Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
I- NI DUNG
Trong chng trc trnh by cch so snh hai trung bnh ca hai tng th, m
rng sang so snh trung bnh ca nhiu tng th chng ta c bi ton phn tch phng
sai mt nhn t (single factor anova).
Theo di nh hng ca a cng thc hay nghim thc th nghim (treatement)
n kt qu th nghim. Cng thc c th ch bao gm mt yu t (Ging, ch canh
tc, mt trng, loi thuc tr su bnh, phng php lm t, ch nc ... ), cng c
th bao gm nhiu yu t (ging x phn bn, ging x mt , mt x ch nc x
phn bn . . . ), nhng khng xt tc ng ring ca tng yu t m xt tc ng
chung ca cc yu t v gi l tc ng ca mt nhn t .
Trong ti liu ny nhn t A c coi l c nh (Fixed)
Vic b tr th nghim ( thit k th nghim) so snh cc trung bnh ca a cng
thc c gi l b tr th nghim mt nhn t, mi cng thc th nghim l mt mc
ca nhn t. Cc mc c coi l nh tnh v c tn, thng gi l nhn (label), n
gin gi a mc l A1, A2 . . . , Aa
Lm th nghim so snh nng sut ca 5 ging ng th nhn t y ch gm mt yu
t c 5 mc l 5 ging ng, hay cn gi l 5 cng thc. Mi ging ng c th nghim
trn mt s th nghim (hay n v th nghim), mi c coi l mt ln lp (repetition).
Th d nu mi ging lp li 3 ln th phi c 5 . 3 = 15 th nghim.
Th nghim 5 ging ng v 4 cng thc bn phn v ch xt tc ng chung ca t
hp Ging x Phn (Gi x Pj) th c th nghim mt nhn t vi 5. 4 = 20 cng thc th
nghim, mi cng thc c lp li 3 ln, nh vy phi c 5. 4. 3 = 60 th nghim.
V ch quan tm n mt nhn t nn cc d liu c sp thnh tng nhm, mi
nhm l cc ln lp ca mt mc ca nhn t do cn gi vic phn tch s liu nhm
N D Hien 24
tch bit cc phng sai theo hai ngun bin ng nhn t v sai s l bi ton phn
tch phng sai mt cch sp xp (one way anova).
Gi s cng thc Ai c thc hin trn ri th nghim, cc kt qu xij c coi
nh mt mu quan st i vi bin ngu nhin Xi v mc ch t ra l so snh cc
trung bnh mi ca cc bin Xi.
C nhiu kiu b tr th nghim gii quyt bi ton ny.
Gi s nhn t c a mc, mc i c lp li ri ln, nh vy tng s c n = ri
quan st, hay cn ni l c n th nghim.
Nu b tr n th nghim hon ton ngu nhin th kiu b tr c gi l kiu b
tr (thit k) hon ton ngu nhin (Completely randomized design).
(xem bng)
N D Hien 25
ST
Tng tt c cc s liu ST = x
i j
ij trung bnh chung x
n
..
S iu chnh G = ST2 / n
Tnh cc tng bnh phng:
Tng bnh phng ton b
a ri a ri
SSTO ( xij x.. ) xij2 G
2
i 1 j 1 i 1 j 1
N D Hien 26
a3-Kt lun
Dng bng phn tch phng sai kim nh gi thit H0: Khng c s khc nhau
gia cc trung bnh mi, i thit H1: C s khc nhau gia cc trung bnh mi.
Nu Ftn <= Flt chp nhn gi thit H0: Khng c s khc nhau gia cc
trung bnh mi ca cc mc ca nhn t.
Nu Ftn > Flt chp nhn H1: C s khc nhau gia cc trung bnh mi ca cc
mc ca nhn t .
se 2
Sai s ca trung bnh x.. se
n
Sai s ca trung bnh ca cc cng thc
se 2 se 2
seA = seC =
ra rc
se 2 se 2
seB = seD =
rb rD
N D Hien 27
hn ch mi ngy ch lm c a th nghim ch khng th lm tt c n = a x r th
nghim, nh vy y ngy l khi.
Cng c khi chia khi thng gc vi mt hng bin ng c nh hng n kt
qu th nghim th d hng gi, hng chy ca nc ngm, hng nng, hng dc,
hng thay i ca ph ca t . . . nhm loi tr nh hng ca bin ng v
mi cng thc c mt mt ln mt mc ca bin ng.
Mt ci li na l c th chn khi khc nhau v khng gian v khc nhau v thi
gian (nhng khng c khc nhau qu xa n mc c s thay i iu kin th nghim)
nn kt lun rt ra c tnh khi qut cao hn l tp trung ton b cc th nghim vo mt
ni hay cng mt thi gian nh th nghim kiu hon ton ngu nhin.
b1- M hnh ton hc
xi j = + i + j + ei j (i =1, a; j=1,r) (2)
Khi c coi l yu t hn ch v thng gi thit l ngu nhin, xi j l kt qu ca
mc i khi j, l trung bnh chung, i l nh hng ca mc i ca nhn t, j l nh
hng ca khi j
Cc sai s e ij c gi thit c lp, phn phi chun, k vng 0, phng sai 2.
Cc tham s tho mn iu kin: i
i = 0 j
j = 0
b2- Cc bc tnh
Tnh cc tng
Nhn t c a mc b tr thnh r khi.
Tng s th nghim (hay s s liu) n = a . r
Tng cc s liu ca cng thc i TAi xij , cc trung bnh x i .
j
Tng tt c cc s liu ST = x
i j
ij
S iu chnh G = ST2 / n
Tnh cc tng bnh phng:
N D Hien 28
a
a r a r r TA i
2
a r TK 2
j
SSK ( x. j x.. ) 2 j 1
G
i 1 j 1 a
Tnh cc bc t do:
Bc t do ca SSTO dfTO = n - 1 = a . r - 1
Bc t do ca SSA dfA = a - 1 Bc t do ca SSK dfK = r -1
Bc t do ca SSE dfE = (a - 1)( r -1) = dfTO - dfA - dfK
Tnh cc bnh phng trung bnh:
msK = SSK / dfK msA = SSA / dfA msE = SSE / dfE
Chia msK cho msE c F tnK. Tm gi tr ti hn FltK = F(,dfK,dfE)
Chia msA cho msE c F tnA . Tm gi tr ti hn FltA = F(,dfA,dfE)
Sai s th nghim se bng cn bc hai ca msE, bc t do dfE = (a-1)(r-1)
Tm tt cc kt qu vo bng phn tch phng sai
Phn tch phng sai khi ngu nhiny
N D Hien 29
Nu FtnA <= FltA chp nhn H0 : Khng c s khc nhau gia cc trung bnh ca
cc mc ca nhn t .
Nu FtnA > FltA chp nhn H1:C s khc nhau gia cc trung bnh ca cc mc ca
nhn t .
H s bin ng CV = se * 100/ x ..
se 2
Sai s ca trung bnh x .. se =
n
Sai s ca trung bnh ca cc cng thc
se 2
seA = = seB = seC = seD
r
c- KIU B TR VUNG LA TINH (Latin square)
Nh trn thy khi c mt ngun bin ng nh hng n khu vc th nghim th
phi chia khi vung gc vi hng bin ng m bo ng u ca cc trong
mt khi.
Trng hp bn ngoi c 2 hng bin ng trc giao nhau tc ng n khu vc
th nghim(th nghim b tr sn ni va chu nh hng ca hng gi, va chu nh
hng ca cao hoc kt qu th nghim ph thuc vo cc dng c c cht lng khc
nhau v vo cc ngy khc nhau trong tun . . . ), gi hai tc ng ny l hai yu t hn
ch, chng ta phi b tr th nghim kiu vung La tinh.
Gi yu t th nht l hng, yu t th hai l ct (y ch l cch ni gin n ca b
tr th nghim, th d gi cc khi b tr trn cc cao khc nhau l hng, khi b tr
vung gc vi chiu gi l ct v gi thit hng gi thi trc giao vi dc. Gi cc
dng c l hng, cc ngy trong tun l ct trong qu trnh phn tch phng th nghim.
Trong kiu b tr vung La tinh s hng bng s ct v bng s mc a ca nhn t .
Mi mc uc b tr mt ln trn 1 hng v mt ln trn 1 ct. Mc 1(A1) c b tr
N D Hien 30
cc c k hiu A, Mc 2 (A2) b tr cc c k hiu B, mc 3 (A3) b tr cc c
k hiu C, mc 4 (A4) b tr cc k hiu D . . .
Cn c vo s mc a ta chn s vung La tinh a x a c sn trong cc ti liu
thng k, sau i ch ngu nhin cc hng, ri i ch ngu nhin cc ct, cui
cng c mt s vung La tinh c th b tr th nghim.
vung La tinh n gin, d tnh, loi tr c nh hng ca 2 hng bin ng,
nhng ch nn dng khi nm chc l hai hng bin ng trc giao nhau v c th
chp nhn m hnh cng tnh (xem phn di).
Nhc im ca vung La tinh l s bc t do cn li cho sai s qu t do
thng ch dng vung La tinh ti thiu l 4 x 4 v cng khng nn qu to v phc tp
v kh m bo cc iu kin ca m hnh.
c1- M hnh ton hc
M hnh c dng Xij l = + i + j + l + ei j (3)
(i i=1, a; j j =1, a ; l l = 1, a)
i
i = 0 j
j = 0 k
k = 0
Gi a l s mc ca nhn t. Tt c c n = a2 th nghim.
c2- Cc bc tnh
Tnh cc tng:
Tng s th nghim (hay s s liu) a = 4; n = a x a
a
Tng cc s liu ca hng i THi= x
j 1
i jl (tng cc xi j l trn hng i )
N D Hien 31
a
Tng cc s liu trong ct j TCj = xi j l (tng cc x i j l trn ct j)
j 1
S iu chnh G = ST2 / n
Tnh cc tng bnh phng:
SSTO = xi j l
2
i jl - G SSH = TH
i
i
2
/a - G
SSC = TC
j
2
j /a- G SSA = TA
l
l
2
/a- G
c3- Kt lun
So FtnA vi FltA mc ngha vi dfA v dfE bc t do
N D Hien 32
Nu FtnA <= FltA kt lun: Khng c s khc nhau gia cc trung bnh ca
cc mc ca nhn t .
se 2
seA = = seB = seC = seD
a
Trn y l 3 kiu b tr th nghim khi kho st mt nhn t.
kho st mt nhn t m cn phi chia thnh khi th ngoi kiu b tr khi y
cn kiu khi khng y (Randomized incomplete Block design) trong ng
ch l loi khng y cn i (Balanced incomplete block design) tip theo l li
vung (Lattice design, rt hay dng trong cc nghin cu ban u v ging).
N D Hien 33
Trong Options chn Descriptive Homogeneity of variance test v Means plot
Trong Post hoc (kim nh sau phn tch phng sai) chn LSD, Tukey v
Duncan
N D Hien 34
Kt qu
Descriptives
tluong
Std. Std. 95% Confidence Mini Maxi
N Mean Deviation Error Interval for Mean mum mum
Lower Upper
Bound Bound
1 5 79.00 24.474 10.945 48.61 109.39 38 99
2 5 71.00 31.024 13.874 32.48 109.52 30 112
3 5 81.40 22.876 10.230 53.00 109.80 42 97
4 5 142.80 34.903 15.609 99.46 186.14 85 169
Total 20 93.55 39.523 8.838 75.05 112.05 30 169
Levene
Statistic df1 df2 Sig.
.386 3 16 .765
Tluong ANOVA
Sum of
Squares df Mean Square F Sig.
Between Groups 16466.950 3 5488.983 6.647 .004
Within Groups 13212.000 16 825.750
Total 29678.950 19
N D Hien 35
Phn chia nhm theo Tukey v Duncan
V cc trung bnh
N D Hien 36
Trong Model chn Full factorial, nu chn Custom th phi a diet sang khung
model, nhy include intercept in model hoc khng nhy u c. SPSS chn
sn cch phn tch theo kiu phn tch Sum of squares type III .
N D Hien 37
Trong Post hoc chn LSD, Tukey v Duncan nh one way anova
b- Phn tch phng sai mt nhn t kiu khi ngu nhin (RCBD)
Vo General linear model univariate
Chn bin tluong2 vo Dependent variable, chn khoi v congthuc vo Fixed factor
N D Hien 38
Trong Model chn Custom ri a khoi v congthuc sang khung model,
nhy include intercept in model hoc khng nhy u c. SPSS chn sn
cch phn tch theo kiu phn tch Sum of squares type III .Trong post hoc chn
Post hoc tets for Congthuc sau chn LSD, Tukey, Duncan.
N D Hien 39
Kt qu:
Dependent Variable: tluong2 Tests of Between-Subjects Effects
N D Hien 40
Nu sau khi vo General model Univariate khai bo Congthuc vo Fixed factor
cn khoi vo Random factor th c kt qu tng t.
Tests of Between-Subjects Effects
N D Hien 41
Dependent Variable: Yield Tests of Between-Subjects Effects
N D Hien 42
N D Hien 43