Dokumenta CJ A

ISDR
Symulator prowadzenia
ruchu kolejowego
Dokumentacja uytkownika
Cz oglna
wersja dokumentu: 2014.05.11

autor dokumentu: Pawe Okrzesik
Dokumentacja uytkownika ISDR - Cz oglna - wersja dokumentu 2014.05.11 2 / 92
Spis treci
1. Informacje o programie
1.1. Przeznaczenie dokumentu

1.2. Przeznaczenie programu
1.3. Licencja, autor
1.4. Zarys dziaania symulacji
1.5. Perspektywy rozwoju
2. Obsuga programu
2.1. Informacje oglne

2.1.1. Wprowadzenie
2.1.2. Rozpoczynanie symulacji, zapis i odczyt stanu symulacji
2.1.3. Menu Narzdzia
2.1.4. Ustawienia
2.2. Podgld sytuacji w terenie

2.2.1. Przeznaczenie i zasady obsugi podgldu sytuacji w terenie
2.2.2. Przestawianie zwrotnic i wykolejnic
2.2.3. Ustawianie tarcz D1 i podkadanie pozw hamulcowych
2.2.4. Podawanie sygnaw rcznych
2.2.5. czenie i rozczanie taboru, nadawanie numerw pocigw
2.2.6. Dorczanie rozkazw pisemnych
2.2.6.1. Rozkaz pisemny "O"
2.2.6.2. Rozkaz pisemny "S"
2.2.6.3. Rozkaz pisemny "N"
2.3. Pulpit nastawczy

2.3.1. Przeznaczenie i zasady obsugi pulpitu nastawczego
2.3.2. Obsuga urzdze stacyjnych
2.3.2.1. Obsuga urzdze stacyjnych typu E
2.3.2.1.1. Przestawianie zwrotnic i wykolejnic
2.3.2.1.2. Sterowanie lokalne zwrotnic i wykolejnic
2.3.2.1.3. Obsuga zwrotnic i wykolejnic w sytuacjach awaryjnych
2.3.2.1.4. Nastawianie i rozwizywanie przebiegw pocigowych
2.3.2.1.5. Nastawianie i rozwizywanie przebiegw manewrowych
2.3.2.1.6. Jazda na sygna zastpczy
2.3.2.1.7. Jazda po torze lewym szlaku dwutorowego (NO, NP)
2.3.3. Obsuga blokad liniowych
2.3.3.1. Obsuga psamoczynnej blokady liniowej typu C
2.3.3.1.1. Wyprawienie pocigu
2.3.3.1.2. Przyjazd pocigu
2.3.3.1.3. Zmiana kierunku ruchu
2.3.3.1.4. Obsuga blokady liniowej typu C w sytuacjach awaryjnych
2.3.3.1.5. Obsuga blokady liniowej typu C z posterunkiem odstpowym
2.3.3.2. Obsuga psamoczynnej blokady liniowej typu Eap
2.3.3.2.1. danie pozwolenia i wyprawienie pocigu
2.3.3.2.2. Danie pozwolenia i przyjazd pocigu
2.3.3.2.3. Obsuga blokady liniowej typu Eap w sytuacjach awaryjnych
2.3.3.2.4. Obsuga blokady liniowej typu Eap z posterunkiem odstpowym
2.3.3.3. Obsuga samoczynnej blokady liniowej typu Eac
2.3.3.3.1. Prowadzenie ruchu pocigw
2.3.3.3.3. Obsuga blokady liniowej typu Eac w sytuacjach awaryjnych
2.3.4. Tabliczki ostrzegawcze i kapturki ochronne
2.4. Urzdzenia cznoci

2.4.1. Telefoniczna czno ruchowa
2.4.1.1. Przeznaczenie i zasady obsugi telefonicznej cznoci ruchowej

2.4.1.1.1. Nawizywanie i odbieranie pocze, prowadzenie rozmowy
2.4.1.1.2. Rodzaje czy telefonicznych
2.4.1.2. cza zapowiadawcze
2.4.1.2.1. Prowadzenie ruchu na szlaku z psamoczynn blokad liniow
2.4.1.2.1.1. danie i danie pozwolenia
2.4.1.2.1.2. Wyprawienie pocigu
2.4.1.2.1.3. Przyjazd pocigu
2.4.1.2.1.4. Zatrzymanie pocigu
2.4.1.2.1.5. Prowadzenie ruchu na szlaku z posterunkiem odstpowym
2.4.1.2.2. Prowadzenie ruchu na szlaku z samoczynn blokad liniow
2.4.1.2.2.2. Powiadomienie o odjedzie pocigu
2.4.1.2.3. Prowadzenie ruchu dwukierunkowego po torze na szlaku dwutorowym
2.4.1.2.3.1. Wprowadzanie i odwoywanie ruchu dwukierunkowego
2.4.1.2.4. Telefoniczne zapowiadanie pocigw
2.4.1.2.4.1. Wprowadzanie i odwoywanie telefonicznego zapowiadania pocigw
2.4.1.2.5. Wstrzymanie wyprawiania
2.4.1.2.6. Zamknicie toru szlakowego
2.4.1.2.6.1. Prowadzenie ruchu pocigw po torze zamknitym
2.4.1.2.7. Jazda do kilometra na szlaku i z powrotem
2.4.1.2.8. Manewry na tor szlakowy
2.4.1.2.9. Powiadamianie o usterce urzdze przejazdowych
2.4.1.2.10. Wykaz telefonogramw uywanych na czach zapowiadawczych
2.4.1.2.11. Wykaz telefonogramw uywanych wycznie przez posterunki zapowiadawcze obsugiwane
przez program
2.4.1.3. cza stranicowe
2.4.1.3.1. Sygnay dzwonkowe i znaki wywoawcze
2.4.1.3.2. Powiadamianie drnikw o jedzie pocigw
2.4.1.3.3. Polecenie zamknicia i otwarcia przejazdu
2.4.1.3.5. Wykaz telefonogramw uywanych na czach stranicowych
2.4.1.3.6. Wykaz telefonogramw uywanych wycznie przez posterunki drnikw
2.4.1.4. cza stacyjno-ruchowe
2.4.1.4.1. Powiadamianie posterunku o jedzie pocigw
2.4.1.4.3. Telefoniczne zgaszanie sygnaw koca pocigu
2.4.1.4.5. Wykaz telefonogramw uywanych na czach stacyjno-ruchowych
2.4.1.4.6. Wykaz telefonogramw uywanych wycznie przez posterunki obsugiwane przez program
2.4.2. Radioczno pocigowa
2.4.2.1. Przeznaczenie i zasady obsugi radiocznoci pocigowej
2.4.2.2. Wywoanie selektywne, ALARM
2.4.2.3. Przekazywanie informacji drog radiow
2.4.2.4. Przekazywanie polece drog radiow
2.4.2.5. Dyktowanie rozkazw pisemnych
2.4.2.6. Wykaz radiotelefonogramw uywanych przez uytkownika
2.4.2.7. Wykaz radiotelefonogramw uywanych przez obsad pojazdw trakcyjnych
2.5. Rozkad jazdy

2.5.1. Wycig z rozkadu jazdy
2.5.2. System Wspomagania Dyurnego Ruchu
2.5.2.1. Wykaz pocigw
2.5.2.2. Opis pocigu
2.5.2.3. Wprowadzanie rzeczywistego czasu przyjazdu i odjazdu pocigu
2.5.3. Obsuga punktw adunkowych i zestawianie pocigw towarowych
2.5.4. Przysyanie i uruchamianie nieplanowych pocigw, odwoanie uruchomienia pocigu
2.5.4.1. Przysyanie lokomotyw, drezyn i pocigw sieciowych
2.5.4.2. Uruchamianie nieplanowych pocigw
2.5.4.3. Odwoanie uruchomienia pocigu
2.5.4.4. Rczne generowanie ruchu
2.6. Pozostae urzdzenia

2.6.1. Urzdzenie zdalnej kontroli typu ERP-5
2.6.2. Urzdzenie zdalnej kontroli typu RASP-UZK
2.6.2.1. Okno oglne
2.6.2.2. Okno szczegowe
2.6.2.3. Sygnalizowanie i potwierdzanie usterek
2.7. Usterki
2.7.1. Symulowanie i usuwanie usterek
2.7.2. Rozprucie zwrotnicy
2.7.3. Bezpieczniki nastawcze
2.7.4. Symulacja zajtoci odcinkw
2.7.5. Wykaz usterek odwzorowanych w programie
Dod. I. Rodzaje i numeracja pocigw, wykaz przewonikw

Dod. II. Objanienie podstawowych poj i skrtw
Dod. III. Najczciej zadawane pytania
1. Informacje o programie
1.1. Przeznaczenie dokumentu
Niniejsza dokumentacja opisuje ogln funkcjonalno symulatora ISDR i dotyczy rnych posterunkw
ruchu. Nie wszystkie opisane funkcje i urzdzenia wystpuj w symulatorach poszczeglnych posterunkw
ruchu. Opis danego posterunku ruchu oraz zasad prowadzenia ruchu i obsugi urzdze nieopisanych w
niniejszej dokumentacji, majcych zastosowanie na tym posterunku ruchu, zawarty jest w dokumentacji dla
symulatora tego posterunku ruchu (Specyfika posterunku ruchu).
1.2. Przeznaczenie programu
Celem programu jest moliwie dokadne odwzorowanie dziaania urzdze srk i pracy dyurnego ruchu.
Symulacja dziaania urzdze srk obejmuje urzdzenia stacyjne, blokady liniowe oraz urzdzenia na
przejazdach kolejowo-drogowych (w tym dziaanie urzdze SSP). Symulacja kierowania ruchem kolejowym
obejmuje uproszczone porozumiewanie si z pracownikami innych posterunkw (np. telefoniczne
zapowiadanie pocigw, powiadamianie drnikw przejazdowych) oraz z obsad pojazdw trakcyjnych (np.
podawanie sygnaw, wydawanie rozkazw pisemnych), obsug Systemu Wspomagania Dyurnego Ruchu,
kierowanie prac manewrow itp. Ruch pocigw generowany jest na podstawie zadanego rozkadu jazdy,
przy czym moliwe jest tworzenie wasnych rozkadw jazdy przy pomocy doczonego do programu
edytora. Symulowane mog by rozmaite sytuacje awaryjne, takie jak usterki urzdze, zamknicia torw
czy defekty pojazdw trakcyjnych, zmuszajce dyurnego ruchu do zastosowania odpowiednich procedur i
awaryjnej obsugi urzdze.
Program powstaje jako projekt hobbystyczny, jednak moe rwnie znale zastosowanie jako narzdzie
dydaktyczne suce do prezentacji dziaania urzdze srk i zasad prowadzenia ruchu kolejowego.
1.3. Licencja, autor
O ile nie postanowiono inaczej w licencji zawartej w dokumentacji symulatora danego posterunku ruchu
(Specyfika posterunku ruchu), program udostpniany jest bezpatnie i nie wymaga rejestracji, a jego
uytkowanie w celach niekomercyjnych oraz nieodpatne rozpowszechnianie go wraz z dokumentacj w
niezmienionej formie dozwolone jest bez ogranicze - kady inny sposb wykorzystywania programu
wymaga zgody autora. Program nie jest objty adn gwarancj poprawnego dziaania i autor nie odpowiada
za ewentualne szkody powstae wskutek jego uytkowania.
UWAGA!
Autor nie gwarantuje penej zgodnoci symulacji oraz treci dokumentacji z przepisami ruchu
! kolejowego. W razie zauwaenia nieprawidowoci niewynikajcych z zaoonych uproszcze prosz
je zgosi na forum dyskusyjnym lub poprzez e-mail.
Autor programu: Pawe Okrzesik

Adres e-mail autora: pokrzesik@gmail.com
Strona www projektu i forum dyskusyjne: www.isdr.pl

Strona www autora: www.kolej.of.pl
Informacje o autorach zaangaowanych w prace przy poszczeglnych symulatorach posterunkw ruchu

zamieszczone s w dokumentacjach dla tych symulatorw (Specyfika posterunku ruchu).
1.4. Zarys dziaania symulacji
Infrastruktura wraz z ruchem kolejowym stanowi duy i skomplikowany system, ktrego model symulacyjny
musi skada si z szeregu wsppracujcych ze sob modeli skadowych o rnych charakterystykach. W
programie modele te w wikszoci funkcjonuj jako odrbne moduy programowe, ktrych ukad pocze w
przyblieniu odpowiada sposobowi powizania elementw rzeczywistego systemu ruchu kolejowego (rys.
1.1.).
kierowanie Posterunki Ssiednie post. Model rozkadu

ruchem drnikw zapowiadawcze jazdy
urzdzenia Ruch pocigw Model ukadu

zewntrzne i dziaanie zewn. torw i zewn.
i ruch pocigw urzdze srk urzdze srk
urzdzenia Blokady Urzdzenia Urzdzenia

wewntrzne liniowe stacyjne SSP
interfejs
uytkownika Urzdzenia Rozkad Pulpit Podgld sytuacji
cznoci jazdy nastawczy w terenie
Rys. 1.1. Uproszczony schemat ukadu moduw programowych z podziaem na warstwy funkcjonalne
Podstaw dziaania programu jest modu symulacji ruchu kolejowego, odpowiadajcy za dziaanie
zewntrznych urzdze srk i ruch taboru. W przeciwiestwie do wikszoci symulatorw, w ktrych ukad
torowy zapisany jest w formie grafu, ISDR wykorzystuje dokadny, dwuwymiarowy model odwzorowujcy
ukad geometryczny poszczeglnych odcinkw i rozjazdw a take rozmieszczenie obiektw i urzdze
zewntrznych, budowany na bazie planw lub zdj satelitarnych. Urzdzenia zewntrzne mog by
urzdzeniami sterowanymi i kontrolowanymi, ktrych stan ustalany jest na podstawie sygnaw z innych
moduw (np. z urzdze stacyjnych) lub tylko kontrolowanymi, penicymi rol detektorw. W modelu ruchu
taboru uwzgldniane s parametry takie jak masa i moc pojazdw, dziki czemu uzyskano realistyczne
czasy jazdy. Sterowanie pojazdami trakcyjnymi odbywa si na podstawie sygnaw na sygnalizatorach
przytorowych i wskanikach oraz sygnaw i polece otrzymywanych bezporednio od uytkownika.
Dziaanie moduu mona obserwowa przy pomocy podgldu sytuacji w terenie.
Z urzdzeniami zewntrznymi powizane s urzdzenia wewntrzne, do ktrych nale urzdzenia stacyjne

z pulpitem nastawczym oraz blokady liniowe. Dziaanie przekanikowych urzdze stacyjnych typu E
odwzorowane zostao przy pomocy szeregu rwna logicznych. Kade rwnanie odzwierciedla obwd
jednego przekanika, ktrego stan przechowywany jest typowo w zmiennej logicznej. Operandy rwna
odpowiadaj zestykom przekanikw, przyciskw lub innych urzdze kontrolowanych w danym obwodzie, a
wynik rwnania okrela czy obwd jest zamknity (rys. 1.2.). W ten sposb odwzorowano dziaanie
najwaniejszych obwodw z punktu widzenia realizacji zalenoci, takich jak obwody sygnaowe,
utwierdzajce i zwalniajce oraz sterujce zwrotnic. Dziaanie innych obwodw i urzdze, np. blokad
liniowych, odwzorowano w sposb uproszczony, definiujc warunki przej pomidzy okrelonymi stanami.
B C D
X
2A A
-24 V
X := A and (not B) and (X or C) and (not D)
Rys. 1.2. Zasada odwzorowania obwodw zalenociowych w programie
Symulacja obejmuje take funkcjonowanie ssiednich posterunkw zapowiadawczych oraz posterunkw

drnikw przejazdowych i Skp, znajdujcych si w obrbie odwzorowanego posterunku zapowiadawczego i
na przylegych do niego szlakach. Moduy ssiednich posterunkw zapowiadawczych przyjmuj oraz
wyprawiaj pocigi na kocach szlakw wedug zadanego rozkadu jazdy oraz statusu danego toru,
aktualizowanego na podstawie stanu blokady liniowej oraz otrzymanych od uytkownika informacji (poprzez
urzdzenia cznoci telefonicznej). Moduy posterunkw drnikw przejazdowych i Skp przyjmuj
informacje o jedzie pocigw od uytkownika lub ssiednich posterunkw zapowiadawczych i steruj
urzdzeniami przejazdowymi, wzgldnie potwierdzaj wjazd pocigu ze szlaku. Komunikacja ze
wsppracujcymi posterunkami polega na wymianie okrelonych telefonogramw, w ktrych podawany jest
numer pocigu, numer toru, godzina lub inne informacje.
1.5. Perspektywy rozwoju
Podczas tworzenia programu pooono duy nacisk na uniwersalno i moduow budow kodu rdowego,
co ma w przyszoci uatwi tworzenie na jego podstawie symulatorw innych posterunkw. Operacja taka
polega bdzie gwnie na podmianie niektrych modeli i plikw wykorzystywanych w symulacji (np. modelu
ukadu torowego, pulpitu nastawczego czy rozkadu jazdy), tworzonych w dedykowanych edytorach oraz
dodania, waciwego powizania i skonfigurowania gotowych moduw programowych. Konieczno
odwzorowania dziaania urzdze zalenociowych, niestandardowych systemw i niektrych mechanizmw
symulacji w postaci algorytmicznej na poziomie kodu rdowego obecnie wyklucza jednak samodzielne
dokonywanie zmian czy budow nowych posterunkw przez uytkownikw. Ominiciem tego problemu
mogoby by opracowanie jzyka skryptowego na potrzeby programu, jednak byoby to trudne do
zaimplementowania i narzucaoby pewne ograniczenia.
Program ukierunkowany jest na symulacj dziaania urzdze przekanikowych typu E. Odwzorowanie

posterunkw z innymi rodzajami urzdze bdzie moliwe po opracowaniu modeli symulacyjnych tych
urzdze - pozostae moduy programowe i elementy programu (np. moduy urzdze zewntrznych,
wsppracujcych posterunkw technicznych czy urzdzenia cznoci) nie bd wymagay istotnych zmian.
Najbardziej problematyczne moe okaza si odwzorowanie urzdze z pulpitami komputerowymi - gwnie
z uwagi na du liczb realizowanych przez nie funkcji i sygnalizowanych stanw oraz brak dostpnoci
dokumentacji opisujcej logik ich dziaania.
W przypadku symulatorw stacji ze starszymi typami urzdze (mechanicznych, elektromechanicznych)

przeszkod moe by konieczno odwzorowania dziaania nastawni wykonawczych - wymagane byoby
wwczas stworzenie nowego moduu programowego analogicznego do istniejcych moduw posterunkw
drnikw czy Skp, realizujcego przygotowywanie drg przebiegw, obsug urzdze srk i kierowanie
ruchem manewrowym wedug polece dyurnego ruchu. Dla uproszczenia modu ten moe zawiera
uproszczony model urzdze stacyjnych (oparty o tablice zalenoci), ktry wsppracowaby z dokadniej
odwzorowanymi urzdzeniami nastawni dysponujcej. Alternatywnie, urzdzenia nastawni wykonawczej
mogyby by odwzorowane w takim samym stopniu szczegowoci, jak dla nastawni dysponujcej -
wwczas w podstawowym zakresie obsuga urzdze realizowana byaby przez modu symulujcy prac
nastawniczego, a opcjonalnie moliwa byaby obsuga przez uytkownika programu. Nie jest natomiast
przewidywana moliwo wsppracy z inn nastawni dysponujc obsugujc okrg nastawczy
bezporednio ssiadujcy z wasnym okrgiem nastawczym, poniewa samodzielne podejmowanie decyzji o
ruchu pocigw i manewrw w swoim okrgu nastawczym przez program byoby trudne do zrealizowania,
zwaszcza w przypadku wystpienia zakce w ruchu.
Warstwa sprztowa Warstwa programowa
Symulator
Pulpit Sterownik pulp. Obsuga sterown. Model pulpitu Pozostae ele-

nastawczy nastawczego pulpitu nast. nastawczego menty programu
Rys. 1.3. Idea powizania programu z rzeczywistym pulpitem nastawczym
Przewidziana jest moliwo powizania programu z rzeczywistym pulpitem nastawczym jako urzdzeniem
wejcia-wyjcia. Wymagaoby to zastosowania lub zaprojektowania i zbudowania odpowiednich
sterownikw, pozwalajcych na komunikacj z programem oraz sterowanie elementami sygnalizacyjnymi
pulpitu nastawczego i sprawdzanie stanu zestykw przyciskw lub przecznikw (rys. 1.3.). W ten sposb
powsta moe symulator czcy elementy symulacji komputerowej i rzeczywistych urzdze, przy czym
wykorzystane mog zosta do tego nieczynne pulpity orodkw szkoleniowych czy dawnych technikw
kolejowych, ktrych utrzymanie w technice przekanikowej byo zbyt kosztowne i problematyczne, lub
urzdzenia demontowane z modernizowanych nastawni.
Innym kierunkiem rozwoju moe by stworzenie symulatorw kilku ssiadujcych ze sob posterunkw
zapowiadawczych, obsugiwanych przez kilku uytkownikw i poczenie ich ze sob poprzez sie
komputerow. W najprostszym rozwizaniu kady symulator kontrolowaby poow dugoci przylegego
szlaku, a pojazdy po dojedzie do jego granicy byyby przekazywane do symulatora ssiedniego posterunku.
Dodatkowo naleaoby powiza ze sob blokady liniowe, urzdzenia cznoci oraz System Wspomagania
Dyurnego Ruchu. Posterunki zapowiadawcze styczne do takiego obszaru odwzorowane zostayby jako
posterunki sterowane przez program, tak jak w wersji jednoosobowej. Stworzenie wieloosobowej wersji
symulatora i prowadzenie ruchu pomidzy dwoma uytkownikami w zamian za prowadzenie ruchu jedynie
pomidzy uytkownikiem a posterunkiem sterowanym przez program dawaoby moliwo odwzorowywania
niemal dowolnych sytuacji ruchowych na szlakach, dla ktrych barier jest obecnie ograniczona
funkcjonalno moduw ssiednich posterunkw.
Praca z symulatorem lub sieci symulatorw mogaby by nadzorowana przez instruktora przy pomocy
dodatkowego programu na oddzielnym stanowisku, pozwalajcego na podgld sytuacji ruchowej, stanu
urzdze i dziaa uytkownikw, a take ingerencj w przebieg symulacji, np. symulowanie usterek lub
zakce w ruchu.
2. Obsuga programu
2.1. Informacje oglne

2.1.1. Wprowadzenie
Uytkownik programu obejmuje stanowisko dyurnego ruchu stacji kolejowej, ktrego zadaniem jest
bezpieczne prowadzenie ruchu kolejowego zgodnie z rozkadem jazdy. Podobnie jak w rzeczywistoci,
zdarza mog si opnienia pocigw i usterki urzdze, w wyniku ktrych konieczna moe by zmiana
sposobu prowadzenia ruchu oraz awaryjna obsuga urzdze. Najwaniejszymi czynnociami zwizanymi z
prowadzeniem ruchu w programie s:
obsuga pulpitu nastawczego (przygotowywanie drg przebiegw, obsuga blokad liniowych),

obsuga innych urzdze srk, takich jak urzdzenia na przejazdach kolejowo-drogowych,
telefoniczne porozumiewanie si z ssiednimi posterunkami ruchu w zakresie niezbdnym do
prowadzenia ruchu (zapowiadanie pocigw),
telefoniczne powiadamianie drnikw przejazdowych o jedzie pocigw,
kierowanie prac manewrow (podawanie sygnaw, czenie i rozczanie skadw, nadawanie
numerw pocigw zestawianym skadom).
Uzupenieniem symulacji moe by prowadzenie odpowiednich dokumentw, takich jak dziennik ruchu
posterunku zapowiadawczego (R146) czy ksika kontroli urzdze srk (E1758) - do programu doczone
zostay ich wzory przeznaczone do wydruku lub wypeniania w edytorze tekstu. Dokadne opisy zasad
prowadzenia ruchu kolejowego i prowadzenia dokumentacji oraz sygnalizacji kolejowej znale mona w
odpowiednich instrukcjach, takich jak Ir-1, Ir-2 czy Ie-1, dostpnych na stronie www.plk-sa.pl .
Interfejs programu skada si z zakadek, na ktrych rozmieszczono najwaniejsze narzdzia symulacji (rys.
2.1.1.). Rzadziej uywane funkcje dostpne s z grnego menu programu.
Rys. 2.1.1. Okno programu po rozpoczciu symulacji
Przeznaczenie poszczeglnych zakadek:
Podgld sytuacji w terenie - umoliwia obserwacj ruchu pocigw i faktycznego stanu urzdze, a
take wykonywanie zwizanych z nimi czynnoci (np. podawanie sygnaw rcznych, czenie i
rozczanie skadw, korbowanie napdw).
Pulpit nastawczy - suy do obsugi stacyjnych urzdze srk oraz blokad liniowych.
Urzdzenia cznoci - su do porozumiewania si z personelem ruchu innych posterunkw
(telefoniczna czno ruchowa) oraz z obsad pojazdw trakcyjnych (radioczno pocigowa).
Rozkad jazdy - stanowi podstaw prowadzenia ruchu pocigw.
RASP-UZK* - urzdzenie zdalnej kontroli samoczynnej sygnalizacji przejazdowej typu RASP-UZK.
Pozostae urzdzenia* - pozostae urzdzenia dla przejazdw kolejowo-drogowych i inne urzdzenia.
* Nazwy i ukad zakadek zawierajcych urzdzenia dla przejazdw kolejowo-drogowych i inne urzdzenia
moe by rny dla poszczeglnych posterunkw ruchu.
Na dole kadej zakadki znajduje si zegar symulacji pokazujcy dzie tygodnia oraz godzin, suwak
sterujcy tempem symulacji oraz przyciski zatrzymujce i wznawiajce symulacj. Tempo symulacji moe
by regulowane w zakresie od 0x do 100x. Po najechaniu kursorem na pokazywany dzie tygodnia
wywietlana jest data symulacji.
2.1.2. Rozpoczynanie symulacji, zapis i odczyt stanu symulacji
Po uruchomieniu programu wywietlone zostanie okno pozwalajce na wybr trybu symulacji, rozkadu
jazdy, dnia i godziny, daty oraz nazwiska dyurnego ruchu (rys. 2.1.2.). Tryb bez rozkadu jazdy
przeznaczony jest do wiczenia obsugi programu oraz urzdze i pozbawiony jest ruchu generowanego
wedug rozkadu jazdy, z moliwoci jedynie jego rcznego generowania przy pomocy polecenia Rczne
generowanie ruchu... z menu Narzdzia. W trybie tym niedostpna jest zakadka Rozkad jazdy oraz
funkcje zwizane z rozkadem jazdy.
Rys. 2.1.2. Okno wyboru rozkadu jazdy
Dostpne s cztery kombinacje dnia i godziny rozpoczcia symulacji (poniedziaek lub sobota, 06:00 lub
18:00 - lub inne, zalenie od posterunku). Po rozpoczciu symulacji moliwe jest ponowne jej rozpoczcie od
dowolnego moliwego dnia i godziny przy pomocy polece z menu Symulacja. Wybrana data musi by
zgodna z wybranym dniem, jednak nie ma wpywu na kursowanie pocigw (rozkad jazdy powtarza si w
cyklu tygodniowym). Wybrane nazwisko uywane bdzie podczas porozumiewania si z pracownikami
innych posterunkw oraz z obsad pojazdw trakcyjnych. Wprowadzone nazwisko mona zmieni w oknie
Ustawienia.
Jeeli symulacja zostanie uruchomiona z zewntrznym rozkadem jazdy, dla ktrego nie zostan znalezione
pliki z zapisanym stanem pocztkowym, symulacja rozpocznie si z pominiciem skadw znajdujcych si
w obrbie posterunku, na przylegych szlakach oraz wyprawianych z ssiednich posterunkw bezporednio
po wybranej godzinie.
Zapis i odczyt stanu symulacji odbywa si poprzez wybr odpowiedniego polecenia z menu Symulacja.
Stan symulacji jest automatycznie zapisywany co 15 minut w katalogu "autozapis" - moliwe jest wyczenie
tej funkcji lub zmiana interwau czasowego w oknie Ustawienia.
2.1.3. Menu Narzdzia
W tabl. 2.1.1. przedstawiono opis poszczeglnych polece dostpnych w menu Narzdzia. Dokadniejszy
opis wybranych funkcji umieszczony zosta w osobnych podrozdziaach.
Tabl. 2.1.1. Polecenia menu Narzdzia

polecenie funkcja
Otwiera okno Usterki, umoliwiajce symulowanie, diagnozowanie oraz
Usterki...
usuwanie usterek urzdze srk (rozdz. 2.7.).
Symuluj losow usterk Symuluje losow usterk urzdze srk.
polecenie funkcja
Symuluj defekt pojazdu Symuluje defekt pojazdu trakcyjnego (defekt wystpi podczas najbliszego
trakcyjnego rozruchu pojazdu trakcyjnego).
Rczne generowanie ruchu...
Przylij lokomotyw
elektryczn...
Przylij lokomotyw
spalinow...
Polecenia zwizane z zamawianiem i uruchamianiem nieplanowych
Przylij drezyn...
pocigw (rozdz. 2.5.4.)
Przylij pocig sieciowy...
Uruchomienie nieplanowego
pocigu...
Odwoanie uruchomienia
pocigu...
Archiwum rozkazw Otwiera okno zawierajce list wydanych wczeniej rozkazw pisemnych
pisemnych... wraz z moliwoci ich podejrzenia (rozdz. 2.2.6.).
Otwiera okno, w ktrym wywietlane s niektre statystyki dyuru - m.in.
Statystyki dyuru... czasy oczekiwania na przejazdach kolejowo-drogowych, opnienia
pocigw, nieplanowe zatrzymania czy liczba wykona rnych czynnoci.
Otwiera okno, w ktrym zapisywane s wybrane stany urzdze srk, co w
poczeniu z zapisem rozmw pozwala na przeledzenie dziaa
Rejestrator srk...
uytkownika i ruchu pocigw podczas symulacji. Dziaanie rejestratora
srk mona wyczy w oknie Ustawienia.
Wyczy okno rozmowy Usuwa zapis lub cz zapisu rozmw telefonicznych w zakadce
telefonu... Urzdzenia cznoci.
Wyczy okno rozmowy Usuwa zapis lub cz zapisu rozmw radiotelefonicznych w zakadce
radiotelefonu... Urzdzenia cznoci.
Zapisuje histori rozmw telefonicznych i radiotelefonicznych do pliku *.txt
Zapisz rozmowy do pliku...
(plik tekstowy).
Zapisuje wycig z rozkadu jazdy do pliku *.html (dokument sieci web),
Zapisz rozkad jazdy do
ktry nastpnie mona np. wydrukowa przy pomocy przegldarki
pliku...
internetowej.
Otwiera okno o funkcjonalnoci identycznej do zakadki Podgld sytuacji
w terenie, umoliwiajce jednoczesn obserwacj sytuacji ruchowej oraz
Otwrz dodatkowe okno
innych zakadek. Moliwe jest otwarcie wikszej liczby dodatkowych okien
podgldu
podgldu, jednak zbyt dua ich liczba spowodowa moe brak pynnoci w
pracy programu.
Ustawienia... Otwiera okno Ustawienia (rozdz. 2.1.4.).
Otwiera okno Debugowanie (funkcje zwizane z testowaniem dziaania
Debugowanie... programu oraz pomocnicze funkcje przydatne przy tworzeniu wasnych
rozkadw jazdy, nie przeznaczone do normalnego uytku).
Dwik Wcza/wycza dwik.
Wycza/wcza dzwonek (dzwonki) urzdze srk (blokad liniowych,
Wycz dzwonek
sygnalizacji rozprucia).
Pauza Zatrzymuje/wznawia symulacj.
2.1.4. Ustawienia
Okno Ustawienia otwierane jest poleceniem Ustawienia... z menu Narzdzia i umoliwia ustawienie
rnych parametrw symulacji (rys. 2.1.3.). Uycie przycisku Zapamitaj powoduje zapis ustawie do pliku
"isdr.ini" i wczytywanie ich przy kadym nastpnym uruchomieniu programu. Usunicie pliku "isdr.ini"
skutkuje przywrceniem ustawie domylnych. Opis poszczeglnych parametrw przedstawiono w tabl.
2.1.2.
Rys. 2.1.3. Okno Ustawienia
Tabl. 2.1.2. Parametry okna Ustawienia

parametr funkcja
Nazwisko uywane podczas porozumiewania si z pracownikami innych
Dyurny ruchu
posterunkw oraz z obsad pojazdw trakcyjnych.
Wczenie/wyczenie automatycznego zapisu stanu oraz jego interwa
czasowy. Stan zapisywany bdzie w katalogu "autozapis", do plikw o
nazwach "hhmm.sav" w przypadku symulacji ze standardowym rozkadem
Zapisuj stan co
jazdy lub "rozkad_hhmm.sav" w przypadku symulacji z zewntrznym
rozkadem jazdy (gdzie hh - godzina, mm - minuta, rozkad - nazwa pliku
rozkadu jazdy).
Wyczenie/wczenie opnienia czasowego usuwania usterek urzdze
Bezzwoczne usuwanie
srk, odwzorowujcego czas potrzebny na dotarcie sub utrzymania oraz
usterek
usunicie usterki.
Rejestrowanie stanw Wcza dziaanie rejestratora srk (polecenie Rejestrator srk... z menu
urzdze srk Narzdzia).
Wczenie/wyczenie automatycznego uzupeniania pola godziny w
zakadce Urzdzenia cznoci (funkcja przydatna w przypadku
Uzupenianie pola godziny
prowadzenia ruchu na podstawie TZP, gdy konieczne jest czste
podawanie godzin w telefonogramach).
Potwierdzanie treci Wczenie/wyczenie wywietlania okna dialogowego sucego do
telefonogramu w oknie sprawdzenia i potwierdzenia poprawnoci treci wysyanego
dialogowym telefonogramu.
Bez uywania sowa
Wyczenie/wczenie koczenia rozmw telefonicznych sowem "Koniec".
"Koniec"
Wyczenie/wczenie powtarzania treci telefonogramw (w przypadku
Bez powtarzania
wyczenia dla niektrych telefonogramw powtarzany bdzie numer
telefonogramw
pocigu).
parametr funkcja
Podawanie godz. w tel. dania Wczenie/wyczenie podawania godziny w telefonogramach dania
poz. pozwolenia.
Dwik przy Wczenie/wyczenie sygnalizacji nadejcia radiotelefonogramu sygnaem
radiotelefonogramie dwikowym.
Gono Regulacja gonoci dwiku.
Regulacja prawdopodobiestwa przyjazdu pocigw dodatkowych
Ruch pocigw
(dotyczy pocigw z pliku rozkadu jazdy, dla ktrych ustalono warto
dodatkowych
prawdopodobiestwa przyjazdu mniejsz od 100%).
Regulacja prawdopodobiestwa samoistnego wystpowania usterek.
Regulacja jest nieliniowa - skrajne lewe pooenie suwaka oznacza
Usterki
wyczenie usterek, pooenie rodkowe - domylne prawdopodobiestwo,
pooenie skrajne prawe - prawdopodobiestwo 8 razy wiksze.
Opnienia Regulacja prawdopodobiestwa wystpowania opnie pocigw.
2.2. Podgld sytuacji w terenie

2.2.1. Przeznaczenie i zasady obsugi podgldu sytuacji w terenie
Podgld sytuacji w terenie ma posta planu schematycznego posterunku ruchu i przylegych szlakw, na
ktrym pokazywane s faktyczne stany urzdze srk (zwrotnic, wykolejnic, sygnalizatorw, rogatek) oraz
pooenie taboru (rys. 2.2.1.). Narzdzie to pozwala na obserwacj ruchu pocigw oraz wzrokowe
stwierdzanie niezajtoci torw czy osygnalizowania skadw. Umoliwia ponadto podawanie sygnaw
rcznych, wydawanie rozkazw pisemnych, wykonywanie pewnych czynnoci na taborze (czenie,
rozczanie, nadawanie numerw) i na niektrych urzdzeniach srk (przestawianie zwrotnic rcznych,
korbowanie napdw) a take ustawianie na torach tarcz D1 (zamknicie toru) i podkadanie pozw
hamulcowych.
Rys. 2.2.1. Podgld sytuacji w terenie
Widok mona przesuwa przy pomocy lewego klawisza myszy oraz przyblia lub oddala przy pomocy
prawego klawisza myszy. Pole ledzenie skadu wcza podanie widoku za skadem o danej nazwie.
Nazwa ledzonego skadu wybierana jest z listy rozwijanej, obok ktrej pokazywana jest aktualna prdko
skadu. Uycie przycisku Centruj widok powoduje ustawienie rodka widoku w miejsce wybrane z listy
rozwijanej. Kliknicie prawym klawiszem myszy na niektre obiekty powoduje otwarcie menu kontekstowego
z list zwizanych z nimi polece. W tabl. 2.2.1. przedstawiono legend najwaniejszych symboli uywanych
na podgldzie sytuacji w terenie.
Tabl. 2.2.1. Legenda symboli

symbol opis symbol opis
tor niezelektryfikowany (kolor zwrotnica z napdem,

szary) pooenie "+"
tor zelektryfikowany (kolor zwrotnica z napdem,

czarny) pooenie porednie
zwrotnica z napdem,
tarcza D1 (zamknicie toru)
pooenie "-"
wskanik W4 (miejsce zwrotnica z napdem z kontrol

zatrzymania czoa pocigu) pooenia iglic
wskanik W5 (granica zwrotnica z napdem i

przetaczania) nastawnikiem lokalnym
zwrotnica bez napdu

pz hamulcowy
(przestawiana rcznie)
supek kilometrowy i wykolejnica z napdem,

hektometrowy pooenie "+"
ukres rozjazdu (miejsce, do

wykolejnica z napdem,
ktrego mona zaj tor
pooenie porednie
taborem)
odcinek izolowany (obwd
torowy sucy do kontroli
wykolejnica z napdem,
niezajtoci toru; odcinek po
pooenie "-"
lewej izolowany, odcinek po
prawej nieizolowany)
czujnik torowy semafor wietlny
rezonator SHP sygnalizator powtarzajcy
nastawnia elektryczna pitrowa tarcza manewrowa
posterunek drnika
tarcza ostrzegawcza
przejazdowego/Skp
tarcza ostrzegawcza
peron lub rampa adunkowa
przejazdowa
przejazd kolejowo-drogowy lub rogatka, sygnalizator

przejcie dla pieszych przejazdowy
Tabor pokazywany jest w postaci szarych pasw o odpowiedniej dugoci i szerokoci (rys. 2.2.2.). Na czole
i kocu skadu zaznaczone s sygnay zalene od kierunku i rodzaju jazdy. Skad zoony moe by z jednej
lub kilku czci stanowionych przez wagony, grupy wagonw, pojazdy trakcyjne lub zestawy trakcyjne -
czci te mona rozcza i czy ze sob w dowolny sposb. Kada cz posiada nazw lub opis,
pokazywany na jej rodku. Niezalenie od tego nad caym skadem pokazywana jest nazwa zawierajca
numer pocigu lub opis skadu, ktr mona zmienia. Czerwone obramowanie skadu oznacza jego
wykolejenie (wkolejenie lub usunicie wykolejonego skadu moliwe jest tylko w trybie doranym, przy
pomocy okna Debugowanie).
Rys. 2.2.2. Symbol skadu
Wybranie polecenia Otwrz dodatkowe okno podgldu z menu Narzdzia spowoduje otwarcie
dodatkowego okna o funkcjonalnoci identycznej do zakadki Podgld sytuacji w terenie. Pozwala ono na
jednoczesn obserwacj podgldu sytuacji w terenie oraz innych zakadek. Zaznaczenie pola powi z
gwnym oknem umieszczonego na tym oknie powoduje powizanie pooenia widoku na obu oknach w
sytuacji, gdy s one ustawione obok siebie. Zaznaczenie pola zawsze na wierzchu zapobiega ukrywaniu
okna, gdy jest ono ustawione nad gwnym oknem. W przypadku zmniejszenia okna pola te s ukrywane.
Moliwe jest otwarcie wikszej liczby dodatkowych okien podgldu, jednak zbyt dua ich liczba spowodowa
moe brak pynnoci w pracy programu.
2.2.2. Przestawianie zwrotnic i wykolejnic
W wybranych przypadkach przy pomocy podgldu sytuacji w terenie moliwe jest przestawianie zwrotnic i
wykolejnic. Istnieje take moliwo zamknicia zwrotnicy przy pomocy zamka lub spony iglicowej.
Polecenia te dostpne s w menu kontekstowym zwrotnicy/wykolejnicy otwieranym poprzez kliknicie
prawym klawiszem myszy na jej symbol (tabl. 2.2.2.).
Tabl. 2.2.2. Polecenia menu kontekstowego zwrotnicy

polecenie funkcja
1. Przestawianie zwrotnic/wykolejnic rcznych,
Plus, 2. Przestawianie zwrotnic/wykolejnic z napdem elektrycznym
Minus i nastawnikiem lokalnym, ktre zostay przekazane do sterowania
lokalnego (zakadka Pulpit nastawczy - rozdz. 2.3.2.1.2.).
Przestawianie zwrotnic/wykolejnic z napdem elektrycznym przy pomocy
Korbowanie plus,
korby, stosowane w razie usterek uniemoliwiajcych normalne
Korbowanie minus
przestawianie z pulpitu nastawczego.
Zamknicie zwrotnicy przy pomocy zamka/spony iglicowej i uchylenie tego
Za zamek/spon, zamknicia (tymczasowe zabezpieczenie zwrotnicy przed przestawieniem,
Zdejmij zamek/spon stosowane m.in. po rozpruciu zwrotnicy lub w przypadku usterki
powodujcej brak kontroli pooenia zwrotnicy na pulpicie nastawczym).
2.2.3. Ustawianie tarcz D1 i podkadanie pozw hamulcowych
Aby ustawi lub usun tarcz D1, oznaczajc zamknicie toru i zakaz wjazdu, lub podoy lub usun
pz hamulcowy, naley klikn prawym klawiszem myszy w wybrane miejsce toru i wybra waciwe
polecenie z otwartego menu kontekstowego (tabl. 2.2.3.).
Podkadanie pozw hamulcowych ma zastosowanie przy odrzucaniu wagonw (rozdz. 2.2.4.) - po

najechaniu na pz hamulcowy odprzg zatrzyma si. Nie jest rozrniany kierunek ustawienia pozu. Po
zatrzymaniu odprzgu pozem hamulcowym przechodzi on w stan zahamowania (analogicznie jak po uyciu
polecenia Zahamuj odprzg - rozdz. 2.2.5.). Nie ma potrzeby rcznego usuwania pozu.
Tabl. 2.2.3. Polecenia menu kontekstowego toru

polecenie funkcja
Postaw tarcz D1 Ustawienie tarczy D1 na torze.
Usu tarcz D1 Usunicie tarczy D1 z toru.
Pod pz hamulcowy Podoenie pozu hamulcowego na torze.
Usu pz hamulcowy Usunicie pozu hamulcowego z toru.
2.2.4. Podawanie sygnaw rcznych
Kliknicie prawym klawiszem myszy na symbol skadu powoduje otwarcie menu kontekstowego ze
zwizanymi z nim poleceniami. Nale do nich polecenia odpowiadajce podawaniu sygnaw rcznych,
uywane m.in. podczas wykonywania manewrw, kiedy informacje przekazywane sygnaami na
sygnalizatorach przytorowych mog okaza si niewystarczajco precyzyjne. Niektre z tych sygnaw
posiadaj swoje odpowiedniki w radiocznoci pocigowej (zakadka Urzdzenia cznoci - rozdz.
2.4.2.4.). List polece dostpnych w menu kontekstowym skadu przedstawiono w tabl. 2.2.4.
Tabl. 2.2.4. Polecenia menu kontekstowego skadu

polecenie funkcja
<nazwa skadu> Zmiana nazwy skadu (rozdz. 2.2.5.).
Pocz
Rozcz
Polecenia zwizane z czeniem i rozczaniem skadw (rozdz. 2.2.5.).
Rozcz odhamowane
Zahamuj odprzg
Polecenie jazdy pocigowej; skad ruszy w kierunku krzyyka rodka
Rd1 "Nakaz jazdy"
widoku.
D2 "Stj" Nakaz zatrzymania si.
Polecenie jazdy manewrowej; skad ruszy w kierunku krzyyka rodka
Rm1 "Do mnie"
widoku.
Polecenie jazdy manewrowej; skad ruszy w kierunku od krzyyka rodka
Rm2 "Ode mnie"
widoku.
Polecenie zmniejszenia prdkoci jazdy manewrowej o poow (polecenie
Rm3 "Zwolnij" to moe by pomocne gdy zaistnieje potrzeba dokadnego zatrzymania
skadu w okrelonym miejscu).
Rm4 "Stj" Nakaz zatrzymania si.
Polecenie odrzucenia grupy wagonw (po jego otrzymaniu pojazd
Rm5 "Odrzuci" trakcyjny rozpdzi si do ok. 20 km/h pchajc grup wagonw odczon
uprzednio poleceniem Rozcz odhamowane, po czym zatrzyma si).
Polecenie dosunicia si do skadu stojcego w pobliu w celu
Rm6 "Docisn"
umoliwienia sprzgnicia.
Zezwolenie na jazd manewrow za sygna zabraniajcy na
Manewr za S1/Ms1... sygnalizatorze przytorowym; nazwa sygnalizatora wprowadzana jest w
oknie dialogowym (bez dodatkowych oznacze, takich jak "1/2", "m" itp.).
Zezwolenie na jazd manewrow za wskanik W5 (uwaga: w wikszoci
Manewr za W5 przypadkw zezwolenie takie naley poda w rozkazie pisemnym "S" -
rozdz. 2.2.6.2.).
Rozkaz pisemny "O"...
Rozkaz pisemny "S"... Polecenia zwizane z dorczaniem rozkazw pisemnych (rozdz. 2.2.6.).
Rozkaz pisemny "N"...
polecenie funkcja
Dodatkowe polecenie, powodujce uniewanienie wydanego wczeniej
Odwoaj polecenia zezwolenia na jazd manewrow za sygna zabraniajcy lub wskanik W5,
a take rozkazw pisemnych.
UWAGA!
Kierunek jazdy po otrzymaniu sygnaw Rd1, Rm1 oraz Rm2 okrelany jest na podstawie pooenia
! krzyyka rodka widoku wzgldem skadu (po otrzymaniu sygnaw Rd1 i Rm1 skad ruszy w
kierunku krzyyka, po otrzymaniu sygnau Rm2 w kierunku przeciwnym).
Jeeli sygna D2 lub Rm4 podany zostanie w chwili gdy dla danego skadu wywietlany jest sygna
zezwalajcy na sygnalizatorze przytorowym, skad nie ruszy ponownie dopki nie otrzyma sygnau Rd1 lub
Rm1/Rm2.
W przypadku manewrowania w rejonie niewyposaonym w sygnalizatory manewrowe skad bdzie si

samoczynnie zatrzymywa w wybranych miejscach (np. przed rozjazdami), oczekujc polecenia dalszej
jazdy.
2.2.5. czenie i rozczanie taboru, nadawanie numerw pocigw
UWAGA!
! Ze wzgldu na ograniczenia programu czenie i rozczanie taboru a take kierowanie ca prac
manewrow jest w programie obowizkiem dyurnego ruchu, a nie druyny manewrowej.
Aby poczy dwa skady, naley ustawi je na jednym torze blisko siebie, poda jednemu z nich (lub
skadowi z pojazdem trakcyjnym) sygna Rm6 "Docisn" wybierajc polecenie Rm6 "Docisn" z jego
menu kontekstowego, a nastpnie - gdy oba skady zetkn si ze sob - klikn prawym klawiszem myszy w
miejsce czenia i wybra z otwartego menu kontekstowego polecenie Pocz.
Aby rozczy skad, naley klikn prawym klawiszem myszy pomidzy czci skadu przeznaczone do
rozczenia i wybra z otwartego menu kontekstowego polecenie Rozcz.
Wybr polecenia Rozcz odhamowane spowoduje, e odczona grupa wagonw nie bdzie
zahamowana, dziki czemu moliwe bdzie jej odrzucenie poprzez podanie sygnau Rm5 "Odrzuci"
poleceniem Rm5 "Odrzuci". Zahamowanie odhamowanej grupy wagonw w celu umoliwienia poczenia
dokonywane jest poleceniem Zahamuj odprzg, a w celu zatrzymania w wyznaczonym miejscu - poprzez
podoenie pozu hamulcowego (rozdz. 2.2.3.).
Podczas cznia i rozczania program nadaje skadom tymczasowe nazwy, takie jak "MANEWR x",
"WAGONY x", "ODPRZG x" lub "WAGONY OD <numer poc.>", gdzie x - kolejne liczby.
UWAGA!
Przed wyprawieniem pocigu uruchamianego lub pocigu, ktrego skad by zmieniany naley
! zmieni jego nazw na waciwy numer pocigu. Wyprawienie pocigu z niewaciw nazw moe
spowodowa brak przyjazdu nastpnego pocigu w obiegu danego skadu lub inne nieprawidowoci
w dziaaniu programu.
Zmiana nazwy skadu odbywa si przez kliknicie prawym klawiszem myszy na symbol skadu i wybr z
menu kontekstowego pierwszego pola, zawierajcego aktualn nazw - wywietlone zostanie wwczas okno
dialogowe, w ktrym naley wprowadzi now nazw (numer pocigu). Nie naley wprowadza oprcz
numeru oznacze rodzaju pocigu, takich jak "EX", "TLK", "luzem" itp. W niektrych przypadkach, gdy skad
przyjedajcego pocigu przechodzi na inny pocig i nie jest zmieniany, nowy numer nadany zostanie
automatycznie, o czym poinformuje odpowiedni komunikat.
2.2.6. Dorczanie rozkazw pisemnych
Rozkazy pisemne s dokumentami przekazywanymi maszynicie, informujcymi o potrzebie zachowania

szczeglnej ostronoci lub ograniczenia prdkoci jazdy, o zezwoleniu na jazd w szczeglnych warunkach
i o innych okolicznociach, ktre maj wpyw na bezpieczestwo lub prawidowo ruchu.
W programie odwzorowano rozkazy pisemne "O" (R307), "S" (R305) oraz "N" (R306). Aby dorczy rozkaz
pisemny, naley klikn prawym klawiszem myszy na skad pocigu i wybra z menu kontekstowego jedno z
polece Rozkaz pisemny "O", Rozkaz pisemny "S" lub Rozkaz pisemny "N", co spowoduje otwarcie
formularza sucego do wprowadzenia treci rozkazu (rys. 2.2.3.). Istnieje rwnie moliwo przekazania
treci rozkazu przy pomocy urzdze radiocznoci pocigowej (zakadka Urzdzenia cznoci - rozdz.
2.4.2.5.) - sposb wprowadzania treci rozkazu jest wwczas analogiczny. Polecenia i informacje wydane w
formie rozkazw pisemnych mona anulowa, uywajc polecenia Odwoaj polecenia wybranego z menu
kontekstowego skadu (uwaga: odwoane zostan wszystkie rozkazy, a take zezwolenia na jazd
manewrow za sygna zabraniajcy lub wskanik W5).
Rys. 2.2.3. Formularze rozkazw pisemnych "O", "S" oraz "N" (skrt j.o. - jecha ostronie)
UWAGA!
W formularzach rozkazw jedynie cz pl ma wpyw na symulacj. Pozostae, do ktrych nale
! np. powody ograniczenia prdkoci czy informacje wpisane do rubryki inne, s ignorowane przez
program.
UWAGA!
Przed wjazdem/wyjazdem na rozkaz pisemny na szlak z blokad psamoczynn naley pamita o
! awaryjnej obsudze tej blokady przy pomocy przyciskw dPo lub dKo (zakadka Pulpit nastawczy -
rozdz. 2.3.3.).
Wydane rozkazy (zarwno poleceniami z menu kontekstowego skadu, jak i poprzez radioczno
pocigow) s archiwizowane w programie i istnieje moliwo ich pniejszego podgldu - w tym celu
naley wybra polecenie Archiwum rozkazw pisemnych... z menu Narzdzia. W otwartym oknie
widoczna jest lista rozkazw wraz z ich numerami, numerami pocigw i dniem oraz godzin wydania.
Wybr danego rozkazu i uycie przycisku Poka powoduje otwarcie formularza analogicznego do formularza
uywanego przy wypenianiu rozkazu, jednak bez moliwoci edycji. Uycie przycisku Wyczy spowoduje
usunicie wszystkich rozkazw z archiwum.
2.2.6.1. Rozkaz pisemny "O"
Przy pomocy rozkazu pisemnego "O" wydaje si m.in. nastpujce polecenia i informacje:
polecenie ostronej jazdy z powodu robt torowych,

polecenie ostronej jazdy z powodu jazdy po torze szlaku dwutorowego w kierunku zasadniczym, jeeli
prowadzony jest po nim ruch dwukierunkowy a blokada liniowa nie jest przystosowana do takiego ruchu,
polecenie ostronej jazdy ze zmniejszeniem prdkoci z powodu stanu nawierzchni/urzdze srk/sieci
trakcyjnej, niezawiadomienia drnika przejazdowego o jedzie pocigu, usterki urzdze na przejedzie
itp.,
polecenie ostronej jazdy ze zmniejszeniem prdkoci z powodu wjazdu na tor czciowo zajty.
2.2.6.2. Rozkaz pisemny "S"
Przy pomocy rozkazu pisemnego "S" wydaje si m.in. nastpujce polecenia i informacje:
zezwolenie na przejechanie obok semafora wskazujcego sygna "Stj", sygna wtpliwy lub
nieowietlonego, o ile nie mona poda sygnau zastpczego lub zezwolenie na wyjazd z toru bez
semafora wyjazdowego, a take informacj, czy zezwolenie wane jest po otrzymaniu sygnau Rd1
"Nakaz jazdy" czy te bez otrzymania tego sygnau,
zezwolenie na jazd manewrow taboru w kierunku szlaku, poza ustalon granic przetaczania - z
wyjtkiem wyjazdu na tor prawy szlaku dwutorowego, jeeli nie jest po nim prowadzony ruch
dwukierunkowy (w takim wypadku wystarczy zezwolenie wydane poleceniem Manewr za W5),
polecenie jazdy na zamknity tor szlakowy,
polecenie jazdy do kilometra na szlaku i z powrotem,
polecenie nieprzewidzianego rozkadem jazdy zatrzymania na szlaku,
informacj o tym, e w czasie prowadzenia ruchu w odstpie posterunkw nastpczych sygnay na
samoczynnych semaforach odstpowych s niewane.
Jeeli jednoczenie istnieje potrzeba wydania polece wydawanych zasadniczo rozkazem pisemnym "O",
mona zawrze te polecenia w rozkazie pisemnym "S", uywajc do tego dodatkowych pl rozwijanych
przyciskiem Ograniczenia >>.
UWAGA!
W przypadku jazdy z toru bez semafora wyjazdowego, gdy rozkaz wany jest bez otrzymania
! sygnau Rd1 "Nakaz jazdy", skad wybierze kierunek jazdy na podstawie uoenia drogi przebiegu
lub umiejscowienia pojazdu trakcyjnego w skadzie - naley uwaa aby omykowo nie zosta
wyprawiony w niewaciwym kierunku.
2.2.6.3. Rozkaz pisemny "N"
Przy pomocy rozkazu pisemnego "N" wydaje si m.in. nastpujce polecenia i informacje:
zezwolenie na przejechanie obok semafora wskazujcego sygna "Stj", sygna wtpliwy lub
nieowietlonego, o ile nie mona poda sygnau zastpczego ze wskanikiem W24 lub zezwolenie na
wyjazd z toru bez semafora wyjazdowego na tor szlakowy lewy, a take informacj, czy zezwolenie
wane jest po otrzymaniu sygnau Rd1 "Nakaz jazdy" czy te bez otrzymania tego sygnau,
informacj o zamkniciu toru szlakowego i o wprowadzeniu ruchu jednotorowego dwukierunkowego,

informacj o tym, co bdzie zezwoleniem na wjazd pocigu z toru szlakowego lewego, jeeli wjazd ten
nie odbdzie si na sygna zezwalajcy lub sygna zastpczy.
Jeeli jednoczenie istnieje potrzeba wydania polece wydawanych zasadniczo rozkazem pisemnym "O",
mona zawrze te polecenia w rozkazie pisemnym "N", uywajc do tego dodatkowych pl rozwijanych
przyciskiem Ograniczenia >>.
UWAGA!
W przypadku jazdy z toru bez semafora wyjazdowego, gdy rozkaz wany jest bez otrzymania
! sygnau Rd1 "Nakaz jazdy", skad wybierze kierunek jazdy na podstawie uoenia drogi przebiegu
lub umiejscowienia pojazdu trakcyjnego w skadzie - naley uwaa aby omykowo nie zosta
wyprawiony w niewaciwym kierunku.
2.3. Pulpit nastawczy

2.3.1. Przeznaczenie i zasady obsugi pulpitu nastawczego
Do obsugi stacyjnych urzdze srk suy pulpit nastawczy kostkowy. Wyposaony jest on w lampki
kontrolne informujce o sytuacji ruchowej i stanie urzdze srk oraz w przyciski przeznaczone do
przestawiania zwrotnic i wykolejnic, nastawiania przebiegw, obsugi blokad liniowych i innych urzdze. Na
rys. 2.3.1. przedstawiono przykadowy pulpit nastawczy wraz z opisem zastosowanych na nim elementw.
21 22 23
6 20 6 11
3 3
18 19 12
4 5
15
2 2
13 9
5 4
14
1
4
5 1 10
13
15
5 4
7 8 8 8 7
5
16
17
Dokumentacja uytkownika ISDR - Cz oglna - wersja dokumentu 2014.05.11
Rys. 2.3.1. Przykadowy pulpit nastawczy

1 - przyciski nastawcze zwrotnic i wykolejnic, 2 - przyciski pomocnicze do przestawiania zwrotnic i wykolejnic przy uszkodzeniu obwodu torowego,
3 - przyciski kasowania rozprucia zwrotnic i wykolejnic, 4 - przyciski sygnaowe pocigowe, 5 - przyciski sygnaowe manewrowe, 6 - przyciski sygnaw
zastpczych, 7 - przyciski doranego zwolnienia przebiegw pocigowych, 8 - przyciski doranego zwolnienia przebiegw manewrowych, 9 - przyciski
psamoczynnej blokady liniowej typu C, 10 - przyciski psamoczynnej blokady liniowej typu Eap, 11 - przyciski dorane psamoczynnej blokady liniowej
typu C, 12 - przyciski dorane psamoczynnej blokady liniowej typu Eap, 13 - przyciski pomocnicze SKP, 14 - przyciski samoczynnej blokady liniowej typu
Eac, 15 - przyciski jazd po torach lewych, 16 - przycisk wczenia lokalnego nastawiania zwrotnicy/wykolejnicy, 17 - przyciski wczenia i odczenia napicia
nastawczego, 18 - lampka kontrolna odczenia napicia nastawczego, 19 - lampka kontrolna pracy przetwornicy blokowej, 20 - przycisk wyczenia dzwonka
sygnalizacji rozprucia, 21 - amperomierz prdu nastawczego, 22 - woltomierz baterii kontrolnej, 23 - przecznik jasnoci owietlenia pulpit
24 / 92
Na pulpicie przedstawiony jest plan schematyczny ukadu torowego ze szczelinami wietlnymi informujcymi
o pooeniach zwrotnic i wykolejnic, zajtoci odcinkw, nastawionych przebiegach itp. (tabl. 2.3.1.). Tory
boczne, niewyposaone w urzdzenia kontroli niezajtoci oraz zwrotnice bez napdw elektrycznych
(przestawiane rcznie w zakadce Podgld sytuacji w terenie - rozdz. 2.2.2.) nie posiadaj szczelin
wietlnych. Podkrelenie symbolu toru oznacza jego zelektryfikowanie.
Tabl. 2.3.1. Odwzorowanie ukadu torowego na pulpicie nastawczym - podstawowe symbole i wskazania
symbol opis symbol opis
tor bez urzdze kontroli zwrotnica bez napdu
niezajtoci, niezelektryfikowany (przestawiana rcznie)
tor bez urzdze kontroli

zwrotnica w pooeniu "+"
niezajtoci, zelektryfikowany
tor z urzdzeniami kontroli
niezajtoci, zelektryfikowany, zwrotnica w pooeniu "-"
wolny
utwierdzenie przebiegu pooenie porednie lub usterka
odcinek zajty rozprucie zwrotnicy
W grnej czci pulpitu umieszczany jest zesp przecznikw i wskanikw, do ktrych nale najczciej:
przecznik Dzie/Noc, sucy do regulacji jasnoci wiecenia szczelin wietlnych,

przecznik Przetw. I/Przetw. II, sucy do wczania rezerwowej przetwornicy blokad
psamoczynnych,
lampka kontrolna pracy przetwornicy blokowej blokad psamoczynnych,
amperomierz prdu nastawczego (wzgldnie lampka kontrolna przepywu prdu nastawczego),
woltomierz napicia nastawczego (wzgldnie lampka kontrolna zaczenia/odczenia napicia
nastawczego),
woltomierz baterii kontrolnej.
Liczba, rodzaj i ukad przecznikw/wskanikw na pulpitach poszczeglnych posterunkw ruchu moe by

rny.
Pulpit nastawczy wyposaony jest w przyciski dwupooeniowe wciskane, dwupooeniowe wycigane,

trjpooeniowe wciskane i wycigane oraz przyciski stabilne (pozostajce po obsueniu w jednym z dwch
pooe). Przyciski odpowiadajce za funkcje dorane s plombowane lub wyposaone w liczniki uy.
UWAGA!
Ze wzgldu na nietypow konstrukcj, plombowanie i konieczno dwurcznej obsugi niektrych
przyciskw stosowanych w technice srk przyjto w programie nastpujce zasady ich obsugi:
Aby wcisn przycisk, naley nacisn na niego lewym klawiszem myszy.
Aby wycign przycisk, naley nacisn na niego prawym klawiszem myszy.
! Dla poprawnego zadziaania urzdze naley po wciniciu (wycigniciu) przycisku przytrzyma
go w zmienionym pooeniu ok. 2 sekundy (nie dotyczy to przyciskw stabilnych).
W celu obsuenia dwch przyciskw jednoczenie naley wcisn (wycign) pierwszy
przycisk, puci klawisz myszy trzymajc klawisz Shift, a nastpnie wcisn (wycign) drugi
przycisk - w tym czasie pierwszy pozostanie przytrzymany.
Aby zerwa plomb, naley wcisn (wycign) przycisk trzymajc klawisz Ctrl.
Znaczenie kolorw przyciskw:
Zielone - przyciski sygnaowe dla przebiegw pocigowych (rozdz. 2.3.2.1.4.).

Biae - przyciski sygnaowe dla przebiegw manewrowych (rozdz. 2.3.2.1.5.).
Czerwone - przyciski blokad liniowych (rozdz. 2.3.3.) oraz jazd po torach szlakowych lewych (rozdz.
2.3.2.1.7.).
te - przyciski blokad stacyjnych oraz lokalnego nastawiania (rozdz. 2.3.2.1.2.).
Czarne - przyciski nastawcze zwrotnic i wykolejnic (rozdz. 2.3.2.1.1.), przyciski dorane i pozostae
przyciski.
Dla niektrych posterunkw kolory poszczeglnych przyciskw mog rni si od podanych wyej.
2.3.2. Obsuga urzdze stacyjnych
2.3.2.1. Obsuga urzdze stacyjnych typu E
2.3.2.1.1. Przestawianie zwrotnic i wykolejnic
Zwrotnice i wykolejnice odwzorowane s na pulpicie w postaci rozgaziajcych si linii, obok ktrych

znajduje si czarny przycisk nastawczy (rys. 2.3.2.). Niektre pary zwrotnic lub zwrotnice i wykolejnice
posiadaj wsplne przyciski (napdy sprzone). Rozjazdy krzyowe funkcjonalnie odpowiadaj dwm
rozjazdom zwyczajnym odwrconym do siebie iglicami - kada para zwrotnic rozjazdu obsugiwana jest
niezalenie.
Rys. 2.3.2. Szczeliny i przyciski zwrotnicy oraz wykolejnicy
Kada zwrotnica i wykolejnica posiada dwa pooenia: zasadnicze, oznaczane znakiem "+" oraz zmienione,
oznaczane znakiem "-". Aktualne pooenie pokazywane jest wieceniem tej szczeliny kontrolnej (w
przypadku wykolejnic - wiecenie szczeliny w linii toru oznacza otwarcie wykolejnicy, wiecenie szczeliny
uoonej ukonie - zamknicie wykolejnicy). Niewiecenie adnej ze szczelin oznacza pooenie porednie
lub usterk. Podwietlenie szczelin zwrotnicy na czerwono oznacza zajcie jej odcinka przez tabor,
podwietlenie szczelin na biao - utwierdzenie w przebiegu.
W celu przestawienia zwrotnicy/wykolejnicy do pooenia "+" naley wcisn przycisk nastawczy, a w celu
przestawienia jej do pooenia "-" - wycign przycisk nastawczy. Przycisk naley trzyma do czasu
rozpoczcia pracy napdu, co objawia si wychyleniem wskazwki amperomierza prdu nastawczego lub
zapaleniem lampki kontrolnej przepywu prdu nastawczego. Zbyt szybkie puszczenie przycisku moe
skutkowa utrat kontroli pooenia (szczelina kontrolna zganie) i brakiem rozpoczcia pracy napdu -
wwczas naley ponownie wcisn (wycign) przycisk nastawczy.
2.3.2.1.2. Sterowanie lokalne zwrotnic i wykolejnic
Niektre zwrotnice i wykolejnice mog zosta przekazane do sterowania lokalnego przy pomocy nastawnika
lokalnego, umieszczonego przy napdzie (w symulatorze - przy pomocy menu kontekstowego w zakadce
Podgld sytuacji w terenie - rozdz. 2.2.2.). Aby przekaza zwrotnic/wykolejnic do sterowania lokalnego,
naley wcisn stabilny ty przycisk Lx (gdzie x - numer danej zwrotnicy/wykolejnicy). Przekazanie do
sterowania lokalnego wymaga moe ustawienia wybranych zwrotnic/wykolejnic w pooenia chronice
pozosta cz stacji przed zbiegniciem taboru z rejonu, w ktrym prowadzone bd manewry
(zwrotnice/wykolejnice te zostan zamknite w pooeniach ochronnych).
Przekazanie zwrotnicy/wykolejnicy do sterowania lokalnego sygnalizowane jest zawieceniem biaej lampki

kontrolnej przy przycisku Lx - w takim stanie przestawianie jej z pulpitu nastawczego jest niemoliwe.
Przestawianie zwrotnicy/wykolejnicy przy pomocy nastawnika lokalnego nie jest uzalenione od jej
niezajtoci. Aby przywrci sterowanie z pulpitu nastawczego, naley wycign przycisk Lx - lampka
kontrolna przy przycisku zganie i uchylone zostanie zamknicie zwrotnic/wykolejnic ochronnych.
2.3.2.1.3. Obsuga zwrotnic i wykolejnic w sytuacjach awaryjnych
Jeeli odcinek izolowany zwrotnicy/wykolejnicy wykazuje zajto pomimo braku taboru, oznacza to jego
usterk - w takim przypadku w celu przestawienia zwrotnicy/wykolejnicy naley jednoczenie z obsueniem
przycisku nastawczego wycign plombowany przycisk pJz danej zwrotnicy/wykolejnicy, ktry wycza
zaleno od niezajtoci odcinka izolowanego.
Rozprucie zwrotnicy, polegajce na przestawieniu iglic koami taboru podczas jazdy z kierunku innego ni
kierunku, dla ktrego nastawiona jest zwrotnica, sygnalizowane jest miganiem szczelin zwrotnicy na
czerwono, oraz opcjonalnie dzwonieniem dzwonka i wieceniem czerwonej lampki kontrolnej przy przycisku
Kr danej zwrotnicy, o ile taka wystpuje. Rozprucie zliczone moe by grupowym licznikiem. Sygnalizacja
rozprucia moe pojawi si podczas przejazdu taboru, bez rzeczywistego rozprucia zwrotnicy (tzw. rozprucie
pozorne), a take dla wykolejnic.
W przypadku rozprucia rzeczywistego tabor naley usun ze zwrotnicy w kierunku "z ostrza". Aby wyczy
sygnalizacj rozprucia, naley wycign plombowany przycisk Kr danej zwrotnicy/wykolejnicy oraz
doprowadzi zwrotnic/wykolejnic do kracowego pooenia obsugujc jej przycisk nastawczy lub przy
pomocy korby. Aby wyczy jedynie dzwonek sygnalizacji rozprucia, naley wycign stabilny przycisk
DzKr (po wyczeniu sygnalizacji rozprucia przyciskiem Kr naley doprowadzi przycisk DzKr do stanu
zasadniczego poprzez jego wcinicie).
Po rozpruciu zwrotnicy (rzeczywistym lub pozornym) obok nazwy zwrotnicy na licie w oknie Usterki pojawi
si czerwony opis rozprucie - informuje on, e zwrotnica musi zosta sprawdzona przez upowanionego
pracownika, co odbywa si na zasadzie podobnej do usuwania usterek (okno Usterki - rozdz. 2.7.) - do tego
czasu rozprut zwrotnic biorc udzia w przebiegach pocigowych naley zabezpiecza na miejscu przy
pomocy zamka/spony iglicowej (polecenia Za zamek/spon i Zdejmij zamek/spon wybierane z menu
kontekstowego zwrotnicy w zakadce Podgld sytuacji w terenie - rozdz. 2.2.2.).
Pod pulpitem nastawczym, w prawej dolnej czci zakadki znajduj si przyciski oN oraz wN, suce do
odczania i wczania napicia nastawczego, ktrym zasilane s napdy zwrotnic i wykolejnic (w
rzeczywistoci przyciski takie znajduj si na tablicy kontrolnej, nieodwzorowanej w programie), opcjonalnie
do odczania i wczania napicia nastawczego suy mog przyciski na pulpicie nastawczym. Odczenie
napicia nastawczego moe by stosowne jako zabezpieczenie przed przestawieniem zwrotnicy podczas
jazdy na sygna zastpczy. Odczenie napicia nastawczego sygnalizowane jest wieceniem na pulpicie
lampki kontrolnej oN lub wskazaniem woltomierza napicia nastawczego.
Aby odczy napicie konkretnej zwrotnicy/wykolejnicy, naley wyczy jej bezpiecznik nastawczy - w tym
celu naley otworzy okno Usterki (polecenie Usterki... z menu Narzdzia - rozdz. 2.7.), wybra z listy
Napdy zwrotnicowe/Wk nazw zwrotnicy/wykolejnicy i klikn przycisk Wy. - wyczenie bezpiecznika
nastawczego sygnalizowane jest pojawieniem si napisu bezp. n. obok nazwy zwrotnicy/wykolejnicy na
licie, a ponowne jego wczenie odbywa si przez nacinicie przycisku W.
Jeeli wskutek usterki niemoliwe jest przestawienie zwrotnicy/wykolejnicy przy pomocy przycisku
nastawczego, naley przestawi j przy pomocy korby (polecenie Korbowanie plus/Korbowanie minus
wybrane z menu kontekstowego zwrotnicy lub wykolejnicy w zakadce Podgld sytuacji w terenie - rozdz.
2.2.2.). Na czas korbowania naley wyczy napicie nastawcze lub bezpiecznik nastawczy danej
zwrotnicy/wykolejnicy. Po przestawieniu przy pomocy korby naley wcisn (wycign) przycisk
nastawczy celem doprowadzenia przekanikw do waciwego stanu (w przeciwnym razie nie zawieci si
szczelina kontrolna pooenia).
Jeeli podczas przestawiania zwrotnicy pobr prdu nastawczego trwa zbyt dugo, naley natychmiast
obsuy przycisk nastawczy dla przestawienia zwrotnicy do pooenia pierwotnego. Dalsze prby
przestawiania zwrotnicy s niedozwolone do czasu usunicia przeszkody (okno Usterki - rozdz. 2.7.).
2.3.2.1.4. Nastawianie i rozwizywanie przebiegw pocigowych
Rys. 2.3.3. Powtarzacze i przyciski semafora z tarcz ostrzegawcz oraz semafora z sygnaami
manewrowymi
W celu wywietlenia na semaforze sygnau zezwalajcego na jazd pocigow z rwnoczesnym

utwierdzeniem przebiegu naley wcisn zielony przycisk sygnaowy tego semafora (rys. 2.3.3.).
Wywietlenie sygnau uzalenione moe by od:
waciwego ustawienia zwrotnic w drodze przebiegu,

waciwego ustawienia zwrotnic i wykolejnic ochronnych (zabezpieczajcych drog przebiegu przed
najechaniem taboru z bocznych torw),
waciwego ustawienia zwrotnic w drodze ochronnej (cz drogi przebiegu za semaforem kocowym o
dugoci 50 m lub 100 m, ktra powinna by wolna na wypadek niedokadnego zatrzymania pocigu),
niezajtoci odcinkw izolowanych znajdujcych si w drodze przebiegu,
utwierdzenia przebiegw sprzecznych,
dla wyjazdu - waciwego stanu blokady liniowej (ustawiony kierunek, szlak wolny - rozdz. 2.3.3.),
dla wjazdu lub wyjazdu z/na tor lewy szlaku dwutorowego - obsuenia przycisku NP (niewaciwy
przyjazd) lub NO (niewaciwy odjazd) danego toru (rozdz. 2.3.2.1.7.),
zamknicia przejazdw kolejowo-drogowych, znajdujcych si w drodze przebiegu (o ile wystpuj
uzalenione w przebiegach przejazdy kolejowo-drogowe).
UWAGA!
Przy wyprawianiu pocigu na szlak, na ktrym znajduj si posterunki drnikw przejazdowych,
! naley pamita o telefonicznym powiadomieniu ich o odjedzie pocigu (zakadka Urzdzenia
cznoci - rozdz. 2.4.1.3.2.) - zamknicie przejazdw obsugiwanych przez drnikw
przejazdowych na szlaku z reguy nie jest kontrolowane w przebiegach.
Jeeli wszystkie warunki bd spenione, szczeliny wzdu drogi przebiegu na pulpicie podwietl si na
biao, a na semaforze ukae si waciwy sygna zalenie od uoenia drogi przebiegu i sygnau na
nastpnym semaforze, o czym poinformuje zielone wiato kontrolne na powtarzaczu semafora na pulpicie.
Nastawianie sygnaw na tarczach ostrzegawczych i sygnalizatorach powtarzajcych odbywa si
samoczynnie.
Sygnay zezwalajce na jazd pocigow na semaforach, a take uprzedzajce o nich sygnay na tarczach
ostrzegawczych i sygnalizatorach powtarzajcych pokazywane s na pulpicie nastawczym jako jedno
zielone wiato kontrolne, niezalenie od rzeczywistego obrazu sygnaowego.
Po miniciu semafora przez pocig sygna na semaforze samoczynnie zmieni si na sygna "Stj", a po
zjechaniu pocigu za ostatni odcinek w drodze przebiegu nastpi zwolnienie utwierdzenia przebiegu - biae
szczeliny wygasn. Jeeli przebieg podzielony jest na sekcje, zwalnianie ich utwierdzenia nastpowa
bdzie kolejno wraz z opuszczaniem odcinkw sekcji przez pocig.
Aby rcznie ustawi na semaforze sygna "Stj", naley wycign przycisk sygnaowy - nastpi wwczas
wygaszenie sygnau zezwalajcego, ale przebieg pozostanie utwierdzony.
Aby rcznie zwolni utwierdzenie przebiegu w przypadku usterki lub rezygnacji z jazdy, naley wycign
plombowany przycisk zwalniajcy zx (gdzie x - nazwa danego semafora) - nastpi wwczas wygaszenie
sygnau zezwalajcego (o ile nie zosta wygaszony wczeniej) i natychmiastowe zwolnienie utwierdzenia
przebiegu. Jeeli przebieg podzielony jest na sekcje, do rcznego zwalniania ich utwierdzenia su przyciski
zxI, zxII, zxIII itd. (gdzie x - nazwa danego semafora lub grupy semaforw, ewentualnie nazwa zwrotnicy
utwierdzanej w sekcji - wwczas nie s stosowane liczby rzymskie). Obok przyciskw zwalniajcych mog
znajdowa si dodatkowe biae lampki kontrolne, informujce o stanie utwierdzenia poszczeglnych
przebiegw (sekcji).
Brak wiecenia ktregokolwiek wiata kontrolnego powtarzacza oznacza usterk sygnalizatora lub pulpitu
(okno Usterki - rozdz. 2.7.).
2.3.2.1.5. Nastawianie i rozwizywanie przebiegw manewrowych
Rys. 2.3.4. Powtarzacz i przyciski tarczy manewrowej
W celu wywietlenia na semaforze lub tarczy manewrowej sygnau zezwalajcego na jazd manewrow z
rwnoczesnym utwierdzeniem przebiegu naley wcisn biay przycisk sygnaowy tego semafora lub
tarczy manewrowej (rys. 2.3.4.). Wywietlenie sygnau uzalenione moe by od:
waciwego ustawienia zwrotnic i wykolejnic w drodze przebiegu,

niezajtoci odcinkw izolowanych znajdujcych si w drodze przebiegu, z wyjtkiem odcinka
izolowanego toru na ktry odbywa si jazda,
utwierdzenia przebiegw sprzecznych.
Jeeli wszystkie warunki bd spenione, szczeliny wzdu drogi przebiegu na pulpicie podwietl si na
biao, a na semaforze (tarczy manewrowej) ukae si sygna zezwalajcy na jazd manewrow, o czym
poinformuje biae wiato kontrolne na powtarzaczu semafora (tarczy manewrowej) na pulpicie.
Po miniciu semafora (tarczy manewrowej) w caoci przez manewrujcy skad i zwolnieniu pierwszego
odcinka w drodze przebiegu sygna na semaforze (tarczy manewrowej) samoczynnie zmieni si na sygna
"Stj" ("Jazda manewrowa zabroniona"), a po zjechaniu skadu za ostatni odcinek w drodze przebiegu
nastpi zwolnienie utwierdzenia przebiegu - biae szczeliny wygasn.
Rczne ustawienie na semaforze (tarczy manewrowej) sygnau "Stj" ("Jazda manewrowa zabroniona") oraz
rczne zwolnienie utwierdzenia przebiegu manewrowego odbywa si tak samo jak w przypadku przebiegw
pocigowych, przy czym przyciski zwalniajce dla przebiegw manewrowych s przyciskami
nieplombowanymi z licznikami wsplnymi dla grupy przyciskw. Przyciski zwalniajce dla przebiegw
manewrowych od semaforw oznaczane s zxm (gdzie x - nazwa danego semafora), a dla przebiegw
manewrowych od tarcz manewrowych - ztmx (gdzie x - numer tarczy manewrowej). Obok przyciskw
zwalniajcych mog znajdowa si dodatkowe biae lampki kontrolne, informujce o stanie utwierdzenia
poszczeglnych przebiegw.
Brak wiecenia ktregokolwiek wiata kontrolnego powtarzacza oznacza usterk sygnalizatora lub pulpitu
(okno Usterki - rozdz. 2.7.).
2.3.2.1.6. Jazda na sygna zastpczy
Sygna zastpczy uywany jest w przypadku usterki lub innej wyjtkowej sytuacji uniemoliwiajcej
wywietlenie normalnego sygnau zezwalajcego na jazd pocigow. Sygna zastpczy ma posta
pulsujcego biaego wiata i zezwala na jazd obok semafora wskazujcego sygna "Stj", sygna wtpliwy
lub semafora nieowietlonego. Jest to sygna nieuzaleniony od stanu innych urzdze - ca
odpowiedzialno za prawidowe przygotowanie drogi przebiegu bierze na siebie wwczas dyurny ruchu.
Przed wywietleniem sygnau zastpczego naley zabezpieczy drog przebiegu wyczajc napicie
nastawcze, wyczajc bezpieczniki nastawcze przejedanych zwrotnic oraz zwrotnic i wykolejnic
ochronnych lub zakadajc kapturki ochronne na ich przyciski. Jeeli to moliwe, mona utwierdzi drog
przebiegu poprzez wywietlenie i wygaszenie sygnaw manewrowych na kolejnych tarczach manewrowych
lub semaforach wzdu drogi przebiegu.
UWAGA!
Przed wywietleniem sygnau zastpczego dla wjazdu/wyjazdu na szlak z blokad psamoczynn
! naley pamita o awaryjnej obsudze tej blokady przy pomocy przyciskw dPo lub dKo (rozdz.
2.3.3.).
UWAGA!
Przed wywietleniem sygnau zastpczego dla wjazdu/wyjazdu z/na tor lewy szlaku dwutorowego
! naley pamita o obsudze przyciskw NO lub NP (rozdz. 2.3.2.1.7.) - brak obsuenia przycisku
NO dla wyjazdu spowoduje niewywietlenie wskanika W24.
Aby wywietli sygna zastpczy na danym semaforze, naley wycign przycisk Sz tego semafora. Uycie
przycisku zostanie zarejestrowane przez licznik. Sygna zastpczy wywietlany bdzie przez czas ok. 90
sekund, po czym samoczynnie wyganie. Aby wygasi sygna zastpczy wczeniej, naley wcisn przycisk
Sz.
2.3.2.1.7. Jazda po torze lewym szlaku dwutorowego (NO, NP)
Tory szlakw dwutorowych wyposaone s w urzdzenia suce do rejestrowania jazd w kierunku

przeciwnym do zasadniczego, a take rcznego wywietlania wskanika W24 wraz z sygnaem zastpczym.
Przed wywietleniem sygnau naley obsuy odpowiedni przycisk, ktrego uycie rejestrowane jest
licznikiem (rys. 2.3.5.).
Rys. 2.3.5. Przyciski i lampki kontrolne NO, NP
W przypadku wyjazdu na tor lewy szlaku dwutorowego naley wcisn czerwony przycisk NO (niewaciwy
odjazd) - obok przycisku zawieca si biaa trjktna lampka kontrolna, co oznacza e mona wywietli
sygna zezwalajcy lub sygna zastpczy dla wyjazdu na dany tor. Po wywietleniu sygnau zezwalajcego
lampka kontrolna zganie, a po wywietleniu sygnau zastpczego bdzie wieci do czasu wygaszenia
sygnau zastpczego. Wycignicie przycisku NO przed wywietleniem sygnau odwouje jego dziaanie.
W przypadku wjazdu z toru lewego szlaku dwutorowego naley wycign stabilny przycisk NP (niewaciwy
przyjazd) - obok przycisku zawieca si biaa trjktna lampka kontrolna, co oznacza e mona wywietli
sygna zezwalajcy lub sygna zastpczy dla wjazdu z danego toru. Poniewa przycisk NP jest stabilny, po
jego wykorzystaniu naley zwolni go naciskajc na niego lewym klawiszem myszy - lampka kontrolna
zganie.
2.3.3. Obsuga blokad liniowych
Blokady liniowe s urzdzeniami przeznaczonymi do zabezpieczania ruchu na szlakach poprzez

wykluczenie wyjazdu pocigu na zajty tor szlakowy lub wyjazdu dwch pocigw na jeden tor szlakowy z
przeciwnych kierunkw. Stan blokad liniowych pokazywany jest na pulpicie nastawczym przy pomocy
lampek kontrolnych lub strzaek kierunkowych, a ich obsuga dokonywana jest przy pomocy przyciskw o
kolorze czerwonym (przyciski dorane - kolor czarny).
2.3.3.1. Obsuga psamoczynnej blokady liniowej typu C
Rys. 2.3.11. Przykadowy ukad lampek kontrolnych i przyciskw psamoczynnej blokady liniowej typu C
(blokada dwukierunkowa z posterunkiem Skp) oraz powtarzacz semafora wjazdowego
Blokada liniowa typu C wystpuje jako blokada jednokierunkowa lub dwukierunkowa. Dziaanie blokady
opiera si na parach wsppracujcych ze sob blokw liniowych: jednej parze blokw Po/Ko (pocztkowy i
kocowy) dla kadego kierunku ruchu (dla blokady jednokierunkowej - jedna para na tor) oraz - dla blokady
dwukierunkowej - parze blokw Poz (pozwolenia). Jeden z blokw w parze jest zawsze zablokowany, a drugi
- odblokowany. Zablokowanie odblokowanego bloku, dokonywane przyciskiem na pulpicie nastawczym
powoduje odblokowanie wsppracujcego z nim bloku na ssiednim posterunku. Podczas blokowania i
odblokowywania bloki zasilane s prdem przemiennym z przetwornicy blokowej, ktrej dziaanie
sygnalizowane jest zawieceniem biaej lampki kontrolnej (na posterunku, na ktrym trwa blokowanie).
Zmiana stanu blokw sygnalizowana jest dzwonkiem.
Bloki Poz su do okrelenia, ktry z posterunkw moe wyprawi pocig na szlak. Bloki Po i Ko
uniemoliwiaj wyjazd nastpnego pocigu do czasu przybycia poprzedniego pocigu do ssiedniego
posterunku. Zablokowanie bloku Po jest potwierdzeniem wyjazdu pocigu na szlak, zablokowanie bloku Ko -
potwierdzeniem wjazdu pocigu na posterunek. Stan kadego z blokw na danym posterunku
sygnalizowany jest lampkami kontrolnymi na pulpicie nastawczym (rys. 2.3.11.). Sposb sygnalizacji stanu
blokady w kolejnych fazach jej pracy przedstawiono w tabl. 2.3.11.
Tabl. 2.3.11. Sygnalizacja stanu psamoczynnej blokady liniowej typu C (blokada dwukierunkowa z
posterunkiem Skp)
stacja A stacja B stan blokady
szlak wolny (na obu stacjach bloki Po odblokowane a

bloki Ko zablokowane), pozwolenie na stacji A (na
stacji A blok Poz odblokowany, na stacji B blok Poz
zablokowany)
wywietlono sygna zezwalajcy na semaforze

wyjazdowym na stacji A
zablokowano blok Po na stacji A (obsuono przycisk

Po na stacji A), blok Ko na stacji B odblokowany -
szlak zajty
stwierdzony wjazd pocigu na stacj B przez

urzdzenia blokady

posterunek Skp - blokada gotowa do zwolnienia
zablokowano blok Ko na stacji B (obsuono przycisk

Ko na stacji B), blok Po na stacji A odblokowany,
szlak wolny - blokada powrcia do stanu wyjciowego
zablokowano blok Poz na stacji A (obsuono przycisk

Poz na stacji A), blok Poz na stacji B odblokowany,
pozwolenie na stacji B
2.3.3.1.1. Wyprawienie pocigu
Wywietlenie sygnau zezwalajcego na semaforze wyjazdowym jest moliwe, gdy bloki Poz oraz Po s
odblokowane (ich lampki kontrolne wiec na biao) oraz wygaszona jest czerwona lampka kontrolna Pwl
(przeciwwtrno liniowa).
Rwnoczenie z wywietleniem sygnau zezwalajcego zawieca si czerwona lampka kontrolna Pwl, co

oznacza zakaz wyjazdu kolejnego pocigu na szlak. Po wygaszeniu sygnau na semaforze naley wcisn i
puci przycisk Po w celu zablokowania bloku Po - lampka kontrolna bloku Po zmieni kolor na czerwony, a
take zganie czerwona lampka kontrolna Pwl. Na ssiednim posterunku odblokowany zostanie blok Ko.
Gdy pocig dojedzie do ssiedniego posterunku i zwolni szlak, personel ruchu ssiedniego posterunku
zablokuje u siebie blok Ko, co spowoduje odblokowanie bloku Po na posterunku ktry wyprawi pocig - jego
lampka kontrolna zmieni kolor na biay i blokada powrci do stanu wyjciowego.
2.3.3.1.2. Przyjazd pocigu
Po wyprawieniu pocigu z ssiedniego posterunku jego personel ruchu blokuje blok Po, co powoduje
odblokowanie bloku Ko na posterunku ktry ma przyj pocig - lampka kontrolna tego bloku zmienia kolor
na czerwony.
Po wjedzie pocigu na posterunek zawieca si biaa lampka kontrolna przy przycisku Ko, co oznacza
stwierdzenie wjazdu pocigu przez urzdzenia blokady. Jeeli wystpuje uzalenienie blokady od
posterunku Skp, zawieca si biaa lampka kontrolna przy przycisku pmSKP, co oznacza stwierdzenie
wjazdu pocigu z sygnaami koca pocigu przez personel posterunku Skp. Wcinicie i puszczenie
przycisku Ko powoduje zablokowanie bloku Ko - lampka kontrolna bloku Ko zmienia kolor na biay, a
blokada powraca do stanu wyjciowego.
W przypadku blokady dwukierunkowej wyprawienie pocigu moliwe jest pod warunkiem odblokowania
bloku Poz. Aby blok Poz zosta odblokowany przez ssiedni posterunek, naley telefonicznie zada
pozwolenia na wyprawienie pocigu (zakadka Urzdzenia cznoci - rozdz. 2.4.1.2.1.1.).
Aby moliwe byo wyprawienie pocigu przez ssiedni posterunek, naley zablokowa blok Poz poprzez
wcinicie i puszczenie przycisku Poz - wwczas lampka kontrolna tego bloku zmienia kolor na czerwony.
Zmiana stanu bloku Poz dokonywana jest po telefonicznym porozumieniu si dyurnych ruchu obu
posterunkw (zakadka Urzdzenia cznoci - rozdz. 2.4.1.2.1.1.).
2.3.3.1.4. Obsuga blokady liniowej typu C w sytuacjach awaryjnych
W przypadku wyjazdu pocigu na szlak na sygna zastpczy lub rozkaz pisemny dla prawidowego dziaania
blokady konieczne jest obsuenie przycisku doranego dPo z licznikiem - jego wycignicie powoduje
zawiecenie czerwonej lampki kontrolnej Pwl i umoliwienie zablokowania bloku Po. Uycie przycisku dPo
wymaga wprowadzenia na szlaku telefonicznego zapowiadania pocigw (zakadka Urzdzenia cznoci -
rozdz. 2.4.1.2.4.).
Przed wjazdem pocigu na sygna zastpczy lub rozkaz pisemny dla prawidowego dziaania blokady
konieczne jest obsuenie przycisku doranego dKo z licznikiem - jego wycignicie powoduje zawiecenie
znajdujcej si przy nim biaej lampki kontrolnej i umoliwia prawidowe zadziaanie blokady podczas wjazdu
pocigu (w przeciwnym razie nie zawieci si biaa lampka kontrolna przy przycisku Ko i nie bdzie moliwe
zablokowanie bloku Ko).
Jeeli nie nastpi zawiecenie biaej lampki kontrolnej przy przycisku pmSKP, blok Ko moe zosta
zablokowany poprzez obsuenie przycisku Ko przy jednoczesnym wciniciu przycisku pmSKP, co
zarejestrowane zostanie licznikiem. Wycignicie przycisku pmSKP powoduje zgaszenie biaej lampki
kontrolnej przy tym przycisku w sytuacji gdy nie ma potrzeby wykorzystania stwierdzenia wjazdu przez
posterunek Skp. W przypadku nieprawidowego dziaania stwierdzania wjazdu pocigu z sygnaami koca
pocigu przez posterunek Skp (np. wskutek usterki blokady liniowej) naley wprowadzi telefoniczne
zgaszanie wjazdu pocigw z sygnaami koca pocigu (zakadka Urzdzenia cznoci - rozdz.
2.4.1.4.3.).
2.3.3.1.5. Obsuga blokady liniowej typu C z posterunkiem odstpowym
Obsuga blokady liniowej typu C z posterunkiem odstpowym jest analogiczna, jak przy braku takiego
posterunku, przy czym pary blokw Po/Ko wystpuj dla kadego odstpu blokowego, a para blokw Poz
czy posterunki zapowiadawcze na kocach szlaku. Wyprawienie kolejnego pocigu moliwe jest po
przejedzie poprzedniego pocigu przez posterunek odstpowy i zablokowaniu bloku Po (odblokowaniu
bloku Ko) przez personel tego posterunku.
2.3.3.2. Obsuga psamoczynnej blokady liniowej typu Eap
Rys. 2.3.12. Przykadowy ukad lampek kontrolnych i przyciskw psamoczynnej blokady liniowej typu Eap
(z posterunkiem Skp) oraz powtarzacz semafora wjazdowego
Blokada typu Eap jest dwukierunkow blokad psamoczynn, ktrej rozwizania oparte zostay na
konstrukcji blokady samoczynnej typu Eac. Blokada zasadniczo znajduje si w stanie neutralnym i moe by
wczona dla wybranego kierunku ruchu. Wczenie blokady odbywa si na zasadzie dania i dania
pozwolenia, a zablokowanie nastpuje samoczynnie po wyjedzie pocigu. Zwolnienie blokady dokonywane
jest tak samo jak w przypadku blokady typu C. Stan blokady sygnalizowany jest na pulpicie przy pomocy
strzaek kierunkowych. W stanie zasadniczym wszystkie lampki kontrolne i strzaki kierunkowe s

wygaszone (rys. 2.3.12.). Sposb sygnalizacji stanu blokady w kolejnych fazach jej pracy przedstawiono w
tabl. 2.3.12.
Tabl. 2.3.12. Sygnalizacja stanu psamoczynnej blokady liniowej typu Eap (z posterunkiem Skp)
blokada w stanie neutralnym
danie pozwolenia ze stacji A (obsuono przycisk

Wbl na stacji A)
danie pozwolenia ze stacji B (obsuono przycisk Poz

na stacji B), ustawiony kierunek od stacji A do stacji B
wywietlono sygna zezwalajcy na semaforze

wyjazdowym na stacji A
sygna na semaforze wyjazdowym na stacji A

zmieniony na "Stj", pocig na szlaku

urzdzenia blokady

posterunek Skp - blokada gotowa do zwolnienia
zwalnianie blokady ze stacji B (obsuono przycisk Ko

na stacji B)
2.3.3.2.1. danie pozwolenia i wyprawienie pocigu
Aby wyprawi pocig, naley wczy blokad, co inicjowane jest przyciskiem Wbl (wczenie blokady). Jego
wcinicie powoduje zawiecenie strzaki kierunkowej "odjazd" na wasnym posterunku oraz "przyjazd" na
ssiednim posterunku wiatem biaym migowym oraz wczenie dzwonka na ssiednim posterunku, co
oznacza danie pozwolenia na wyprawienie pocigu. Po daniu pozwolenia przez ssiedni posterunek
strzaki kierunkowe przechodz w wiato biae cige. Przed wczeniem blokady na torze o ruchu
dwukierunkowym naley telefonicznie zada pozwolenia na wyprawienie pocigu (zakadka Urzdzenia
cznoci - rozdz. 2.4.1.2.1.1.).
Rwnoczenie z wywietleniem sygnau zezwalajcego zawieca si czerwona lampka kontrolna Pwl, a po

jego wygaszeniu strzaka kierunkowa "odjazd" przechodzi w wiato czerwone cige.
Gdy pocig dojedzie do ssiedniego posterunku i zwolni szlak, personel ruchu ssiedniego posterunku
zainicjuje zwalnianie blokady - sygnalizowane jest to dzwonkiem oraz miganiem na biao strzaki kierunkowej
"odjazd". Po chwili dzwonek przestaje dzwoni, a strzaka kierunkowa ganie - blokada powraca do stanu
wyjciowego.
2.3.3.2.2. Danie pozwolenia i przyjazd pocigu
danie pozwolenia przez ssiedni posterunek sygnalizowane jest miganiem na biao strzaki kierunkowej
"przyjazd" oraz dzwonieniem dzwonka. Danie pozwolenia odbywa si poprzez wcinicie przycisku Poz -
strzaka kierunkowa przechodzi w wiato biae cige, a dzwonek przestaje dzwoni. Wczenie blokady na
torze o ruchu dwukierunkowym dokonywane jest po telefonicznym porozumieniu si dyurnych ruchu obu
posterunkw (zakadka Urzdzenia cznoci - rozdz. 2.4.1.2.1.1.).
Po wywietleniu sygnau na semaforze wyjazdowym na ssiednim posterunku strzaka kierunkowa

"przyjazd" zaczyna miga na czerwono, a po jego wygaszeniu - przechodzi w wiato czerwone cige.
Po wjedzie pocigu na posterunek zawieca si biaa lampka kontrolna przy przycisku Ko, co oznacza
stwierdzenie wjazdu pocigu przez urzdzenia blokady. Jeeli wystpuje uzalenienie blokady od
posterunku Skp, zawieca si biaa lampka kontrolna przy przycisku pmSKP, co oznacza stwierdzenie
wjazdu pocigu z sygnaami koca pocigu przez personel posterunku Skp. Wcinicie przycisku Ko
powoduje zainicjowanie zwalniania blokady, co sygnalizowane jest dzwonkiem oraz miganiem na biao
strzaki kierunkowej "przyjazd". Po chwili dzwonek przestaje dzwoni, a strzaka kierunkowa ganie - blokada
powraca do stanu wyjciowego.
2.3.3.2.3. Obsuga blokady liniowej typu Eap w sytuacjach awaryjnych
W przypadku wyjazdu pocigu na szlak na sygna zastpczy lub rozkaz pisemny dla prawidowego dziaania
blokady konieczne jest obsuenie przycisku doranego dPo z licznikiem - jego wycignicie powoduje
zablokowanie blokady (wiato biae cige strzaki kierunkowej "odjazd" przechodzi w wiato czerwone
cige). Uycie przycisku dPo wymaga wprowadzenia na szlaku telefonicznego zapowiadania pocigw
(zakadka Urzdzenia cznoci - rozdz. 2.4.1.2.4.).
Przed wjazdem pocigu na sygna zastpczy lub rozkaz pisemny dla prawidowego dziaania blokady
konieczne jest obsuenie przycisku doranego dKo z licznikiem - jego wycignicie powoduje zawiecenie
znajdujcej si przy nim biaej lampki kontrolnej i umoliwia prawidowe zadziaanie blokady podczas wjazdu
pocigu (w przeciwnym razie nie zawieci si biaa lampka kontrolna przy przycisku Ko i nie bdzie moliwe
zwolnienie blokady).
Jeeli nie nastpi zawiecenie biaej lampki kontrolnej przy przycisku pmSKP, blokada moe zosta
zwolniona poprzez obsuenie przycisku Ko przy jednoczesnym wciniciu przycisku pmSKP, co
zarejestrowane zostanie licznikiem. Wycignicie przycisku pmSKP powoduje zgaszenie biaej lampki
kontrolnej przy tym przycisku w sytuacji gdy nie ma potrzeby wykorzystania stwierdzenia wjazdu przez
posterunek Skp. W przypadku nieprawidowego dziaania stwierdzania wjazdu pocigu z sygnaami koca
pocigu przez posterunek Skp (np. wskutek usterki blokady liniowej) naley wprowadzi telefoniczne
zgaszanie wjazdu pocigw z sygnaami koca pocigu (zakadka Urzdzenia cznoci - rozdz.
2.4.1.4.3.).
W przypadku rezygnacji z jazdy po wczeniu blokady, ale przed wywietleniem sygnau zezwalajcego na
semaforze wyjazdowym, istnieje moliwo odwoania jej wczenia - w tym celu naley kolejno wycign
przyciski Wbl na posterunku ktry wczy blokad i na posterunku ktry da pozwolenie. Strzaki kierunkowe
na obu posterunkach zaczynaj miga biaym wiatem, dzwoni dzwonek, po czym strzaki gasn i blokada
powraca do stanu neutralnego.
Wycignicie przycisku Wbl przed otrzymaniem pozwolenia spowoduje odwoanie dania pozwolenia i
powrt blokady do stanu neutralnego.
2.3.3.2.4. Obsuga blokady liniowej typu Eap z posterunkiem odstpowym
Obsuga blokady liniowej typu Eap z posterunkiem odstpowym jest analogiczna, jak przy braku takiego
posterunku. W przypadku potrzeby wyprawienia kolejnego pocigu, gdy drugi odstp blokady jest zajty,
obsuenie przycisku Wbl spowoduje wczenie kierunku blokady bez udziau drugiego posterunku
zapowiadawczego. Po zwolnieniu odstpu blokowego po wjedzie pocigu na posterunek zapowiadawczy,
gdy kolejny pocig jest na szlaku lub wczony zosta dla niego kierunek blokady, blokada na zwalnianym
odstpie nie powrci do stanu neutralnego, ale przejdzie do stanu ustawionego kierunku ruchu. W przypadku
rezygnacji z jazdy, po wycigniciu przycisku Wbl zwolnione zostan oba odstpy, lub - w przypadku, gdy
drugi odstp jest zajty przez poprzedni pocig - pierwszy odstp za posterunkiem rezygnujcym z
wyprawienia pocigu.
2.3.3.3. Obsuga samoczynnej blokady liniowej typu Eac
Rys. 2.3.13. Przykadowy ukad lampek kontrolnych i przyciskw samoczynnej blokady liniowej typu Eac (z
trzema odstpami blokowymi) oraz powtarzacz semafora wjazdowego
Blokada typu Eac jest dwukierunkow blokad samoczynn. Szlak podzielony jest na odstpy blokowe
osonite semaforami odstpowymi, na ktrych sygnay wywietlane s samoczynnie na podstawie zajtoci
odcinkw. Wyjazd na szlak uzaleniony jest od ustawionego kierunku ruchu oraz niezajtoci pierwszego
odstpu blokowego. Stan blokady sygnalizowany jest na pulpicie przy pomocy strzaek kierunkowych i
szczelin kontrolnych zajtoci odstpw blokowych (rys. 2.3.13.). Sposb sygnalizacji stanu blokady w
kolejnych fazach jej pracy przedstawiono w tabl. 2.3.13.
Tabl. 2.3.13. Sygnalizacja stanu samoczynnej blokady liniowej typu Eac

ustawiony kierunek od stacji A do stacji B, szlak wolny
ustawiony kierunek od stacji A do stacji B,

wyprawiono pocig ze stacji A, odcinek it10 zajty
zwalnianie blokady zainicjowane ze stacji B

(obsuono przycisk Zwbl na stacji B)
blokada w stanie neutralnym
danie pozwolenia ze stacji B (obsuono przycisk

Wbl na stacji B)
danie pozwolenia ze stacji A (obsuono przycisk Pzk

na stacji A), ustawianie kierunku
ustawiony kierunek od stacji B do stacji A, obsuono

przycisk STOP na stacji B - szlak zamknity
odcinek it10 wykazuje zajto, awaryjna zmiana

kierunku zainicjowana ze stacji B (obsuono przycisk
A na stacji B, nie pokazany na rysunku)
2.3.3.3.1. Prowadzenie ruchu pocigw
Zasadniczo prowadzenie ruchu pocigw po szlaku z blokad Eac nie wymaga obsugi tej blokady. Sygna
zezwalajcy na wyjazd wywietlony moe zosta gdy pierwszy odstp blokowy jest wolny i ustawiony jest
waciwy kierunek blokady. Po przejedzie pocigu i zwolnieniu odstpu blokowego mona ponownie
wyprawi pocig. O odjedzie pocigw naley telefonicznie informowa ssiedni posterunek
zapowiadawczy (zakadka Urzdzenia cznoci - rozdz. 2.4.1.2.2.2.).
W przypadku koniecznoci zmiany kierunku ruchu na torze szlakowym moliwe jest zwolnienie blokady i
wczenie jej dla przeciwnego kierunku ruchu. Zwalnianie i wczanie kierunku ruchu moliwe jest pod
warunkiem niezajtoci wszystkich odstpw blokowych.
W celu zwolnienia kierunku blokady naley wycign przycisk Zwbl (zwolnienie blokady) na posterunku, na
ktrym ustawiony jest kierunek "przyjazd" - strzaka kierunkowa "przyjazd" na tym posterunku zaczyna miga
na biao, a nastpnie zaczynaj miga szczeliny kontrolne odcinkw torowych, co oznacza doprowadzenie
urzdze na posterunkach odstpowych do stanu neutralnego (wygaszenie semaforw odstpowych, z
wyjtkiem ostatnich semaforw przed semaforami wjazdowymi). Na ssiednim posterunku zaczyna miga
na biao strzaka kierunkowa "odjazd". Po zakoczeniu procesu zwalniania strzaki kierunkowe na obu
posterunkach gasn.
W celu wczenia kierunku blokady naley wcisn przycisk Wbl (wczenie blokady) na posterunku, ktry
ma wyprawi pocig - strzaka kierunkowa "odjazd" na tym posterunku zaczyna miga na biao, a po chwili
zawieca si wiatem biaym migowym strzaka kierunkowa "przyjazd" na ssiednim posterunku,
sygnalizujc danie pozwolenia. Nastpnie naley wcisn przycisk Pzk (przycisk zmiany kierunku) na
posterunku, ktry ma przyj pocig - po chwili szczeliny kontrolne odcinkw torowych zawiecaj si
wiatem biaym cigym (wczone zostaj sygnay na semaforach odstpowych), a strzaki kierunkowe na
obu posterunkach przechodz w wiato biae cige, co oznacza moliwo wyprawienia pocigu.
Podczas prowadzenia ruchu w kierunku przeciwnym do zasadniczego kierunku ruchu na danym torze
szlakowym naley pamita o obsudze przyciskw NO oraz NP (rozdz. 2.3.2.1.7.).
2.3.3.3.3. Obsuga blokady liniowej typu Eac w sytuacjach awaryjnych
Jeeli blokada wyposaona jest w przyciski STOP, w przypadku zamknicia toru szlakowego (zakadka
Urzdzenia cznoci - rozdz. 2.4.1.2.6.), na posterunku ktry aktualnie ma pozwolenie moliwe jest
pomocnicze zamknicie wyjazdw na ten tor poprzez wcinicie przycisku STOP, co sygnalizowane jest
zawieceniem strzaki kierunkowej "odjazd" kolorem czerwonym cigym. Odwoanie zamknicia toru
odbywa si przez wcinicie przycisku Wbl - strzaka kierunkowa "odjazd" zawieca si kolorem biaym
cigym i ponownie moliwe staje si wyprawienie pocigu. Uycie przycisku STOP nie wpywa na stan
urzdze blokady na drugim posterunku.
W przypadku uszkodzenia odcinka torowego i wykazywania zajtoci odstpu pomimo braku pocigu na
szlaku zwolnienie blokady i wczenie jej dla przeciwnego kierunku ruchu normalnym sposobem jest
niemoliwe.
Jeeli blokada wyposaona jest w ukad awaryjnej zmiany kierunku, na posterunku, ktry aktualnie ma
pozwolenie mona w takiej sytuacji wycign plombowany przycisk A (awaryjna zmiana kierunku) -
powoduje to natychmiastow zmian kierunku ruchu bez przechodzenia w stan neutralny, niezalenie od
stanu zajtoci odstpw blokowych. Awaryjna zmiana kierunku sygnalizowana jest miganiem na czerwono
strzaek kierunkowych zgodnych z nowym kierunkiem ruchu, a na posterunku otrzymujcym pozwolenie
dodatkowo dzwoni dzwonek. Po zakoczeniu zmiany kierunku ruchu, na posterunku, ktry odda
pozwolenie, strzaka kierunkowa przechodzi w wiato biae cige, a na ssiednim posterunku strzaka
kierunkowa przechodzi w wiato czerwone cige, podobnie jak po obsueniu przycisku STOP - aby
moliwe byo wyprawienie pocigu, naley wcisn przycisk Wbl - wwczas strzaka kierunkowa przechodzi
w wiato biae cige.
Jeeli blokada nie zostaa wyposaona w ukad awaryjnej zmiany kierunku, zmiana kierunku ruchu w
przypadku uszkodzenia odcinka torowego jest niemoliwa i prowadzenie ruchu w przeciwnym kierunku musi
odbywa si na podstawie telefonicznego zapowiadania pocigw (zakadka Urzdzenia cznoci - rozdz.
2.4.1.2.4.) z uniewanieniem wskaza semaforw sbl (zakadka Podgld sytuacji w terenie - rozdz.
2.2.6.2.).
2.3.4. Tabliczki ostrzegawcze i kapturki ochronne
W programie moliwe jest umieszczanie na pulpicie nastawczym tabliczek ostrzegawczych (rys. 2.3.21.),
tabliczek z wasnym opisem oraz nakadanie kapturkw ochronnych na przyciski, zapobiegajcych
niezamierzonemu ich uyciu (np. w celu zamknicia uszkodzonej zwrotnicy, ktrej nie mona przestawia
czy te zamknicia zwrotnicy kierujcej na zamknity tor w pooeniu chronicym ten tor).
Rys. 2.3.21. Przykadowe tabliczki ostrzegawcze
Aby umieci na pulpicie nastawczym tabliczk ostrzegawcz lub tabliczk z wasnym opisem, naley
klikn prawym przyciskiem myszy w miejsce gdzie ma znajdowa si rodek tabliczki, wybra z otwartego
menu polecenie Dodaj tabliczk, a nastpnie wybra rodzaj tabliczki lub wybra polecenie wasny opis... i
wprowadzi opis. Dostpne s nastpujce tabliczki ostrzegawcze:
"Tor zajty"
"Tor zamknity"
"Telefoniczne zapowiadanie"
"Pojazd pomocniczy"
"Czyciciel w rozjazdach"
"Trakcja elektryczna zabroniona"
"Rogatka uszkodzona"
"Sprawd czy tor masz wolny"
"Sprawd czy rogatka jest zamknita"
W przypadku tabliczek z wasnym opisem istnieje moliwo przesuwania ich po pulpicie przy uyciu lewego
przycisku myszy. Przesunicie tabliczki poza pulpit nastawczy spowoduje jej usunicie.
Aby zaoy kapturek ochronny na przycisk, naley klikn na przycisk prawym klawiszem myszy trzymajc
wcinity klawisz k, a nastpnie wybra z otwartego menu kontekstowego polecenie Na kapturek
(uwaga: niewcinicie klawisza k spowoduje wycignicie przycisku).
UWAGA!
! Umieszczenie na pulpicie nastawczym duej liczby tabliczek ostrzegawczych i kapturkw
ochronnych spowodowa moe brak pynnoci w pracy programu.
Aby usun tabliczk ostrzegawcz lub kapturek ochronny, naley klikn na tabliczk/kapturek prawym
klawiszem myszy i z otwartego menu kontekstowego wybra polecenie Usu tabliczk/kapturek.
2.4. Urzdzenia cznoci

W programie odwzorowano dwa podstawowe rodzaje urzdze cznoci wykorzystywanych podczas
prowadzenia ruchu kolejowego (rys. 2.4.1.):
telefoniczn czno ruchow,

radioczno pocigow.
Rys. 2.4.1. Urzdzenia cznoci
2.4.1. Telefoniczna czno ruchowa
2.4.1.1. Przeznaczenie i zasady obsugi telefonicznej cznoci ruchowej
Telefoniczna czno ruchowa przeznaczona jest do porozumiewania si z ssiednimi posterunkami

zapowiadawczymi, posterunkami drnikw przejazdowych oraz posterunkami technicznymi w obrbie
wasnego posterunku zapowiadawczego w celu uzgadniania i przekazywania informacji o ruchu pocigw.
Po lewej stronie zakadki znajduje si fragment manipulatora centralki dyspozycyjnej typu KTE, sucej do
nawizywania i odbierania pocze. Wybr abonenta odbywa si przez wcinicie przyporzdkowanego mu
przycisku i sygnalizowany jest zawieceniem si lampki kontrolnej nad tym przyciskiem. Spord przyciskw
funkcyjnych, znajdujcych si na dole manipulatora, uywany jest przycisk PD (przycisk dzwonienia),
sucy do wywoywania wybranego abonenta. Pozostae przyciski funkcyjne (PMT, PRP, PN, PO) s
nieczynne.
Rozmowa polega na wybieraniu gotowych wzorw telefonogramw odpowiednimi przyciskami

telefonogramw wraz z okreleniem numeru pocigu, godziny, numeru toru lub powodu - informacje te
wprowadzane s do pl znajdujcych si nad przyciskami telefonogramw. Pole numer ma posta listy
rozwijanej, zawierajcej ostatnio uywane numery lub numery pocigw znajdujcych si w obrbie
posterunku i przylegych szlakw. W przypadku jazd lokomotyw luzem, pocigw gospodarczych, roboczych,
z towarami wysokiego ryzyka (TWR), z przekroczon skrajni itp. istnieje moliwo uzupenienia numeru o
odpowiedni informacj o rodzaju pocigu - suy do tego rozwijana lista obok pola numer, pozwalajca na
wybr jednego z kilku najczciej uywanych opisw lub wprowadzenie wasnego (pozycja inne..., rys.
2.4.2.). Pole godz. moe by wypeniane rcznie lub automatycznie - w celu wczenia automatycznego
uzupeniania tego pola naley zaznaczy pole Uzupenianie pola godziny w oknie Ustawienia (funkcja
przydatna w przypadku prowadzenia ruchu na podstawie TZP, gdy konieczne jest czste podawanie godzin
w telefonogramach). Dwukrotne kliknicie w puste pole godz. spowoduje wprowadzenie do niego aktualnej
godziny.
Rys. 2.4.2. Okno wprowadzania wasnego opisu
UWAGA!
Do pola numer nie naley wprowadza okrele rodzaju pocigu, takich jak "EX", "TLK", "luzem" itp.
! Wymagane przy zapowiadaniu okrelenia naley wybiera przy pomocy listy rozwijanej znajdujcej
si obok tego pola.
Tre rozmowy, a take wszystkich uprzednio wykonanych rozmw pokazywana jest w oknie rozmowy
powyej przyciskw telefonogramw. Aby usun zawarto lub cz zawartoci okna rozmowy, naley
wybra polecenie Wyczy okno rozmowy telefonu... z menu Narzdzia.
2.4.1.1.1. Nawizywanie i odbieranie pocze, prowadzenie rozmowy
Aby nawiza poczenie, naley wcisn przycisk wybranego cza telefonicznego - zawieca si wwczas
lampka kontrolna tego cza - a nastpnie wcisn przycisk PD, znajdujcy si w prawym dolnym rogu
manipulatora. Po zgoszeniu si pracownika drugiego posterunku naley poda nazw wasnego posterunku
oraz swoje nazwisko uywajc przycisku Sucham (po uyciu tego przycisku jego funkcja zostanie
zmieniona na Koniec), a nastpnie kontynuowa rozmow wybierajc odpowiednie telefonogramy.
UWAGA!
W przypadku czy stranicowych (a take stacyjno-ruchowych, jeeli cz wicej ni dwch
abonentw) przy nawizywaniu poczenia naley poprzez odpowiedni sposb wciskania przycisku
! PD nada waciwy sygna dzwonkowy lub znak wywoawczy, bdcy kombinacj krtkich i dugich
dwikw (rozdz. 2.4.1.3.1.). Dla pozostaych rodzajw czy sposb wciskania przycisku PD nie ma
znaczenia.
danie poczenia sygnalizowane jest miganiem lampki kontrolnej danego cza oraz sygnaem
akustycznym (jeeli w danym momencie prowadzona jest rozmowa na innym czu - tylko miganiem lampki
kontrolnej). Aby odebra poczenie, naley wcisn przycisk danego cza - lampka kontrolna cza
przejdzie wwczas w wiato cige - a nastpnie zgosi si, uywajc przycisku Sucham (po uyciu tego
przycisku jego funkcja zostanie zmieniona na Koniec). Moliwe jest take nawizanie lub odebranie
poczenia na innym czu i odebranie danego poczenia w pniejszym czasie. Nie jest moliwe
poczenie z wieloma abonentami jednoczenie (przy prbie takiego poczenia lampki kontrolne wybranych
czy zaczn miga i wczony zostanie sygna akustyczny).
Po uyciu przycisku wybranego telefonogramu (z wyjtkiem przyciskw Sucham, Przyjem i Koniec)

wywietlane jest okno dialogowe, w ktrym naley potwierdzi poprawno treci telefonogramu (istnieje
moliwo wyczenia tej funkcji poprzez odznaczenie pola Potwierdzanie treci telefonogramu w oknie
dialogowym w oknie Ustawienia - wwczas telefonogram wysyany bdzie natychmiast po uyciu
przycisku). Tre odebranych telefonogramw, z wyjtkiem telefonogramu dania pozwolenia naley
powtarza lub potwierdza, uywajc przycisku Przyjem (istnieje moliwo wyczenia powtarzania treci
telefonogramw poprzez zaznaczenie pola Bez powtarzania telefonogramw w oknie Ustawienia).
Jeeli po powtrzeniu telefonogramu nie podaje si bezporednio po tym adnego telefonogramu, naley
wypowiedzie sowo "Koniec" uywajc przycisku Koniec. Jeeli pracownik drugiego posterunku rwnie nie
podaje bezporednio po tym adnego telefonogramu, take wypowiada sowo "Koniec", co oznacza
zakoczenie rozmowy (istnieje moliwo wyczenia uywania sowa "Koniec" poprzez zaznaczenie pola
Bez uywania sowa "Koniec" w oknie Ustawienia). Po zakoczeniu rozmowy naley ponownie wcisn
przycisk cza w celu rozczenia si - wwczas lampka kontrolna cza zganie.
2.4.1.1.2. Rodzaje czy telefonicznych
W programie odwzorowano trzy rodzaje czy telefonicznych, prowadzonych midzy rnymi rodzajami
posterunkw i speniajcych rne funkcje:
zapowiadawcze (tfpc) - suce do zapowiadania ruchu pocigw midzy ssiednimi posterunkami

zapowiadawczymi,
stranicowe (tfsn) - suce do powiadamiania drnikw przejazdowych na danym szlaku o odjedzie
pocigw,
stacyjno-ruchowe (tfst) - suce do prowadzenia rozmw pomidzy zainteresowanymi posterunkami
technicznymi w obrbie wasnego posterunku zapowiadawczego.
Schemat przedstawiajcy ukad czy telefonicznych znale mona w dokumentacji dla symulatora danego
posterunku ruchu (Specyfika posterunku ruchu).
W kolejnych podrozdziaach przedstawiono opis korzystania z poszczeglnych rodzajw czy telefonicznych

w programie wraz z najwaniejszymi zasadami zapowiadania pocigw i prowadzenia ruchu kolejowego.
Szczegowe informacje na temat zapowiadania pocigw i prowadzenia ruchu kolejowego znale mona
w instrukcji Ir-1, dostpnej na stronie www.plk-sa.pl .
2.4.1.2. cza zapowiadawcze
cza zapowiadawcze prowadzone s bezporednio pomidzy ssiednimi posterunkami zapowiadawczymi i

su do zapowiadania ruchu pocigw oraz przekazywania innych informacji zwizanych z ruchem
pocigw (zgaszanie odjazdu pocigu, danie i danie pozwolenia przy prowadzeniu ruchu
dwukierunkowego, zamykanie i otwieranie torw szlakowych itp.).
2.4.1.2.1. Prowadzenie ruchu na szlaku z psamoczynn blokad liniow
Na szlakach z psamoczynn blokad liniow ruch pocigw prowadzi si zasadniczo na podstawie obsugi
i wskaza urzdze blokady liniowej (zakadka Pulpit nastawczy - rozdz. 2.3.3.) - jej zablokowanie jest
potwierdzeniem wyjazdu pocigu na szlak, a zwolnienie potwierdzeniem przyjazdu pocigu do ssiedniego
posterunku zapowiadawczego.
Na szlaku jednotorowym oraz przy prowadzeniu ruchu dwukierunkowego po torze szlaku dwutorowego
obowizuje ponadto telefoniczne danie i danie pozwolenia na wyjazd pocigu (take wtedy, gdy
pozwolenie przez blokad liniow przekazane zostao wczeniej i blokada znajduje si w stanie
umoliwiajcym wyprawienie pocigu). Telefoniczne danie pozwolenia powinno by nadane nie wczeniej,
ni 5 minut przed zamierzonym wyprawieniem pocigu.
Jeeli wystpi usterka urzdze uniemoliwiajca normaln obsug blokady liniowej, naley wprowadzi
telefoniczne zapowiadanie pocigw (rozdz. 2.4.1.2.4.).
Aby zada pozwolenia na wyjazd pocigu, naley nawiza poczenie, a nastpnie - wprowadzajc
numer pocigu, i opcjonalnie numer toru (dla szlaku dwutorowego domylnie zakadane jest, e danie
pozwolenia dotyczy toru prawego) - uy przycisku danie poz. ("Czy droga dla pocigu <numer> jest
wolna?"). W przypadku jazdy lokomotywy luzem, pocigu gospodarczego, roboczego, z towarami wysokiego
ryzyka (TWR), z przekroczon skrajni itp. naley przy daniu pozwolenia wybra dodatkowo odpowiedni
opis rodzaju pocigu z listy rozwijanej znajdujcej si obok pola numer. Ssiedni posterunek odpowie na
danie udzielajc pozwolenia ("Dla pocigu <numer> droga jest wolna.") lub odmawiajc ("Stj pocig
<numer>.") wraz z podaniem przyczyny odmowy (numer pocigu zajmujcego tor). W przypadku odmowy
naley powtrzy danie pozwolenia po ustaniu przyczyny jego odmowy. Dla blokady dwukierunkowej, po
udzieleniu pozwolenia drog telefoniczn ssiedni posterunek przekazuje pozwolenie przez urzdzenia
blokady liniowej, o ile pozwolenie takie nie zostao przekazane wczeniej (zakadka Pulpit nastawczy -
rozdz. 2.3.3.).
Aby udzieli pozwolenia na wyjazd pocigu z ssiedniego posterunku gdy posterunek ten zada
pozwolenia, naley - po uprzednim wprowadzeniu numeru pocigu - uy przycisku Danie poz. ("Dla
pocigu <numer> droga jest wolna."). Numer pocigu powinien zosta wprowadzony do pola numer
automatycznie po zadaniu pozwolenia przez ssiedni posterunek. Jeeli danie pozwolenia w danym
momencie nie jest moliwe (np. inny pocig o wyszym priorytecie ma zosta wyprawiony w przeciwnym
kierunku), naley uy przycisku Stj ("Stj pocig <numer>."), pamitajc o udzieleniu pozwolenia w
pniejszym czasie. Dla blokady dwukierunkowej, po udzieleniu pozwolenia drog telefoniczn naley
przekaza pozwolenie przez urzdzenia blokady liniowej, o ile pozwolenie takie nie zostao przekazane
wczeniej (zakadka Pulpit nastawczy - rozdz. 2.3.3.).
2.4.1.2.1.2. Wyprawienie pocigu
Wyprawienie pocigu na szlak wymaga odpowiedniej obsugi blokady liniowej zalenie od jej rodzaju -
pamita naley zwaszcza o awaryjnej obsudze blokady w przypadku jazdy na sygna zastpczy lub rozkaz
pisemny (zakadka Pulpit nastawczy - rozdz. 2.3.3.).
Jeeli wczeniej nie zadano pozwolenia na wyprawienie pocigu (prowadzony jest ruch jednokierunkowy
po torze szlaku dwutorowego), naley powiadomi ssiedni posterunek o numerze wyprawionego pocigu.
W tym celu naley nawiza poczenie, a nastpnie - wprowadzajc numer pocigu - uy przycisku
Odjazd ("Pocig <numer> odjecha."). W powiadomieniu nie jest wymagane podanie godziny odjazdu. W
przypadku jazdy lokomotywy luzem, pocigu gospodarczego, roboczego, z towarami wysokiego ryzyka
(TWR), z przekroczon skrajni itp. naley przy podaniu informacji o numerze wybra dodatkowo
odpowiedni opis rodzaju pocigu z listy rozwijanej znajdujcej si obok pola numer.
2.4.1.2.1.3. Przyjazd pocigu
Przyjcie pocigu ze szlaku wymaga odpowiedniej obsugi blokady liniowej zalenie od jej rodzaju -
pamita naley zwaszcza o awaryjnej obsudze blokady w przypadku jazdy na sygna zastpczy lub rozkaz
pisemny (zakadka Pulpit nastawczy - rozdz. 2.3.3.).
Jeeli zadano pozwolenia wprowadzajc nieprawidowy numer pocigu, zrezygnowano z jazdy po

otrzymaniu pozwolenia od ssiedniego posterunku lub po powiadomieniu tego posterunku o odjedzie, bd
lub wycofano pocig z toru szlakowego, naley uy przycisku Zatrzymany ("Pocig <numer> jest
zatrzymany."). W przypadku ruchu dwukierunkowego, zgoszenie zatrzymania pocigu uniewania wczeniej
otrzymane pozwolenie - pniejsze wyprawienie tego pocigu wymaga ponownego zadania i otrzymania
pozwolenia.
Jeeli wczono kierunek blokady liniowej typu Eap, ale nie wywietlono jeszcze sygnau zezwalajcego na
semaforze wyjazdowym, naley obsuy urzdzenia blokady liniowej w celu odwoania wczenia kierunku
(zakadka Pulpit nastawczy - rozdz. 2.3.3.2.3.). Jeeli rezygnacja z jazdy nastpia ju po wywietleniu
sygnau zezwalajcego na semaforze wyjazdowym (niezalenie od rodzaju psamoczynnej blokady
liniowej), konieczne jest wprowadzenie telefonicznego zapowiadania pocigw (rozdz. 2.4.1.2.4.) z uwagi na
brak moliwoci doprowadzenia urzdze blokady liniowej do stanu zasadniczego do czasu przejazdu
kolejnego pocigu w tym samym kierunku, ktry wyprawi naley na sygna zastpczy lub rozkaz pisemny.
Jeeli zajdzie konieczno zatrzymania pocigu wyprawianego przez ssiedni posterunek, ktremu
wczeniej udzielono pozwolenia, naley uy przycisku Zatrzyma, wprowadzajc uprzednio numer danego
pocigu ("Zatrzyma pocig <numer>."). Ssiedni posterunek potwierdzi zatrzymanie pocigu lub
poinformuje, e pocig ten zosta ju wyprawiony. Jeeli pocig zosta ju wyprawiony, w razie grocego
niebezpieczestwa istnieje moliwo jego awaryjnego zatrzymania na szlaku poprzez nadanie sygnau
"ALARM" przy pomocy urzdze radiocznoci pocigowej (rozdz. 2.4.2.2.).
2.4.1.2.1.5. Prowadzenie ruchu na szlaku z posterunkiem odstpowym
Posterunek odstpowy wczony jest w symulatorze do cza zapowiadawczego, a rozmowy prowadzone

mog by wsplnie pomidzy posterunkami zapowiadawczymi i posterunkiem odstpowym. Aktualnie nie
jest przewidziane wywoanie samego posterunku odstpowego lub samego posterunku zapowiadawczego
przez uytkownika przy pomocy znakw wywoawczych - wysyany telefonogram, zalenie od rodzaju,
interpretowany bdzie przez posterunek odstpowy lub zapowiadawczy.
Przy prowadzeniu ruchu na szlaku z posterunkiem odstpowym telefonogramy odjazdu i przyjazdu

wymieniane s pomidzy posterunkiem zapowiadawczym a posterunkiem odstpowym. W przypadku
prowadzenia ruchu dwukierunkowego po torze szlaku dwutorowego telefonogramy dania i dania
pozwolenia wymieniane s pomidzy posterunkami zapowiadawczymi, z wyjtkiem jazd manewrowych poza
granic przetaczania (rozdz. 2.4.1.2.8.), na ktr pozwolenia udziela posterunek odstpowy.
Jeeli przy prowadzeniu ruchu dwukierunkowego po torze szlaku dwutorowego wyprawiono pocig i
otrzymano potwierdzenie przejazdu tego pocigu od posterunku odstpowego, a zamierzane jest
wyprawienie nastpnego pocigu, przed zadaniem pozwolenia na wyprawienie nastpnego pocigu
naley telefonicznie potwierdzi przejazd poprzedniego pocigu przez posterunek odstpowy wraz z
podaniem godziny przejazdu poprzez uycie przycisku Przyjazd ("Pocig <numer> przejecha przez
posterunek odstpowy <nazwa> o godzinie <godz.>."). Wysanie takiego telefonogramu moliwe jest tylko
wtedy, gdy wyprawiony wczeniej pocig o okrelonym numerze przejecha przez posterunek odstpowy - w
pozostaych przypadkach przycisk Przyjazd odpowiada za telefonogram potwierdzenia przyjazd pocigu do
wasnego posterunku zapowiadawczego. Ponadto, przed zadaniem pozwolenia, gdy ostatni pocig
przyjecha w przeciwnym kierunku, naley potwierdzi przyjazd tego pocigu zgodnie z rozdz. 2.4.1.2.3..
UWAGA!
W symulatorze nie przewidziano konsultowania z personelem posterunku odstpowego jazd do
kilometra i z powrotem przez posterunek odstpowy. W sytuacji takiej posterunek odstpowy nie
! bdzie zamyka przejazdu i nie bdzie podawa rcznych sygnaw zezwalajcych na jazd za
semafor odstpowy - moliwe jest jedynie polecenie obsadzie pojazdu trakcyjnego jazdy
manewrowej poza semafor odstpowy przez uytkownika (zakadka Podgld sytuacji w terenie -
rozdz. 2.2.4.).
2.4.1.2.2. Prowadzenie ruchu na szlaku z samoczynn blokad liniow
Na szlakach z samoczynn blokad liniow prowadzenie ruchu pocigw nie wymaga obsugi urzdze
blokady, nie liczc zmiany kierunku ruchu (zakadka Pulpit nastawczy - rozdz. 2.3.3.3.1.). Szlak podzielony
jest na odstpy blokowe osaniane samoczynnymi semaforami odstpowymi. Sygnay na semaforach
odstpowych ukazuj si samoczynnie na podstawie stanu zajtoci odstpw blokowych. Moliwo
wywietlenia sygnau zezwalajcego na semaforze wyjazdowym uzaleniona jest od ustawionego kierunku
oraz zajtoci pierwszego odstpu blokowego.
Na szlaku jednotorowym oraz przy prowadzeniu ruchu dwukierunkowego po torze szlaku dwutorowego
obowizuje telefoniczne danie i danie pozwolenia na wyjazd pocigu (take wtedy, gdy pozwolenie przez
blokad liniow przekazane zostao wczeniej i blokada znajduje si w stanie umoliwiajcym wyprawienie
pocigu). Telefoniczne danie pozwolenia powinno by nadane nie wczeniej, ni 5 minut przed
zamierzonym wyprawieniem pocigu.
Jeeli wskutek usterki dwa pierwsze odstpy stale wykazuj zajto, trzy lub wicej semaforw
odstpowych dziaa nienaleycie bd z innego powodu nie mona prowadzi ruchu na podstawie
samoczynnej blokady liniowej, naley wprowadzi telefoniczne zapowiadanie pocigw (rozdz. 2.4.1.2.4.).
Wprowadzenie telefonicznego zapowiadania pocigw na szlaku z samoczynn blokad liniow jest w
programie rwnoznaczne z wprowadzeniem ruchu w odstpie posterunkw zapowiadawczych - naley
wwczas wydawa pocigom wyprawianym po danym torze rozkazy pisemne "S" uniewaniajce wskazania
semaforw odstpowych (zakadka Podgld sytuacji w terenie - rozdz. 2.2.6.2.).
Aby zada pozwolenia na wyjazd pocigu, naley nawiza poczenie, a nastpnie - wprowadzajc
numer pocigu, i opcjonalnie numer toru (dla szlaku dwutorowego domylnie zakadane jest, e danie
pozwolenia dotyczy toru prawego) - uy przycisku danie poz. ("Czy droga dla pocigu <numer> jest
wolna?"). Ponadto, przed zadaniem pozwolenia, gdy ostatni pocig przyjecha w przeciwnym kierunku,
naley potwierdzi przyjazd tego pocigu zgodnie z rozdz. 2.4.1.2.3. W przypadku jazdy lokomotywy luzem,
pocigu gospodarczego, roboczego, z towarami wysokiego ryzyka (TWR), z przekroczon skrajni itp.
naley przy daniu pozwolenia wybra dodatkowo odpowiedni opis rodzaju pocigu z listy rozwijanej
znajdujcej si obok pola numer. Ssiedni posterunek odpowie na danie udzielajc pozwolenia ("Dla
pocigu <numer> droga jest wolna.") lub odmawiajc ("Stj pocig <numer>.") wraz z podaniem przyczyny
odmowy (numer pocigu zajmujcego tor). W przypadku odmowy naley powtrzy danie pozwolenia po
ustaniu przyczyny jego odmowy. Dla blokady dwukierunkowej, po udzieleniu pozwolenia drog telefoniczn
ssiedni posterunek daje pozwolenie na ustawienie kierunku ruchu blokady liniowej, o ile waciwy kierunek
blokady nie zosta ustawiony wczeniej (zakadka Pulpit nastawczy - rozdz. 2.3.3.).
Aby udzieli pozwolenia na wyjazd pocigu z ssiedniego posterunku gdy posterunek ten zada
pozwolenia, naley - po uprzednim wprowadzeniu numeru pocigu - uy przycisku Danie poz. ("Dla
pocigu <numer> droga jest wolna."). Numer pocigu powinien zosta wprowadzony do pola numer
automatycznie po zadaniu pozwolenia przez ssiedni posterunek. Jeeli danie pozwolenia w danym
momencie nie jest moliwe (np. inny pocig o wyszym priorytecie ma zosta wyprawiony w przeciwnym
kierunku), naley uy przycisku Stj ("Stj pocig <numer>."), pamitajc o udzieleniu pozwolenia w
pniejszym czasie. Dla blokady dwukierunkowej, po udzieleniu pozwolenia drog telefoniczn naley da
pozwolenie na ustawienie kierunku ruchu blokady liniowej, o ile waciwy kierunek blokady nie zosta
ustawiony wczeniej (zakadka Pulpit nastawczy - rozdz. 2.3.3.).
2.4.1.2.2.2. Powiadomienie o odjedzie pocigu
Jeeli wczeniej nie zadano pozwolenia na wyprawienie pocigu (prowadzony jest ruch jednokierunkowy
po torze szlaku dwutorowego), naley powiadomi ssiedni posterunek o numerze wyprawionego pocigu.
W tym celu naley nawiza poczenie, a nastpnie - wprowadzajc numer pocigu - uy przycisku
Odjazd ("Pocig <numer> odjecha."). W powiadomieniu nie jest wymagane podanie godziny odjazdu. W
przypadku jazdy lokomotywy luzem, pocigu gospodarczego, roboczego, z towarami wysokiego ryzyka
(TWR), z przekroczon skrajni itp. naley przy podaniu informacji o numerze wybra dodatkowo
odpowiedni opis rodzaju pocigu z listy rozwijanej znajdujcej si obok pola numer.
Jeeli zadano pozwolenia wprowadzajc nieprawidowy numer pocigu, zrezygnowano z jazdy po

otrzymaniu pozwolenia od ssiedniego posterunku lub po powiadomieniu tego posterunku o odjedzie, bd
lub wycofano pocig z toru szlakowego, naley uy przycisku Zatrzymany ("Pocig <numer> jest
zatrzymany."). W przypadku ruchu dwukierunkowego, zgoszenie zatrzymania pocigu uniewania wczeniej
otrzymane pozwolenie - pniejsze wyprawienie tego pocigu wymaga ponownego zadania i otrzymania
pozwolenia. Rezygnacja z jazdy po wywietleniu sygnau zezwalajcego na semaforze wyjazdowym nie
powoduje przeszkd w dziaaniu samoczynnej blokady liniowej.
Jeeli zajdzie konieczno zatrzymania pocigu wyprawianego przez ssiedni posterunek, ktremu
wczeniej udzielono pozwolenia, naley uy przycisku Zatrzyma, wprowadzajc uprzednio numer danego
pocigu ("Zatrzyma pocig <numer>."). Ssiedni posterunek potwierdzi zatrzymanie pocigu lub
poinformuje, e pocig ten zosta ju wyprawiony. Jeeli pocig zosta ju wyprawiony, w razie grocego
niebezpieczestwa istnieje moliwo jego awaryjnego zatrzymania na szlaku poprzez nadanie sygnau
"ALARM" przy pomocy urzdze radiocznoci pocigowej (rozdz. 2.4.2.2.).
2.4.1.2.3. Prowadzenie ruchu dwukierunkowego po torze na szlaku dwutorowym
Ruch dwukierunkowy po torze szlaku dwutorowego prowadzony jest na zasadach analogicznych jak dla
szlaku jednotorowego. Ruch dwukierunkowy moe by prowadzony po torze szlaku dwutorowego w dwch
przypadkach:
przy zamkniciu drugiego toru szlakowego,

przy czynnym drugim torze szlakowym (np. wyprzedzanie pocigw na szlaku).
Jeeli dany szlak wyposaony jest w dwukierunkow blokad liniow, wprowadzenie ruchu
dwukierunkowego nie wymaga podawania ssiedniemu posterunkowi zapowiadawczemu telefonogramw o
wprowadzeniu i odwoaniu ruchu dwukierunkowego. W przeciwnym wypadku naley wprowadzi ruch
dwukierunkowy telefonogramem, a po ustaniu jego przyczyny odwoa go.
Jeeli szlak podzielony jest na odstpy blokowe a ostatni pocig jecha w przeciwnym kierunku ruchu, przed
zadaniem pozwolenia na wyprawienie pocigu naley telefonicznie potwierdzi przyjazd poprzedniego
pocigu wraz z podaniem godziny przyjazdu poprzez uycie przycisku Przyjazd ("Pocig <numer>
przyjecha o godzinie <godz.>."). Potwierdzenie to naley stosowa bez wzgldu na to, ile czasu upyno od
przyjazdu tego pocigu.
Przy daniu pozwolenia na wyprawienie pocigu po torze lewym szlaku dwutorowego naley oprcz
numeru wprowadzi waciwy numer toru. W telefonogramach numer ten automatycznie zastpiony zostanie
okreleniem "lewy" (np. "Czy droga dla pocigu <numer> po torze lewym jest wolna?").
Wyprawianie i przyjmowanie pocigw jadcych w kierunku przeciwnym do zasadniczego wymaga obsugi

przyciskw NO oraz NP na pulpicie nastawczym (zakadka Pulpit nastawczy - rozdz. 2.3.2.1.7.).
2.4.1.2.3.1. Wprowadzanie i odwoywanie ruchu dwukierunkowego
Wprowadzenie ruchu dwukierunkowego poprzez nadanie telefonogramu wymagane jest, gdy szlak nie jest
wyposaony w blokad liniow przystosowan do takiego ruchu. Jeeli posterunek nie zarzdza danym
torem szlakowym (tor lewy), da wprowadzenia ruchu dwukierunkowego od drugiego posterunku
zapowiadawczego. Wprowadzenie lub danie wprowadzenia nastpuje poprzez uycie przycisku Ruch
dwukierunkowy z okreleniem numeru toru, a opcjonalnie numeru ostatniego wyprawionego pocigu oraz
godziny jego wyprawienia (tylko dla wprowadzenia). Zalenie od sytuacji, nadawany jest jeden z
telefonogramw:
a) gdy drugi z torw szlakowych zosta zamknity:
"Od <posterunek> do <posterunek> wprowadzam/wprowadzi ruch jednotorowy dwukierunkowy po torze

<tor>, po ktrym ostatni pocig <numer> odjecha o godzinie <godz.>."
b) przy czynnych obu torach szlakowych:

"Przy czynnych obu torach wprowadzam/wprowadzi od <posterunek> do <posterunek> ruch

dwukierunkowy po torze <tor>, po ktrym ostatni pocig <numer> odjecha o godzinie <godz.>."
W przypadku dania wprowadzenia, ruch dwukierunkowy wprowadzony zostanie telefonogramem nadanym

przez ssiedni posterunek zapowiadawczy. Odwoanie ruchu dwukierunkowego, wzgldnie danie
odwoania nastpuje podobnie, poprzez uycie przycisku Odwoaj, znajdujcego si po prawej stronie
przycisku Ruch dwukierunkowy. Zalenie od sytuacji, nadawany jest jeden z telefonogramw:
a) gdy wprowadzono ruch jednotorowy dwukierunkowy:
"Przywracam/przywrci ruch dwutorowy od <posterunek> do <posterunek> od godziny <godz.>."
b) gdy wprowadzono ruch dwukierunkowy przy czynnych obu torach:
"Przywracam/przywrci ruch jednokierunkowy po torze numer <tor> od <posterunek> do <posterunek> o

godzinie <godz.>."
2.4.1.2.4. Telefoniczne zapowiadanie pocigw
Telefoniczne zapowiadanie pocigw na danym szlaku stosowane jest m.in. w nastpujcych przypadkach:
a) bez wprowadzania osobnym telefonogramem
w razie wyprawienia pocigu po torze zamknitym (rozdz. 2.4.1.2.6.1.),

w razie wyprawienia pocigu do kilometra na szlaku i z powrotem (rozdz. 2.4.1.2.7.).
b) po wprowadzeniu telefonogramem ("Wprowadzam telefoniczne zapowiadanie pocigw ...")
gdy na semaforze wyjazdowym na szlak z psamoczynn blokad liniow nie mona nastawi sygnau
zezwalajcego na jazd,
gdy pocig wyprawiany jest na szlak z psamoczynn blokad liniow po drodze przebiegu, dla ktrej
nie mona nastawi sygnau zezwalajcego na semaforze wyjazdowym,
gdy dwa pierwsze odstpy samoczynnej blokady liniowej wskutek usterki stale wykazuj zajto lub gdy
trzy lub wicej samoczynnych semaforw odstpowych dziaa nienaleycie,
gdy blokada liniowa dziaa nieprawidowo lub nie moe by obsugiwana.
Przy telefonicznym zapowiadaniu pocigw podstaw do prowadzenia ruchu pocigw s telefonogramy

zapowiadawcze, a urzdzenia blokady liniowej obsuguje si pomocniczo, o ile jest to moliwe. Telefoniczne
zgoszenie odjazdu jest wwczas potwierdzeniem odjazdu pocigu, a telefoniczne zgoszenie przyjazdu
potwierdzeniem przyjazdu pocigu. Telefonogramy zapowiadawcze naley nadawa przed obsueniem
blokady liniowej.
UWAGA!
Brak obsuenia blokady liniowej w krtkim czasie po nadaniu telefonogramu podczas telefonicznego
! zapowiadania pocigw moe skutkowa wyprawieniem pocigu przez ssiedni posterunek
zapowiadawczy z pominiciem obsugi blokady liniowej (bez ustawienia waciwego kierunku ruchu i
zablokowania bloku pocztkowego lub bez oczekiwania na zwolnienie blokady).
Na szlaku dwutorowym, gdy po danym torze obowizuje ruch jednokierunkowy, telefoniczne zapowiadanie
pocigw obejmuje nastpujce telefonogramy zapowiadawcze:
oznajmienie odjazdu pocigu,

potwierdzenie przyjazdu pocigu.
Na szlaku jednotorowym, a take w przypadku prowadzenia ruchu dwukierunkowego na torze szlaku

dwutorowego telefoniczne zapowiadanie pocigw obejmuje nastpujce telefonogramy zapowiadawcze:
danie pozwolenia na wyprawienie pocigu,

danie pozwolenia na wyprawienie pocigu,
oznajmienie odjazdu pocigu,
potwierdzenie przyjazdu pocigu.
Oznajmienie odjazdu pocigu naley nada poprzez uycie przycisku Odjazd niezwocznie po odjedzie
pocigu. W telefonogramie naley poda godzin odjazdu pocigu ("Pocig <numer> odjecha o godzinie
<godz.>.").
Potwierdzenie przyjazdu pocigu naley nada poprzez uycie przycisku Przyjazd, gdy pocig przyjecha
wraz z sygnaem koca pocigu oraz zosta osonity sygnaem "Stj" na semaforze wjazdowym (jeeli
wjazd odby si na sygna zastpczy - gdy wygaso wiato sygnau zastpczego). W telefonogramie naley
okreli godzin przyjazdu pocigu ("Pocig <numer> przyjecha o godzinie <godz.>.").
danie i danie pozwolenia w przypadku prowadzenia ruchu dwukierunkowego na danym torze dokonywane
jest analogicznie jak przy prowadzeniu ruchu w oparciu o blokad liniow (rozdz. 2.4.1.2.1.).
2.4.1.2.4.1. Wprowadzanie i odwoywanie telefonicznego zapowiadania pocigw
Aby wprowadzi telefoniczne zapowiadanie pocigw poprzez nadanie telefonogramu (przypadki okrelone
w punkcie b), naley uy przycisku Zapowiadanie tel. ("Wprowadzam telefoniczne zapowiadanie pocigw
..."). W przypadku szlaku dwutorowego naley poda numer toru, na ktrym wprowadzane ma by
telefoniczne zapowiadanie pocigw. Dodatkowo podany moe by powd wprowadzenia telefonicznego
zapowiadania pocigw, jednak program ignoruje jego tre. W programie nie ma moliwoci wprowadzania
telefonicznego zapowiadania pocigw tylko dla jednego kierunku ruchu po danym torze.
Aby odwoa wprowadzone telefonogramem telefoniczne zapowiadanie pocigw, naley uy przycisku

Odwoaj ("Odwouj telefoniczne zapowiadanie pocigw ..."), znajdujcego si po prawej stronie przycisku
Zapowiadanie tel. W przypadku szlaku dwutorowego naley poda numer toru, na ktrym odwoane ma by
telefoniczne zapowiadanie pocigw.
UWAGA!
W programie wprowadzenie lub odwoanie telefonicznego zapowiadania pocigw dokonywane
! moe by tylko przez uytkownika. Ssiedni posterunek moe zgosi nieprawidowe dziaanie
blokady liniowej - wwczas uytkownik powinien ustali, czy jest to skutkiem jej niewaciwej obsugi
czy usterki, i w razie potrzeby wprowadzi telefoniczne zapowiadanie pocigw.
2.4.1.2.5. Wstrzymanie wyprawiania
Wstrzymanie wyprawiania stosowane jest w sytuacji, gdy z jakiegokolwiek powodu (np. brak wolnych torw
stacyjnych) nie jest moliwe przyjmowanie kolejnych pocigw ze szlaku dwutorowego.
Aby wstrzyma wyprawianie z tylnego posterunku zapowiadawczego, naley nawiza poczenie z tym
posterunkiem i uy przycisku Wstrzymanie wypr. Wywietlone zostanie okno dialogowe, w ktrym naley
okreli szczegy wstrzymania wyprawiania (rys. 2.4.3.).
Rys. 2.4.3. Okno wstrzymania wyprawiania
Dostpne s nastpujce moliwoci:
wstrzymanie wyprawiania wszystkich pocigw,

wstrzymanie wyprawiania pocigw po wybranym torze szlakowym (wwczas wyprawiane bd po
ssiednim),
wstrzymanie wyprawiania pocigw, ktre dalej jad w okrelonym kierunku,
wstrzymanie wyprawiania pocigw koczcych bieg,
wstrzymanie wyprawiania pocigw towarowych,
niektre kombinacje powyszych.
Po klikniciu przycisku OK zostanie nadany waciwy telefonogram ("Nie wyprawia pocigw ... a do
odwoania.").
Wstrzymanie wyprawiania obowizywa bdzie do odwoania. Jeeli przed uyciem przycisku Wstrzymanie
wypr. podana zostanie godzina, wstrzymanie wyprawiania bdzie obowizywa od tej godziny. Dodatkowo
podany moe by powd wstrzymania wyprawiania, jednak program ignoruje jego tre.
Aby odwoa wstrzymanie wyprawiania, naley uy przycisku Odwoaj ("Wstrzymanie wyprawiania

pocigw ... odwouj."), znajdujcego si po prawej stronie przycisku Wstrzymanie wypr.
Tor szlakowy naley zamkn m.in. w nastpujcych przypadkach:
powstanie przeszkody do jazdy po danym torze,

wystpienie wypadku z pocigiem, uniemoliwiajcego jego dalsz jazd,
wystpienie defektu pojazdu trakcyjnego, uniemoliwiajcego jego dalsz jazd,
wystpienie koniecznoci podzielenia pocigu na szlaku,
wystpienie nieprzewidzianej koniecznoci cofania pocigu ze szlaku,
wystpienie koniecznoci prowadzenia robt na tym torze,
wystpienie koniecznoci jazdy na zajty tor szlakowy,
wystpienie koniecznoci jazdy po torze lewym do kilometra na szlaku i z powrotem.
Aby powiadomi ssiedni posterunek o zamkniciu toru szlakowego, naley uy przycisku Zamknij ("Tor
od <posterunek> do <posterunek> zamknity."). W przypadku szlaku dwutorowego naley poda numer
toru, ktry ma zosta zamknity. Dodatkowo podany moe by powd zamknicia, jednak program ignoruje
jego tre.
Aby odwoa zamknicie toru szlakowego, naley uy przycisku Otwrz ("Tor od <posterunek> do
<posterunek> otwarty."). W przypadku szlaku dwutorowego naley poda numer toru, ktry ma zosta
otwarty.
UWAGA!
! W programie zamknicie lub otwarcie toru szlakowego dokonywane moe by tylko przez
uytkownika, take w przypadku zamknicia toru lewego szlaku dwutorowego.
2.4.1.2.6.1. Prowadzenie ruchu pocigw po torze zamknitym
Przy zamkniciu toru szlakowego moe zaj konieczno wyprawiania pocigw na ten tor (roboczych,
lokomotyw do zdefektowanego skadu itp.) - ruch pocigw naley w takim przypadku prowadzi na
podstawie telefonicznego zapowiadania pocigw (rozdz. 2.4.1.2.4.). Na tor zamknity pocigi wyprawia
naley na rozkazy pisemne "S" z informacj o jedzie na tor zamknity i opcjonalnie zajty, a w przypadku
szlaku z samoczynn blokad liniow - take z uniewanieniem wskaza semaforw odstpowych (zakadka
Podgld sytuacji w terenie - rozdz. 2.2.6.2.).
2.4.1.2.7. Jazda do kilometra na szlaku i z powrotem
W przypadku jazdy pocigu do kilometra na szlaku i z powrotem stosuje si telefoniczne zapowiadanie

pocigw (rozdz. 2.4.1.2.4.), a blokady liniowej nie obsuguje si (wyjazd z reguy odbywa si na sygna
zastpczy lub rozkaz pisemny). Jeeli jazda ma odby si na tor lewy szlaku dwutorowego, naley zamkn
ten tor (rozdz. 2.4.1.2.6.). Telefonogramy zapowiawcze uzupenia si o dodatkowe informacje zwizane z
jazd do kilometra i z powrotem.
Aby zada pozwolenia na wyprawienie pocigu do kilometra i z powrotem, naley uy przycisku danie
poz. do km... Wywietlone zostanie okno dialogowe, w ktrym naley okreli do ktrego kilometra lub
punktu (np. bocznicy szlakowej) ma odby si jazda (rys. 2.4.4.). Jeeli punkt docelowy zostanie poprawnie
okrelony w opisie uzupeniajcym numer (np. "do kilometra <km> i z powrotem"), okno to zostanie
pominite.
Rys. 2.4.4. Okno jazdy do kilometra na szlaku i z powrotem
Jeeli jazda do kilometra i z powrotem nie jest przewidziana w rozkadzie, konieczne jest wydanie rozkazu
pisemnego "S" z poleceniem takiej jazdy (zakadka Podgld sytuacji w terenie - rozdz. 2.2.6.2.) - w
przeciwnym wypadku pocig przejedzie cay szlak i zatrzyma si pod semaforem wjazdowym ssiedniego
posterunku ruchu.
Po wyprawieniu pocigu naley nada telefonogram zapowiadawczy informujcy o odjedzie, uywajc

przycisku Odjazd. Telefonogram ten powinien zawiera informacj o jedzie pocigu do kilometra i z
powrotem ("Pocig <numer> odjecha o godzinie <godz.> do kilometra <km> i z powrotem." ) - naley przed
uyciem przycisku wprowadzi waciwy opis poprzez wybranie opcji inne... z rozwijanej listy opisw (na
licie dodanych opisw znajdzie si opis uyty uprzednio w telefonogramie dania pozwolenia).
Po powrocie pocigu naley nada telefonogram zapowiadawczy informujcy o przyjedzie, uywajc

przycisku Przyjazd ("Pocig <numer> przyjecha o godzinie <godz.>."). Jeeli tor szlakowy zosta uprzednio
zamknity, naley go ponownie otworzy.
2.4.1.2.8. Manewry na tor szlakowy
Jeeli zachodzi konieczno jazdy manewrujcego taboru poza ustalon granic przetaczania w kierunku
toru po ktrym prowadzony jest ruch dwukierunkowy lub toru lewego szlaku dwutorowego, naley uzyska
zezwolenie od ssiedniego posterunku zapowiadawczego. W tym celu naley do pola numer wprowadzi
okrelenie "manewr" (w przypadku manewrw na tor szlaku dwutorowego - dodatkowo wprowadzi numer
toru do pola tor), a nastpnie zada pozwolenia uywajc przycisku danie poz. ("Czy droga dla
manewrw na tor szlakowy jest wolna?"). Po ukoczeniu manewrw naley analogicznie zgosi zwolnienie
toru uywajc przycisku Przyjazd ("Manewry na tor szlakowy s ukoczone i tor ten jest wolny.").
Polecenie jazdy manewrowej poza ustalon granic przetaczania naley poda w postaci rozkazu "S" lub
odpowiedniego polecenia z menu kontekstowego skadu (zakadka Podgld sytuacji w terenie - rozdz.
2.2.4.) bd poprzez radioczno pocigow (rozdz. 2.4.2.4.).
2.4.1.2.9. Powiadamianie o usterce urzdze przejazdowych
W razie wystpienia usterki urzdze przejazdowych na szlaku (stwierdzonej przy pomocy powtarzacza SSP
lub na podstawie telefonicznego zgoszenia drnika przejazdowego), gdy przejazd ten nie jest wyposaony
w tarcze ostrzegawcze przejazdowe, zachodzi konieczno wydawania rozkazw pisemnych "O" z
poleceniem ostronej jazdy ze zmniejszeniem prdkoci do 20 km/h na danym przejedzie (zakadka
Podgld sytuacji w terenie - rozdz. 2.2.6.1.). Aby ssiedni posterunek zapowiadawczy rwnie wydawa
takie rozkazy wyprawianym pocigom, musi zosta powiadomiony o takiej koniecznoci.
Aby powiadomi ssiedni posterunek zapowiadawczy o usterce urzdze przejazdowych i potrzebie

zmniejszenia prdkoci jazdy pocigw w obrbie przejazdu, naley uy przycisku Usterka przej.
("Wprowadzam ograniczenie prdkoci do 20 km/h w kilometrze <km> z powodu usterki urzdze
przejazdowych."). Aby odwoa ograniczenie, naley uy przycisku Odwoaj ("Odwouj ograniczenie
prdkoci w kilometrze <km>."), znajdujcego si po prawej stronie przycisku Usterka przej. Jeeli na
danym szlaku jest tylko jeden przejazd wyposaony w rogatki lub sygnalizatory drogowe, kilometr w treci
telefonogramu ustalony zostanie automatycznie.
2.4.1.2.10. Wykaz telefonogramw uywanych na czach zapowiadawczych
W tabl. 2.4.1. przedstawiono wykaz telefonogramw, jakie uyte mog by przez uytkownika w rozmowie
prowadzonej na czu zapowiadawczym. W nawiasach ostroktnych podano informacje zmienne, ustalane
automatycznie lub wprowadzane do pl numer, godz., z powodu, tor a take do pl w dodatkowych oknach
dialogowych (np. przy jedzie do kilometra na szlaku i z powrotem), natomiast w nawiasach kwadratowych
fragmenty telefonogramw wystpujce opcjonalnie.
Tabl. 2.4.1. Wykaz telefonogramw uywanych na czach zapowiadawczych

opis przycisku wzr telefonogramu
Sucham "<posterunek>, <nazwisko>, sucham."
Koniec "Koniec."
Przyjem "Powtarzam: <tre>" / "Przyjem."
danie poz. "Czy droga dla pocigu <numer> [po torze numer <tor>] jest wolna?"
danie poz. do "Czy droga dla pocigu <numer> [po torze numer <tor>] do <km> i z powrotem jest
km... wolna?"
Danie poz. "Dla pocigu <numer> droga jest wolna."
Stj "Stj pocig <numer> [z powodu <powd>]."
Odjazd "Pocig <numer> odjecha/odjedzie [o godzinie <godz.>] [po torze numer <tor>]."
"Pocig <numer> przyjecha [o godzinie <godz.>]." / "Pocig <numer> przejecha przez
Przyjazd
posterunek odstpowy <nazwa> [o godzinie <godz.>]."
Zatrzyma "Zatrzyma pocig <numer> [z powodu <powd>]."
Zatrzymany "Pocig <numer> jest zatrzymany."
Wstrzymanie "Nie wyprawia pocigw [jadcych do <kierunek>] [po torze numer <tor>] [z powodu

wypr. <powd>] [od godziny <godz.>] a do odwoania."
"Wstrzymanie wyprawiania pocigw [po torze numer <tor>] odwouj [od godziny
Odwoaj
<godz.>]."
Zapowiadanie "[O godzinie <godz.>] wprowadzam telefoniczne zapowiadanie pocigw [po torze
tel. numer <tor>] od <posterunek> do <posterunek> [z powodu <powd>]."
"[O godzinie <godz.>] odwouj telefoniczne zapowiadanie pocigw [po torze numer
Odwoaj
<tor>] od <posterunek> do <posterunek>."
"Od <posterunek> do <posterunek> wprowadzam/wprowadzi ruch jednotorowy
dwukierunkowy po torze <tor> [po ktrym ostatni pocig <numer> odjecha o godzinie
Ruch
<godz.>]." / "Przy czynnych obu torach wprowadzam/wprowadzi od <posterunek> do
dwukierunkowy
<posterunek> ruch dwukierunkowy po torze <tor> [po ktrym ostatni pocig <numer>
odjecha o godzinie <godz.>]."
"Przywracam/przywrci ruch dwutorowy od <posterunek> do <posterunek> [od
Odwoaj godziny <godz.>]." / "Przywracam/przywrci ruch jednokierunkowy po torze numer
<tor> od <posterunek> do <posterunek> [o godzinie <godz.>]."
"Wprowadzam ograniczenie prdkoci do 20 km/h w kilometrze <km> [na torze numer
Usterka przej.
<tor>] z powodu usterki urzdze przejazdowych."
Odwoaj "Odwouj ograniczenie prdkoci w kilometrze <km> [na torze numer <tor>]."
"Tor [numer <tor>] od <posterunek> do <posterunek> zamknity [od godziny <godz.>]
Zamknij
[z powodu <powd>]."
Otwrz "Tor [numer <tor>] od <posterunek> do <posterunek> otwarty [o godzinie <godz.>]."
2.4.1.2.11. Wykaz telefonogramw uywanych wycznie przez posterunki zapowiadawcze

obsugiwane przez program
W tabl. 2.4.2. przedstawiono wykaz telefonogramw, jakie uyte mog by tylko przez posterunki
zapowiadawcze obsugiwane przez program. Zwizane s one gwnie z podaniem bdnych danych przez
uytkownika, nieprawidow obsug blokady liniowej lub jej usterkami. W przypadku nieprawidowoci w
dziaaniu blokady liniowej, z uwagi na ograniczenia programu, ocena sytuacji i ewentualne wprowadzenie
telefonicznego zapowiadania pocigw (rozdz. 2.4.1.2.4.) oraz wezwanie sub utrzymania (okno Usterki -
rozdz. 2.7.1.) dokonane musi by zawsze przez uytkownika.
Tabl. 2.4.2. Wykaz telefonogramw uywanych wycznie przez posterunki obsugiwane przez program
wzr telefonogramu przyczyna uycia postpowanie uytkownika
Otrzymano telefonogram zawierajcy Naley poprawi numer pocigu i
"Jaki numer?"
niepoprawny numer pocigu. powtrzy telefonogram.
Otrzymano telefonogram zawierajcy Naley poprawi numer toru i
"Jaki tor?"
niepoprawny numer toru. powtrzy telefonogram.
Naley zgosi odjazd pocigu, jeeli
tego nie uczyniono, albo zignorowa
Nie otrzymano zgoszenia odjazdu
pytanie i w miar potrzeby wprowadzi
pocigu, a blokada liniowa wykazuje
"Co wyjechao?" telefoniczne zapowiadanie pocigw
zajcie toru szlakowego lub pocig
oraz wezwa suby utrzymania, jeeli
zblia si do posterunku.
wykazywanie zajtoci toru jest
skutkiem usterki.
"Co z pocigiem Nie otrzymano potwierdzenia Naley sprawdzi przyczyn braku
<numer>?" przyjazdu wyprawionego pocigu od przyjazdu pocigu, jeeli pocig nie
duszego czasu. przyjecha, zgosi przyjazd pocigu,
jeeli tego nie uczyniono przy
telefonicznym zapowiadaniu pocigw,
albo wprowadzi telefoniczne

zapowiadanie pocigw i zgosi
przyjazd pocigu oraz wezwa suby
utrzymania, jeeli problem jest
skutkiem usterki blokady liniowej.
Naley obsuy blokad liniow w
celu przekazania pozwolenia, jeeli
tego nie uczyniono (zakadka Pulpit
Nie mona wyprawi pocigu z
"Nie mog wyprawi nastawczy - rozdz. 2.3.3.), albo
powodu nieprawidowego stanu
pocigu <numer>." wprowadzi telefoniczne zapowiadanie
blokady liniowej.
pocigw oraz wezwa suby
Otrzymano pozwolenie na
"Nie mog wyprawi
wyprawienie pocigu, ale tor jest
<numer>, tor zajty przez -
zajty lub zarezerwowany dla innego
<numer>."
pocigu.
"Pocig <numer> jest Pocig jest opniony (informacja taka
opniony okoo <op.> nie jest przekazywana, jeeli na -
minut." posterunku funkcjonuje SWDR).
Naley obsuy blokad liniow w
celu zablokowania bloku
pocztkowego, jeeli tego nie
Pocig zblia si do posterunku, ale uczyniono (zakadka Pulpit
"Zablokuj blok
nie odblokowa si dla niego blok nastawczy - rozdz. 2.3.3.1.1.), albo
pocztkowy."
kocowy. wprowadzi telefoniczne zapowiadanie
pocigw oraz wezwa suby
Naley sprawdzi stan blokady liniowej
"Blokada liniowa w torze Obsuga blokady liniowej jest
i w razie potrzeby wprowadzi
<tor> dziaa nieskuteczna lub zauwaono
telefoniczne zapowiadanie pocigw
nieprawidowo." nieprawidowoci w jej dziaaniu.
oraz wezwa suby utrzymania.
2.4.1.3. cza stranicowe
cza stranicowe prowadzone s pomidzy ssiednimi posterunkami zapowiadawczymi poprzez aparaty

telefoniczne drnikw przejazdowych a take gniazda telefoniczne umieszczone w szafach SSP i su do
powiadamiania drnikw przejazdowych o jedzie pocigw.
2.4.1.3.1. Sygnay dzwonkowe i znaki wywoawcze
Poniewa do cza stranicowego wczonych jest trzech lub wicej abonentw (dwa posterunki
zapowiadawcze oraz posterunki drnikw, gniazda telefoniczne SSP itp.), w celu identyfikacji abonentw
stosowane s sygnay dzwonkowe i znaki wywoawcze bdce kombinacj krtkich i dugich dwikw
nadawanych poprzez odpowiedni sposb wciskania przycisku PD centralki dyspozycyjnej (w przypadku
aparatw typu MB, stosowanych u drnikw - poprzez odpowiedni sposb krcenia korbk induktora).
Sygnay dzwonkowe i znaki wywoawcze odbierane s przez drnikw przy pomocy dzwonka w aparacie
telefonicznym oraz dzwonka umieszczonego na zewntrz posterunku. Centralki dyspozycyjne dyurnych
ruchu bdce zakoczeniem cza stranicowego posiadaj automatyczny wyrniacz sygnaw, dziki
czemu nie sygnalizuj wywoania skierowanego do innych abonentw.
Dwik krtki () w sygnaach dzwonkowych i znakach wywoawczych powinien trwa okoo 1/3 sekundy, a
dwik dugi (-) okoo 1 sekundy, z wyjtkiem sygnaw dzwonkowych o odjedzie pocigu, ktrych dwik
dugi powinien trwa okoo 6 sekund. Odstp czasu pomidzy dwikami powinien trwa okoo 1 sekundy.
Rozrniane przez program sygnay dzwonkowe i znaki wywoawcze dla cza stranicowego przedstawiono
w tabl. 2.4.3.
Tabl. 2.4.3. Sygnay dzwonkowe i znaki wywoawcze dla cza stranicowego

opis oznaczenie znaczenie
sygna dzwonkowy o odjedzie pocigu w kierunku
jeden dugi dwik (-)
nieparzystym (w kierunku wzrostu kilometrau linii)
sygna dzwonkowy o odjedzie pocigu w kierunku
dwa dugie dwiki (- -)
parzystym (w kierunku zmniejszania kilometrau linii)
krtki i dugi dwik,
( - - -) wywoanie wszystkich drnikw na czu
powtrzone trzykrotnie
2.4.1.3.2. Powiadamianie drnikw o jedzie pocigw
Powiadomienie drnikw o jedzie pocigu naley do obowizkw dyurnego ruchu, ktry wyprawia dany
pocig na szlak. Powiadomienie naley wykona w takim czasie, aby moliwe byo bezpieczne zamknicie
rogatek przez drnikw przed przyjazdem pocigu.
Aby powiadomi drnikw o odjedzie pocigu, naley nawiza poczenie nadajc waciwy sygna
dzwonkowy o odjedzie pocigu (zalenie od kierunku ruchu), a nastpnie uy przycisku Odjazd ("Pocig
<numer> odjeda."). Wypenienie pola godziny spowoduje podanie informacji o odjedzie o danej godzinie.
W przypadku wyprawiania pocigu na tor lewy naley dodatkowo wprowadzi numer toru szlakowego lub
okrelenie "lewy" - numer toru zostanie w telefonogramie automatycznie zamieniony na okrelenie "lewy".
Jeeli zgoszono odjazd wprowadzajc nieprawidowy numer pocigu, zrezygnowano z jazdy po zgoszeniu
odjazdu lub wycofano pocig z toru szlakowego, naley uy przycisku Zatrzymany ("Pocig <numer> jest
zatrzymany.") i opcjonalnie powtrzy informacj o odjedzie, poprawiajc numer.
Aby drnik zamkn przejazd na polecenie dyurnego ruchu, bez zgaszania odjazdu konkretnego pocigu,
naley uy przycisku Zamknij bez podawania numeru toru szlakowego ("Zamknij przejazd."). Jeeli do pola
numer wprowadzona zostanie tre "manewr <liczba>", gdzie <liczba> - liczba jazd, przejazd zostanie
otwarty po danej liczbie jazd taboru (np. pocigu roboczego) przez przejazd ("Zamknij przejazd na <liczba>
jazd manewrowych."), w przeciwnym wypadku - po telefonicznym poleceniu otwarcia przejazdu.
Aby poleci otwarcie przejazdu, naley uy przycisku Otwrz bez podawania numeru toru szlakowego
("Otwrz przejazd."). Przejazd nie zostanie otwarty, jeeli do przejazdu zblia si uprzednio zgoszony
pocig - w takiej sytuacji przy poleceniu otwarcia przejazdu drnik poinformuje, e spodziewa si pocigu.
Aby odwoa jazd zgoszonego pocigu, naley uy przycisku Zatrzymany ("Pocig <numer> jest
zatrzymany.").
Aby powiadomi drnikw o zamkniciu toru szlakowego, naley uy przycisku Zamknij podajc numer
toru szlakowego ("Tor numer <tor> od <posterunek> do <posterunek> zamknity."). Dodatkowo podany
moe by powd zamknicia, jednak program ignoruje jego tre.
Aby odwoa zamknicie toru szlakowego, naley uy przycisku Otwrz podajc numer toru szlakowego
("Tor numer <tor> od <posterunek> do <posterunek> otwarty.").
2.4.1.3.5. Wykaz telefonogramw uywanych na czach stranicowych
prowadzonej na czu stranicowym. W nawiasach ostroktnych podano informacje zmienne, ustalane
automatycznie lub wprowadzane do pl numer, godz., z powodu lub tor, natomiast w nawiasach
kwadratowych fragmenty telefonogramw wystpujce opcjonalnie.
Tabl. 2.4.4. Wykaz telefonogramw uywanych na czach stranicowych

Koniec "Koniec."
Odjazd "Pocig <numer> odjecha/odjeda/odjedzie [o godzinie <godz.>] [po torze <tor>]."
"Tor numer <tor> od <posterunek> do <posterunek> zamknity [od godziny <godz.>] [z
Zamknij
powodu <powd>]." / "Zamknij przejazd [na <liczba> jazd manewrowych]."
"Tor numer <tor> od <posterunek> do <posterunek> otwarty [o godzinie
Otwrz
<godz.>]." / "Otwrz przejazd."
2.4.1.3.6. Wykaz telefonogramw uywanych wycznie przez posterunki drnikw
W tabl. 2.4.5. przedstawiono wykaz telefonogramw, jakie uyte mog by tylko przez posterunki drnikw.
Zwizane s one gwnie z podaniem bdnych danych przez uytkownika lub usterkami urzdze na
przejedzie. W przypadku nieprawidowoci w dziaaniu urzdze na przejedzie naley wprowadzi na nim
ograniczenie prdkoci do 20 km/h wydajc rozkazy pisemne "O" oraz informujc o tym ssiedni posterunek
zapowiadawczy (rozdz. 2.4.1.2.9.) a take wezwa suby utrzymania (okno Usterki - rozdz. 2.7.1.).
Tabl. 2.4.5. Wykaz telefonogramw uywanych wycznie przez posterunki drnikw

"Jaki numer?"
"Jaki tor?"
Naley sprawdzi przyczyn braku
przyjazdu pocigu, jeeli pocig nie
"Co z pocigiem Zgoszony pocig od duszego czasu
przyjecha, albo zgosi zatrzymanie
<numer>?" nie dojecha do przejazdu.
pocigu, jeeli pocig zosta
zatrzymany lub zgoszony omykowo.
Naley sprawdzi stan urzdze
przejazdowych i w razie potrzeby
"Usterka urzdze na Zauwaono nieprawidowoci w
wprowadzi ograniczenie prdkoci na
przejedzie." dziaaniu urzdze przejazdowych.
przejedzie oraz wezwa suby
utrzymania.
2.4.1.4. cza stacyjno-ruchowe
cza stacyjno-ruchowe prowadzone s pomidzy posterunkami technicznymi (nastawnie, posterunki

zwrotniczych, posterunki Skp itp.) w obrbie posterunku zapowiadawczego i su do przekazywania
polece i informacji o ruchu kolejowym niezbdnych dla wsppracy tych posterunkw.
2.4.1.4.1. Powiadamianie posterunku o jedzie pocigw
Aby powiadomi posterunek o majcym nastpi wjedzie pocigu i potrzebie zamknicia przejazdu lub
stwierdzenia obecnoci sygnaw koca pocigu, naley nawiza poczenie, wprowadzi numer
przyjmowanego pocigu i uy przycisku Przyjazd ("Pocig <numer> wjeda."). Powiadomienie naley
wykona przed wjazdem pocigu ze szlaku. Moliwe jest take okrelenie godziny wjazdu lub numeru toru
szlakowego*.
Aby powiadomi posterunek o majcym nastpi odjedzie pocigu i potrzebie zamknicia przejazdu, naley
wprowadzi numer wyprawianego pocigu i uy przycisku Odjazd ("Pocig <numer> odjeda.").
Wypenienie pola godziny spowoduje podanie informacji o odjedzie o danej godzinie, wypenienie pola toru
- o odjedzie na dany tor szlakowy. Jeeli posterunek wczony jest do cza stranicowego, moe by
powiadamiany o odjedzie pocigw poprzez cze stranicowe jednoczenie z posterunkami drnikw na
szlaku, na zasadach powiadamiania drnikw przejazdowych (rozdz. 2.4.1.3.2.).
Jeeli zgoszono jazd wprowadzajc nieprawidowy numer pocigu lub zrezygnowano z jazdy, naley uy
przycisku Zatrzymany ("Pocig <numer> jest zatrzymany.") i opcjonalnie powtrzy informacj o jedzie,
poprawiajc numer.
UWAGA!
Dla posterunku Skp bez przejazdu, w przypadku jazdy pocigu nieplanowego (np. drezyny roboczej)
! powiadomienie posterunku Skp o jego wjedzie jest konieczne, natomiast w przypadku pocigw
rozkadowych posterunek stwierdza obecno sygnaw koca pocigu rwnie bez otrzymania
powiadomienia.
Aby personel posterunku zamkn przejazd na polecenie dyurnego ruchu, bez zgaszania jazdy
konkretnego pocigu, naley uy przycisku Zamknij bez podawania numeru toru szlakowego ("Zamknij
przejazd."). Jeeli do pola numer wprowadzona zostanie tre "manewr <liczba>", gdzie <liczba> - liczba
jazd, przejazd zostanie otwarty po danej liczbie jazd taboru (np. manewrw) przez przejazd ("Zamknij
przejazd na <liczba> jazd manewrowych."), w przeciwnym wypadku - po telefonicznym poleceniu otwarcia
przejazdu.
Aby poleci otwarcie przejazdu, naley uy przycisku Otwrz bez podawania numeru toru szlakowego
("Otwrz przejazd."). Przejazd nie zostanie otwarty, jeeli do przejazdu zblia si uprzednio zgoszony
pocig - w takiej sytuacji przy poleceniu otwarcia przejazdu personel posterunku poinformuje, e spodziewa
si pocigu. Aby odwoa jazd zgoszonego pocigu, naley uy przycisku Zatrzymany ("Pocig <numer>
jest zatrzymany.").
2.4.1.4.3. Telefoniczne zgaszanie sygnaw koca pocigu
Jeeli wystpi usterka urzdzenia sucego do potwierdzania wjazdu z sygnaami koca pocigu przez
posterunek Skp uniemoliwiajca normalne zwalnianie blokady liniowej, naley wprowadzi telefoniczne
zgaszanie sygnaw koca pocigu i obsugiwa blokad liniow awaryjnie (zakadka Pulpit nastawczy -
rozdz. 2.3.3.).
Aby wprowadzi telefoniczne zgaszanie sygnaw koca pocigu, naley uy przycisku Zapowiadanie tel.
("Wprowadzam telefoniczne zgaszanie sygnaw koca pocigu ..."). Podanie numeru toru szlakowego*
spowoduje wprowadzenie telefonicznego zgaszania sygnaw koca pocigu dla wjazdw z tego toru, brak
podania numeru toru - dla wjazdw z kadego toru. Dodatkowo podany moe by powd wprowadzenia
telefonicznego zgaszania sygnaw koca pocigu, jednak program ignoruje jego tre.
Aby odwoa telefoniczne zgaszanie sygnaw koca pocigu, naley uy przycisku Odwoaj ("Odwouj
telefoniczne zgaszanie sygnaw koca pocigu ..."), znajdujcego si po prawej stronie przycisku
Zapowiadanie tel. Analogicznie jak przy wprowadzeniu, moliwe jest odwoanie telefonicznego zgaszania
sygnaw koca pocigu dla wybranego lub dla wszystkich torw.
Aby powiadomi posterunek o zamkniciu toru szlakowego, naley uy przycisku Zamknij ("Tor od
<posterunek> do <posterunek> zamknity."). W przypadku wielu torw szlakowych naley poda numer
toru*, ktry jest zamykany. Dodatkowo podany moe by powd zamknicia, jednak program ignoruje jego
tre.
Aby odwoa zamknicie toru szlakowego, naley uy przycisku Otwrz ("Tor od <posterunek> do
<posterunek> otwarty."). W przypadku wielu torw szlakowych naley poda numer toru*, ktry jest
otwierany.
* W sytuacji, gdy posterunek Skp stwierdza wjazdy z torw szlakowych o takich samych numerach (np. dwie
linie jednotorowe), oznaczane s one numerem uzupenionym o pierwsz liter nazwy ssiedniego
posterunku zapowiadawczego, np. "1A", "1B" (analogicznie do oznacze na pulpicie nastawczym).
2.4.1.4.5. Wykaz telefonogramw uywanych na czach stacyjno-ruchowych
prowadzonej na czu stacyjno-ruchowym. W nawiasach ostroktnych podano informacje zmienne, ustalane
automatycznie lub wprowadzane do pl numer, godz., z powodu lub tor, natomiast w nawiasach
kwadratowych fragmenty telefonogramw wystpujce opcjonalnie.
Tabl. 2.4.6. Wykaz telefonogramw uywanych na czach stacyjno-ruchowych

Koniec "Koniec."
Odjazd "Pocig <numer> odjecha/odjeda/odjedzie [o godzinie <godz.>] [po torze <tor>]."
Przyjazd "Pocig <numer> wjeda/wjedzie [o godzinie <godz.>] [po torze numer <tor>]."
"Wprowadzam telefoniczne zgaszanie sygnaw koca pocigu [od godziny <godz.>]
Zapowiadanie tel.
[na torze szlakowym numer <tor>] [z powodu <powd>]."
"Odwouj telefoniczne zgaszanie sygnaw koca pocigu [od godziny <godz.>] [na
Odwoaj
torze szlakowym numer <tor>]."
"Tor numer <tor> od <posterunek> do <posterunek> zamknity [od godziny <godz.>]
Zamknij
[z powodu <powd>]." / "Zamknij przejazd [na <liczba> jazd manewrowych]."
"Tor numer <tor> od <posterunek> do <posterunek> otwarty [o godzinie
Otwrz
<godz.>]." / "Otwrz przejazd."
2.4.1.4.6. Wykaz telefonogramw uywanych wycznie przez posterunki obsugiwane przez program
W tabl. 2.4.7. przedstawiono wykaz telefonogramw, jakie uyte mog by tylko przez wsppracujce
posterunki techniczne. Zwizane s one z przekazywaniem informacji o osygnalizowaniu pocigw,
podaniem bdnych danych przez uytkownika lub usterkami urzdze na przejedzie. W przypadku
nieprawidowoci w dziaaniu urzdze na przejedzie naley wprowadzi na nim ograniczenie prdkoci do
20 km/h wydajc rozkazy pisemne "O" oraz wezwa suby utrzymania (okno Usterki - rozdz. 2.7.1.).
Tabl. 2.4.7. Wykaz telefonogramw uywanych wycznie przez wsppracujce posterunki techniczne
"Jaki numer?"
"Jaki tor?"
Naley sprawdzi przyczyn braku
przyjazdu pocigu, jeeli pocig nie
"Co z pocigiem Zgoszony pocig od duszego czasu
przyjecha, albo zgosi zatrzymanie
<numer>?" nie dojecha do przejazdu.
pocigu, jeeli pocig zosta
zatrzymany lub zgoszony omykowo.
Naley sprawdzi stan urzdze
przejazdowych i w razie potrzeby
"Usterka urzdze na Zauwaono nieprawidowoci w
wprowadzi ograniczenie prdkoci na
przejedzie." dziaaniu urzdze przejazdowych.
przejedzie oraz wezwa suby
utrzymania.
Przyjazd pocigu z sygnaami koca
"Pocig <numer>
pocigu przy wprowadzonym
przyjecha z sygnaami -
telefonicznym zgaszaniu sygnaw
koca pocigu."
koca pocigu.
"Pocig <numer>
Przyjazd pocigu bez sygnaw koca Naley sprawdzi przyczyn braku
przyjecha bez sygnaw
pocigu. sygnaw koca pocigu.
koca pocigu."
2.4.2. Radioczno pocigowa
2.4.2.1. Przeznaczenie i zasady obsugi radiocznoci pocigowej
Radioczno pocigowa przeznaczona jest do porozumiewania si z obsad pojazdw trakcyjnych w celu

przekazywania wybranych polece i informacji. Narzdzie to ma w programie charakter pomocniczy i w
wikszoci powtarza polecenia z menu kontekstowego skadu (zakadka Podgld sytuacji w terenie -
rozdz. 2.2.4.).
Rozmowa polega na wybieraniu gotowych wzorw radiotelefonogramw odpowiednimi przyciskami

radiotelefonogramw wraz z okreleniem numeru lub nazwy skadu przy pomocy pola numer. Pole numer
ma posta listy rozwijanej, zawierajcej numery pocigw i nazwy skadw znajdujcych si w obrbie
posterunku i przylegych szlakw. Dopuszczalne jest rwnie wprowadzenie do tego pola fragmentu nazwy
skadu (np. "MANEWR") lub nazwy pojazdu trakcyjnego w skadzie (np. "SM42"), pod warunkiem e w
obrbie posterunku i przylegych szlakw znajduje si tylko jeden skad pasujcy do wprowadzonego
okrelenia. Uycie przycisku Wywoaj spowoduje wywoanie wybranego skadu ("<numer> do
<posterunek>."). Jeeli wprowadzono poprawn nazw lub numer, skad w odpowiedzi zgosi si ("Zgasza
si <numer>.").
W programie kade nadejcie radiotelefonogramu oznajmiane jest sygnaem dwikowym (istnieje

moliwo wyczenia tej funkcji poprzez odznaczenie pola Dwik przy radiotelefonogramie w oknie
Ustawienia). Tre rozmowy, a take wszystkich uprzednio wykonanych rozmw pokazywana jest w oknie
rozmowy powyej przyciskw radiotelefonogramw. Aby usun zawarto lub cz zawartoci okna
rozmowy, naley wybra polecenie Wyczy okno rozmowy radiotelefonu... z menu Narzdzia.
Rys. 2.4.5. Manipulator radiotelefonu (Koliber)

Nad przyciskami radiotelefonogramw znajduje si manipulator radiotelefonu, przy pomocy ktrego moliwe
jest nadanie sygnaw wywoania selektywnego lub sygnau "ALARM" (rys. 2.4.5.). Pozostae funkcje
manipulatora radiotelefonu nie zostao w programie odwzorowane.
UWAGA!
! W programie nie ma rozrnia na poszczeglne kanay radiowe - manipulator radiotelefonu, a take
pozostae elementy radiocznoci pocigowej s wsplne dla kanaw drogowych i pocigowych.
2.4.2.2. Wywoanie selektywne, ALARM
Sygnay wywoania selektywnego su do wywoania okrelonej grupy odbiorcw. W programie sygnay te

nie maj wpywu na zachowanie si pojazdw trakcyjnych. Aby nada sygna wywoania selektywnego,
naley:
a) dla radiotelefonu Radmor 3006 - uy przycisku opisanego Wywoanie 1 (wywoanie maszynistw) lub
Wywoanie 3 (wywoanie dyurnego ruchu) na manipulatorze radiotelefonu,
b) dla radiotelefonu Koliber - uy przycisku funkcyjnego opisanego ZEW 1 (wywoanie maszynistw) lub
ZEW 3 (wywoanie dyurnego ruchu) na manipulatorze radiotelefonu (drugi i trzeci przycisk od lewej z grupy
przyciskw pod wywietlaczem LCD).
Sygna "ALARM" nadawany jest w sytuacji grocego niebezpieczestwa i powoduje automatyczne

wdroenie hamowania nagego we wszystkich pojazdach w zasigu radiotelefonu. Aby nada sygna
"ALARM", naley:
a) dla radiotelefonu Radmor 3006 - trzymajc klawisz Ctrl, wcisn plombowany przycisk ALARM na
manipulatorze radiotelefonu (duy, czerwony, okrgy przycisk). Aby przerwa nadawanie sygnau "ALARM",
naley ponownie wcisn przycisk ALARM,
b) dla radiotelefonu Koliber - wcisn i przytrzyma ok. 1,5 s przycisk ALARM na manipulatorze
radiotelefonu (duy, czerwony przycisk po lewej stronie manipulatora). Podczas nadawania sygnau
"ALARM" podwietlenie przycisku bdzie miga. Aby przerwa nadawanie sygnau "ALARM", naley
ponownie wcisn przycisk ALARM.
Fakt nadania sygnau zostanie odnotowany w oknie rozmowy. Skady zatrzymane sygnaem "ALARM" bd
oczekiwa zezwolenia na dalsz jazd przekazanego drog radiow lub poleceniem z menu kontekstowego
skadu.
2.4.2.3. Przekazywanie informacji drog radiow
Przy wjedzie z okrelonych kierunkw, gdy zmieniany jest kana radiowy, skady bd zgasza si do
prby cznoci ("<posterunek>, <numer> zgasza si do prby cznoci."). Na zgoszenie naley
odpowiedzie uywajc przycisku Sycha dobrze ("<numer> sycha dobrze."). Prba cznoci zostanie
pominita jeeli wczeniej nawizano czno z danym skadem.
Jeeli skad bdzie zblia si do semafora wjazdowego wskazujcego sygna "Stj", upomni si o
przygotowanie przebiegu wjazdowego ("<posterunek>, prosz o wjazd dla <numer>."). W sytuacji takiej
mona uy przycisku Wjazd podany ("<numer> wjazd podany."), Na razie bez wjazdu ("<numer> na razie
bez wjazdu.") lub Jazda na Sz ("<numer> jazda odbdzie si na sygna zastpczy.").
Przycisk Jazda na Sz suy do poinformowania skadu o zamierzanej jedzie na sygna zastpczy

("<numer> jazda odbdzie si na sygna zastpczy."). Gdy skad znajdzie si w odpowiedniej odlegoci od
semafora lub bdzie gotowy do odjazdu, zgosi moliwo podania sygnau zastpczego ("<posterunek>
mona podawa sygna zastpczy dla <numer>.").
W przypadku wyprawiania pocigu na tor lewy naley poinformowa o tym maszynist przy pomocy
przycisku Jazda torem lewym ("<numer> jazda torem lewym do <posterunek>."), przy czym kierunek
wyjazdu wybierany jest z listy rozwijanej nad przyciskami radiotelefonogramw.
2.4.2.4. Przekazywanie polece drog radiow
Aby poleci kontynuacj jazdy po awaryjnym zatrzymaniu lub po podyktowaniu rozkazu pisemnego, naley
uy przycisku Nakaz jazdy ("<numer> mona jecha."). Polecenie to jest odpowiednikiem polecenia Rd1
"Nakaz jazdy" z menu kontekstowego skadu.
UWAGA!
Po uyciu przycisku Nakaz jazdy w odniesieniu do skadu znajdujcego si w obrbie stacji,
! kierunek jazdy zostanie wybrany na podstawie uoenia drogi przebiegu lub umiejscowienia pojazdu
trakcyjnego w skadzie - naley uwaa aby omykowo nie zosta wyprawiony w niewaciwym
kierunku.
Aby poleci jazd manewrow, naley uy przycisku Do mnie ("<numer> jazda do mnie.") dla jazdy w
kierunku budynku nastawni lub Ode mnie ("<numer> jazda ode mnie.") dla jazdy w kierunku przeciwnym.
Polecenia te s odpowiednikami polece Rm1 "Do mnie" oraz Rm2 "Ode mnie" z menu kontekstowego
skadu.
UWAGA!
Kierunek jazdy po uyciu przycisku Do mnie lub Ode mnie okrelany jest na podstawie pooenia
! budynku nastawni wzgldem skadu (po otrzymaniu polecenia "jazda do mnie" skad ruszy w
kierunku budynku nastawni, a po otrzymaniu polecenia "jazda ode mnie" w kierunku przeciwnym).
Aby poleci jazd manewrow za sygna zabraniajcy na sygnalizatorze przytorowym, naley uy przycisku
Manewr za S1/Ms1... i wprowadzi nazw sygnalizatora (bez dodatkowych oznacze, takich jak "1/2", "m")
do otwartego okna dialogowego ("<numer> zezwalam na manewr za sygna zabraniajcy na sygnalizatorze
<sygn.>."). Polecenie to jest odpowiednikiem polecenia Manewr za S1/Ms1... z menu kontekstowego
skadu.
Aby poleci jazd manewrow za wskanik W5, naley uy przycisku Manewr za W5 ("<numer> zezwalam
na manewr za wskanik W5."). Polecenie to jest odpowiednikiem polecenia Manewr za W5 z menu
kontekstowego skadu (uwaga: w wikszoci przypadkw zezwolenie takie naley poda w rozkazie
pisemnym "S" - zakadka Podgld sytuacji w terenie - rozdz. 2.2.6.2.).
Uycie przycisku Stj nakazuje zatrzymanie skadu ("<numer> stj."). Polecenie to jest odpowiednikiem
polece D2 "Stj" lub Rm4 "Stj" z menu kontekstowego skadu.
Uycie przycisku Odwoaj polecenia ("<numer> odwouj polecenia.") powoduje uniewanienie wydanego
wczeniej zezwolenia na jazd manewrow za sygna zabraniajcy lub wskanik W5, a take rozkazw
pisemnych. Polecenie to jest odpowiednikiem polecenia Odwoaj polecenia z menu kontekstowego skadu.
2.4.2.5. Dyktowanie rozkazw pisemnych
Dyktowanie rozkazw pisemnych przy pomocy urzdze radiocznoci pocigowej odbywa si z

wykorzystaniem takich samych formularzy, jakie uywane s przy dorczaniu rozkazw pisemnych
poleceniami z menu kontekstowego skadu (zakadka Podgld sytuacji w terenie - rozdz. 2.2.6.).
Uycie jednego z przyciskw Rozkaz pisemny "O"..., Rozkaz pisemny "S"... lub Rozkaz pisemny "N"...
powoduje wysanie radiotelefonogramu informujcego o zamiarze dyktowania rozkazu pisemnego
("<numer> bdziemy dyktowa rozkaz pisemny O / S / N..."). Po chwili skad poinformuje o gotowoci
do przyjcia rozkazu ("<posterunek> mona dyktowa rozkaz dla <numer>."). Powtrne uycie przycisku
rozkazu pisemnego spowoduje otwarcie formularza sucego do wprowadzenia treci rozkazu. Po wysaniu
rozkazu jego tre zostaje zapisana w oknie rozmowy, a po chwili skad potwierdza otrzymanie rozkazu
powtarzajc jego tre. Podyktowane rozkazy s archiwizowane i dostpne do podgldu analogicznie jak
rozkazy dorczne przy pomocy polecenia z menu kontekstowego skadu.
2.4.2.6. Wykaz radiotelefonogramw uywanych przez uytkownika
W tabl. 2.4.8. przedstawiono wykaz radiotelefonogramw, jakie uyte mog by przez uytkownika w
rozmowie prowadzonej przez urzdzenia radiocznoci pocigowej. W nawiasach ostroktnych podano
informacje zmienne, ustalane automatycznie lub wprowadzane do pola numer a take do pl w
dodatkowych oknach dialogowych (np. przy jedzie manewrowej za sygnalizator wskazujcy sygna "Stj").
Tabl. 2.4.8. Wykaz radiotelefonogramw uywanych przez uytkownika

opis przycisku wzr radiotelefonogramu
Wywoaj "<numer> do <posterunek>."
Sycha dobrze "<numer> sycha dobrze."
Na razie bez wjazdu "<numer> na razie bez wjazdu."
Wjazd podany "<numer> wjazd podany."
Jazda torem lewym "<numer> jazda torem lewym do <posterunek>."
Jazda na Sz "<numer> jazda odbdzie si na sygna zastpczy."
Nakaz jazdy "<numer> mona jecha."
Rozkaz "O"... "<numer> bdziemy dyktowa rozkaz pisemny O." / "<tre rozkazu>"
Rozkaz "S"... "<numer> bdziemy dyktowa rozkaz pisemny S." / "<tre rozkazu>"
Rozkaz "N"... "<numer> bdziemy dyktowa rozkaz pisemny N." / "<tre rozkazu>"
"<numer> zezwalam na manewr za sygna zabraniajcy na sygnalizatorze
Manewr za S1/Ms1...
<sygn.>."
Manewr za W5 "<numer> zezwalam na manewr za wskanik W5."
Do mnie "<numer> jazda do mnie."
Ode mnie "<numer> jazda ode mnie."
Stj "<numer> stj."
Odwoaj polecenia "<numer> odwouj polecenia."
2.4.2.7. Wykaz radiotelefonogramw uywanych przez obsad pojazdw trakcyjnych
W tabl. 2.4.9. przedstawiono wykaz radiotelefonogramw, jakie uyte mog by tylko przez obsad
pojazdw trakcyjnych. Zwizane s one gwnie z przekazywaniem polece i informacji, a take ze
zgaszaniem nieprawidowoci. W nawiasach kwadratowych podano fragmenty radiotelefonogramw
wystpujce opcjonalnie.
Tabl. 2.4.9. Wykaz radiotelefonogramw uywanych przez obsad pojazdw trakcyjnych

wzr radiotelefonogramu przyczyna uycia postpowanie uytkownika
"Zgasza si <numer>." ** Wywoanie skadu przez uytkownika. -
Potwierdzenie odbioru
"Przyjem." -
radiotelefonogramu.
"<posterunek>, <numer> Zmiana kanau radiowego przy
Naley odpowiedzie na prb
zgasza si do prby zblianiu si z okrelonego kierunku,
cznoci.
cznoci." ** wymagajca prby cznoci.
wzr radiotelefonogramu przyczyna uycia postpowanie uytkownika

Naley przygotowa przebieg
"<posterunek>, prosz o Zblianie si do semafora wjazdowego
wjazdowy lub poinformowa o
wjazd dla <numer>." ** wskazujcego sygna "Stj".
aktualnej sytuacji.
Dugotrwae oczekiwanie na Naley przygotowa przebieg
"<posterunek>, co z
wywietlenie sygnau zezwalajcego wjazdowy lub poinformowa o
wjazdem dla <numer>?" **
na semaforze wjazdowym. aktualnej sytuacji.
Zgoszenie moliwoci podania Po uprzednim upewnieniu si o
"<posterunek> mona
sygnau zastpczego po uprzednim poprawnym przygotowaniu drogi
podawa sygna
otrzymaniu informacji o zamierzanej przebiegu mona poda sygna
zastpczy dla <numer>."
jedzie na taki sygna. zastpczy.
Zgoszenie moliwoci podyktowania
"<posterunek> mona
rozkazu pisemnego po uprzednim
dyktowa rozkaz dla Mona podyktowa rozkaz pisemny.
otrzymaniu informacji o zamiarze
<numer>."
podyktowania rozkazu pisemnego.
Powtrzenie treci podyktowanego
"Przyjem, <tre>." -
rozkazu.
"<posterunek> do Wjazd pojazdu z napdem Naley ustali przyczyn sytuacji i
<numer>, wpucie mnie elektrycznym na odcinek bez sieci wycofa skad przy uyciu lokomotywy
na tor bez sieci trakcyjnej!" trakcyjnej. o napdzie nieelektrycznym.
W programie nie zostaa przewidziana
"<posterunek> do
moliwo wkolejenia skadu - naley
<numer>, doszo do Wykolejenie skadu.
rozpocz symulacj od pocztku lub
wykolejenia!" **
wczyta wczeniej zapisany stan.
"<posterunek> do
Naley ustali sytuacj i po
<numer>, skad
Zatrzymanie skadu sygnaem upewnieniu si o braku
zatrzymany sygnaem
"ALARM". niebezpieczestwa przygotowa i
ALARM! Czekam na
poleci dalsz jazd.
dyspozycje."
"<posterunek> do Naley sprawdzi stan sygnalizatora i
<numer>, tarcza / Minicie lub zblianie si do w razie potrzeby wezwa suby
powtarzacz / semafor sygnalizatora nieowietlonego. utrzymania (okno Usterki - rozdz.
<sygn.> ciemny." 2.7.1.).
Naley ustali przyczyn wyganicia
sygnau zezwalajcego i w razie
"<posterunek> do Zmiana sygnau na semaforze z
potrzeby ponownie wywietli sygna
<numer>, sygna na sygnau zezwalajcego na sygna
zezwalajcy, wywietli sygna
semaforze wygas." ** "Stj".
zastpczy lub podyktowa rozkaz
pisemny.
Naley ustali sytuacj i w razie
"<posterunek> do potrzeby wezwa zastpczy pojazd
<numer>, mam problemy trakcyjny (rozdz. 2.5.4.1.). Jeeli
Defekt pojazdu trakcyjnego.
techniczne [nie mog dalej defekt nastpi na torze szlakowym,
jecha]." ** moe okaza si konieczne
zamknicie tego toru.
Gotowo do odjazdu zgoszona
maszynicie przez kierownika pocigu
"<numer> odjazd." /
- radiotelefonogram nieistotny dla
"<numer> gotw do -
uytkownika, jednak moe spenia
odjazdu."
funkcj dodatkowej informacji o
sytuacji ruchowej.
** Wzory tych radiotelefonogramw wybierane s w sposb losowy i mog rni si od podanych w tabeli.
2.5. Rozkad jazdy

W programie dostpne s dwie formy prezentacji rozkadu jazdy:
wycig z rozkadu jazdy,

System Wspomagania Dyurnego Ruchu (SWDR).
Wywietlane mog by one zamiennie w zakadce Rozkad jazdy, a przeczanie pomidzy nimi
dokonywane jest przyciskami Wycig oraz SWDR, umieszczonymi na dole zakadki. Dla starszych
rozkadw jazdy funkcjonalno Systemu Wspomagania Dyurnego Ruchu moe si rni od opisanej. Dla
rozkadw jazdy sprzed 2009 roku System Wspomagania Dyurnego Ruchu jest niedostpny.
Przycisk Dodatkowe informacje... otwiera dokument tekstowy z dodatkowymi informacjami do rozkadu

jazdy, takimi jak plan przej pojazdw trakcyjnych czy skadw pocigw pasaerskich. Jeeli do danego
rozkadu jazdy nie doczono takiego dokumentu, przycisk ten jest nieaktywny.
2.5.1. Wycig z rozkadu jazdy
Rys. 2.5.1. Wycig z rozkadu jazdy
Wycig z rozkadu jazdy (rys. 2.5.1.) jest statyczn tabel zawierajc wykaz pocigw przejedajcych,
uruchamianych i rozwizywanych na posterunku wraz z godzinami przyjazdu i odjazdu oraz innymi
informacjami. Wycig z rozkadu jazdy nie uwzgldnia pocigw nieplanowych, takich jak drezyny czy
pocigi sieciowe. Tabela skada si z nastpujcych kolumn:
rodz. - oznaczenie literowe rodzaju pocigu i przewonika (dod. I.),

nieparz. - numer pocigu (dla pocigw o numerach nieparzystych),
parz. - numer pocigu (dla pocigw o numerach parzystych),
z - skrt nazwy poprzedniego posterunku zapowiadawczego,
odj.s. - godzina odjazdu z poprzedniego posterunku ruchu,
prz. - godzina przyjazdu,
tor - numer toru,
post. - czas postoju,
odj. - godzina odjazdu,
prz.s. - godzina przyjazdu do nastpnego posterunku ruchu,
do - skrt nazwy nastpnego posterunku zapowiadawczego,
relacja - relacja pocigu,
uwagi - dni kursowania oraz uwagi.
Dni kursowania oznaczane s cyframi od 1 do 7. Cyfry te podawane mog by jako zakres lub pojedynczo,
rozdzielone przecinkami. Brak podania dni kursowania dla pocigu oznacza, e pocig ten kursuje
codziennie. Litera d oznacza pocig dodatkowy (uruchamiany w miar potrzeby). Poniej przedstawiono
przykady oznacze dni kursowania:
1-5 - kursuje od poniedziaku do pitku,

6,7 - kursuje w soboty i niedziele,
1-5,7 - kursuje od poniedziaku do pitku i w niedziele,
1,3,5d - kursuje w poniedziaki, rody i pitki jako pocig dodatkowy.
Uwagi dotyczce poszczeglnych pocigw s ponumerowane, a ich wykaz wraz z numerami zamieszczony
jest pod tabel rozkadu jazdy. Uwagi zawieraj informacje o planowych manewrach, zmianie numeru
pocigu, przejciach skadw i lokomotyw itp.
Polecenie Zapisz rozkad jazdy do pliku... z menu Narzdzia pozwala na zapis wycigu z rozkadu jazdy
do pliku *.html (dokument sieci web). Plik taki mona nastpnie otworzy przy pomocy przegldarki
internetowej i wydrukowa.
2.5.2. System Wspomagania Dyurnego Ruchu
System Wspomagania Dyurnego Ruchu (SWDR) pozwala na podgld aktualizowanych na bieco

informacji o rozkadzie jazdy i jego realizacji (kursowanie pocigw, opnienia, uwagi). System
wsppracuje z Systemem Ewidencji Pracy Eksploatacyjnej (SEPE) obejmujcym ca sie PKP PLK S.A.
UWAGA!
W programie System Wspomagania Dyurnego Ruchu odwzorowany zosta w uproszczeniu -
odwzorowano w ograniczonym zakresie zakadki Wykaz pocigw (brak moliwoci zmiany stacji
! czy zakresu czasu dla ktrego pokazywany jest rozkad jazdy, brak zgaszania gotowoci i
wprowadzania analiz) oraz Opis pocigu (brak niektrych informacji, np. numeru zamwienia
KWR). Pozostae zakadki (Trasa pocigu, Kody opnie, Przesyki nadzwyczajne i TWR,
Zarzdzanie RJ) nie zostay w programie odwzorowane.
2.5.2.1. Wykaz pocigw
Rys. 2.5.2. System Wspomagania Dyurnego Ruchu
Zakadka Wykaz pocigw (rys. 2.5.2.) zawiera tabel podobn do tabeli wycigu z rozkadu jazdy.
Obejmuje ona wszystkie pocigi przejedajce, uruchamiane i rozwizywane na posterunku w zakresie 12
h wzgldem aktualnego czasu, w tym pocigi nieplanowe, takie jak drezyny czy pocigi sieciowe. Niektre
informacje w tabeli wyrniane s kolorami, ktrych legenda otwierana jest przyciskiem Opis oznacze.
Tabela skada si z nastpujcych kolumn:
K (kursuje) - pole oznaczajce kursowanie pocigu* (kolor czerwony - pocig posiada uwagi
eksploatacyjne),
NK (nie kursuje) - pole oznaczajce odwoanie pocigu* (kolor niebieski - rezygnacja z trasy przez
przewonika, kolor turkusowy - odwoanie pocigu w zamkniciu),
Prz. plan. - data i godzina planowego przyjazdu pocigu,
+/- - opnienie przyjazdu pocigu w minutach (kolor jasnozielony - pocig objty rozliczeniem z tytuu
jakoci),
Prz. rzecz. - data i godzina rzeczywistego przyjazdu pocigu,
Rodz. - oznaczenie literowe rodzaju pocigu (dod. I.; kolor szary - wprowadzono rzeczywisty czas
przyjazdu i odjazdu pocigu),
Z kierunku post. - nazwa poprzedniego posterunku zapowiadawczego,
Nr poc. (dwie kolumny dla numerw nieparzystych i parzystych) - numer pocigu (kolor ty - pocig
przewozi przesyki nadzwyczajne lub niebezpieczne; zielona ramka - pocig kursuje w ramach
indywidualnego rozkadu jazdy (IRJ)),
W kierunku post. - nazwa nastpnego posterunku zapowiadawczego,
Nr L. - numer linii kolejowej, na ktr wyjeda pocig,
P. zam. - postj zamwiony** w minutach (kolor pomaraczowy - wyrnienie wartoci innych ni "0,0"),
P. obl. - postj obliczony (wedug rozkadu jazdy) w minutach (kolor pomaraczowy - wyrnienie
wartoci innych ni "0,0"),

Typ p. - typ postoju,
Odj. plan. - data i godzina planowego odjazdu pocigu,
+/- - opnienie odjazdu pocigu w minutach,
Odj. rzecz. - data i godzina rzeczywistego odjazdu pocigu (kolor bkitny - pocig zatrzymany),
Stacja pocztkowa - stacja uruchomienia pocigu,
Stacja kocowa - stacja rozwizania pocigu,
Przewonik - nazwa przewonika uruchamiajcego pocig.
* Dla pocigw kursujcych stale domylnie zaznaczane jest pole K. W przypadku pocigw dodatkowych
pocztkowo oba pola K i NK s odznaczone, a zaznaczenie jednego z nich nastpuje automatycznie po
otrzymaniu informacji o uruchomieniu lub odwoaniu pocigu (w przypadku pocigu uruchamianego na
wasnym posterunku ruchu - po zestawieniu pocigu i nadaniu mu waciwego numeru).
** Postj zamwiony przez przewonika, np. postj handlowy w celu wymiany podrnych - w odrnieniu
do postojw technicznych, wynikajcych z krzyowa, oczekiwania na zwolnienie szlaku itp., ktre nie s
pokazywane w tabeli ("0,0") i w zalenoci od sytuacji ruchowej mog zosta pominite.
Wraz z upywem czasu zaznaczenie pocigu automatycznie ustawiane jest na nastpny przyjedajcy lub
odjedajcy wedug rozkadu jazdy pocig (tzw. "wstga"). Kolor zaznaczenia oznacza nastpn akcj:
fioletowy - przyjazd pocigu,

zielony - odjazd pocigu,
bkitny - przejazd pocigu bez zatrzymania.
Rczny wybr pocigu przy pomocy klawisza myszy lub kursorw powoduje zaznaczenie go kolorem
niebieskim. Dla zaznaczonego pocigu moliwe jest wprowadzenie danych o rzeczywistym czasie przyjazdu
i odjazdu lub podgld uwag eksploatacyjnych oraz dodatkowych informacji o pocigu. Uwagi eksploatacyjne
dla danego pocigu pokazywane s w polu Uwagi eksploatacyjne znajdujcym si nad tabel. Uwagi
eksploatacyjne zawieraj informacje o planowych manewrach, zmianie numeru pocigu, przejciach skadw
i lokomotyw itp.
Przy pomocy pl wyboru znajdujcych si u gry zakadki moliwe jest filtrowanie wykazu pocigw wedug
wybranych kryteriw:
Potwierdzenie przez dyspozytora - wywietlanie wszystkich pocigw, wywietlanie pocigw dla

ktrych wprowadzono rzeczywisty czas odjazdu i przyjazdu lub wywietlanie pocigw dla ktrych nie
wprowadzono rzeczywistego czasu odjazdu i przyjazdu,
Pocigi - wywietlanie wszystkich pocigw, wywietlanie pocigw uruchamianych lub rozwizywanych
na wasnym posterunku lub wywietlanie tylko pocigw kursujcych (z zaznaczonym polem K).
Pole Nr pocigu znajdujce si u gry zakadki umoliwia znalezienie w wykazie pocigu o zadanym
numerze. W tym celu naley wprowadzi do pola numer pocigu i nacisn klawisz Enter - w wykazie
wywietlony zostanie tylko znaleziony pocig lub wywietlony zostanie komunikat o jego braku. Przycisk
obok pola Nr pocigu suy do usunicia zawartoci tego pola i wywietlenia wszystkich pocigw.
2.5.2.2. Opis pocigu
Rys. 2.5.3. Opis pocigu
Zakadka Opis pocigu (rys. 2.5.3.) zawiera dodatkowe informacje o pocigu zaznaczonym w zakadce
Wykaz pocigw. W programie nale do nich:
Nazwa pocigu,
Typ pocigu (Staego kursowania, Pocig katalogowy, Pocig dodatkowy),
Rodzaj rozkadu jazdy (Roczny, Katalogowy, Dodatkowy, Indywidualny),
Informacje dodatkowe,
adunek,
Przekroczona skrajnia (adunek przekracza dopuszczaln skrajni taboru),
TWR (pocig przewozi Towary Wysokiego Ryzyka).
Pozostae informacje s informacjami powtrzonymi z zakadki Wykaz pocigw.
2.5.2.3. Wprowadzanie rzeczywistego czasu przyjazdu i odjazdu pocigu
ledzenie ruchu pocigw w Systemie Wspomagania Dyurnego Ruchu odbywa si na podstawie

potwierdze przejazdu pocigu przez kolejne posterunki ruchu wraz z podaniem rzeczywistych czasw
przyjazdu i odjazdu. Informacje te wprowadzane mog by przez dyspozytorw odcinkowych lub dyurnych
ruchu poszczeglnych posterunkw ruchu (w starszych wersjach Systemu Wspomagania Dyurnego Ruchu
- tylko przez dyspozytorw odcinkowych).
W celu rcznego potwierdzenia przyjazdu i odjazdu pocigu naley uy przycisku Wprowadzanie godzin
znajdujcego si na dole zakadki Wykaz pocigw, w otwartym oknie (rys. 2.5.4.) wprowadzi rzeczywisty
czas przyjazdu i odjazdu, a nastpnie uy przycisku Zapisz. Spowoduje to uaktualnienie rzeczywistego
czasu przyjazdu i odjazdu podawanego w wykazie pocigw oraz zaznaczenie pola rodzaju danego pocigu
na szaro (potwierdzony). Dla pocigw uruchamianych lub rozwizywanych na wasnym posterunku ruchu
aktywne s jedynie pola wprowadzenia czasu odjazdu albo czasu przyjazdu. Wprowadzone czasy nie mog
by pniejsze od czasu aktualnego. W razie pomyki moliwe jest ponowne otwarcie okna i wprowadzenie
czasu.
Rys. 2.5.4. Okno wprowadzenia rzeczywistego czasu przyjazdu i odjazdu pocigu
W przypadku duszego postoju pocigu spowodowanego np. defektem pojazdu trakcyjnego naley
otworzy okno wprowadzenia rzeczywistego czasu, wprowadzi rzeczywisty czas przyjazdu pocigu a
nastpnie uy przycisku Zapisz i wprowad postj. Spowoduje to uaktualnienie rzeczywistego czasu
przyjazdu w wykazie pocigw, zaznaczenie pola rodzaju danego pocigu na szaro (potwierdzony) oraz
zaznaczenie pola rzeczywistego czasu odjazdu pocigu na bkitno (wprowadzono postj). Rzeczywisty
czas odjazdu pocigu bdzie odtd regularnie automatycznie zamieniany na czas aktualny. Odwoanie
postoju nastpuje poprzez ponowne otworzenie okna wprowadzenia rzeczywistego czasu oraz uycie tego
samego przycisku z opisem zmienionym na Zapisz i odwoaj postj.
Jeeli rzeczywisty czas przyjazdu i odjazdu nie zostanie wprowadzony przez uytkownika, z pewnym
opnieniem nastpi to automatycznie na podstawie ledzenia ruchu skadu oraz czasu przyjazdu do
nastpnego posterunku zapowiadawczego - odwzorowane jest w ten sposb potwierdzenie przyjazdu i
odjazdu pocigu przez dyspozytora odcinkowego. W przypadku wprowadzenia rzeczywistego czasu przez
uytkownika nastpi jego zatwierdzenie i ewentualne skorygowanie w przypadku wikszych rnic - po tej
operacji poprawienie rzeczywistego czasu przyjazdu i odjazdu przez uytkownika nie bdzie moliwe.
2.5.3. Obsuga punktw adunkowych i zestawianie pocigw towarowych
Pocigi zdawcze (TKS), liniowe (TLE) oraz inne towarowe (dod. I.) koczce bieg na wasnej stacji zoone
s z grup wagonw ktre naley odstawi na stacyjne punkty adunkowe lub wczy do skadu innych
pocigw towarowych, jadcych w okrelonym kierunku. Szczegowe informacje o postpowaniu ze
skadem danych pocigw umieszczone s w ich uwagach eksploatacyjnych dostpnych w zakadce
Rozkad jazdy lub w pliku z dodatkowymi informacjami, otwieranym przyciskiem Dodatkowe informacje...
w zakadce Rozkad jazdy (pod warunkiem, e taki plik jest dla danego rozkadu jazdy dostpny).
Informacja o przeznaczeniu danej grupy wagonw umieszczona jest w jej opisie widocznym w zakadce
Podgld sytuacji ruchowej jako skrt nazwy stacji (punktu) przeznaczenia podany w nawiasie, np. "(do
Tw)" - grupa wagonw przeznaczona do stacji Testowo, "(do l)" - grupa wagonw przeznaczona do stacji
lemie. W przypadku wagonw przeznaczonych do wasnej stacji, po odstawieniu do rozadunku lub
zaadunku i upywie okrelonego czasu zmieniany jest skrt nazwy stacji przeznaczenia, a odpowiedni
komunikat informuje o zakoczeniu operacji adunkowych. Wagony takie naley wczy do najbliszego
pocigu zdawczego lub liniowego jadcego w danym kierunku.
2.5.4. Przysyanie i uruchamianie nieplanowych pocigw, odwoanie uruchomienia pocigu
Przedstawione poniej funkcje zwizane s z ustalaniem nieplanowych jazd pocigw na podstawie

indywidualnych rozkadw jazdy i zastpuj w programie uzgodnienia z dyspozytorami realizowane w
rzeczywistoci drog telefoniczn.
2.5.4.1. Przysyanie lokomotyw, drezyn i pocigw sieciowych
W programie istnieje moliwo zamwienia przyjazdu nieplanowej lokomotywy luzem wybranej trakcji,
drezyny lub pocigu sieciowego. Przysanie nieplanowej lokomotywy moe okaza si konieczne w
przypadku wystpienia defektu lokomotywy lub zestawu trakcyjnego. Podsyy lokomotyw do planowych
pocigw i manewrw s uwzgldnione w rozkadzie jazdy i nie ma potrzeby ich zamawiania. Przysane
drezyny i pocigi sieciowe nie maj okrelonego zadania - mog zosta wykorzystane np. do wiczenia
postpowania podczas zamkni torowych lub jazd do kilometra i z powrotem.
W celu przysania nieplanowej lokomotywy luzem, drezyny lub pocigu sieciowego naley wybra jedno z
polece Przylij lokomotyw elektryczn/spalinow/drezyn/pocig sieciowy... z menu Narzdzia.
Otworzone zostanie wwczas okno dialogowe suce do ustalenia rodzaju i numeru pocigu, kierunku oraz
czasu przyjazdu a take ewentualnego powrotu (rys. 2.5.5.).
Rys. 2.5.5. Okno ustalenia rozkadu jazdy przysyanego pocigu
Z pierwszej listy rozwijanej naley wybra kierunek, z ktrego przyjecha ma pocig. Druga lista aktywna jest
w przypadku przysyania lokomotyw luzem i suy do wyboru rodzaju pocigu (pojawiajca si na licie
dodatkowa maa litera oznacza przewonika - dod. I.):
LPE/LPS - do i od pocigw pasaerskich,

LTE/LTS - do i od pocigw towarowych,
LMS - do i od prac manewrowych.
Od wybranego rodzaju zaley seria przysanego pojazdu trakcyjnego. Dla drezyn i pocigw sieciowych
rodzaj pocigu jest stay. Domylny numer pocigu jest numerem nadawanym ze standardowej puli
numerw, a godzina przyjazdu jest w przyblieniu zaokrglon do 30 minut najblisz moliw godzin
przyjazdu - istnieje moliwo wprowadzenia innego numeru lub godziny przyjazdu.
Zaznaczenie pola jazda na zamknity tor wraz z podaniem numeru toru szlakowego spowoduje
wyprawienie zamawianego pocigu przez ssiedni posterunek na zamknity tor szlakowy. Aby to nastpio,
naley uprzednio zamkn dany tor szlakowy (zakadka Urzdzenia cznoci - rozdz. 2.4.1.2.6.). Funkcja
ta ma zastosowanie, gdy zachodzi potrzeba usunicia ze szlaku pocigu ze zdefektowanym pojazdem
trakcyjnym w kierunku ssiedniego posterunku zapowiadawczego.
Zaznaczenie pola Powrt spowoduje zaplanowanie powrotnej jazdy pocigu - kierunek wyjazdu, rodzaj
pocigu, numer i godzina ustalane s w sposb analogiczny jak dla przyjazdu.
Po zatwierdzeniu przyciskiem OK pocig z pewnym opnieniem pojawi si w Systemie Wspomagania

Dyurnego Ruchu (gdy zaznaczono pole Powrt - rwnie pocig powrotny), a w dalszej kolejnoci nastpi
jego przyjazd. Przed wyprawieniem pocigu powrotnego naley pamita o nadaniu jego skadowi
waciwego numeru przy pomocy odpowiedniego polecenia z zakadki Podgld sytuacji w terenie (rozdz.
2.2.5.).
UWAGA!
Rzeczywisty czas przyjazdu zamawianego pocigu zaleny jest od minimalnego czasu potrzebnego
! na przygotowanie oraz wysanie pocigu z wybranego kierunku a take aktualnej sytuacji ruchowej i
moe rni si od zadanego czasu przyjazdu.
2.5.4.2. Uruchamianie nieplanowych pocigw
W przypadku potrzeby uruchomienia nieplanowego pocigu (np. nieplanowy podsy lokomotywy) istnieje
moliwo zatwierdzenia jego rozkadu jazdy poprzez wybr polecenia Uruchomienie nieplanowego
pocigu... z menu Narzdzia. W otwartym oknie dialogowym naley wybra kierunek wyjazdu, wprowadzi
oznaczenie literowe rodzaju pocigu i przewonika (dod. I.), numer pocigu, godzin odjazdu i relacj
kocow (rys. 2.5.6.).
Rys. 2.5.6. Okno ustalenia rozkadu jazdy uruchamianego pocigu
Po zatwierdzeniu przyciskiem OK pocig z pewnym opnieniem pojawi si w Systemie Wspomagania

Dyurnego Ruchu. Przed wyprawieniem pocigu naley pamita o nadaniu jego skadowi waciwego
numeru przy pomocy odpowiedniego polecenia z zakadki Podgld sytuacji w terenie (rozdz. 2.2.5.).
2.5.4.3. Odwoanie uruchomienia pocigu
W przypadku koniecznoci odwoania uruchomienia pocigu (np. z powodu defektu pojazdu trakcyjnego)
istnieje moliwo zatwierdzenia odwoania poprzez wybr polecenia Odwoanie uruchomienia pocigu...
z menu Narzdzia. W otwartym oknie dialogowym naley wprowadzi numer odwoywanego pocigu (rys.
2.5.7.). Po zatwierdzeniu przyciskiem OK z pewnym opnieniem w Systemie Wspomagania Dyurnego
Ruchu zaznaczone zostanie pole NK danego pocigu (nie kursuje).
Rys. 2.5.7. Okno odwoania uruchomienia pocigu

2.5.4.4. Rczne generowanie ruchu
Polecenie Rczne generowanie ruchu... z menu Narzdzia otwiera okno rcznego generowania ruchu,
ktre pozwala na ustawianie skadw na torach i inicjowanie przyjazdu pocigw z ssiednich posterunkw
ruchu bez rozkadu jazdy (rys. 2.5.8.).
Rys. 2.5.8. Okno rcznego generowania ruchu
Okno skada si z trzech czci:
Skad - suy do wyboru zestawienia skadu oraz jego numeru (nazwy),

Przyjazd - pozwala na zainicjowanie przyjazdu pocigu z okreleniem kierunku, toru, zwoki czasowej
wzgldem wybrania polecenia oraz z moliwoci wyprawienia na tor zamknity (tor naley zamkn
oddzielnie - rozdz. 2.4.1.2.6.),
Ustaw/usu - pozwala na ustawienie skadu na wybranym torze lub usunicie skadu o danej nazwie.
2.6. Pozostae urzdzenia

W rozdziale tym opisano pozostae obsugiwane urzdzenia srk, takie jak manipulatory urzdze
przejazdowych i urzdzenia zdalnej kontroli, nieopisane w poprzednich rozdziaach. Zalenie od posterunku,
urzdzenia te umieszczone mog by na zakadkach Pozostae urzdzenia, RASP-UZK lub innych.
2.6.1. Urzdzenie zdalnej kontroli typu ERP-5
Urzdzenie zdalnej kontroli (UZK) typu ERP-5 suy do kontroli dziaania oraz awaryjnego wyczania
samoczynnej sygnalizacji przejazdowej (SSP). Na obudowie urzdzenia znajduj si nastpujce elementy
(rys. 2.6.1.):
lampka kontrolna K (zielona) - okrela stan i dziaanie urzdze SSP,

lampka kontrolna U (ta) z licznikiem LU - sygnalizuje wystpienie usterki urzdze SSP,
lampka kontrolna S (czerwona) - sygnalizuje obecno zasilania sieciowego urzdze SSP,
przecznik niestabilny U - suy do wczenia lampki kontrolnej U (kasowanie sygnalizacji wystpienia
usterki),
przecznik niestabilny W z licznikiem LW - suy do awaryjnego doprowadzenia urzdze SSP do stanu
oczekiwania w przypadku wystpienia usterki,
przecznik stabilny D - suy do wyczenia dzwonka sygnalizujcego wystpienie usterki.
Rys. 2.6.1. Urzdzenie zdalnej kontroli typu ERP-5
Przy prawidowo dziaajcych urzdzeniach SSP w stanie oczekiwania wszystkie trzy lampki kontrolne
wiec wiatem cigym. Wczenie ostrzegania sygnalizowane jest miganiem lampki kontrolnej K w takt
migania wiate na sygnalizatorach drogowych. Niezalenie od tego lampka kontrolna K ganie co 2 minuty
na 2 sekundy.
Wystpienie usterki urzdze SSP powoduje zganicie lampki kontrolnej K. Jeeli stan taki trwa duej ni
ok. 6 sekund, ganie lampka kontrolna U a usterka zliczana jest licznikiem LU. Brak wiecenia lampki
kontrolnej U ma zwrci uwag dyurnego ruchu na wystpienie usterki. Obsuenie przecznika U
ponownie wcza lampk kontroln U.
Jeeli po upywie dalszych ok. 2 minut od wystpienia usterki urzdzenia SSP nie zostan doprowadzone
przez pocig do prawidowego stanu, wczony zostaje dzwonek sygnalizujcy dugotrwa usterk urzdze
SSP. W takiej sytuacji dyurny ruchu po upewnieniu si o braku zbliania si pocigu do przejazdu powinien
obsuy przecznik W, sucy do awaryjnego wyczenia ostrzegania. Uycie przecznika W zliczane jest
licznikiem LW.
Jeeli po uyciu przecznika W usterka trwa nadal, mona wyczy dzwonek przy pomocy przecznika D.
Po usuniciu usterki dzwonek zostanie ponownie wczony - naley wwczas doprowadzi przecznik D do
pooenia zasadniczego.
2.6.2. Urzdzenie zdalnej kontroli typu RASP-UZK
Urzdzenie zdalnej kontroli (UZK) RASP-UZK suy do kontroli i rejestracji dziaania oraz awaryjnej obsugi
samoczynnej sygnalizacji przejazdowej (SSP) typu RASP-4F. Dziaanie urzdze RASP-4F oparte jest o
kontrol niezajtoci odcinkw z wykorzystaniem licznikw osi, a stan urzdze sygnalizowany jest
maszynicie przy pomocy tarcz ostrzegawczych przejazdowych (TOP). Urzdzenie zdalnej kontroli RASP-
UZK ma posta komputera klasy PC i obsugiwane jest przy pomocy klawiatury i myszy. RASP-UZK moe
kontrolowa dziaanie od 1 do 8 zestaww urzdze RASP-4F.
UWAGA!
W programie urzdzenie zdalnej kontroli RASP-UZK zostao odwzorowane w uproszczeniu - nie
! odwzorowano okna archiwum z zaawansowanymi funkcjami przegldania zdarze oraz rcznego
sterowania urzdzeniami przy pomocy pulpitu lokalnego (udzielone zezwolenie na sterowanie
lokalne nie moe zosta wykorzystane).
W RASP-UZK wyrni mona okno oglne oraz okna szczegowe. Okno oglne wczane jest
znajdujcym si na dole ekranu przyciskiem Wszystkie i pokazuje oglny stan wszystkich kontrolowanych
przejazdw. Okno szczegowe wczane jest znajdujcym si na dole ekranu przyciskiem opisanym
kilometrem przejazdu i zawiera szczegowe zobrazowanie stanu urzdze na wybranym przejedzie,
przyciski suce do wydawania polece oraz list zdarze biecych. Dodatkowo przycisk opisany
kilometrem sucy do wczenia okna szczegowego swoim kolorem informuje o stanie urzdze na
danym przejedzie:
szary - urzdzenia sprawne,

czerwony migowy - usterka kategorii I,
czerwony stay - usterka kategorii II,
biay - zanik transmisji pomidzy UZK a SSP.
W prawym dolnym rogu ekranu wywietlany jest aktualny czas, a w prawym grnym rogu ekranu
dynamiczny wskanik aktywnoci programu z kontrol wywietlania barw podstawowych. Ikona gonika
suy do kasowania alarmw o usterkach (rozdz. 2.6.2.3.).
2.6.2.1. Okno oglne
Rys. 2.6.2. Okno oglne

W oknie oglnym (rys. 2.6.2.) przedstawione s informacje o oglnym stanie wszystkich kontrolowanych
przejazdw. Stan przedstawiony jest przy pomocy pl o odpowiednim kolorze. Wykaz pl oraz znaczenie ich
kolorw przedstawiono w tabl. 2.6.1.
Tabl. 2.6.1. Sygnalizacja stanu urzdze w oknie oglnym

nazwa pola znaczenie koloru pola
(nazwa przejazdu) brak znaczenia (szary)
zielony - sterowanie automatyczne
STEROWANIE
pomaraczowy - sterowanie lokalne
szary - oczekiwanie
STAN
fioletowy - ostrzeganie
szary - stan zasadniczy
WYZEROWANIE
fioletowy - urzdzenia wyzerowane, oczekiwanie na pierwszy przejazd
USTERKA I
czerwony migowy - usterka kategorii I
USTERKA II
czerwony stay - usterka kategorii II
szary (TRANSMISJA OK) - transmisja poprawna
TRANSMISJA
czerwony (BRAK TRANSMISJI) - zanik transmisji pomidzy UZK a SSP
szary - czujniki toru zaczone
TOR I / TOR II
czerwony - czujniki toru wyczone
2.6.2.2. Okno szczegowe
Okno szczegowe skada si z czterech czci (rys. 2.6.3.):
plan schematyczny przejazdu,

rzd pl informujcych o usterkach (u gry),
przyciski suce do wysyania polece do SSP (po lewej),
lista zdarze biecych.
Rys. 2.6.3. Okno szczegowe
Plan schematyczny przejazdu przedstawia ukad urzdze zewntrznych na przejedzie oraz ich stan.
Nale do nich sygnalizatory, rogatki, tarcze ostrzegawcze przejazdowe oraz odcinki kontroli niezajtoci
toru (kolor biay - odcinek wolny, kolor czerwony - odcinek zajty). Miganie symbolu napdu rogatkowego i
ukone pooenie symbolu drga oznacza pooenie porednie rogatki (zamykanie, otwieranie lub usterka).
Pola znajdujce si u gry podwietlane s na czerwono w przypadku wystpienia usterek danego

urzdzenia. W programie odwzorowano jedynie cz usterek, jakie moe wykry system: awaria systemu,
awaria czujnikw, awaria napdu i awaria sygnalizatorw, a dodatkowo awaria tarcz ostrzegawczych
przejazdowych. Nie ma moliwoci zasymulowania wyamanie drga, rozadowania akumulatorw oraz
zaniku transmisji pomidzy UZK a SSP.
Przyciski znajdujce si po lewej stronie planu schematycznego przejazdu su do wysyania wybranych

polece do urzdze. Nale do nich przeczanie pomidzy sterowaniem lokalnym lub automatycznym,
wyczanie lub zaczanie czujnikw w danym torze oraz zerowanie przejazdu. Kolor przycisku informuje
dodatkowo o stanie urzdze. Przeznaczenie przyciskw oraz znaczenie ich kolorw przedstawiono w tabl.
2.6.2.
Tabl. 2.6.2. Polecenia wysyane do SSP oraz znaczenie kolorw przyciskw

polecenie funkcja znaczenie koloru przycisku
Zezwolenie na ster. Wydanie zezwolenia na sterowanie szary - sterowanie automatyczne
LOKALNE rczne z pulpitu lokalnego, pomaraczowy migowy - wydano
umieszczonego na zewntrz kontenera zezwolenie na sterowanie
SSP. W przypadku braku wykorzystania lokalne, oczekiwanie na przejcie
zezwolenia po upywie minuty zostanie sterowania z pulpitu lokalnego *
ono anulowane i system powrci do pomaraczowy stay - sterowanie
polecenie funkcja znaczenie koloru przycisku

sterowania automatycznego. * rczne z pulpitu lokalnego *
zielony - sterowanie
automatyczne
Sterowanie Przywrcenie sterowania
zielony migowy - obsuga
AUTOMATYCZNE automatycznego.
miejscowa (serwisowa lub
sterowanie rczne) *
zielony - czujniki zaczone
T1/2 ZA Zaczenie czujnikw w danym torze.
szary - czujniki wyczone
Wyczenie czujnikw w danym torze,
stosowane podczas pracy pocigw
roboczych w pobliu przejazdu. Po
wyczeniu czujnikw na tarczach szary - czujniki zaczone
T1/2 WY
ostrzegawczych przejazdowych danego czerwony - czujniki wyczone
toru stale wywietlane s sygnay Osp1
(dwa wiata pomaraczowe w linii
poziomej).
Awaryjne doprowadzenie urzdze do
stanu oczekiwania. Po wydaniu polecenia szary - stan zasadniczy
wykonywany jest test systemowy, a fioletowy - przejazd wyzerowany,
ZEROWANIE
urzdzenia powracaj do stanu oczekiwanie na pierwszy
zasadniczego po przejedzie pierwszego przejazd pocigu
pocigu.
* Funkcja nie odwzorowana w programie - nie ma moliwoci wykorzystania wydanego zezwolenia i
rcznego sterowania z pulpitu lokalnego.
Aby wybra polecenie do wysania, naley klikn na wybrany przycisk prawym klawiszem myszy
przytrzymujc klawisz Ctrl. W przypadku polece ZEROWANIE oraz T1/2 ZA naley dodatkowo
potwierdzi wybr w oknie dialogowym. Wybr sygnalizowany jest miganiem przycisku kolorem niebieskim -
aby polecenie zostao wysane, naley nacisn klawisz Enter. Anulowanie wybranego polecenia nastpuje
poprzez nacinicie klawisza Esc lub automatycznie, gdy nie zostanie ono wysane przez 20 sekund od
wyboru.
Lista zdarze biecych zawiera list zdarze takich jak zmiany stanu urzdze, wczanie i wyczanie
ostrzegania czy te wysyanie polece do SSP. Kolejne zapisy skadaj si z rodzaju zdarzenia (Z - zmiana
stanu, P - wysanie polecenia), czasu oraz opisu zdarzenia.
2.6.2.3. Sygnalizowanie i potwierdzanie usterek
Usterki RASP-4F podzielone zostay na usterki kategorii I oraz usterki kategorii II. Usterki kategorii I
bezporednio zagraaj bezpieczestwu ruchu - zaliczaj si do nich m.in. usterki czujnikw torowych,
sygnalizatorw drogowych, nieprawidowe pooenie drgw rogatek w stanie ostrzegania czy nieprawidowa
praca sterownikw (awaria systemu). Przy wystpieniu usterki kategorii I na tarczach ostrzegawczych
przejazdowych wywietlany jest sygna Osp1 (dwa wiata pomaraczowe w linii poziomej).
Wykrycie usterki sygnalizowane jest podwietleniem na kolor czerwony migowy (usterki kategorii I) lub stay
(usterki kategorii II) odpowiedniego pola w oknie oglnym i przycisku danego przejazdu na dole ekranu,
podwietleniem na kolor czerwony stay odpowiedniego pola usterki w oknie szczegowym oraz sygnaem
dwikowym - cigym w przypadku usterki kategorii I lub przerywanym w przypadku usterki kategorii II.
Aby potwierdzi przyjcie informacji o usterce i wyczy sygna dwikowy, naley nacisn klawisze Ctrl +
Enter lub klikn na ikon gonika w prawym grnym rogu ekranu. W przypadku braku potwierdzenia
informacji o usterce w cigu 2 minut zarejestrowany zostanie komunikat o braku potwierdzenia usterki.
W przypadku wystpienia usterki czujnikw naley po upewnieniu si o braku pocigu w strefie przejazdu
lub pocigu zbliajcego si do przejazdu wysa polecenie zerowania przejazdu.
UWAGA!
Usterka czujnikw w programie polega na bdnym bilansie osi spowodowanym jednorazowym
! nieprawidowym zadziaaniem czujnika. Usterka taka nie jest pokazywana w oknie Usterki, a jej
usunicie polega na wysaniu polecenia zerowania przejazdu.
2.7. Usterki
2.7.1. Symulowanie i usuwanie usterek
Usterki w programie mog by generowane samoistnie lub na danie uytkownika. Prawdopodobiestwo

samoistnego wystpienia usterki regulowane moe by przy pomocy suwaka Usterki w oknie Ustawienia.
Przesunicie suwaka w skrajne lewe pooenie spowoduje wyczenie samoistnego wystpowania usterek.
Polecenie Usterki... z menu Narzdzia otwiera okno usterek, w ktrym znajduje si lista urzdze dla
ktrych symulowane mog by usterki wraz z przyciskami do ich wywoywania i usuwania (rys. 2.7.1.).
Dodatkowo moliwe jest wyczenie bezpiecznikw nastawczych wybranych napdw
zwrotnicowych/wykolejnicowych oraz rczna symulacja zajtoci obwodw torowych. Urzdzenia podzielone
zostay na cztery grupy:
Napdy zwrotnicowe/Wk,
Obwody torowe,
Sygnalizatory przytorowe,
Inne urzdzenia.
Urzdzenia przejazdowe (lista Inne urzdzenia), do ktrych nale sygnalizatory drogowe (S), napdy
rogatkowe (N) oraz urzdzenia wewntrzne w szafach (kontenerach) SSP (system) s dodatkowo
grupowane i opisane nazw lub kilometrem przejazdu.
Rys. 2.7.1. Okno usterek
Obok nazwy danego urzdzenia na licie pokazywana jest informacja o jego stanie:
sprawny - urzdzenie sprawne,

usterka - symulacja usterki,
rozprucie - rozprucie zwrotnicy (wymagane sprawdzenie stanu zwrotnicy),
bezp. n. - wyczony bezpiecznik nastawczy napdu zwrotnicowego/wykolejnicowego,
symulacja - symulacja zajtoci obwodu torowego.
UWAGA!
! Niektre usterki s jednorazowymi zdarzeniami a nie trwaymi stanami i nie s pokazywane ani nie
mog by usunite w oknie usterek. Wykaz tych usterek zamieszczono w podrozdziale 3.7.5.
Przycisk Usterka suy do rcznego zasymulowania usterki wybranego urzdzenia, przycisk Napraw - do
usunicia usterki. W przypadku moliwoci zasymulowania rnych usterek dla danego urzdzenia rodzaj
usterki wybierany jest w dodatkowym oknie dialogowym. Przycisk Napraw wszystkie suy do usunicia
wszystkich usterek, natomiast przycisk Losowa usterka powoduje zasymulowanie usterki losowego
urzdzenia.
Domylnie usterki usuwane s z kilkudziesiciominutowym opnieniem odzwierciedlajcym czas potrzebny

na dotarcie sub utrzymania oraz usunicie usterki. W takim przypadku uycie przyciskw Napraw/Napraw
wszystkie odpowiada powiadomieniu sub utrzymania o usterce, a o przewidywanym czasie usunicia
usterki a take o fakcie jej usunicia informuj odpowiednie komunikaty. Nie dotyczy to usterki pulpitu
(przepalenie arwki), ktra usunita moe zosta przez dyurnego ruchu bez opnienia. Po usuniciu
zgoszonych usterek przez suby utrzymania dodatkowo zakadane s plomby na rozplombowanych
przyciskach na pulpicie nastawczym.
Aby wszystkie usterki usuwane byy natychmiast po uyciu przyciskw Napraw/Napraw wszystkie, naley
zaznaczy pole Bezzwoczne usuwanie usterek w oknie Ustawienia.
2.7.2. Rozprucie zwrotnicy
Rozprucie zwrotnicy jest szczeglnym rodzajem usterki. Wyczenie sygnalizacji rozprucia zwrotnicy odbywa
si poprzez obsuenie waciwego przycisku na pulpicie nastawczym (zakadka Pulpit nastawczy - rozdz.
2.3.2.1.3.), jednak obok nazwy zwrotnicy na licie pokazuje si czerwony opis rozprucie, co oznacza
konieczno sprawdzenia stanu zwrotnicy przez upowanionego pracownika.
Sprawdzenie inicjowane jest przyciskiem Napraw, analogicznie jak usuwanie innych usterek. Po
sprawdzeniu opis rozprucie znika i wywietlany jest odpowiedni komunikat - do tego czasu rozprut
zwrotnic biorc udzia w przebiegach pocigowych naley zabezpiecza na miejscu przy pomocy
zamka/spony iglicowej (polecenia Za zamek/spon i Zdejmij zamek/spon wybierane z menu
kontekstowego zwrotnicy w zakadce Podgld sytuacji w terenie - rozdz. 2.2.2.).
2.7.3. Bezpieczniki nastawcze
Wyczenie bezpiecznika nastawczego zwrotnicy lub wykolejnicy stosowane moe by jako zabezpieczenie
przed przestawieniem podczas korbowania czy te prac utrzymaniowych przy napdzie. Bezpiecznik
nastawczy wyczony zostaje rwnie w przypadku nadmiernego poboru prdu nastawczego w wyniku np.
zablokowania ruchu iglic przez ciao obce.
Aby wyczy bezpiecznik nastawczy wybranej zwrotnicy lub wykolejnicy, naley zaznaczy j na licie i
uy przycisku Wy. Obok nazwy zwrotnicy lub wykolejnicy na licie pojawi si opis bezp. n., informujcy o
wyczeniu bezpiecznika nastawczego. W przypadku napdw sprzonych naley wybra z listy dowoln
zwrotnic/wykolejnic z pary. Aby wczy bezpiecznik nastawczy wybranej zwrotnicy lub wykolejnicy,
naley zaznaczy j na licie i uy przycisku W.
2.7.4. Symulacja zajtoci odcinkw
Symulacja zajtoci odcinkw moe zosta wykorzystana do testowania lub prezentacji dziaania urzdze
(nastawiania i rozwizywania przebiegw) bez koniecznoci jazd taboru.
Aby zasymulowa zajto odcinka, naley zaznaczy nazw jego obwodu torowego na licie (It - odcinki
torowe, Iz - odcinki zwrotnicowe) i uy przycisku Zaj. Obok nazwy obwodu torowego na licie pojawi si
opis symulacja, informujcy o symulacji zajtoci odcinka. Aby wyczy symulacj zajtoci odcinka, naley
zaznaczy nazw jego obwodu torowego na licie i uy przycisku Zwl. Uycie tego przycisku nie spowoduje
zwolnienia odcinka, jeeli znajduje si na nim tabor.
2.7.5. Wykaz usterek odwzorowanych w programie
W tabl. 2.7.1. przedstawiono wykaz rodzajw symulowanych usterek i defektw z podziaem na dwie grupy.
Pierwsz grup stanowi usterki cige, pokazywane w oknie usterek i wymagajce usunicia przez suby
utrzymania lub dyurnego ruchu. W drugiej grupie znalazy si usterki bdce jednorazowymi zdarzeniami,
nie pokazywanymi w oknie usterek.
Tabl. 2.7.1. Wykaz usterek odwzorowanych w programie

urzdzenie rodzaj usterki objawy
Usterki pokazywane w oknie usterek
Szczeliny kontroli pooenia ciemne pomimo
brak kontroli pooenia
pooenia kocowego zwrotnicy.
usterka sterowania
Napd nie pracuje.
zwrotnica napdem
zacicie lub
Zatrzymanie ruchu iglic w pooeniu porednim i
zablokowanie przez ciao
znaczny wzrost prdu nastawczego.
obce ruchu iglic
Szczeliny kontroli pooenia ciemne pomimo
brak kontroli pooenia
pooenia kocowego wykolejnicy.
wykolejnica
usterka sterowania
Napd nie pracuje.
napdem
faszywe wykazywanie Wykazywanie zajtoci pomimo braku taboru na
zajtoci odcinku.
obwd torowy
Powtarzajce si nieregularnie wykazywanie
"miganie" odcinka
zajtoci pomimo braku taboru na odcinku.
W przypadku wiata zabraniajcego - brak
wiecenia lampki kontrolnej wiata w powtarzaczu
sygnalizatora na pulpicie, w przypadku wiata
zezwalajcego - brak wywietlenia sygnau
przepalenie arwki
sygnalizator przytorowy zezwalajcego pomimo utwierdzenia przebiegu.
sygnaowej
Przepalenie czerwonej arwki semafora
wjazdowego ze szlaku z blokad psamoczynn
uniemoliwia zwolnienie blokady po wjedzie
pocigu.
przepalenie arwki Niewiecenie wiata sygnalizatora po wczeniu
sygnalizator drogowy
sygnaowej ostrzegania.
Lampka kontrolna lub powtarzacz napdu
brak kontroli pooenia rogatkowego wskazuje pooenie porednie pomimo
rogatka zamknicia lub otwarcia rogatki.
usterka sterowania
Napd nie pracuje.
napdem
przepalenie arwki w Jedna ze szczelin lub lampek kontrolnych nie wieci
pulpit nastawczy
pulpicie si.
urzdzenie rodzaj usterki objawy

Obsuga blokady nieskuteczna, a w przypadku
psamoczynna blokada przerwanie y midzy
wczonego kierunku ruchu blokady typu Eap -
liniowa typu C lub Eap posterunkami
zablokowanie si blokady.
samoczynna sygnalizacja usterka urzdze w Wykazywanie usterki przez urzdzenie zdalnej
przejazdowa szafie (kontenerze) SSP kontroli (UZK).
Pozostae usterki i defekty
Wczenie sygnalizacji rozprucia zwrotnicy pomimo
zwrotnica rozprucie pozorne
braku rzeczywistego rozprucia.
nieprawidowe dziaanie Wyganicie sygnau zezwalajcego na semaforze
obwd torowy
dawika torowego podczas rozruchu skadu.
bdny sygna z czujnika
skutkujcy Wykazywanie usterki przez urzdzenie zdalnej
czujnik osi (RASP-4F)
nieprawidowym bilansem kontroli (zakadka RASP-UZK - rozdz. 2.6.2.3.).
zliczonych osi
Brak zwolnienia utwierdzenia przebiegu po
urzdzenia stacyjne niezwolnienie przebiegu
przejedzie pocigu.
defekt pojazdu Zgoszenie defektu przez maszynist pojazdu
pojazd trakcyjny
trakcyjnego trakcyjnego.
Dodatek I. Rodzaje i numeracja pocigw, wykaz przewonikw
Rodzaje pocigw
Poszczeglne rodzaje pocigw oznaczane s trzyliterowymi (dawniej trzy- lub czteroliterowymi) skrtami, z
ktrych dwie pierwsze litery okrelaj rodzaj pocigu, a trzecia okrela rodzaj trakcji:
P - parowa,
E - elektryczna (lokomotywy),
J - elektryczna (zespoy i wagony trakcyjne),
S - spalinowa (lokomotywy),
M - spalinowa (zespoy i wagony trakcyjne).
Trzyliterowe skrty rodzajw pocigw, zapisywane duymi literami, uzupeni mona jedn lub dwiema
maymi literami okrelajcymi przewonika. Mae litery przypisywane s przewonikom przez zarzdc
infrastruktury i nie s stae w kolejnych rozkadach jazdy. Wykaz skrtw rodzajw pocigw przedstawiono
w tabl. A.
Tabl. A. Skrty rodzajw pocigw

Trakcja
elektryczna spalinowa
Rodzaje pocigw
parowa zespoy i
lokomo- lokomo- zespoy i
wag.
tywy tywy wag. trakc.
trakc.
A. Pocigi pasaerskie
EuroCity - ECE ECJ ECS ECM
EuroNight - ENE - ENS -
Ekspresowy InterCity - EIE EIJ EIS EIM
Ekspresowy - EXE EXJ EXS EXM
Midzywojewdzki pospieszny typu
- MHE - MHS -
hotelowego
Midzynarodowy pospieszny - MME MMJ MMS MMM
Midzywojewdzki pospieszny - MPE MPJ MPS MPM
Midzywojewdzki osobowy - MOE MOJ MOS MOM
Midzywojewdzki osobowy (autobus
- - MAJ - MAM
szynowy)
Wojewdzki midzynarodowy RMP RME RMJ RMS RMM
Wojewdzki krajowy pospieszny RPP RPE RPJ RPS RPM
Wojewdzki krajowy osobowy ROP ROE ROJ ROS ROM
Wojewdzki komunikacji aglomeracyjnej - RAE RAJ RAS RAM
Wojewdzki midzynarodowy (autobus
- - AMJ - AMM
szynowy)
Wojewdzki osobowy krajowy (autobus
- - APJ - APM
szynowy)
Prny skad pasaerski - do i od
PWP PWE PWJ PWS PWM
pocigw pasaerskich
Prny skad pasaerski - prbny - PCE PCJ PCS PCM
Trakcja
Rodzaje pocigw
parowa zespoy i
wag.
trakc.
Prny skad pasaerski - do i z
- PXE PXJ PXS PXM
naprawy lub obsugi technicznej
Skad lokomotyw - powyej 3 lokomotyw PHP PHE - PHS -
B. Pocigi towarowe
1. Pocigi towarowe w ruchu midzynarodowym
Do priorytetowych przewozw
- TAE - TAS -
midzynarodowych
Do midzynarodowych
caopocigowych przewozw - TCE - TCS -
intermodalnych
Do midzynarodowych przewozw
- TGE - TGS -
masowych i granicznych
Do midzynarodowych przewozw
rozproszonych (pojedyncze wagony i - TRE - TRS -
grupy wagonw)
2. Pocigi towarowe w ruchu krajowym
Do przewozw priorytetowych - TBE - TBS -
Do caopocigowych przewozw
- TDE - TDS -
intermodalnych
Pospieszny o podwyszonym
standardzie szybkoci technicznej do
- TPE - TPS -
przewozu adunkw w pojedynczych
wagonach i grupach wagonw
Do przewozw niemasowych w
pojedynczych wagonach i grupach - TNE - TNS -
wagonw
Do przewozw masowych w adownych
- TME - TMS -
i prnych skadach caopocigowych
Liniowy do przewozu adunkw w
pojedynczych wagonach i grupach - TLE - TLS -
wagonw
Zdawczy do obsugi stacji i bocznic w
- TKE - TKS -
rejonie cienia stacji manewrowej
Prne wagony do i z naprawy - TTE - TTS -
Prbny oraz inne pocigi - TSE - TSS -
Skad lokomotyw - powyej 3 lokomotyw - THE - THS -
C. Pojazdy kolejowe luzem
Lokomotywa do i od prac manewrowych
- LME - LMS -
w ruchu towarowym
Lokomotywa do i od prac manewrowych
- LWE - LWS -
w ruchu pasaerskim
Lokomotywa do i od pocigw
LPP LPE - LPS -
pasaerskich
Trakcja
Rodzaje pocigw
parowa zespoy i
wag.
trakc.
Lokomotywa do i od pocigw
- LTE - LTS -
towarowych
Lokomotywa luzem do i od pocigw
- LZE - LZS -
utrzymaniowo-naprawczych
Pozostae lokomotywy luzem, pojazd
kolejowy, zaliczany do taboru - LSE - LSS -
specjalnego, pojazd pomocniczy
D. Pocigi utrzymaniowo-naprawcze
Ratunkowy - ZGE ZGJ ZGS ZGM
Inspekcyjny - ZNE ZNJ ZNS ZNM
Gospodarczy - ZXE - ZXS ZXM
Skad lokomotyw - powyej 3 lokomotyw - ZHE - ZHS -
Numeracja pocigw
Zasady numeracji pocigw regulowaa dawniej "Instrukcja o rozkadzie jazdy pocigw" R11 z 1979 r.
Instrukcja ta nie zostaa jednak znowelizowana wraz ze zmianami w strukturze PKP i odtd numery ustalano
kierujc si dotychczasowymi zasadami oraz lokalnymi wytycznymi i zwyczajami. Z uwagi na to niekiedy
brak jest konsekwencji przy nadawaniu numerw pocigw, a przedstawione poniej zasady nie zawsze s
stosowane.
Numer pocigu najczciej skada si z 2 do 6 cyfr zalenych od relacji, rodzaju i kolejnoci uruchomienia
pocigu w dobie. Numery nie s unikalne i mog si powtarza dla pocigw kursujcych na rnych liniach
lub w rnych dniach. Ostatnie dwie cyfry numeru okrelaj rodzaj pocigu, przy czym dla pocigw
jadcych w kierunku zgodnym z kierunkiem wzrostu kilometrau linii ostatnia cyfra jest nieparzysta, a dla
jadcych w kierunku przeciwnym - parzysta. Cyfra ta moe si zmienia na trasie pocigu wskutek przejazdu
na odcinek o odwrotnym kierunku wzrostu kilometrau.
Dla pocigw kursujcych wewntrz jednego obszaru konstrukcyjnego stosowane mog by numery
trzycyfrowe, natomiast pocigi kursujce midzy obszarami posiadaj przewanie numery cztero- i wicej
cyfrowe. Pocigi ekspresowe i InterCity otrzymuj numery czterocyfrowe.
W numerach cztero- i wicej cyfrowych pierwsze dwie cyfry okrelaj odpowiednio obszar konstrukcyjny
uruchomienia i rozwizania pocigu. Obszary konstrukcyjne odpowiadaj obszarom dawnych Dyrekcji
Okrgowych Kolei Pastwowych i oznaczane s nastpujcymi numerami:
1 - Warszawa,
2 - Lublin,
3 - Krakw,
4 - Katowice,
5 - Gdask,
6 - Wrocaw,
7 - Pozna,
8 - Szczecin.
Dla pocigw towarowych masowych oraz wahade wgla kursujcych z Grnego lska i na Grny lsk
zamiast cyfry obszaru 4 uywa si cyfry 9. Dla pocigw wewntrzobszarowych z numerami cztero- i wicej
cyfrowymi stosuje si na dwch pierwszych miejscach dwie jednakowe cyfry danego obszaru lub cyfr
obszaru i 0. Znaczenie pozostaych cyfr podano w tabl. B.
Tabl. B. Zasady numeracji pocigw

trzecia cyfra od koca ostatnie dwie cyfry
Numery dwucyfrowe
01-20 - lokomotywy luzem
- 21-50 - skady pasaerskie
51-99 - inne, gospodarcze i robocze
Numery trzycyfrowe
0 - prne skady lub lokomotywy luzem 01-54 - osobowe
1-9 - pozostae; cyfra ta moe okrela 55-99 - towarowe zdawcze
obszar uruchomienia lub lini kolejow
Numery cztero- i piciocyfrowe
(dla numerw piciocyfrowych) 00-09 - EC, IC, ekspresowe, pospieszne
10-19 - ekspresowe, pospieszne, przyspieszone
pocigi pasaerskie dalekobiene: 20-49 - osobowe
0 - midzynarodowe 50-54 - prne skady, lokomotywy luzem, dawniej osobowo-
1 - pospieszne dzienne towarowe
2 - pospieszne nocne 55-59 - prne skady, lokomotywy luzem, dawniej
3 - midzynarodowe sezonowe towarowo-osobowe
4 - ekspresowe sezonowe 60-69 - towarowe ekspresowe, pospieszne
5 - pospieszne sezonowe 70-79 - towarowe odcinkowe czce stacje manewrowe
6 - kolonijne 80-99 - pozostae towarowe - masowe, zdawcze,
7 - hotelowe i inne specjalne gospodarcze i inne
8, 9 - pocztowe, bagaowe, prbne,
dowiadczalne, prne skady
pocigi towarowe:
cyfra wyrniajca relacj lub stacj
uruchomienia
Od roku 2003 wprowadzono szeciocyfrowe numery pocigw towarowych, w ktrych dwie rodkowe cyfry
okrelaj przewonika, a pozostae nadawane s wedug zasad analogicznych jak dla numerw
piciocyfrowych. Obecnie wprowadzany jest System Konstrukcji Rozkadu Jazdy (SKRJ), w ktrym numery
nadawane s automatycznie wedug zmienionych zasad - dwie pierwsze cyfry okrelaj obszar
uruchomienia i rozwizania pocigu, znaczenie trzeciej objaniono w tabl. C., a pozostae s dowolne.
Tabl. C. Znaczenie trzeciej cyfry w numerach stosowanych w SKRJ

Numery czterocyfrowe - pocigi pasaerskie ekspresowe InterCity, EuroCity i EuroNight
0-3 - pocigi EuroCity, EuroNight (EC, EN)
4-9 - pocigi ekspresowe InterCity (EI)
Numery piciocyfrowe - pozostae pocigi pasaerskie
0 - pocigi midzywojewdzkie typu hotelowego i midzynarodowe pospieszne (MH, MM)
1 - pocigi midzywojewdzkie pospieszne (MP)
2-9 - pozostae pocigi pasaerskie (MO, MA, RM, RP, RO, AM, AP)
Numery szeciocyfrowe - pocigi towarowe i inne
0 - pocigi towarowe w ruchu midzynarodowym (TA, TC, TG, TR)
1 - pocigi towarowe w ruchu krajowym - priorytetowe (TB, TD, TP)
2 - pocigi towarowe w ruchu krajowym (TN, TL, TK)
3 - pocigi towarowe masowe w ruchu krajowym (TM)
4 - prne skady do i od pocigw pasaerskich (PW)
5 - pozostae prne pocigi pasaerskie (PC, PX)
6 - pozostae pocigi towarowe w ruchu krajowym (TT, TS)
7 - pocigi utrzymaniowo - naprawcze (ZN, ZG, ZX)
8 - lokomotywy luzem do i od pocigw (LP, LT)
9 - pozostae lokomotywy luzem (LS, LM, LZ)
Wykaz przewonikw uwzgldnionych w programie
Oznaczenie literowe rodzaju pocigu moe by uzupenione jedn lub dwiema maymi literami,
identyfikujcymi przewonika uruchamiajcego pocig (np. "ROJr"). Wykaz przewonikw wraz z
przyporzdkowanymi im oznaczeniami rozpoznawanymi przez program przedstawiono w tabl. D.
(przewonicy, ktrych nie ma w aktualnym Regulaminie przydzielania tras pocigw... zostali zachowani dla
poprawnego dziaania starszych rozkadw jazdy)
Tabl. D. Wykaz przewonikw uwzgldnionych w programie

oznaczenie nazwa przewonika
a DB Schenker Rail Polska - towarowe
b DB Schenker Rail Rybnik - towarowe
c PKP CARGO - towarowe
d PTK HOLDING
e CTL Rail
g PRKiIn.
h NZTK
i PKP INTERCITY
j Lotos Kolej
k GATX Rail Poland
m Rail Polska
n DB Schenker Rail Coaltran
o CTL Train
p Pol-Mied Trans
r P. Regionalne
s PKP SKM w Trjmiecie
t BOGDANKA
u ZIK Lekiewicz Kosmala
v DB Schenker Rail Spedkol
w Kolej Batycka
x KP "Kotlarnia"
y Transoda
z UN - PKP PLK
ar Arriva RP
ap DB Schenker Rail Polska - pasaerskie
bp DB Schenker Rail Rybnik - pasaerskie
cp PKP CARGO - pasaerskie
cs PKP CARGO SERVICE
ct CEMET
da DLA
dk DPNIK DOLKOM
do ZRK DOM
dt DLA
ee CTL Express
ei GreenChip Cargo
ek CTL Kargo
el CTL Logistics
en Euronaft Trzebinia
eo CTL Express
ep CTL Reggio - pasaerskie
er CTL Reggio - towarowe
ex X-Train
ez CTL Kolzap
fp Freightliner PL - pasaerskie
fr Freightliner PL - towarowe
hs Hagans Logistic
il ITL Polska
kc Koleje Czeskie
kd Koleje Dolnolskie
ke PKP Energetyka
kl PUK KOLPREM
km Koleje Mazowieckie
ko PTK KOLTAR
kr PCC Kolchem
ks Koleje lskie
kt ORLEN KolTrans
kw SKM w Warszawie
le ZNLE
lv PHU "Lokomotiv"
ma MAJKOLTRANS
ph PHILIP
pi PNI
pm PPM-T
pn PNUIK w Krakowie
pp Pol-Mied Trans
pr PRK w Krakowie
sk ZPiS "Spedkoks"
st STK
tc Transchem
td ZPNTMiU TABOR
tl Torpol
ts "Tabor Szynowy" Opole
tp S&K Train Transport
tt S&K Train Transport
wi WISKOL - towarowe
wp WISKOL - pasaerskie
wk Koleje Wielkopolskie
xt Extrail
zd DOLKOM
ze PKP ENERGETYKA
zn ZNI Stargard Szczeciski
zz ZRK DOM
Dodatek II. Objanienie podstawowych poj i skrtw

Poniej opisano wybrane pojcia i skrty uywane w technice ruchu kolejowego, ktrych znajomo moe
by pomocna w czytaniu dokumentacji i obsudze programu.
Jazda w odstpie drogi - podstawowa zasada prowadzenia ruchu kolejowego, zgodnie z ktr na jednym
odcinku pomidzy kolejnymi semaforami moe znajdowa si tylko jeden pocig.
Pocig - skad wagonw lub innych pojazdw wraz z pojazdem trakcyjnym, oznaczony numerem, waciwie
osygnalizowany i przygotowany do jazdy lub znajdujcy si w drodze.
Manewr - wszelki ruch taboru nie bdcy jazd pocigu, najczciej w obrbie stacji lub bocznicy.
Posterunek ruchu - punkt eksploatacyjny sucy do bezpiecznego, regularnego i sprawnego prowadzenia

ruchu kolejowego.
Posterunek nastpczy - posterunek ruchu sucy do regulacji nastpstwa jazdy pocigw w ten sposb,
e pozwala na przejazd lub odjazd pocigu tylko wtedy, gdy tor przylegego szlaku lub odstpu jest wolny.
Do posterunkw nastpczych zaliczaj si posterunku odstpowe, posterunki bocznicowe oraz posterunki
zapowiadawcze.
Posterunek odstpowy - posterunek nastpczy ktrego zadaniem jest wycznie regulacja nastpstwa
jazdy pocigw. Na szlakach wyposaonych w samoczynn blokad liniow rol posterunkw odstpowych
speniaj samoczynne semafory odstpowe.
Posterunek zapowiadawczy - posterunek nastpczy, ktry moe zmienia kolejno jazdy pocigw. Do
posterunkw zapowiadawczych zaliczaj si stacje oraz posterunki odgane.
Stacja - posterunek zapowiadawczy, w obrbie ktrego oprcz torw gwnych zasadniczych znajduje si co
najmniej jeden tor gwny dodatkowy, a pocigi mog rozpoczyna i koczy jazd, krzyowa si i
wyprzedza oraz zmienia kierunek jazdy lub swj skad.
Posterunek odgany (podg.) - posterunek zapowiadawczy urzdzony w miejscu odgazienia linii

kolejowej lub cznicy, przy przejciu ze szlaku jednotorowego w dwutorowy bd odwrotnie lub w miejscu
poczenia torw szlakowych.
Posterunek techniczny - budynek lub pomieszczenie wyposaone w odpowiednie urzdzenia,

przeznaczone do wykonywania czynnoci ruchowych oraz organizowania i nadzorowania ruchu pocigw.
Do posterunkw technicznych zaliczaj si nastawnie, posterunki zwrotniczych, posterunki dyspozytorskie,
posterunki drnikw przejazdowych oraz posterunki stwierdzania koca pocigu.
Okrg nastawczy - cz posterunku ruchu obsugiwana z jednej nastawnicy.
Nastawnica - zestaw urzdze przeznaczonych do wykonywania czynnoci ruchowych i przekazywania

personelowi obsugi informacji o stanie urzdze.
Posterunek stwierdzania koca pocigu (Posterunek Skp) - posterunek techniczny, ktrego zadaniem
jest stwierdzanie obecnoci sygnaw koca pocigu na wjedajcych ze szlaku pocigach.
Sygnay koca pocigu - sygnay umieszczane na ostatnim pojedzie skadu pocigu, suce do kontroli
cigoci skadu i wykluczenia pozostawienia na szlaku oderwanych wagonw w sytuacji gdy nie ma
urzdzenia automatycznie kontrolujcego niezajto toru szlakowego.
Szlak - fragment linii kolejowej pomidzy dwoma posterunkami zapowiadawczymi lub pomidzy
posterunkiem zapowiadawczym i kocem linii.
Odstp - fragment szlaku osaniany semaforami odstpowymi sterowanymi psamoczynnie (posterunki

odstpowe) lub samoczynnie (samoczynna blokada liniowa).
Tor gwny - tor przystosowany do ruchu pocigw.
Tor gwny zasadniczy - tor gwny bdcy przedueniem toru szlakowego.
Tor gwny dodatkowy - tor gwny nie bdcy przedueniem toru szlakowego.
Tor boczny - tor przeznaczony wycznie do ruchu manewrw.
Urzdzenia sterowania ruchem kolejowym (srk) - urzdzenia suce do sterowania i zabezpieczania

ruchu kolejowego poprzez kontrol i automatyzacj wykonywanych przez personel ruchu czynnoci
nastawczych.
Urzdzenia stacyjne - urzdzenia srk suce do zabezpieczania ruchu kolejowego w obrbie posterunku
zapowiadawczego, gwnie poprzez wzajemne uzalenienie dziaania semaforw, zwrotnic, odcinkw
torowych i innych urzdze.
Droga przebiegu - tor jazdy w obrbie posterunku ruchu wraz z przejedanymi zwrotnicami, zwrotnicami w
drodze ochronnej, urzdzeniami ochrony bocznej i innymi urzdzeniami nastawianymi tak, aby zapewni
bezpieczestwo jazdy. Poprzez przygotowanie drogi przebiegu rozumie si nastawienie tych urzdze we
waciwe pooenia.
Przebieg - przygotowana droga przebiegu wraz z realizacj wszystkich wymaganych uzalenie oraz
podaniem sygnau zezwalajcego na jazd.
Droga ochronna - cz drogi przebiegu pocigowego za semaforem kocowym, ktra powinna by wolna
na wypadek niedokadnego zatrzymania pocigu przed semaforem. Moe ona mieci si midzy
semaforem kocowym i znajdujcymi si za nim zwrotnicami lub obejmowa te zwrotnice. Dla prdkoci do
60 km/h (dawniej do 40 km/h) droga ochronna ma dugo 50 m, dla wikszych prdkoci - 100 m.
Urzdzenia ochrony bocznej - zwrotnice, wykolejnice i sygnalizatory chronice drog przebiegu przed
najechaniem taboru z innych torw.
Wykolejnica (Wk) - urzdzenie zakadane na szyn, ktrego dziaanie polega na wykolejeniu

niekontrolowanie zbiegajcego w kierunku drogi przebiegu lub innego niebezpiecznego miejsca taboru.
Utwierdzenie przebiegu - uniemoliwienie zmiany stanu elementw przebiegu (np. pooe zwrotnic)
uchylane po zjechaniu taboru z drogi przebiegu.
Blokada liniowa - urzdzenie srk suce do zabezpieczenia ruchu kolejowego na szlaku, gwnie poprzez
wykluczenie wyjazdu pocigu na zajty tor szlakowy lub wyjazdu dwch pocigw na tor szlakowy z
przeciwnych kierunkw.
Psamoczynna blokada liniowa - blokada liniowa, ktrej zwolnienie nastpuje z udziaem personelu ruchu
po stwierdzeniu wjazdu pocigu w caoci poprzez obserwacj obecnoci sygnaw koca pocigw lub przy
pomocy urzdze kontroli niezajtoci toru szlakowego, a w nowszych urzdzeniach rwnie automatycznie,
na podstawie kontroli niezajtoci toru szlakowego.
Samoczynna blokada liniowa (SBL) - blokada liniowa, w ktrej nastpstwo pocigw regulowane jest przy
pomocy urzdze kontroli niezajtoci toru, a odstpy osaniane s semaforami odstpowymi sterowanymi
samoczynnie.
Telefoniczne zapowiadanie pocigw (TZP) - sposb prowadzenia ruchu po torze szlakowym na

podstawie telefonicznego zgaszania odjazdu i przyjazdu pocigw a take telefonicznego dania i dania
pozwolenia na wyprawienie pocigu w przypadku ruchu dwukierunkowego, stosowany gdy blokada liniowa
dziaa nieprawidowo lub nie moe by obsugiwana oraz na szlakach bez blokady liniowej. Telefonogramy
zapowiadawcze zapisywane s w dzienniku ruchu.
Obwd torowy - urzdzenie kontroli niezajtoci toru, dziaajce na zasadzie wykrycia zwarcia tokw
szynowych przez zestawy koowe taboru.
Licznik osi - urzdzenie kontroli niezajtoci toru, dziaajce na zasadzie zliczania osi taboru wjedajcych
i zjedajcych z odcinka przy pomocy czujnikw torowych.
Samoczynna sygnalizacja przejazdowa (SSP) - urzdzenie zabezpieczajce ruch na przejedzie

kolejowo-drogowym, wczane i wyczane samoczynnie przy pomocy obwodw torowych lub czujnikw
torowych.
Urzdzenie zdalnej kontroli (UZK) - urzdzenie suce do nadzorowania dziaania oraz awaryjnej obsugi
samoczynnej sygnalizacji przejazdowej.
Powtarzacz - pot. urzdzenie lub element sygnalizacyjny pokazujcy (powtarzajcy) stan danego
urzdzenia (np. sygnalizatora, odcinka torowego, samoczynnej sygnalizacji przejazdowej).
System Wspomagania Dyurnego Ruchu (SWDR) - system informatyczny stosowany w PKP PLK S.A.,
pokazujcy aktualizowane na bieco informacje o rozkadzie jazdy i jego realizacji (kursowanie pocigw,
opnienia, uwagi itp.).
Dodatek III. Najczciej zadawane pytania

1. Nie mog utwierdzi przebiegu.
2. Nie mog zwolni blokady psamoczynnej po wjedzie na sygna zastpczy lub rozkaz pisemny.
3. Ssiedni posterunek nie wpuszcza pocigu i upomina si o zablokowanie bloku pocztkowego.
4. Ssiedni posterunek zgasza e nie moe wyprawi pocigu.
5. Jak usun usterk czujnikw w RASP-UZK?
6. Jak dziaaj sygnay Rm1 "Do mnie" oraz Rm2 "Ode mnie"?
7. Co robi ze skadami pocigw zdawczych (TKS) oraz towarowych liniowych (TLE)?
8. Czy mona stworzy symulator wasnego posterunku/wprowadzi zmiany w istniejcym?
9. Kiedy pojawi si nowa wersja/symulator nowego posterunku?
1. Nie mog utwierdzi przebiegu.
Naley upewni si, czy wszystkie uzalenione w przebiegu elementy s we waciwych stanach, zwaszcza
zwrotnice stanowice ochron boczn, zwrotnice w drodze ochronnej, blokada liniowa, przejazdy kat. A itp.
2. Nie mog zwolni blokady psamoczynnej po wjedzie na sygna zastpczy lub rozkaz pisemny.
Przed wjazdem pocigu na sygna zastpczy lub rozkaz pisemny ze szlaku z blokad psamoczynn naley
obsuy przycisk dKo (zakadka Pulpit nastawczy - rozdz. 2.3.3.). Brak obsuenia tego przycisku
spowoduje niezawiecenie si lampki kontrolnej przy przycisku Ko po wjedzie pocigu i uniemoliwienie
zwolnienia blokady, przez co konieczne bdzie wprowadzenie telefonicznego zapowiadania pocigw
(zakadka Urzdzenia cznoci - rozdz. 2.4.1.2.4.).
3. Ssiedni posterunek nie wpuszcza pocigu i upomina si o zablokowanie bloku pocztkowego.
Po wyprawieniu pocigu na szlak z blokad typu C naley zablokowa blok pocztkowy poprzez obsuenie
przycisku Po (zakadka Pulpit nastawczy - rozdz. 2.3.3.1.1.).
4. Ssiedni posterunek zgasza e nie moe wyprawi pocigu.
Po telefonicznym daniu pozwolenia na wyprawienie pocigu z ssiedniego posterunku naley obsuy

przycisk Poz w celu ustawienia kierunku ruchu blokady liniowej, o ile nie zosta ustawiony wczeniej
(zakadka Pulpit nastawczy - rozdz. 2.3.3.).
5. Jak usun usterk czujnikw w RASP-UZK?
Usunicie usterki czujnikw w RASP-UZK polega na wyzerowaniu przejazdu - w tym celu, po upewnieniu si
o braku zbliania si pocigu do przejazdu naley trzymajc klawisz Ctrl klikn prawym klawiszem myszy
przycisk ZEROWANIE, potwierdzi wybr w oknie dialogowym oraz zatwierdzi polecenie naciskajc klawisz
Enter (zakadka RASP-UZK - rozdz. 2.6.2.).
6. Jak dziaaj sygnay Rm1 "Do mnie" oraz Rm2 "Ode mnie"?
W przypadku podawania sygnaw Rm1 "Do mnie" oraz Rm2 "Ode mnie" poleceniem z menu
kontekstowego skadu w zakadce Podgld sytuacji w terenie skad ruszy w kierunku do lub od krzyyka na
rodku ekranu (zakadka Podgld sytuacji w terenie - rozdz. 2.2.4.), natomiast w przypadku przekazywania
polece "Do mnie" oraz "Ode mnie" przez radiotelefon - w kierunku do lub od budynku nastawni (zakadka
Urzdzenia cznoci - rozdz. 2.4.2.4.).
7. Co robi ze skadami pocigw zdawczych (TKS) oraz towarowych liniowych (TLE)?
Postpowanie opisane jest w uwagach eksploatacyjnych danego pocigu, a take w pliku z dodatkowymi
informacjami do rozkadu jazdy, otwieranym przyciskiem Dodatkowe informacje... (zakadka Rozkad jazdy
- rozdz. 2.5.3.).
8. Czy mona stworzy symulator wasnego posterunku/wprowadzi zmiany w istniejcym?
Z uwagi na stopie skomplikowania symulacji i konieczno zmian na poziomie kodu rdowego

samodzielne tworzenie wasnych posterunkw przez uytkownikw i modyfikowanie istniejcych nie jest
obecnie moliwe. Nie jest planowane rwnie otwarcie rde programu. Mile widziana bdzie jednak pomoc
ze strony uytkownikw przy tworzeniu nowych posterunkw w postaci przygotowywania niektrych modeli i
danych przy uyciu dedykowanych edytorw (szczeglnie pomocne bdzie przygotowywanie rozkadw
jazdy).
9. Kiedy pojawi si nowa wersja/symulator nowego posterunku?
Nie wiadomo. Zaley to od ochoty do pracy oraz wolnego czasu autora, a w przypadku nowych posterunkw
take od dostpnoci potrzebnych materiaw (fotografie, instrukcje i dokumentacje urzdze, plany,
rozkady jazdy itp.).

Dokumenta CJ A

Enviado por

Dados do documento

Título original

Direitos autorais

Formatos disponíveis

Compartilhar este documento

Compartilhar ou incorporar documento

Opções de compartilhamento

Você considera este documento útil?

Este conteúdo é inapropriado?

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

Dokumenta CJ A

Enviado por

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

ISDR

wersja dokumentu: 2014.05.11

1.1. Przeznaczenie dokumentu

2.1. Informacje oglne

2.2. Podgld sytuacji w terenie

2.3. Pulpit nastawczy

2.4. Urzdzenia cznoci

2.4.1.1. Przeznaczenie i zasady obsugi telefonicznej cznoci ruchowej

2.5. Rozkad jazdy

2.5.4.4. Rczne generowanie ruchu

2.6. Pozostae urzdzenia

Dod. I. Rodzaje i numeracja pocigw, wykaz przewonikw

1.2. Przeznaczenie programu

1.3. Licencja, autor

Autor programu: Pawe Okrzesik

Strona www projektu i forum dyskusyjne: www.isdr.pl

Informacje o autorach zaangaowanych w prace przy poszczeglnych symulatorach posterunkw ruchu

1.4. Zarys dziaania symulacji

kierowanie Posterunki Ssiednie post. Model rozkadu

urzdzenia Ruch pocigw Model ukadu

urzdzenia Blokady Urzdzenia Urzdzenia

Z urzdzeniami zewntrznymi powizane s urzdzenia wewntrzne, do ktrych nale urzdzenia stacyjne

X := A and (not B) and (X or C) and (not D)

Rys. 1.2. Zasada odwzorowania obwodw zalenociowych w programie

Symulacja obejmuje take funkcjonowanie ssiednich posterunkw zapowiadawczych oraz posterunkw

1.5. Perspektywy rozwoju

Program ukierunkowany jest na symulacj dziaania urzdze przekanikowych typu E. Odwzorowanie

W przypadku symulatorw stacji ze starszymi typami urzdze (mechanicznych, elektromechanicznych)

Warstwa sprztowa Warstwa programowa

Pulpit Sterownik pulp. Obsuga sterown. Model pulpitu Pozostae ele-

Rys. 1.3. Idea powizania programu z rzeczywistym pulpitem nastawczym

2.1. Informacje oglne

obsuga pulpitu nastawczego (przygotowywanie drg przebiegw, obsuga blokad liniowych),

Rys. 2.1.1. Okno programu po rozpoczciu symulacji

Przeznaczenie poszczeglnych zakadek:

2.1.2. Rozpoczynanie symulacji, zapis i odczyt stanu symulacji

Rys. 2.1.2. Okno wyboru rozkadu jazdy

2.1.3. Menu Narzdzia

Tabl. 2.1.1. Polecenia menu Narzdzia

Rys. 2.1.3. Okno Ustawienia

Tabl. 2.1.2. Parametry okna Ustawienia

2.2. Podgld sytuacji w terenie

Rys. 2.2.1. Podgld sytuacji w terenie

Tabl. 2.2.1. Legenda symboli

tor niezelektryfikowany (kolor zwrotnica z napdem,

tor zelektryfikowany (kolor zwrotnica z napdem,

wskanik W4 (miejsce zwrotnica z napdem z kontrol

wskanik W5 (granica zwrotnica z napdem i

zwrotnica bez napdu

supek kilometrowy i wykolejnica z napdem,

ukres rozjazdu (miejsce, do

czujnik torowy semafor wietlny

rezonator SHP sygnalizator powtarzajcy

nastawnia elektryczna pitrowa tarcza manewrowa

przejazd kolejowo-drogowy lub rogatka, sygnalizator

Rys. 2.2.2. Symbol skadu

2.2.2. Przestawianie zwrotnic i wykolejnic

Tabl. 2.2.2. Polecenia menu kontekstowego zwrotnicy

2.2.3. Ustawianie tarcz D1 i podkadanie pozw hamulcowych

Podkadanie pozw hamulcowych ma zastosowanie przy odrzucaniu wagonw (rozdz. 2.2.4.) - po

Tabl. 2.2.3. Polecenia menu kontekstowego toru

2.2.4. Podawanie sygnaw rcznych

Tabl. 2.2.4. Polecenia menu kontekstowego skadu