Você está na página 1de 8

01/04/2016 TropicliaWikipdia,aenciclopdialivre

Tropiclia
Origem:Wikipdia,aenciclopdialivre.

Tropiclia,TropicalismoouMovimentotropicalistafoium
movimentoculturalbrasileiroquesurgiusobainflunciadas Tropiclia
correntesartsticasdavanguardaedaculturapopnacionale
estrangeira(comoopoprockeoconcretismo)misturou Origens Msicapop,
manifestaestradicionaisdaculturabrasileiraainovaesestticas estilsticas MPB,rock,samba,baio,rock
psicodlico
radicais.Tinhaobjetivoscomportamentais,queencontraramecoem
boapartedasociedade,soboregimemilitar,nofinaldadcadade Contexto 19671969
1960.Omovimentomanifestouseprincipalmentenamsica(cujos cultural
maioresrepresentantesforamCaetanoVeloso,GalCosta,Gilberto Instrumentos guitarraeltrica,violo,
Gil,TorquatoNeto,OsMutanteseTomZ)manifestaes tpicos violino,berimbau
artsticasdiversas,comoasartesplsticas(destaqueparaafigurade Formasregionais
HlioOiticica),ocinema(omovimentosofreuinflunciase
influenciouoCinemanovodeGluberRocha)eoteatrobrasileiro SudestedoBrasil
(sobretudonaspeasanrquicasdeJosCelsoMartinezCorra). Outrostpicos
Umdosmaioresexemplosdomovimentotropicalistafoiumadas
BossaNova,JovemGuarda,Msica
canesdeCaetanoVeloso,denominadaexatamentede popularbrasileira
"Tropiclia".[1]

ndice
1 Histria
1.1 OcomeodoTropicalismo
1.1.1 Origemdonome
1.2 Caractersticas
1.3 Influncias:movimentoantropofgico,popart,concretismo
2 FimdoTropicalismo
2.1 Pstropicalismo
3 Crticas
4 CarmenMiranda
5 NomesligadosTropiclia
6 Msicastropicalistasquefizeramsucesso:
7 Referncias
8 Notas
9 Bibliografia
10 Ligaesexternas
10.1 Video
10.2 Audio
11 Vertambm

Histria
OcomeodoTropicalismo

https://pt.wikipedia.org/wiki/Tropic%C3%A1lia 1/8
01/04/2016 TropicliaWikipdia,aenciclopdialivre

Omovimentosurgiudauniodeumasriedeartistasbaianos,nocontextodoFestivaldeMsicaPopular
BrasileirapromovidospelaRedeRecord,emSoPaulo,eGlobo,noRiodeJaneiroequeformaramo
movimentomusicalmaisinfluenteeoriginaldopasapsaBossaNova.[2]

UmmomentocrucialparaadefiniodaTropicliafoioFestivaldeMsicaPopularBrasileira(1967),no
qualCaetanoVelosointerpretou"Alegria,Alegria"eGilbertoGil,aoladodosMutantes,"Domingono
Parque".[3][4]Noanoseguinte,ofestivalfoiintegralmenteconsideradotropicalista(TomZaapresentoua
cano"SoPaulo").Em1968foilanadoodiscoTropicaliaouPanisetCircencis,ummanifestodogrupoe
consideradoo2melhorlbumdamsicabrasileirapelaRollingStoneBrasil.[5]

Origemdonome

OnomeTropicalismodeuseaortuloencontradopelamdiaparadefinirumestadodeespritoinconformado
deCaetanoVelosoeGilbertoGil(quenapocavinhamemcomeodecarreira)associadoamanifestaes
espontneasemoutrasartes.[3]Arespeitodisso,Caetanofala:

"Suaprpriaconstruo(onometropicalismo)porjornalistasingnuosapartirdeuma
sugestodeLusCarlosBarretoporcausadaobrade[Hlio]Oiticicatemamarcado
acasosignificativo,doacercamentoinconscienteaumaverdade"
registrounapgina501(captulo"Vereda")deseulivroVerdadeTropical.[3]

Caractersticas

Omovimentotropicalistatrouxevriasinovaesparaocenrioculturalbrasileirodofinaldadcadade60.[6]
Omovimento,decertaforma,foiumrompimentocomaarteobviamentemilitante,quetratavadasituao
polticadopasnapocadaditaduraetinhaamelodiacomoumsustentculodestamensagem.

Asletrasdascaneseraminovadoras,criandojogosdelinguagem,seaproximandodapoesiados
concretistas.Asmensagensdasletraseramcodificadas,queexigiamumacertabagagemculturalparaque
fossemcompreendidas."Alegria,Alegria"deCaetanoVelosonotemsentidobvio,mascarregaemsualetra
preocupaestpicasdajuventudedadcadade60,umtormentocomaviolnciadaditaduraeumdesejode
inovar,deromperbarreiras.

Elessecaracterizavampeloexcesso,roupascoloridas,cabeloscompridoseagregavamvriasinfluncias
musicais.Aintenoerachocare,pormeiodeperformancescaracterizadaspelaviolnciaesttica,protestar
contraamsicabrasileirabemcomportada.Influenciadospelacontracultura,seapoderaramdalinguagemda
pardiaedodeboche.Ostropicalistastransformaramamsicapopularbrasileira,sendograndesexpoentesda
artebrasileiradevanguarda.

Musicalmente,otropicalismouniaumamisturadaculturabrega,dorockpsicodlico,damsicaerudita,da
culturapopular,entreoutros,dandocontadevriasmanifestaesdaculturanacional.Osomdaguitarra
eltricaconviviacomviolinosecomoberimbau.EraoresgatedoMovimentoantropofgicodeOswaldde
Andradealiadoaumretornosrazesdastradiesnacionais.

Influncias:movimentoantropofgico,popart,concretismo

Adcadade1960eradeintensatransformaocultural:HlioOiticica,mudavaorumodasartes[nota1][7].
Nocinema,GlauberRochafilmavaTerraemtranseeJoaquimPedrodeAndrade,Macunama.ChicoBuarque
escreviaRodaViva,em1966,eJosCelsoMartinezCorramontavaOReidaVela,deOswalddeAndrade.[8]
Aproposta,ouatransformaorequeridapelotropicalismo,consistiaemdeglutirtodasastendncias,
informaes,manifestaesdopensamentoeentoexpressararealidadedoartistabrasileiro.[8]

https://pt.wikipedia.org/wiki/Tropic%C3%A1lia 2/8
01/04/2016 TropicliaWikipdia,aenciclopdialivre

Antropofagia

Grandepartedoideriodomovimentopodeserentendidocomoumatransposiodaspropostasque,durante
asdcadasde1920e30,osartistasligadosaoMovimentoantropofgicopromoviam(MriodeAndrade,
TarsiladoAmaral,OswalddeAndrade,AnitaMalfatti,MenottidelPichia,Paguentreoutros):so
especialmentecoincidentesaspropostasdedigeriraculturaexportadapelaspotnciasculturais(comoa
EuropaeosEstadosUnidos)eregurgitlaapsamesmasermescladacomaculturapopulareaidentidade
nacionais(queemambososmomentosnoestavadefinida,sendoquepartedasduaspropostasera
precisamentedefiniraculturanacionalcomoalgoheterogneoerepletodediversidade,cujaidentidade
marcadaporumanoidentidademasaindaassimbastanterica).

Popart

Agrandediferenaentreasduaspropostas(aantropofgicaeatropicalista)queaprimeiraestavainteressada
nadigestodaculturaeruditaqueestavasendoexportada,enquantoostropicalistasincorporavamtodotipode
referencialesttico,sejaeruditooupopular.Acrescenteseaissoumanovidade:aincorporaodeumacultura
nonecessariamentepopular,maspop).Omovimento,nestesentido,foibastanteinfluenciadopelaestticada
poparterefletenoBrasilalgumasdasdiscussesdeartistaspop(comoAndyWarhol).

Concretismo

Aindaquetenhasidobastanteinfluenciadopormovimentosartsticosquecostumamestarassociadosideia
devanguardanegativa,oTropicalismotambmmanifestousecomoumdesdobramentodoConcretismoda
dcadade1950(especialmentedaPoesiaconcreta).Apreocupaodostropicalistasemtratarapoesiadas
canescomoelementoplstico,criandojogoslingusticosebrincadeirascomaspalavrasumreflexodo
Concretismo.

FimdoTropicalismo
Em1968,osMutantesrealizaramoseultimoconcertocomCaetanoeGil.Foiduranteaconturbada
temporadanacariocaboateSucata,noqualocorreuofamosoincidentedabandeiranacional,que,
supostamente,foidesrespeitada,noentenderdosmilitaresquegovernavamoBrasilnaquelapoca.[4]Durante
oespetculo,foipenduradanocenriodoespetculoumabandeira,obradoartistaplsticoHlioOiticica,com
ainscrio"SejaMarginal,SejaHeri",comaimagemdeumtraficantefamosonaquelapoca,oCarade
Cavalo,quehaviasidoassassinadoviolentamentepelapolcia.[9]OsmilitaresalegaramaindaqueCaetano
teriacantadooHinoNacionalinserindoversosofensivossForasArmadas.Istotudoserviriadepretexto
polticoparaqueosmilitaressuspendessemaapresentao,prendessemCaetanoeGile,posteriormente,
soltoseexiladosnoReinoUnido.Oepisdioconsideradocomoofimdomovimentovanguardista.

Pstropicalismo

Opstropicalismo(19691974)foiummovimentosurgidologoapsotropicalismo,sendocaracterizadopor
msicasdecarter"sombrio",aautomarginalizao,asolido,atristeza,aescurido,atemticadamorteeo
sentimentodederrota.Osmsicossurgiramcomumaposturadobaixoastral,dafrustraodossonhosde
resistnciaedaprpriaderrota,assumindoposturashippiesou"alternativas".[10][11]

Crticas
Emboramarcante,oTropicalismoeravistoporseusadversrioscomoummovimentovagoesem
comprometimentopoltico,comumpocaemquediversosartistaslanaramcanesabertamentecrticas
ditadura.Defato,osartistastropicalistasfazemquestoderessaltarquenoestavaminteressadosem
promoveratravsdesuasmsicasrefernciastemticastradicionaisproblemticapolticoideolgica,como

https://pt.wikipedia.org/wiki/Tropic%C3%A1lia 3/8
01/04/2016 TropicliaWikipdia,aenciclopdialivre

feitoatentopelacanodeprotesto:acreditavamqueaexperinciaestticavaleporsimesmaeelaprpria
juminstrumentosocialrevolucionrio.OprprioCaetanoVelosodeclarouqueaindaem1966imaginava
ummovimentopara"regenerarotecidodaMPB".

Duranteadcadade1960,delinearamsenamsicapopularbrasileiraquatrograndestendncias:

aprimeiraeracompostaporalgunsdosartistasqueherdaramaexperinciadaBossaNova(ouseus
prpriosrepresentantes),ecompunhamumamsicaqueestabeleciarelaescomosambaeocooljazz
(gruponoqualpodeseinserirafiguradeChicoBuarque)
umsegundogrupo,reunidosobottulo"CanodeProtesto",serecusavaaaceitarelementosdamsica
popestrangeira,emdefesadapreservaodaculturanacionalfrenteaoimperialismocultural,eviaa
cano,acimadetudo,comouminstrumentodecrticapolticaesocial(nestegrupodestacaseafigura
deGeraldoVandr)
umterceirogrupo,interessadoemproduzirumtipodemsicaquepossuaforteinflunciadorock
inglsenorteamericano,toemvoganomundodaqueleperodo,equenoBrasilficouconhecidocomo
iiiouJovemGuarda(nestegrupodestacamseartistascomoRobertoCarlos,ErasmoCarlose
Wanderlia).
efinalmenteumquartogrupo,especialmentededicadoapromoverexperimentaeseinovaes
estticasnamsicaformadojustamentepelosartistastropicalistas.

Algunsdosartistasparticiparamdemaisdeumadessesgrupos,masoestilodessascorrenteseramdistintose
tinhamcaractersticasprpriasedelimitadas.

Dadoocarterrepressivodoperodo,aintelectualidadedapoca(eprincipalmentedeterminadasfatiasda
juventudeuniversitrialigadasaomovimentoestudantil)tendiamarejeitarapropostatropicalista,
considerandoseusrepresentantesalienados.Apenasdcadasmaistarde,quandoomovimentojhaviase
esvaziado,elepassouaserefetivamentecompreendidoedeixoudesertocriticado.

CarmenMiranda
Comsuasvestesdebaianaestilizadaeoarranjodefrutastropicaisquecarregavasobreacabeamarcas
definitivasdesuaimagemCarmenMiranda,a"pequenanotvel",acabouporexporaomundoumaviso
caricataeestereotipadadoBrasil.Noaugeda"polticadaboavizinhana"entreosEstadosUnidosea
AmricadoSul,suaimagemlatinaeraexploradapelosestdiosexausto.Talexposiointernacionalfez
despertarnaintelectualidadebrasileiraumcertosentimentodedesprezoporsuafigura,acusandoadetornar
se"americanizada".[12]

AsimagensdeCarmenMirandavoltamcenaduranteomovimentotropicalista.conedaculturapopularedo
exageroesttico,suafiguraeraevocadamenosporsuaimportnciamusicalnacenabrasileiraemaispelasua
vinculaoaumaimagemestereotipadae"tropical"doBrasil.Acantoraviriaaserassumidacomoumdos
conestropicalistas,estandopresentetantonasletrasdecanes(como"Tropiclia",deCaetanoVeloso),
quantonasimitaesdostrejeitosdaartistaotorcerdasmoseorevirardosolhoscomqueCaetano
Velosopormaisdeumavezbrindou/provocouaplateia.

NomesligadosTropiclia
Algunsdosprincipaisrepresentantesdomovimentoforam:

https://pt.wikipedia.org/wiki/Tropic%C3%A1lia 4/8
01/04/2016 TropicliaWikipdia,aenciclopdialivre

CarmenMiranda JosCelsoMartinezCorra ArnaldoBaptista

CaetanoVeloso GalCosta GilbertoGil

JulioMedaglia OsMutantes RitaLee

TomZ TorquatoNeto JorgeBenJor

https://pt.wikipedia.org/wiki/Tropic%C3%A1lia 5/8
01/04/2016 TropicliaWikipdia,aenciclopdialivre

JooGilberto

Outrosso:

HlioOiticica
Capinam
GlauberRocha
GuilhermeArajo
JardsMacal
JorgeMautner
LannyGordin
RogrioDuarte
RogrioDuprat
NaraLeo
Toquinho(abandonouseupapelquandodecidiuterumaparceriacomViniciusdeMoraes,mastomoude
voltaem1980)
ChicoBuarque
WalySalomo.

AoPstropicalismo

JardsMacal
SrgioSampaio
LuizMelodia
JorgeMautner
TomZ
WalterFranco
NovosBaianos
Secos&Molhados

Msicastropicalistasquefizeramsucesso:
"Tropiclia"(CaetanoVeloso,1968)
"Alegria,Alegria"(CaetanoVeloso,1968)
"PanisetCircencis"(GilbertoGileCaetanoVeloso,1968)
"Atrsdotrioeltrico",(CaetanoVeloso,1969)
"CadTereza"(JorgeBen,1969)
"AqueleAbrao"(GilbertoGil,1969)

Referncias
1.EnciclopdiaItaCultural"Tropicalismo:definio"
(http://enciclopedia.itaucultural.org.br/termo3741/Tropic%C3%A1lia)
2.Tropiclia40anos:ApsaBossaNova,movimentofoiomaisinfluentenamsicabrasileira
(http://musica.uol.com.br/ultnot/2007/08/07/ult89u7829.jhtm)

https://pt.wikipedia.org/wiki/Tropic%C3%A1lia 6/8
01/04/2016 TropicliaWikipdia,aenciclopdialivre

3.PesquisaTropicalismo(http://www.culturaemusica.com/pesquisa/tropicalismo.htm)
4.ArquivoCaixareneseteCDsdosMutantes,incluindoumderaridades
(http://oglobo.globo.com/cultura/musica/caixareunesetecdsdosmutantesincluindoumderaridades13487842)
5."Os100MaioresDiscosdaMsicaBrasileira"(http://rollingstone.com.br/galeria/os100maioresdiscosdamusica
brasileira/#imagem0).RollingStoneBrasil.Consultadoem19deoutubrode2014.
6.Tropiclia"Osurgimento.Umaexplosocolorida"CelsoFavaretto,extradodeTropiclia:Alegria,Alegoria.
AteliEditorial,1996(http://tropicalia.com.br/eubioticamenteatraidos/visoesbrasileiras/surgimentoumaexplosao
colorida)
7.Lima,MarisaAlvarez"Marginlia,arteeculturanaidadedapedrada".EditoraAeroplano,RiodeJaneiro(2002)
(http://www.febf.uerj.br/tropicalia/tropicalia_oiticica.html)
8."ESTREIATropicliareavaliaimpactodoTropicalismonacultura".JornalOEstado.SoPaulo.2012.(Pgina
acessadaem03defevereirode2013)(http://www.estadao.com.br/noticias/arteelazer,estreiatropicaliareavalia
impactodotropicalismonacultura,930022,0.htm)
9.DigestivoCultural"OiticicaeaTropicalondon".(2007)(http://www.digestivocultural.com/ensaios/ensaio.asp?
codigo=231&titulo=Oiticica_e_a_Tropicalondon)
10.Dabossanovaaopstropicalismo
(http://www.opovo.com.br/app/opovo/vidaearte/2013/08/17/noticiasjornalvidaearte,3111774/dabossanovaaopos
tropicalismo.shtml)
11."Desbunde"econtracultura:aMPBpstropicalistanocontextodoAI5(19691974)
(http://www.bv.fapesp.br/pt/bolsas/140120/desbundeecontraculturaampbpostropicalistanocontextodoai5
19691974/)
12.TropicliaCarmenMiranda(http://tropicalia.com.br/ruidospulsativos/geleiageral/carmen
miranda#sthash.zhONRjmC.dpuf)

Notas
1.OnomedomovimentotropicalistanasceudeumaobradoartistaplsticoHlioOiticica.
(http://enciclopedia.itaucultural.org.br/termo3741/Tropic%C3%A1lia)

Bibliografia
BRITO,AntonioCarlos(1972).Tropicalismo.suaesttica,suahistriaVozes[S.l.]Parmetro
desconhecido|Volume=ignorado(|volume=)(Ajuda)
CARVALHO,Aline(2009).ProduodeCulturanoBrasil:DaTropicliaaosPontosdeCultura
(http://tropicaline.files.wordpress.com/2011/07/producao_de_cultura_no_brasil.pdf)Multifoco[S.l.]
ISBN9788560620616.Ligaoexternaem|title=(Ajuda)
DUNN,Christopher(2001).BrutalityGarden.TropicliaandtheEmergenceofaBrazilian
CountercultureUNCPress[S.l.]ISBN0807849766.
CALADO,Carlos(1997).Tropiclia.AHistriadeUmaRevoluoMusical34[S.l.]ISBN857326
0815.
PAIANO,Enor(1996).Tropicalismo.BananasaoVentonoCoraodoBrasilScipione[S.l.]ISBN85
26228579.
SANTAELLA,Lucia.Convergncias.PoesiaConcretaeTropicalismoNobel[S.l.]ISBN852130380
7.
MACIEL,LuizCarlos.GeraoemTranse.MemriasdoTempoTropicalismoNovaFronteira[S.l.]
ISBN8520907636.
VELOSO,Caetano(1997).VerdadetropicalCompanhiadasLetras[S.l.]ISBN8571647127.
Z,Tom(2003).TropicalistaLentaLuta13ed.Publifolha[S.l.]ISBN8574024694.Parmetro
desconhecido|Pginas=ignorado(|pginas=)(Ajuda)
SANTIAGO,SaraOliveira.OTropicalismosobaticadarevistaVejanoperodode1968a1969.
2010.Comunicao(Bacharelado).UniversidadeFederaldaBahia.Salvador.

Ligaesexternas
OsDiscosMelhoresdeTropicalia(http://www.soundsandcolours.com/thebest/thebestmusic/thebest
tropicaliaalbums/)

https://pt.wikipedia.org/wiki/Tropic%C3%A1lia 7/8
01/04/2016 TropicliaWikipdia,aenciclopdialivre

Arevoluoconceitualdotropicalismo(http://www.jornalmusical.com.br/textoDetalhe.asp?
iidsecao=5&iidtexto=226&filtro=0&pag=0,791,703,619,544,481,425,372,307,257,226,154,96,10&lk=0)
Tropicalia.com.br(http://www.tropicalia.com.br)
A(in)digestodoTropicalismo(http://revistapesquisa.fapesp.br/?art=3347&bd=1&pg=1&lg=)
DossiEspecial1:Tropicalismo(http://www.geocities.com/altafidelidade/tropicalismo.htm)
Tropiclia68(http://tropicalia68.blogspot.com/)
EnciclopdiabrasileiradeArtes
(http://geocities.yahoo.com.br/vinicrashbr/artes/movimentosartisticos/tropicalismo.htm)
ArtesBR(http://www.artesbr.hpg.ig.com.br/Educacao/11/interna_hpg12.html)
Retropicalismo(http://www.adrianawoll.cjb.net/)(emalemoeemingls)
Tropiclia(http://tropicalia.com.br)(eminglseemportugus)

Video
"Brazil,TheTropicalistRevolution"(http://www.documen.tv/asset/Revolution_Tropicalist_film.html)
2001Documentrio52'

Audio

Objetosemiidentificadonopasdofuturo.TropicliaandposttropicalismoinBrasil(19671976)
(http://rwm.macba.cat/en/specials?id_capsula=537)MonogrficodedicadoTropiclianaRdioWeb
MACBA

Vertambm
MsicadoBrasil
Concretismo
Neoconcretismo

Obtidade"https://pt.wikipedia.org/w/index.php?title=Tropiclia&oldid=45198531"

Categoria: Tropiclia

Estapginafoimodificadapelaltimavez(s)13h30minde29demarode2016.
EstetextodisponibilizadonostermosdalicenaCreativeCommonsAtribuioCompartilhaIgual
3.0NoAdaptada(CCBYSA3.0)podeestarsujeitoacondiesadicionais.Paramaisdetalhes,
consulteasCondiesdeUso.

https://pt.wikipedia.org/wiki/Tropic%C3%A1lia 8/8

Você também pode gostar