Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
R. BARDET
ASSOCIATION EURATOM-CEA
Vipcuvtaixzfvt cte VhyjHUt du Puma eX de ta Foiion Coivt/iliz
SeAvi.ce. IGn - Cznie d'Etudes NucZicWieA
85 X - 3S04 GRENOBLE CEBEX
RESUME.
ABSTRACT.
1 - INTRODUCTION.
dl/dx = - ul
I = I exp (-ux)
Q
2
u/p s'exprime en cm /g et l'paisseur x de l'absorbant en cm.
M = n o
2
a = section efficace en cm /atome
or :
n = Np/A
23
N = nombre d'avogadro = 6,02252.10 atomes/mole
A = poids atomique en g/mole.
d'o :
2 - TABLES ET FORMULES,
3 2 3
log(10" p/p) = a + a Q x logE + a 2 (logE) + a (logE) 3 (4)
p
avec p/p en cm /g et E en eV.
2 3
Log (a) = a + a LogE + a (LogE) + a (LogE)
0 x 2 3 (5)
-24 2
avec a en barn/atome (1 barn = 10 cm )
et E en keV.
a b
(p/p) = C X Z (6)
(cm2/g)
4
A = 1,2395 10 /E (7)
l
u/p = (N/A) e .E
., - PATCHWORK /16/.
n m 0 :
S9Q 2Q5.I?l.ll i5.^.!!2!;.5ii E
a) Nous n'avons fait aucun travail de compilation des nombreux rsultats
exprimentaux existants sur ce sujet. D'autres l'ont fait notre place
et nous utiliserons en particulier les synthses de McMASTER et al. 76/,
STORM et ISRAEL fit, HENKE et al. 78/, f9f.
n
TABLEAU I : VALEURS DES CONSTANTES a, b et C entrant dans la formule
a b
u/p = C >. 2 . (d'aprs THEISEN et VOLLATH /14/).
NUMERO
f<E<E E <E<E E <E<E E < E
L1 < K E E>E
ATOMIOUE L 3 L3 L2 L2 L1 K
tv
a ' *" " s
2,92
i , i
4<Z<11 3,07
b ^ f
C 5,40 1 0 "
C 5,33 1 0 " 4
1,38 1 0 " 2
i
18<Z<37 b 3,47 SlIfllil 2,90 2,47
4
C 2,73 1 0 " 5
9,59 O " 3,12 1 0 " 2
; :
:i !;* ^::'; ^^;^!^i
a 2,44 2,62 ; ;
2,70
4
C 1,58 1 0 " 4
8,03 1 0 " 1,24 1 0 " 3
5 4
lIIIMIll 4
C 9,39 1 0 " 8,03 1 0 " 1,03 1 0 "
C 5,76 1 0 " 7
8,03 1 0 " 4
1,03 1 0 " 4
- 8 -
a b
u/p = C A Z (6)
2
U/P en cm /g
4
A en (A = 1,2395 10 /E, E en eV)
u/p en cm /g
E en eV.
log dcimaux.
- Les valeurs de a , a,, a?, a, donnes par HcMASTER et al. /6/ au dessus
de Eu = 1 keV, qui entrent dans la formule (5) :
a en barn/ atome
E en keV
Log nprien.
y/o = a (N/A)
u/p = o7K
23 24
avec : N = 6,02252.10 atome/mole on peut calculer K = (A/NJ.IO pour
les diffrents absorbants considrs /6/ :
3 2
Be Z = 4 p = 1,848 g/cm A = 9,012 g/mole K = 14,96 (barn/atome)/(cm /g)
C 6 1,580 12,010 19,94
3
N 7 1,251 io- 14,008 23,26
0 8 1,429 10" 3
16,000 26,57
Al 13 2,702 26,970 44,78
Si 14 2,330 28,086 46,63
Ni 28 8,900 58,690 97,45
Au 79 19,370 197,200 327,4
Pour les solides p est donn dans les conditions normales de tempratures
et de pressions, pour les gaz il est donn 0C et 1 atm.
E . E
l1cH
E
HNK E
S
min
109eV 112,leV 1 kei/ 1487 eV 5 keV
v - /14/ C
C s
5,40 1 0 " -
a 2,92 /14/ a
b 3,07 /14/ b
a 3,5889 1,1031 a
b - 1,4088 3,9739 b
c 0 - 2,0895 c
d 0 0.258 d
a
' " -, ' 9,04511 a
o
o
a
- 2,83487
l a
l
1
a
- 2,10021 10" a
2
2
2
a
3 2,29526 10" a
3
J
".("?.*^d
.-.. m***\-
min E
McM E
HNK E
S
100 eV 283,8 eV 1 keV 1487 eV 5 keV
C 1,74 10" 3
5,40 10" 3
// C
b 3 3,07 /14/ b
a 12,8122 1,4204 a
b - 12,3355 3,3409 b
c 4,8952 - 1,6570 y ; c
d - 0,7900 0,1414 d
1
a
o 1,05879 10 a
o
a
l - 2,71400 a
l
a
- - 2,00530 H T 1
a
2 2
2
a
3 2,07248 10" a
3
TABLEAU IV - AZOTE (Z = 7) EFFET PHOTOELECTRIQUE
E
min E
K E
HcM
E
HNK s
100 eV 401,6 eV 1 keV 1487 eV 5 keV
3
C 1,25 10" 5,40 10" 3
/14/ C
b 3 3,07 /14/ b
a 5,7360 - 0,0772 a
b - 2,1165 4,7758 b
d - 0,0601 0,1867 d
1
a 1,12766 10 \
o
a - 2,65400 a
l
l
1
a - 2,00445 10" a
2
2
2
a 2,00765 10" a
3
3
*
E E
rain K E
HcH HNK E
S
100 eV 532 eV 1 keV 1487 eV 5 keV
C 1,12 10" 3
5,40 1 0 " 3
/14/ C
a 2,43 2,92 mi a
b 3 3,07 mi b
a 2,0547 - 0.6U0 a
b 2,8253 5,3799 b
c - 1,9383 - 2,2924 c
d 0,2326 0,2132 d
1
a
o 1,17130 10 a
o
- 2,57229
a
l * a
l
1
a - 2,05893 10" a
2
2
1,99244 10"*
a
3 / a
3
tr - _j
~1
TABLEAU VI - ALUMINIUM (I = 13) EFFET PHOTOELECTRIQUE
E E
min L1E E
McM
E
HNK K 5
109 eV 117,7 eV 1 keV 1487 eV 1560 eV 10 keV
C
' " t* 5,33 10"' '14/ 1,38 10"* /14/ C
a 3,8484 - 9,6919 a
b - 0,8928 15,1313 b
c 0 - 5,9171 c
d 0 0,6529 d
r
a 1,08711 10 1
1,31738 1 0 a
o
o
a - 2,77860 - 2,18203 a
l
l
a 1,75853 10"! - 2,58960 10-1 a
2
2
0 2,22840 10" 2
a
3
a
3
L_
_l
r~
E E
L3 E E
L1
E
Mcn HNK E
K S
100 eV 148,7 eV 1 keV 1487 eV 1839 eV 10 keV
2
C 4,41 10" 1
5,33 10" 4
/14/ 1,38 1 0 ' /14/ C
a 61,3204 - 11,7191 a
b - 87,4143 17,0332 b
c 43,3307 - 6,4711 c
d - 7,2176 0,7061 d
t 1
a 1,12237 10 1
1,32682 10 a
C
0
a - 2,73694 - 1,98174 a
l
l
a 2
1,27557 10" 1
- 3,16950 10"' a
2
2
a 0 2,73928 10" a
3
3
_l
K- 1
TABLEAU VIII - NICKEL (2 = 28) EFFET PHOTOELECTRIQUE
E
min E
M1 L3 E
L2 L1 E
4
C 8,99 1 C " 4
9,69 10" /14/ C
c 0 - 3,1650 0 c
d 0 0,3221 0 d
a a
0 0
!
a
a
l l
, !
a
a
2 < * s ,. 2
v ***
a
3 > a
3
' ^ - 1 1 J
TABLEAU IX - NICKEL (Z = 28) EFFET PHOTOELECTRIQUE (Suite)
E E
L1 E E
HNK K S
1008,leV 1487 eV 8333 eV 50 keV
2
C 9,59 10" 4
/14/ 3,12 10" /14/ C
a 12,9530
b - 7,8200
c 2,0380
d - 0,2513
1
a 1,39848 10 1
1,42388 10 a
0
0
1
a - 2,48080 - 9,67736 10" a
l
l
X
a - 8,88115 10~ 2
- 4,78070 10" a
2
2
- 2
a 0 3,66138 l u a
3
3
w
~]
_l
TABLEAU XI - OR (Z = 7S) EFFET PHOTOELECTRiqUE (Suite)
E
M5 E E
M4
E
M3 E
H2 E
H1 E
L3 E
L2 E
L1 E
K S
2206 eV 2291 eV 2743 eV 3150 eV 3425 eV 11919 eV 13734 eV 14353 eV 80725eV 200 keV
4 4
C ?,39 1 0 ' 5
/14/ 8,03 10" /14/ 1,03 10" /14/ 1,88 10" 3
C
1,64734 10 1
1,74240 10 1
4,96352 a
a
o o
a -2,57834 -2,23911 5,79212 a
l
l
2
a 0 -6,63720 10" -1,61842 a
2
2
1
a 0 0 1,02911 10" a
3
3
^ , Jl,-
~'
TABLEAU XII - EFFET COMPTON (McMASTER ET AL. 76/)
Z a
o d
l
a
2 a
3
1 3
Be 4 - 6,90079 10" l
9,46448 10" * - 1,71142 10" 6,51413 10"
1 1
C 6 - 9,82878 10" 1,46693 - 2,93743 10" 1,56005 10" 2
1
0 8 - 1,73679 2,176!16 - 4,69050 10" 2,64733 10" 2
Al 13 - 4,39322 10" 1
1,30857 - 2,11648 10" 1
7,54210 10" 3
Si 14 - 4,14971 10" 1
1,34868 - 2,22315 10" 1
8,41959 10" 3
2
Ni 28 - 5,04360 10" 1
1,70040 - 2,76443 10" 1
1,12628 10~
Au 79 + 1,56916 10" 2
1,654(16 - 2,20982 10" 1
5,70751 10" ' ?
,L_ J
TABLEAU XIII - EFFET RAYLE1GH (McIWSTER et AL. /6/)
Z a
0 a
l h a
3
Z
1
C 6 3,10861 - 2,60580 10" - 2,71974 10" 1
1,35181 10" 2
1
fl 7 3,47760 - 2,l!i762 10" - 2,88874 10" 1
1,51312 O"^
2
0 8 3,77239 - 1,48539 1 0 ' 1
- 3,07124 10" 1
1,67303 10"
;
AI 13 4,51995 1,40549 10" 1
- 3,52441 10" 1
1,93692 10"'
2
Si 14 4,64678 1,62780 10" 1
- 3,58563 10" 1
1,96926 10"
2
Ni 28 6,09204 2,52277 10" 1
- 3,66568 10" 1
1,96586 10"
2
Au 79 8,10524 4,00576 10" 1
- 3,49340 10" 1
1,63264 10"
J
- 23 -
Soient Pj, P , P ,
2 3 p les proportions volumiques des
i
2
- Fentre en or de 40 pg/cm (200 A) d'paisseur.
- Zone morte silicium estime 0,2 u (/18/, /28/, /29/).
- Zone dserte silicium de 100 u d'paisseur.
Sachant qu'il faut 3,6 eV. pour produire une paire lectron-trou
on peut trouver le courant de sortie de la diode (en A) :
J = S E ) R ( E E / 3 6 1 , e 10 19 d E
(A) / N < > < ' > ~ -
diode en photons/s/eV.
E est l'nergie des photons X en eV.
-19
1,6 10 est la charge de l'lectron.
= S (E) R E 6d
V) f W < )/3. E
REFERENCES.
I l l - F.C. JAHODA, E.M. LITTLE, W.E. QUINN, G.A. SAWYER, T.F. STRATTON,
Pbys. Rev. 119, 843 (1960).
III - S. VON GOELER, W. STODIEK, H. EUBANK, Y. SUN, P. THOMPSON, S. SLUSKY,
MATT-1060 (1974).
IV - D.O. JOHNSON, Rev. Sci. Instruments, 45, 191 (1974).
1
/4/ - S.J.M. ALLEN dans Handbook of Chemistry and Physics (Chemica
Rubber Pub. Co. Cleveland 1942-1968).
/5/ - F.R. GILHORE, P.M-2367 - AEC (1959).
/6/ - W.H. McMASTER, N. KERR DEL GRANDE, J.H. MALLET, UCRL-50174, Sect. II,
Rev. 1 (1969).
H I - E. STORM, H.I. ISRAEL, Nuclear Data Tables, A7, 565 (1970).
/8/ - B.L. HENKE, R.L. ELGIN, dans Advances in X-ray Analysis, Vol. 13,
639 (Plenum New-York 1970).
/9/ - B.L. HENKE, E.S. EBISU, dans Advances in X-ray Analysis, Vol. 17,
187 (Plenum New-York 1974).
/10/ - O.A. VICTOREEN, J. Applied Phys. 20, 1141 (1949).
/Il/ - B.L. HENKE, R. WHITE, B. LUNDBERG, i. Applied Phys. 28, 98 (1957).
/12/ - J. LEROUX, dans Advances in X-ray Analysis, Vol. 5, 153 (W.M. MUELLER
Editor, New-York 1961).
/13/ - K.F.J. HEINRICH, The Electron Microprobe (Edited by McKINLEY,
HEINRICH, WITTRY, New-York 1966) p. 291.
/14/ - R. THEISEN, D. VOLLATH, Tables des coefficients d'attnuation
massique des rayons X. (Verlag StahleisenM.B.H. Dusseldorf 1967).
/15/ - B.L. HENKE, M.L. SCHATTENBURG, dans Advances in X-ray Analysis,
Vol. 19, 749 (Plenum New-York 1976).
/16/ - ALINE, Private love-letter (1976).
/17/ J.H. ADLAM, I.C. TAYLOR, C.L.M/R-81 (1968).
/18/ - B.V. ROBOUCH, J.P. RAGER, J. Applied Phys. 44, 4, 1527 (1973).
/19/ - F. SAND, L. ENRIQUES, EURATOM-CNEM Report (1976).
/20/ - T.F.R. Group, EUR-CEA-FC 838 (1976).
/21/ - P. BLANC, G.F. TONON, N. UHRE, Semiconductor soft X-ray spectrometer,
in Workshop Diagnostics and Data Acquisition for JET. FONTENAY-aux-
ROSES (Fvrier 1975).
/22/ - S. VON GOELER, W. STODIEK, N. SAUTH0FF, Phys. Rev. Letters, 33, 20,
1201 (1974).
- 27 -
p
Fig. 1 20 : Coefficient d'attnuation massique y/p {cm /g) en fonction
de l'nergie E(eV) du rayonnement X :
C= 5,4 10'
a= 2,92/14/
b = 3,07
FIG . 2
BERYLLIUM (Z=4)
Mc MASTER et a l . / 6 /
STORM , ISRAEL \l\
b
( > J /p)=CA<;. Z /l4/
)
E(eV)
I M L
10' 10 ;
10
'h
( 0 = 5 , 4 0 10"'
a-2,92/14/
b=3,07
FIG. 3
CARBONE (Z=6)
x HENKE , EBISU / 9 /
Mc MASTER et al. / 6 /
STORM , ISRAEL I if
b
^/P) = c ^ ; ^ / 1 4 /
10
E(eV)
10 J I I I I II
J
10 J
10 10 *
V
10'
-Hip
1
i ' v>
\ *
' 1 ' ' '' 1
1 ' 1 1 j 1 11 L
n
2
-
_(cm /g) \
\ f C= 5.40 10" 3
- V ^ _ j a = 2,92 /14/
[b = 3,07
10
\
FIG . 4 Z
\ CARBONE (Z = 6 )
*fll Mc MASTER et al. kl
o
STORM , ISRAEL hi
b
, (^/p)=CA Z /l4/ ) ~
\ \ ~~
PHOTOELECTRIQUE /14/ '
I + POLYNOME COMPTON / 6 /
+ POLYNOME RAYLEIGH / 6 / J \ \
\ \
-
\ ^*V
\ E(eV)
10" I , I I I i I i i i i , \ i ! i i i i
3
10 10' 10 s
10
_ ' I ' IV I M i l l i I ' I I | I I IL.
- J*'P 2
\
~(cm /g) V
3
' C = 5 , 4 0 10~
_
y
a =2,92/14/
b= 3,07
10
- \ FIG . 6
- \ AZOTE ( Z = 7)
, McMASTER et d./sf
\ STORM , ISRAEL hi
a b
\ ( /p)=cx z /iv :
i
P ai
,
i
,
~ PHOTOELECTRIQUE/14/ '
+ POLYNOME COMPTON/6/ >-
+ POLYNOME RAYLEIGH / 6 /
\ \
- \ ^v.
\ ^N>J
\ E(eV)
1
io- L I l l I i i , i \ i M I M
s
10 ;
10* 10
10 !
1
1 ' 1 1 | 1 M 1 1
1 ' 1 1 | 1 11 L
"I
- >"P
r(cm2/g)
C=1,12 10" 3
-
_
V. ^-^~' a = 2,43
- \ ^ ,b = 3 -
3
C=5,40 10"
x\ a = 2,92/14/
\ b = 3,07
10'
\
\ FIG. 7
OXYGENE(Z=8)
. x HENKE , EBISU Isl ~
\ Mc MASTER et al./6/ -
_ \ P
STORM , ISRAEL 111 -
W Cji/pJ-CXfoZb/M/ -
-
3
10
- \
EK \
532 eV
- \
\ E(eV)
10 2
i i i I I I I I I I 1 , l \l 1 l I l1
3
10 10" 10
n
10'
2
(cm /g) C = 5,40 10"
I | I I I L
a = 2,92 lui
b = 3,07
10
FIG . 8
OXYGNE ( Z = 8 )
Mc MASTER et al. / 6 /
STORM , ISRAEL hi
(jj/p) = C \ A ) ZVl4/
PHOTOELECTRIQUE /14/
+ POLYNOME COMPTON fc\
+ POLYNOME RAYLEIGH / 6 /
10-
3
10 10< 10 s
10' r
"n r
C=5,33 10-*
a = 2,74 / 1 4 /
b=3,03
10'
FIG. 9
ALUMINIUM (Z = 13)
HENKE,EBISU / 9 /
Q b
(M/p) = c A ( i ) Z /l4/
10'
E(eV)
J
10 I I I I
J 3
10 10 10*
1 I I I I I L
FIG .10
ALUMINIUM (Z=13)
x HENKE , EBISU hi
Mc MASTER et al./6/
STORM .ISRAEL hi
a b
(>l/p)=CX ( i ) Z /l4/
E (eV)
J L I I I l-L
3
10
10
1^iiji i i i_
2
_(cm /g)
FIG . 12
SILICIUM ( Z = 14)
x HENKE , E B I S U / 9 /
a b
( /p) = c X
jJ ( ) z M/
: 10*
4
C=5,33 10 "
0 = 2,74/14/
b = 3,03
E (eV)
a
10 J i_l L_J l_L _l I 1_ I I I I
3
10* 10 10*
Ml ai..
10- 1
1
1 ' 1 1 1 1 11 1 1 ' 1 1 | 1 11 L
- JJ/p
2
~(cm /g)
-2 ;
\ / C=1,38 1 0
- a = 2,79/14/
\
b=2,73
-
10-
3k
FIG .13
1 V SILICIUM (Z=14) ^_
_ \ x HENKE , EBISU / 9 / _
:h - I 1 C=5,33 10"
Q=2,74/14/
4
\
V
Mc MASTER et al./6/
STORM , ISRAEL
a
(>i/p) = C X , Z " /14/ ( i
hi
-
-
b=3 03 y \
10'
I I I I I
: \
I
EK \
1839 eV \
\
\ E (eV)
10 i I . I l I l l I I V i , i i I i i i i
10
\l
5
10* 10 $
F 10
-pip
2
-(cm /g)\
\
1 1 | 1 1 1 1
-2
' 1 ' 1 1 | 1 11 L n
t C= 1,38 1 0
- eu 2,79 /14/
lb=2,73
FIG .14 I
10"'
Z PHOTOELECTRIOUE /l4/ \
_ + POLYNOME COMPTON /6j-^
_ + POLYNOME RAYLEIGH /6/j
I \ E(eV)
10" I , l I I I I I I , \ I , i i I i i i i
5
V*
10* 10 10'
10'
M I L
J
10
FIG. 16
NICKEL ( Z = 28)
HENKE , EBISU hi
Mc MASTER et al./6/
STORM, ISRAEL 111 ~
a b
(iii?)=c\ lh z /w/
2
10
2
C = 3,12 10-
a = 2,66/14/
b = 2 47
\
.E(eV)
\ 10 l _ J I II i i
4
103 10 10'
[. 'tfl
II
10 1
"" T
I ' f\ 1 1 1 11 1 1 ' 1 1 | 1 11C
-
(cm*/g) \
-
\ -
o. 1 PHOTOELECTRIQUE /14/
+ POLYNOME COMPTON/6/
u / + POLYNOME RAYLEIGH / 6 / "
/
-
o\\
2
~_ C = 3.12 10" | -A
a = 2,66/14/ I ^ " ^
b=2,47 j
\ \ ~
\ \
- \ X.
10-' \ " \ .
_ \ ^^x. ~
I FIG . 17 \ ^^^^r
~_ NICKEL (Z=28)
Mc MASTER et al. / 6 / \
STORM , ISRAEL hi
a b
(|i/p)=CA (i) Z /W
\ :
\ E(eV)
10" l . l I I I i l I I i .1 \ 1 I i n
5
10* 10 10 e
"1
M