Instituut voor de Opleiding van Leraren

DE LESVOORBEREIDING
EEN GOEDE VOORBEREIDING
IS HET HALVE WERK

STUDENTENBOEK
1E Instituutsbrede versie
2015

Studentenboek De Lesvoorbeeiding Page1

VERANTWOORDING

Voor u ligt de docentenhandleiding voor de instituutsbrede module De Lesvoorbereiding.

Deze module is onderdeel van de instituutspractica die worden gegeven ter voorbereiding
van de verdiepingsstage die plaatsvindt in het derde studiejaar van de mo-a-opleidingen. In
het studiejaar 2013-2014 deed een commissie bestaande uit drs Helianthe Wolfjager, drs.
Ismene Krishnadath en drs Judith Westland onderzoek naar de instituutspractica en de
voorbereiding op de verdiepingsstage door de verschillende opleidingen. Er bleek behoefte
aan een instituutsbrede module met richtlijnen voorhet maken van een lesvoorbereiding.
Sommige opleidingen hadden wel een module, andere weer niet en bij weer andere werd de
lesvoorbereiding niet in een aparte module behandeld.
Deze instituutsbrede module is samengesteld door drs Fortune Scheuerman, drs Ismene
Krishnadath en Andy Plak bsc.
Bij de ontwikkeling van de module is dankbaar gebruikt van de feedback van drs Judith Loor
en Rita Lunes MA.ED/ Sp Ed.N. en van materiaal dat reeds was ontwikkeld door docenten
van verschillende opleidingen. De stukken zijn in de bronnenlijst opgenomen.
De concepten van de reader, het docenten- en studentenboek van de module zijn op 4
februari 2015 besproken met de docenten van het IOL tijdens een themadag.
De op- en aanmerkingen van de docenten zijn meegenomen in deze eerste instituutsbrede
versie van de module.

Paramaribo, 14 februari 2015

Instituut voor de Opleiding van Leraren

Studentenboek De Lesvoorbereiding Page 2

INHOUD

VERANTWOORDING 2

ALGEMENE INFORMATIE 4

BIJEENKOMST 1
LEERDOELEN 7

BIJEENKOMST 2
BEGINSITUATIE EN LESFASEN 9

BIJEENKOMST 3
LESFASEN, LEERSTOF, WERKVORMEN,
LEERMIDDELEN 15

BIJEENKOMST 4
COMPLETE LESVOORBEREIDING 20

Checklist voor een lesvoorbereiding 21

Lijst van opdrachten 23

Studentenboek De Lesvoorbereiding Page 3

ALGEMENE INFORMATIE

Titel
De lesvoorbereiding.

Programmering
De module maakt deel uit van de instituutspractica en moet door opleidingen ingepland
worden in de vr de Verdiepingsstage. Dit kan per opleiding verschillen.

Studiebelasting, contacttijd en studiepunten

De module bestaat uit vier bijeenkomsten van telkens drie lesuren (twee uur en vijftien
minuten) per week. Het totale aantal contacturen bedraagt dus 12 lesuren (9 klokuren).
De student ontvangt 2 studiepunten bij een succesvolle afronding, wat overeenkomt met
een studiebelasting van 56 klokuren:
- 9 klokuren (bijeenkomsten)
- 47 klokuren overige studie-activiteiten
De overige studie-activiteiten houden in:
- uitvoeren van individuele opdrachten;
- uitvoeren van taken in het kader van groepswerk, zoals groepsoverleg en toegewezen
deeltaken;
- literatuurstudie en studie van overige informatiebronnen;
- voorbereiden op bijeenkomsten;
- werkzaamheden in verband met een eventuele herkansing.

Instapeisen
Studenten moeten minimaal 10 van de beroepsvormende modules hebben afgerond om de
module te kunnen volgen. Per vakopleiding worden nog additionele eisen gesteld.

Algemeen doel:
Na deze module kunnen de studenten zich met behulp van een lesvoorbereidingsformulier
voorbereiden op een te geven les.

Doelstellingen:
Na deze module is de student zich ervan bewust dat:
1. Een goed uitgewerkte lesvoorbereiding een belangrijk hulpmiddel is voor succesvol
lesgeven.

Aan het eind van deze module kan de student een lesvoorbereidingsformulier invullen
waaruit blijkt dat hij:
1. de gegevens van beginsituatie-onderzoek kan verwerken in de lesvoorbereiding;
2. doelstellingen kan formuleren op het niveau van een leseenheid;
3. de les kan opdelen in relevante fasen;
4. de te behandelen leerstof kernachtig en overzichtelijk kan weergeven;
5. gepaste werkvormen met daarbij behorende leeractitiveiten kan kiezen om het leren
van de leerlingen te bewerkstelligen;
6. zicht heeft op de benodigde materialen en hulpmiddelen voor de les.

Studentenboek De Lesvoorbereiding Page 4

Competenties
In deze module gaat het vooral om de vakinhoudelijke en didactische competentie. De
andere competenties komen in meer of mindere mate zijdelings ook aan bod.
1. Interpersoonlijke competentie
Bij het bestuderen van de beginsituatiegegevens moet de student onder andere
nagaan hoe hij een prettige werksfeer kan creren.
2. Pedagogische competentie
Een leerkracht die pedagogisch competent is begeleidt zijn leerlingen bij hun groei
naar volwassenheid. Met behulp van deze module leert de student de leerprocessen
van de leerlingen beter begeleiden. Het leren op school maakt een wezenlijk deel uit
van de bagage die de leerlingen nodig zullen hebben in het volwassen leven. In zijn
keuze van werkvormen zal de student rekening moeten houden met de steeds
zelfstandiger wordende student.
3. Vakinhoudelijke en didactische competentie
De lesvoorbereiding is een onderdeel van de didactiek. Kennis van de didactiek is
uitermate belangrijk voor het functioneren van de leerkracht. Bij het uitwerken van
de lesvoorbereiding is vakinhoudelijke kennis vereist.
4. Organisatorische competentie
Het succes van een les is voor een belangrijk deel afhankelijk van het organisatorisch
vermogen van de leerkracht. Te denken valt onder andere aan time-management,
materiaalbeheer, groepsdynamiek. Uit de lesvoorbereiding moet blijken dat de
student zicht heeft op de organisatorische kanten van een les.
5. Competent in samenwerking met collegas
De student wordt voorbereid op deelname aan de stage middels instituutspractica.
In deze practica is het geven aan en ontvangen van feedback van de medestudenten
een reguliere activiteit.
6. Competent in samenwerken met de omgeving
De student wordt voorbereid op de verdiepingsstage. In sommige gevallen zal de
student voor informatie ten behoeve van de lesvoorbereiding aan moeten kloppen
bij instanties die informatie kunnen geven over het onderwerp.
7. Competent in reflectie en ontwikkeling
De student krijgt tijdens de instituutspractica regelmatig feedback en er wordt
verwacht dat hij ook feedback geeft op de lesvoorbereidingen van anderen. Hij
bestudeert vakliteratuur en voert opdrachten uit om zijn professionaliteit te
vergroten.

Werkwijze
Tijdens iedere bijeenkomst wordt een aantal onderwerpen behandeld. In de beschrijving van
iedere bijeenkomst staan werkvormen vermeld, waarmee de student zich de leerstof kan
eigen maken. De docent heeft een leidende en begeleidende taak.

Studentenboek De Lesvoorbereiding Page 5

Werkvormen
- doceren
- discussievormen
- opdrachten, zowel individueel als in groepen(samenwerkend leren)
- onderwijsleergesprek
- presentaties

Leermiddelen en speciale faciliteiten

De Lesvoorbereiding. Paramaribo, IOL, 2015. Reader, docentenboek, studentenboek.
Voor sommige bijeenkomsten zijn flappen en postermaterialen of computer en beamer
nodig.Het internet biedt een schat aan informatie over de onderwerpen die in deze module
worden behandeld. De student moet op de laatste bijeenkomst een lesvoorbereiding op
stick bij zich hebben.

Toetsing van de module

Om de module succesvol af te ronden moet de student een lesvoorbereiding maken, die
voldoet aan de gestelde eisen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een checklist. Verder is er
een presentieplicht.

Studentenboek De Lesvoorbereiding Page 6

 Bijeenkomst 1
Leerdoelen

Leerdoelen
De student kan:
- de zeven didactische sleutelvragen noemen;
- een verband leggen tussen de sleutelvragen en het model Didaktische Analyse;
- kenmerken voor het formuleren van leerdoelen opnoemen;
- zelfstandig leerdoelen formuleren.
Literatuur en Leermiddelen
- De Lesvoorbereiding. Paramaribo, IOL, 2015. Reader, docentenboek, studentenboek.
- Eigen bronnen van de student.
Studietaak 1: Leerdoelen herkennen
Individueel/ schriftelijk
Kruis aan welke kenmerken (voor het formuleren van leerdoelen) in de onderstaande
leerdoelen voorkomen.
Leerdoelen gedrag inhou voorwaarde Criteria
d
1 Een grafiek kunnen tekenen in een
assenstelsel.
2 Op de kaart de absolute en de relatieve
ligging van een plaats bepalen.
3 De maat en het ritme van een lied kunnen
klappen.
4 Tenminste 10 gebeurtenissen uit de
Surinaamse geschiedenis van 1850 1863
(chronologisch) op een tijdlijn kunnen
plaatsen.
5 De lineaire vergelijken oplossen met
behulp van de formule y=ax+b .
6 De redenen van de afschaffing van de
slavenhandel kennen.
7 De vervoegingen van de gegeven regel-
matige en onregelmatige werkwoorden in
de juiste schemas kunnen plaatsen.
8 De intrest in dagen berekenen met behulp
van de intrestformule.
9 De nervatuur van tenminste 8 verschillende
bladeren benoemen.
10 De leerlingen moeten weten wat een
dagboek is
11 Aanwijzen welke hoeken in een
gelijkbenige driehoek congruent zijn.
12 Het verband tussen tabellen en grafieken
kennen.
13 De bloedsomloop bij de mens kunnen

Studentenboek De Lesvoorbereiding Page 7

 verklaren met behulp van een tekening.

Studietaak 2: Formuleren van leerdoelen

Check in duos
Kies twee leerdoelen uit studietaak 1.
Herformuleer deze doelen zodanig dat alle vier kenmerkenerin zijn verwerkt.
Begin met: Aan het eind van de les kunnen.....................

Studietaak 3: Taxonomie van Bloom

Groepswerk
Bekijk nogmaals jouw geformuleerde leerdoelen bij studietaak 2.
Geef aan op welk beheersniveau volgens de taxonomie van Bloom deze zijn geformuleerd.
Werkwijze:
Schrijf de geformuleerdeleerdoelen op een flap. Geef bij elk doel het niveau met een kleur
aan, bijvoorbeeld met een kruisje of een dikke streep achter het leerdoel.
Elk niveau heeft een andere kleur.
Rood - kennis Geel - toepassing Paars - synthese
Groen - inzicht Blauw - analyse Wit - evaluatie

Alle flappen worden opgehangen, vergeleken en de verschillen worden besproken.

Studietaak 4: Vakspecifieke leerdoelen

Individueel
Kies een onderwerp uit je vakgebied.
Formuleer twee (2) leerdoelen, elk op een ander niveau van de taxonomie van Bloom.
Maak bij elk doel gebruik van twee werkwoorden ( kunnen en .).

Studentenboek De Lesvoorbereiding Page 8

 Bijeenkomst 2
Beginsituatie en fasenindeling

Leerdoelen:
De student kan:
- het verband aangeven tussen de cognitieve beginsituatie, de affectieve beginsituatie
en de kwaliteit van het onderwijs;
- de kenmerken van deze drie deelaspecten van de beginsituatie in kaart brengen;
- minstens drie punten opnoemen waarom de beginsituatie belangrijk is;
- de kolommen voor tijdsindeling, lesfasen en subleerdoelen invullen op het
lesvoorbereidingsformulier.

Literatuur en Leermiddelen
- De Lesvoorbereiding. Paramaribo, IOL, 2015. Reader, docentenboek, studentenboek.
- Eigen bronnen van de student.

Studietaak 5: Inventarisatie situationele factoren (eigen studieperiode)

Duo of trio- opdracht/ klassegesprek
Inventariseer met zijn tween enkele situationele factoren tijdens de IP lessen.
Wat zou de docent kunnen doen om deze factoren zo min mogelijk invloed te laten hebben
op de colleges?

Studietaak 6: Inschatten mogelijke beginsituatie

Individueel met klassikale nabespreking
Schat voor de volgende onderwerpen steeds weer de beginsituatie op kennisniveau in.

Nr Onderwerp Mogelijke Beargumenteer

beginsituatie (kennis)
1 Stelling van Pythagoras
toepassen (Wiskunde)
2 Vergelijken bast en
zeefvaten (Biologie)
3 Vervoegen in de
toekomende tijd (Spaans)
4 Het maken van een lay-up
(Lichamelijke Opvoeding)
5 ......................................

Studietaak 7: Lesfasen en subleerdoelen

Duo-opdracht met klassikale bespreking
Bestudeer de lesvoorbereiding van Carinder Student. Vul waar staat LESFASE? de lesfase in.
Vul verder in deze kolom in de lichtgrijze vakken de subleerdoelen in. Ga verder na hoeveel
tijd je aan elk onderdeel zou willen besteden.

Studentenboek De Lesvoorbereiding Page 9

Vak:Wiskunde Datum lesuitvoering: 03-02-2015
Lesperiode 4 van 10.00u tot 10.40u
Student: Carinder Student School: MULO Toekomst
Groep: MOA 3 Studiejaar: 2014-2015 Leerlingengroep (klas) 1
aantal: 32 J 16M18

Mentor: Mw P. Ghisiasingh, Vakbegeleider: Dhr. N. Van Beieren,Pedagoog:Drs. I. Tariq

LESOPDRACHT/ ONDERWERP:
Thema:Hoofdstuk 5 Rekenen in de praktijk
Les: Paragraaf 5.4 PROCENTEN

INFORMATIEBRONNEN:Getal & Ruimte 1 mulo deel 1

Tiende editie, tweede oplage, 2012
Shrijvers: L.A. Reichard, J.H. Dijkhuis, C.J. Admiraal en anderen.

LEERDOELEN (gewenst eindgedrag van de leerlingen):

Aan het eind van de les kunnen de leerlingen
- aangeven wat procenten zijn
- op twee manieren percentages berekenen.

Persoonlijk doel: Tijdens het lesgeven wil ik de nieuwe leerstof duidelijk en goed overdragen, ook wil ik alle
leerlingen betrekken bij de les.

BEGINSITUATIE
Kennis:De leerlingen hebben in de vorige paragrafen al geleerd wat decimale getallen zijn. Verder weten ze ook
al te rekenen in praktische situaties.
Motivatie:Tijdens oefenlessen en proefexamenlessen ben ik te weten gekomen dat de leerlingen goed
gemotiveerd zijn om de lessen te volgen.
Leercapaciteit:De leerlingen zijn in staat geconcentreerd een les te volgen en opdrachten uit te voeren
gedurende 40 minuten. Het gemiddeld cijfer voor wiskunde is 6.2.
Inrichting klaslokaal, plaatsing leerlingen en andere aspecten:De klas is in rijen van twee leerlingen verdeeld.
Er is voldoende licht en ventilatie.
De leermiddelen zijn: Schoolbord, bordenwisser, krijt (wit en gekleurd)

Studentenboek De Lesvoorbereiding Page 10

LESFASERING LEERSTOF ONDERWIJS- EN DIDAKTISCHE WERKVORMEN EN
(inclusief vragen en opdrachten met de antwoorden erbij) LEERMIDDELEN LEERAKTIVITEITEN
Tijds- Subleer-
verloop doelen/
fasen leraar leerlingen leraar leerlingen
LESFASE?
.......................
.... min Afspraken maken: Bord Mededelen Luisteren
- Opletten
-Juf geeft zelf beurten
-Niet eten en drinken in de klas
-Vingers opsteken als er vragen/onduidelijkheden zijn.

..... min Beginsituatie toetsen / vorige les herhalen: Stelt vragen, Luisteren goed
Wat zijn decimale getallen? past VPN toe en geven
(Antw: getallen met een komma.) antwoord als ze
Wie kan een decimaal getal opnoemen? een beurt
(Vb van goed antw: 10,2) krijgen
..... min Nieuw onderwerp introduceren en aansluiten bij Onderwijs- Luisteren,
voorkennis/leefwereld leergesprek. vragen beant-
Wie gaat wel eens shoppen? vragen woorden
(Antw: Ll-en vertellenwaar ze gaan shoppen en wat ze kopen). stellen VPN
Let je op de prijzen? Wat kosten de spullen? toepassen
(Antw: Ll-en noemen prijzen van artikelen).
Soms heeft een winkeleigenaar uitverkoop. Dan verlaagt hij de
prijzen van zijn artikelen.
Wie weet hoe zon prijsverlaging heet?
(Antw: Korting)
De korting wordt vaak uitgedrukt in procenten. Je kan ook zeggen
als een percentage.
... min Vandaag gaan we het hebben over procenten. bord Meedelen en Luisteren en
Leerdoelen: Zie boven schrijven kijken

Studentenboek De Lesvoorbeeiding Page11

 LESFASE?
...................
...... min Procenten zijn aandelen van het geheel . Procent betekent: per Bord, Boek met Doceren Luisteren en
100, dus de aandelen gaan tot 100. krijt(wit en figuur kijken
Deze figuur heeft 100 vierkantjes, waarvan ik 26 heb gekleurd. De kleur) en
100 vierkantjes vormen het geheel en dat is 100 procent. boek met
De 26 gekleurde vierkantjes in het figuur zijn dan 26 aandelen van figuur.
het geheel en dat is 26 procent van het geheel.
26 procent schrijf je als 26%,
Het symbool voor procent is %
.... min Procenten kun je omzetten in decimale getallen door te delen met Bord Doceren Luisteren en
100, omdat het geheel uit 100 bestaat. De komma schuift twee kijken
plaatsen naar links.
Voorbeelden:
1. 26% wordt in decimale getallen:
1. 26%=26:100= 0.26

2. 2,7% wordt in decimale getallen:

2. 2,7= 2,7:100=0.027
Procenten zetten we om in decimale getallen om het volgende te
kunnen berekenen:
Voorbeeld:
Bereken 23% van 420.
Om dit te berekenen moet je eerst 23% omzetten in decimale
getallen: 23%= 23:100=0.23 en vervolgens doe je: 0.23*420=96,6

LESFASE?
.....................
...... min Opdracht 1: Bord Pen , schrift Opdracht Opdracht
Hoeveel is 36% van 820? uitvoeren

(Antw) Je gaat 36% eerst omzetten in decimale getallen: Opdracht Antwoorden

36:100=0,36 vervolgens bereken je : 0,36 *820=295,2 bespreken

Studentenboek De Lesvoorbereiding Page 12

 LESFASE?
...................
.... min Percentages berekenen in een gegeven situatie Bord, krijt Doceren Luisteren en
Voorbeeld: kijken
In een klas zitten 25 leerlingen en van al die leerlingen hebben 20
leerlingen een voldoende voor een repetitie. Hoeveel procent
heeft een voldoende?
Dit bereken je als vogt:
Er zijn in totaal 25 lln en dat is het geheel dus dat is dan gelijk aan
100%.
1lln= 1/25*100%
20lln=20/25*100%=80%
Dus het antwoord is: 80% heeft een onvoldoende.
..... min Flap Doceren Kijken en
Let op het verschil!!! luisteren
26% van 105 is: 26 van 105 is:
0,26*105=27,3 26/105*100%=24,8%

LESFASE?
....................
..... min Opdracht 2: Bord Pen, schrift Opdracht Opdracht
Men onderzoekt bij 40 autos welke benzine ze verbruiken. 20 geven uitvoeren
autos rijden op diesel. Hoeveel procent rijdt op diesel?

(Antw): Er zijn in totaal 40 autos en dat is het geheel, dus dat is

100% Vraagt Geeft antwoord
1 auto = 1/40*100% antwoorden en legt
20 autos = 20/40*100%=50% en corrigeert antwoord uit.
Dus 50 % van de autos rijdt op diesel. indien nodig.

Studentenboek De Lesvoorbereiding Page 13

 LESFASE?
..........................
..... min Bereken: Flap met Opgaven- Opdracht Voeren de
a) 4% van 1000 (Antw: 40) opgaven blad en geven opdrachten uit
b) 3% van 950 (Antw: 28.5) schrijfgerei

Op een regenachtig dag komen 15 lln van een klas met 30 lln laat
naar school. Hoeveel procent komt laat ? (Antw: 50%)

Wat is het goede antwoord? bord Bordbeurten Uitvoeren

A: 5 % = 0,05 (correct) en wissel- bordbeurten,
B: 5 % = 0,5 correctie. corrigeren werk
C: 5 % = 5 Vragen om buurman/buur-
D: 5 % = 105 toelichting bij voruw.
antwoorden. Leggen
Een percentage is: antwoorden uit.
A: Een deel gedeeld door het totaal.
C: Een deel van een geheel, waarvan het totaal 100% is. (correct)
B: 100 maal een deel gedeeld door het totaal.
C: 26 delen van een geheel.

Studentenboek De Lesvoorbereiding Page 14

 Bijeenkomst 3
Leerstof, werkvormen, leeractiviteiten, leermiddelen

Leerdoel
De student kan:
- de kolommen voor leerstof, werkvormen, leeractiviteiten en leermiddelen op adequate
wijze invullen op het lesvoorbereidingsformulier.

Literatuur en Leermiddelen
- De Lesvoorbereiding. Paramaribo, IOL, 2015. Reader, docentenboek, studentenboek.
- Eigen bronnen van de student.
- Computer, beamer, model-lesvoorbereiding uit eigen vakgebied.
- Eigen bronnen van de student.

Studietaak 8: Lesvoorbereiding Paulus Guru

Duo- opdracht / klassikale nabespreking
Bestudeer de lesvoorbereiding van Paulus Guru (pagina 16-19). Bespreek de volgende
vragen/opdrachten met je partner om tot de antwoorden te komen.
a. Vul op de stippellijnen de lesfasen in (kolom lesfasen/subleerdoelen)
b. Wat moet in de grijze vlakken komen te staan. Vul in.
c. Maak een bordschema bij deze les.

Studietaak 9: Complete lesvoorbereiding

Individuele opdracht / Meeneemopdracht
Maak samen een complete voorbereiding voor de volgende bijeenkomst. De lesvoorberei-
ding moet je op stick meenemen. Gebruik de checklist op pagina 21/22 om te kijken of je
aan de voorwaarden van een goede lesvoorbereiding voldoet.

Studentenboek De Lesvoorbeeiding Page15

 UITGEWERKT LESPLAN, Datum lesuitvoering : 9 Mei 2014
VERSLAG NAGESPREK Lesperiode : 8.00 8.45u
Vak : Biologie
Student : Paulus Guru School : Prettig Leren School
Groep : mo-a 3 Studiejaar : 2013/ 2014 Leerlingengroep (klas): 3A2
Tel # : 87654321 aantal : 30 Leerlingen 18 m 12 j
Schoolprakticumdocenten : Mevrouw Konings (mentor), Juf Parag (Vakdocent),
Mevrouw Wijnaldum (Pedagoog)
LESOPDRACHT/ ONDERWERP : Meningsvorming over tienerzwangerschap

INFORMATIEBRONNEN:
- Boek : Biologie voor jou 3 MHV
- Algema e.a. Didaktisch Werkvormenboek, Zanderij 2014.
LEERDOELEN: na de les kunnen de leerlingen:
- Een mening vormen over een bepaald onderwerp
- Hun mening over het onderwerp tienerzwangerschap uiten en beargumenteren

PERSOONLIJK DOEL: Ervoor zorgen dat ik de discussieleider blijf en me niet teveel meng in de
discussie.
BEGINSITUATIE
Kennis :De leerlingen hebben al geleerd over de bouw en werking van het vrouwelijk en mannelijk
geslachtsorgaan en hoe voortplanting plaatsvindt.Zij hebben nog niet eerder gediscussieerd volgens
bepaalde discussietechnieken.
Motivatie : De leerlingen stellen tijdens de lessen altijd vragen. Ze willen graag meer weten over een
onderwerp als het hun echt interesseert. Dit geeft ook aan dat ze gemotiveerd zijn om de les te
volgen.
Leerkapaciteit : De leerlingen werken gemiddeld goed. Dit komt omdat ze ook opletten in de klas als
er iets uitgelegd wordt. Er worden steeds vragen gesteld.
Inrichting klaslokaal, plaatsing leerlingen en andere aspecten: De leerlingen zitten in een u-vorm
met het gezicht naar het bord. Ik heb beamer en computer klaar om een video te presenteren.

Studentenboek De Lesvoorbereiding Page 16

LESFASER LEERSTOF (inclusief vragen en opdrachten) ONDERWIJS- en LEERMIDDELEN DIDACTISCH
ING LEERACTIV
Tijds- Subleer- Leraar Leerlingen Leraar
verloop doelen/ begin-
sit. per fase
1 min ....................... Ik groet de leerlingen.
De leerlingen De volgende afspraken worden gemaakt: Flap met Meedelen
kunnen zich 1. Respecteer elkaars mening afspraken
houden aan de 2. Wanneer iemand aan het woord is, luistert de rest
regels van de
klas
10min Ll-en kijken Tienerzwangerschap in Suriname. Verhaal van Samantha. Youtubefilm
genteresseerd Link: https://www.youtube.com/watch?v=SmvZhAFDAo8 Jeugdjournaal
uit naar de rest Beamer,
van de les. computer
Boxen (geluid)

Wat is je mening over tienerzwangerschap? Vraag stellen,

(Ll-en geeft mening.) Geeft beurten

Bord Vertelt en
2 min Leerlingen schrijft
herkennen het onderwerp
lesonderwerp. het bord.

Vertelt en
2 min Leerlingen Zie doelen bij Leerdoelen. plakt flap o
kunnen doelen het bord.
opnoemen.

20 min ....................... Mening noteren op het werkblad over een stelling in de Opdracht g
De leerlingen vorm van eens, oneens,twijfel.
vormen een Deze stellingen zijn:
mening.
1) Tienerzwangerschap is een keus, niet iets dat je
overkomt
2) Het toelaten van tienerzwangerschap op V.O.J.
(M.U.L.O., L.B.G.O., L.T.S.) niveau is een stimulans
voor anderen om zwanger te raken Kaartjes
1. Flap met mening Opdracht
Mening uiten en motiveren: 1 meningsuiti
Elke leerling krijgt 3 kaartjes (eens, oneens en twijfel ). De
leerkracht legt stelling 1 weer voor aan de klas. De persoon
die wil reageren,staat op laat zijn/haar kaartje zien en
motiveert zijn of haar mening over de stelling.
Noteert op
De leerkracht moedigt de leerlingen aan hun mening te uiten bord
en te beargumenteren. Ook de de stillere leerlingen. De
medeleerlingen mogen vragen stellen ter verduidelijking.
De merkwaardigste of meest aangehaalde argumenten
worden op het bord genoteerd. Kaartjes
Flap met mening
Stelling 2 wordt op dezelfde manier behandeld. 2
5 min ........................ werkblad
Ll-en kunnen Na het luisteren naar elkaars mening krijgen de leerlingen Opdracht
een mening hun werkblad terug en moeten ze nogmaals hun mening
uiten en aankruisen.Ze motiveren hun mening ook.
beargumenter
en Als ze van mening zijn veranderd krijgen ze een beurt om de
klas te vertellen waarom.

5 min ........................ Kaartjes met

Lk-krijgt Hoe vond je de les? ruimte voor Tip Opdracht g
op de Schrijf
Studentenboek
feedback een Top en een Tip. Leerlingen Page
De Lesvoorbereiding schrijven
17 wat ze goed en Top
les vonden aan de les en wat verbeterd moeten worden en
leveren dit in. Ze hoeven hun naam niet op het kaartje te
schrijven..
Werkblad
Naam :
Opdracht 1 Kruis aan als je het eens bent, oneens bent of twijfelt over de onderstaande stellingen.
Stelling eens oneens twijfel
Tienerzwangerschap is eigen keus, niet iets dat je
overkomt.
Het toelaten van tienerzwangerschap op V.O.J.
(M.U.L.O., L.B.G.O., L.T.S.) niveau is een stimulans
voor anderen om zwanger te raken.

Opdracht 2 Geef aan als je dezelfde mening bent toegedaan als in de eerste opdracht, nadat je gediscussieerd
heb.
Stelling eens oneens twijfel
Tienerzwangerschap is een eigen keus, niet iets dat je
overkomt
Het toelaten van tienerzwangerschap op V.O.J.
(M.U.L.O., L.B.G.O., L.T.S.) niveau is een stimulans
voor anderen om zwanger te raken.

Motiveer je mening over de stellingen:

Stelling 1)

Stelling 2)

Kaartje voor Top en Tip.

Top

Tip

Studentenboek De Lesvoorbeeiding Page18

 Bijeenkomst 4
Complete lesvoorbereiding

Leerdoelen
De student kan:
- een complete lesvoorbereiding maken.

Literatuur en Leermiddelen
- De Lesvoorbereiding. Paramaribo, IOL, 2015. Reader, docentenboek, studentenboek.
- Eigen bronnen van de student.
- Computer, beamer.
- Lesvoorbereidingen van studenten op stick.

Studietaak 10: Presentatie lesvoorbereiding

Individueel / klassikale nabespreking
Presenteer je lesvoorbereiding aan de klas. De klas vult de checklist in tijdens de presentatie
en geeft feedack op de lesvoorbereiding

Studentenboek De Lesvoorbereiding Page 19

Checklist voor een lesvoorbereiding

No Items Checkpoints Ok
01 Algemene gegevens De gegevens vak t.m aantal zijn juist ingevuld. O
De eigen naam, de namen van de instituuts-
begeleiders en de mentor zijn juist en volledig ingevuld. O
02 Lesopdracht/-onderwerp Het onderwerp van de les is duidelijk vermeld. O
03 Informatiebronnen Er zijn meerdere informatiebronnen geraadpleegd. O
De informatiebronnen zijn volledig en correct aan-
gegeven. O
04 Lesdoelen De leerdoelen zijn specifiek geformuleerd (inhouds-
en gedragsaspect). O
De leerdoelen zijn op verschillende denkniveaus
geformuleerd. O
Er zijn sociale en affectieve leerdoelen geformuleerd O
(facultatief).
Er is een of er zijn meerdere persoonlijke doelen
geformuleerd (facultatief). O
05 Beginsituatie Het beginniveau is juist en volledig ingevuld. O
Alle noodzakelijke kenniselementen om de les te
volgen zijn genoemd. O
De vaardigheden die beheerst moeten worden zijn,
genoemd. O
De motivatie is juist beschreven. O
De leercapaciteit is correct verwoord, het gemiddelde
cijfer van en recente periode is genoemd. O
06 Inrichting klaslokaal De inrichting van het klaslokaal is duidelijk verwoord. O
Groepsopstelling is via een schema gevisualiseerd
(facultatief). O
De grootte en de kwaliteit van het schoolbord is
verwoord. O
Eventuele storende factoren zijn genoemd. O
07 Lesfasering Het tijdsverloop is duidelijken realistisch weergegeven
in de gehele lesvoorbereiding. O
Alle subleerdoelen sluiten aan bij de leerdoelen. O
De subleerdoelen zijn in relatie met de leerstof
geformuleerd. O
De subleerdoelen zijn operationeel geformuleerd. O
De subleerdoelen zijn volgens de taxonomie op
meerdere denkniveaus geformuleerd. O
De fasen van de lesvoorbereidingen ( introductie,
instructie, verwerking, evaluatie) zijn duidelijk vermeld. O
In de kolom leerstof staat per lesfase een (zakelijke)
samenvatting van de leerstof. O
Vragen met hun antwoorden en opdrachten staan in
de kolom leerstof vermeld. O
Horizontaal zijn alle kolommen per alinea duidelijk en
juist ingevuld. O
08 Introductie De beginsituatiegegevens zijn verwerkt in een
samenhangende aanpak waarbij
de leerlingen in de sfeer van de les komen O
er aangesloten wordt bij de
belevingswereld en voorkennis van de leerlingen O
lesonderwerp O
en lesdoelen bekend worden gemaakt. O

Studentenboek De Lesvoorbereiding Page 20

09 Instructie/ verwerking De inhoud van de les is conform de leerdoelen. O
De voorbeelden zijn realistisch, verantwoord, uitvoer-
baar en aanvullend. O
De opdrachten zijn leerlinggericht geformuleerd. O
De instructies bij de opdrachten zijn juist beschreven.O
De didactische principes zijn in bepaalde mate toe-
gepast. O
De les is tussentijds samengevat, evt. d.m.v vragen. O
De maatschappelijke relevantie van de les is verwerkt. O
10 Evaluatie De manier waarop de productevaluatie plaatsvindt,
is duidelijk en juist verwoord. O
De productevaluatie is in samenhang met de leer-
doelen. O
Eventuele vragen zijn met hun antwoorden juist gefor-
muleerd. O
Er is een goede beschrijving van de procesevaluatie. O
11 Onderwijs- en De onderwijs- en leermiddelen zijn in functie
leermiddelen van de leerdoelen. O
Bij de keuze is rekening gehouden met het
aanschouwelijkheidsprincipe. O
12 Didactische werkvormen De didactische werkvormen en leeractiviteiten zijn in
en leeractiviteiten functie van de leerdoelen. O
Er zijn activerende werkvormen gekozen. O
De gekozen werkvormen en leeractiviteiten zijn in de
daarvoor bestemde kolommen van de lesvoorbereiding
aangegeven. O
13 Bordindeling De bordindeling is overzichteleijk en O
geheel volgens planning ingevuld O
14 Bijlagen (eventueel) Werkbladen en informatiebladen zijn als bijlage toe-
gevoegd. O
Aanschouwelijk materiaal is waar mogelijk gescand en
toegevoegd. O

Bron:
J.L. Johns- Christopher.
De originele lijst is enigszins aangepast.

Studentenboek De Lesvoorbereiding Page 21

OVERZICHT STUDIETAKEN PER BIJEENKOMST

Nr Titel opdracht
Bijeenkomst 1: Leerdoelen
1 Leerdoelen herkennen
2 Formuleren van leerdoelen
3 Taxonomie van Bloom
4 Vakspecifieke leerdoelen
Bijeenkomst 2: Beginsituatie en lesfasen
5 Inventarisatie situationele factoren (eigen studieperiode)
6 Inschatten mogelijke beginsituatie
7 Lesfasen en subleerdoelen
Bijeenkomst 3: Leerstof, Werkvormen, leeractiviteiten, leermiddelen
8 Lesvoorbereiding Paulus Guru
9 Complete lesvoorbereiding*
Bijeenkomst 4:
10 Presentatie Lesvoorbereiding

*De goedgekeurde complete lesvoorbereiding is voorwaarde om te slagen voor deze module.

Studentenboek De Lesvoorbereiding Page 22