch cn am m l th ti cm thy khng cn
khuyn g c).

Mt trong nhng quan h i tc gn y ca ti b gii th ch bi v anh ta b m nh vi

s hon ho. Ngi kia qu u t vo d n ca mnh, v mc tiu ca anh ta l s hon
ho. Anh ta khng th tip tc vit tip, khi anh ta khng th lm r mc ch ca mnh v m
rng k nng v kinh nghim, bi v anh ta qu tp trung vo mt d n trong mt thi gian qu
lu. Trong khi , anh ra lun lun c nhn xt v lun tm ra nhng im thiu st v c lp i
lp li nh vy m khng c im dng.

Thng th nhng phn hi ca ngi ny s khc vi ngi khc, t ln c ny n ln c

sau. l cch m chng ta cho nhn xt. Tr khi mt ngi no ang tr tin cho bn
lm hi lng h th s nhn xt chng cn na, v c gng lm hi lng tt c" l khng th,
c bit khi bn t chi b i nhng g m ngi ngh rng khng ph hp nhng n li khin
bn cm thy hi lng.

Khi bn c gng lm hi lng tt c mi ngi, k c bn, chnh l khi bn theo ui s hon

ho.

S theo ui ny thng c kt qu l thiu i s t tin vo bn thn. Nu bn khng tin vo

kh nng ca chnh mnh, bn s khng thy t tin tip tc. Nu bn khng tin vo bn nng
ca mnh ci no ng ci no sai, v khi bn da vo ngi khc th s ch dn n mt vng
lun qun lm th no lm hi lng h. C th bn s khng bit rng cu chuyn ca bn
khc i, v bn b che mt bi chnh s theo ui hon ho mt cch m qung.

tr nn thnh cng nh mt nh vit kch bn, bn nn bit t b khi nhng s thay i bn

ang to ra khng lm cho vic g khc hn.

Nu ly s hon ho nh l mt mc tiu, th bn s lun gn cht vi s nghi ng, ngp

ngng, v s nhng s thay i khng cn thit v cng khng lm cho ci g tt hn. Tnh
hung ny khin bn cm thy nh mnh b trt khi ng ry cho d bn c ang vit tt th
no i na.

Mt ngi vit kch bn phi bit r v cu chuyn mnh ang k, v k trong kh nng tt nht
ca mnh thi im . Khi bn hon tt th bn nn kt thc cu chuyn v vit mt tc
phm khc.

(Nu bn cm thy khng cng bng g cho tng m bn tht s yu thch, th hy quay li
vi n mt thi gian sau . Rt lu sau cho n khi bn c tng hon ton mi v
ci nhn khc. Trong thi gian bn c th vit mt cu chuyn khc. l cch m nhng
nh lm ngh thut lun lm.)
Quy tc 9.
Khi bn ang b, hy ln mt danh sch nhng g s KHNG xy ra tip theo. Nhng
th ny s gip bn g b."

Quy tc ny c mt rt ng gi trong n: chnh l vic ln tng, th vit n ra, v sau

gch b nhng g s khng thc s hiu qu chnh l cch vit ra cu chuyn tt nht.

Nhng v quy tc ny c vit mt cch ngn gn khin n tr thnh mt tuyn b khin bn

c th b mc kt trong m suy ngh ca mnh, bi v bn s c mt danh sch qu di nhng-
g-s-khng-din-ra.

Bn c th dnh phn i cn li ca mnh vit ci danh sch v hn . iu quan trng

m bn c th o su y chnh l lm cch no hn ch danh sch ny khin n tr
nn hiu qu vi bn. V d, nu c 2 tr v thnh nin v tnh trn ng i ng nhau mt
tim tp ho v bn s vit nh th ny:
Mi ngi ngi xung v n bnh
Tri t b nut chng bi mt con rn khng l
Quay cn cnh mt ngi ang c gng gii quyt mt bi ton
Vn vn
Vic ny s ko di mt lc lu sau cho n khi bn nhn ra ci m mnh ngh n s
khng din ra li chnh l ci tt nht cho cu chuyn ca mnh (tr khi bn l Luis Buuel).

Nhng ngay c khi bn b qua mt s m cc iu khng cn thit t danh sch, n vn c

kh nng l mt danh sch cc di nhng iu s khng din ra tip theo" v mt ct truyn
ni chung.

Tt nht bn nn hi rng nhng nhn vt trong cnh ny s khng phn ng nh th no

trong tnh hung , bn c ci nhn tng quan nhng g s khng din ra theo tng tnh
cch nhn vt lin quan:

"Nhn vt ny s lm iu g cui cng khi phi i mt vi tnh trng ny?"

N c v nh mt s khc bit nh, nhng tht ra n khng phi.

Tnh cch, nhu cu v mong mun, mc tiu v kh khn, v cc im quan trng ca nhn vt
ca bn l nhng iu c bn bn cn nhc khi quyt nh cc s kin tip theo s din ra
trong cu chuyn ca bn.

L do ng sau li khuyn ny l gip bn suy ngh v nhng g nhn vt ca bn s khng

lm, c bit khi bn ang mc kt, nhng s nh liu trc l ch gip bn c cu tr li r
rng hn.

Thng thng vi cch sp xp cu chuyn ca bn, ngi c c th phn no on c

chuyn g s xy ra v n s gy nhm chn vi h. V vy vic tm hiu nhng g s khng
nn din ra s gy ra s bt ng hng th, v n chnh l gii php m bn ang tm.
Mt khi bn v mt chic hp xung quanh nhn vt ca bn, bn cn phi ngh bn ngoi
chic hp khin mi th lun th v v thot khi nhng iu on c trc.

Bng cch ngh nhng g s khng din ra, bn ang thc s ngh n nhng g c th xy
ra to ra mt ci nhn a chiu v nhn vt v hon cnh trong cu chuyn.

Bn khng mun c nhng ng thi hon ton khng lin quan g n nhn vt ca bn,
nhng bn nn th thch nhng nh kin m nhn vt ca bn c thit lp v t h vo
mt trng hp khin h phi a ra nhng l do, hnh ng kh hiu. Hy vit mt cu
chuyn da vo s mu thun ca nhn vt, ch khng phi cch vit ln xn kh hiu.

Lu rng cc nhn vt a ra quyt nh khng nht thit phi lun lun l nhn vt chnh,
khng phi trong tt c mi cnh quay. i khi, cc nhn vt phn din v cc nhn vt i
khng khc cn phi a ra quyt nh p nhn vt chnh phi c ng thi p tr. D nhin
s la chn ca nhn vt chnh thng phi a c ta vo hoc a c ta ra khi mt mu
thun no , nhng nhng chng ngi dc ng i th v nht l khi chng c to bi
nhng nhn vt i khng.

V d, nu nhn vt ca chng ta cn a ra mt quyt nh l cn th tiu ai , v tnh cnh

l c ta tm ra mc tiu ca mnh, th iu hin nhin nht ca vic c ta khng nn lm g
chnh l cho mc tiu c sng.

Nhng vit mt cu chuyn vi hu qu kh lng nh vy, bn cn phi tm ra nhng

mnh vn nh gip bn pht trin cu chuyn mt cch c th.

Trong v d m st k trn, cho mc tiu trn thot chnh l mt la chn, hoc lm h tn

tt ch khng git hn mc tiu cng l mt la chn. Tuy nhin, c ta c th c gng tip cn
mc tiu ri ri vo tnh yu vi k , quyt nh i mt trn hoc thm ch quyt nh mc
tiu khng xng ng git hi cng l mt la chn th v.

V l l do m vic luyn tp ny rt quan trng, bn c th khm ph ra nhng cch m

cc nhn vt c th khng lm g trong tnh hung nh th ny. Mi mt nhn vt cn phi c
mt s mu thun nht nh ng i. u tin bn cn phi tm (nu bn cha c), sau
thch thc bn thn ngh v nhng iu khng th" da vo nhng g bn bit v nhn vt
v tnh cnh m nhn vt ca bn ang b t vo.

y khng ch l mt cch g ri cho bn thn bn khi bn ang b tng, m y cng l

cch bn ngh nn to ra cc cnh quay tt hn nh th no khi bn vn ang vit v mt
iu hin nhin no .
Quy tc 10.
G b phn cu chuyn m bn thch. Nhng g m bn thch v h ch l mt phn ca
bn; bn cn nhn ra iu trc khi bn a n vo kch bn chnh thc.

y chnh l iu m bn chc chn phi lm nhc nh bn thn rng bn hiu nh th no

mi l mt ngi k chuyn.

Nhng iu ny khng h hu dng khi bn ang vit dang d - tr khi bn ang b v ang
tm cc cu chuyn tng t c cu trc v tng c th gip bn c th tip tc (Mt
cch khc ca vic phn tch cu chuyn cng l mt li khuyn tt. C hai li khuyn u c
l, ch l n dng cho hai mc ch khc nhau).

Quy tc ny s lm r rng nhng iu m bn thch trong cc cu chuyn ca mnh: cc loi

n , s m mu, ct truyn c th, to hnh nhn vt, mch truyn v nhiu hn na.

Bn cn phi hiu r nhng yu t ny, nn hy cho bn thn thi gian suy ngh tht k v
n. Bn hy vit xung nhng th m bn thch trong khi bn ang ngh v n (bn c th sp
xp chng vo cc th loi khc nhau sau ). Khoanh trn nhng g m bn thy ng vi bn
thn nht bt k n l th g.

Bn s khm ph ra nhng g bn thch khng tht s ging nhau cho tng cu chuyn. Bn c
th thch truyn ny bi v cch n ni v qu kh v s pht trin chm chm ca n, v bn
thch truyn khc bi v n qu nhiu m mu v xen ln nhiu pha hnh ng.

Mi cu chuyn s k vi bn bng nhng cch khc nhau. Tm hiu khi no, ti sao, nh th
no m mi yu t bn mun, trong mi hon cnh, s gip bn bit cch no p dng tng
yu t khc nhau vo cu chuyn ca chnh bn.

Trong khi bn c gng khng bt chc nhng nh k chuyn khc, bn cn phi hiu r v
sao bn thch truyn v bin chng thnh tng ca bn.

Cch ny s gip bn bit bn nn vit ci g. N cng c th gip bn xc nh nhng yu t

m bn mun a vo truyn ca mnh bng cch no cho t nhin nht.

Nhng iu ny cng c ngha l bn s o su vo nhng g cn lm khi phn tch cc cu

chuyn: tm ra ct li ca b phim ci khin bn thu ht ngay t ci nhn u tin.

Khi bn lm iu ny cho nhiu truyn khc nhau, bn s hiu v sao bn ti - Barri Evins -
ni Quan nim c nhn" chnh l mt khi nim m bn s b thu ht bi nhng cu chuyn
phn nh ging vi quan nim ca mnh.

Di y l mt s v d v ct li lm phim v cch m mt nh lm phim a n n cho

khn gi nh th no (da vo quan im c nhn ti):
 Tnh yu chin thng tt c - Nora Ephron
G yu ui c th chng li th lc mnh m v s tham nhng - Frank Capra
S tham nhng v sc mnh lun bp nhng k yu hn - Alan Pakula
Trng tm thng nhng n li khng h tm thng cht no- M. Night Shyamalan
Ch k mnh mi sng st - John Carpenter
Hy l chnh mnh mc k th gii ngh g v bn- Tim Burton
Cuc sng khn nn v cui cng th bn cng cht - Alex Cox

Khng phi nh lm phim no k trn u l nhng ngi c ci nhn nghim khc v ct li

ca b phim, nhng h tm ra c nhng yu t m ngi xem khng th ri mt c.

Vic lp i lp li cc tng l khng th trnh khi, v ci nhn ca bn thn l cch chng ta

nhn ra th gii, ci m chng ta c th gii thch rng n c ngha g ti cuc sng n t
quan nim v cch sng c nhn ca chng ta th no.

V trong khi th gii quan ca mt ngi c tinh ch v m rng hn theo thi gian, n
him khi thay i hon ton, c ngha l tng ban u lun lun xut hin u trong
mt s hnh thc khc nhau.

Bm vo ci nhn c nhn ca ring bn khng phi l mt cng thc hay l mt gii php d
phng, bi v ngoi kia c v vn cch th hin cng mt tng qua nhiu cch k khc
nhau. Thay vo , quan im c nhn lm cho bn hiu chnh tnh cch v phong cch ca
bn thn, do bn c th s dng n nh l mt li th ca bn pht trin ging vn ca
bn.

Tt nhin, quan im c nhn ca bn cng c th khin bn tht lc hoc b mc kt trong mt

cu chuyn khng li thot. Nhng nu bn c thc v suy ngh ca bn thn mnh, bn cng
c th t kim sot mnh mt cch hiu qu hn, bi v bn bit rng bn ang mun tm kim
ci g c th.

Cui cng th li khuyn ny ang ni rng tm hiu kch bn ca mnh nh mt khn gi s

gip bn tr nn tt hn trong vic tp trung vo im mnh v rn luyn im yu ca bn.
Quy tc 11
Vit tng ca bn ra giy cho php bn sa cha n. Nu mt tng hon ho ch
trong u ca bn, bn s chng bao gi chia s n vi bt c ai.

Li khuyn tuyt vi ny nghe c v qu i bnh thng, nhng thc t cn bnh hon ho"
l mt trong nhng k th ln nht ca cc ngh s. Suy ngh ny c lp li nhiu ln trong
lot bi ny bi v n l mt vn kh khn vi nhiu ngi c th vt qua.

Suy ngh ny l khi ngun ca nhng cu ni nh ng s hon ho l k th ca ci

tt, m v c bn th quy tc ny ch ra c mt na ri (cu ni ny cng c ngha
l ng c gng t mt mc tiu m bn mc nh sn n trong u ca bn, v y
cng l iu nn trnh khi vit kch bn).

Nhng quy tc ny khng ch ni ring v s hon ho m cn h m ra mt s tht khc, v

th suy ngh v li khuyn ny mt cch su sc hn v nhc nh bn thn bn rng:

ng s hon ho l k th ca ci xu.

Bi v to ra mt ci g tt, mt ci g tuyt vi th trc ht bn phi to ra c mt

phin bn t ci . Sau bn mi c th bt u chnh sa cho n tt hn.

Nh Hemingway ni, Bn tho u tin ca bt c th g cng u l rc thi. Bt c ai

ni vi bn iu ngc li th hoc ngi ang ni di, hoc ngi c mt li suy ngh
c bit. Tm li, nhng bn tho u tin khng th l mt tc phm c, vy nn bn ng
qu bn tm vo s khim khuyt ca n v hy bt u qu trnh chnh sa ca mnh bi v,
cng nh hng triu ngi khc ni, vit i l vit li."

Vic khng cho s hon ho tr thnh k th ca ci xu cng quan trng nh vic khng
n tr thnh k th ca ci tt vy. Bn phi tht bi trc khi bn thnh cng, v vic s
hi trc s tht bi chnh l ci lm ngi ta ngng c gng.

Mt s nhng ngi bn ca ti theo hc ti ngi trng ngh thut danh ting CalArts.
Nhiu ngi ni v mt gio vin dy v (ti khng tn y bi v ch ai c th nh
c tn ca ng y) ni vi hc sinh ca ng ta trong mt kho hc rng:

Trong cuc i ca cc em s v 5000 bc tranh xu t, v trong lp ny cc em phi v ht

chng ra.

Th , thay v vic ngi khng lm g hoc ch v mt tm, vit mt kch bn, vit mt bn
nhc hay lm bt c vic g lin quan n ngh thut - th hy c mt vi tc phm t hi
ca bn ra i. D nhin l bn phi sa li n, bi v nhn li v lm cho n tt hn chnh l
cha kho ca ngh thut. Nhng i khi bn s khng th sa c bt c th g trn bn
tho ca mnh. i khi bn li phi b i nhng chi tit hoc li vn tuyt vi, trng c v nh
nhng cu ch kh l hon ho" nhng thc cht n li khng c gi tr g trong tc phm
(hoc vi chnh bn thn ca bn). Tuy nhin, bn c th quay li nhng bn tho/ tng
sau ny, khi bn c kinh nghim lm cch no cho n tt hn.

Nhng m quay tr li vn , chng ta c ci tng v s hon ho ny t u vy?

S hon ho n t vic chng ta nhn thc th gii bn ngoi nhn vo chng ta nh th no.
Ni cch khc: m nh hon ho n t vic so snh bn thn bn vi ngi khc.

Ti c rt nhiu bn l nhng nh bin kch, son nhc hng A. Cc tc phm ca h truyn

cm hng cho ti, khin ti mun lm mi th tt hn. D nhin khng phi l bt chc h,
nhng h l mc tiu t c v s c gng tr nn ging nh h s khin ti cm thy
mnh ang t c v tr ng hng vi nhng ngi (khng phi nh mt ngi bn - tnh
bn th khng phi l s t c m l s cho v nhn).

l lc m ti so snh bn thn mnh vi h v khi ti b mc kt trong s m nh ca

mnh.

Nu ti tm thy bn thn mnh suy ngh rng ti s khng th vit c ci g ht cho n khi
ti chc rng kch bn ny trng nh c vit bi Mr.X (hoc thu m mt bn nhc cho n
khi n nghe nh l Mr.Y sn xut n, hoc l quay mt b phim m phong cch nh ca Mr.Z).
Ti cn phi dng li v dn d bn thn rng li suy ngh ny s chng gip ti c g c.

Ti khng th lm bt c th g ging nh h bi v ti khng phi h.

Ti c th hoc khng th vit tt nh h vit mt s ch no . Nhng ti c th c nhiu

kinh nghim hn h nhng vn khc. Nhng ti hon ton khng phi l h.

Tt c tng v s hon ho ca chng ta c to ra v c tng hp bi ci nhn ca

nhiu ngi m chng ta cm thy ngng m, v thng th nhng g h lm u tt hn
chng ta, v iu ny khin cho chng ta cng thy kh khn hn trn con ng chinh phc
s hon ho.

S c gng t c s hon ho chnh l t hu hoi bn thn bi v chng ta ang ri

vo mt ci by khin bn khng th lm c g cho n khi bn chinh phc c s hon
ho m bn cm thy kh t c nht - i khi bn khng th lm c iu nu nh bn
khng lm g c.

V vy ng ngn ngi m hy bn thn vit ra tt c, k c nhng tc phm rt d. Sau

sa li, sa li, sa li k c khi bn c gng ht sc m n vn khng th tt hn. Thc t,
khng ch l nhng tc phm u i, m trn trung bnh, tnh lun c nhng tc phm sau ny
khi bn c kh nhiu kinh nghim, th c kh nng tc phm sau ny ca bn vn khng
phi l tc phm hay nht.
Bi v mi ngi lun lun hc hi, v bn ch c th hc v tin b c qua nhng ln tht
bi. V ti ang ni y l ni v tt c mi th ch khng ring g vic vit chuyn, bn s
vn gp tht bi k c khi bn c kinh nghim lm iu nhiu ln.

C ly bng chy l v d. Cc i chi hn 150 trn cho mi ma, mt con s ln tch

lu kinh nghim cho ch c mt ma bng thi. i Chicago 1906 Cubs thng 77% cc trn
nh ca h - t l chin thng cao nht trong lch s. Nhng h tht bi trn u Quc T
vi t l 33% thua cuc ca h. V ch c 14 ti thng 70% trong ton thi gian h chi trong
vng 140 nm tr li y. Ted Williams chm cn c 48% trong cc ln p bng ca anh y,
v y l con s cao nht trong lch s. iu c ngha l Ted William, mi e da ln nht
trong lch s bng chy c hn 1 na thi gian l tht bi (52%)

Theo thng k, mt vn ng vin bng chy trung bnh tht bi trong vic chy v cn c l
65%. V t l 65% tht bi c cho l mt t l tt cho bt c cu th chm bng no.

D nhin l c mt s khc bit rt ln gia th thao v ngh thut, nhng v c bn tng l

nh sau: bn phi ng u vi tht bi vn cao hn trong s nghip, v khi bn tht
bi, hy tip tc cho n khi bn thnh cng (nhng hy lun hc hi, tp luyn v trau di kh
nng ca mnh mi ngy nh). Tm li, mi khi bn bc vo mt ngh no , bn lun phi
sn sng cho s tht bi. Nhng ngi chuyn nghip l nhng ngi khng ngng tht bi v
khng ngng c gng. Nhng ngi tuyt vi l nhng ngi cha tng b cuc, hc t li
lm ca h, v cng vi s kin nhn, ti nng v mt t may mn a h i xa hn.

Quy tc 12
B qua tng n vi bn u tin. B lun c ci th hai, th ba, th t, th nm,
nhng ci qu r rng ra khi tm nhn ca bn. Hy lm chnh bn thn mnh ngc
nhin.

Thot nhn, b ht nhng iu hin nhin ra khi suy ngh bn v cho php bn thn tm kim,
khm ph nhng la chn khc chnh xc l iu bn nn lm.

Nhng trc ht hy nhn li mt cht v li khuyn ny, v n c v mu thun vi quy tc s

11. Ngh v tt c nhng la chn v b n ra khi danh sch trc khi th vit v chng l
mt cch t lm b" chnh mnh, bi v bn ang c gng tm ra ci g khin bn ngc nhin
hn l tm cch vit to ra s ngc nhin.

Ti ri vo ci by ny v hon ton b mt kt trong nhiu hn mt ln. C gng ngh

n mt tng m cha ai ngh ra hn l ngh n ci g trng hin nhin nhng thc cht n
li tt hn, v sau v sau tinh chnh n cho n khi ti tm thy tng mi l, a
nhiu d n ca ti vo chic hp ti s quay li khi c ci nhn mi hn.

iu m bn cn tht s lm chnh l th ht nhng g n u tin trong suy ngh ca bn,

sau th mt vi th khc xem ci no tt hn.

Khng bao gi hon ton b x mt tng no c. Nu tng ny khng c gi tr g vi

bn, th bn khng ngh n n ri. Vit tng xung, sa li n, a nghch xung
quanh n. l cch m bn vit nn mt tc phm.

Sau hy th tng th hai, th ba, th t, v.v.. cho n khi bn tm c tng tt nht

cho mc tiu ca mnh. Hy lm vic ny mt cch nhanh chng nh lm mt bi tp thc
hnh. Vit xung ht tt c cc tng v th iu trng c v ho nhong nht, thng minh
nht hay th v nht. Hy th vi nhng tng m bn ngh rng n s khng tt v kim tra
chng (k c khi chng ch l mt phn ca cu chuyn mi xy ra trong u ca bn) v t
chng mnh vi bn thn mnh rng tng ny khng tt tht.

i khi, kt qu ca vic th ht cc tng ny s chng minh rng tng u tin chnh l

s la chn ng n. Lm iu khng c ngha l bn ang ph phm thi gian, l cch
m bn chc rng tng ca bn l ng. V khi th nghim nhng tng b i ny th s
c vi s thay i trong suy ngh ca bn hoc l bn s gp li chng thnh mt suy ngh
khc.

Mt iu khc cn nhc khi tip nhn li khuyn ny l s mi v th v," hiu sai n

c th khin bn b trt ng ry nu bn khng cn thn. Khng phi tt c mi th u cn
mi v th v.

Anh bn ca ti, John August, trong mt ln n thm Pixar v c mt bui tr chuyn v Th

loi v Mong i", trong anh ta ch ra mt cch chnh xc v s k vng ca tng th loi cn
thit phi p ng, v cc yu t mi v th v trong cu chuyn cn c la chn k cng v
cn phi cn thn xp theo th t m khn gi vn c th b kinh ngc m khng cn khin h
cm thy tht vng.

Khn gi thng ch mun c mt hoc hai s ngc nhin ln. Nn nu bn cho h mt kch
bn m ch ton l cc tng tiu thuyt bt ng, n s rt hp dn v mt tr tu v khin
cho ngi xem c mt ci nhn tn trng hn v tc phm - nhng n khng nht thit phi p
ng v mt cm xc ca mt nhm ln cc khn gi.

Khng c g sai c vi vic nhn xa trng rng v th nghim - trong thc t, l iu cn thit
thch thc bn thn v c th gii. Ti cng vy, ti yu cng vic th nghim v tng t
mnh th nghim rt nhiu ln. Nhng lm c iu , bn cn phi hiu d n m bn
ang lm ni v ci g, v c nhng k vng nht nh (v kinh ph) ph hp.
Bi v cc khn gi, thng thn m ni, thng mun nhng nhn vt th v (khng nht thit
phi ng yu) nhiu hn l h mun mt ct truyn th v.

D nhin chng ta lun c gng c c c ct truyn v nhn vt tt, nhng mt cu

chuyn vi nhng nhn vt tuyt vi trong mt bi cnh bnh thng (v d l mt ci g
d hiu), nhng cu chuyn ny thng c a thch hn l nhng cu chuyn c thc
y bi cc tnh tit tiu thuyt cng thng. Ni cch khc:

Nhn vt tt thng tnh tr tu.

t mc tiu l cu chuyn ca bn phi gy bt ng mi ln chuyn cnh c th dn bn i

vo s b tc. Khng c cch no bn c th c c mt tng khng-tm-thng cho
bt c on no trong cu chuyn c (hoc l trong mt bi ht, trong mt bc tranh, v.v).
Nh ti trnh by quy tc #11, s tt hn nu nh bn lm mt ci g xu cn hn l
bn khng lm ci g c.

Nu bn cho php mnh m rng t tng v s ln chnh sa v cho cc tng c c hi

c vit ra, vy hy bt u vi tng u tin n vi bn v y chnh l bc i u tin
trn hnh trnh ng ng - cho d tng c tr thnh mt tuyt phm hay ch l mt cu
chuyn bnh thng i chng na.

Quy tc 13.
Hy cho nhn vt ca bn pht biu kin. B ng/gi chiu no theo chiu ny c th
d dng cho bn vit ra chng, nhng n l mt cht c vi khn gi.

Hy chc chn rng bn lm iu . Nhng ng ch cho nhn vt ca bn pht biu kin,

hy cho h mc tiu, ham mun v ng c h phi hnh ng. Nhng hnh ng ca mt
nhn vt km hon ho c th gy ra s xung t v kt qu. V mu thun v hu qu chnh
l ci gc ca mi b phim.

Mt nhn vt chnh nhng lc no cng trong trng thi b ng chnh l n hn ca t thn cho
mi cu chuyn, c bit khi m ngi k chuyn nh hng cho cu chuyn ny l mt
ci g th v."

Trong a s cc cu chuyn, ngi k chuyn thng l ngi y nhn vt chnh vo hon

cnh kh khn ch khng phi cho c ta t git chnh mnh. Nhng nhn vt m nht s
gy nhm chn v thiu i s hp dn hn l nhng nhn vt c ng c v a ra nhng
quyt nh c th dn h vo hoc ra khi mt rc ri no .
Khn gi thch nhng cu chuyn c nhn vt c th iu khin c mch truyn. Nhng
nhn vt ny th v i vi h, v c khi cn quan trng hn c nhn vt cc nhn vt ng
thng trong truyn. Trong thc t, nhng nhn vt cn qu nhiu s cm thng thng l l
do khin h tr thnh nhng nhn vt yu ui v m nht.

Khi tc gi xc nh rng nhn vt l nn nhn ca hon cnh no , v d nh b la bi

nhn vt phn din, hoc nht vo mt m rc ri qu bi thm, c l nhn vt s c c s
cm thng t khc gi. Nhng s thng cm khng phi l cm xc quan trng nht i vi
khn gi h cm nhn v nhn vt chnh. N khin khn gi cm thy nh h b p buc
thch hn l chnh bn thn h t nguyn thch nhn vt .

Nu nh bn mun khc gi tin rng nhn vt ca bn xng ng c chin thng cui cng,
th bn phi cho nhn vt b y vo ng cng v l mt nn nhn ca mt chuyn bt
hnh no , hoc ngi c mt mc tiu hay ham mun no nhng b ngn cn bi nhng
tc ng bn ngoi, hoc l khi nhn vt chnh b nh n cht i sng li, nhn vt cng
phi c gng c nhng hnh ng no cu vn tnh hnh trong kh nng ca mnh -
ngi phi ch ng.

Tt nhin, lc u nhn vt chnh s khng gii quyt vn ca h, bi v bn phi cho khn

gi nhn thy bi kch trc (y l iu m khn gi mun), nhn vt cn thit phi tht bi
trc khi h thnh cng (nu h c thnh cng).

Nhng cu chuyn v cc nhn vt c quan im mnh m v l nhng ngi a ra quyt

nh dt khot t c mc tiu ca h (cho d l mc tiu xu xa i na) chnh l iu
m khn gi mun nghe.

V d, trong b phim tiu s "The Iceman," Richie l mt nhn vt phn cm, rt kh a v ch

c cht xu trong tnh cch anh ta l c th thng cm c. Nhng nhng s p bc v h
qu trong sut cuc i anh ta khin cu chuyn tr nn th v. l mt cu chuyn khng
h d chu, nhng n l mt trong nhng truyn khin khn gi b thu ht.

Ngoi ra, khng nn nhm ln gia khi nim v ch mnh m l ch dng cho mt th loi
nht nh.

Nhng nhn vt c ng c thng khng phi ch dnh cho th loi phim hnh ng. Mt b
phim hi lng mng nh As Good As It Gets" hoc nhng b phim tnh cm lng mn nh
Oscar v Lucinda," lun c nhng nhn vt vi quan im mnh v lun c ng c nht nh.
Mc tiu ca h tuy nh" v con ngi" nhiu hn l mang tnh s thi hay thn thoi, nhng
h u l nhng nhn vt lo li cu chuyn.

S ch ng gip cho nhn vt bt nhm chn. l s tht, nhng quan trng hn l nhng
nhn vt ch ng l cn thit bi v hnh vi ca h mang n cho khn gi mt bi cnh
gip khn gi hiu hn v ct truyn.
Bi v iu duy nht gip cho khn gi hiu c cu chuyn m chng ta ang k chnh l
thng qua cuc i ca cc nhn vt. Khng c hon cnh hoc mi trng no th hin vic
tt hn l cm xc ca con ngi.

V d nh khng gian su di y bin ca "The Matrix" l mt bi cnh hp dn. Nhng

trong cu chuyn chng ta cn phi xut hin nhng ni m c s xut hin ca con ngi. V
ngay c khi chng ta chn bi cnh l ngi ngoi hnh tinh, gu trc hay xe ua, chng ta
u nhn ho chng cc v khn gi c th cm nhn v cm thy lin quan n chng.

Nu chng ta c mt ngi no m khng c mt im mnh no v lun thiu chnh kin

s khin chng ta thy kh hiu bi v chng ta khng th hiu c cch c ta phn ng i
vi tng s kin trong cu chuyn.

cm thng cho mt ngi no chng ta cn phi bit v sao h li cm thy nh vy, v

nu chng ta khng bit g v tng ca h v th gii ny, v thy nhng l do khin h m
h hnh ng nh th kia, chng ta s khng hiu c g c.

y khng phi l mt cng thc hay mt mo nh no, m y l nhn thc khoa hc.
Khn gi mun nhn thy cc nhn vt tri qua nhng cm xc khc nhau bi v l nhng g
khin chng ta cm thy tho mn. Tr khi khn gi bit th gii quan ca mt nhn vt, ng
c v mong mun ca h th khn gi s khng th hnh dung v gii thch hnh vi ca nhn
vt v khng bit lm th no c th cm" c nhn vt .

Quy tc 14.
Ti sao bn phi k cu chuyn ny? Bn ang mun truyn ti iu g? Tri tim ca cu
chuyn nm .

Li khuyn ny ang xoay quanh v vn ct truyn. Tuy c mt cu ni rt ni ting ca

Sam Goldwyn (d cha c cng nhn) ni rng "Nu bn c mt tin nhn, hy gi Western
Union,*" nhng iu chng ta ang mun y l ct truyn, hoc l mt li nhn n giu
trong cu chuyn khin cho cu chuyn ny c ngha.

*Cu ni ny c ni bi nh sn xut phim ngi M, Sam Goldwyn, v ng cng l ngi

ng iu hnh ca nhiu hng phim ni ting. Vo nhng nm 1940s, cc nh vit kch
thng c cnh bo chng li vic gi mt thng ip chnh tr trong cc kch bn ca h;
cng chng mun gii tr, khng phi l mt bi ging. Nh sn xut phim Samuel Goldwyn
(1904-1961) ni rng "Ch cn vit cho ti nhng b phim hi. Cn mun nhn gi iu g th
gi cho Western Union i."
Western Union trc y l mt dch v gi tin nhn in tn, v cu ni ng hnh vi hng
tng l : "Nu bn c mt tin nhn, hy gi mt bc in tn."

iu m Goldwyn (c th) phn nn y chnh l vic cc nh vit kch bn trnh by

tng ca mnh mt cch vng v, khin n trng nh l mt bui thuyt gio hoc dy d
cng chng. Ni cch khc, cng vic ca mt nh vit kch bn l truyn t thng ip ca b
phim mt cch t nhin qua cc nhn vt trong cu chuyn.

L do m bn mun k mt cu chuyn c bit - l v chnh ct truyn hoc l thng ip

n ca n - thng nht vi tt c cc yu t khc xoay quanh mt vn trng im.

Trong , cu hi lun xoay quanh y l: Nim tin ca nhn vt chnh l ng hay sai?"

Sau bn s a cc nhn vt c kin tri chiu vi cu hi - v d nh l k mng m,

nhng ngi thch ch trch, cc nh duy thc, v tt c cc loi nhn vt khc. S kch tnh
ca cu chuyn n t vic th lng tin ca khn gi trong cc gi thuyt khc nhau mt cch
lin tc, trong mt cch m khn gi s khng tm ra c cu tr li cho n khi kt thc.

S la chn nhn vt ca bn vi nhng ng c v quan im khc nhau phi u n t

vn trng im.

V vy bn nn ang gii quyt cc vn vi cu chuyn da trc tip trn quan nim v

ng c ca nhn vt, bi v khi bn mi cho ra nhng kt qu mang n cm gic t nhin
cho ngi c. Nu bn thc hin cng vic ca bn nh l ngi k chuyn v to ra
nhiu nhn vt vi nhiu nhn cch v hon cnh khc nhau m c s lin quan n vn
chung, khi nhng cch gii quyt ca bn s gin tip kt ni cc mu cht trong cu
chuyn li vi nhau.

V d, nu bn ang vit mt cu chuyn m bn mun ni rng "tnh yu chin thng tt c",

sau cu hi y l "Tnh yu s thng tt c nhng tr ngi?" V cu tr li cui cng ca
bn l "c".

Nhn vt chnh ca bn hoc l s c mt th tnh yu sai tri v phi tm mt tnh yu ch

tht, hoc anh ta tin rng tnh yu l v ngha th anh ta cn phi c thuyt phc rng yu l
iu tt nht trn th gii (mc d s tht l ci g cng c hai mt).
Vic t cu hi v tr li nghe c v n gin (v n n gin tht), v chnh v s n gin
n c xem nh l mt khun mu khi chng ta t vn v gii quyt.

Nu bn c mt ci khun phc tp, bn s rt kh khn khi xy dng v pht trin cu

chuyn. V thng nh vy th mi th s khng bn vng. Tt hn ht l nn c mt ci g
n gin vi nn tng chc chn, v chng ta s xy dng n phc tp hn nhng ch no
thch hp. Vic t ra cc nguyn t qu phc tp s khng nht thit lm cho bn c v trng
thng minh hn, tt hn, hoc c bit hn. Hy bt u vi s n gin v to ra s phong
ph thng qua vic cc nhn vt lm phc tp ln mt tng n gin v cc li lm ca h.
Ti UCLA h c ni rng "cu chuyn th n gin, nhng nhn vt th phc tp", nhng thm
ch nu bn c mt ct truyn phc tp, nhng cu chuyn ca bn vn phi da vo cu hi
bn t ra ban u v phi lm cho mi nhn vt v mi thi im c lin quan n nhau thay
v ch vic ai ngi n lm.

Thm ch cc tc phm tiu thuyt di v c v ri rc nh ca James Joyce "Ulysses" bao gi

cng c mt cu hi trung tm n trong mt ni no trong tng tng lp lp cu chuyn.
(Trong nhng loi tc phm nh th, thng vn trng tm s xoay quanh cu hi cao siu
nh " ngha ca cuc sng l g?", v thng l sau tt c cu tr li rt n gin " c
sng nh mt tt nht c th, ngy ny qua ngy khc.")

K c s n gin cng c v vn cch th hin quan im ca n trong tng loi nhn

vt ri. Chng ta hy tm hiu su hn v s tinh t ca n, v tm thy s phong ph ca cu
chuyn trong tng sc thi ca cuc sng. chnh l ni m cu chuyn bt u.

C mt cu tr li ngn gn r rng cho cu hi "ti sao ti k li cu chuyn ny?" s cho

php bn lun "o su" vo ng ni, v iu s gip bn gi cho mi th
th v v ng gi cho khn gi.

Quy tc 15.
Nu bn chnh l nhn vt trong tc phm ca mnh, trong hon cnh ny, bn s cm
thy th no? S trung thc to ra uy tn trong cc tnh hung kh tin.

y l mt li khuyn hin nhin khc, nhng ngay c cc nh vn tuyt vi i khi cng b

qua v la khn gi ca h vi khonh khc nhn vt khng trung thc khi h qun theo di v
nh gi li tt c cc cnh quay da vo bn thn ca nhn vt.

Cu ni " s trung thc em n s tn nhim trong nhng tnh hung khng th tin c" l
ni rng bn s t c nhng cnh hoi nghi v kh tin nhng khn gi vn b qua mc
d c nhiu sn," nu cc nhn vt th hin trung thc v mt cm xc ca h.

iu ny ng, nhng nu bn lm dng n qu nhiu th khn gi s cm thy qu ti vi

nhng iu v ngha v s dng quan tm n b phim, cho d nhn vt rt hp dn v lun
din vi cm xc chn tht.

Trong mt kch bn phi logic, trong mt th gii m khng ging nh thc t, bn vn c th

la c cm xc ca khn gi nh vo s ng cm. S ng cm khin cho khn gi chp
nhn s khng th tin c thnh iu c th tin c, thc t, y l iu khc bit gia k
chuyn v thc t. Phn ng cm xc ca nhn vt trong cc tnh hung khc nhau khin khc
gi hiu v quan tm n th gii khng tng v nhng nh lut v l ca n.

Cm xc ca cc nhn vt c th lm tng ln s ng tin cy vo th gii v tnh hung m

chng ta ngh rng n v l. Sau tt c, nhng cu chuyn l nhng tc phm c to ra bi
ngi k chuyn. Nhng g m bn c l bi cnh vn ha ni chung, v iu thi th khng
lm cho bt c iu g trng ng tin cy.
to ra cm gic thc" th phi th hin qua cc hnh ng ca nhn vt bn to ra.

Khn gi cn phi c a n mt th gii v tnh hung vi mt bi cnh ring, ch khng

phi l th gii chung chung m ai cng bit. Cn nu l mt "cu chuyn da trn vic c
tht", bn cn thuyt phc khn gi v tnh xc thc ca cu chuyn bn thng qua s thu ht
v cm xc ( l l do ti sao n rt d dng ni di v s kin c tht - c bt c iu g
cm thy tht cng c th tr thnh s tht).

Nu khn gi cm thy rng cc nhn vt trong mt cu chuyn thc s sng v cng hin cho
th gii o , khn gi cng s bt u tin vo th gii .

Nhng c nhng hon cnh cn phi c s trung thc - n phi l mt ch ng tin cy

(khng nht thit phi l mt s kin thc t, nhng c th tin c l n s din ra trong th
gii cu chuyn) khin n ging nh mt tnh hung t nhin trong nhng cm xc c
by t thc s c ngha.

Ngoi ra cn c tng l t bn thn mnh vo nhn vt - v u tin m quy tc ny cp

n.

iu ny, d nhin, nghe c v nh l li khuyn hon ho k t khi chng ta lun lun tng
tng mnh ang trong "hon cnh ca ngi khc" khi c gng hiu nhng cm xc v
quan im ca h. Tuy nhin, dng li suy ngh ny pht trin nhn vt s l sai lm bi v:

C mt s khc nhau gia "t mnh vo v tr ca ngi khc" v to ra mt nhn vt khc.

Khi bn "t mnh vo v tr ca ngi khc," bn s c tng tng bn s tr li th no nu

bn ang trong tnh hnh ca h. l mt th nghim cho s ng cm, nhm gip bn
nhn ra phn ng ca ngi khc trong tnh hung ny s nh th no l d hiu c.

Th nhng, c mt s a dng trong cc nhn vt ca bn, bn khng th tr thnh tt c

cc nhn vt c (Ni cch khc, bn s khng mun tt c cc nhn vt m bn to ra l
nhng mnh ghp ca nhn cch bn). Bn nn ngh cc cch m nhn vt ca bn s phn
ng cho tng tnh hung da vo chnh tnh cch v li suy ngh m bn xy dng cho
ngi , ch khng phi l da vo tnh cch v suy ngh ca bn.

V d, nu nhn vt ca bn l mt ngi lnh trinh st lnh th ca i phng v bn l mt

ngi yu ch, nhn vt ngi lnh ca bn vn s chp c ca con ch canh gc vn ang e
da s hin din ca anh ta. Cn nu bn t mnh vo tnh hung , bn c th lng ph thi
gian c gng trnh thot khi con ch hoc khin n bt tnh - nhng iu khng phi l
cch tip cn ca mt ngi lnh chuyn nghip.

Bn thc s cn phi tng tng nhn vt ca bn s cm thy nh th no da trn cc

c im tnh cch v mc tiu m bn t ra cho nhn vt , ch khng phi ch cn c
gng tm ra cc hnh ng m bn cm thy c th ng cm vi chng.

Cui cng nhng g quy tc ny gii thch chnh l vic cc cu chuyn c chuyn tip thng
qua phn ng ca cc nhn vt vi cc tnh hung m dn n vic th hin cm xc r rt,
ch khng phi ch cho h phn ng vi nhng hnh ng vt l thun tin cho cc cnh
quay.

Nu hnh ng ca nhn vt ca bn thiu i cm gic trung thc, khn gi s ngng quan

tm v h, lc ny h cng ngng quan tm v cu chuyn ca bn cho d n hay th no i
na.

Quy tc 16.
L do ca bn lm g? Hy cho chng ti l do c v cho nhn vt ca bn. iu g s
xy ra nu h khng thnh cng? Hy chun b cc tc nhn chng li n.

Quy tc ny rt quan trng thm ch n c th c xt lm quy tc s 1, v n t cu hi

quan trng nht: cu chuyn ny ni v ci g?

iu g s xy ra cho nhn vt ca chng ta nu c ta khng th vt qua cc tr ngi, v mt

tm l ln vt l, chnh l im quan trng ca ton b cu chuyn. Nhng kh nng mt mt"
sp xy ra ny chnh l iu khin cho khn gi c cm tnh vi mt nhn vt, thm ch cho d
nhn vt l mt k c cht khn nn i na. Nhng tc nhn chnh l nng ct ca cu
chuyn, nhng s tht bi v nhng kh khn r rt gii quyt vn .

t cc tc nhn sng cn chng li nhn vt chnh khng ch lm cho khn gi khng ch

cm thy s ng cm hn i vi c ta, m n cng lm cho khn gi cm thy nhn vt
mt chin thng xng ng (hoc, trong trng hp ca mt bi kch, mt s tht bi cm thy
hp l).
Cc nh sn xut v nhng chuyn gia khc thng hi cu hi tng t nh "ti sao nhn vt
c bit ny c t trong tnh hnh c th ny ti chnh xc thi im ny? Tht ra nhng g
m h ang hi chnh l "nhng tc nhn y l g?

Nhng sai st ca nhn vt chnh, v d nh s la chn sai lm ca c y, hay hnh ng ca

i th, v tt c cc tc ng ngoi lc phi l nhng s tr ngi chn hoc chuyn hng
i ca nhn vt chnh, trnh vic c ta gii quyt vn ca mnh mt cch thun li.

Tuy nhin, mt nhn vt chnh cho d khng hon thin th no, c ta vn cn phi c gng t
c mc ch ca mnh. Khn gi khng ch quan tm v mc tiu ca c ta m cn c cch
c ta c th thay i tnh hung nh th no dn n thnh cng ca mnh.

V vy, khi nhn vt chnh cng c nhiu tht bi, khn gi s cng quan tm hn n s phn
ca c ta. V chng ngi vt cng ln th kh nng tht bi ca c ta s cng cao.

Tng bc i ca nhn vt mi khi c ta cng xa dn mc tiu ca mnh v gn hn n s

dit vong s lm cho khn gi cm thy phn khi hn khi cng gn n hi kt. Mt v d ph
bin l vic tng cc nguy c ri ro i vi nhn vt chnh, c th n mc khoa trng nh c
ta s pht hin ra rng nu c ta tht bi th c s cht, cng ta nh cu ni sai mt li, i mt
dm."

Cc i th nng ng, thng minh thng l nhng chng ngi vt hp dn, v h lm vic
cng tt khi h i lp vi nhn vt chnh. Nhng i th trong cu chuyn cn mt lng
u t tng ng trong vic mu cu mc tiu ca h bng cch lm tt c mi th nhn
vt chnh phi tht bi.

lm c iu , cc i th cn phi c li th. Nu li th ca k ch qu ln, cc nhn

vt chnh cn tm ng minh tin n s thnh cng. Cu chuyn s rt t nu k i u
qu yu v khng c gi tr st thng no i vi nhn vt chnh c. y chnh l vn
chung trong cc phim hnh ng khi m c mt ng nhng k ch b nhn, khng c mc
ch, qu yu (thng l nhng ngi khng c gi tr) thay th cho nhng k ch thng
minh v mnh i vi nhn vt chnh.

Nu ch so v s lng ng th s khng lm t l tht bi cao hn, nhng ch s sc mnh th

c th. Nu chng ta ch mt ngi lnh nhng anh ta ang trong mt xe tng Sherman ang
tin ln v chng li mt ngn lnh tinh nhu ca La M, khn gi s khng phi lo lng v s
phn ca ngi lnh mc d qun ch qu ng.

Th nhng nu mt ngi lnh ca qun La m phi chin u chng li mt t qun xe tng

Sherman li l cu chuyn khc. Khn gi s rt r m t l thin thng khng cn bng gia
hai bn, v ngi lnh La M s lm g chim c u th.

N cng quan trng l lm th no cc nhn vt vt qua s tht bi trc mt, v cch m

nhn vt thot ra khi n nh tnh cch ca anh ta hay cch anh ta tn dng th mnh ca
mnh, v c v hp l - khng nht thit phi thc t, nhng ng tin cy v ph hp vi th
gii cu chuyn bn to ra.

Khi chin thng ca nhn vt (hoc s tht bi) xy ra qu bt ng, qu v l, hoc qu n

gin s lm suy yu tt c cc s cng thng bn to ra cho n thi im . Vic gii
quyt tt c mi th trong mt ln chnh l mt s la chn ti. Khonh khc chin thng phi
l mt cuc u tranh, v mt chin thng st sao s gy c s hng th hn l chin thng
mt cch p o (tt nhin s c trng hp ngoi l).

Gi la cho s cng thng cho n thi im chin thng nhn vt chnh s cho php khn
gi phi st cnh cng c ta cho n giy pht cui cng. Ci giy pht m khn gi bt u
nhn ra nhn vt chnh ginh c li th v h s ni vi nhau Hiu ri, c ta s ginh
chin thng.

Cui cng, t l thng thua chnh l tri tim" ca cu chuyn, v nu nh khng nu r chng
ra th khn gi s cm thy bt mn.

Thm ch t hn, nu bn khng bit nhng iu ny th bn s vit mt cu chuyn ln xn v

ch git thi gian cho n khi kt thc.

y l l do ti sao rt nhiu ngi khuyn rng hy bt u vit on kt trc: tt c

cc cuc xung t trong cu chuyn s c truy ngc li t cch gii quyt cho n ngun
cn ca cu chuyn. Vic bit trc kt thc ca cu chuyn v lm th no cc nhn vt
chnh v i th thay i pht cui s cho php bn m bo mi mc xch trong cu chuyn
u lin quan ti nhau.

Quy tc 17.
Khng c vic g l ph phm. Nu tng khng tt, hy b qua n - n s tr li v
tr nn c ch sau ny.

y l li khuyn trao ng lc tuyt vi cho cc nh vn. Hy bung tay khi bn nn bung n

ra - vic c lun qun mt cu chuyn mi lm cho khng t cc nh ngh s khng th
tin b c.
Khng c vic g lm ra l ph phm c, bi v tm ra c cu chuyn tt nht cho bn th
bn phi th ht tt c cc tng ln t giy v tinh chnh n cho n khi n tr thnh tt
nht.

Nh c nhc n t trc, nhng tng tt nht n t bt c tng no cm thy

c" ngay ti thi im v sau suy xt xem liu n c c hay khng, ch khng phi
c gng hon thin iu u tin m bn ngh l n s l mt cu chuyn tt" v c dnh mi
vi n.

iu quan trng y l kinh nghim. V kinh nghim th khng n t vic bn nhn ra ci g

ng ci g sai ngay lp tc. Kinh nghim n t vic bn xc nh khi mt ci g bn ang
lm l khng n v tm mi cch gii quyt n.

Bn hon ton cn phi hc cch xc nh ci g ang khng n, b qua n v tip tc bc i.

V bn cn phi thc s bung n ra mc d n s khng nht thit n s tr nn c ch sau
ny.

Vic ni di vi bn thn mnh v ngha ca vic bung b (iu m nhiu nh vn v cc

nh ngh s khc thng lm) khng hu ch cho bn. N c th dn n vic bn s b lc
trong suy ngh v vic khi no v u tng m bn tm thi b qua ny s tr li v c ch
cho cu chuyn ca mnh. Nu bn c ngh nh vy th rt c kh nng n s khng bao gi
c ch na.

Gi ly hy vng rng tt c cc tng u l tng tt nu bn tm ra ni hp l t n

vo th ch l mt cch lng ph thi gian. Nu tht s mt tng no s ph hp cho
on no , hoc tc phm tng lai hoc mt th g khc - bn s ngh n n khi bn ang
ngay thi im .

Nu tng ca bn khng h hu ch bt k ch no, n vn khng phi l mt cng vic

ph phm. N chnh l th m bn phi th bit rng n sai v khng c g phi xu h hay
cm thy tic v iu .

D nhin, c nhiu ngh s vn thng loi b (hoc tr tr) thng tng ca h. Ti cng
vy. Nhng ci mo y l cch bn tip cn thng ngh nh th no mt cch ng
n. Nhng tng trong thng cng l nhng th c th tr nn hu ch, hoc n c th
truyn cm hng khi bn ang b ch.

Bn khng nn p t ln mnh tng rng mnh s s dng chng vo "Mt ngy no ",
v khng nn cm thy hi tic khi bn b nhiu thi gian cho mt tng khng c tc dng
g c.

C vic vit ra tng ca bn v ng ngn ngi nu chng u b cho vo st rc ht. Cho

d chng khng c gi tr hu dng th bn vn l mt ngi ngh s ang lm cho mnh tt
hn mi ngy.
Quy tc 18.
Bn phi bit chnh mnh: s khc bit gia c gng ht mnh v lm lon chnh mnh.
Nhng cu chuyn l nhng s tri nghim.

Vic bit r v bn thn mnh l iu v cng quan trng. chnh l s khc bit gia c gng
ht mnh ch khng phi lm mnh ri ln v mt kt v sau l t b.

S khc bit gia lm tt nht trong kh nng ca bn v c gng thm qu nhiu chi tit vo
bc tranh c th khin ton cc tr nn thiu tinh t, v th m vic bit r v bn thn mnh
mun g chnh l cch bn t cnh bo mnh trc khi lm mi th t hn.

Nu bn dnh nhiu thi gian hn so vi bnh thng trn mt trang truyn, c l l mt

du hiu cho thy bn sa ly vo trong chi tit (nu bn khng tm ra thi gian trung bnh
ca mnh th nhiu hn mt ting l mt con s tt nhn ra bn dnh qu nhiu thi gian
trn mt trang).

Khi iu xy ra, c tip tc vit i. Nu bn vn khng th gii quyt c vn trong

khong thi gian bnh thng, th c l iu bn cn nht lc ny l ng ngh v vn "
na cn hn l c ngi hoi m khng ra c ci g.

cng l vn chung khi bn bt u vit i vit li nhng on hi thoi v cc on miu

t cho n khi hon ho", hoc l nh bng" tc phm ca mnh khi m bn vn cha thay
i nhng ch cn thit khc trong cu chuyn sau khi phc tho xong cu chuyn ca mnh.

Bn c th lm nhng chi tit tr nn hon ho" hn khi m cc nhn vt, cc ni dung

chnh v nhng mc xich trong cu chuyn hon chnh. K c cc on hi thoi v cc
pha hnh ng cng ch cn chnh" c th pht trin n cc tng cao siu hn cu
chuyn tr nn hng th v ng hng.

Cc sc thi, n trong cu ch c th c chnh sa sau khi bc tranh tng th hon tt.

Nu bn ang "ngh" lu hn thi gian trung bnh, c l bn ang lo lng v vic mnh lm
mt ci g "sai" vi mt vi im trong cu chuyn m bn khng chc chn. Bn vn c
tip tc vit i, v bn c th chnh sa n sau .

Khi bn ang b, hy ngh n tt c cc phn trc ca cu chuyn m bn vit ra, c kh

nng l mt ci g s truyn cm hng cho bn gip bn g b trong lc ny. Nhng bn
khng th tm c n nu nh bn khng th gii quyt xong cc vn hin ti v cc phn
sau ca cu chuyn.

Cu thn ch ca ti trong nhng lc nh th ny l "th sai sm v thng xuyn cn hn

khng lm g. Bn khng th sa cha mt ci g trong bn chnh sa nu khng c g
sa c.

V cui cng, nu bn thy mnh b ra nhiu thi gian cho vic miu t thi gian, t tn nhn
vt, c t phc trang, a im, dng xe hay sng hay my tnh, hoc tt c nhng th chi tit
nh vy - th r rng l bn ang hon ton b kt trong m suy ngh ca mnh, v bn cn phi
p bn thn tr li cu chuyn ca mnh v c gng vit tip phn tip theo cu n.

Khng c loi chi tit thc s quan trng, chng ch l mt phn khin mt ct truyn cng
ngc tr nn hng th hn.

Phn th hai ca li khuyn ny xng ng tr thnh mt quy tc ring bit, v n l mt

tng ring bit. K c khi bn bit chnh mnh v hiu s khc bit gia
lm vic l lm ri mi th, bn vn c th gp rc ti. Bi v cho d bn c lm iu gii
nh th no, hiu qu nh th no, cng c lc bn s lm mt ci g sai mt thi im
cng sai nt.

Vic gi gn tt c cc tng vo mt na ci Tweet c th khin cho nhng ngi k

chuyn t kinh nghim gp vn khi h khng thc hiu cu chuyn" c ngha l g i vi
mt nhn vin ca Pixar. Li khuyn ny ang c vit qu ngn gn m bn c th khng
hiu ht c tt c ca n, v th m ti s gii thch r hn m bo rng bn ang s
dng li khuyn mt cch hiu qu.

Cu ni ny phn bit gia cu chuyn" (ngha l pht trin ni dung) v sn xut (s

dng nhng yu t c bao gm trong qu trnh lm nn cu chuyn, v d nh m t nhn
vt, im mu cht ca vn , bi cnh cu chuyn, v.v), v nhng g thuc v phn sn
xut" tinh chnh cc chi tit ni dung nh hi thoi, hnh ng, quang cnh, nhng khonh
khc v nhng cnh quay khc.

"Cu chuyn" y c ngha l "s pht trin cu chuyn" chnh l qu trnh thai nghn", c
cu, phc ha (v hoc vit), v th nghim cc tng. Trong sut giai on , tt c mi
th u l cc sn phm th, v vi chi tit c thm vo ch
h tr cc tng chnh, v tt c mi th ph thuc vo s thay i bt c lc no thng qua
ngun cm hng hoc s phn tch ca tc gi.

V vy chng ta mi c cu ni "cu chuyn l th nghim, khng phi tinh chnh" ngha l

khi bn xy dng c iu c bn, cu trc, mc tiu, v c trng ca cc nhn vt bn
cn phi tp trung vo bc tranh ln v th nghim nhng tng th trc xem chng s
din ra nh th no, ch khng phi qu ch trng vo cc chi tit v tinh chnh cc chi tit
t n s hon ho.
Nhng mt khi cu chuyn bt u c nn tn, th qu trnh sng lc lc mi bt u.
Cc on hi thoi, miu t v hnh ng u c vit li v sp xp li, b tr cnh quay
cng cn c thit k v la chn phc trang cho hp, v.v.

Cch lm ny l mt phng php l tng cho mi giai on ca mi loi hnh ngh thut.
Trong sn xut phim hoc cc lnh vc ngh thut khc nhau s dng cc bn phc tho gc,
kim tra v xem xt, quyt nh, sau iu chnh cch tip cn to ra ca cu chuyn ca
ring h.

Vic bt vo cc chi tit trong cu chuyn trong qu trnh pht trin n s khin bn sa chn
vo m ly v thng khin bn qu trn trng nhng g bn tinh chnh ri l mt cc c
hi khc. Trong qu trnh pht trin cu chuyn, bn khng cn qu trng iu g ht, bi v bn
s loi b nhng tng hay ho nhng ch lin quan g n cu chuyn ca bn khng lu
sau .

Nhn ra c vn trc khi bn ch trng vo chi tit s gip bn d hn khi xem li bn

tho ca mnh, khng ch bi v bn khng qu trn qu vo iu g m bi v bn s bt i
cc on vn di tht kim tra cho mi ln sa li.

Mt khi bn bt u vit li, l lc bn cn phi tp trung nhng g quan trng nht i vi

cu chuyn ca bn. Nu n khng phi l iu quan trng i vi nhng cu chuyn, n ch
chim khng gian thi.

Nhn chung, mu cht ca li khuyn ny l: u tin phi tm ra cu trc v chuyn bao

qut ca cu chuyn ca bn v kim tra tt c chng xem ci no l tt nht. Sau chnh
sa li n. V bn nn lun ch tm vo nhng g quan trng, cn nhng chi tit khc ch l
mt m ln xn.

Quy tc 19.
S trng hp ngu nhin y nhn vt vo rc ri th rt tuyt; trng hp ngu nhin
nhn vt thot kh l mt s gian ln.

C mt vin ngc qu trong li khuyn tuyt vi ny: s hp dn nht ca b phim l tt c

ng lc, la chn v cc hnh ng ca nhn vt chnh a c ta vo hoc ra khi rc ri ca
c ta. Chm ht.

S trng hp khng c gi tr cao. Tuy nhin, chng vn xut hin mt mc nht nh

trong mi cu chuyn.
Khi khn gi quen vi vic a cc nhn vt vo rc ri, h s n gin cm thy d tha th
hn bi v khn gi b cun vo nhng xung t v h qu mi. Khi khn gi quen vi vic
nhn vt ca cu chuyn thot khi rc ri th n s l h qu ca vic gim i s cng thng
v khn gi s c nhiu thi gian hn suy ngh v cm thy b la di khi vn c gii
quyt bi s mnh ch khng phi do s la chn ca nhn vt.

S trng hp ngu nhin khin nhn vt b ri vo rc ri no c th c b qua cho n

chng no khn gi vn cn hng th vi nhn vt, bi v h s cm thy ng hi ng
thuyn vi nhng xung t mi pht sinh v s t quan tm hn vi vic chng xy ra nh th
no.

Nhng bn khng th lm iu qu vng v, qu thng xuyn, hay t hn l lm mt i s

quan tm ca khn gi trong nhn vt.

Ging nh bt k nh o thut gia no, nu bn cho khn gi nhn thy bn tay ca bn qu r,

khi khn gi s hiu c mnh kho ca bn v h s ch ngi v xem bn din th
no.

Mt s trng hp vng v nhn vt ri vo rc ri ging nh tr h ca mt siu anh hng

ht tong ln Ti mun cnh st c mt ngay lp tc! v mt t giy sau cnh st p n v
cha sng vo anh hng thay v k c. Trong cnh ngi vit s dng s trng hp
a ngi hng vo tnh trng nguy him v tng kh nng bin c, nhng n c th hin
qu r rng v khn gi s ch ngi xem mn kch ch khng cn cm thy s k diu na.

Tng t nh vy, nu mi lt ca s cng thng c thc hin bi tai nn, khn gi s

sm mt mi vi n.

Khn gi thng t nhit tnh vi nhng nhn vt b th ng ko vo cuc xung t bi hnh

ng ca cc nhn vt khc. Rt him trng hp ngoi l c th dng cch ny mt cch
thng minh tng yu t hi hc hoc hoang tng (k c nh vy, khn gi vn mun t
nht l mt trong nhng s trng hp" l kt qu ca vic nhn vt chnh c gng thot khi
ci h by m h ri vo).

Thm ch nu bn ang s dng s ngu nhin ca bn mt cch t i, mt s la chn km

v cc chi tit c th ca mt s trng hp c th lm suy yu nhng g khn gi thch nht v
nhn vt v khin h thy chn nn. iu ny c bit ng nu tc gi la chn lm suy yu
tnh cch ca mt nhn vt thay v l suy yu mt k nng no .

V d, nu bn c mt nhn vt bn thit lp nh mt k hay khoe khoang, v sau t

anh ta trong mt tnh hung m khoe khoang khin anh y gp rc ri, nhng thay vo
bn y anh ta vo mt s trng hp ngu nhin no - bn ph hng ci hay ca cu
chuyn ri.
Hy ngh rng nhn vt khoe khoang ca bn b gi n trc mt ng trm mafia. Khn gi
mun xem anh ta khoe khoang v s mnh m ca anh ta ri b li vo phin phc nh th
no, v d nh l tn trm tin rng anh ta ni tht v giao cho anh ta mt phi v lm n cc ln.

Nhng nu nh bn thay vo bng cch ng trm gi i mt tn nh thu v ch ni dn

mt thng ca tao i cng my" khi chng trai gian xo ca chng ta bc vo, v tn nh
thu ng thi gi my, i vi tao - bn cha cho nhn vt ca bn c c hi th hin ti
nng g c.

Bng cch lm nh vy bn lm suy yu mt c im th v m thu ht khn gi vi nhn

vt ca mnh. Vic khng th hin c nhng im c sc ca nhn vt c th khin bn
nh mt n, cho d bn ch lm c mt ln i na.

S trng hp ngu nhin a c nhn vt ra khi rc ri l mt s n gian, c bit khi

s trng hp ny loi b cc kh nng v hnh ng ca nhn vt.

Th tng tng anh hng ca chng ta b phc kch ngu nhin bi mt lc lng v trang,
sau anh ta phi trn chui trn nhi che du danh tnh, b dn vo ng cng, v ngay
thi im ngi hng sp n sng th k truy st b m cht bi mt chic xe bus - iu ny
khng lm cho bt c ai trong chng ta tho mn c. Ngi hng ca chng ta cn cha kp
lm ra hnh ng g bo v bn thn, thm ch cn khng bit mnh lm g dn n tai
nn bt ng ny.

Th nhng nu nh nhn vt ca chng ta c th lm mt hnh ng g dn n tnh hung

bt ng ny, bn c th c khn gi tha th bi v iu trng c v nh l mt s may
mn hn l mt s trng hp.

Trong thc t, vic sp t nguyn nhn v kt qu n gin l mt chui cc s trng hp

ngu nhin, khi u phim bn sp t mt ci g trng c v nh khng lin quan g
n ton b cu chuyn, nhng n pht cui n li chnh l nhng g m nhn vt chnh cn.
V d, hy th tng tng mt b phim cnh st m c mt bui hi tho ca nhng
ngi nui ong trung tm thnh ph cui tun ny. Sau , mt cch ngu nhin, ngi hng
pht hin ra rng k xu ca chng ta b d ng vi ong.

Sau na, khi m ci c sp sa chin thng ci thin th ngi hng ca chng ta sc nh

ra bui hi tho , v trong mt n lc cui cng thot khi tht bi xc nh t trc,
anh ta chy vo trung tm hi ngh. Anh ta vo mt hp ng ong, v nhng con ong lm
nt phn vic cn li.

S ngu nhin y l nhng con ong v vic k phn din b d ng vi ong trong cng mt
cu chuyn, cha k n vic nhng hnh ng cui cng li din ra hi ngh v nui ong
cui tun. Th nhng khn gi s (nu nh cu chuyn c dn dt mt cch tt) s ngh v
n nh l mt cch vn dng thng minh hn l mt s trng hp bi v la chn cui cng
ca nhn vt chnh.
S sp t v thng pht chnh l mt trong nhng cng c v i nht ca bt c b phim
kch tnh no. S dng cc s trng hp ngu nhn v khin chng tr nn hp l l tt c
nhng g bn nn ngh khi thit lp v dn dt cu chuyn.

Bn thc s ch c th trnh khi s trng hp khi mt la chn ca nhn vt chnh a

thng c ta vo vn . Mc d n c v s tt hn c la chn v hnh ng dn n
hu qu , nhng i khi vi mt cch sp xp thng minh v hiu qu hn th mt lot cc
s trng hp ngu nhin li l mt la chn l tng.

Ging nh vi s trng hp a mt nhn vt vo rc ri, nhng g a anh ta ra khi n

chnh l yu t quan trng nht bi v nu nh chng qu r rng, qu thng xuyn, hoc sai
thi gian v khng gian th chng s ph hoi nhng khonh khc ca nhn vt. Thm ch iu
ny cn c mt ci ci tn ngh thut ring cho n l Deus Ex Machina, ni n vic khi c
mt s trng hp no xy ra pht cui v gii quyt ht mi chuyn. Thut ng ny c
dch l "Cha ca my mc" v c bn c ngha l "mt s din vin v hnh ngoi l (hay l
nh vn) gii quyt tt c cc vn ca nhn vt chnh cho h".

Nhiu cu chuyn khc th v c hon ton hy hoi bi nhng kt lun Deus Ex

Machina, trong cc nhn vt chnh b a ra khi nh im ca cu chuyn v cc nhn vt
ngoi l khc gii quyt mi th cho anh ta.

V kch ch kch tnh bi v nhn vt chnh cu th gii khi m c Cha cng khng lm c
iu (hoc cht khi ang c gng trong mt v bi kch), ch khng phi iu ngc li.

V bn cht, nhng g quy tc ny ang c gng ni l nhng 'ng c, s la chn v hnh

ng ca nhn vt chnh nn lun l nhng g a h vo/ra khi phin phc, v tt c s
trng hp din ra cn phi c thc y bi mt trong nhng quyt nh ca nhn vt.
Quy tc 20.
Bi tp: ly cc phn ca mt b phim m bn khng thch, sau sp xp li chng
theo cch m bn MUN.

y l mt bi tp tuyt vi m ti lun lm, thng l trong mt bui tho lun nhm vi on

lm phim m ti v ang lm vic trong 3 nm qua, rn luyn k nng phn tch v x l
s c.

y khng phi l mt quy tc hay l mt li khuyn r rng nh hng cho bn cch vit
truyn, hay gii quyt nhng vn trong vic sng to ra n, nhng y l mt bi tp th v
lm khi bn nhn thy mt b phim d" no .

Hy chn ra phn phim m bn khng thch v c gng sa n, vic ny s gip bn nhn ra

ci g bn thch v khng thch v cu chuyn ni chung, ci g tt v khng tt cho bn, v cui
cng l cch bn s x l nhng vn ny nh th no.

y l mt bi tp tt v n gip bn suy ngh v vic chnh sa nh th no, mt cng vic m

nhiu bin kch gi v o din thng khng ngh nhiu v n. (Mc d m ni, nh vn th
khng nn ngh n iu ny cho n khi h xong bn tho u tin m cc tng c
vit ht ra giy).

Vic tm ra ci g ang lm c v ci g khng c, v c nhng g bn ngh nn b ly ra,

sp xp li, thm vo sa li v lm cho v kch tt hn chnh l k nng quan trng nht
ca mt nh lm phim.

Mt li ch ca vic thc hnh bi tp ny chnh l bng cch sa cha li trong phim ca

ngi khc gip bn nhn ra s kh nh th no tm ra gii php, v iu ny s dy bn
s kin nhn khi bn cn phn tch v chnh sa cu chuyn ca mnh.

Nhng c rt nhiu cu chuyn khng km hu ch khc v thc hnh bi tp ny gip bn

nhn ra nhng kha cnh khc trong ngh b b qua. N s l mt s xu h hn ch s
sng to ca chng ta nh ny, v vy y l mt s bi tp khc th v v hu ch gip bn
vit tt hn:

M bo v vit mt cu chuyn v bi ng u tin m bn tm thy. Ci g trong vn bn

khin bn ch ? Bn s thay i n nh th no gip cu chuyn ny tt hn.
Chn mt b phim m bn thch, xem li cc cnh gia hai nhn vt m ban thch, sau vit
mt bn quay hon ton khc bit gia hai nhn vt ny. tm ra ging ni" ca tng nhn
vt, bn mt bao lu ch ti cu ch, nhp v giai iu so vi quan im v c tnh ca
nhn vt chnh?
Vit xung tt c nhng g m bn ngh bn bit v nhn vt trong b phim m bn thch. Sau
xem li b phim m tm xem mnh c hc c nhng bi hc no v cch sp t cu
chuyn, ci g c din gii r rng trong cc on i thoi v bn suy ra hnh ng
no khi c gia cc dng ca cc on thoi.
Chn mt b phim bn thch v c gng ci thin n. Nhng g m bn khng thch m bn c
th b qua, nhng hy th b n ra hoc ci thin n. iu quan trng hn l nhng g m bn
thch c th b ct v vit li lm cu chuyn tt hn.
Dng mt b phim chng 15' v vit xung tt c nhng th bn ngh l bt li cho nhn vt
chnh. Khng phi thng h s c kt thc c hu khi n cui cui phim? Nu khng, c
phi l mt kh khn khi coi phim khng? Nu khng, ti sao?
Chn mt b phim m bn thch v ln mt sn bi khc t ci nhn ca mt nhn vt khc.
Ci g thay i, ci g khng thay i? Ci nhn ca nhn vt mi c ging vi ci nhn trong
bn gc khng, v bn mt bao lu ch ra phn ? Bn lm g vi ci nhn gc ca
nhn vt chnh?

Nhng bi tp trong quy tc 20, v nhng bi tp khc m ti nhc trc chnh l cc bi

tp tt nht khi n cn phn tch tc phm ca mt ai .

C hng t cc bi tp ngoi kia. Khng ch l phn tch m cn l khai thc nhn vt v th

gii quan ca bn gip bn sn sng cho bn tho u tin ca mnh. Bn c th tm thm
nhiu bi tp trong rt nhiu sch v cc websites na.

Quy tc 21.
Bn phi xc nh tnh hnh/nhn vt ca bn mt cch r rng, khng th ch vit
ngu". iu g s khin BN phi hnh ng nh vy?

Li khuyn hu ch ny chnh l mt cch ni khc ca quy tc s 15 Nu bn l nhn vt ,

trong tnh hung , bn s cm thy th no? S thnh tht to ra s tn nhim trong nhng
tnh hung kh tin. nhng vi mt gi r rng hn "t mnh vo hon cnh ca nhn
vt. V th ti cng c mt vi s phn bin tng t v vic cch din t ngn gn nh th
ny c th dn ngi c n nhng kt lun phn tc dng.

V tng, cc nhn vt ca bn c th xc nh c v cu tr li ca bn cho tng cu hi

v hnh ng ca h da vo chnh bn thn bn s hnh ng nh th no, ti mun nhc li
phn tch ca mnh v quy tc 15: Bn tht cn phi tng tng nhn vt ca bn s cm
nhn nh th no da vo tnh cch v mc tiu m bn to ra cho nhn vt , ch khng
phi tm nhng hnh ng m bn ngh s gy ra s ng cm cho h.
iu cn thit nht bn phi hiu r l v nhn vt v hon cnh ca h. Ch khng phi mt
cch my mc nh theo kiu ti nghin cu" m phi l trong mt s thu hiu da trn
cm xc.

Mt s nhn vt c th l bn sao ca bn thn bn, iu m bn c th xc nh mt cch r

rng v chng. S khc l to ra t tr tng tng v phn no ca bn thn bn, hoc
bn c rng bn l ngi nh vy. Nhng kiu nhn vt ny thng t nhin m c.

V cn c c nhng nhn vt khc l nhng cu chuyn cnh bo, cc phin bn ng thng

ca chnh bn thn bn, hoc l loi nhn vt m bn khng mun tr thnh nht. Nhng nhn
vt ny rt d ng cm vi chng.

Nhng nu y l tt c cc nhn vt m bn vit, bn sm hay mun g cng ri vo li mn.

D nhin bn mun vit ci g m mnh bit" bng cch bm theo quan nim c nhn" -
nhng loi truyn m bn thng t nhin b hp dn n - nhng bn mun a dng mi th
bng cch sp t chng trong cc trng hp t xy ra bi cc nhn vt m khng hn l mt
phin bn no ca bn thn bn.

Vi nhng loi nhn vt khng c nhiu vn xc nh hoc thm ch s ng cm vi h,

thay v hiu h l ai th hy to ra nhng cnh quay thc t da vo cch m nhn vt s phn
ng.

Ci g to nn mt tnh hung khng thch hp cng c th khng r rng. N c v l mt

ngi lnh buc phi nhy ma ba l l khng ph hp, nhng iu c th c chnh xc
nhng g m ngi lnh cn lm mt s im trong vai tr ca mnh. Nhng tnh hung phi l
khng thit l khng c.

V mt hnh ng m l cm xc khng trung thc ti mt thi im trong phn din ca mt

nhn vt c th cn thit vo thi im khc. Ton b c im ca mt b phim l t nhn
vt chnh vo cc loi th thch khin h phi thay i (hoc cht i khi ang c gng thay i
trong mt bi kch), iu c ngha l nhng tnh hung y cm xc mt cch trung thc
s thay i theo nhn vt.

V d, mt k cung yu bn thn m li c hnh ng t ti c v nh l chuyn khng bao gi

xy ra, nhng vai din ca c ta l phi i t k cung yu bn thn n tr thnh mt ngi
t tin nhng khim tn" sau c ta t ra t ti c th tr nn v cng quan trng ti thi im
cui, nhng nu n din ra mt thi im khc trong cu chuyn n c th tr nn hi sai
tri.

Khn gi ng cm vi nhng tnh hung m h tin rng nhn vt trong cnh ang trong
tnh hung kh khn.
Vn y l bn phi khng ngng theo di ni dung ct truyn ca mnh m cn phi xem
cc tuyn nhn vt ca mnh c bm st theo ct truyn v cu hi chnh ca cu chuyn v
m bo l chng lun tng tr ln nhau.

Cui cng, l vn vi vic khng c vit ngu. iu ny khng c ngha l bn khng

bao gi c th c mt nhn vt l mt hipster hoc mt nh thi trang (tu theo thi im ca
cu chuyn).

Thay vo , n dng cp n nhng sai lm ca nhng trang truyn nht nho v nhn
vt trong mt n lc p ng s mong i v mt nhn vt th v. Ni cch khc, hy vit
nh th no m khn gi khng ch tht ln Ch, anh ta tht ngu" m cn tht s cm thy
nh vy v nhn vt .

Nhng nhn vt trng ngu l nhng ngi khng c cm gic tht nht bi v h l nhng bn
in ca nh kin hn l nhng nhn vt c to ra lm nhn vt chnh.

Nhng phim hnh ng tm thng hay c nhng vn ny khi to ra mt anh hng c th

lm c tt c, v s thiu hon ho nht ca anh ta chnh l s hi tic khi khng th cu
ht tt c mi ngi mi khi anh ta i lm nhim v.

Nhng th loi khun mu lng mng, vui tnh ca mt n hong bng gi ch cn mt ngi
n ng c th lm tan chy tri tim ca c y cng l mt loi ca mt nhn vt ngu" khng
hay ho g.

Ban cn phi c gng to ra nhiu nhn vt v nhiu tnh hung m s ngu" y c lt

t trong c phn gii tr v c v phn cm xc, c nh vy b phim mi tr nn chn thnh v
hp dn hn.

Quy tc 22.
Bn cht ca cu chuyn ca bn l g? Gi tr ca cu chuyn u? Nu bn bit n,
bn c th pht trin ra t .

on quan trng ca li khuyn ny c v nh n ch trnh by li quy tc 16 (m cng c lin

quan n quy tc s 3); hoc c l n c v nh mt s tng qut ca cc trong quy tc 4.

Trong mt ngha no , y thc s l mt trnh by li ca quy tc 16 trong vic cc t l

thnh cng l mt cha kha trong cu chuyn. Nu bn khng bit cc t l thng thua (m
bit iu bn phi hiu v tuyn nhn vt v ni dung cu chuyn), bn khng bit ngha
quan trng ca cu chuyn ny.
V cc bin th trn ni dung ca cu chuyn c trnh by trong bi phn tch quy tc s 4
ca ti c th l mt cch bn th hin bn cht ca cu chuyn.

Tuy nhin, cch hu ch nht suy ngh v quy tc ny l hi bn thn:

nh im ca cu chuyn l g?

C qu nhiu tc gi (trong c ti trong nhiu nm) nhn s c bit ca cu chuyn nh

ch n thun l mt cng c bn hng khng hn khng km, mt ci g m cc sn xut
khin chng ta lm, v h l nhng ngi khng l c c v nhn tm
ca ngnh cng nghip v khng hiu linh hn ngh thut ca chng ti. Nhng y l cch sai
lm khi ngh v s c bit ca cu chuyn (c cng sai nt khi nhn vo cc nh sn xut).

C (khong) hai pht "bn" l chnh xc nhng g m quy tc ny mun ni cho bn bit.
l c im kinh t ca bn cht ca cu chuyn ca bn.

Mt bi bn tt - lt i nhng chi tit khng cn thit, khng cn bit nhng chi tit tt nh
th no - c vit ngn gn, bao gm cc yu t cn thit hp dn ca n nh sau:
Tiu v th loi
Nhng cu chuyn ni v ai (nhn vt chnh)
u v khi no cu chuyn din ra (thit lp)
Mong mun ca nhn vt v khng c p ng nh th no (cc xung t chnh)
Cc kt qu m mu nu nhn vt chnh khng thnh cng (cc tc nhn bn ngoi)
Nhu cu ca nhn vt v nhng g s xy ra nu n khng c thc hin
(Cc tc nhn bn trong)
iu g v tnh cch v trit l ca c ang c th nghim (cc cu hi nhn vn hoc
mang tnh trit hc)
Cc bc ngot quan trng nht trong cu chuyn (cc s c kch ng, cc im thay i
gia chng, v.v...)
Cc gii php cui cng (ca ct truyn, nhn vt,...)

V bn tm gn iu ny trong khong ba cu.

(Lu : Mi ngi rt thng xuyn nhm ln gia mt bi bn hng" vi mt bn tm tt -

thng ch l mt cu truyn t khi nim " chnh" ca cu chuyn trong hy vng c mt
ngi no quan tm n nghe trong thi gian ngn, v sau hy vng s khin h c
c lu hn. Mt bi tm tt khng phi l cch kinh t nht k li cu chuyn ca bn, n
ch l mt tuyn b ca ni dung chnh.)

V d mt bi bn" ca ti nh th ny:

"Blade Runner l mt phim tng lai en ti trong Deckard, mt cu cnh st tng c

bit n l tay sn ngi my, b ko ra khi k hu tr ca mnh khi mt ngi my xut hin
trong thnh ph ca anh ta vi nh p buc nh thit k ca mnh lm tng tui th ca
chng ln.

iu m Deckard khng ng nht chnh l ri vo vng xoy tnh yu vi c ngi my

Rachel, v trong khi anh ta sn lng nhng tn ngi my th anh bt u t cu hi v
tnh ngi ca mnh v nhng ngi my.

Trong hnh trnh theo ui ca mnh, Deckard nh mt Rachel i v t na b git bi tn

lnh o Roy - nhng khonh khc ng cm ln nhau gia con ngi v ngi my cho
Deckard c hi th hai c sng v c yu.

D bn c ngh bi bn hng ca ti c phi l kch bn tt nht cho Blade Runner hay khng,
hoc bn c ng vi ti v vic thng xuyn tranh lun v nhng kt qu v ch ca b
phim hay khng, th hy cng nhau nhn vo mt bi bn hng hiu chng s gip bn
truyn ti ngha ca cu chuyn nh th no:

Cc cm t "tng lai en" v "thnh ph ca mnh" gii thch v th loi v thit lp ca cu

chuyn.
Deckard c ghi nhn l nhn vt chnh.
Mong mun ca nhn vt l c sng yn n, v c mt s xung t y anh ta v li cuc
sng th sn ca mnh c tng kt trong cm t b ko ra khi k hu tr ca mnh.
Cc tc nhn bn ngoi c t trong cc cm t "nhm ngi my" v tng tui th ngn
ngi ca h ": nhng c my git ngi c th tr th nhn loi.
Cc tc nhn ni b: n con ngi Deckard v mi tnh vi Rachel. Deckard s chn ci no,
tnh yu hay cng vic?
Cu hi nhn vn trong cu chuyn ny l "nh th no l mt con ngi? ", v trong bi n
c trnh by nh cm t "t vn nhn tnh ca mnh - v ca ngi my".
Cc bc ngot l: ng quay tr li sn lng nhng tn kch ng (s kch ng), anh gp
Rachel v yu c y (im thay i din bin), v anh ta mt c y v gn nh b git cht
(im cui).
Kt qu l Roy cht v Deckard sng (ct truyn), nhng by gi Deckard tm thy nhn
tnh ca anh ta (Nhn vt) v khn gi hiu c ngha ca n
l tr thnh mt con ngi khng da vo bn sinh ra t u m t chnh bn trong tm
hn bn.

Khi chun b vit (hoc vit li) cu chuyn ca ring ca bn, bn khng nht thit phi cn
phn tch k nh vy v phi r rng ch ra tng phn no cho phn no trong cu chuyn ca
bn. D nhin, cho mt bn tho ang hon thin th iu ny s gip bn sa li bi vit ca
mnh nhanh hn.

Cho mi phn sa bi, bn cn phi nhn mnh mt ln na nhng iu ny vi bn thn i

vi cc s thay i c th ch r ra. iu ny s gip hon thin phn cn li ca cu chuyn
d hn, v bn bit c cu chuyn ca mnh s i u v nhn vt no s dn n ci kt
.
Phn kt lun.
Phn kt lun cho cun sch 22 Quy tc k chuyn ca Pixar" khng phi l mt bn tm tt
cc quy tc m l mt ngh cui cng ca tc gi v cu chuyn c rt ra t cc phn ng
vi danh sch ban u trn Twitter.

Cm hng vit ra cun sch ny ca ti n t vic mt s ngi bm vo cc ci Tweet ban

u v h thng ha chng nh l cc quy tc ng" khi vit ra mt cu chuyn. V trng
lng ca ci tn Pixar c l lm cho nhng mu tin nh ny tr thnh mt S THT,"
trong khi chng khng phi

Khi nim ng s rng Pixar t ra nhng quy lut ngh cho ngi k chuyn khp mi
ni p o cc nh ban u ca cc Tweets: chia s mt s s quan st v cc hng
dn gip mi ngi ngh v cc khi nim k chuyn khc nhau.

Vic pht trin cu chuyn l mt qa trnh kh khn, ln xn v vic suy ngh rng c th vit
y qu trnh ny trong 22 cu ngn gn l iu m tng. V th, mi ch trong danh
sch c tch ra lm r v phn tch su hn.

Nhng s thnh cng ca cc Tweets l mt v d minh ha r rng cho vic con ngi
thng b thu ht bi nhng tng c ra mt cch ngn gn.

chnh xc l cch bn cu trc bt c cu chuyn no:

Mt lot cc chnh" n gin c din t bi cc chi tit lm giu thm tng ban u
s khin khn gi tip tc theo di cu chuyn cho n khi kt thc.

Tm li, cc phn tch ca ring ti trong cun sch ny l gip bn suy ngh v nhng kha
cnh c c trnh by trong lot bi ny, v hy nh rng y khng phi l mt gio l p
dng cho tt c cc cu chuyn.
Ti cng chia s mt s mo v k thut, cc bi hc v s quan st ca mnh an xen trong
cc bi phn tch . Tt c nhng g ti chia s l nhng kin thc ti hc c cc c vn
v cng tc vin ca Pixar v khng phi ca Pixar, v cng t nhng tri nghim v tht bi
ca mnh.

Mt s tng v phng php tip cn ca ti c th ph hp vi bn v tch hp hon ho

vi bn trong qu trnh vit, nhng c mt s ci s khng gip c g. Nhng mi iu y
l nhng s tht tch lu bng bn thn ti trong s nghip cm bt, nhng ci m ti p dng
hng ngy khi vit ln nhng cu chuyn ca mnh. Chng khng phi l mt phn l thuyt
no . Ti hy vng l nhng iu ny s tr nn hu ch cho bn.

Hy chia s series ny vi cc bn ng nghip ca mnh. Ti vit n nhng ngi nh

bin kch vin, tiu thuyt gia, nh th, nh k chuyn, o din, din vin, v.v - c th hiu
r hn v nhng Quy tc Pixar" ny v tm ra ci g c th gip t cho h.
Bonus Chapter.
Nm quy tc ca Bugai cho cc nh vn.

Chng ngoi l ny ch yu c rt ra t mt bi ng blog ti khi vit v "quy tc" ca

ring ti khi vit ci g .

Vit vn c xem nh l ngh thut c nhn nht trong cc loi ngh thut. Trong thc t,
lm ra mt b quy tc v cch tr thnh mt nh vn c v l mt phn quan trng thuyt
phc ngi khc bn l mt nh vn nh thc s (Trong khi cng c mt s ngi b qua
phn s nghip vit vn m i thng vo ngay sng tc v qung b b quy tc ca h.)

C rt nhiu b quy tc cho cc nh vn ging nh sao trn tri vy, v vic son kch c bit
c nhiu hn c. Chng ta cn c nhng qun on sch dnh ring cc cho quy tc son kch
bn, cc bn mu v cng thc. V d nh cun sch ni ting Story" ca Robert McKee,
Screenplay" ca Syd Field, Save The Cat" ca Blake Snyder, Richard Walter & Lew Hunter
i din cho li hnh vn ca UCLA, David Howard & Paul Gullio mang li cho bn cc quy tc
USC, din gii ca Christopher Vogler v phng php s phm ca Joseph Campbell, William
Goldman, thng tp trung vo nhng giai thoi hi hc, hoc ca Linda Seger v John
Truby v nhiu nh t vn khc.

Ti c kh nhiu nhng ti liu (trong ting Anh d nhin) v c 2 iu rt r rng vi ti:

1. Ni chung, tt c mi ngi u ni v nhng iu tng t.

2. Ni ring, tt c mi ngi u ang bn cho bn phong cch vit ring ca h.

Tht khng may, khng c ai ngoi bn c th tm ra cch no l ph hp vi mnh. Bn c tm

thy ngun cm hng ca mnh khi cm bt lng vit ln nhng t giy gi tht khng? C
phi k no git ba m bn khi bn cn nh, v bn th rng s tr th cho h trong sut
thi gian ? C cn thit trong mi on vn u phi cha ch burrito" trong khng? Ch
ring bn mi c th bit mnh mun g.

Nhng tng quan th chng ta c tm tt cc "chn l" mt cch ngn gn bng cc quy tc
n gin, bao qut nh sau. V bng cch lm nh vy ti s khng ch gip bn tit kim
hng trm la trn sch v v cc lp hc v bi vn mu (ti a y, bn s mua tt c
nhng th thi), nhng ti cng s vit cc quy tc ny nh mt nh vn thc th:

1. Vit nhng g bn quan tm. Nu bn khng thch tng ca bn th s khng c ai thch

c. Vit mt ci g bi v n nghe c v hay ho hoc bn ngh bn c n s c rt nhiu
tin trong khi bn khng thch n th n s khng gip bn c c ng no c, n s khin
bn ch tn thi gian trong vic sn xut ra mt tc phm d t v bn khng thc s ngh phi
lm cho n hay nh th no.
2. ng nhm chn. Vi t cch l mt nh son kch, ti gi quy tc ny l Quy tc s 0" bi
v qu nhiu ngi khuyn bn hy tp trung vo cc im chnh, iu cng c ngha l ban
c th khng quan tm lm cc im khc. Sai ri. Mi thi im cn phi lm sao cho n
tht th v, v c l do r rng (vi bn) c xut hin trong cu chuyn - ch khng phi
l nhng ci quan trng." Ni cch khc, nu bn bit ci no ch l chi tit ph th khn gi
cng bit iu .

3. Hy ngn gn. Cc nh vn, cc c gi chuyn nghip v nhng nh s phm thng c

kin c th v quy tc ny. Nhng quy nh v vic bn vit chi tit nh th no l vn ca
phong cch v c tnh, khng ch ca bn, m ca tng nhn vt v cu chuyn. im quan
trng l bn phi bit ni chnh xc nhng g cn phi ni v khng hn na. Nhng chnh xc
ci g cn phi ni th phi c xc nh trn c s tng trng hp c th.

4. Lun lun nhn ph phn, him khi nhn li khuyn. Thm ch cc nh vn "tt hn" cng
khng bit lm th no vit nhng g bn mun ni trong phong cch c nhn ca bn,
nhng ngay c mt khn gi bnh thng nht li c th l ngi gi cho bn bit bn ang
khng thnh cng. Bn cn phi khn kho khi phn tch cc bi ph bnh - khng phi ai
ni ch ny hay ch kia trng c v khng n, m phi ni r ra cc thit lp v h qu lin
quan ang thiu st hay b hng ch no. V bn khng nn bo th khi nghe ngi ta bnh
lun v tc phm ca mnh. Thm ch ngi ang ni l mt tn h ln no khi ni rng hn
ta ch cm thy cu chuyn ny hay ho g, hy c gng tip thu nhng li ph bnh bng cch
ny hay cch khc.

5. Vit, vit li, sau kt thc. Vit cng thng xuyn cng tt. C rt nhiu li khuyn c th
v cch lm sao bn thn phi vit thng xuyn hn, v d nh vit khi ang mt mnh, ch
s dng bt ch, khi ang ung ru, v.v.. Ti ngh rng vic vit thng xuyn phi c hiu
nh: hoc l bn cn phi sp xp thi gian biu ca mnh hoc gt b nhng cam kt khc
bi v bn s dng thi gian v nng lng ca bn mc ch , hoc bn cn phi chp
nhn rng "bn tho u tin u l rc ri" v khng lng ph tt c nng lng ca bn
vit ra mt bn tho trng hon ho.

, bn c y "nm quy nh cho cc nh vn" ca ti.

Tt c u m h v c v nh khng ai c bt c vn g vi nhng quy tc ny.

Tht khng may, cc quy tc m h l ny l cc quy tc duy nht trong vic sng to ci g .
Nhng th khc n t kin thc c nhn v hng ngn gi luyn tp. V nhng quy tc ny
dng nh cng hon ton khng c bt c ngh g v vic lm th no lm lm cc quy
tc ra sao.

Nhng n cng khng hon ton ng. Hai iu duy nht tt c cc nh vn phi lm c
ghi kh r rng: vit thng xuyn v tm kim ngi ph bnh cng vic ca bn. l cch
bn tr thnh mt nh vn.
D quy tc v phng php bn th nghim khc nh th no, th hai iu chnh l cch
gip bn pht trin ngh thut ca mnh.

Cui cng, ch rng li khuyn ny p dng cho hu ht cc trng phi ngh thut. Trong
thc t, ti p dng cng mt b quy tc c bn lm phim, sn xut m nhc, CGI, vit phn
mm, v c nhip nh.

Gii thiu v tc gi.

Stephan Vladimir Bugaj.

Ti l mt nh vn/nh lm phim, tri qua hai nm l nh ng pht trin v ng tc gi

trn b phim hot hnh sp c pht hnh ca Pixar, mt loi phim hnh ng ph hp cho c
gia nh. Vai tr ny l kt qu sau nhiu nm lm vic vi nhiu o din v nh bin kch ca
Pixar t nm 2004.

Vi mi hai nm kinh nghim ti Pixar Animation Studios nhiu vai tr sn xut khc nhau
cho ti m rng chuyn mn trong hu ht cc lnh vc sn xut, t pht trin tng n
khu sn xut cui cng.

V mt phim ngi ng, ti hin ang lm vic cng ba nh sn xut c lp ca chu u, v

vit v o din mt s phim ngn (t hoc khng c ngn sch). Mt s b phim ni bt ca
ti l b phim hi gia nh "Let The Games Begin" ( c ti Lin hoan phim Austin), bi hi kch
"Welcome to Akron" ( c trong cuc thi Nichol Fellowship), mt phim kinh d qun s "Desert
Maelstrom."

V ti c mt cun sch u tin thuc mt series tiu thuyt ha trit hc khoa hc vin
tng ti vit cho nh xut bn Whamix! hin ang c pht hnh.
.
Nim am m khc ca ti l cng ngh, nhip nh v ngh thut sp t, sn xut m nhc,
v cc video ngh thut. Ti c cng tc vi cc bn khc trong cc lnh vc k trn, nhng a
s cc sn phm ca ti l t lm. Bn c th tm cc sn phm ca ti ti c hai trang web
chnh thc ca ti.
ng gp.
EBook ny l hon ton min ph cho ngi c.

Nu bn mun h tr ti pht hnh cc vn bn mang tnh gio dc nhiu hn trn trang blog
www.bugaj.com, v cc d n c lp ca ti, bn c th tng bng cch gi mt mn qu"
qua www.paypal.com v thanh ton cho stephanbugaj@yahoo.com (y khng phi l mt a
ch lin lc, ti v c bn khng bao gi c email trong ti khon ).

Hy lu rng trong khi cun sch ny l min ph, nhng n c bn quyn.

Bn khng th pht hnh li n di mi hnh thc khc hn l hnh thc ban u ca n.
Bn khng th mua bn n, v bn khng th trch on hay trch dn n trong cng vic khc
ngoi quy nh hin hnh ca php lut.

Cm n bn c.
Hy theo di www.bugaj.com bit thm v cc suy ngh ca ti v vit truyn, lm phim v
ngh thut c lin quan.

Nu trong qu trnh c nu bn pht hin li sai hoc dch cha ng th gi cho Trng nh:
https://www.facebook.com/truongcgartist
truongcgartist@gmail.com
cvbtruong@gmail.com
Chc bn c c nhng thng tin b ch!