Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
engelky 34684 stanbul tel: 0216 516 36 00 faks: 0216 332 32 11 e-posta: aheb@boun.edu.tr internet: www.koeri.boun.edu.tr
AFET BLNC
TRKYEDEK DEPREMLER
Trkiye bir deprem lkesidir. Bu gerei 1999 ylnda, 17
Austos Kocaeli (Glck/zmit), 12 Kasm Dzce ve
1 Mays 2003 Bingl depremleri ile ulusa hatrladk;
onbinlerce can kayb, milyonlarca dolar ekonomik kayp ve
ifl kayb oldu. Bundan sonra yafladmz aclar ve ektiimiz
skntlar unutmadan, kendimizi ve sevdiklerimizi korumak iin
hazrlk yapmak bizim elimizdedir.
Dnyada deprem tehlikesi altnda yaflayan pek ok lkedeki
dier insanlar gibi, bizler de Trkiyenin hemen hemen her
yerinde deprem (ve dier afetlerin) tehlikesi ile karfl
karflyayz. Bu nedenle de risk altndayz.
2 SALLANDIINDA OK GE OLACAK!
DEPREMDEN NCE
Gvenli Yerler:
Bulunduunuz mekanlarda tehlikeli yerleri belirleyin.
rnein; pencere nleri, asl duran byk ve ar aydnlatma
aralar, byk , ar ve devrilebilen eflyalarn yan, ocak gibi
yangna neden olabilecek eflyalarn yanndan uzak durun.
Korunabileceiniz daha gvenli yerleri belirleyin; rnein;
salam bir masann alt, salam bir koltuk ya da divann yanbafl,
yatanzn yan, bir kfledibi ya da i duvarlardan birinin
yan. kp, kapanp, tutunmak iin en gvenli yeri bulun.
kfl Yollar:
Olaan kfl yollarn ve belki de ilk anda aklnza gelmeyen
pencereler ve arka kaplar gibi dier kfl yollarn
belirleyin. Dflerek, kayarak kap, koridor gibi kfl
yollarnda engel oluflturacak eflyalar varsa bunlar kaldrn.
rnein; kap arkalarnda rulo halinde duran hal, t
masas, elektrik sprgesi gibi eflyalar, koridorlardaki
kitaplklar. kfla engel olabilecek durumlarda kullanmak
zere bina ierisinde bir levye bulundurun.
3
DEPREMDEN
NCE
Risk Deerlendirmesi
ve Planlama
Buluflma Noktalar:
Ev iinde, ev dflnda ve mahalleniz dflnda tekrar biraraya
gelebileceiniz yerler belirleyin. Deprem olduunda btn
aile yeleri birarada olamayabilir. Eer birbirinizi tekrar
nerede bulacanz bilirseniz, iiniz rahat olacaktr. Ayr
yerlerde olmanz durumunda, aile bireylerinin birbirlerini
haberdar etmek amacyla mesaj brakabilecei, sadece aile
yelerinin bildii yerleri belirleyin.
4
DEPREMDEN
DEPREMDEN NCE
NCE Risk Deerlendirmesi
ve Planlama
Binann Denetlenmesi:
Binann uzman mhendislerce incelenmesi ve
glendirilmesi, glendirme uygun deilse binadan
taflnlmas en dorusudur. Gvensiz bir binada kiflilerin
korunmasn garanti edecek bir yntem yoktur. Binann
denetlenmesi iin yerel ynetimler, niversite ve meslek
odalarna baflvurulabilir.
5
DEPREMDEN
NCE
Fiziksel Korunma
nlemleri
Deprem Tehlike Av, tm aile yelerinin katlmyla evde bafllatlmaldr. Evin her
yeri, oda oda dolafllp sarsnt srasnda nelerin uarak, kayarak ya da dflerek
tehlike yaratabilecei ngrlmelidir. En ok zaman geirilen yerler kontrol
edilmelidir. rnein; aile yelerinin uyuduu, yemek yedii, alflt ve oyun
oynad yerler. Bir arafltrmac gibi alflarak yaplmas gerekenler bir liste halinde
sralanmal, bulunan tehlikeler giderilene kadar takip edilmelidir. Deprem Tehlike
Av alflmasn yaparken nceliklerinizi belirleyin.
1. Yaflamsal tehdit yaratacak olan eflyalarn (yatak odasndaki giysi dolaplar, vb.)
sabitlenmesi
2. Maddi kayp ve ifl kayb yaratacak olan eflyalarn (bilgisayarlar, elektronik
eflyalar, vb.) sabitlenmesi
3. Yaflamnz kolaylafltran ya da sizin iin nemli olan eflyalarn (aile yadigr
biblo, vazo gibi eflyalar) sabitlenmesi
Yksee yerlefltirilmifl ar eflyalar, en ksa boylu aile
yesinin bafl hizasndan daha aflada bir yere
indirilmelidir.
Mobilyalar, mutfak dolaplar da dahil olmak zere
duvarlara skca sabitlenmelidir.
Beyaz eflyalar ve sofbenlerin skca sabitlendiinden
emin olunmaldr.
Tpgazlar ve her trl gaz tanklar bulunduklar yere
skca sabitlenmelidir.
Pencere nndeki yatak ve mobilyalarn yerleri
deifltirilebilir, dayankl camlar kullanlabilir, perdeler
kapal tutulabilir.
Ar ve nemli elektronik eflyalar skca sabitlenmelidir.
Aydnlatma elemanlarnn tavana salam flekilde
sabitlendiinden emin olunmaldr.
Duvara ereve asarken kanca vida kullanlmaldr.
Tehlikeli maddeler (zehirli, yanc, parlayc) kontrol edilmeli ve gvenli flekilde
tutulmaldr.
Mutfak dolap kapaklarna sarsnt srasnda almalarn nleyecek tutalar
taklmaldr.
7
DEPREMDEN
NCE
lk Mdahale
Kapasitesi:
Kaynaklar, Beceriler
LK MDAHALE KAPASTES:
KAYNAKLAR, BECERLER
Su ve Yiyecek:
Su yaflamsal bir gereksinimdir. Deprem srasnda hem
sokaklardaki hem de bina iindeki pek ok su borusunun
krlmas beklenebilir. Depremin hemen ardndan
eer eviniz salamsa banyo kvetini ve lavaboyu su ile
doldurup yedek su kayna oluflturabilirsiniz. Alternatif
su depolanmas esastr. Her bir kifli iin gnlk drt litre su
depolayn. Bu miktar en az gn iin hazrlanmaldr. Bu
miktardaki su, imek, yemek hazrlamak, difl fralamak,
dier asgari hijyenik gereksinimler ve ufak apta bulaflk
ykamak iin gereklidir. Suyu, salam, flk almayan, testi
veya fliflede depolayn. ine su koyduunuz plastik bidonlar
beton zemin zerine koymayn. Beton zemindeki s
deifliklii zaman iinde suyun bozulmasna neden olur.
Suyun mmknse flk almayacak bir yerde tutulmas daha
da iyi olacaktr.
Yiyecek depolarken uzun sre dayanacak ve yksek kalorili
yiyecekleri sein.
Tesisatlarn Kapatlmas:
Elektrik flalterini, gaz ve su vanalarn kapatn. Bir deprem
sonrasndaki en byk tehlike yangndr. lk tehlike gaz
szntsdr. ncelikle gaz vanalarn kapatn. Her trl gaz
sznts ve dier yanc maddelerin tehlike yaratmadndan
emin olmadka kibrit, akmak kullanmayn. Elektrik
dmelerine dokunmayn. Tm elektrikli aletlerin fifllerini,
elektrik yeniden geldiinde bozulmalarn nlemek iin
prizden ekin. Eer su borularnda hasar varsa, su
vanalarnn da kapatlmas gerekebilir. Tesisatlarn
kapatlmasn ailenin her yesinin renmesi ok nemlidir.
lk Yardm Seti:
Bunlar gnlk ilk yardm ihtiyalarnz iin de
kullanabilirsiniz, ancak malzemeler kullanldka ya da
tarihleri getike yenileyin.
8
DEPREMDEN
NCE
lk Mdahale
Kapasitesi:
Kaynaklar, Beceriler
9
DEPREMDEN
NCE
lk Mdahale
Kapasitesi:
Kaynaklar, Beceriler
Elektrik:
Elektrikli hibirfleye dokunmayn. Tesisat kapatn.
Kolay ulaflabileceiniz yerlerde fener bulundurun.
Fenerden kacak herhangi bir kvlcm olaslna karfl,
fenerin temiz bir naylon torba iinde bulundurulmas
nerilir. Evinizde ve iflyerinizde flldak bulundurun.
10
DEPREMDEN
NCE
lk Mdahale
Kapasitesi:
Kaynaklar, Beceriler
YANGIN GRRSENZ
Eer yangn grrseniz uymanz gereken baz temel
kurallar vardr!
Eer yangn kkse hemen sndrn.
Tereddt etmeden TFAYE 110u arayn! (Ak adresi,
yangnn ve yapnn trn, ierde kimse olup olmadn
syleyin. Telefondaki grevli gerekli btn bilgileri alp,
size telefonu kapatmanz syleyene kadar bekleyin.)
YANGIN VAR! diye bararak evrenizi uyarn, varsa
yangn alarm alfltrn.
11
DEPREMDEN
NCE
lk Mdahale
Kapasitesi:
Kaynaklar, Beceriler
KK YANGININ SNDRLMES
Yanmann kontrol dfl gerekleflip nlenemeyen hali
yangndr. Yanma iin fley gereklidir.
a. yakt
b. hava / oksijen
c. s
Bunlardan birini yok ederseniz yanma olay gerekleflmez.
Eer ortamda hava olmazsa, yakt kayna tkenirse, s
dflerse yanma olmaz.
Yangnlarn ou kk bafllar. Kk bir yangnn nasl
sndrleceini herkes renebilir.
Kk bir yangn:
slak bir havlu ya da battaniye ile zerini rterek,
zerine kum ya da toz atarak,
bir yangn sndrc kullanarak,
bir yangn hortumu kullanarak sndrebilirsiniz.
12
DEPREMDEN
NCE
lk Mdahale
Kapasitesi:
Kaynaklar, Beceriler
YANGINA YAKALANIRSANIZ
Duman ateflten daha ldrcdr!
Hemen yere yakn bir pozisyon aln.
Yznz slak bir havlu ile rtn.
Gvenli bir kfl noktasna doru srnerek ilerleyin.
Scak olan bir kapy amayn.
Eer bir yerde kapal kalrsanz, kapy kapatn ve kapnn
altn slak bezlerle tkayn.
Sizinle kfl arasndaki yangn kkse, hzla kfla doru
gidin. Eer giysinizin tutufltuunu fark ederseniz,
DUR, YAT, YUVARLAN!
YANGIN SNDRCLER
Taflnabilir yangn sndrcler ok deerli yangn
sndrme aletleridir. Bu aletler, erken mdahale
edilmedii durumlarda hzla byyebilecek ve daha fazla
hasar verebilecek kk yangnlar ortadan kaldrarak,
can ve mal kaybnn nlenmesinde ok nemli rol oynarlar.
Herkesin renmesi gereken ilk nokta, kk bir yangnn
nasl sndrleceidir, nk byk yangnlarn ou
kk bafllar.
Her evde ve ofiste en azndan bir tane ok amal, TSE
damgal, ABC tipi, yeterince byk ve etkili ancak
herkesin kaldrabilecei arlkta bir yangn sndrc
bulundurulmaldr; yaklaflk 6 kg.lk olmas uygundur.
Ailedeki her ye, yangn sndrcnn nasl kullanlacan
renmelidir.
13
DEPREMDEN
NCE
lk Mdahale
Kapasitesi:
Kaynaklar, Beceriler
2. Pim:
Yangn sndrc kullanlmadan nce ekilip
kartlmaldr.
3. Hortum bafl:
Yangnn kaynana dorultulmaldr.
4. Hortum:
Esnek, kaliteli ve kullanlmas kolay olmaldr.
5. Etiket:
Yangn sndrcnn hangi tr yangnlar iin olduunu
ve nasl kullanlacan gsterir.
6. Tarih etiketi:
Son kullanm tarihini gsterir.
hortum bafl
hortum
pim
basn saati
etiket
tarih etiketi
14
DEPREMDEN
NCE
lk Mdahale
Kapasitesi:
Kaynaklar, Beceriler
3. Sk:
Yangn sndrcy atefle doru skn. Skarken belirli bir
mesafeden uzaktan skn ve atefl snmeye baflladka
yaklafln.
4. Spr:
Yangn snnceye kadar sprr gibi yaparak, sndrc
maddeyi sktnz alan geniflletin.
Yangn snmedii takdirde, ilk mdahaleden sonra geri
ekilip durumu gzden geirin.
Bir kez sklan yangn sndrc tam boflalmasa bile,
yeniden doldurulmaldr.
3. sk 4. spr
15
ALE AFETE HAZIRLIK PLANI
DEPREM SIRASINDA
DEPREM SIRASINDA YAPMANIZ GEREKENLER
Deprem srasnda herfley ok abuk olur. Bu yzden dflnp
ne yapacana karar vermek iin zaman yoktur. Deprem
srasnda yaplmas gerekenleri refleks haline getirene
kadar deprem tatbikatlarnn yaplmas ok nemlidir.
Evde, iflyerinde, okulda dzenli olarak deprem tatbikat
yaplmas, tatbikat sonrasnda neyin nasl yapldnn
deerlendirilmesi deprem zararlarn azaltmak iin
gereklidir. Deprem srasnda, nce bir ses duyarsnz, sonra
da sarsnt bafllar. Eer etrafnzda baflkalar varsa, onlar
korunmalar iin uyarmak amacyla, DEPREM! diye barn.
K, KAPAN, TUTUN
Gvenli bir yer bulup diz stne k.
Bafln ve enseni koruyacak flekilde kapan.
Salam bir yere tutun.
Derin derin nefes alarak sakinleflmeye alfl.
Sarsnt geinceye kadar olduun yerde kal.
Eer bir mekann iindeyseniz; Dayankl bir masann ya da
benzeri bir eflyann yanna ya da altna kn, camlardan
korunun. Sarsnt geene kadar bekleyin, dflarya koflmayn.
Eer dflardaysanz; Aklk bir alana gidip, zerinize
dflebilecek ykntlardan, elektrik kablolarndan ve
aalardan korunun.
Eer arabanzn iindeyseniz; Arabay aklk bir alana
srn ve orada kaln. Kprlerden, altgeitlerden ve
elektrik direklerinden uzak durun.
Eer dar bir sokakta iseniz; Buralarda gvenli yer ok
enderdir. Dflen objelere dikkat edin. Binalarn ii dflardan
daha gvenli olabilir.
DEPREM SONRASINDA
DEPREMDEN SONRA NE YAPMALISINIZ?
Sakin olun. Panik yapmayn. nce kendi emniyetinizden
emin olun. Sonra evrenizde yardm edebileceiniz kimse
olup olmadn kontrol edin. Eer tehlikede deilse
kimseyi hareket ettirmeyin. Gidip yardm getirin.
ERDE
Eer gaz kokusu alrsanz, gaz vanasn kapatn. Kibrit,
akmak kullanmayn. Camlar ve kaplar an. Elektrik
dmelerini evirmeyin. Hemen binay terk edin.
Dklen tehlikeli maddeleri temizleyin.
Krlan camlara dikkat edin.
Yaralanmalar kontrol edin. Gerekiyorsa ilk yardm yapn.
Gaz, su, elektrik tesisatlarn kontrol edin. Hasar varsa
kapatn.
Telefonu acil durumlar dflnda kullanmayn. Yerinden
oynayan telefon ahizelerini telefonun stne koyun.
Neler olup bittiini renmek iin radyo ve televizyonu
izleyin.
Dflar karken, daha sonra rapor etmek zere etrafnza
bakp yapsal bir hasar ya da yangn tehlikesi olup
olmadn kontrol edin. Binanzda yapsal bir hasar yoksa,
ou zaman ieride kalmak daha iyidir.
DIfiARIDA
Eer Toplum Afet Gnlls veya Mahalle Afet Gnlls
olarak, ilk yardm, yangn sndrme veya hafif arama
kurtarma eitimi aldysanz nce etrafnzdakilerin iyi ve
gvende olup olmadn kontrol edin.
Acil durum antanz yannza aln ve mahalle buluflma
noktanza doru harekete gein ve yolunuzun zerindeki
hasara dikkat ederek bunlar not aln.
19
DEPREM
SIRASINDA VE
SONRASINDA
ARTI DEPREMLER
Art depremler srasnda, panik olmadan ana depremde
yapmanz gerekenleri yapmalsnz.
NE YAPMAMALISINIZ?
Paniklemeyin, lk atmayn ve koflmayn.
Unutmayn, acil durumlar ve yangnlar bildirmek dflnda
telefonlar kullanmamalsnz.
Her trl gaz sznts ve dier yanc madde tehlikesinin
getiine emin olmadka kibrit, akmak yakmayn,
elektrik dmelerine dokunmayn. Eer gaz kokusu
alrsanz, mmknse gaz vanasn kapatn, camlar
ve kaplar an, hemen binay terk edin.
TAHLYE
Tahliye asla hemen ve plansz olmamaldr.
BLGE TAHLYES
Tahliyeyi bafllatmadan nce, gidilecek yerin daha gvenli bir
yer olduu ve oraya giden yolun gvenli olduundan emin
olunmaldr.
Bir deprem sonrasnda, baz alanlarn tahliye edilmesi iin
gerekeler olabilir:
Sahil fleridindeki alak blgelerde zemin zellikle zayf
olabileceinden, bu blgeler hemen tahliye edilmelidir.
Herkes dikkatlice sahilden uzak yksek ve gvenli bir
blgeye doru harekete gemelidir.
Yangn ya da kimyasal madde tehlikeleri insanlarn hzla
tehlike altndaki blgeden uzaklaflmalarn gerektirebilir.
20
DEPREM
SIRASINDA VE
SONRASINDA
PSKOLOJK DESTEK
Afetler insanlar ok farkl biimlerde etkiler. Olaan dfl
flartlar altnda olaan olan dflnce, duygu ve davranfl
boyutunda bir dizi tepki biimi vardr.
Afetlerde insanlar ok farkl kayplar yaflarlar. Bir kaybn
ardndan gelen doal bir yas sreci vardr ve bu srete
insanlarn eflitli skntlar yaflamas doaldr.
LK 72 SAAT
Bir depremi izleyen ilk 72 saat ierisinde yardmn ou
o anda hemen etrafmzda bulunan kiflilerden gelir.
Dnyann hi bir yerinde ciddi bir afet sonrasndaki tm
gereksinimleri karfllayabilecek bir devlet yoktur. Afetlere
hazr olmak iin edinebileceimiz bir ok beceri vardr:
lk yardm Telsizle Haberleflme
Hafif Arama Kurtarma Mdahale Organizasyonu
Yangn Sndrme
zel becerilerimiz olmadan da afetzedelere pek ok flekilde
yardm edebiliriz: malzeme ve ulaflm salayabilir, yiyecek
ve su bulup yemek piflirebilir, adr ve geici tuvalet
kurabilir, yafll ve ocuklara gz kulak olabilir, gvenli
olamayan yerlerin evresine iflaretler dikebilir ve ihtiyac
olanlara psikolojik destek verebiliriz.
21
DER AFETLER
SEL
Sel iin erken uyar genellikle mmkndr.
SEL BEKLENTS: Sel olmas mmkndr.
SEL UYARISI: Sel gereklefliyor veya ok yaknda
gerekleflecek.
AN SEL: Sel birka dakika veya birka saat iinde
gerekleflecek.
SELDEN NCE
Blgenizin toporafyasn renin. Blgenizdeki sel uyar
iflaretlerini ve uyar sistemlerini renin.
Eer yamur yayorsa veya su seviyesi ykseliyorsa su
seviyesini izleyin ve tahliye plan yapn.
Evinizi sel basknna karfl sigortalatn.
Aile Afete Hazrlk Plannz tamamlayn.
Uyarlar ve acil durum haberleri iin televizyon veya
radyo dinleyin.
SEL SIRASINDA
Ev / flyerinde: Su basmfl yerlere girmeyin. Radyodan
haberleri takip edin.
Ara inde: Sel sularyla kapl yollardan gitmeyin. Ara
arzalanrsa, hemen terk edin.
Dflarda: Hemen yksek bir yere kn ve bekleyin. Sel
sularndan uzak durun.
SELDEN SONRA
Sel blgesini hemen terk edin.
Yetkililer tarafndan izin verilmedike binaya dnmeyin.
Tamamen kurumadan elektrik flalterlerini amayn.
Sigorta iin hasarl eflyalarn ve evin fotoraflarn ekin.
22
DER
AFETLER
KAR FIRTINASI
fiiddetli kfl koflullar ile sklkla karfllaflmayan insanlar
souk havalarda en ok madur olanlardr; nk nelerle
karfllaflacaklarn ve ne yapmalar gerektiini bilemezler.
HEYELAN
HEYELAN BELRTLER
Zeminde ve evrede: Daha nce gzlemlenmifl su
kaynaklar, sznt sular ve suya doygun zeminler /
Kaldrm ve yollarda daha nceden ve yeni atlak
oluflumlar ve kabarmalar / Beton zemin ve temellerde
kvrmlanma ve/veya atlamalar / Su, gaz borular gibi
yer alt yaplarnn krlmas patlamas / Telefon direkleri,
aa ve bitki rtleri, istinat duvarlar ve/veya bahe
itlerinde hareket ynnde meydana gelen eilme,
bklmeler / Yollarda ve zeminde meydana gelen dfley
ynde oturmalar / Yafll mevsimlerde amur miktarnn
artarak suyun bulank ve kirli bir grnm almas
Yaplarda: Kap ve pencerelerin erevelerinde oluflan
flekil bozukluklar / Yaplarn temellerinde ve taflyc
sistemlerinde meydana gelen atlaklar
HEYELANDAN NCE
kamet ettiiniz blgenin heyelan durumunu renin.
Ayrca yeni yaplaflma ncesinde de mutlaka yerel
kurumlardan bilgi aln; Kaymakamlklar ve Bayndrlk
skan Mdrl ve Belediyeler
Evlerin yamalara bakan kesimlerinin yatak odas olarak
kullanmamaya zen gsterin.
Aile Afete Hazrlk Plannz tamamlayn
24
DER
AFETLER
HEYELAN SIRASINDA
Kapal alandan dflar kmak iin vaktiniz yoksa
bulunduunuz mekanda en az etkilenebilecek kfleye
(hareketin kaynandan uzak) salam eflyalar arasna
saklann. Harekete karfln sabit ve gvenli bir noktaya
skca tutunun ve hareket sona erinceye kadar yerinizden
kmldamayn.
Ak alanda, toprak kaymasnn olduu blgeden acil bir
flekilde daha yksek yerlere doru uzaklafln.
amur veya moloz akmasndan kaabilecek zamannz
yoksa kalkan grevi yapacak, salamlna gvendiiniz
cisimlerin arkasna saklann. Baflnz ve dizlerini
karnnza doru ekerek top fleklini aln; baflnz ve
ensenizi koruyun.
25
DER
AFETLER
26
DER
AFETLER
27
DER
AFETLER
28
NOTLAR:
29
NOTLAR:
30
engelky 34684 stanbul tel: 0216 516 36 00 faks: 0216 332 32 11 e-posta: aheb@boun.edu.tr internet: www.koeri.boun.edu.tr