Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Orun mga
indekiler
Takdim............................................................................................................................... 11
nsz................................................................................................................................. 15
Giri..................................................................................................................................... 19
BIRINCI BLM
Din ve Sivil-Siyas Alan Ayrlna likin Kavramsal ereve ve
Hristiyanlkta Kilise-Devlet likileri......................................................................... 25
A. Dnyev ve Ruhan Alanlar Arasndaki Snrlarn
Tayinine likin Anahtar Kavramlar............................................................... 27
B. Kilise ve Devlet likilerinin Teolojik Temelleri
ve Hristiyan Toplumlardaki Seyri................................................................. 58
KINCI BLM
Amerikada Kolonyal Dnemde Dinin Rol
ve Kilise-Devlet likilerinin Seyri.............................................................................. 73
A. Kolonyal Dnemin Ksa Tarihi......................................................................... 75
B. Yeni Dnyada Eski Dinin nas: Dinin Kurulua Olan Etkileri........... 83
NC BLM
Bamszln Kazanlmas ve Anayasal Dnemde Kilise-Devlet Ayrlna
likin Amerikada Yaanan Tartmalar................................................................. 149
A. Bir Din Canlanma Hareketi Olarak Birinci Byk Uyan ................... 151
B. Bamszln Kazanlmas.............................................................................. 158
C. Federal Anayasal Dnemde Kurucu Babalarn
Kilise-Devlet Ayrl Meselesine Yaklamlar......................................... 169
Sonu............................................................................................................................... 241
Ekler.................................................................................................................................. 249
EK-1: New England Blgesi................................................................................. 250
EK-2: New England Blgesi (Detay)................................................................. 251
EK-3: Kurucu On Koloni.................................................................................. 252
EK-4: Kurucu On Koloni (Detay).................................................................. 253
EK-5: Danbury Baptist Birliinin Thomas Jeffersona
Mektubu (7 Ekim 1801)............................................................................. 254
EK-6: Thomas Jeffersonn Danbury Baptist Birliine
Mektubu (1 Ocak 1802)............................................................................ 256
Kaynaka........................................................................................................................ 257
ndeks.............................................................................................................................. 273
Takdim
11
12 Orun mga - Amerikada Din ve Devlet
Atilla Yayla
16 Haziran 2010, stanbul
Giri
257
258 Orun mga - Amerikada Din ve Devlet
Goulding, Stuart D., Roger Williams of Rhode Island, History Today, Vol.
25, Issue 11, November, 1975, s. 741-748.
Ger, Erdoan, Gnmz Trk Devletinin Liklik Anlay, AHFD,
Cilt 54, Say 4, 2005, s. 1-52.
Gze, Ayferi, Siyasal Dnceler ve Ynetimler, stanbul, Beta, 2005.
Greenawalt, Keen, History as Ideology: Philip Hamburgers Separation of
Church and State, California Law Review, Vol. 93, Issue 1, January 2005,
s. 367-396.
Guggisberg, Hans R., Religious Freedom and the History of the Christian
World in Roger Williams Thought, Early American Literature, Vol. 12,
No. 1, Spring 1977, s. 36-48.
Gunn, T. Jeremy, ABD ve Fransada Din zgrl ve Laiklik, Liberal D-
nce, Yl: 11, Say: 41-42, K-Bahar 2006, s. 35-50.
Gunn, T. Jeremy, French Secularism as Utopia and Myth, Houston Law
Review, Vol. 42, No. 1, Symposium 2005, 81-102.
Gunn, T. Jeremy, Din zgrl ve Laisite; ABD ile Fransa Arasnda Bir Kar-
latrma, ev. Hseyin Bal, mer Faruk Altnta, ed. Atilla Yayla, Anka-
ra, Liberte Yaynlar, 2006.
Griz, Adnan, Hukuk Felsefesi, Ankara, Siyasal Kitabevi, 1999, s. 207.
Grsel, Bahar, Jeffersons Republic: The Declaration of Independence, Statute of
Virginia for Religious Freedom and the University of Virginia, (Yaymlan-
mam Master Tezi, Bilkent University, 2000).
Haiman, Franklyn S., Religious Expression and the American Constitution,
East Lansing, Michigan, Michigan University Press, 2003.
Hamburger, Philip, Separation of Church and State, Cambridge, Massachu-
setts, Harvard University Press, 2002.
Harrington, Edward F., The Metaphorical Wall, America, Vol. 192, No. 2,
January 17-24, 2005, s. 10-13.
Hashim, Nadra, Consecrating the Green Movement, Church-State Issues
in America Today, Volume 3: Religious Convictions and Practices in Public
Life, ed. Ann W. Duncan, Steven L. Jones, Westport, Praeger, 2008, s.
198-245.
Haynes, Charles C., Religion in American History: What to Teach and How,
USA, ASCD, 1990.
Hazr, Hayati, Anayasa Hukuku, Ankara, Alter Yaynlar, 2004.
Himmelfarb, Gertrude, The Roads to Modernity: The British, French, and
American Enlightenments, New York, Vintage Books, 2004.
264 Orun mga - Amerikada Din ve Devlet
Novak, Michael, The Truth About Religious Freedom, First Things, No.
161, March 2006, s. 17-20.
Odonohoe, James, A., Principles Fundamental of the Church-State Cont-
roversy, Catholic Lawyer, Vol. 8, 1962, s. 206-213.
Okandan Recai G., Umum mme Hukuku, stanbul, stanbul niversitesi
Yaynlar, 1976.
ktem, Niyazi, ABDde Din Olgusu, Trkiye Gnl, Say 66, Yaz 2001,
s. 68-75.
ktem, Niyazi, Dinler ve Laiklik, Cogito, Say: 1, Yaz 1994, s. 33-51.
zer, Sevin, Siyasal Kltr Asndan Amerikada 1830-1860 Yllar, Prof.
Fehmi Yavuza Armaan, Ankara, ASBF Yaynlar, 1983, s. 465-481.
zipek, Bekir Berat, Muhafazakrlk: Akl, Toplum, Siyaset, Ankara, Kadim
Yaynlar, 2005.
Padover, Saul K., Thomas Jefferson and the Foundations of American Freedom,
New York, Fawcett Publications, 1965.
Pepper, Stephen, Reynolds, Yoder, and Beyond: Alternative for the Free
Exercise Clause, Utah Law Review, 1981, s. 309-378.
Pfautz, Harold W., Christian Science: A Case Study of the Social Psycho-
logical Aspect of Secularization, Social Forces, Vol. 34, 1956, s. 246-251.
Pfeffer, Leo, Church, State and Freedom, Boston, Beacon Press, 1967.
Pope Warns Bishops Againts Creeping Secularism, (Eriim) http://www.
usnews.com, 20 Ekim 2009.
Porterfield, Amanda (ed.), American Indian Religious Freedom Public
Law 95-341 (1978), American Religious History, Massachusetts, Black-
well Publishers, 2002, s. 308-311.
Reichley, A. James, Religion in American Public Life, Washington D.C., The
Brookings Institution, 1985.
Richards, Peter Judson, A Clear and Steady Channel: Isaac Backus and
the Limits of Liberty, Journal of Church and State, Vol. 43, Issue 3, Sum-
mer 2001, s. 447-482.
Robbers, Gerhard, Almanya, Avrupa Birlii lkelerinde Din-Devlet likisi;
Hukuki Yap, Din Eitimi, Din Hizmetleri, ed. Ali Kse, Talip Kkcan,
stanbul, SAM Yaynlar, 2008, s. 43-81.
Robert, Jacques, Religious Liberty and French Secularism, Brigham Young
University Law Review, Vol. 2003, No. 2, 2003 s. 637-660.
Robert, Jacques, Batda Din-Devlet likileri: Fransa rnei, ev. zzet Er, s-
tanbul, z Yaynclk, 1998.
Kaynaka 269
TRT 1, ABDde Din ve Laiklik, Pusula, 17. Blm, Yayn Tarihi: 25 Hazi-
ran 2009.
Tschannen, Olivier, The Secularization Paradigm: A Systematization, Jo-
urnal for the Scientific Study of Religion, Vol. 30, Issue 4, 1991, s. 395-415.
Trke Szlk, Ankara, Trk Dil Kurumu Yaynlar, 2005.
Trkne, Mmtazer, Trk Siyasetinin Eskimeyen Kilidi: Laiklik, Trkiye
Gnl, Say: 21, K 1992, s. 10-16.
Ulusoy, Ali, Fransz ve Trk Laiklik Anlaylarnn Karlatrlmas, Libe-
ral Dnce, Say 14, Cilt 4, Bahar 1999, s. 96-101.
Usul, Ali Resul, Secularity, Positivism, Positivist Secularism and Turkey, (Ya-
ymlanmam Master Tezi, Bilkent University Political Science and Pub-
lic Administration, 1995).
Vergin, Nur, Din ve Devlet likileri: Dncenin Bitmeyen Senfonisi,
Trkiye Gnl, Say 29, Temmuz-Austos 1994, s. 5-23.
Wald Kenneth D., Social Change and Political Response: The Silent Re-
ligious Cleavage in North America, Politics and Religion in the Modern
World, ed. George Moyser, London, Routledge, 1991, s. 239-284.
Wald, Kenneth D., Religion and Politics in the United States, Washington,
D.C., Congressional Quarterly Press, 1992.
Wallace, J. Clifford, Challenges and Opportunities Facing Religious Fre-
edom in the Public Square, Brigham Young University Law Review, Vol.
2005, Issue 3, 2005, s. 597-610.
Wallace, W. Jason, Public Expression of Faith by Political Leaders, Church-
State Issues in America Today, Volume 1: Religion and Government, ed.
Ann W. Duncan, Steven L. Jones, Westport, Praeger, 2008, s. 103-135.
Weber, Max, Protestan Ahlk ve Kapitalizmin Ruhu, Ankara, Ayra Kitabevi
Yaynlar, 2008.
Weber, Max, Sosyoloji Yazlar, ev. Taha Parla, stanbul, Hrriyet Vakf Ya-
ynlar, 1986.
Whitfield, Stephen J., Separation Anxiety: From Founders to Fundemen-
talists, Judaism, Vol. 44, Issue 2, Spring 1995, s. 131-145.
Whitten, Jolene R., Four Founding Fathers on Religion, Its Place in Public Life
and the First Amendment Today, (Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi,
California State University Dominguez Hills, 2005).
Williams, Rhys H., Visions of the Good Society and the Religious Roots of
American Political Culture, Sociology of Religion, Vol. 60, Issue 1, 1999,
s. 1-34.
272 Orun mga - Amerikada Din ve Devlet
I. Charles 79, 89, 116, 119 129, 136, 137, 138, 139, 141,
I. James 87 142, 158, 169, 174, 175, 178,
II. Charles 78, 82, 113, 124, 136, 140, 181, 183, 187, 192, 193, 195,
143 197, 198, 222, 223, 225, 226,
II. Lord Baltimore 80, 119 257
12 Elinin retisi 60 Adams, Samuel 162, 163, 172, 189
16. Benedict, Papa 42 ademi merkez 56
1905 Ayrm Kanunu 70 dil yarglanma hakk 137
Aforoz 210
A Afrodit 37
ABD 11, 12, 13, 41, 48, 49, 50, 54, 55, Ahdi-Atik 96
56, 58, 69, 70, 72, 76, 78, 79, ahlk 61, 93, 134, 185, 186, 191, 192,
83, 88, 98, 101, 104, 105, 107, 193, 199, 205
115, 116, 123, 124, 158, 159, ahlk felsefesi 186
160, 161, 162, 163, 164, 166, ahlk davran 96
168, 169, 170, 191, 193, 201, akl 31, 91, 137, 157, 186, 187, 193,
216, 217, 224, 225, 244, 245, 203, 238
257, 263, 267, 268, 271 akl dini 31
ABD Anayasas 168 akl tapna 31
Abercrombie, James 224 Almanya 44, 48, 69, 71, 265, 268, 272
ak pazar 55 altn kural 137
adlet 60 Amerika Birleik Devletleri 11, 12,
Adams, John 13, 23, 88, 96, 97, 98, 16, 21, 22, 23, 40, 53, 58, 68,
108, 112, 115, 120, 124, 125, 72, 84, 98, 164, 170, 172, 173,
273
274 Orun mga - Amerikada Din ve Devlet
193, 233, 241, 246, 253, 257, 78, 83, 90, 92, 93, 95, 99, 108,
265 112, 121, 141, 152, 155, 167,
Amerikal 11, 49, 50, 51, 57, 83, 90, 170, 173, 180, 199, 203, 224,
103, 105, 138, 153, 164, 200, 241, 244, 253, 257, 258, 265,
228, 264 268, 272
Amerikan Anayasas 55, 169, 234 Avrupa Hristiyanl 203
Amerikan Aydnlanmas 198 Avrupa Kalvinizmi 94
Amerikan Bamszlk Sava 166, 167, Avrupal Kalvinciler 176
216 Avrupallar 75, 76, 159, 258
Amerikan Bakan 83, 186, 254 Avusturya 71
Amerikan Cumhuriyeti 125 Aydnlanma 32, 87, 91, 107, 157, 171,
Amerikan Devrimi 78, 89, 107, 121, 174, 175, 198, 199, 203, 217,
158, 160, 162, 164, 167, 200, 260
201, 258 aydnlanmaclar 174
Amerikan Hristiyanl 155 Aydnlanma dncesi 198
Amerikan stisnacl 105 ayrlk 21, 22, 47, 49, 57, 58, 59, 60, 62,
Amerikan kolonileri 84, 142, 160, 161 64, 65, 68, 70, 71, 83, 156, 171,
Amerikan Kurucu Babalar 172, 215 180, 183, 188, 200, 216, 228,
Amerikan Presbiteryen Kilisesi 189 239, 243, 247
Amerikan tarihi 57 ayrmclk 19, 48, 231, 240
Amishler 64 ayrm duvar 63, 64, 126, 172, 179,
Anabaptist 64, 121 216, 226, 227, 228, 229, 230,
anayasa 145, 147, 159, 169, 172, 186, 231, 235, 255
227, 234 aznlk 12, 54, 95, 115, 139, 180
Anayasann Babas 235
Anglikan Kilisesi 54, 78, 79, 86, 87, 88, B
89, 95, 96, 97, 110, 111, 113, Backus, Isaac 23, 178, 179, 180, 181,
114, 115, 139, 140, 145, 147, 182, 183, 184, 186, 208, 266,
157, 188, 200, 220, 233 268
Anglo-Amerikan 88, 119 Bader, Veit 72, 258
anti-klerikalizm 70 bamszlk 13, 59, 158, 162, 163, 166,
Antik Roma 28, 122 186
antinomianizm 61 Bamszlk Bildirisi 53, 101, 166, 169,
Apollon 37 191, 234
aristokrat 222 Bamszlk Sava 93, 151, 154, 155,
aristokratik 116, 167 158, 166, 167, 216
Arkadalar Cemiyeti 140 ballk yemini 126
Arminian 209 Bahama Adalar 76
ateizm 47 Baptistler 95, 99, 109, 123, 137, 157,
Atlantik 76, 95, 97, 201 180, 181, 183, 227
Avam Kamaras 95, 161 Baptizm 93, 99, 200
Avrupa 11, 19, 20, 21, 29, 33, 34, 42, Barbier, Maurice 42, 50, 51, 202, 203,
44, 45, 46, 48, 50, 52, 53, 55, 204, 208, 211, 212, 258
58, 65, 67, 69, 70, 71, 72, 76, Bar Gc 105
ndeks 275
deizm 114, 138, 156 215, 219, 220, 223, 229, 237
Delaware 82, 87, 112, 136, 142, 143 Din Hrriyeti Maddesi 170
Delaware Nehri 82 din alan 41, 43, 48
demokrasi 101, 103, 105 din bask 21, 195
Demokratik Cumhuriyetiler 217 din bilgi 36
devlet 11, 12, 13, 16, 19, 20, 21, 22, din canllk 50
23, 31, 32, 39, 41, 42, 43, 46, din cemiyet 48, 61
47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, din a 33
55, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, din eitlilik 93, 108
63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, din oulculuk 50, 142
71, 72, 83, 84, 85, 86, 87, 91, din dayatma 141
95, 96, 97, 103, 109, 111, 113, din eilim 50
114, 115, 116, 118, 119, 120, din eitim 90
122, 125, 126, 128, 129, 132, din gruplar 12, 35, 70, 192
133, 134, 137, 139, 143, 152, din gnler 198, 240
155, 156, 159, 170, 172, 173, din hareket 35, 228
174, 175, 176, 177, 178, 179, din hogr 47, 87, 119, 129
180, 181, 182, 184, 186, 187, din hogrszlk 99
188, 189, 190, 191, 193, 196, din inan 36, 47, 50, 57, 84, 95, 96,
197, 199, 200, 201, 203, 204, 124, 125, 199, 244
205, 208, 210, 215, 216, 217, din kurallar 68
220, 222, 223, 226, 227, 228, din kurum 30, 48, 58
229, 230, 231, 235, 236, 237, din liderlik 89
239, 240, 241, 242, 243, 244, din mezhep 50
245, 246, 254, 255 dinin gerileyii 29, 32, 33, 34, 37
devlet dini 20, 68, 70, 172 dinin zgrlemesi 70
devlet faaliyeti 57 din otorite 46, 69
Devlet Geici Yrtme Kurulu 31 din zgrlk 98, 120, 122, 142, 183
devrim hakk 202 din tarafszlk 46, 47
Didach 60, 61 din test 169
din adamlar 51, 66, 89, 90, 126, 176, din kartl 31
186, 191, 223, 239 din retimi 227
Din Bildirgesi 219 din zgrl 11, 46, 49, 86, 98, 120,
dindarlk 34, 97, 179, 191, 192, 200, 122, 125, 164, 231
207 din savalar 229
dinden zgrlk 70 dinsel alan 211
din-devlet ayrl 55 dinsellik 42
din grevlisi 181, 235, 239 Din Tesisi Maddesi 170, 172
din hrriyeti 55, 69, 91, 113, 117, 119, din ve devlet 16, 42, 47, 55, 59, 60, 69,
120, 122, 124, 125, 129, 136, 126, 128, 172, 228, 241
138, 146, 164, 171, 172, 175, din ve inan hrriyeti 212
187, 201, 215, 219, 221, 222, din ve siyaset 16, 38, 59, 202
226, 234, 235, 242 din ve vicdan hrriyeti 47, 135, 183
Din Hrriyeti Kanunu 92, 201, 202, dirili hareketi 90, 152, 153
ndeks 277
133, 135, 169, 263 seklerlik 23, 27, 28, 31, 35, 36, 41, 47,
rza 119, 130, 161, 210, 236 48, 245
Robert, Jacques 32, 40, 47, 53, 68, 70, sekler oyunlar 28
71, 83, 191, 231, 257, 258, sekler rahipler 38
262, 268 sekler rasyonalistler 198
Roma 20, 28, 50, 62, 65, 66, 67, 86, semav krallk 60
115, 122, 126, 128 sempatizanca msamaha 68
Roma mparatorluu 20, 62, 86 Senato 239
Roma Katolik Kilisesi 50 separation 49, 57
Roundhead 121 separation of church and state 49
Rnesans 20 Separatist 121
ruhan alan 19, 41 Sezar 59, 62, 126, 141
ruhan bireycilik 153 sezaropapizm 65, 66, 67
ruhan k 137, 140 Shiner, Larry 29, 30, 31, 33, 34, 35, 36,
ruhan lider 186 37, 38, 40, 269
ruhban 20, 38, 42, 43, 44, 45, 46, 49, sivil cumhuriyetiler 174, 175, 190
62, 97, 111, 126, 153, 183, sivil din 191, 225, 240
184, 191, 223, 230, 237, 244 sivil haklar 22, 170
ruhban kart 46, 49, 244 sivil iktidar 210
ruhban kartl 111 sivil mlkiyet 205
ruhban snf 97, 126 sivil otorite 231, 235
ruh ve beden 60 sivil-siyasal alan 49, 211, 241
Rusya 67 sivil toplum 102
siyasal alan 49, 69, 211, 241
S siyasal iktidar 20, 62
sabit tarafszlk 57 siyaset 5, 16, 19, 38, 44, 46, 48, 51, 59,
sculum 28 93, 95, 99, 145, 166, 199, 202,
saldrgan tarafszlk 44 203, 228, 235, 239, 246
Salem 79, 80, 99 siyaset bilimi 5, 59
Salem Common 99 siyas iktidar 67
San Salvador 76 siyas ynetim 204, 213
Scalia, Antonin 172, 269 Smith, Adam 201, 234
seilmi insanlar 100, 104, 105 Smith, Harrison 219
seilmilik 93, 101 socinien 203
seklarizm 30, 45, 56 sosyal ahlk 185
sekler 12, 28, 30, 31, 33, 35, 38, 41, sosyal bilimler 34
48, 49, 50, 52, 53, 54, 56, 58, sosyal mit 29
70, 84, 125, 131, 191, 198, sosyal szleme 153
199, 219, 240, 244 sosyal yap 83, 93, 116
seklerizasyon 28 Sovyetler Birlii 68, 69
seklerleme 28, 29, 30, 31, 33, 34, 36, szleme anlay 96, 101, 102
38, 39, 40, 41, 48, 50, 55, 70 szleme teolojisi 100
seklerleme teorisi 39, 40 Spencer, Herbert 32
seklerletirme 53 St. Augustine 62, 126
ndeks 285