Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
TITREI:INTRODUCTION
TITREII:Lecontratdetravail
I:Dfinition
II:Laformationducontratdetravail
III:Lesdiffrentescatgoriesdecontratdetravail
1Contratl'essaie
2Contratduredtermine3Contratdur3Contrat
dure
IV:Lacessationdelarelationdetravail
1Licenciement
2dmission
3AccordmutuelparCDD
4Laretraite
V:Lasuspensionducontratdetravail
TITREIII:Rmunrationetconditionslgalesdetravail
CHAPITREI:RMUNRATION
Leslmentsdusalaire
I:Salairebrut
II:Lesretenuessursalaire
CHAPITREII:Conditionslgalesdetravail
I:Ladurenormaledetravail
II:Lereposhebdomadaire
III:Lereposdesjoursdeftepaysetjourfris
IV:Congannuelpay
V:Lescongsspciauxl'occasiondecertainsvnementsetdecongspourconvenances
personnelles
VI:L'hygineetlascuritdessalaris
TITREIV:LAREPRSENTATIONDUPERSONNEL
I:Lessyndicatsprofessionnels
II:Lesdlgusdessalaris
III:Lecomitd'entreprise
IV:Lesreprsentantsdessyndicatsdansl'entreprise
TITREV:LESPOUVOIRSDUCHEFD'ENTREPRISE
TITREVI:RGLEMENTSDECONFLITCOLLECTIF
I:Dispositiongnrale
II:Laconciliation
III:L'arbitrage
IV:L'excutiondesaccordsdeconciliationetdesdcisionsd'arbitrage.
V:Dispositiondiverses
TITREVII:LACONVENTIONCOLLECTIVEDETRAVAIL
TITREVIII:Lesaccidentsdetravailetlesmaladiesprofessionnelles
TITREIX:CONCLUSION
PARTIEII:PRATIQUE
PARTIEI:THEORIQUE
TITREI:INTRODUCTION...........................................10
TITREII:Lecontratdetravail.......................................11
TITREIII:Rmunrationetconditionslgalesdetravail......18
TITREIV:LAREPRSENTATIONDUPERSONNEL...........................32
TITREV:LESPOUVOIRSDUCHEFD'ENTREPRISE.........................38
TITREVI:RGLEMENTSDECONFLITCOLLECTIF............................40
TITREVII:LACONVENTIONCOLLECTIVEDETRAVAIL......................43
TITREVIII:Lesaccidentsdetravailetlesmaladies
professionnelles............................................................46
TITREIX:CONCLUSION....................................................47
PARTIEII:PRATIQUE.........................................49
TITREI:INTRODUCTION:
Letravailestl'undesmoyensessentielspourledveloppementdupays,laprservationdela
dignitdel'hommeetl'amliorationdesonniveaudevieainsiquepourlaralisationdes
conditionsappropriespoursastabilitfamilialeetsondveloppementsocial.
Letravailneconstituepasunemarchandiseetletravailleurn'estpasunoutildeproduction.Il
n'estdoncpermis,enaucuncas,d'exercerletravaildansdesconditionsportantatteintela
dignitdutravailleur.
Ainsiestappelemployeurtoutepersonnephysiqueoumoralequilouelesservicesd'uneou
plusieurspersonnesphysiques.Demmeestconsidrcommesalaritoutepersonnequi
s'estengageexercersonactivitprofessionnellesousladirectiond'unouplusieurs
employeursmoyennantunermunration.
Ledroitestl'ensembledeslois,coutumes,jurisprudencesetdoctrinesquiontpourvocationde
rgirdansunesocit.
Alorsledroitdutravailestl'ensembledesnormesjuridiquesquirgissentlesrelationsentre
unemployeuretuntravailleur.Ledroitdutravailencadrenotammentlaformation,l'excution
etlaruptureducontratdetravail.
Ilgarantitgalementlerespectdeslibertsetdesnormesdescuritsautravail,etla
protectiondestravailleursainsiqueceluidesemployeurs.
Laprsentelgislationdutravailsecaractriseparsaconformitaveclesprincipesdebases
fixsparlaConstitutionetaveclesnormesinternationalestellesqueprvuesdansles
conventionsdesNationsuniesetdesesorganisationsspcialisesenrelationavecle
domainedutravail.
TITREII:CONTRATDETRAVAIL:
I:DFINITION:
L'article24ducodedetravailnousstipuleque:Lecontratdetravailestuneconventionqui
engageletravailleurfournircesservicespersonnellespouruneduredtermineounon
dtermineaccompliruntravaildterminencontrepartid'unermunrationdont
l'employeurestdbiteur.
II:FORMATIONDUCONTRATDETRAVAIL:
LavaliditducontratdetravailestsubordonneauxconditionsrelativesauConsentementet
lacapacitdespartiescontracterainsiqu'l'objetetlacauseducontrat,tellesqu'elles
sontfixesparlecodedesobligationsetcontrats.
Lecontratdetravailestconclupourunedureindtermine,pourunedureDtermineou
pouraccompliruntravaildtermin.
Lecontratdetravailduredterminepeuttreconcludanslescasolarelationdetravail
nepourraitavoirunedureindtermine.
Lecontratdetravailduredterminepeuttreconcludanscertainssecteursetdans
certainscasexceptionnelsfixsparvoierglementaireaprsavisdesOrganisations
professionnellesdesemployeursetdesorganisationssyndicalesdessalarislesplus
reprsentativesouenvertud'uneconventioncollectivedetravail.
Toutefois,lecontratconclupouruneduremaximumd'uneannedevientuncontratdure
indterminelorsqu'ilestmaintenuaudeldesadure.
Danslesecteuragricole,lecontratdetravailduredterminepeuttreconclupourune
duredesixmoisrenouvelableconditionqueladuredescontratsnedpassepasdeux
ans.Lecontratdevientparlasuitedureindtermine.
III:DIFFRENTESCATGORIESDECONTRATDETRAVAIL
1Contratl'essai:
C'estuncontratquinedpassepas6moismaximumetdanscegenredecontratlesparties
concernespeuventromprevolontairementlecontratetcelasansindemnitsnipravis.
2Contratduredtermin:
C'estuncontratayantundlaifixparlespartiesconcernes,c'estdire,ilsetermineau
momentdeladated'expirationfixeparl'employeuretlesalari.
Cecontratpeutseprolongaprsl'expirationdeladateconvenutantquelesalaricontinu
detravaillerdanslesmmesconditionsavecsonemployeur.
DanscecaslecontratdevientindterminetondiraquececontrattprolongparTacite
reconduction.
3Contratdureindtermin:
C'estuncontratquinecontientpasdedlaisd'expirationetilpeutprendrefinn'importequel
moment,soitparl'employeur(onparledelicenciement)soitparlesalari(onparlede
dmission)
IV:LACESSATIONDELARELATIONDETRAVAIL:
1:Licenciement:
Lelicenciementtantlarsiliationducontratdetravaill'initiativedel'employeur,ilestdonc
interditdelicencierunsalarisansmotifvalablesaufsicelicenciementestlisonaptitude
ousaconduite.
Lelicenciementpeuttrefaitpourlesmotifssuivant:
A:parmesuredisciplinaire:lafautegrave:
Lajurisprudenceestlaseulpouvoirdterminunefautegravec'estdirequeceslesjuges
quidcidents'ilyaoupasdefautegrave,etonpeutdirequ'iln'yapasdedfinitionprcisede
lafautegrave.
B:pourmotifconomique:
Cequiestpourcemotifl'employeurdoittoutd'abordlicencilepersonneltemporaireavantle
personnelstable,commeildoitaussiconsidrl'anciennetetleschargesfamilialesdu
salari.
C:pourmotifpersonnel:
Quandl'employeurjugeunsalarid'incapabledel'accomplissementdesesfonctionsde
salariilpeutlicenciercedernierpourmotifpersonnel.
Quandlepersonnelestconsidrcommestable,l'employeurledevoirdeluiattribuun
pravisdelicenciementaucoursduquelilpeuts'absent2heuresparjoursansdpasser8
heuresparsemainespourtrouverunautretravail.
Saufpourfautegrave,l'employeurestobligdepayeruneindemnitdepravisausalarisi
leurcontratdetravail(contratdureindtermin)estrompussanspravis.
Ainsilemontantdel'indemnitdepravisseraproportionnellarmunrationqu'aurasreus
cesalaris'iltaitrestsonpostependantledlaidepravis.
Laduredepravispourlescadres,lesemploysetlesouvrierspeuttrecitedansle
tableausuivant:
Pourlescadres:
ANCIENNETE
DUREEDEPREAVIS
Anciennet=1an
1an=Anciennet=5ans
Plusde5ans
1mois
2mois
3mois
pourlesouvriers:
ANCIENNETE
DUREEDEPREAVIS
Anciennet=1an
1an=Anciennet=5ans
Plusde5ans
8jours
1mois
2mois
L'indemnitdelicenciementcecalculdelamaniresuivante:
vpourunepriodede5ans,l'indemnitdelicenciementpayparl'employeurestde96hde
salaireparans,autrementdit:96hXtauxhorairepourchaqueanneallant1an5ans
vallantde6ans10ans,l'indemnitdelicenciementpayparl'employeurestde144heures
desalaireparans,autrementdit:144hXtauxhorairepourchaqueannecomprisentre
6anset10ans
vallantde11ans15ans,l'indemnitdelicenciementpayparl'employeurestde192
heuresdesalaireparans,autrementdit:192hXtauxhorairepourchaqueannecompris
entre11anset15ans
vpourunepriodesuprieur15ans,l'indemnitdelicenciementpayparl'employeurest
de240heuresdesalaireparans,autrementdit:240hXtauxhorairepourchaqueanne
suprieur15ans.
NB:ilfautnoterquelesindemnitsdelicenciementcecalculparpalier.
2:dmission:
Lecontratdetravailpeuttrerompusparlavolontdusalarietceciestappel
automatiquementunedmission.
Silesalariprendencomptedeprvenirsonemployeurdesondpartparundlaide
pravis,ceciluipermettradetoucheruneindemnitcompensatrice.
Encasdefautegravejustifiparl'employeuroud'abusdedroit,lesalaridmissionnaire
pourraittrecondamndesdommagesetintrts.
3Accordmutuelparcontratduredtermin:
Pourtoutcontratduredtermin,l'arrtdutravailnes'effectuequ'lafindudlaifixpar
cecontrat.
Autrementdit,cecontratnepeuts'acheverquesil'employeuretlesalaridcidenttoutles
deuxd'ymettrefin.
4laretraite:
Ayantatteintl'gedesoixanteans,toutsalaridoittremislaretraite.
Toutefois,ilpeutcontinuertreoccupaprscetgepararrtdel'autorit
gouvernementalechargedutravailsurdemandedel'employeuretavecleconsentementdu
salari.
L'gedelaretraiteestfixcinquantecinqanspourlessalarisdusecteurminierqui
justifientavoirtravaillaufonddesminespendantcinqannesaumoins.
Normalementiln'yanipravis,niindemnitpourlaretraite,c'estlaconventioncollectivedu
travailquiobligelerespectd'undlaideprvenanceetlepaiementd'uneindemnitdedpart
laretraiteavecunmontantproportionnell'anciennetobtenuedansl'entreprise.
V:LASUSPENSIONDUCONTRATDETRAVAIL:
C'estlapriodeolecontratdetravail,sanstrerompu,cessedeproduiretoutouunepartie
deseseffets.
Lesprincipalescausesdesuspensionducontratdetravailsont:lespriodesdemaladie,du
congdematernit,ducongparentald'ducation,duchmagepartiel,delamisepied....
Pendantcespriodeslesalariestdispensdefourniruneprestationdetravailetl'employeur
estaussidispensdeluifournirunermunrationmaisilssontnanmoinstenuspar
l'obligationdeleursloyauts.
Unefoisquelacausedesuspensiondisparat,lecontratdetravailreprendnormalementces
effets.
TITREIII:RMUNRATIONETCONDITIONSLGALESDETRAVAIL:
CHAPITREI:RMUNRATION:
Danslecadred'uncontratd'emploi,larmunrationestl'ensembledessalairesoudes
prestationsfourniesparunemployeurchacundesessalarisenrtributiondeleurs
services.
Lesalaireestlibrementfixparaccorddirectentrelespartiesouparconventioncollectivede
travail,sousrservedesdispositionslgalesrelativesausalaireminimumlgal.
Ilestcalcul:
vdanslesactivitsnonagricole,surlabasedelarmunrationverseauxsalarispour1
heuredetravail:SalaireMinimumInterprofessionnelGaranti
vdanslesactivitsagricoles,surlabasedelarmunrationversepourunejournede
travail:
SalaireMinimumAgricoleGaranti
Leslmentsdusalaire:
Lasommed'argentquereoitlesalarilafindumoisestlesalairenetquiestgalela
diffrenceentrelesalairebrutetlesretenussursalaire.
I:SALAIREBRUT:ILESTCONSTITUDE:
A:salairedebase:
Lesalairedebaseestlesalairepourlequellesalariatembauchetqu'ilpercevrahors
mitlesheuressupplmentairesetlesprimesdiverses.C'estcedernierquifiguredansle
contratdetravail.
B:lesheuressupplmentaires:ilssontcommesuit:
vMajorationde25%silesheuressupplmentairessonteffectuesentre5hdumatinet22h
vMajorationde50%silesheuressupplmentairessonteffectuesentre22het5hmatin
vMajorationde50%silesheuressupplmentairessonteffectuesentre5Hdumatinet22H
pourunjourfriouunjourderepos
vMajorationde100%silesheuressupplmentairessonteffectuesentre22Het5Hdumatin
pourunjourfriouunjourderepos.
C:Primed'anciennet:
Amoinsquelesalairenesoitbassurl'anciennet,envertud'uneclauseducontratde
travail,durglementintrieuroud'uneconventioncollectivedetravail,toutsalaridoit
bnficierd'uneprimed'anciennetdontlemontantestfix:
5%dusalairevers,aprsdeuxansdeservice
10%dusalairevers,aprscinqansdeservice
15%dusalairevers,aprsdouzeansdeservice
20%dusalairevers,aprsvingtansdeservice
25%dusalairevers,aprsvingtcinqansdeservice.
D:lesautresprimes:
Primed'insalubrit,primed'assiduit,primederendement,primederisques,primeaumrite,
primederesponsabilit.....
E:indemnits:
Logementettransport......
F:lesavantagesennature:
Unsalaripeutaussiavoircommeprimelesavantagesennaturequipeuventtre:
vlelogementgratuitoutarifrduit
vlafourniturederepasgratuitsouprixprfrentiels
vlafournituredevtementsd'usagecourant
vl'attributiond'unvhicule
vuncadeauliunvnement
vlaparticipationauxfraisdetransport.......etc.
II:LESRETENUESSURSALAIRE:
ALasaisiearrt:
Permetuncrancierdefairepratiquerparunhuissierdejusticeunesaisiedescomptes
bancairesdesondbiteuretd'obtenirlepaiementdessommesquiluisontdues.
BLesavancessursalaire:
Sommeverseparl'employeurausalariencontrepartied'untravailnonencoreeffectu
totalementetquiseraretenuslafindumois.
L'avancesursalairen'estpasundroitpourlesalari:l'employeurpeutrefuserdeluiverserle
salaireavantl'excutiondutravail.
CLesamendes:
Lesamendessontdessanctionsduesaunonrespectdesrglesd'hyginesainsiqu'ala
scuritdestravailleurs.
Etantdciderquelatotalitdesamendesnedoitpasdpasserle1/4dusalairejournalierdu
salarie:
L'amendequiportesurlemanquementauxrglesl'hyginenedoitpasdpasserle1/10du
salairejournaliertouscommel'amendesurmanquementauxrglesdelascuritnedoitpas
enmmetempsdpasserle1/5dusalairejournalier.
Lesmanquementsauxrglesd'hygineetdelascuritdusalaripeuventsetraduiresous
formedetableausuivant:
1ereinfraction
2emeinfraction
3emeinfraction
4emeinfraction
Amende=dusalairejournalier
Misepiedd'unejourne
Misepiedde24jours
Licenciementparfautegrave
CHAPITRE:IILESCONDITIONSLGALESDETRAVAIL
I/LADURENORMALDUTRAVAIL:
Dure/activit
Dureannuelle
Durehebdomadaire
Rpartition
Activitnonagricole
2288heures
44heures
Nedpassantpas10heuresparjoursaufdrogationslgales
Activitagricole
2496heures
Variationselonlesncessitsdescultures.
Dterminparl'autoritgouvernementalecomptente.
A/Danslesactivitsnonagricole:
Cequiconcernelesactivitsnonagricoles,ladurenormaledetravaildessalarisestfixe
2288heuresparanneou44heuresparsemaine.
Parcontredurantunesemainenormalilsepeutqueles44heuressoientrepartiesd'une
manireingalesur5joursetdemiou5jourstoutcours.
Ladureannuelleglobaledetravailpeuttrerpartiesurl'anneselonlesbesoinsde
l'entrepriseconditionqueladurenormaledutravailnedpassepasdixheuresparjour.
B/Danslesactivitsagricole:
Enparlantdesactivitsagricoles,ladurenormaledetravailestfixe2496heuresdans
l'anne.Cettedureestrpartieparpriodesselonlesncessitsdesculturessuivantune
durejournaliredtermineparl'autoritgouvernementalecomptente,aprsconsultation
desorganisationsprofessionnellesdesemployeursetdesorganisationssyndicalesdes
salarislesplusreprsentatives.
Letravailparroulementestunemthodedetravailquipermetuntablissementderester
ouverttouslesjoursdelasemaine,sansquechaquesalariquis'ytrouveoccupnedpasse
lalimitemaximumlgaledeladuredutravail.
Pourlesentreprisesquijustifiespardesraisonstechniquesletravailparroulementoupar
relaisetquisontbienorganis,letravailparroulementestpermit,danslecascontraire
c'estdires'iln'yapasdejustificationcetteorganisationdutravailestinterdit.
Aussiestappeltravailparrelais:l'organisationdetravailavecdesquipestournantessurla
basedelanonsimultanitdesreposdessalarisdanslecadredelammejourne.
NB:Larductiondeladuredetravaildanslesactivitsnonagricole,de24962288heures
dansl'anneetdanslesactivitsagricoles,de27002496dansl'annen'entrainepasde
diminutiondusalaire.
II/LEREPOSHEBDOMADAIRE:
Etantdonnqu'ilestobligatoireilpeuttreattribul'ayantdroit(salari)pendantune
priodede24heuresallantdeminuitminuit.
Levendredioulesamediouencoreledimanchesansoublierlejourdumarchsontdesjours
parlequellereposhebdomadairepeuttreaccordauxsalaris.
Atouslessalarisd'uneentreprisedonnelereposdroittreaccorderenmmetemps.
Saufcasd'tablissementdoncleursactivitncessitel'ouverturedesportesatousmoment
aupublicetdontl'arrtdesonactivitnuiraitaupublic,danscegenred'tablissementilest
permitdedonnersoitlatotalitdeleursalarisoitacertaind'entreeux,unrepos
hebdomadaireparroulement.
III/LEREPOSDESJOURSDEFTEPAYSETJOURFRIS:
Souspeinede300500DHd'amende,unemployeurpeuttrepunipourl'emploideses
salarisdurant:
vlesjoursdeftepaye:listedterminparvoierglementaire
vlesjoursfris
Lesalaripayl'heureoulajournereoituneindemnitpourlejourdeftepay,gale
larmunrationqu'ilauraitperues'iltaitrestsonpostedetravail,l'exceptiondes
indemnitsderisquesouderemboursementdesfraisetdpensesengagsparlui
l'occasiondesontravail.
Danslestablissementsdontlefonctionnementestncessairementcontinuenraisondela
naturedeleuractivitouquiontadoptlereposhebdomadaireparroulement,letravailpeut
nepastreinterrompulejourdeftepayoulejourfri.
Lesmmesdispositionspeuventtreappliquesdanslestablissementsdeventeaudtail
desproduitsalimentairesou,lorsqu'ilsn'ontpasadoptlereposhebdomadaireparroulement,
danslescafs,lesrestaurants,leshtels,lestablissementsdespectaclesoules
tablissementsosontmisesenoeuvredesmatiressusceptiblesd'altrationrapide.
IV:CONGANNUELPAY:
Saufdispositionsplusfavorablesducontratdetravail,delaconventioncollectivedetravail,du
rglementintrieuroudesusages,toutsalariadroit,aprssixmoisdeservicecontinudans
lammeentrepriseouchezlemmeemployeur,uncongannuelpaydontladureest
fixecommesuit:
Bnficiaires
Conditions
Dureducong
Salarisgsdemoinsde18ans
travaildanslammeentrepriseouchezlemmeemployeur
2joursparmoisdetravaileffectif
Salarisgsdeplusde18ans
pendant6moisdeservicecontinu.
Unjouretdemiparmoisdetravaileffectif
Lesjoursdetravaileffectifsontlesjoursautresquelesjoursdereposhebdomadaire,lesjours
deftespaysetlesjoursfrischmsdansl'tablissement.
Laduredeservicecontinues'entenddelapriodependantlaquellelesalariestlison
employeurparuncontratdetravail,mmes'ilestsuspendu.
Ladureducongannuelpayestaugmenteraisond'unjouretdemidetravaileffectifpar
priodeentire,continueounon,decinqannesdeservice,sanstoutefoisquecette
augmentationpuisseporterladuretotaleducongc'estdiredpasstrentejoursde
travaileffectif.
Unsalaridoitbnficierdelatotalitdesoncongannuelpayavantladated'expirationde
soncontratdetravailsicecontratdetravailestduredtermine.
Ladureducongannuelpayestaugmenteautantdefoisqu'ilyadejoursdeftepays
etdejoursfris.
Lesinterruptionsdetravaildueslamaladienesontpascomptesdanslecongannuel
pay.
Pourladterminationdeladureducongannuelpay,lesdispositionssuivantesdoivent
treobserves:
unmoisdetravailcorrespondvingtsixjoursdetravaileffectif
chaquepriodedetravailcontinueoudiscontinuede191heuresdanslesactivitsnon
agricolesetde208heuresdanslesactivitsagricolescorrespondunmoisdetravail.
Lesjoursdereposcompensateurpeuvents'ajouterladureducongannuelpay.
Ladureducongannuelpayneseconfondpasavecledlaidepravis.
Lesalariperoituneindemnitdecongquiestquivalentsonsalaireycomprisles
accessoiresdecesalaire.
V:LESCONGSSPCIAUXL'OCCASIONDECERTAINSVNEMENTSETDE
CONGSPOURCONVENANCESPERSONNELLES:
Congl'occasiondelanaissance:
Encasdereconnaissanceparlesalaridelapaternitd'unenfant,ildroitl'occasionde
cettenaissanceuncongdetroisjours.
Avecl'accorddel'employeuretdusalaric'esttroisjourpeuventtreounepastrecontinus.
Toutefoiscettepriodedoittreinclusdanslad'unmois,partirdujourdenaissance.
Ily'auraunprolongementdetroisjoursdelapriodedereposdusalaridanslecasola
naissanceconcideraiavecunedecespriode.
Uneindemnitquivalentelarmunrationquelesalariauraitperues'iltaitrestson
postedetravailluiseraversependantlestroisjoursdecong.
Cetteindemnitestverseausalariparl'employeurlorsdelapaiequisuitimmdiatementla
productionparcedernierdubulletindenaissancedlivrparl'officierd'tatcivil.
Congdemaladie:
Toutsalaridoitjustifieretenaviserl'employeurdanslesquarantehuitheuressuivantess'il
nepeutpasserendresontravailpourcausedemaladieoud'accident,saufcasdeforce
majeure.
Lesalaridoitaussifaireconnatrel'employeurladureprobabledesonabsenceetlui
fournir,saufsicecin'estpaspossible,uncertificatmdicaljustifiantsonabsenceaucaso
cetteabsencedpassequatrejours.
L'employeurpeutfaireprocderunecontrevisitedusalariparunmdecindesonchoixet
sesfraispendantladuredel'absencefixeparlecertificatmdicalproduitparlesalari.
Al'exceptiondelamaladieprofessionnelleouaccidentdutravail,quanduneabsencepour
maladieouaccidentestsuprieurecentquatrevingtsjoursconscutifsaucoursd'une
priodedetroiscentsoixantecinqjours,oulorsquelesalariestdevenuinaptecontinuer
l'exercicedesontravail,l'employeurpeutleconsidrercommedmissionnairedesonemploi.
Saufdispositioncontraireducontratdetravail,d'uneconventioncollectivedetravailoudu
rglementintrieur,lesabsencespourmaladieouaccident,autresqu'unemaladie
professionnelleouaccidentdutravail,nesontpasrmunres,quellequesoitlapriodicit
delapaie.
Mariage:
dusalari:quatrejoursdanslequeldeuxsontrmunrs
d'unenfantdusalarioud'unenfantissud'unprcdentmariageduconjointdusalari:
deuxjours
Dcs:
d'unconjoint,d'unenfant,d'unpetitsenfants,d'unascendantdusalarioud'unenfantissu
d'unprcdentmariageduconjointdusalari:troisjoursdanslequelunestrmunr
d'unfrre,d'unesoeurdusalari,d'unfrreoud'unesoeurduconjointdeceluicioud'un
ascendantduconjoint:deuxjours.
Autresabsences:
circoncision:deuxjours
oprationchirurgicaleduconjointoud'unenfantcharge:deuxjours.
pourpasserunexamen,effectuerunstagesportifnationalouparticiperunecomptition
internationaleounationaleofficielle,lesalaribnficied'unepermissiond'absence.
Chaquesalarimembresdesconseilscommunaux,doitavoirenversl'employeurdes
permissionsd'absencepourassisterauxassemblesgnralesdecesconseilsetaux
runionsdescommissionsquienrelvents'ilsensontmembres.
Saufaccordcontraire,cetteabsenceprvuen'estpaspaye.
VI:L'HYGINEETLASCURITDESSALARIS:
Pourcequiconcernel'hygineetlascurit,ilfautqueleslocauxdetravailsoienttenusdans
unbontatdepropretetprsenterlesconditionsd'hygineetdesalubritncessairesla
santdessalarisettoutceladoittreveillerparl'employeur,notammentencequiconcerne
ledispositifdeprventiondel'incendie,l'clairage,lechauffage,l'aration,l'insonorisation,la
ventilation,l'eaupotable,lesfossesd'aisances,l'vacuationdeseauxrsiduairesetdelavage,
lespoussiresetvapeurs,lesvestiaires,latoiletteetlecouchagedessalaris.
Unapprovisionnementnormaleneaupotabledeschantiersdoittregarantiparl'employeur
etildoitassurerdeslogementssalubresetdesconditionsd'hyginesatisfaisantespourles
salaris.
Pourlessalarisquisonthandicapesetquitravailauseind'uneentreprise,l'entreprisedoit
leurfacilitlatacheetcommetoutautresalaritravaillantauseind'uneentrepriseonles
amnageantleslocauxetengarantissantleurscurit.
Touslessalarisdoiventtreprotgettredanslesmeilleuresconditionsdescurit
possiblevisvisdesmachines,desappareilsdetransmissions,appareildechauffageet
d'clairagequiprsentedesdangerspoureux,c'estdirequetouscesmachinedoiventtre
munisdedispositifdeprotectiond'uneefficacitreconnue.
Lespuits,trappesououverturesdedescentedoiventtreclturs.Lesmoteursdoiventtre
isolspardescloisonsoudesbarriresdeprotection.Lesescaliersdoiventtresolideset
munisdefortesrampes.
Leschafaudagesdoiventtremunisdegardecorpsrigidesd'aumoins90cmdehaut.
L'utilisationparlesalaridesproduitsousubstances,d'appareilsoudemachinesreconnus
parl'autoritcomptentecommesusceptiblesd'treundangerpourleursantoupourleur
scuritdoiventtreinterditparl'employeur.
Demme,ilestinterditl'employeurdepermettresessalarisl'utilisation,dansdes
conditionscontrairescellesfixesparvoierglementaire,deproduitsou
Substances,d'appareilsoudemachinessusceptiblesdeporteratteinteleursantoude
compromettreleurscurit.
L'employeurdoits'assurerquelesproduitsutilisslorsqu'ilsconsistentensubstancesou
prparationsdangereuses,comportentsurleuremballageunavertissementdudangerque
prsentel'emploidesditessubstancesouprparations.
L'employeurdoitinformerlessalarisdesdispositionslgalesconcernantlaprotectiondes
dangersquepeuventconstituerlesmachines.Ildoitaffichersurleslieuxdetravail,une
placeconvenablehabituellementfrquenteparlessalaris,unavisfacilementlisible
indiquantlesdangersrsultantdel'utilisationdesmachinesainsiquelesprcautions
prendre.
Ilestinterditdedemanderunsalarid'utiliserunemachinesansquelesdispositifsde
protectiondontelleestpourvuesoientenplace.
Ilestinterditdedemanderunsalarid'effectuerletransportmanueldeschargesdontle
poidsestsusceptibledecompromettresasantousascurit
Lessalarisdoiventobtenirunermunrationparl'employeurcommetempsdetravailpourle
respectdesmesuresd'hyginesetdescuritquileurssontimposs.
TITREIV:LAREPRSENTATIONDUPERSONNEL:
I:LESSYNDICATSPROFESSIONNELS:
lessyndicatsprofessionnelsontpourobjetladfense,l'tudeetlapromotiondesintrts
conomiques,sociaux,morauxetprofessionnels,individuelsetcollectifs,descatgoriesqu'ils
encadrentainsiquel'amliorationduniveaud'instructiondeleursadhrents.
Danslesdomainesconomiqueetsocial,lessyndicatsprofessionnelsontgalementune
participationdansl'laborationdelapolitiquenational.
Ilssontconsultssurtouslesdiffrendsetquestionsayanttraitaudomainedeleur
comptence.
Ilestinterditauxorganisationsprofessionnellesdesemployeursetdessalarisd'intervenir,de
maniredirecteouindirecte,danslesaffairesdesunesetdesautresencequiconcerneleur
composition,leurfonctionnementetleuradministration.
Estconsidrcommeacted'interventiontoutemesurevisantlacrationdesyndicatsde
salariscontrlsparl'employeur,sondlguouuneorganisationdesemployeurs,oula
prsentationd'unsoutienfinancierouautrecessyndicats,auxfinsdelessoumettreau
contrledel'employeuroud'uneorganisationdesemployeurs.
Lesemployeursetlessalarispeuventadhrerlibrementausyndicatprofessionneldeleur
choix.
Laconstitutiondessyndicatsprofessionnelspeutsefairelibrementpardespersonnes
exerantlemmetravailoulemmemtier,destravailsoumtierssimilairesouconnexes
concourantlafabricationdeproduitsoulaprestationdeservicesdtermins,dansles
conditionsprvuesparlaprsenteloietce,indpendammentdunombredessalarisdans
l'entrepriseoudansl'tablissement.
Lesemployeursetlessalarispeuventtremembredusyndicatprofessionneldeleurchoix,
etilspeuventl'trelibrement.
Lesmembresd'unsyndicatprofessionnelpeuvents'enretirertoutinstantsansprjudicedu
droit.
Pourleurintrtcommunlessyndicatsprofessionnelspeuventlibrementseregrouperetse
concerterpouranalyseretdfendrecesderniers(intrtscommun).
Lessyndicatsprofessionnelssontaussidotsdepersonnalitmoraleetpeuventaussis'affilier
desorganismesinternationauxdesalarioud'employeur.
Lespersonnesquiontabandonnl'exercicedeleurprofessionoudeleurmtiersiellesl'ont
exercpendantaumoinssixmoispeuventcontinuerfairepartiedusyndicatprofessionnel
auquelellestaientaffilies.
LaConfdrationGnraledesEntreprisesduMaroc(CGEM)estleprincipalsyndicatdes
employeursauMaroc.
LesprincipauxsyndicatsdessalarisauMarocsontlessuivants:
ConfdrationDmocratiqueduTravail:CDT
UnionMarocaineduTravail:UMT
UnionGnraledesTravailleursduMaroc:UGTM
Uniondessyndicatspopulaires:USP
II:LESDLGUSDESSALARIS:
Doiventtrelusdanstouslestablissementsemployanthabituellementaumoinsdixsalaris
permanents,desdlgusdessalaris,danslesconditionsprvuesparlaprsenteloi.
Pourlestablissementsemployantmoinsdedixsalarispermanents,ilestpossibled'adopter
lesystmedesdlgusdessalaris,auxtermesd'unaccordcrit.
Lesdlgusdessalarisontpourmission:
deprsenterl'employeurtouteslesrclamationsindividuellesquin'auraientpast
directementsatisfaitesetquisontrelativesauxconditionsdetravaildcoulantdel'application
delalgislationdutravail,ducontratdetravail,delaconventioncollectivedetravailoudu
rglementintrieur
desaisirl'agentchargdel'inspectiondutravaildecesrclamations,aucasoledsaccord
subsiste.
Lenombredesdlgusdessalarisestfixainsiqu'ilsuit:
dedixvingtcinqsalaris:undlgutitulaireetundlgusupplant
devingtsixcinquantesalaris:deuxdlgustitulairesetdeuxdlgussupplants
decinquanteetuncentsalaris:troisdlgustitulairesettroisdlgussupplants
decentundeuxcentcinquantesalaris:cinqdlgustitulairesetcinqdlgus
supplants
dedeuxcentcinquanteetuncinqcentssalaris:septdlgustitulairesetseptdlgus
supplants
decinqcentunmillesalaris:neufdlgustitulairesetneufdlgussupplants
Undlgutitulaireetundlgusupplants'ajoutentpourchaquetranchesupplmentaire
decinqcentssalaris.
Lesdlgusdessalarissontluspourunedurefixeparvoierglementaire.
Lesfonctionsdedlgudessalarisprennentfinparledcs,leretraitdeConfiance,la
dmission,l'gedelaretraite,laruptureducontratdetravail.
Lemandatd'undlgudessalarispeutprendrefinparleretraitdeconfianceuneseulefois
aprsl'coulementdelamoitidumandatpardcision.
Lesdlgusdessalarissontlus,d'unepart,parlesouvriersetemploys,d'autrepart,par
lescadres.
Lenombreetlacompositiondescollgeslectorauxpeuventtremodifisparlesconventions
collectivesdetravailouparlesconventionspassesentreorganisationsd'employeursetde
salaris.
Sontlecteurs,lessalarisdesdeuxsexesgsdeseizeansrvolus,ayanttravaillaumoins
sixmoisdansl'tablissementetn'ayantencouru,sousrservederhabilitation,aucune
condamnationdfinitive,soitunepeinecriminelle,soitunepeined'emprisonnementferme
prononcepourcrimeoudlit,l'exclusiondesinfractionsnonintentionnelles.
Sontligibles,l'exceptiondesascendantsetdescendants,frresetsoeursetallisdirects
del'employeur,leslecteursdenationalitmarocaine,gsdevingtansrvolusetayant
travailldansl'tablissementsansinterruption,depuisunanaumoins.
III:LECOMITD'ENTREPRISE:
Danschaqueentrepriseemployanthabituellementaumoinscinquantesalarisestcreun
comitconsultatifdnommcomitd'entreprise.
Lecomitd'entreprisecomprend:
l'employeurousonreprsentant
deuxdlgusdessalarislusparlesdlgusdessalarisdel'entreprise
unoudeuxreprsentantssyndicauxdansl'entreprise,lecaschant.
Danslecadredesamissionconsultativelecomitd'entrepriseestchargdesquestions
suivantes:
lestransformationsstructurellesettechnologiqueseffectuerdansl'entreprise
lebilansocialdel'entrepriselorsdesonapprobation
lastratgiedeproductiondel'entrepriseetlesmoyensd'augmenterlarentabilit
l'laborationdeprojetssociauxauprofitdessalarisetleurmiseexcution
lesprogrammesd'apprentissage,deformationinsertion,deluttecontrel'analphabtismeet
deformationcontinuedessalaris.
Sontmisladispositiondesmembresducomitd'entreprisetouteslesdonnesettousles
documentsncessairesl'exercicedesmissionsquileursontdvolues.
IV:LESREPRSENTANTSDESSYNDICATSDANSL'ENTREPRISE:
Lesyndicatleplusreprsentatifayantobtenuleplusgrandnombredevoixauxdernires
lectionsprofessionnellesauseindel'entrepriseoudel'tablissementontledroitdedsigner,
parmilesmembresdubureausyndicaldansl'entrepriseoudansl'tablissement,unoudes
reprsentantssyndicauxselonletableauciaprs:
Nombredesalaris
Nombredereprsentants
De100250salaris
1reprsentantsyndical
De251500salaris
2reprsentantssyndicaux
De5012000salaris
3reprsentantssyndicaux
De20013500salaris
4reprsentantssyndicaux
De35016000salaris
Plusde6000salaris
5reprsentantssyndicaux
6reprsentantssyndicaux.
Dansl'entrepriselereprsentantsyndicalpourmissionde:
prsenterl'employeurousonreprsentantledossierdesrevendications
dfendrelesrevendicationscollectivesetengagerlesngociationsceteffet
participerlaconclusiondesconventionscollectives.
Lesreprsentantssyndicauxbnficientdesmmesfacilitsetdelammeprotectiondont
bnficientlesdlgusdessalarisenvertudelaprsenteloi.x
Encasdeprsencedesreprsentantsdessyndicatsetdedlguslusdansunmme
tablissement,l'employeurdoit,chaquefoisquedebesoin,prendrelesmesuresappropries
pourd'unepart,nepasuserdelaprsencedesdlgusluspouraffaiblirlerledes
reprsentantsdessyndicatsetd'autrepart,encouragerlacooprationentrecesdeuxparties
quireprsententlessalaris.
TITREV:LESPOUVOIRSDUCHEFD'ENTREPRISE:
Leschefsd'entreprisedisposentde3pouvoirsvisvisdessalaris.
Cespouvoirssontlessuivants:
vlepouvoirdedirection
vlepouvoirrglementaire
vlepouvoirdisciplinaire.
ALEPOUVOIRDEDIRECTION:
L'employeurestceluiquigresonentreprise.
Ilaledroit:
defairelaslectiondespersonnesaveclesquellesilvoudraitcollaborer,
dfinirleursfonctions
etenfin,s'assurerdeleursadaptationsleurpostedetravail.
BLEPOUVOIRRGLEMENTAIRE:
Danslesdeuxanssuivantsl'ouverturedetoutentrepriseetoccupanthabituellementaumoins
dixsalaris,lepouvoirrglementairesemanifesteparlamiseenplaced'undocumentappel
lerglementintrieur.
Encollaborationaveclesorganisationsprofessionnelsdesemployeursetavecles
organisationssyndicalesdessalaris,l'autoritgouvernementalchargdutravailfixelemodel
durglementintrieur.
Danslerglementintrieursetrouve:
desdispositionsgnralesconcernantl'embauche,lelicenciement,lescongsetles
absencesdessalaris.
desdispositionsparticuliresconcernantlesmesuresdisciplinaires,l'organisationdutravail,la
protectiondelasantetdelascuritdessalaris.
desdispositionsconcernantl'organisationdelaradaptationdessalarishandicapsayant
euunaccidentdetravailouunemaladieprofessionnelle.
L'employeurdoitafficherlerglementintrieurdansunendroithabituellementfrquentpar
lessalarietgalementinformcesderniersdelaprsencedecediterglementintrieur.
CLEPOUVOIRDISCIPLINAIRE:
Toutenrespectantleursviesprives,l'employeurcontrleetsurveillependantletempsde
travaill'activitdesessalaris.
L'employeurgalementledroitencasdecomportementfautifd'unsalari,d'appliquerdes
sanctionsdisciplinaires.
TITREVI:RGLEMENTSDECONFLITCOLLECTIF:
I:LESDISPOSITIONSGNRALES:
Leconflitcollectifdutravailestconsidrcommetoutconflitquiprovientl'occasiondutravail
etdanslequelunepartieimpliquestuneorganisationsyndicaledesalarisouunGroupede
salarisayantpourboulotladfensedesintrtscollectifsetprofessionnelsdessalaris.
Demmelesconflitscollectifsdutravailsontdfiniscommetousdiffrendsquinaissent
l'occasiondutravailetdontl'unedespartiesestunouplusieursemployeursouune
organisationprofessionnelledesemployeurs,ayantpourobjetladfensedesintrtsduou
desemployeursoudel'organisationprofessionnelledesemployeursintresss.
Lesconflitscollectifsdutravailsontrglsconformmentlaprocduredeconciliationet
d'arbitrageprvueceteffet.
II:LACONCILIATION:
Toutdiffrentdetravailpouvantentranerunconflitcollectiffaitdevantledlguchargdu
travaill'objetd'unetentativedeconciliationauprsdelaprfectureoudelaprovince,de
l'agentchargdel'inspectiondutravail,delacommissionprovincialed'enquteetde
conciliationoudevantlacommissionnationaled'enquteetdeconciliation,selonlanaturedu
conflitcollectif.
Lorsqueleconflitcollectifneconcernequ'uneseuleentreprise,latentativedeconciliationa
lieudevantl'agentchargdel'inspectiondutravail.
Latentativedeconciliationalieudevantledlguchargdutravailauprsdelaprfecture
ouprovincequandleconflitcollectifconcerneplusd'uneentreprise.
Soitl'initiativedudlgudetravailchargdutravailauprsdelaprfectureoucellede
l'agentchargdel'inspectiondutravailauseindel'entreprise,soitl'initiativedelapartiela
plusimpliququiprsenteunerequtedanslaquelleilfixelespointsdudiffrendest
immdiatementprocdlatentativedeconciliation.
III:L'ARBITRAGE:
Lacommissionconcernepeutsoumettreleconflitcollectifdutravaill'arbitrageaprsaccord
despartiesconcernes,silespartiesneparviennent'aucunaccorddevantlacommission
provincialed'enquteetdeconciliationetdevantlacommissionnationaled'enquteetde
conciliationousidesdsaccordssubsistentsurcertainspointsouencoreencasdenon
comparutiondetoutesoudel'unedesparties.
Ledossierrelatifauconflitcollectifdutravailavecleprocsverbaldressparlacommission
l'arbitreestlabordanslesquarantehuitheuressuivantlardactionduprocsverbalquiest
soumitparLeprsidentdelacommissionprovincialed'enquteetdeconciliationou,lecas
chant,parleprsidentdelacommissionnationaled'enquteetdeconciliation.
L'arbitrageestconfiunarbitrechoisiparaccorddespartiesconcern.Lesarbitressont
slectionnersurunelisted'arbitresfixepararrtduministrechargdutravail.
Cettelisted'arbitresesttabliesurlabasedespropositionsdesorganisationsprofessionnelles
desemployeursetdesorganisationssyndicalesdessalarislesplusreprsentatives.
lalisted'arbitresesttabliestouteentenantcomptedel'autoritmoraledecesderniers,de
leurcomptenceetdeleurspcialisationdanslesdomainesconomiqueetsocial.
Notantquecettelistedesarbitresestrviseunefoistouslestroisansainsi
uneindemnitestfixepourl'arbitreconformmentauxrglesenvigueur.
IV:L'EXCUTIONDESACCORDSDECONCILIATIONETDESDCISIONS
D'ARBITRAGE:
L'accorddeconciliationetladcisiond'arbitrageontforceexcutoire,conformmentaux
dispositionsduCodedeprocdurecivile.
L'originaldel'accorddeconciliationetceluideladcisiond'arbitragesontconservs,selonle
cas,auprsdusecrtariatdelacommissiond'enquteetdeconciliationouauprsdu
secrtariatdel'arbitre.
V:DISPOSITIONDIVERSES:
Selonl'article583,Sil'unedesparties,dmentconvoqueparlacommissionprovinciale
d'enquteetdeconciliation,lacommissionnationaled'enquteetdeconciliation,l'arbitreoula
chambred'arbitrage,danslecasd'uneenqutecomplmentaire,necomparatpassansmotif
valableetnesefaitpasreprsenterparunreprsentantlgal,leprsidentdelacommission
concerneoul'arbitrerdigeunrapportsurlaquestionqu'iladresseauministrechargdu
travaillequellesoumetauministrepublic.
Selonl'article584,Sil'unedespartiesrefusedeproduirelesdocumentsvissl'article
561,leprsidentdelacommissiond'enquteetdeconciliationconcerneoul'arbitrelabore
unrapportceteffetqu'iladresseauministrechargdutravail,lequellesoumetauministre
public.
Sontpuniesd'uneamendede10.00020.000dirhamslesinfractionsauxdispositionsdes
articles583et584.
TITREVII:LACONVENTIONCOLLECTIVEDETRAVAIL:
A:DFINITIONETFORME:
Laconventioncollectivedetravailestuncontratcollectifrgissantlesrelationsdetravail
concluentred'unepart,lesreprsentantsd'uneouplusieursorganisationssyndicalesdes
salarislesplusreprsentativesouleursunionset,d'autrepart,soitunouplusieurs
employeurscontractanttitrepersonnel,soitlesreprsentantsd'uneoudeplusieurs
organisationsprofessionnellesdesemployeurs.
Souspeinedenullit,laconventioncollectivedetravaildoittretablieparcrit.
Laconventioncollectivedetravaildoittredposesansfrais,auxsoinsdelapartielaplus
diligente,augreffedutribunaldepremireinstancecomptentdetoutlieuoelledoittre
appliqueetauprsdel'autoritgouvernementalechargedutravail.
Legreffedutribunaldepremireinstanceetl'autoritgouvernementalechargedutravail
dlivrentunrcpissdedpt,aprsrceptiondelaconventioncollective.
B:CONCLUSIONETADHSIONDELACONVENTIONCOLLECTIVEDETRAVAIL:
Laconclusiondelaconventionpeutsefaireparlesreprsentantsdel'organisationsyndicale
dessalarislaplusreprsentativeoulesreprsentantsd'uneorganisationprofessionnelledes
employeursaunomdeleursgroupementsenvertu:
soitdesdispositionsstatutairesdecetteorganisationsyndicaledessalarisouorganisation
professionnelled'employeurs
soitd'unedcisionspcialedeladiteorganisationsyndicaledessalarisouorganisation
professionnelledesemployeurs.
Adfaut,pourtrevalable,laconventioncollectivedetravaildoittreapprouveaprs
dlibrationsspcialesdesemployeursconcerns.
L'organisationconcernefixelesmodalitsdedroulementdecesdlibrations.
Aprsavoirfaitunedemandel'autoritgouvernementalecomptentel'organisation
professionnelledesemployeursoul'organisationsyndicaledessalarislaplusreprsentative
peutprovoquerlaruniond'unecommissionmixteenvuedelaconclusiond'uneconvention
collectivedetravail.Cetteautoritdoitdonnersuitecettedemandedansundlaidetrois
mois.
Touteorganisationsyndicaledesalaris,touteorganisationprofessionnelled'employeursou
toutemployeurquin'estpasmembrefondateurd'uneconventioncollectivedetravailpeuty
adhrerultrieurement.
L'adhsionestnotifieparlettrerecommande,avecaccusderception,auxpartiesla
conventioncollectivedetravail,l'autoritgouvernementalechargedutravailetaugreffedu
tribunaldepremireinstancedansleressortduquellaconventionestapplicable.
L'adhsionestvalablecompterdujourquisuitsanotificationconformmentl'alina
prcdent.
C:CHAMPD'APPLICATIONETENTREENVIGUEURDELACONVENTION
COLLECTIVEDETRAVAIL:
Lespartiesdoiventstipulerquelaconventioncollectivedetravailestapplicable,soitdansun
ouplusieurstablissementsquiendpendent,soitdansl'ensembledel'entrepriseetce,soit
dansunecollectivitlocaledtermine,soitdansunezonedtermineoudanstoutle
territoirenational.
Adfautdel'unedecesstipulations,laconventioncollectiveestapplicabledansleressortdu
tribunalcomptentdontlegreffeareuledpt.
Ellen'estapplicabledansleressortd'unautretribunalquesielleyestdposeaugreffepar
lesdeuxparties.
Sontsoumisesauxobligationsdelaconventioncollectivedetravail:
lesorganisationssyndicalesdesalarissignatairesouadhrentesainsiquelespersonnes
quiensontouendeviendrontmembres
leoulesemployeursquil'ontsignepersonnellement
lesorganisationsprofessionnellesdesemployeurssignatairesouadhrentes.
Lesdispositionsdelaconventioncollectivedetravailcontracteparl'employeurs'appliquent
auxcontratsdetravailconclusparlui.
Danschaqueentrepriseoutablissementcomprisdanslechampd'applicationd'une
conventioncollectivedetravail,lesdispositionsdecetteconventions'imposent,sauf
dispositionsplusfavorablespourlessalarisdansleurscontratsdetravail.
Uneconventioncollectivedetravailn'estapplicablequ'l'expirationdutroisimejourquisuit
celuidesondptauprsdel'autoritgouvernementalechargedutravail.
D:EXTENSIONETCESSATIONDELACONVENTIONCOLLECTIVEDETRAVAIL:
Lorsqu'uneconventioncollectivedetravailconcerneaumoinslesdeuxtiersdessalarisdela
profession,lesdispositionsdecellecidoiventtretenduespararrtdel'autorit
gouvernementalechargedutravaill'ensembledesentreprisesettablissementsemployant
dessalarisexerantlammeprofession,soitdansunezonedtermine,soitdans
l'ensembleduterritoireduRoyaume.
Lorsquelaconventioncollectivedetravail,concluedanslesconditionsprvues,concerneau
moinscinquantepourcentdessalaris,lesdispositionsdecellecipeuventtretendues,par
arrtdel'autoritgouvernementalechargedutravail,aprsavisdesorganisations
professionnellesdesemployeurs,desorganisationssyndicalesdessalarislesplus
reprsentativesetduconseildengociationcollective,l'ensembledesentrepriseset
tablissementsemployantdessalarisexerantlammeprofession,soitdansunezone
dtermine,soitdansl'ensembleduterritoireduRoyaume.
Laconventioncollectivedetravailtenduecessed'treobligatoirelorsquelaconvention
initialeprendfin.
TITREVIII:LESACCIDENTSDETRAVAILETLESMALADIESPROFESSIONNELLES:
Sontconsidrscommeaccidentsdetravaillesaccidentssurvenusparlefait,oul'occasion
dutravailetlesaccidentsquiseproduisentencoursdutrajetl'alleretauretourdutravail.
L'employeuresttenu:
Dedclarerl'accidentdansles48heures
Deverseruneindemnitjournalirelavictimependantsonincapacittemporairequiest
galelamoitidusalairepourles28joursquisuiventl'accidentetaudeuxtiers(2/3)partir
du29ejour.
Encequiconcernelesmaladiesprofessionnelles,letravailleuratteintd'unemaladie
professionnellebnficiedesavantagesfixsparlalgislation.
TITREIX:CONCLUSION:
Finalementonpeutdirequeledroitdetravailmarocainviseautantlesintrtsdusalarique
ceuxdel'employeur.
L'employeuretlesalarisontlisparuncontratdetravailquipeuttretablisousdiffrentes
formesetquipeutdemmes'interromprepourdiversesraisons.
Larmunrationestl'unedesobligationsdel'employeur,dontlesalaribnficieetildoit
effectuersontravaildansdesconditionslgalestelsquelerespectdeladuredetravail,du
reposhebdomadaire,dureposdesjoursdeftepaysetjourfris,ducongannuelpay,
descongsspciaux,del'hygineetlascurit.
Demme,pourlebonfonctionnementdansl'entreprise,ilfautunereprsentationdu
personnel.
Commenouslesavonstous,parfoisunchefpeutabuserdesespouvoirsvisvisdes
salaris,pourvitercelailyaeuunedterminationdespouvoirsduchefd'entrepriseet
cellecisont:
Lepouvoirdedirection,lepouvoirrglementaireetlepouvoirdisciplinaire.
L'tablissementd'uneconventioncollectivedetravailestrecommandpourbiendfinir
chacundesstatutsdessalarisd'unebrancheprofessionnelleaprsunengociationpasse
entrelesorganisationsreprsentantlesemployeursetlesorganisationsreprsentantles
salarispourunebonneorganisationetrespectdutravailtousennotantquecetteconvention
doittrefaiteparcrit.
Toutefoislaconventioncollectivedutravaildoits'tablirensuivantuncertainnombre
d'tapes,savoirtoutcequiconcernesaconclusionetsonadhsion,sonchampd'application
etsonentreenvigueuretdemmesonextensionetsacessationdoivents'effectuerdans
lesconditionslgales.
Danschaqueentrepriseonrencontredesconflits,doncilfaudratoujoursfaireunetentativede
conciliation,etcicellecin'aboutitrien,ilfautdirectementpasserl'arbitragepourmieux
rglerleproblme.
Aussi,ledroitdetravailmarocainnousstipulequeletravailleuratteintd'unemaladie
professionnellebnficiedesavantagesfixsparlalgislation.
MonsieurAziz,monsieurFalletmademoiselleAdamatravaillentdansunesocitde
fabricationdechaussurenommbellechaussure.
Ilstravaillenttousdanscetteentreprisecommeouvriers:
pourmonsieurAzizilacommenctravailldepuisle01/01/1998etilaunsalairehoraire
de30DH.Aucoursdumoisdejanvier2011,ilatravaill102heuresautauxnormalet7
heuressupplmentairesdont4heuresontteffectuesentre17heureset21heureset3
heuresentre5heureset8heureslejourdesonrepos.
PourmonsieurFallledbutdesontravailtle01/05/2000etilunsalairedebase
mensuelde5500DH.
MademoiselleAdamaadbutsontravaille10/01/2005etelleaunsalairehorairede47
DH.Aucoursdumoisdedcembre2011,elleatravaill110heuresautauxnormalet5
heuressupplmentairedont3heuresontteffectuesentre19heureset21heureset2
heureseffectuesentre23heureset01heuredumatin.
Lestroissalarisbnficientdeplusieursindemnits,savoir:
uneindemnitdetransportde800Dh
uneindemnitd'assiduitde500DH
etd'uneprimed'anciennetquidoittrecalculer.
AprstoutcetempsseulmademoiselleAdamareoitle01/10/2011unelettredepravisde
licenciementpourfin2011etpourunmotifbassurleprogrstechnique.
Maintenantnousvousdemandonsde:
1:calculerlesalairesupplmentairedestroissalaris
2:calculerleurprimed'anciennetpour2011,
3:calculerleursalairebrut,
4:lelicenciementdemademoiselleAdamaestilbrusque?
5:calcull'indemnitdelicenciementauquelmademoiselleAdamaadroit.
1:calculedusalairesupplmentaire:
ApourmonsieurAziz:
lesalairedebase:
30X102=3060DH
MonsieurAzizayanteffectu7heuressupplmentairedont:
4hentre17het21hdoncuneonaunemajorationde25%:
4X[30+(30X25%)]=4X37.5=150
3hentre5het8hlejourdesonreposdonconaunemajorationde50%:
3X[30+(30X50%)]=3X45=135
Alors,lesalairesupplmentairedemonsieurAzizestgale:
135+150=285Dh
BpourmonsieurFall:
Iln'apaseffectud'heuresupplmentaire,doncsonsalairesupplmentaireestde0(zro)
CpourmademoiselleAdama:
lesalairedebaseest:
47X110=5170DH
Elleaeffectue5heuressupplmentairedont:
3heffectusentre19het21hdoncunemajorationde25%:
3X[47+(47X25%)]=3X58.75=176.25DH
2heffectusentre23het01hdumatin,doncunemajorationde50%:
2X[47+(47X50%)]=2X70.5=141DH
Alors,lesalairesupplmentairedemademoiselleAdamaestgale:
176.25+141=317.25DH
2laprimed'anciennetdestroissalaris:
AmonsieurAziz:
Iltravaildepuisle01/01/1998etonestaumoisdejanvier2011doncuneanciennetde13
ans,alorsletauxd'anciennetestde15%:
(3060+285)X15%=501.75DH
BmonsieurFall:
Ilacommenctravaillerle01/05/2000etonesten2011doncuneanciennetde11ans
d'ounemajorationde10%:
5500X10%=550DH
CmademoiselleAdama:
Elleadbuterle10/01/2005etonestaumoisdedcembre2011,ila6ansd'anciennet
doncunemajorationde10%:
(5170+317.25)X10%=548.72DH
3lesalairebrutdestroissalaris:
Salairebrut=salairedebase+salairesupplmentaire+primesd'anciennet+lesindemnits
ApourmonsieurAziz:
Salairebrut=3060+285+501.75+800+500=5146.75DH
BpourmonsieurFall:
Salairebrut=5500+550+800+500=7350DH
CpourmademoiselleAdama:
Salairebrut=5170+317.25+548.72+800+500=7335.97DH
4:lelicenciementdemademoiselleAdamaentantquesalarin'estpasbrusquepuisqu'ellea
reusunpravis2moisavantladatereldulicenciement.
5:calculedel'indemnitdelicenciementdemademoiselleAdama:
Elleatravailledu10/01/2005au31/12/2011doncl'anciennetestde6ans:
6ans=5+1:
[(5X96)+(1X144)X42=624X42=26208DH