MODUL pemBELAJARan KENDIRI

KEMAHIRAN
PROSES SAINS
(Sains UPSR Bahagian B)

Disusun oleh:
HAJI NASARUDDIN BIN SHAARANI
GURU CEMERLANG (SAINS)
SK Sri Tiram
Tanjong Karang, Selangor
 Modul Pembelajaran Kendiri Kemahiran Proses Sains : Sains UPSR Bahagian B

5. HUBUNGAN

- Hubungan merupakan salah satu bentuk soalan dalam mentafsir data.

- Merupakan pernyataan yang mengaitkan antara pemboleh ubah dimanipulasikan /
apa yang diubah dengan pemboleh ubah bergerak balas / apa yang diukur.
- Soalan yang ditanya biasanya mempunyai satu corak bagi pemboleh ubah
dimanipulasikan / apa yang diubah dan satu corak bagi pemboleh ubah bergerak
balas / apa yang diukur.

Contoh Soalan

- Nyatakan hubungan antara

- Apakah hubungan di antara .

Cara Menulis Jawapan

1. Semakin ............... _________, semakin .............. ________

atau (corak) (PUM) (corak) (PUB)
2. Jika _________ ................ , maka _____________ ..................
(PUM) (corak) (PUB) (corak)

Syarat-syarat untuk menulis jawapan bagi cara (1) dan (2) di atas: bilangan corak bagi
pemboleh ubah dimanipulasi / apa yang diubah mestilah SATU dan bilangan corak
bagi pemboleh ubah bergerak balas / apa yang diukur juga mestilah SATU.

Syarat-syarat untuk menulis jawapan bagi cara (3) di atas: Tidak sama dengan diatas:
bilangan corak bagi pemboleh ubah dimanipulasi / apa yang diubah mestilah satu /
lebih daripada satu / tiada corak dan bilangan corak bagi pemboleh ubah bergerak
balas / apa yang diukur juga mestilah satu / lebih daripada satu / tiada corak.

Contoh 1:
Bertambah
Corak bagi PUM : SATU + + + + + +
Suhu / oC 2 4 6 8 10 12 14
Bilangan buah tomato 50 80 110 140 160 170 180

Corak bagi PUM: SATU

+ + + + + + = +
Bertambah

1. Semakin bertambah suhu sekeliling, semakin bertambah bilangan buah tomato.

(corak) (PUM) (corak) (PUB)
2. Jika suhu sekeliling bertambah , maka bilangan buah tomato bertambah.
(PUM) (corak) (PUB) (corak)
Contoh 2:
2
2011 Haji Nasaruddin bin Shaarani, Guru Cemerlang (Sains)
Modul Pembelajaran Kendiri Kemahiran Proses Sains : Sains UPSR Bahagian B

Bilangan beruang

Berkurang

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Tahun

1. Semakin bertambah tahun, semakin berkurang bilangan beruang.

(corak) (PUM) (corak) (PUB)
2. Jika tahun bertambah , maka bilangan beruang berkurang.
(PUM) (corak) (PUB) (corak)

Conton 3:

+ + Bertambah

Bilangan
5 10 20
mengepam

Saiz belon

+ + Bertambah

Hubungan :
1. Semakin bertambah bilangan mengepam, semakin bertambah saiz belon .
(corak) (PUM) (corak) (PUB)
2. Jika bilangan mengepam bertambah , maka saiz belon bertambah.
(PUM) (corak) (PUB) (corak)

LATIHAN 5.1:
3
2011 Haji Nasaruddin bin Shaarani, Guru Cemerlang (Sains)
Modul Pembelajaran Kendiri Kemahiran Proses Sains : Sains UPSR Bahagian B

Nyatakan hubungan di antara pemboleh ubah dimanipulasikan / apa yang diubah

dengan pemboleh ubah bergerak balas / apa yang diukur bagi setiap soalan di bawah.
1. UPSR 2002

Planet Jarak dari Matahari / juta km Tempoh peredaran / Tahun

J 230 2
K 780 12
L 1470 76
M 2870 84
N 4500 165
....

2.
Ketinggian landasan / m 0.3 0.6 0.9 1.2
Masa untuk beban sampai ke bahagian atas
5 10 15 20
landasan / saat
....

3.
Bilangan bateri Kecerahan mentol
1 Malap
2 Cerah
3 Paling cerah
....

4.
Masa cecair X dipanaskan / minit 5 10 15 20 25 30 35 40 45
Suhu cecair X / oC 25 30 40 55 75 85 90 100 110
....

5.
Suhu / oC 10 13 16 18 21 25 28
Bilangan bunga ros yang dihasilkan 50 49 38 30 21 16 11
....

6.
Ketinggian bola
1 2 3 4
dilepaskan / m
Tinggi lantunan
0.4 0.8 1.2 1.6
bola / m
....

4
2011 Haji Nasaruddin bin Shaarani, Guru Cemerlang (Sains)
Modul Pembelajaran Kendiri Kemahiran Proses Sains : Sains UPSR Bahagian B

7.
Tinggi lantunan bola (cm)

Saiz bola
Paling kecil Kecil Sederhana Besar Sangat Besar
....

8.
Suhu / oC 10 13 16 18 21 25 28
Bilangan bunga ros yang dihasilkan 50 49 38 30 21 16 11
....

9.

Bilangan ayunan : 10 Bilangan ayunan : 20

....

10.

5
2011 Haji Nasaruddin bin Shaarani, Guru Cemerlang (Sains)
Modul Pembelajaran Kendiri Kemahiran Proses Sains : Sains UPSR Bahagian B

Suhu air (oC)

5 10 15 20 25 Jisim bahan X
yang larut (gram)
....

11.
Suhu / oC 20 25 30 35 40 45 50
Bilangan biji benih yang bercambah 10 20 30 40 50 60 70
....

12.
Masa pemanasan air / Minit 10 15 20 25 30 35 40
Suhu air / oC 29 37 48 60 72 88 100
....

6
2011 Haji Nasaruddin bin Shaarani, Guru Cemerlang (Sains)