S RUKAMA POD GLAVOM

MARKO TOMA
SADRAJ

Film ....................................................................................................................................... 1

Kada sam otvorio vrata ......................................................................................................... 2

Sve je u redu ......................................................................................................................... 3

Za sluaj da me se sjeti ....................................................................................................... 4

Moja kosa me naputa .......................................................................................................... 5

Za noas ................................................................................................................................ 6

Dnevna ispovijed ................................................................................................................... 7

Mazlum ................................................................................................................................. 8

Dobrodoao kui ................................................................................................................... 9

Pranjav ljetni dan .............................................................................................................. 10

Znaenje praine ................................................................................................................. 11

Buenje ............................................................................................................................... 12

Popodnevna puina ............................................................................................................. 13

Knjiga lae ........................................................................................................................... 14

Zbog naopakog brda ........................................................................................................... 15

Tako je tiho ......................................................................................................................... 16

ovjek ................................................................................................................................. 17

Busbuskalai ......................................................................................................................... 18

Uzorak mirisa zemlje .......................................................................................................... 19

Rat oko bakinog cvijea ...................................................................................................... 20

Mravojed ............................................................................................................................. 21

alopojka ............................................................................................................................. 22

Potres mozga ....................................................................................................................... 23

Luster .................................................................................................................................. 24

Gu-gu-tka ............................................................................................................................ 25

Svakodnevni ulini spektakl ................................................................................................ 26

Hranislav ............................................................................................................................. 27

Izlet ..................................................................................................................................... 28

Kutija ................................................................................................................................... 29

Sa druge strane ................................................................................................................... 30

Dozrijevanje ........................................................................................................................ 31

Ana danas ne postoji ........................................................................................................... 32

Roeni dan .......................................................................................................................... 33

Billy ..................................................................................................................................... 34

Usput, dok zaboravljam ...................................................................................................... 35

Ona je lijepa i ima ............................................................................................................... 36

Na stanici ............................................................................................................................ 37

Intermezzo .......................................................................................................................... 38

S rukama pod glavom ......................................................................................................... 39

Zadovoljstvo ........................................................................................................................ 40
Raspored ............................................................................................................................. 41

Neophodno udo ................................................................................................................. 42

O autoru .............................................................................................................................. 43

Impresum ............................................................................................................................ 44
FILM

elim snimiti film

o djeaku
kome stalno
curi krv iz nosa
i kako je niko
ne uspijeva zaustaviti
a on se
neprestano osmjehuje

1
KADA SAM OTVORIO VRATA

kada sam otvorio vrata

ugledao sam bika
koji se ustremio
u mom pravcu
nisam ga izazivao mahanjem
ali on je bio tu
nalik na zahuktali voz
nosio bijes
i mrzio ba mene
potrao sam uz sokak
ali on se stutio za mnom
i sada sam mrtav
smrskanih rebara
ne mogu disati
a udim za cigaretom
u relativnom spokoju
bez odreene skice za budunost
sasvim naisto sa ivotom
leim na grudvama
ljunkovite zemlje

2
SVE JE U REDU

ne elim da iko zna

to su sauvale
fotografije s tobom
i kratka pisma
sve je u redu
nikada nisi govorila vie

3
ZA SLUAJ DA ME SE SJETI

htio bih
da sam malen i neprimjetan
kada me pronae
da to bude udo
da vidi lice sudbine
u licu kepeca
otiao sam posuditi filmove
ovo je poruka
za sluaj da me se sjeti
i nazove
ili se pojavi na vratima

4
MOJA KOSA ME NAPUTA

kosa mi je sve crnja

i zamrena
u njoj se nakotili crvi
otkad nema tvojih prstiju
izjutra da je poeljaju
ona pati bezglasno
i raste
sputa se niz vrat
na ramena
niz kimu
kao da hoe
da pobjegne
da te potrai

5
ZA NOAS

oprosti
nudim
samo pohabanu ebad
i pola madraca
ako e spavati na boku

6
DNEVNA ISPOVIJED

budi bez brige

dananja ispovijed je jednostavna
naizgled sam mogao
uiniti razne stvari
ali ostao sam u krevetu
gledao plafon
pomalo se vrtio
na trenutak sam otiao po jorgan
bilo je hladno
kasnije sam nazvao neke ljude
tek tako
da ujem to se zbiva
ba svi se ale na dosadu

7
MAZLUM

kad si sam
i ne zna to da radi
ti otvara
otvara friider

ni sam ne zna
zato gleda hranu

8
DOBRODOAO KUI

otkud stolica
na ovom mjestu
i zato Lucky ne laje
a moja ptica gdje je
zanima me to se desilo
starom vinjinom stablu
i ko je razbio
ogledalo u kupatilu
i kuda je nestao sjaj
iz tvojih oiju
zar me tako dugo
nije bilo

9
PRANJAV LJETNI DAN

u naem dvoritu
sve je mirno

pas odmara na suncu

maka na krovu

majka je u kui
na krevetu
otac u debelom
orahovom hladu

na stazi od cigle
sjekira zarivena u panj
tek procvali jorgovan
i bunar pun zemlje

samo ja traim

imam devet godina

i negdje sam izgubio
porculanske klikere

10
ZNAENJE PRAINE

treba se raspakirati
izvaditi ivot iz ruksaka
vratiti sve na mjesto
nedirnute knjige u vitrinu
da ekaju svoju priliku
prljavu odjeu baciti na pranje
izloiti suvenire
na upadljive pozicije u sobi
koja mi sve vie lii na muzej
gdje doem da se podsjetim
kako je znalo biti
i ko sam to zapravo ja
iscrpljen i pospan
okruen tiinom i posut
srebrnom prainom uspomena

11
BUENJE

jutarnja odmorna brda

nezgrapne kamene grdosije
bude se kako niz padine
sunce s istoka otvara dan
prema gradu koji jo uvijek umoran
razmie tek poneku zavjesu
na svojim sklopljenim prozorima

12
POPODNEVNA PUINA

vjetar
napuhano jedro zavjesa
i nema nikog u sobi
teak popodnevni zrak
nekoliko sati prije
moje bezuslovne predaje

13
KNJIGA LAE

moram pocijepati listove

inae u se prevariti
knjiga hoe da bude vea od mene
uvijek je tu na polici
spremna da me optui

14
ZBOG NAOPAKOG BRDA

niko se ne moe popeti

na naopako brdo
ostaje ispod zamiljen
i podie grad
za pokoljenja
koja e nastaviti
da pokuavaju
ono to nisi mogao

15
TAKO JE TIHO

tako je tiho
u meni vie nema one tuge
koja se slua na koi
ako prisloni uho
drvee se naginje prema prozoru
iza njega su crveni krovovi grada
i svi ute
tako je tiho
u malom krevetu na sredini sobe
gdje je poslije sna najnjenije
zgren sam u poloaju neroenog
zbog bola u stomaku
boe snano te pokuavam opsovati
ali mi nikako ne ide
tako je tiho
ja znam da telefoni zvone
i ljudi ele razgovarati sa mnom
radio aparat se naduo od vijesti i muzike
ali meni je jutros sve tiho
tako tiho
da moram provjeriti
jesam li se uopte probudio

16
OVJEK

pepeljara na podu

iznad nje ovjek

ovjek ispred pei
ovjek naslonjen na madrac
posvuda ovjek
jedan isti ovjek
izgubljeni ovjek

koji bi volio itati Gastona

plus stripove Kramba
a suoen je sa smru

17
BUSBUSKALAI

pokisnuo sam
nosei knjigu
tvojih pria
u depu
jednako sam osjeao
kad sam ih proitao
nekako tuno
dok sam se suio

18
UZORAK MIRISA ZEMLJE

mama je tuna
vidio sam prazan
ptiji kavez
kroz mali kuhinjski prozor
dopirao je miris
mokre svjee
uskopane zemlje
i crni ekran
ugaenog televizora
bez ovjeka
za spremljenu veeru

19
RAT OKO BAKINOG CVIJEA

bakino cvijee
je izgleda bolesno
podgojena maka
svaki dan ostavi izmet
u jednu od saksija
onda baka uzme prut
a maka zbrie na smokvu
i rat se nastavlja

20
MRAVOJED

mravi izlaze negdje

od ispod parketa
zatim odlaze natrag
izmeu zida i patosa
preko tepiha kotrljaju hranu
a u rukama moje sestre
usisiva je mravojed

21
ALOPOJKA

u jebote

gle kako je sve sjebano

ak ni ne sanjamo

ne mogu da vjerujem

ni ti ne moe da vjeruje

22
POTRES MOZGA

utirao sam loptu

za njom sam izletio
na cestu
pred kola
u sekundi
probudio se u bolnici
noge su me uasno boljele
i glava
ne sjeam se
da je ikada bila vea
i tako teka

23
LUSTER

kada bih samo mogao

stvarno opisati luster
on stoji malo nakrivo
ali nakrivo nije prava rije
i staklene kugle
nisu ba kugle
vie imaju oblik maline
ili onog peciva
kojeg pekarka naziva puii
samo jedno od tri
ima ispravnu sijalicu
ipak je svjetlost ista
ako zanemarimo prainu

24
GU-GU-TKA

gugutka je sila
sa neba
mekanim pokretima krila
na oluk susjedove kue

izgleda kao operska diva

dok se njena prekrasna gua
nadima i iri

ubrzo
ne vie elegantno
ona se strmoglavljuje
u susjedovu avliju

uz prasak
vazdune puke

na sokaku

djeca urliu od radosti

25
SVAKODNEVNI ULINI SPEKTAKL

gdje su ulice najprometnije

na svakih dvadesetak metara
pokazuju bolesne udove
odsjeenu munu modrinu gangrene
posebno sam upamtio jednog
naslonjenog na ogradu mosta
koji zadignuvi koulju izlae
veliki loptasti tumor
proaran loim tetovaama

26
HRANISLAV

radim ovdje
hranim gorile
hranim tigrove
hranim slonove
hranim i druge ivotinje
i tako hranim sebe
hranim enu
hranim djecu

27
IZLET

pogledaj
malo
udesno
vrbe

ravnica ovjee
praina
sunce pri ko ludo
a kanal zagaen
mrtvi
i bijeli riblji trbusi
plivaju na povrini

u poljima
se nazire
konjska zaprega
odmie sporo

Sonja se mrti na svaki prizor

a naroito
njoj se ne sviaju ribe

28
KUTIJA

upao sam u kutiju

vrlo veliku kartonsku kutiju
iako ne stanujem
u Njujorkim parkovima
osjeam se dobro
do jutra ispijam boce alkohola
ne vano kakvog
i rastjerujem duhove
filtriram automobilske zvuke ulice
u mojoj kui
vrlo velikoj kartonskoj kutiji
unato tome to odravam higijenu
brada mi raste
a kosa je masna
dobijam lude ideje
o raanju i smrti
ispisujem grafite po zidovima
mog privatnog zatvora
i putam unutra
samo one koje volim

29
SA DRUGE STRANE

podigao sam noge na ogradu

ispraznio misli prema brdima
na poetku ljetne veeri
tamo gdje zae
sunce iznad njih ostavi crveni trag
gasim cigaretu
ustajem i mijenjam muziku
vraam se otkuda sam poao
sa druge strane dolazi mjesec

30
DOZRIJEVANJE

ljeto dozrijeva u smokvi

umoran sam danas
a trebao bih ii na plivanje
rijeka se sigurno obnovila
i moje tijelo treba razgibavanje
smjena godinjih doba
otkucava ritam
kojim se kreem
zbog toga moda
sve je tek izvjesno

31
ANA DANAS NE POSTOJI

Ana jutros ne postoji

ona se povlai u sebe
iza hiljadu zvonia
koji je upozoravaju
da neko stie
ona e postati izvor
i otpuhnuti princa s dlana
meu cvijee i leptire
koje je otresla s odjee
vratila im slobodu

32
ROENI DAN

razni pokloni
rukovanja osmjesi
danas sam se rodio
u balonu
koji vuku ptice
nad mojim gradom
poslije dvadeset godina
nebo je tmurno
znam da e poeti kia
a nakon kie mirie zemlja
zbog toga sam sretan

33
BILLY

Billy je bio
najvea
faca meu papagajima
i jednog dana
snio je jaje
mislim da je od toga i umro

34
USPUT, DOK ZABORAVLJAM

ve danima
slaem knjige na police
paljivo briem prainu
iseljavam paukove
otvaram prozor
razmiem zavjesu
podmazujem vrata
ili mijenjam sijalicu
izmeu radnji koje vrim
napravim pauzu za kafu
i zapalim cigaretu
trudim se srediti stvari
posloiti detalje
objasniti sebe
urediti ivotni prostor
zaboraviti kako sam nekad:
sipao deterdent na psa
a proetao posue
bacao smee u WC koljku
defecirao u korpu za otpatke
proitao hranu
i skuhao pjesme
u svemu pogrijeio

35
ONA JE LIJEPA I IMA

ona je lijepa i ima

ono neto za ovakve veeri
moe uiniti da se osjea ljudski
kada ve postaje gadljivo
disati piti razgovarati

36
NA STANICI

vozova nema
ne ujem klaparanje
na stanici
odavno rasuene
mrlje ulja
gazim i
nikog ne iekujem
doao sam
da se prisjetim vozova
punih vagona
ljudi s torbama
ali ovdje
sve je prestalo

37
INTERMEZZO

brljan se pruio
po kamenom zidu
ute lokve svjetlosti odsjedaju
na prozorima kua
po travi gazim bos
mekana je
dodvorava se stopalima
igram se sa psom
koji me gleda
ravno u oi
kao da razumije

kada bi bilo
neto za shvatiti

38
S RUKAMA POD GLAVOM

cijeli sam dan pored rijeke

itavim tijelom utisnut u vlanu zemlju
zagledan u sonu ljetnu kronju
s rukama pod glavom
na trenutke vidim
kako mi iznad nosa
u letu se pare insekti
i ne treba mi nita vie
za zvuk vode
stvorene su koljke mojih uiju
u tom neprestanom huanju
razabirem ak i rijei
ovdje si postao
vodena te vila za pete izvukla

39
ZADOVOLJSTVO

svjetlo je lomljivo
danas sam nag
i leim na stijeni pored rijeke
tu dolazim svaki dan
sve ee
smatram za dobro
praznu glavu
samo su ula napeta

40
RASPORED

oprati kosu
i skinuti paperje s brade

ovakvom mi niko nee vjerovati

preskoiti zid
i pustiti komijske tiglie iz kaveza

ekati predveerje
da sunce ne bude ovako jako

veeras moram izai iz kue

i potraiti svoju pjesmu drugdje

41
NEOPHODNO UDO

jebiga sada
padam kroz prozor
naglavake pozdravljam
susjede i djecu
koja se igraju u blizini
i to se deava?
odjednom sam poletio

42
Marko Toma

Roen 1978. u Ljubljani. Jedan od pokretaa i urednika asopisa Kolaps i pripadajue

biblioteke. Novinske tekstove objavljivao u Danima, Glasu Istre i Feral Tribuneu. Vodio je
kultnu splitsku knjiaru Utopia. Poeziju i prozu objavljivao u bosanskohercegovakoj,
hrvatskoj i srpskoj periodici. Pjesme su mu prevedene na talijanski, francuski, njemaki,
engleski itd. ivio je, studirao i radio u Sarajevu, Zagrebu i Splitu. Trenutno ivi i radi u
Mostaru.

Objavio: L Amore Al primo Binocolo (s Nedimom iiem, Mehmedom Begiem i Veselinom

Gatalom, pjesme, 2000); Tri puta tridest i tri jednako (s Nedimom iiem i Mehmedom
Begiem, pjesme, 2000); S rukama pod glavom (pjesme, 2002, 2005); Mama, ja sam
uspjean (pjesme, 2004); ivot je ala (pjesme, 2005); Marko Toma i druge pjesme (2007);
Zbogom, faisti (pjesme, 2009); Pononi razgovori (s Mehmedom Begiem, 2012); Bulevar
Narodne Revolucije (pjesme, 2013); Varanje smrti : izabrane pesme (2014); Ivica Osim :
utakmice ivota (biografija, 2014).

43
Biblioteka Mali rakun
knjiga 8

Marko Toma
S RUKAMA POD GLAVOM

2005 Marko Toma

za elektroniko izdanje: Drutvo za promicanje knjievnosti
na novim medijima, 2005, 2015, 2016

Izdava
Drutvo za promicanje knjievnosti
na novim medijima, Zagreb

Za izdavaa
Aleksandra David

Urednik
Kreimir Pintari

Fotografija
Domagoj Lozina

ISBN 978-953-6924-22-6 (HTML)

ISBN 978-953-345-333-0 (EPUB bez DRM)
ISBN 978-953-345-334-7 (PDF)
ISBN 978-953-345-335-4 (MOBI)

Prvo izdanje
Naklada Mlinarec & Plavi, Zagreb, 2002.

Knjiga je objavljena uz financijsku potporu INA d.d.

44