1

WE ARE LEARNING
TURKISH

TRKE
RENYORUZ

VOLUME 4

CHAPTERS
31 40

BEKRCAN TAHBERER
INSTRUCTOR OF TURKISH AS A FOREIGN LANGUAGE/
YABANCI DL OLARAK TRKE RETMEN

Bekircan Tahberer 2015 Vancouver Canada. Tm Haklar Sakldr.

zinsiz kopyalanamaz ve oaltlamaz.
Copyright Bekircan Tahberer, 2015 Vancouver - Canada. All rights reserved.
 2

FOREWORD

This is the fourth volume of We are Learning Turkish (Trke reniyoruz), a complete course
in Turkish that comprises four volumes. Each volume has 10 chapters that aim to help students
understand, write, read and speak the Turkish language through a step by step approach.

The format of We are Learning Turkish has been modelled after the Lado English Series (
1980):
1- Each chapter begins with a short conversation and some exercises in order to prepare students
for the context of that chapter.
2- Each chapter contains three to five grammar topics titled Ders, each following with exercises
to help students become familiar with the grammar they have just studied.
3- Each chapter has a short dialog called Konuma (Speak) that gradually becomes more
extensive for students to read and practise the daily spoken Turkish.
4- Okuma (Read) at the end of each chapter offers contextual and some interesting topics about
the Turkish culture, people and country.

The chapters 4 to 12 also include a list of new words to help students concentrate on learning but
after chapter 12, students are encouraged to use a dictionary, which is also an important learning
tool.

The author began to teach Turkish in 1982 using the available text books then. Although the idea
to write a comprehensive text book developed shortly after the early years, the project was
postponed until 2007 after the author and his family had immigrated to Canada in 2005. The
teaching method of We are Learning Turkish (Trke reniyoruz) was tested through countless
students and the positive feedback encouraged the author to publish it.

Bekircan Tahberer
2015 Vancouver, BC
Canada
 3

YABANCILAR N TRKE DERSLER

Gerek Trkiyenin dnyaya alma srecinde gsterdii baar gerekse Asyadaki Trk
cumhuriyetlerinde Trkiye Trkesine gsterilen ilgi nedeniyle Trke eitimi her geen gn
daha da nem kazanmaktadr. Bu almann amac Trke cmle kurma kurallarn dzenli bir
ekilde sralanm konularla rencilerin nne koyarak Trk dilini renmelerini salamaktr.
almann tamam, her biri on blmden oluan drt kitapta toplanmtr. Her blm, o
blmde retilecek gramer kurallarndan rnekler ieren bir konuma parasyla balamaktadr.
pucu kelime ve birer rnek cmle ile rencilerin konuya yaknlk salamas iin bir sayfalk
altrmalar konuma parasn takip eder. Altrmalar yaparken konuya yaknlk kazanan
renciler, verilen gramer bilgisi ile konuyu iyice renmi olacaktr. Her blmde, retilmesi
planlanan ve birbiriyle ilintilerine gre belirlenen ile be civarnda gramer konusu ele
alnmaktadr. Her gramer konusundan sonra ipucu ve rnek cmlelerle rencilerin retilen
konular iyice anlamalarn salayacak altrmalar hazrlanmtr.
Bir lkenin dilini kltrnden ayrmak mmkn deildir, o nedenle dil eitimi ayn
zamanda kltr eitimi de demektir. Yukarda bahsi geen altrmalar bu temel kurallar
gznne alnarak hazrlanmtr. Her blmde retilmesi planlanan gramer konular
tamamlandktan sonra bir konuma ve bir de okuma paras bulunmaktadr. Konuma paralar,
rencilerin gnlk konuma dilini renecekleri konularn iki veya daha fazla kii tarafndan
tartt konulardan olumaktadr. Trkiyeyi ve Anadolu kltrlerini eitli alardan tantmay
amalayan okuma paralar ise Trkiye ile ilgili turistik ve corafi bilgiler, Anadolu ve
Cumhuriyet tarihi, Trk sanat ve mzii gibi konulardan olumaktadr.
renciler okuma parasn yksek sesle okuduktan sonra retmenlerinin gzetiminde
kendi dillerine evirecekler ve bylece eviri yapma kurallar ile Trke gramerini daha iyi
anlamalar salanacaktr. Her okuma parasndan sonra be ile on be aras soru bulunmaktadr
ve sorular ounlukla rencilerin kendi balarna cevaplayabilecekleri ekilde dzenlenmitir.
Bu sayede rencilerin kendilerine sorulan sorulara cevap verme yetenei kazanmas salanrken
o blmde verilmesi amalanan bilgiler tamamlanmaktr.
Toplam krk blmden oluan drt kitaplk almann tamam 40. Blm hari
yukardaki sistem btnl iinde hazrlanmtr; 40. Blm ise tm kitabn zeti saylabilecek
altrmalardan olumaktadr. renciler bu altrmalar yaparken 39 blm boyunca
rendiklerini hatrlayp tekrar etmi olacaklardr. Trke reniyoruz, Trk dilini retenler
iin de byk kolaylklar salayan bir sistemde hazrlanmtr.
Bekircan Tahberer
Trke Eitmeni
Vancouver, BC Kanada 2015
 4

INDEX

31. Blm Page

Conversation: Sz verme ve szn tutma ...................................................................................... 9
Altrmalar ......................................................................................................................................9
1. Ders: A) Adverbs of frequency (Sklk belirten zarflar: bazen, genellikle, hep, daima, her
zaman, sk sk, nadiren): Ali her zaman alkandr.
B) Questions with how often (ne kadar sk ile sorular); answers with often (sk sk
ile cevaplar)
C) Questions with ever (hi) and answers with never (asla) and
on the contrary (bilakis) ....................................................................................................11
Altrmalar ....................................................................................................................................11
2. Ders: possible and as as possible (mmkn olduka): Ben mmkn olduka sk
Trkiyeye giderim. ............................................................................................................12
Altrmalar ....................................................................................................................................13
3. Ders: A) for (-dir -dr, -dur, -dr ile cmleler): yldr Kanadada yayoruz.
B) since (-den / -dan beri ile cmleler): Sabahtan beri alyorum. .............................14
Altrmalar ....................................................................................................................................14
4. Ders: up to, until (-(y)e / -a kadar ile cmleler): Biz akama kadar ders altk. ...................15
Altrmalar ....................................................................................................................................15
Speaking (Konuma): Halil ve Sevin: Gelecek hafta bir i grmesi iin anakkaleye
gidebilir misin? ...........................................................................................16
Reading (Okuma): lk Trk Kadn Sava Pilotu Sabiha Gken (19132001) .............................17

32. Blm
Conversation: Trkiyede okuma ve alma .................................................................................19
Altrmalar ....................................................................................................................................19
1. Ders: Present Perfect Continuous Tense (-makta / -mekte olmak:
gemite balayp devam eden zaman): ki yldr Trkiyede yaamaktaym. .................21
Altrmalar ....................................................................................................................................22
2. Ders: Subordinated sentences with when (-ince, -diinde ve -dii zaman ile
yan cmleler): Trkiyeye gidince sizi ararm. ................................................................22
Altrmalar ....................................................................................................................................23
3. Ders: Negative subordinated sentences with when (-meyince, -mediinde, ve -medii
zaman ile yan cmleler): Sen gelmeyince biz de gitmedik. ..............................................24
Altrmalar ....................................................................................................................................24
4. Ders: -irken ve iken ile yan cmleler (subordinated sentences with while):
Sen gelirken biz gidiyorduk. ............................................................................................25
Altrmalar ....................................................................................................................................26
Speaking (Konuma): Mustafa ve Rachel: Selam Mustafa, seni bekliyordum... ...........................27
Reading (Okuma): Trk hamamnda bir Kanadal ........................................................................28

33. Blm
Conversation: Balk avna gitme ....................................................................................................30
Altrmalar ....................................................................................................................................31
1. Ders: Probable / possible conditional if sentences (Eer, -se (ise) ile olabilir /
gerekleebilir art cmleleri): Eer taksiye binersen abuk gidersin. ...........................32
 5

Altrmalar ....................................................................................................................................32
2. Ders: Conditional if sentences in Present Continuous Tense (Eer, -yorsa
ile imdiki zamanda art cmleleri): Eer Trke renmek istiyorsan,
ok almalsn. ...............................................................................................................33
Altrmalar ....................................................................................................................................33
3. Ders: Improbable / impossible conditional if sentences (Eer, -seydi / -sayd
ile imknsz/ gereklemeyecek cmleler): Eer bilseydim sizinle giderdim. ..................34
Altrmalar ....................................................................................................................................34
4. Ders: Subordinated sentences with if (-p mad - yapp yapmad ile
yan cmleler): Onun gelip gelmeyeceini bilmiyorum. ....................................................35
Altrmalar ....................................................................................................................................36
Speaking (Konuma): Russ ve Hilary: Gelecek hafta tura katlsak nasl olur? ............................36
Reading (Okuma): Nazm Hikmet 1902 1963 .............................................................................37

34. Blm
Conversation: Kaybedip bulma .....................................................................................................40
Altrmalar ....................................................................................................................................41
1. Ders: Story Past Tense with the verb to be (olmak fiili ile -mili gemi zaman):
Selin geen hafta hastaym. .....................................................................................42
Altrmalar ....................................................................................................................................42
2. Ders: A) Story Past Tense in Present Cont. Tense ( -yor/mi ile
-mili gemi zaman): Hakan bugn Kanadaya geliyormu.
B) Story Past Tense in Simple Present Tense (-r/-mi ile mili gemi zaman
-r, -ir, -ur etc. / mi): Onlar hergn baklava yermi. .....................................................43
Altrmalar ....................................................................................................................................44
3. Ders: A) Story Past Tense in Past Tense (mi/-di ile mili gemi zaman):
Hakan geen yl Kanadaya gelmiti. ...............................................................................44
Altrmalar ....................................................................................................................................45
4. Ders: A) Story Past Tense in Future Tense (ecek/mi ile mili gemi zaman):
Hakan yarn okula balayacakm. ...................................................................................45
Altrmalar ....................................................................................................................................46
Speaking (Konuma): Mary ve Doan: David evlenmi, duydun mu? ..........................................46
Reading (Okuma): Nasreddin Hoca Bir varm, bir yokmu! ....................................................48

35. Blm
Conversation: Okula kabul edilme ................................................................................................50
Altrmalar ....................................................................................................................................51
1. Ders: Passive with -l and n in Present ContinuousTense
(-l ve -n + iyor ile imdiki Zamanda Edilgen Cmleler):
Yollar nce tamir ediliyor ve sonra temizleniyor. .............................................................52
Altrmalar ....................................................................................................................................53
2. Ders: Passive with -l and n in Simple Present Tense
(-l ve -n + -r ile Geni Zamanda Edilgen Cmleler):
Yollar nce tamir edilir ve sonra temizlenir. .....................................................................53
Altrmalar ....................................................................................................................................53
3. Ders: Passive with -l and n in Past Continuous Tense
(-l ve n ile Gemite Devam eden Zamanda Edilgen Cmleler):
 6

Yollar nce tamir ediliyor ve sonra temizleniyordu. .........................................................54

Altrmalar ....................................................................................................................................54
4. Ders: Passive with -l and n in Past Tense (-l ve n ile Gemi Zamanda
Edilgen Cmleler): Yollar nce tamir edildi ve sonra temizlendi. ....................................55
Altrmalar ....................................................................................................................................55
5. Ders: Passive with -l and n in -mi Past Tense (-l ve -n ile Mili Gemi Zamanda
Edilgen Cmleler): Yollar nce tamir edilmi ve sonra temizlenmi. ...............................55
Altrmalar ....................................................................................................................................56
6. Ders: Passive with -l and n + modal verbs (-l ve -n + -abilmek / -ebilmek
ile Edilgen Cmleler): Yollar nce tamir edilebilir ve sonra temizlenebilir. ....................56
Altrmalar ....................................................................................................................................56
Speaking (Konuma): Arzu ve Tim: Havai fiek gsterilerinden holanr msn? .......................57
Reading (Okuma): Mimar Sinan 1490-1588 .................................................................................58

36. Blm
Conversation: Duyduunu ve grdn anlatma ........................................................................60
Altrmalar ....................................................................................................................................61
1. Ders: Subordinated sentences as the object of the main sentences with past
and future tense participles (-ecek, -acak ve dik, -dk, -dk, -duk + ismin
halleri ile yan cmleler - nesne cmleleri):
Ben, sizinle burada karlaacam sanmyordum. ..........................................................62
Altrmalar ....................................................................................................................................62
2. Ders: Direct Speech (Dorudan anlatma): Hasan bana, Bu sabah ge uyandm, dedi. .....63
Altrmalar ....................................................................................................................................63
3. Ders: Direct Speech with demek and ki (demek ve ki ile dorudan anlatma):
Hasan bana dedi ki, Bu sabah ge uyandm. ................................................................64
Altrmalar ....................................................................................................................................64
4. Ders: A) Direct Speech with diye (diye ile dorudan anlatma):
Oya bu sabah Naslsnz? diye sordu.
B) because or so that meaning of diye: Sen iersin diye kahve ayrdk. ..........................65
Altrmalar ....................................................................................................................................66
5. Ders: A) Indirect Speech with the Future Tense Suffix (-ecek / -acak ile
dolayl anlatma): Hasan bana bu sabah ge kalkacan syledi.
B) Indirect Speech with the Past Tense Suffix (dik, -dk, -dk, -duk ile
dolayl anlatma): Hasan bana bu sabah ge kalktn syledi. .........................................67
Altrmalar ....................................................................................................................................67
6. Ders: Indirect Speech with the verb sormak (sormak fili ile dolayl cmleler):
Hasan bize yarn ne yapacamz sordu. ..........................................................................68
Altrmalar ....................................................................................................................................69
Speaking (Konuma): Emily ve Mete: Dn bir baka arkadam arad ve festivale katlan
Trk filmlerinden birisini grdn syledi. ...........................................70
Reading (Okuma): Ressam, Arkeolog ve Mzeci Osman Hamdi Bey (1842 - 1910) ...71

37. Blm
Conversation: Okulu bitirmeyi, i aramay ve almay planlama ...............................................74
Altrmalar ....................................................................................................................................75
1. Ders: Infinitive as the object of the verb (Cmlenin nesnesi olarak infinitive):
 7

A) In an infinitive sentence, secondary verb takes the noun case ending, while the
main verb is conjugated: Ben yemek piirmeyi biliyorum.
B) Subordinated sentences as the object of the main clause (Ana cmlenin nesenesi
olarak yan cmleler): Ben, senin onu sevdiini, biliyorum. .............................................76
Altrmalar ................................................................................................................................... 77
2. Ders: Subordinated sentences with because (nk ve -ecei, -aca /
dii, -d, -d, -duu iin ile yan cmleler):
Sen anslsn nk Trke reniyorsun. Sen Trke rendiin iin anslsn. ............77
Altrmalar ....................................................................................................................................78
3. Ders: Sentences with as long as: dii srece /mddete (dii srece /mddete ile
cmleler): Param olduu srece sorun yok. ......................................................................79
Altrmalar ....................................................................................................................................79
4. Ders: Sentences with conjunctions although, even though and in spite of
(dii hlde ve -e ramen ile cmleler):
Susan Trke bilmedii halde Trkiye gezisinden ok holand. ......................................80
Altrmalar ....................................................................................................................................80
5. Ders: Sentences with the more / as+verb, and since+verb (-dike ... daha
ve -dndan beri ile cmler):
A) -dike (-dka, -dke, -duka / -tike etc.) daha ...
Trkeyi rendike daha ok seviyorum.
B) d n - dan beri ile cmleler (= since doing):
Ben komaya bala d m - dan beri kendimi daha iyi hissediyorum. ......................81
Altrmalar ....................................................................................................................................82
Speaking (Konuma): Jacqueline ve Nadir: Bu akam balk yemeye ne dersin? ..........................82
Reading (Okuma): Trk Yemekleri: mambayld ve Karnyark .................................................84

38. Blm
Conversation: Trk mzii hakknda tartma ...............................................................................87
Altrmalar ....................................................................................................................................88
1. Ders: would rather, rather than (-tense) and instead of, in place of (yerine):
Ben Almanca renmektense (renmek yerine) Trke renmeyi tercih ederim. .........89
Altrmalar ....................................................................................................................................89
2. Ders: Future Past Tense (-ecekti, -acakt ile gelecek zamann gemii):
Yarn tatile kacaktk ama hastalandmz iin gidemeyeceiz. .....................................90
Altrmalar ....................................................................................................................................90
3. Ders: will have done and will be doing /will have been doing (-m olmak / -iyor olmak
ile cmleler): Ben yarn bu saatlerde kalkm olacam / kalkyor olacam. ..................91
Altrmalar ....................................................................................................................................92
4. Ders: get or make someone/something do something (-drmak / trmak ve ata / -ada ile
cmleler): Bu sabah arabay altrdm ve ie gittim. ......................................................92
Altrmalar ....................................................................................................................................93
5. Ders: Derivational Affixes (Yapm Ekleri):
A) -l, -li, -lu, -l (with suffixes): Hseyin baarl bir iadamdr.
B) sz, -siz, -suz, -sz (without suffixes): Canan bilgisiz bir ev kadn deildir.
C) lk, -lik, -luk, -lk (to form nouns and adjectives): Masada tuzluk yok.
D) c, -ci, -cu, -c: Sleymen iyi bir a mdr?
E) ck (-cik, -cuk, -ck: Kedicik ok hastalanmt. .......................................................94
 8

Speaking (Konuma): Victoria ve Emel: Trkiyede ne tr mzikler yaplyor? ..........................95

Reading (Okuma): Trk Piyanist Fazl Say ...................................................................................96

39. Blm
Conversation: Uygarlklarn Beii Anadoluyu Tanma ..............................................................99
Altrmalar ..................................................................................................................................101
1. Ders: Subordinated sentences with that conjunction (-n, -na, -ndan ile
yan cmleler): Tantmza memnun oldum. ................................................................102
Altrmalar ..................................................................................................................................102
2. Ders: Subordinated sentences with whenever ( ne zaman ... ise... ile yan cmleler ):
Ne zaman Trkiyeye gitsem mzeleri gezerim. ..............................................................103
Altrmalar ..................................................................................................................................103
3. Ders: Subordinated sentences with as if, as though (-m gibi hissetmek / gelmek ile
yan cmleler):
Ne zaman Kapadokyaya gitsem farkl bir gezegendeymi gibi hissediyorum. ...............104
Altrmalar ..................................................................................................................................104
4. Ders: Subordinated sentences with question word m, mi, mu, m that dont constitute
questions (Soru kelimesi m, mi, mu, m ile soru olmayan yan cmleler):
Biraz para kazandm m, hemen bir araba alacam. .....................................................105
Altrmalar ..................................................................................................................................105
5. Ders: Derivation Affixes (Yapm Ekleri): yava a, kadn-caz, a da, bir er,
A) ce, (-ca / -e, -a) (added to nouns to express reletativity and similarity)
B) ceiz, -caz (-eiz, -az) to express pitty and conscience
C) da (-de / -ta, -te) to express equality, partnership and membership.
D) er (-ar): added to numbers to form distribution. The buffer - is employed
when a number ends with a vowel.
E) msi (-ms, -imsi, -umsu, -ms) to express similarity. ..........................................106
Speaking (Konuma): Lydia, Cengiz, Serap, eyda ve Doukan: Syler misin kuzum,
neden bu kadar heyecanlanyorsun bu atal Hyk konusunda? ..................................107
Reading (Okuma): Trkiyede Ktphanecilik ...........................................................................109

40. Blm
Altrmalar ..................................................................................................................................113
 9

TRKE RENYORUZ
31. BLM

SZ VERME VE SZN TUTMA

Salih: mer gvenilir bir insan mdr?

Melih: Evet, sanrm o genellikle gvenilir bir insandr.
Salih: O her zaman szn tutar m?
Melih: mer mmkn olduka szn tutmaya alr ama daima yle deildir. Neden
soruyorsun?
Salih: Dn benden bor istedi.

Melih: Hm, bilmiyorum. O ounlukla drst bir insandr, asla yalan sylemez.

Salih: Anlyorum. O drst bir insan olabilir ama her zaman disiplinli midir?

Melih: Bildiim kadaryla onun sk sk parasal sorunlar vardr. Sanrm biraz disiplinsiz bir
kiilie sahip.
Salih: Peki, imdi ben ne yapmalym? Ona sz vermedim ama param yok, diyemem. Ben
nadiren iyi bir bahane uydurabilirim. Ona istedii paray vereyim mi?
Melih: Buna karar vermek hi kolay deil. Dorusu, seni etkilemek istemem. En iyi karar
daima sen verebilirsin.
ALITIRMALAR
pucu kelimeleri kullanarak rnek cmleler gibi cmleler kurun.
1-
O / gvenilir bir insan? O gvenilir bir insan mdr?
genellikle Evet, o genellikle gvenilir bir insandr.
 10

O / dakik bir insan?

ounlukla

Hasan / alkan bir insan?

nadiren (hayr)

Sen / neeli bir insan?

daima

Asl / yalanc?
asla (hayr)

2- Cevaplarda nadiren kullann.

Onlar / hi sizi ziyaret etmek Onlar hi sizi ziyaret eder mi?
zaman olmak Onlarn nadiren zaman vardr.

O / hi seni aramak ..?

hatrlamak ....

Sen / hi tatile gitmek ..?

tatil iin paras olmak

Ali / hi dans etmek ..?

dar kmak

Semra / hi almak ..?

paraya ihtiyac olmak

3- Cevaplarda mmkn oldukay kullann.

O / szn tutmak O her zaman szn tutar m?
Evet, o mmkn olduka szn tutmaya alr.
Sen / borcunu demek ....
....

Veli / dakik olmak ..?

Siz / her gn kitap okumak ..?

....

Onlar / elenmek ..?

 11

1. DERS
Sklk belirten zarflar ile basit cmleler (simple statements with adverbs of frequency): Ali her
zaman alkandr.
bazen
genellikle
hep
Hakan daima doruyu syler (sylemez / syler mi? / sylemez mi?).
her zaman
sk sk
nadiren
O bazen (genellikle, hep, daima, sk sk, her zaman, nadiren) yalan syler mi?

Hayr, o asla (hibir zaman) yalan sylemez.

Ne kadar sk (how often) ile sorular sk sk (often) ile cevaplar

Ne kadar sk tatile karsnz? Sk sk tatile karz.

ok sk tatile kmayz.

Hi (ever) ile sorular asla (never) ve bilakis (on the contrary) ile cevaplar

Kn hi tatile gider misiniz? Hayr, biz asla kn tatile gitmeyiz.

Yazn hi tatile gitmez misiniz? Bilakis, biz yazn ska tatile gideriz.

Adverbs of frequency always follow the subject. Asla / hibir zaman are only used in negative
and negative interrogative sentences.
............................................................................................................................................................
ALITIRMALAR

pularn kullanarak sklk belirten zarflarla cmleler kurun.

genellikle

Elif megl mdr? Evet, o genellikle meguldr.

daima
Marmariste hava scak mdr? ...
 12

her zaman

iekler gzel midir? ....

bazen

Televizyon ilgin midir? .........

nadiren
stanbul trafii dzenli midir?

asla
Spermen korkak mdr? ..

hep
Ece Aliyi dnr m? .

hibir zaman
Trkiye skc bir lke midir? ..

2. DERS

Mmkn ve mmkn olduka ile cmleler (statements with possible and as as possible):
Ben mmkn olduka sk Trkiyeye giderim.
mmkn = possible
Vancouverda Trke renmek mmkndr.

Karl havada araba srmek mmkn deildir.

Senin Trke renmen mmkndr. Onun Trke renmesi mmkndr.

mmkn olmak = to be possible + olduka = quite, fairly

Yarn bana biraz bor vermen mmkn olacak m? (olur mu?) Hayr, (mmkn) olmayacak.
 13

Vancouver ucuz bir ehir midir? Hayr, o olduka pahal bir ehirdir.

mmkn olduka = as as possible

Ben mmkn olduka iyi Trke renmek istiyorum. (as well as possible)

O mmkn olduka yava yrmek zorundadr. (as slowly as possible)

Bizim mmkn olduka abuk i bulmamz gerekiyordu. (as fast as possible)

........................................................................................................................................................

ALITIRMALAR

1- mmkn ile sorular sorun ve cevap verin.

Susuz yaamak (hayr) Susuz yaamak mmkn mdr? Hayr, mmkn deildir.
almadan para kazanmak (hayr) . .....
Trkiyede vapurla gezmek (evet) . ...
Vancouverda kayak yapmak (evet) .. ...
Atesiz yemek piirmek (evet) .... ..
2- mmkn olmak ile sorular sorun ve cevap verin.
Sen / yarn onu grmek? (hayr) Yarn onu grmen mmkn olacak m? Hayr, olmayacak.
O / yarn beni ziyaret etmek? (evet)
Ali / dn ie gitmek? (hayr)
Can / gelecek hafta gelmek (evet)
Biz / bugn o filmi grmek (hayr)

3- Sorulara mmkn olduka ile cevap verin.

Sen ne kadar hzl Trke renmek istersin? (hzl)
-Ben mmkn olduka hzl Trke renmek isterim.

Ali ne kadar para kazanmak zorundadr? (fazla)

-...
Onlar ne zaman Trkiyeye gitmek isterler? (yakn bir zamanda)
-...
Siz hep nasl bir evde yaamak istediniz? (geni)
-...
 14

Hseyinin nereye gitmesi gerekiyordu? (uzak bir yere)

-...
Marynin ka kelime ezberlemesi lazm? (ok)
-...
Bizim ne kadar ekere ihtiyacmz var? (az)
-...
Nasl bir insan olmak lazm? (drst)
-...
3. DERS
A) -dir (-dr, -dur, -dr) ile cmleler (for): yldr Kanadada yayoruz.
Ka aydr Trke reniyorsunuz? aydr Trke reniyoruz.

Ka gndr buradasnz? ki gndr buradayz.

Ne kadar zamandr bu evde oturuyorsunuz? Yllardr bu evde oturuyoruz.

The suffix dir and its variations are used to indicate an activity that has been going on for a

definite period of time, e.g. days, weeks, months, years.

B) -den / -dan beri ile cmleler (since): Sabahtan beri alyorum.

Ne zamandan beri Trke alyorlar? Geen haftadan beri Trke alyorlar.

Ka yldan beri Trkiyede yayorsun? Be yldan beri (2003ten beri) Trkiyede yayorum.

O ne zamandan beri yemek yemedi? leden beri yemek yemedi.

-den / -dan (-ten / tan after sharp consonants) beri indicates an action that has started at some
certain time in the past and still continues.
............................................................................................................................................................

ALITIRMALAR
pularn kullanarak -dir ve -den beri ile sorulara cevap verin.
Canan ne zamandr tp okuyor ( yl) O yldr tp okuyor.
Ne zamandan beri Ankaradasnz? (1988) Biz 1988den beri Ankaradayz.
Onlar ka yldr arkadatr? (birka) ....
Senin ka ylndan beri evin var? (2001)
Cem ne zamandr orada alr? (iki gn)
 15

Beni ne zamandan beri aryorsunuz? (Aralk) ...

Sema ile ka gndr grmyorlar? (on) ....
Sami ka saattir uyuyordu ? (sekiz)
Hangi gnden beri, dediniz? (Pazartesi)
Ne zamandr ila imiyorsunuz? (aylar)
4. DERS
-(y)e / -a kadar ile cmleler (up to, until): Biz akama kadar ders altk.
Biz akama kadar sizi bekledik. Ne zamana kadar beklediniz?

O saat yediye kadar bizi aramad. Saat kaa kadar aramad?

Nereye kadar yrdnz? Yolun sonuna kadar yrdk.

Sen ne zamana kadar burada kalacaksn? Gelecek hafta sonuna kadar.

-ene / -ana kadar with verb phrases

Sen gelene kadar burada bekleyeceiz. O anlatana kadar seni tanmyorduk.

-e / -a kadar indicates a limit in time or distance.

............................................................................................................................................................

ALITIRMALAR

pularn kullanarak -e / -a kadar ve -ene / -ana kadar ile cmleler kurun.

Can / gelecek yl /okula gitmek (future t.) Can gelecek yla kadar okula gidecek.
Siz gelmek / biz oturmak (past t.) Siz gelene kadar biz oturduk.
O / sabah / uyumak (cont. t.) ....
Ben / kitab bitirmek / o susmak (past t.) ....
Biz / Austos / Trkiyede kalmak (future t.) ....
Sen uyumak / ben kitap okumak (simple t)
Ben /saat sekiz / TV seyretmek (past cont. t.)
Mecnun lmek / Leylay sevmek (future t.) .......
Cem / zmir / uakla gitmek (present t.)
 16

KONUMA

Halil: Gelecek hafta bir i grmesi iin

anakkaleye gidebilir misin? Benim burada

kalp baz ileri halletmem gerekiyor.

Sevin: Zevkle giderim. Eskiden beri

anakkaleyi merak ederim ama bir trl

oraya gitme ansm olmad.

Halil: ok iyi o zaman! Orada sadece birka

saatlik bir iin olacak. Grmeni bitirdikten sonra anakkaleyi gezebilirsin. stersen irketin

arabalarndan birisiyle git. Bylece anakkale ehitlii ve Truva harabelerine de gidebilirsin.

Sevin: Harika olur. anakkale hakknda ok ey duydum ama gitmeden nce bir eyler okusam

iyi olur.

Halil: Haklsn, bireyler okumadan gitmemek lazm. anakkale Sava Birinci Dnya

Savann en nemli savalarndan birisidir. Oradaki ehitlikler ve sava alanlar ok

etkileyicidir. Ayrca anakkale Savalar Mzesinde de grecek ok ey var.

Sevin: Tamam bu akam internette bir aratrma yaparm.

Halil: Bende anakkale hakknda ok gzel bir kitap var, birka gn iin sana

dn verebilirim. Dur, hemen bulaym. te, al.

Sevin: ok dncelisin. anakkaleden gelene kadar bu kitap bende kalabilir

mi?

Halil: Tabii kalabilir, imdilik benim ona ihtiyacm yok. Zaten uzun zamandr

kullanmyordum. anakkaleden dndkten sonra geri verebilirsin.

Sevin: ok teekkr ederim.

 17

Halil: Troy filmini grdn m?

Sevin: Evet, grdm.

Halil: O filmdeki tahta at imdi nerede biliyor musun?

Sevin: Hayr, bilmiyorum. Nerede?

Halil: Tahta at 2004 ylndan beri anakkale limanndaki parkta duruyor. Liman gezip tahta at

mutlaka grmelisin. Fotoraf makineni de gtrmeyi unutma.

Sevin: Tamam. Mmkn olduka ok fotoraf ekerim, sonra birlikte bakarz.

OKUMA

lk Trk Kadn Sava Pilotu Sabiha Gken (19132001)

Mustafa zzet Bey ile Hayriye Hanmn kz Sabiha, 22 Mart 1913te Bursada

dnyaya geldi. Kk yata anne ve babasn kaybetti ve onu aabeyi bytt.

Sabiha, 1925te 12 yandayken Cumhurbakan Atatrk ile tant ve ona okumak

istediini syledi. Bylece Atatrk onu evlat edindi ve Ankaraya gtrd.

Sabiha Gken, 1935'te havacla ilgi duydu. Atatrkn destei ile Trk Kuu Sivil

Havaclk Okulunda planr eitimi ald. Daha sonra Eskiehir Havaclk Okuluna

gitti. 25 ubat 1936da ilk defa motorlu uak ile umaya balad. Sabiha ok baarl oldu ve

Atatrk ona, Beni ok mutlu ettin. imdi artk senin iin planladm eyi

aklayabilirim. Sen dnyada ilk askeri kadn pilot olacaksn, dedi.

Eskiehir Uu Okulunda, 1936-1937 yllarnda 11 ay zel eitim ald.

Gken, diplomasn aldktan sonra Eskiehirdeki hava alaynda 6 ay

grev yapt. Bu srada Trakya ve Ege manevralarna katld. 1937 ylnda

Tunceli Harekat'na katlan Gken, bu harekattaki rol ile dnyann ilk kadn sava pilotu oldu.
 18

Sabiha 1938'de uayla tek bana Balkan lkeleri turuna kt. Atina, Sofya, Belgrat ve Bkrei

ziyaret etti. Bu uu nedeniyle Sabihann n dnyaya yayld. Sabiha Gken, 1940 ylnda

stemen Kemal Esiner ile evlendi ve eine kendi soyadn verdi. Ne yazikki yl sonra eini

kaybetti. Ama o umaya devam etti. 1955 ylna kadar uu retmeni olarak alt. Hayat

boyunca 22 deiik sava uayla utu. Son uuunu 1996'da 83 yanda, bir Fransz pilot

eliinde yapt. Sabiha Gken 2001 ylnda, 88 yanda, tam doum gnnde (22 Mart)

Ankarada ld.

Aadaki sorulara cevap verin.

1- Gken ne zaman dnyaya geldi?

2- O Atatrk ile ne zaman tant?

3- 1935 ylnda neye ilgi duydu?

4- lk defa ne zaman motorlu bir uakla utu?

5- Atatrk ona ne dedi?

6- O hangi yl, ne turuna kt?

7- Ne zamana kadar uu retmeni olarak alt?

8- Ka yanda, ne zaman, nerede ld?

 19

TRKE RENYORUZ
32. BLM

TRKYEDE OKUMA VE ALIMA

Melissa: Siz ka yldr Trkiyede yaamaktasnz?

Jamuna: Ben 4,5 yldr Ankarada yaamaktaym. Trkiyeye 2004 ylnda eimle evlenince
geldim.
Melissa: Burada ne i yapyorsunuz?
Jamuna: Ben bir bilgisayar programcs olarak alyorum.
Melissa: Einizle Kanadada m tantnz?
Jamuna: Hayr, 1993 ylnda dil eitimi iin Amerikaya gittiimde New Yorkta tantk. Siz
neden Trkiyedesiniz?
Melissa: British Columbia niversitesinde doktora yapmaktaym. Bir yl iin Trkiyede
aratrma yapmaya geldim.
Jamuna: ok ilgin. Buradaki aratrmanz bittiinde ne yapacaksnz?
Melissa: Buradaki almam bittiinde Kanadaya dneceim. Kendi niversitemde
alabilmeyi umut ediyorum.
Jamuna: Umarm beklentileriniz gerekleir. Biz gelecek yl Vancouvera dnmeyi
dnyoruz. Belki oradayken de grebiliriz.
Melissa: Evet, mutlaka grelim. Ltfen gelince beni arayn.
Jamuna: Anlatk.
ALITIRMALAR
1-pucu kelimeleri kullanarak rnek cmleler gibi cmleler kurun.

Siz / ka yldr zmirde oturmak? Siz ka yldr zmirde oturmaktasnz?

Be yl Biz be yldr zmirde oturmaktayz.
 20

O / ne zamandan beri burada almak?

Geen hafta

Ali / ka aydr ngilizce renmek?

Alt ay

Hasta / ne zamandan beri yatmak?

gn
2-
Sen einle ne zaman tanmak? Sen einle ne zaman tantn?
Trkiyeye gelmek. Trkiyeye gelince tantm.

Sen Ahmeti ne zaman grmek?

Okula gitmek.

Sen bizi ne zaman aramak?

Ders bitmek.

O ne zaman bileini krmak?

Yere dmek.
3-
Buradaki iin bitmek? Buradaki iin bittiinde ne yapacaksn?
Amerikaya dnmek. Buradaki iim bittiinde Amerikaya dneceim.
Samsundaki proje balamak?
Samsuna gitmek.

Antalyaya gelmek?
Bir otelde almak.

Paran bitmek?
Yeniden i bulup almak.
4-
Vancouverda? Vancouverdayken ne yapacaksn?
ngilizce renmek. Vancouverdayken ngilizce reneceim.
Trkiyede?
Turistik yerleri gezmek.

Okulda?
Derslere girmek.

Evde?
Temizlik yapmak.
5-
Beni ne zaman ziyarete geleceksin? (eve gitmek) Eve giderken seni ziyaret edeceim.
Onu ne zaman grdn? (iten gelmek)
 21

Ali ile ne zaman konutun? (broda almak)

Seni ne zaman arayabilirim? (yemee balamak)
1. DERS
-makta / -mekte olmak: gemite balayp devam eden zaman (Present Perfect Continuous
Tense): ki yldr Trkiyede yaamaktaym.
Present Past

Ben yldr retmen olarak almaktaym. almaktaydm.

Sen her gn ie ge gelmektesin. gelmekteydin.

O uzun zamandr bu hastanede yatmaktadr. yatmaktayd.

Biz on yldr bu evde yaamaktayz. yaamaktaydk.

Siz srekli bize yeni i getirmektesiniz. getirmekteydiniz.

Onlar iki yldr bu okulda okumaktadrlar. okumaktaydlar.

Sentences with makta / mekte are generally used in formal conversation and writing. They
indicate an activity that started in the past and continues to the present time:
-Ben be yldr burada almaktaym (I have been working here for five years).

maktayd and -mekteydi are the past forms of -makta and -mekte and they indicate an

activity in progress in the past:

-Geen yla kadar Vanda okula gitmekteydim (I had beed going to school in Van until last

year).

-makta / -mekte ile soru olumsuz cmleler olumsuz soru

almakta mym? almamaktaym almamakta mym?

gelmekte misin? gelmemektesin gelmemekte misin?

yatmakta mdr? yatmamaktadr yatmamakta mdr?

yaamakta myz? yaamamaktayz yaamamakta myz?

getirmekte misiniz? getirmemektesiniz getirmemekte misiniz?

okumakta mdrlar? okumamaktadrlar okumamakta mdrlar?

.......................................................................................................................................
 22

ALITIRMALAR

1- pularn kullanarak -makta / -mekte ile sorular sorun ve cevap verin.

Necdet / ne i yapmak? Necdet ne i yapmaktadr?

Elektriki olarak almak O elektriki olarak almaktadr.

Cem bu otelde kalmak? ................................................................................................

Hayr, ................................................................................................

Nuri / nerede oturmak? ................................................................................................

Kedeki evde oturmak ................................................................................................

Siz / ne zamandr alk yapmak? ................................................................................................

12 yl ................................................................................................

Onlar kitap m satmak?

Evet,

Sen bu konuda aratrma yapmak?

Hayr,

2- Ayn altrmay maktayd ve -mekteydi ile yapn.

2. DERS

-ince, -diinde ve -dii zaman ile yan cmleler (subordinated sentences with when): Trkiyeye
gidince sizi ararm.
Sen gelirsin. Biz grrz.

(geliyorsun, geldin, geleceksin) (gryoruz, grtk, greceiz).

-ince -diinde -dii zaman

Ben gelince Ben geldiimde Ben geldiim zaman grrz.

Sen gelince Sen geldiinde Sen geldiin zaman konuuruz.

O gelince O geldiinde O geldii zaman alrz.

Biz gelince Biz geldiimizde Biz geldiimiz zaman okuruz.

Siz gelince Siz geldiinizde Siz geldiiniz zaman gideriz.

Onlar gelince Onlar geldiinde Onlar geldii zaman bakarz.

 23

-ince, -diinde, and -dii zaman are used to make subordinated sentences with when in
English: Trke renince Trkiyede alacam (I will work in Trkiye when I learn
Turkish).

-ince, -diinde, -dii zaman can be used interchangeably and they all mean the same. While
ince and its variations remain the same for all personal pronouns, -diinde and dii zaman (and
their variations) will take the appropriate personal ending depending on the personal pronoun
used.
The main verb can be in any tense while -ince, -diinde, -dii zaman verb remains the same:
Onlar gelince konutum. Siz geldiinizde ben gidiyordum. Siz geldiiniz zaman
alacaz.
...........................................................................................................................................

ALITIRMALAR
1- pularn kullanarak -ince ile yan cmleler kurun.

Film balamak / (ben) sizi armak Film balaynca (ben) sizi arrm.

Hava kararmak / (sen) lambay yakmak

Paras bitmek / o almak

Kitab okumak / siz Oruna vermek

Mektubu almak / onlar cevap yazmak

Yemek yapmak / Selin bizi davet etmek

Kzmak / annem bizimle konumamak

ocuklar oynamak / onlar renmek

Dikkatli dinlemek / ben her eyi anlamak

Erken yatmak / sen erken kalkmak

Ali yere dmek / bacan krmak

Tarkan grmek / Siz hemen tanmak

2- Ayn altrmalar -diinde ve -dii zaman ile yapn.

 24

3. DERS

-meyince, -mediinde, ve -medii zaman ile yan cmleler (negative subordinated sentences
with when): Sen gelmeyince biz de gitmedik.

Sen gelmezsin. Biz gitmeyiz.

(gelmiyorsun, gelmedin, gelmeyeceksin) (gitmiyoruz, gitmedik, gitmeyeceiz).

-meyince -mediinde -medii zaman

Ben gelmeyince Ben gelmediimde Ben gelmediim zaman grmeyiz.

Sen gelmeyince Sen gelmediinde Sen gelmediin zaman evi aradk.

O gelmeyince O gelmediinde O gelmedii zaman alamayz.

Biz gelmeyince Biz gelmediimizde Biz gelmediimiz zaman okumayz.

Siz gelmeyince Siz gelmediinizde Siz gelmediiniz zaman merak ettik.

Onlar gelmeyince Onlar gelmediinde Onlar gelmedii zaman TV izledik.

-meyince, -mediinde, and-medii zaman are used to make negative conditional sentences. The
main sentence can be negative or affirmative: Sen bize haber vermeyince biz toplantya
gitmedik = When you didnt let us know (about it) we didnt go to the meeting.
.........................................................................................................................................

ALITIRMALAR
1- pularn kullanarak -meyince ile farkl zamanlarda yan cmleler kurun.

Sen aramamak / biz aramak Sen aramaynca biz aradk.

O futbol oynayamamak / ben oynamak O futbol oynayamaynca ben oynarm.

Biz gitar almamak / o ark sylememek

Ben para vermemek / o ekmek almamak ....

Aye gelmemek / biz zlmek

Siz telefon amamak / ben endielenmek ....

Can ii kabul etmemek / Ali ii almak

Onlar anlamamak / retmen yine anlatmak

 25

John Trke renmemek / kars ngilizce renmek

Filiz ders almamak / snfta kalmak

Ben kitap okumamak / uyuyamamak

O Kanadaya gidememek / Rachel ile evlenememek

Yamur yamamak / budaylar bymemek

Kanadada i bulamamak / ben geri dnmek

2- Ayn altrmalar -mediinde ve -medii zaman ile yapn.

4. DERS

-irken ve iken ile yan cmleler (subordinated sentences with while): Sen gelirken biz
gidiyorduk.
-irken (fiillerle)

a) Ben okula gidiyordum. b) Sen iten geliyordun./ Ben okula giderken sen iten geliyordun.

Ben ie giderken sen evdeydin.

Sen alrken ben dinlenirim.

O kitap okurken biz yemek yaptk.

Biz Trke konuurken onlar Franszca konuuyordu.

Siz resim yaparken o bize yardm eder.

Onlar uyurken grlt yapmamalyz.

Negative
yapmazken yapmyorken
O almazken parasna dikkat eder. Ben resim yapmyorken radyo dinlemem.

-irken and its variations are used to connect two sentences and it has the meaning while in
English:

Sen beni ararken ben de seni aryordum = I was also looking for you while you were looking
for me.
 26

While the verb of the first sentence takes irken (or one of its variations -rken, -urken, -erken,
-arken, rken), the second sentences verb is conjugated.
-iken (isim ve sfatlarla)
a) Sen hastaydn. b) Ben sana orba yaptm. / Sen hastayken ben sana orba yaptm.
Dn ben evdeyken Ali arad. Ali a(deil)ken verimli alamaz.
Sen burada yokken kt bir ey olmad. Kaplar kapal(deil)yken eve hrsz girdi.
-iken (-yken after vowels and ken after consonants) is used to connect two sentences when the
object of the sentence is in past tense.
...........................................................................................................................................

ALITIRMALAR
1- pularn kullanarak irken (-rken, -urken, -erken, -arken, rken) ile farkl zamanlarda yan
cmleler kurun.

sa bisiklet srmek / kpei yannda komak sa bisiklet srerken kpei yannda kouyordu.
Biz yemek yapmak / o yardm etmemek Biz yemek yaparken o yardm etmez.
Karnca almak / ekirge elenmek
Ben komak / yere dmek
Sen uyumak / biz evden ayrlmak
Sami ders almak / radyo dinlememek
O yemek yemek / diini krmak
Onlar denize gitmek / kaza geirmek
Deniz keman almak / o dikkatle dinlemek
Ben kitap almak / Hatice ile karlamak
enel Aliyi dnmek / glmek
Volker Trke konumak / mutlu olmak
Sen sakz inemek / dilini srmamak
2- pularn kullanarak iken (-yken, -ken) ile farkl zamanlarda yan cmleler kurun.
Ben heyecanl / iyi konuamamak Ben heyecanlyken iyi konuamam.
Ali ocuk / ok hastalanmak ....
Sen Trkiyede / Trke retmek ....
Hava ok scak / glgede durmak gerekmek
Kap ak / ben ieriye girmek
Siz burada deil / yamur yamak
 27

KONUMA
Mustafa: Merhaba Rachel, ne yapyorsun?

Rachel: Selam Mustafa, seni bekliyordum ve beklerken baz ilerimi

bitirmeye alyordum. imdi sen biraz beni bekleyebilir miydin acaba?

Mustafa: Olur, beklerim. ini bitirdiin zaman haber ver, grelim.

Rachel: Tamam, iim bitince sana yeniden yazarm. Bu arada, imdi

orada saat ka?

Mustafa: imdi burada sabah saat sekiz. Seninle grebilmek iin erken kalktm.

Rachel: Burada gece saat 10. Ben iki saat kadar nce eve geldim ve hemen bilgisayar atm ama

ben atmda sen msnde yoktun.

Mustafa: Sen bilgisayarn atnda ben uyuyordum. Daha yarm saat nce kalktm. Uyandm

zaman elektrik kesikti. Be dakika kadar nce elektrik geri geldi ve ben hemen bilgisayarm

atm. Kanadada sk sk elektrik kesilir mi?

Rachel: Arada srada burada da elektrik kesilir. Biz elektrie ok baml bir toplumuz. Elektrik

olmad zaman burada hayat durabilir. Hatta a kalp donabiliriz. nk evlerdeki frnl

ocaklarn ou elektrikle alr. Birok ev de elektrikle stlr.

Mustafa: Dorusu, elektrik kesilince biz a kalp donmayz ama birok iimizi yapamayz. Ben

kkken daha sk elektrik kesilirdi. zellikle akam elektrik kesildiinde annem, babam ve

kardelerimle eitli oyunlar oynardk. Neyse, sen imdi iine bak. in bitince grrz.

Rachel: Anlatk.
 28

OKUMA

Trk hamamnda bir Kanadal

Trkiyenin birok ehrinde ok eski ve gzel hamamlar vardr ve insanlar geleneksel olarak

uzun yllardr hamama gidip ykanmaktadrlar. Trkiyedeki hamamlar Roma geleneinin

devamdr. Btn hamamlarda soyunmalk, soukluk ve scaklk gibi blmler vardr.

Kanadal Skya ve Trk erkek arkada Mahir geen yl evlenmeye karar verdiklerinde Mahirin

annesi, ablas ve teyzeleri Skyay hamama gtrdler. Gelini hamama gtrmek bir Trk

geleneidir. Genellikle damadn bayan akrabalar dnden birka gn nce gelin ve onun bayan

akrabalarn ve kz arkadalarn hamama gtrrler. Skyann ailesi ileri nedeniyle Trkiyeye

gelemeyince Skya hamama sadece Mahirin ailesi ile gitmek zorunda kald.

Skya ok heyecanlyd ama gelin hamamnn amacn rendii zaman daha da heyecanland.

Eski geleneklere gre evlenecek erkek ve kadnlar nikhtan nce birbirlerini gremezdi. O

nedenle olann ailesi nikhtan hemen nce kz ve ailesindeki bayanlar hamama davet edip

orada bir elence dzenlerlerdi. Gelin ykanrken olann ailesi onu gzleriyle inceler ve oullar

iin uygun olduundan emin olurlard. imdi bu ama anlamn tamamen yitirmektedir. imdi

ama sadece gelenei devam ettirmek ve hep birlikte ark syleyip dans ederek elenmektir.
 29

Neyse ki hamamda her ey yolunda gitti ve Skya hem gzelce ykand hem de ok elendi.

Mahirin annesinin kendisi iin ald hediyeleri grnce ok sevindi. Artk Mahir ile evlenmeye

hazrd. imdi o zaman ekilen resimlere baktnda o gnleri glmseyerek hatrlyor.

Sorulara cevap verin:

1- Trkiyenin birok ehrinde ne vardr?

2- nsanlar geleneksel olarak nerede ykanrd?

3- Trkiyedeki hamamlar hangi gelenein devamdr?

4- Hamamlarda ne gibi blmler vardr?

5- Mahirin ailesi Skyay ne zaman hamama gtrd?

6- Skya ne zaman heyecanland?

7- Gelin ykanrken olann ailesi ne yapard?

8- Skya ne zaman ok sevindi?

9- imdi neyi glmseyerek hatrlyor?

 30

TRKE RENYORUZ
33. BLM

BALIK AVINA GTME

Kemal: Geen hafta balk avna gittik. Evden kmadan nce seni aradk ama telefona

cevap vermedin. Seni bulabilseydik birlikte gitmeyi teklif edecektik.

Michael: ok zldm. Haberim olsa mutlaka sizinle giderdim. Ben balk tutmay ok

severim. Zamanm olsa her frsatta bala gitmek isterdim.

Kemal: Eim ve ben bu hafta sonu yine kampa gideceiz. Orada balk tutmay

planlyoruz. Sen de gelmek ister miydin?

Michael: ok isterim ama kz arkadama sormam gerekir. Eer onun baka bir plan yoksa

sizinle gelebilirim.

Kemal: stersen onu da getirebilirsin. Bizim iki odal bir adrmz var. Yalnz sizin kendi

uyku tulumlarnz getirmeniz gerekecek.

Michael: Dediim gibi, Bahar ile konumam lazm. Benim bir uyku tulumum var. Baharn

uyku tulumu olup olmadn bilmiyorum. Yoksa hemen bir tane alabiliriz.

Kemal: Peki, senin oltan var m? Yoksa nemli deil, bizde bir iki tane fazla olta var.

Michael: Sanrm benim bir oltam vard. Eve bir bakaym, bulamazsam seni ararm.

Kemal: Tamam, o zaman senden haber bekleyeceim.

Michael: Eer bu akam Bahar ile konuursam onun gelip gelemeyeceini renirim.

Kemal: Anlatk. En ge yarn sabah beni arayp durumu bildir.

 31

ALITIRMALAR
1- rnekteki gibi cmleler kurun, ipularn kullann.
-Benimle bala gider misin?
zaman olmak Eer zamanm olursa giderim.
-O bu yaz tatile kacak m?
paras olmak
-Siz balk tutabilir misiniz?
olta almak
-Halil bizimle sinemaya gelir mi?
iten erken kabilmek
-Sen bu hafta sonu alabilir misin?
hasta olmamak
-Ece ile konumak ister miydin?
beni aramak
-Volker bir ev alacak m?
para biriktirmek
-Bu sabah erken kalkabilir miyiz?
erken yatabilmek
2-
Bahar bizimle gelecek mi? Onun gelip gelmeyeceini bilmiyorum.
Yarn Kadiri grecek misin?
Ali bugn alacak m?
Babaanne hastaneye gidecek mi?
Patron beni arayacak m?
ocuklar parkta oynayacak m?
Can Canan ile grecek mi?
O size mektup yazacak m?
3-
Biz seni bulmak / bala gitmeyi teklif etmek Seni bulsaydk bala gitmeyi teklif
edecektik.
Hasan Kanadada i bulmak / almak
Siz para kazanmak / ev almak
 32

Onun otobs bileti olmak / yrmemek

Ben snav gemek / niversiteye gitmek
Siz nceden haber almak / birlikte gelmek
Biz patlcan almak / mambayld yapmak
Sen internete girmek / mesajlarn okumak
1. DERS
Eer, -se (ise) ile olabilir/ gerekleebilir art cmleleri (Probable / possible conditional if
sentences): Eer taksiye binersen abuk gidersin.

OLUMLU OLUMSUZ

Eer ben erken kalkarsam okula zamannda giderim. Kalkmazsam gidemem.

Eer sen TVde haberleri izlersen her eyi renirsin. zlemezsen renemezsin.

Eer o Trke renirse Trkiyede i bulabilir. renmezse bulamaz.

Eer biz Trkiyeye gidersek Pamukkaleyi ziyaret ederiz. Gitmezsek ... ziyaret etmeyiz.

Eer siz geziye katlrsanz ok elenirsiniz. Katlmazsanz elenmezsiniz.

Eer onlar ok alrlarsa her eyi baarrlar. almazlarsa baaramazlar.

Eer (if at the beginning of a sentence) and -se (attached to verb with simple present tense
suffix) complete probable / possible if conditional sentences in Turkish. While if sentence is in
simple present tense the second sentence can be either Simple Present Tense or Future Tense.
Present Continuous Tense is also an option in certain situations: Eer gerei biliyorsun neden
sylemiyorsun?

ise (if suffix) is contracted se or sa when attached to verbs: Sen gelirsen ben giderim (If you
come I go). When the full version ise is used it is written separately: Ahmet bir doktor ise ben de
bir mhendisim (If Ahmet is a doctor I am an engineer).
...............................................................................................................................................

ALITIRMALAR
1- pularn kullanarak eer / -se cmleleri kurun (yan cmle geni veya gelecek zaman
olabilir).

Sen partiye gitmek / iyi vakit geirmek Eer partiye gidersen iyi vakit geirirsin.
Biz teleskopla bakmak / Jpiteri grmek
Onlar Ankaraya gelmek / biz ziyaret etmek
Ben mektubu bitirmek / hemen postalamak
 33

O alamak / ben zlmek

Siz yemein tadna bakmak / ok beenmek
Biz biraz dinlenmek / sonra hzl yrmek
Sen acele etmek / biz filme yetimek

2- Ayn altrmalar olumsuz olarak yapn.

3- Aadaki sorulara bireysel olarak cevap verin.

Paranz biterse ne yaparsnz? Eer param biterse bankadan para ekerim.
Diiniz arrsa ne yaparsnz? Eer
Ackrsanz ne yaparsnz? Eer
Yamur yaarsa ne yaparsnz? Eer
Uykunuz gelirse ne yaparsnz? Eer
Yerde para bulursanz ne yaparsnz? Eer ...

2. DERS
Eer, -yorsa ile imdiki zamanda art cmleleri (Conditional if sentences in present continuous
tense): Eer Trke renmek istiyorsan, ok almalsn.

(Eer ben) uyuyorsam, beni uyandrma. Ama uyumuyorsam, konuabilirsin.

(Eer sen) onlar grmek istiyorsan hemen gitmelisin. Ama istemiyorsan, gitme.

(Eer o) hata yapyorsa, uyarmak lazm. Ama yapmyorsa, mesele yok.

(Eer biz) sana kzyorsak, bir sebebi vardr. Ama kzmyorsak, anslsn.

(Eer siz) araba sryorsanz, kemer takmalsnz. Ama takmyorsanz, lebilirsiniz.

(Eer onlar) bana geliyorlarsa, yemek hazrlamalym. Ama gelmiyorlarsa, hazrlamam.

Eer and -yorsa + personal ending make conditional sentences in present continuous tense.
................................................................................................................................................

ALITIRMALAR
pularn kullanarak, rneklerdeki gibi olumlu ve olumsuz eer / yorsa cmleleri kurun.

Sen bu gmlei almamak / ben almak Eer sen bu gmlei almyorsan, ben alacam.
O ders almak / sen rahatsz etmemek Eer o ders alyorsa, onu rahatsz etme.
Onlar Trkiyede yaamak, dil renmeli ....................................................................................
Sen bakkala gitmek, bana ekmek almak? ....................................................................................
 34

Ben eme suyu imek, sen de iebilmek ....................................................................................

O sigara imemek, biz de imemeli ....................................................................................
Siz TV seyretmemek, biz dar kmak ....................................................................................
Onlar buraya oturmamak, biz oturabilmek? ....................................................................................
Ben Vancouverda yaamak, yamuru sevmeli ................................................................................
Onlar Pazar gn almamak, biz piknik yapmak ...........................................................................

3. DERS
Eer, -seydi / -sayd ile imknsz/ gereklemeyecek cmleler (Improbable / impossible
conditional if sentences): Eer bilseydim sizinle giderdim.

(Eer ben) erken kalkabilseydim derse yetiebilirdim. Ama yetiemedim.

(Eer sen) bir saat nce beni arasaydn konuabilirdik. Ama konuamadk.

(Eer o) seni grseydi benim selamm sylerdi. Ama sylemedi.

(Eer biz) iten erken kabilseydik alveri yapabilirdik. Ama yapamadk.

(Eer siz) dilerinizi fralasaydnz dileriniz rmezdi. Ama rd.

(Eer onlar) biraz daha alsalard snf geerlerdi. Ama geemediler.

Eer and -seydi complete improbable / impossible if conditional sentences in Turkish. Both if
sentence and the second sentence must be in past tense.
..........................................................................................................................................
ALITIRMALAR
1- pularn kullanarak olumlu eer / -seydi cmleleri kurun.
Sen kazak giymek / memek Eer sen kazak giyseydin mezdin.
Hakan araba ile gitmek / yorulmamak
Biz onunla tanmak / yemee davet etmek
Siz nceden bildirmek / biz size katlmak
Biz balk tutabilmek / tavuk yememek
Onlar kapy kilitlemek / hrsz girememek
Benim cep telefonum olmak / ksa mesaj yazmak ............
Onlar okula gitmek / cahil kalmak
Hava snmak / biz deniz gitmek
O pasta yapmak / siz kahvenin yannda yemek ........................................................................
 35

Benim sabrm olmak / ince renmek ....................................................................................

Ece snav kazanmak / niversiteye balamak ...................................................................................
Alinin yannda kitab olmak / sklmamak ....................................................................................
Biz Trk lokantasna gitmek / ne yiyebilmek? ..................................................................................
2- pularn kullanarak olumsuz eer / -seydi (-meseydi) cmleleri kurun.
Paras olmak / ben tatile kamamak Param olmasayd tatile kamazdm.
Onun arabas bozulmak / o erken gelmek
Hava souk olmak / biz piknie gitmek
O Trke renmek / onunla tanamamak
John ok almak / Trke renememek
Benim bilgisayarm olmak / yaayamamak
Elektrik olmak / biz retken olamamak
Sen tatile kmak / sen skntdan lmek
Sen olmak / ben hibir ey yapamamak
Benzinimiz bitmek / biz yolda kalmamak ....................................................................................
Kar yamak / yollar kapanmamak ....................................................................................
Siz onu yanl anlamak / kavga etmemek ....................................................................................
Sevgi olmak / hayat anlamsz olmak ...............................................................................
4. DERS

-p mad (yapp yapmad) ile yan cmleler (subordinated sentences with if): Onun gidip
gitmediini bilmiyorum.

Gelecek Zaman Gemi Zaman

Ben sinemaya gidip gitmeyeceimi bilmiyorum. gidip gitmediimi

Sen Trkiyede kalp kalmayacan sylemedin. kalp kalmadn

O benim kitabm yarn getirip getirmeyeceini bildirmedi. getirip getirmediini

Biz resim yapp yapmayacamza karar vermedik. yapp yapmadmza

Siz evinizi boyayp boyamayacanz aklamadnz. boyayp boyamadnz

Onlarn Trke renip renmeyeceklerini hatrlamyorum. renip renmediklerini

A verb, conjugated with -p / mad (-ip /medii) becomes the object of the sentence so it
takes the noun case ending the main verb requires: Onun konuup konumad-n bilmiyordum.
 36

ALITIRMALAR
pularn kullanarak -p / -mad ile gemi ve gelecek zamanda cmleler kurun.
Ahmet kiray vermek / ben bilmemek
Ahmetin kiray verip vermediini bilmiyorum.
Onlar, evi temizlemek / bana sylemek
Evi temizleyip temizlemeyeceklerini bana syleyecekler.
Annem yemek piirmek / biz bilmemek
....................................................................................................................
retmen, ben dev yapmak, sormak
....................................................................................................................
Fkra komik ama sen glmek / ben bilmemek
....................................................................................................................
Ben grevi bitirmek / senin haberin olmamak (requires den hali)
....................................................................................................................
O Trkiyeye gitmek / biz renememek
...................................................................................................................
Film gzel olmak / sen bize syleyebilmek?
...................................................................................................................
Ben konumak / siz hi hatrlamamak
...................................................................................................................

KONUMA

Russ: Hilary, gelecek hafta sonu Alacahyk ve Boazkale

turuna katlsak nasl olur?

Hilary: Alacahyk ve Boazkale turu mu? Neden bahsettiini

anlamyorum.

Russ: Kanadadayken Hitit Uygarl hakknda bir yaz

okumutuk, hatrlamyor musun? Alacahykte ilk sistemli

kazlar Atatrk balatm. Hititlerin bakenti Hattua da Boazkyde bulunuyor.

 37

Hilary: Tamam hatrladm ama sanrm imdi oraya gidemeyiz nk gelecek hafta Trke

kursumuz devam ediyor olacak ve bizim ders almamz gerekecek.

Russ: Sevgilim, imdi gitmezsek bir daha frsat bulamayabiliriz. Bence bu tura katlsak ok iyi

olur. Ayrca tur creti de ok uygun.

Hilary: Canm, biliyorsun ki ben de gezmeyi ok seviyorum ama bu geziye gidersek Trke

derslerimizi ihmal edeceiz. Ben nce Trke renmemiz gerektiine inanyorum.

Russ: Bir tanem, ben de derslerimizin neminin farkndaym ama bir daha byle bir gezi frsat

bulup bulamayacamzdan emin deilim. Zaten bu sadece iki gnlk bir hafta sonu turu. Cuma

akam yola kyoruz; Cumartesi gn nce Alacahyk harabelerini geziyoruz; akam

orumda bir otelde kalyoruz; Pazar sabah erkenden Boazkye gidiyoruz ve le yemeinden

hemen sonra Balkesire dnmek iin yola kyoruz. Bence bu gezi ansn karmayalm. Yolda

Trke almaya sz verirsem kabul eder misin?

Hilary: Madem srar ediyorsun, gidelim o zaman. Ama yolda Trke almazsak derslerimizden

geri kalrz ve bu hi iyi olmaz, anlyorsun deil mi?

Russ: Sz veriyorum sevgilim, ok alkan bir renci olacam ve sen dur desen bile ben yolda

Trke almaya devam edeceim.

Hilary: Tamam, tamam abartmana gerek yok. Benimle alay etme. Aslnda ben de Alacahyk ve

Hattuay merak ediyorum. Hatrlarsan, geen yl Ankaradaki Anadolu Medeniyetleri

Mzesine gittiimizde Alacahykte bulunmu birok eser grmtk. O gzel eserlerin

bulunduu yerleri ziyaret etmezsek kim bilir bir daha ne zaman frsat bulup gideriz.

Russ: Sen bir tanesin, canm sevgilim. Seni ok seviyorum.

Hilary: Bu geziye gitmeyi kabul etmeseydim beni yine sevecek miydin?

Russ: Sevgilim, sen benim hayatmn aksn; seni hep sevdim ve sonsuza dek seveceim.
 38

OKUMA
NAZIM HKMET 1902 1963

Mavi Gzl Dev olarak da tannan Trk airi ve oyun yazar Nzm Hikmet

Ran 15 Ocak 1902de Selanikte dodu. Trkiye'de serbest nazmn ilk

uygulaycs ve ada Trkiye iirinin en nemli isimlerindendir.

Uluslararas bir ne ulaan Nazm, 20. yzyln ilk yarsnda yaayan

dnyann en byk airleri arasnda yer almaktadr. Saysz dl kazanan

eserleri birok dile evrilmitir.

Nazm iir yazmaya 1913 ylnda balad. 1917'de Heybeliada Deniz Harp Akademisine girdi.

Kurtulu Sava iin Anadolu'ya geti. Savatan sonra salk nedenleri ile denizcilikten ayrlmak

zorunda kald. Bir sre Boluda retmen olarak alt. Daha sonra Moskova'ya giderek siyasal

bilimler ve ekonomi okudu. 1921'de gittii Moskovada devrimin ilk yllarna tank oldu ve

komnizm ile tant. 1924'te Trkiyeye dnd ve Aydnlk Dergisinde almaya balad.

Dergide yaynlanan iir ve yazlar nedeniyle 15 yl hapsi istenince yeniden Sovyetler Birliine

gitti. 1928de af kanunundan yararland ve Trkiye'ye geri dnd. Bu kez Resimli Ay dergisinde

almaya balad. 1938de 28 yl hapis cezasna arptrld. 12 sene sren hapislikten sonra 1950

ylnda bir af yasasyla hapisten kt. Hapisten ktnda 48 yanda askere arlmas ve ayrca

ldrlecei endiesiyle 1950 ylnda Sovyetler Birlii'ne gitti. 1951de Trk vatandalndan

karld.

Sovyetler Birlii'nde Moskova yaknlarndaki yazarlar kynde ve daha sonra da ei Vera

Tulyakova ile Moskova'da yaad. Memleket dnda geirdii yllarda Bulgaristan, Macaristan,

Fransa, Kba ve Msr gibi lkeleri dolat, buralarda konferanslar verdi, sava ve emperyalizm

kart eylemlere katld ve radyo programlar yapt. Moskova'da 3 Haziran 1963 tarihinde kalp

krizinden ld. Nazm,1938'de cezaevine girince iirleri yasaklanmt. Trkiye'de ancak

 39

lmnden iki yl sonra 1965'te iirleriyle yeniden nem kazanmaya balad. 5 Ocak 2009 tarihli

Bakanlar Kurulu karar ile yeniden Trk vatandalna alnd.

Sorulara cevap verin:

1- Nazm Trkiyede ne olarak tannmaktadr?

2- iir yazmaya ne zaman balad?

3- Ne iin Anadoluya geti?

4- Moskovada ne okudu?

5- Neden yeniden Sovyetler Birliine gitti?

6- Trkiyeye nasl geri dnd?

7- 1938de ne oldu?

8- Hapisten ne zaman ve nasl kt?

9- Ne zaman Trk vatandalndan karld?

10- Ne zaman yeniden Trk vatanda oldu?

VATAN HAN Evet, vatan hainiyim, siz vatanperverseniz, siz

yurtseverseniz, ben yurt
"Nzm Hikmet vatan hainliine devam ediyor
hainiyim, ben vatan hainiyim.
hl.
Vatan iftliklerinizse,
Amerikan emperyalizminin yar smrgesiyiz,
kasalarnzn ve ek defterlerinizin iindekilerse
dedi Hikmet.
vatan,
Nzm Hikmet vatan hainliine devam ediyor
vatan, ose boylarnda gebermekse alktan,
hl."
vatan, soukta it gibi titremek ve stmadan
Bir Ankara gazetesinde kt bunlar, stun
kvranmaksa yazn,
stne, kapkara haykran puntolarla,
fabrikalarnzda al kanmz imekse vatan,
bir Ankara gazetesinde, fotoraf yannda Amiral
vatan trnaklarysa aalarnzn,
Vilyamson'un
vatan, mzrakl ilmhalse, vatan, polis copuysa,
66 santimetre karede glyor, az kulaklarnda,
deneklerinizse, maalarnzsa vatan,
Amerikan amirali
vatan, Amerikan sleri, Amerikan bombas,
Amerika, btemize 120 milyon lira hibe etti,
Amerikan donanmas topuysa,
120 milyon lira.
vatan, kurtulmamaksa kokmu karanlmzdan,
"Amerikan emperyalizminin yar smrgesiyiz,
ben vatan hainiyim.
dedi Hikmet
Yazn stun stne kapkara haykran
Nzm Hikmet vatan hainliine devam ediyor
puntolarla :
hl."
Nzm Hikmet vatan hainliine devam ediyor
hl.
 40

TRKE RENYORUZ
34. BLM

KAYBEDP BULMA
Halil: Nazan, geen hafta kaybettiin antik yzn buldum.
Nazan: Gerekten mi? Neredeymi?
Halil: Banyodaki aynann arkasndaym.
Nazan: nanmyorum! Bir haftadr her yerde onu aryordum. Bulamaynca ne kadar
zlmtm.
Halil: Banyoya bakm mydn?
Nazan: Evet, en bata banyoyu aramtm ama orada grememitim.
Halil: Sanrm banyoyu temizlerken karp aynann nne koymusun ve sonra da bir
ekilde aynann arkasna gitmi.
Nazan: Evet, geen hafta arkadam Hatice ile konumutum. O banyoyu temizlemek iin
yeni bir deterjan kullanyormu. Ben de aynsndan aldm ama deterjan gm
yz karartyormu. O yzden yzm karmtm. Bununla beraber
yzm banyoda karp karmadm hi hatrlamyorum. Nereye koyduumu
tamamen unutmuum.
Halil: Neyse, artk zlme.
Nazan: Bu yzk benim iin ok deerli. Sen onu yeni tantmz zaman almtn.
Halil: Evet, onu Bodrumdaki bir antikacda grmtm. Antikac onun eski bir yzk
olduunu biliyordu ama ne kadar eski olduunden haberi yoktu.
Nazan: Roma dnemine ait demitin deil mi?
Halil: Evet. Kim bilir kimler kullanmtr onu bir zamanlar!

1- rnek cmleye bakn ve ipularnn kullanarak benzer cmleler kurun.
Yzk banyoda olmak
Ahmet geen hafta hasta olmak
Onlar Antalyada ok mutlu olmak
Ali ve Sevda eskiden zengin olmak
Sizin tatiliniz ok byleyici olmak
2-
Hatice temizlik iin deterjan kullanmak
Sema sinemaya gitmek
Siz tatile kmak
Onlar her sabah komak
Bekircan Trke retmek
3-
Yzn aynann nne koymak.
Ahmet ve Glay aniden nianlanmak
Onlar tatilde tanmak
Siz bizi arda grmek
Ceyda bisiklet srmek
4-
Ben onu geen sene almak
Sen geen yl hasta olmak
1998 ylnda Trkiyede deprem olmak
Eve girdiimde ben lambay amak
Sokaa karken kimliini yanna almak
5-
Sinem yarn Vancouvera gelmek
Biz iki saat sonra oraya varmak
Film zamannda balamak
Eer karlarsak o bizimle konumak
Romaya vardnda bizi aramak
41
ALITIRMALAR
Yzk banyodaym.
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
Hatice temizlik iin deterjan kullanyormu.
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
Yzn aynann nne koymusun.
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
Ben onu geen sene almtm.
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
Sinem yarn Vancouvera gelecekmi.
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
 42

1. DERS
Olmak fiili ile -mili gemi zaman (story past tense with the verb to be): Selin geen hafta
hastaym.
olumlu soru olumsuz
Ben geen ay stanbulda-y-m - m. stanbulda mym - m? deil mi - im.

Sen geen hafta zgn m - sn. zgn mym - sn? deil mi - sin.

O geenlerde ok mutlu-y- mu. mutlu muymu? deil - mi.

Biz eskiden varlkl-y- m - z. varlkl mym - z? deil mi - iz.

Siz dn akam evde-y- mi - siniz. evde miymi - siniz? deil mi - siniz.

Onlar iyiler - mi. iyiler miymi? deiller - mi.

olumsuz soru
Pasta taze deil miymi? Sen hasta deil miymisin?
olmak/-m is used to indicate that the speaker is reporting hearsay information, which is true for
the past:The indefinite past tense of the verb to be' is formed by adding the tense suffix -mi (-m,
-m, -mu) to nouns and adjectives: gzel-mi, hasta-y-m, evde-y-mi, , scak-m.

One other use of mi with nouns and adjectives is to express an idea that you have just found
(out), noticed or learned, which you didn't know until at the moment of speaking:

Kedi kanepenin arkasndaym. (You searched everywhere for your cat but you found that it was
in back of the sofa).
Ekmein tad gzelmi. (You tasted and found that the taste of the bread is really good).
..........................................................................................................................................

ALITIRMALAR
olmak / -mi ile olumlu, olumsuz ve soru cmleleri kurun.
Ahmet neden bize kzgn olmak? Ahmet neden bize kzgnm?
Trke konumak hi zor olmamak ................................................................................................
Kanadada seyahat etmek ucuz olmak................................................................................................
Sevim evde yalnz olmak? ................................................................................................
Onun babas air olmamak ................................................................................................
Hseyinin arabas bozuk olmak ................................................................................................
Altrmalar kolay olmamak ................................................................................................
Kanadada hava nasl olmak? ................................................................................................
Vancouverda hava yamurlu olmak ................................................................................................
 43

Hasan Mersinde olmak? ................................................................................................

Ayakkablar pahal olmak ................................................................................................
Yzn nerede olmak? ................................................................................................

2. DERS
A) -yor / -mili gemi zaman (story past tense with present cont. tense suffix: -yor / mi): Hakan
bugn Kanadaya geliyormu.

olumlu soru olumsuz

Ben ngilizce biliyor - mu - um. biliyor muymuum? bilmiyormuum.

Sen hzl yryor mu sun. yryor muymusun? yrmyormusun.

O rahata oturuyor mu. oturuyor muymu? oturmuyormu.

Biz ark sylyor mu - uz. sylyor muymuuz? sylemiyormuuz.

Siz ona baryor mu sunuz. baryor muymusunuz? barmyormusunuz.

Onlar hep glyor - larm. glyorlar mym? glmyorlarm.

olumsuz soru
ocuklar eve gelmiyorlar mym? Ben doruyu sylemiyor muymuum?

B) -r / -mili gemi zaman (story past tense with simple present tense suffix: -r, -ir, -ur etc. /
mi): Onlar hergn baklava yermi.

olumlu soru olumsuz

Ben ngilizce bil-ir - mi - im. biliyor miymiim? bilmezmiim.

Sen hzl yr-r m sn. yrr mymsn? yrmezmisin.

O rahata otur-ur mu. oturur muymu? oturmazm.

Biz ark syle-r mi - iz. syler miymiiz? sylemezmiiz.

Siz ona bar-r m snz. barr mymsnz? barmazmsnz.

Onlar hep gl-er - lermi. glerler miymi? glmezlermi.

olumsuz soru
ocuklar eve gelmezler miymi? Ben doruyu sylemez miymiim?
.........................................................................................................................................
 44

ALITIRMALAR
1) -yor / -mi ile olumlu, olumsuz ve soru cmleleri kurun.
Beni kim aramak? Beni kim aryormu?
Siz aceleyle gitmek ................................................................................................
Biz hi susmamak ................................................................................................
Tim Trke mi renmek? ................................................................................................
O yksek sesle iir okumak ................................................................................................
Selim konferans vermek? ................................................................................................
Bekircan roman yazmamak ................................................................................................
Ankarada kn kar yamak ................................................................................................
O kumsalda gnelenmek ................................................................................................
Can ve Canan el ele yrmek ................................................................................................
Hilal orba imek ................................................................................................

2) Ayn altrmalar geni zaman soneki -r / -mi ile yapn.

3. DERS
mi / -di ile gemi zaman (story past tense with past tense suffix: mi / -di): Hakan geen yl
Kanadaya gelmiti.
olumlu soru olumsuz

Ben snfta kal-m t m kalm mydm? kalmamtm.

Sen badem ye-mi ti - n. yemi miydin? yememitin.

O barda kr-m t. krm myd? krmamt.

Biz paratle atla-m t - k. atlam mydk? atlamamtk.

Siz bizi unut-mu tu nuz. unutmu muydunuz? unutmamtnz.

Onlar yangn sndr-mler - di. sndrmler miydi? sndrmemilerdi.

olumsuz soru
Biz birlikte ders almam mydk?(Had we not studied together?)
Sen benden bor istememi miydin? (Had you not asked for a loan from me?)
.......................................................................................................................................
 45

ALITIRMALAR
mi / -di ile olumlu, olumsuz ve soru cmleleri kurun. pularn kullann.
Sen o kitab ne zaman okumak? Sen o kitab ne zaman okumutun?
Geen Eyllde siz bala gitmek ....................................................................................
Onlar filmden hibir ey anlamamak ....................................................................................
Asl arabasn aylar nce satmamak? ....................................................................................
Biz otobse binmek iin para bozdurmak ....................................................................................
Siz iki yl st ste Antalyaya gitmek ....................................................................................
Senin kedin ka yl yaamak? ....................................................................................
Ben ok alarak o arabay almak ....................................................................................
Hseyin ayan nasl krmak? ....................................................................................
Biz o filmi iki kere grmek ....................................................................................
Ali Hseyini kandrmamak ....................................................................................
O bir keman konertosu almamak? ....................................................................................
Sen ok baarl iler yapmak ....................................................................................
4. DERS
-ecek / mi ile hikaye zaman (story tense with future tense suffix: ecek / mi): Hakan yarn okula
balayacakm.

olumlu soru olumsuz

Ben erken kalk-acak m m kalkacak mymm? kalkmayacakmm.

Sen snava gir-ecek-mi - sin. girecek miymisin? girmeyecekmisin.

O Kanadaya g ed-ecek - mi. g edecek miymi? g etmeyecekmi.

Biz dileke ver-ecek-mi - iz. verecek miymiiz? vermeyecekmiiz.

Siz hesab de-y-ecek mi - siniz deyecek miymisiniz? demeyecekmisiniz.

Onlar bize ks-ecekler - mi. ksecekler miymi? ksmeyeceklermi.

olumsuz soru
Ben fotoraf ek-e-meyecek miymiim?

(Will I not be able to take a photograph? Is that what they say?)

...........................................................................................................................................
 46

-ecek / mi ile olumlu, olumsuz ve soru cmleleri kurun. pularn kullann.
Oturup haline kretmek
Siz ay m demlemek?
Zeki bir ark bestelememek
Biz ikimizi yudumlamak
Siz hesap vermek
Salih bankaya para yatrmak
Sen bankadan para ekmek?
Selin ve Melis dedikodu yapmak
Melih bir bahane uydurmamak
Yaknda dnyann sonu gelmek
Arabann lastii patlamamak
Bizim sabrmz tkenmek
Onu kimse tanmamak
Biz arp kalmak
O kitab hemen okuyup bitirmek
Sen bizden bkp usanmak
Orada hayat ekilmez olmak
Volker su gibi Trke konumak
ALITIRMALAR
Oturup halime kredecekmiim.
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................

KONUMA

Mary: David evlenmi, duydun mu?

Doan: Hayr, duymadm. Ne zaman evlenmi? Kimle evlenmi?

Mary: Geen hafta bir Trk kzla evlenmi. Kz bir turist rehberiymi.

Doan: ok ilgin. Birka hafta nce yolda karlamtk ama bana bir ey sylememiti.

Mary: Benim iin de srpriz oldu. Bugn ablasn grdm, o syledi.

Doan: Peki, kzla nasl tanmlar?

 47

Mary: Ablasnn anlattna gre David onlar da artm. Sanrm bir yl kadar nce kzla

internette tanmlar. Balangta pek ciddi grnmyorlarm.

Doan: David kz hi grmeden mi evlenmeye karar vermi?

Mary: Yok canm, David geenlerde bir hafta iin Trkiyeye gitmi. Hem kzla hem de

kzn ailesiyle tanm. Herhalde o zaman evlenmeye karar vermiler.

Doan: Belki inanmayacaksn ama bir eylerden phelenmitim. Onunla karlatmzda

David her zamankinden ok farkl ve neeliydi.

Mary: Tahmin ediyorum. Kendisi iin uygun bir kz bulacandan umudunu kesmiti.

Doan: Evet, birka kz arkada olmutu ama sanrm hibirisiyle ciddi bir iliki

yaamamt.

Mary: Peki, sen beni ilk ne zaman grmtn, hatrlyormusun?

Doan: Hatrlamaz olur muyum! Seni ilk ryamda grmtm.

Mary: Yalanc!

Doan: Doru sylyorum. Sen benim ryalarmn aksn.

Mary: Canm benim, seni ok seviyorum!

 48

OKUMA
NASREDDN HOCA BR VARMI, BR YOKMU!

Nasreddin Hoca Anadoluda yaam bir halk bilgesi ve Trk halk geleneklerinin en nemli fkra

kahramandr. Aratrmalara gre 13. yzylda Seluklu mparatorluu dneminde yaamtr.

Nasreddin Hoca, insanlara doru yolu gsteren ve ktlklerden uzak durmay tleyen bir

bilgeydi. Bu ii yaparken kendisine has komik bir yol tutmutur. Toplumsal sorunlar halkn

anlayaca bir dille, ksa ve z olarak dile getirmitir.

Hocann yaad dnemde Anadolu Mool saldrlar

nedeniyle kt bir dnem geirmektedir. Baz aratrmaclar

yazl basnn olmad bir dnemde yneticiler ve kamu

dzeninin eletirisinin Nasreddin Hocann azndan dile

getirildiine inanmaktadrlar. Hoca yz yllardr anlatlan

fkralar ile bir yandan insanlar gldrrken dier yandan

dnmeye sevk etmektedir. te Nasreddin Hocadan birka

fkra:

1- Baklava: Bir gn Nasreddin Hoca kahvehanede oturuyormu. Bir adam ona yaklam ve Hoca,

Hoca bak bir adam bir tepsi baklava gtryor, demi. Hoca bakm ve umursamaz bir ekilde,

Bana ne! demi. Adam, srarla, Ama adam senin evine doru gidiyor!, demi. O zaman Hoca,

yleyse, sana ne!, demi.

2- Kazan ld: Nasreddin hoca bir gn komusunun kazann dn alm. Birka gn sonra ii

bitince, kazann iine bir tencere koyarak komusuna geri vermi. Komusu, tencereyi sorunca,

Hoca, Senin kazan dourdu, demi. Adam buna ok sevinmi. Bir hafta sonra Nasreddin Hoca

kazan tekrar dn istemi ama bu sefer aradan hafta gemi olmasna ramen iade etmemi.

Nihayet komusu gelip kazann geri istemi ama Nasreddin Hoca, Senin kazann ld, demi.
 49

Adam, Hocam ne diyorsun? Kazan canl deil ki, hi lr m?, demi. Hoca adama yle bir

bakm ve, kazann dourduuna inanyorsun da ldne niye inanmyorsun?, demi.

3- Hrszn hi mi suu yok: Bir gn Nasreddin Hoca'nn eei alnm. Can sknts iinde durumu

komularna anlatnca her kafadan bir ses kmaya balam. Birisi: - Hocam, demi, niye ahrn kapsna iyi

bir kilit takmadn sanki? Bir bakas: - Evine hrsz giriyor da senin nasl haberin olmuyor? diye konumu.

Bir dieri de: - Hocam, demi, kusura bakma ama eein alnmasna en byk sebep yine sensin. nk

doru drst bir ahrn bile yok. Hoca kzm : - Yahu, demi, iyi, gzel de, hrszn hi mi suu yok?

Sorulara cevap verin:

1- Nasreddin Hoca kimdir?

2- O hangi dnemde yaamtr?

3- Hoca nasl bir bilgeydi?

4- nsanlara nasl t vermitir?

5- Toplumsal sorunlar nasl anlatmtr?

6- Hoca bir gn kahvehanede oturuken bir adam ona ne demi?

7- Hoca nasl vecap vermi?

8- Hoca kazan ld deyince komusu ne demi?

9- Hoca komusuna nasl cevap vermi?

9- Hocaya gre kimin hi suu yok muymu?

TRKE RENYORUZ
 50

35. BLM

OKULA KABUL EDLME

Pelin: Gelecek yl ne yapyorsun?
Rachel: Birka ay nce Trkiyedeki bir niversitede doktora yapmak iin bavurmutum,
geenlerde haber geldi, kabul edilmiim. Yani bu Sonbaharda Trkiyeye
gidiyorum.
Pelin: Bu harika bir haber, kutlarm! Dersler ne zaman balyor?
Rachel: Ekim aynda balyor ama ben zamannda yetiemeyebilirim.
Pelin: Neden?
Rachel: Trkiyede okula gidebilmek iin renci vizesi almam gerekiyormu. Yanllkla
turist vizesi bavurusu yapmm. O nedenle vize talebim reddedildi.
Pelin: ok zldm. imdi ne yapacaksn peki?
Rachel: Btn belgeleri yeniden hazrladm ve renci vizesi iin form doldurdum. Bylece
bavurum yeniden incelenecek. Bir arkadam geen yl bavurmutu, onun
mracaat kabul edildi. Bu sefer mutlaka bana da vize verilecektir.
Pelin: Trkiyede hangi ehre gidiyorsun? Nerede kalacaksn?
Rachel: Trkiyede okumak iin daha ok stanbul tavsiye ediliyor. Ben stanbul ve
Ankaradaki iki niversiteye bavurmutum. Geenlerde Ankaradaki Ortadou
Teknik niversitesinden cevap geldi, kabul edilmiim. Sanrm nce benim iin bir
aile ayarlanacak. Trke renene kadar bir sre o aile ile birlikte kalacam. Sonra
belki bir renci yurduna geerim, ya da halihazrda orada olan Kanadal
arkadamla bir ev kiralanabilir.
Pelin: Bu ok ilgin. Senin adna ok sevindim. Heyecanlanyor musun?
 51

Rachel: Heyecanlanmam m! Trkiyeyi ok merak ediyorum. Trkiyenin gzellikleri ve

Trklerin misafirperverlii hakknda ok ey anlatlr, bilirsin. Ben gidip kendi
gzlerimle grmek ve tecrbe etmek iin sabrszlanyorum. Osmanl ve modern
Trkiye tarihi okumak iin Trkiyeden daha iyi bir yer bulunabilir mi?
Pelin: Haklsn. Sana iyi anslar diliyorum.
Rachel: Teekkrler. Sen neler yapmay planlyorsun?
Pelin: Ben hibir ey planlamyorum. Biliyorsun imdiye kadar benim iin her ey ailem
tarafndan planlanmtr. Bundan sonra ne yapmam isteniyor yaknda greceim.
ALITIRMALAR
1- rnek cmleye bakn ve ipularnn kullanarak benzer cmleler kurun.
Trkiyede okumak iin stanbul tavsiye etmek
Trkiyede okumak iin daha ok stanbul tavsiye ediliyor.
Trkiye hakknda heyecan verici eyler anlatmak
...................................................................................................................................
Piknik iin plan yapmak
...................................................................................................................................
Misafirler iin oda ayarlamak
...................................................................................................................................
Evdeki eskimi su borularn deitirmek iin tamirci armak
...................................................................................................................................
2-
Trkiye hakknda ok ey anlatmak Trkiye hakknda ok ey anlatlr.
Evde film seyretmek ...............................................................................................
Davet iin yemek piirmek ...............................................................................................
Hafta sonunda temizlik yapmak ...............................................................................................
Gazete iin makale yazmak ...............................................................................................
3-
Arkadamn bavurusu / kabul etmek Arkadamn bavurusu kabul edildi.
Gezi iin her ey / dnmek ...............................................................................................
Bana iyi bir i / teklif etmek ...............................................................................................
Konferans iin hazrlklar / tamamlamak .........................................................................................
Bozuk televizyon / tamir etmek ...............................................................................................
 52

4-
Bavurum yeniden / incelemek Bavurum yeniden incelenecek.
Toplantda onun teklifi / grmek ...............................................................................................
Sizin arabanz / satmak ...............................................................................................
Geziye otobsle / gitmek ...............................................................................................
Etkinlikte klasik mzik / almak ...............................................................................................
Fabrikada grev / yapmak ...............................................................................................
1. DERS
-l ve -n + iyor ile imdiki zamanda edilgen cmleler (passive with -l and n in present continuous
tense): Yollar nce tamir ediliyor ve sonra temizleniyor.
Passive voice affixes: -l (-l, -il, -ul, -l) / -n (-n, -in, -un, -n)

A) -l (-l, -il, -ul, -l) ile edilgen cmleler eer fiil kk sessiz harfle bitiyorsa (for verb stems
which end in a consonant):
Ben bir kitap yazyorum. Bir kitap (benim tarafmdan) yaz l yor.

Sen onun hakknda konuuyorsun. Onun hakknda (senin tarafndan) konu ul uyor.

O bir karpuz kesiyor. Bir karpuz (onun tarafndan) kes il iyor.

Biz size ksyoruz. Size (bizim tarafmzdan) ks- l - yor.

Siz konserden bahsediyorsunuz. Konserden (sizin tarafnzdan) bahsed il iyor.

Onlar spor yapyor. Spor (onlar tarafndan) yap l - yor.

B) -n (-n, -in, -un, -n) ile edilgen cmleler eer fiil kk sesli harfle bitiyorsa (for verb stems
which end in a vowel):

Ben bulaklar ykyorum. Bulaklar (benim tarafmdan) yka n - yor.

Sen futbol oynuyorsun. Futbol (senin tarafndan) oyna n yor.

Belediye pleri topluyor. pler (belediye tarafndan) topla n - yor.

Biz kitap okuyoruz. Kitap (bizim tarafmzdan) oku n uyor.

Siz masay temizliyorsunuz. Masa (sizin tarafnzdan) temizle n - iyor.

Onlar camlar siliyor. Camlar (onlar tarafndan) sil in - iyor.

(Exception to the rule: verb stems ending in l also take -n)

 53

ALITIRMALAR
-l (-l, -il, -ul, -l) / -n (-n, -in, -un, -n) ile edilgen olumlu, olumsuz ve soru cmleleri kurun.
sen ktphanede / aratrma yapmak Ktphanede aratrma (senin tarafndan) yaplyor.
biz evdeki ileri / bitirmek? Evdeki iler bitiriliyor mu?
siz parkta konser / vermemek Parkta konser verilmiyor.
biz fkraya / glmek ................................................................................................
o bugn evi / sprmek? ................................................................................................
konuklar on ie / bira imemek ................................................................................................
seyirciler bilet iin sraya / girmek ................................................................................................
ressam eserlerini / sergilemek? ................................................................................................
mdr sorulara / cevap vermek ................................................................................................
2. DERS
-l ve -n + -r (geni zaman), ile edilgen cmleler (passive with -l and n in simple present, tense):
Yollar nce tamir edilir ve sonra temizlenir.
Passive voice affixes: -l (-l, -il, -ul, -l) / -n (-n, -in, -un, -n)

-r (geni zaman): olumlu soru olumsuz olumsuz soru

Ben kapy aarm. Kap a - l- r alr m? almaz almaz m?

Sen kahve iersin. Kahve i il ir iilir mi? iilmez iilmez mi?

O balk tutar. Balk tut ul ur. tutulur mu? tutulmaz tutulmaz m?

Biz piyano alarz. Piyano al n r. alnr m? alnmaz alnmaz m?

Siz izin alrsnz. zin al n - r. izin alnr m? izin alnmaz izin alnmaz m?

Onlar arabay siler. Araba sil in - ir. silinir mi? silinmez silinmez mi?
..........................................................................................................................................

ALITIRMALAR
pularn kullanarak edilgen cmleler kurun.
bilgisayar amak Bilgisayar alr.
internete girmek ............................................................................................................
belgeleri bilgisayara indirmek ...........................................................................................................
belgeleri kaydetmek ............................................................................................................
 54

dosyalar dzenlemek ............................................................................................................

gereksiz belgeleri silmek ............................................................................................................
bilgisayar kapatmak ............................................................................................................

3. DERS
-l ve -n +-yordu (gemite devam eden zaman) ile edilgen cmleler (passive with -l and n in past
continuous tense): Yollar nce tamir ediliyor ve sonra temizleniyordu.

Passive voice affixes: -l (-l, -il, -ul, -l) / -n (-n, -in, -un, -n)

-yordu (gemite devam eden zaman): olumlu soru olumsuz

Ben kapy ayordum. A l - yordu. alyor muydu? almyordu

Sen kahve iiyordun. Kahve i il iyordu. iiliyor muydu? iilmiyordu

O balk tutuyordu. Balk tut ul uyordu. tutuluyor muydu? tutulmuyordu

Biz piyano alyorduk. Piyano al n yordu. alnyor muydu? alnmyordu

Siz izin alyordunuz. zin al n - yordu. izin alnyor muydu? izin alnmyordu

Onlar arabay siliyorlard. Araba sil in - iyordu. siliniyor muydu? silinmiyordu.

Olumsuz Soru
Kap almyor muydu? Araba silinmiyor muydu?
..............................................................................................................................................

ALITIRMALAR
Aadaki ipularn kullanarak gemite devam eden zamanda rnekteki gibi edilgen cmleler
kurun.
buvar boyamak Duvar boyanyordu.
bahe sprmek ............................................................................................................
iek ekmek ............................................................................................................
budaylar hasat etmek ............................................................................................................
pilav piirmek ............................................................................................................
sa taramak ............................................................................................................
yardm iin para toplamak ............................................................................................................
 55

4. DERS
-l ve -n + -d (gemi zaman) ile edilgen cmleler (passive with -l and n in past tense): Yollar
nce tamir edildi ve sonra temizlendi.
Passive voice affixes: -l (-l, -il, -ul, -l) / -n (-n, -in, -un, -n)

-d (gemi zaman): olumlu soru olumsuz olumsuz soru

Ben kapy atm. Kp a l - d. ald m? almad almad m?

Sen kahve itin. Kahve i il di. iildi mi? iilmedi iilmedi mi?

O balk tuttu. Balk tut ul du. tutuldu mu? tutulmad tutulmad m?

Biz piyano aldk. Piyano al n d. alnd m? alnmad alnmad m?

Siz izin aldnz. zin al n - d. alnd m? alnmad alnmad m?

Onlar arabay sildi. Araba sil in - di. silindi mi? silinmedi silinmedi mi?
...........................................................................................................................................
ALITIRMALAR
Aadaki ipularn kullanarak gemi zamanda rnekteki gibi edilgen cmleler kurun.
Motor yan deitirmek Motor ya deitirildi.
Ak doldurmak ............................................................................................................
motor skmek ............................................................................................................
teker takmak ............................................................................................................
lastik iirmek ............................................................................................................
silecekler kontrol etmek ............................................................................................................
araba srmek ............................................................................................................
5. DERS
-l ve -n + -m (mili gemi zaman) ile edilgen cmleler (passive with -l and n in -mi past
tense): Yollar nce tamir edilmi ve sonra temizlenmi.

Passive voice affixes: -l (-l, -il, -ul, -l) / -n (-n, -in, -un, -n)

-m (mili gemi zaman): olumlu soru olumsuz olumsuz soru

Ben kapy amm. Kap a l - m. alm m? almam almam m?

Sen kahve imisin. Kahve i il mi. iilmi mi? iilmemi iilmemi mi?

O balk tutmu. Balk tut ul mu. tutulmu mu? tutulmam tutulmam m?

 56

Biz piyano almz Piyano al n m. alnm m? alnmam alnmam m?

Siz izin almsnz. izin al n - m. alnm m? alnmam alnmam m?

Onlar arabay silmi. Araba sil in - mi. silinmi mi? silinmemi silinmemi mi?
...........................................................................................................................................

ALITIRMALAR
pularn kullanarak -l ve -n + -m (mili gemi zaman) ile edilgen cmleler kurun.
imler bimek imler biilmi.
aa dikmek ............................................................................................................
hamur yourmak ............................................................................................................
et kavurmak ............................................................................................................
patates halamak ............................................................................................................
oklava ile hamur amak ............................................................................................................
orba kartrmak ............................................................................................................
6. DERS
-l ve -n + -abilmek / -ebilmek ile edilgen cmleler (passive with -l and n + modal verbs): Yollar
nce tamir edilebilir ve sonra temizlenebilir.
Passive voice affixes: -l (-l, -il, -ul, -l) / -n (-n, -in, -un, -n)

-l ve n + -abilmek olumlu soru olumsuz olumsuz soru

Ben kapy aabilirim. Kap a - l- abilir. alabilir mi? alamaz alamaz m?

Sen kahve iebilirsin. Kahve i il ebilir iilebilir mi? iilemez iilemez mi?

O balk tutabilir Balk tut ul abilir. tutulabilir mi? tutulamaz tutulamaz m?

Biz piyano alabiliriz Piyano al n abilir. alnabilir mi? alnamaz alnamaz m?

Siz izin alabilirsiniz. zin al n - abilir. izin alnabilir mi? izin alnamaz izin alnmaz m?

Onlar arabay silebilir Araba sil in - ebilir. silinebilir mi? silinemez silinemez mi?
...............................................................................................................................................
ALITIRMALAR
pularn kullanarak -l ve -n + -abilmek / -ebilmek ile edilgen cmleler kurun.

para saymak Para saylabilir.

bankaya para yatrmak ............................................................................................................
 57

bankadan para ekmek ............................................................................................................

deme ek ile yapmak ............................................................................................................
pein demek ............................................................................................................
kredi ekmek ............................................................................................................
kredi borcu demek ............................................................................................................

KONUMA
Arzu : Havai fiek gsterilerinden holanr

msn?

Tim : Evet, ok holanrm. Karanlk

gkyznde patlayan k toplar beni her

zaman ok heyecanlandrmtr.

Arzu : O zaman tam yerine geldin. stanbul

Boaznda bir havai fiek gsterisi yaplacak.

Tim : ok ilgin. Vancouverda da her yl

Temmuz aynn sonunda havai fiek gsterileri yaplyor. Bu gsteriler bir eit yarma eklinde

dzenleniyor ve yarmaya genellikle drt lke katlyor. stanbuldaki gsteri ne zaman

yaplacak?

Arzu : Cumhuriyet bayramn kutlamak iin 29 Ekimde yaplacak. Bu yl 48.000 tane fiek

kullanlacakm. Gazete haberine gre fiekler toplam 42 kii tarafndan atelenecekmi.

Fieklerden bazlar 250 metre ykseklie kabiliyormu, sanrm. Bana Vancouverdaki gsterileri

anlatr msn?

Tim : Tabii. Vancouverdaki gsteriler aramba ve Cumartesi gnleri saat 10da balar. Her

gsteri yarm saat srer ve mzik eliinde gerekletirilir.

Arzu : stanbuldaki gsteri de mzik eliinde sunulacakm. Bu gsteri iin zel bir

mzik bestelenmi.
 58

Tim : Vancouver gsterilerinde bu yl Amerika, spanya, Meksika ve in yaracak. Gsteri

mzikleri yarmaclar tarafndan seiliyor. Gsteri mzii bir radyo istasyonundan yaynlanyor ve

bu sayede uzak mesafelerden gsteriyi izleyenler tarafndan dinlenebiliyor.

Arzu : stanbuldaki gsterinin mziinin radyodan yaynlanp yaynlanmayacan

bilmiyorum. Keke yaynlasalar, ok iyi olurdu.

Tim : Belki bir mektup yazp radyo yayn yapmalar rica edilebilir.

Arzu : Evet, bu ok iyi bir fikir. Hemen stanbul Valiliine bir dileke yazaym.

OKUMA
MMAR SNAN 1490 Kayseri / 1588 stanbul

Sinan, klasik dnem Osmanl mimarisinin en byk ustas olarak bilinir. O sadece

byk bir mimar deil, ayn zamanda ok byk bir inaat mhendisidir.

Osmanl padiah, Kanuni Sultan Sleyman (1520-1566), II. Selim (1566-1574)

ve III. Murat (1574-1595) dnemlerinde grev yapmtr. Kayserideki bir Rum

veya Ermeni aileden geldii sanlmaktadr. Sinan nce yenieri olarak Osmanl

ordusuna alnd. Askeri mhendis olarak eitim ald. Osmanl ordusunun seferleri

srasnda her eit kale, yol, kpr ve suyolu inaatlarnda alt. 17 yl yenieri olarak grev yapt

ve sonra, 40 yandayken bamimarlk grevine getirildi. Bu dnemde birok cami, okul,

kervansaray, kpr ve saray bamimar olarak onun tarafndan tasarlanp ina edilmitir.

Mimar Sinann stanbuldaki en muhteem eseri Sleymaniye Camiidir. Kendi ifadesiyle kalfalk

dneminde, 1550-1557 yllar arasnda ina edilmitir. Onun en byk eseri ise 1575te tamamlanan
 59

Edirnedeki Selimiye Camiidir ve nl mimar tarafndan ustalk eserim" diye

Sleymaniye Camii Mostar Kprs Bosna Selimiye Camii Edirne Haseki Sultan Hamam - stanbul

takdim edilmitir. Kendi resmi eser listesi Tazkirat-al-Abniyaya gre, 50 yllk grevi srasnda 476

mimari yap onun tarafndan ina edilmitir. Bu eserlerden 196 tanesi hl ayaktadr. Sinan sadece

bina ina etmekle kalmamtr; ayrca saysz mimar ve inaat mhendisi de onun tarafndan

yetitirilmitir. mparatorluun drt bir tarafnda saysz eserin inaat onun yetitirdii renciler

tarafndan gerekletirilmitir.

Sorulara cevap verin:

1- Sinan ne olarak bilinir?

2- O sadece mimar deil ayn zamanda nedir?

3- Hangi dnemde grev yapmtr?

4- Sinann nereden geldii sanlmaktadr?

5- Osmanl ordusuna ne olarak alnd?

6- Ne zaman bamimarlk grevine getirildi?

 60

7- Ne tr binalar onun tarafndan ina edilmitir?

8- Ka yap onun tarafndan tasarlanmtr?

9- Onun ka eseri bugn hl ayaktadr?

TRKE RENYORUZ
36. BLM

DUYDUUNU ve GRDN ANLATMA

Selin: Dnyann en uzun adamnn Trkiyede olduunu biliyor muydun?
Hakan: Hayr, bilmiyordum. Gazetede mi okudun?
Selin: Hayr, bu sabah Aliyi grdm. Bilirsin o her zaman, Ben asla haberleri karmam,
der. Sabah haberlerinde izlediini syledi. Anladma gre, uzun adam 2,46.5 metre
boyundaym.
Hakan: Ah evet, onun TVdeki hibir eyi karmadn ok iyi bilirim. Dn de bana
seyrettii bir dizi filmi anlatt. Film Trkiyedeki byk bir mafya rgt
hakkndaym. Filmdeki kiiler ve olaylar gerekmi. Dinlerken ok skldm ama
onu durdurmak imknszd.
Selin: ok haklsn. Geenlerde bana, Dur sana dn akam grdm bir filmi anlataym,
dedi. Avatar izlemi. Ona, o filmi grdm syledim ama yine de bana btn
filmi anlatt.
Hakan: Ona zamanm olmadn ve saat 9da ite olmam gerektiini syledim.
Selin: Eminim seni dinlememitir.
Hakan: Hayr, dinlemedi. Hatta akama bana gelebileceini syledi. Benimle mutlaka
konumas gerekiyormu. Evde olmayacam, iten kp arkadalarmla
buluacam syledim.
 61

Selin: Yuttu mu?

Hakan: Yok, maalesef yutmad. Kimlerle buluacam sordu. Sen tanmazsn, dedim.
Ama bana dedi ki, nemli deil, sen beni tantrrsn. Elinden kurtulabilmek iin baka bir
bahane uydurmak zorunda kaldm. Onunla ne yapacam ardm dorusu.

rnek cmleye bakn ve ipularn kullanarak benzer cmleler kurun.
1-
O sylemek / sabah haberlerinde izlemek
Ben sylemek / onu dn grmek
Sen sylemek / okula gitmek
Biz sylemek / btn gn ders almak
Siz sylemek / kitap okumay sevmek
Onlar sylemek / ok terlemek
2-
Ben bilmek / o Trkiyede olmak.
Sen bilmek / ben doru sylemek
Sema bilmek / biz stanbula gitmek
Biz bilmek / dn yamur yamak
Ece ve sen bilmek / onlar evde kalmak
Onlar bilmek / Trke kolay olmak
3-
O bana demek / Ben TV seyretmek
Sen ona demek / Ben uyumak
Ben sana demek / Ben bakkala gitmek
Biz onlara demek / Yarn okullar almak
Siz bize demek / yemek hemen hazr olmak ....................................................................................
Onlar demek / bizim paramz bitmek
4-
Ben demek / (ben) yarn telefon amak
O demek / (ben) artk yalan sylememek
ALITIRMALAR
O sabah haberlerinde izlediini syledi.
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
Ben onun Trkiyede olduunu biliyorum.
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
O bana dedi ki, Ben TV seyredeceim.
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
Ben, yarn telefon aacam, dedim.
....................................................................................
 62

Biz demek / (biz) evde olmak ....................................................................................

Siz demek / (biz) sana haber vermek ....................................................................................
Onlar demek / (biz) film seyretmek ....................................................................................
Salih demek / (ben) sabah erken kalkmak ....................................................................................
Sen ve Halil demek / (biz) yorulmak ....................................................................................
1. DERS
-ecek, (-acak) ve dik (-dk, -dk, -duk) + ismin halleri ile yan cmleler (nesne cmleleri)
(Subordinated sentences as the object of the main sentences with past and future tense participles):
Ben, sizinle burada karlaacam sanmyordum.

Ben, yarn (benim) partiye zamannda gelece - im -i dnmyorum.

Sen, (senin) ne syledi in - i biliyor musun?

O, (onun) okula ge kalaca n - , kimseye sylememi.

Biz, (bizim) kt bir film seyredece imiz - i sanmyorduk.

Siz, orada (sizin) ne yapt nz - anlatacaksnz.

Onlar bizimle anlama yap tklar - n unutabilirler mi?

The past tense suffixes dik (-dk, -dk, -duk) and the future tense suffixes ecek (acak) are used
in the possesive case, followed by (generally) object case suffix: gl d m - / gl ece in
i to make a subordinated object sentence in Turkish. The possessive pronoun after the subject is
usually omitted if the subjects are the same: Sen (senin) bizi ziyaret edeceini bildirmedin. If the
subject of the second sentence is different from the first one, it is preferrable to use the possesive
adjective after the subject: Sen, benim denize gittiimi, biliyordun.
Biz, sizin daha anlayl olacanz, dnmtk.
............................................................................................................................................

ALITIRMALAR
pularn kullanarak olumlu, olumsuz ve soru olarak yan cmleler kurun.

Ben sanmyorum. Yarn hava yamurlu olacak.

Ben yarn havann yamurlu olacan sanmyorum.
Sen bildirdin mi? Ben yarn ie gidemeyeceim.
.............................................................................................................................................
O bize anlatt. Onlar toplantda neler konutular.
.............................................................................................................................................
 63

Biz dnyorduk. Siz Trke biliyorsunuz.

.............................................................................................................................................
Vedat ve ben varsaydk. Sen bize yardm edeceksin.
.............................................................................................................................................
Devlet bekler. Vatandalar vergi verecek.
.............................................................................................................................................
Annem sand. Ben askerden dnp ie girdim.
.............................................................................................................................................

2. DERS
Dorudan anlatma (direct speech): Hasan bana, Bu sabah ge uyandm, dedi.

Ben ona Yarn Konyada olacam, dedim. (Ben ona dedim. Ben yarn Konyada olacam.)

Sen bana Bugn borcumu derim, diyordun. (Sen bana diyordun. Ben bugn borcumu derim.)

O bize hep Biraz nce sizi anmtm, der. (O hep bize der. Ben biraz nce sizi anmtm.)

Biz kendi kendimize Bir daha asla uaa binmeyeceiz, demitik.

Siz onlara O kitab mutlaka okumalydnz, dememi miydiniz?

Onlar bize Biz sznde durmayacak insanlar deiliz, diyemezler.

The verb demek is used in direct speech and the sentence of the speaker is quoted. The verb
demek usually comes after the quoted word or sentence and it can be in any tense. The quoted
sentence can also be in various tenses.
...................................................................................................................................................

ALITIRMALAR
pularn kullanarak farkl zamanlarda, olumlu, olumsuz ve soru olarak dorudan anlatma
cmleleri kurun.
Hasan / bugn okul kapal olmak Hasan bize, Bugn okul kapalyd, demiti.
Sen / yamurda yrmeyi sevmek ................................................................................................
Biz / btn gn eekler gibi almak ................................................................................................
Can / 30 yl Japonyada yaamamak ................................................................................................
Onlar / baklavann tadn beenmek ................................................................................................
 64

Salih ve Cem / hasta olmak? ................................................................................................

Ben / hi bu kadar yorulmamak
Hakan / dersten sonra grmek?
O / sen neden hep glmek
Siz / kesinlikle kabul etmemek
Banu / yarn daa trmanmak
Sakall adam / ben ldrmemek
Sank / ben sulu olmamak
Gelin / biz mutluluktan umak
Burak / beni ne abuk unutmak
Spiker / bugnlk bu kadar
Patron / seni kovmak
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................

3. DERS
demek ve ki ile dorudan anlatma (direct speech with demek and ki): Hasan bana dedi ki, Bu
sabah ge uyandm.

Ben sana dedim ki, Bu iin peini brakmayacam.

Sen bana diyorsun ki, Bu iliki byle gitmez.

O gelip bize diyecek ki, Ben aslnda ok hastaym.

Biz deriz ki, Ahmet bu grevi baaryla yapabilir.

Siz dediniz ki, Biz evin inaatn ay banda bitireceiz.

Onlar diyor ki, Bir eye ihtiyacnz olursa, bize gvenebilirsiniz.

Demek, when used together with ki comes before the quoted sentence in direct speech. Here ki acts
like the conjunction that in English.
............................................................................................................................................

ALITIRMALAR
pularn ve demek ki kullanarak farkl zamanlarda, olumlu, olumsuz ve soru olarak dorudan
anlatma cmleleri kurun.

Sen / Ben bir retmen olmamak Sen dedin ki, Ben bir retmen deilim.
Biz / O iyi bir a olmak ................................................................................................
 65

Halil / Ben erken gelmemek ................................................................................................

Ben / Trke renmek zevkli olmak ................................................................................................
Sla ve sen / biz tembel olmamak ................................................................................................

4. DERS
A) diye ile dorudan anlatma (direct speech with diye): Oya bu sabah Naslsnz? diye sordu.

(Ben) sizinle konumak istemiyorum, diye sze baladm.

(Sen) herkes ayaa kalksn, diye uyardn.

(O) bu grev bizim iin ok nemli, diye ilave etti.

(Biz) nerede kalacaksnz?, diye sorduk.

(Siz) yaptklarnz hibir zaman unutmayacaz, diye anlattnz.

(Onlar) kapy ak brakmayn, diye rica ettiler.

ocuklarn snav nasl geti?, diye merak ediyorum.

Babam Bulaklar ykamadan evden kmayn, diye bize tembih etti. (warn)

Hatice, Artk sigaradan zevk alamyorum, diye szland.

Beni rahatsz etmeyin, diye ka defa sizi ikz etmem gerekiyor?

diye, the adverbial form of the verb demek, is used to connect two sentences in another
form of direct speech.

B) because or so that meaning of diye: Sen iersin diye kahve ayrdk.

Sen onunla konuacaksn diye bekledik. (We waited because you would talk to him.)

Anem ve babam, ben zleceim diye ok korkmular. (My mom and dad worried because I would

be sad)

Ksa pantolon giydi diye siz Kbraya gldnz m? (Did you laugh at Kbra because she wore

shorts?)

Ben, alamasn diye ocua bir elma verdim. (I gave the child an apple so that she doesnt cry.)
 66

Bebek byyebilsin diye her gn st verdiler. (They gave the baby milk every day so that he can grow up.)

Sen hastalanmayasn diye salarn kurutuyorlar. (They are drying your hair so that you dont get sick.)

ALITIRMALAR
Aadaki cmleleri ngilizceye evirin.

Beni ararsn diye dnmtm ama bou bouna beklemiim.

Ben size her zaman fkra anlatacam diye bir sz vermedim.

Asiye bir ay boyunca param yok diye alad ama hep pahal lokantalara gitmeye devam etti.

Dedem, beni ne zaman ziyaret edeceksiniz diye sordu fakat bir cevap veremedim.

Para kaybetmesin diye Ahmeti ok uyardk ama bizi dinlemedi.

Siz geleceksiniz diye en sevdiiniz yemekleri yaptk.

Ben gelince kapy an diye rica etmitim; sa olsunlar (bless their hearts), atlar.

Polis memuru ofre, arabadan k ve ellerini havaya kaldr diye emretti.

Neslihan gidince ne yapacaksn diye sordum; iime devam edeceim diye karlk verdi.

Bizi aramay unutmasn diye parmana ip balam.

Yarn geleceim diye haber gndermisin; ok sevindik.

Biz hastalanmayalm diye evi stmlar.

Ali Kanadada kalsn diye ok uratk.

Annem bulutlar grnce, yamur balamadan nce hemen ieri girin diye seslendi.

nanmayacaksnz ama kimlik kartm yok diye beni tutukladlar.

Ben zorluk ekmeyeyim diye bizimkiler ok aba sarfetti.

Hill bugn biraz fazla yemek yedi diye obez mi oldu imdi?

Zuhle de sordum ama ben ne bileyim, git bakasna sor diye bana kt. (to scold)

Onlar ok iyi insanlar; iyi Trke bilmiyorum diye benimle alay etmediler.

Ne biliyorsun diye sordum, ben her eyi bilirim diye cevap verdi.
 67

Onlar televizyon seyredebilsinler diye elimizden geleni yaptk.

Sen olanlar biliyorsun diye biz bir ey anlatmak istemedik.

5. DERS
A) ecek, acak ile dolayl anlatma (indirect speech with future tense suffix): Hasan bana bu sabah ge
kalkacan syledi.

Ben (benim) yarn okula gid ece - im - i syledim.

Sen sabah sekizde (senin) ie gel ece in - i sylemitin.
O her Pazar gn (onun) evde ol aca n - syler.
Biz (bizim) bir Trk filmi seyred ece imiz - i sylyorduk.
Siz (sizin) evde kal aca nz - syleyeceksiniz.
Onlar (onlarn) bu akam ark syle yecekler in i sylediler.

B) dik (-dk, -dk, -duk) ile dolayl anlatma (indirect speech with past tense suffix): Hasan bana bu
sabah ge kalktn syledi.

Ben (benim) dn okula git ti im - i syledim.

Sen sabah sekizde ie gel di in - i sylemitin.
O her Pazar gn evde ol du un - u syler.
Biz bir Trk filmi seyret ti imiz - i sylyorduk.
Siz evde kal d nz - syleyeceksiniz.
Onlar bu akam ark syle dikler in - i sylediler.
The verb sylemek is used instead of demek in indirect speech. The past tense suffixes dik (-
dk, -dk, -duk) and the future tense suffixes ecek (acak) participles are used in the possesive
case, followed by (generally) object case suffix: gl d m - / gl ece in - i. The
possessive pronoun after the subject is usually omitted if the subjects are the same: Sen (senin)
havuzda yzeceini sylemedin. If the subject of the second sentence is different from the first
one, it is preferrable to use the possesive adjective after the subject: Sen, benim havuzda
yzeceimi, sylemedin.
..............................................................................................................................................

ALITIRMALAR
Aadaki cmleleri birletirerek dolayl cmleler kurun.

Ben sylerim. / Ben dn ders altm. Ben dn ders altm sylerim.

O sylyordu. / O gzel yemekler yapacak. ....................................................................................
 68

Sen syledin. / Sen okuldan eve geldin. ....................................................................................

Biz ona syledik. / sen ge kalacaksn. ....................................................................................
Hasan ona syler. / Sha ok almad. ....................................................................................
Biz syledik. / Bu iin sonu ok iyi olacak. ....................................................................................
Onlar syler mi? / Onlar maa gittiler. ....................................................................................
Siz syleyeceksiniz. / Ben bu kitab okudum ....................................................................................
Ben sylyorum. / Ben gzlk kullanamam. ....................................................................................
Sen sylemedin. / Biz derse girmeyeceiz. ....................................................................................
Ben syledim mi? / Sen burada deildin. ....................................................................................
Biz sylemeyiz. / Arzu sigara iti. ....................................................................................
Burak sylemez mi? / Onun paras bitecek. ....................................................................................
6. DERS
sormak fili ile dolayl cmleler (indirect speech with the verb sormak): Hasan bize yarn ne
yapacamz sordu.

Ben ona sorarm. Sen benimle gelemez misin?

Ben ona, benimle gelip geleme y ece in - i sorarm.

Sen bana sormadn. Ben Cem ile konutum.

Sen bana, Cem ile konuup konuma d m - sormadn.

O bize soruyor. Biz nereye gideceiz?

O bize, nereye gid ece imiz - i soruyor.

Biz sana hi sormayz. Sen ne yapacaksn?

Biz sana, ne yap aca n - hi sormayz.

Siz onlara sordunuz mu? Onlar ne zaman gittiler?

Siz onlara, onlarn ne zaman git ti in - i sordunuz mu?

Onlar bize soramazlar myd? Biz demeyi nasl yaptk?

Onlar bize, bizim demeyi nasl yap t mz - soramazlar myd?

The past tense suffixes dik (-dk, -dk, -duk) and the future tense suffixes ecek (acak)
participles are used in the possesive case, followed by object case suffix: gl d m - / gl
 69

ece in i in sentences with the verb sormak. Sormak is also used in indirect sentences
constructed with -ip, -p / mek, -mak (see Blm 33, Ders 4).
..........................................................................................................................................
ALITIRMALAR
Aadaki cmleleri birletirerek dolayl cmleler kurun.

O bize sordu. Biz nereye gideceiz?

O bize, (bizim) nereye gideceimizi sordu.
Biz sorarz. O nasl yemek yapt?
................................................................................................................................................
Sen sormazsn. Biz nasl geiniriz?
................................................................................................................................................
Ziya soruyordu. Ali nerede okuyacak?
................................................................................................................................................
Biz sorduk. Akam ne yediniz?
................................................................................................................................................
Melis sormad. Trke konuur musun?
................................................................................................................................................
Ben soruyor muyum? O ay demledi mi?
................................................................................................................................................
Sen soramadn. Biz mutlu muyuz?
................................................................................................................................................
Salih soracak. Sen sinemaya gittin mi?
................................................................................................................................................
Onlar ve ben sorarz. Bize ne olacak?
................................................................................................................................................
Bilgisayar soracak. ifreniz nedir?
................................................................................................................................................
Ben sormayacak mym? Sen ka yandasn?
................................................................................................................................................
 70

KONUMA

Emily: yi akamlar Mete, naslsn?

Mete: Merhaba Emily, iyiyim. Sen naslsn?

Emily: Ben de iyiyim. Bu sabah Trk Kanada Cemiyetinden bir

arkadala konutum. Vancouver Film Festivalinde gsterilecek

Trk filmlerinden haberim olup olmadn sordu. Sen festival programn grdn m?

Mete: Hayr, ne yazk ki henz grmedim. Ama dn bir baka arkadam arad ve festivale katlan

Trk filmlerinden birisini grdn syledi.

Emily: Hangi filmi grdn sordun mu?

Mete: Kars ykleri isimli filmi grdn ve ok

beendiini syledi. Festivalde toplam Trk filmi

gsterilecekmi. Her film iin de bilet aldn syledi. Sanrm

dier iki filmden bir tanesinin ismi 12 Eyllm. Ben, zaman

bulabilirsem zellikle o filmi grmeyi istiyorum.

Emily: imdi Googleda aradm ve festivalin internet sitesini

buldum. Festivaldeki Trk

filmlerinin isimleri 12 Eyll, Kars ykleri ve When We

Leave.

Mete: A, evet, imdi hatrladm; sonuncusu bir Alman

Trk ortak yapm olsa gerek. Orijinal isminin Die Fremde, yani

Yabanc, olduunu sylyorlard.

Emily: Biraz sonra erkek arkadam arayp hangi filmleri

 71

grmek istediini soracam. Sen de bizimle gelmek ister miydin? Eer istersen ben biletleri

internetten alabilirim.

Mete: ok iyi olur ama unu belirtmeliyim ki, ben sadece Pazar akam gidebilirim. Patronuma,

Cumartesi gn alabilirim, dedim.

Emily: Tamam, festival programndaki Trk filmlerinin gsterilme tarihlerine bir bakaym. Eer

12 Eyll filmi Pazar gn gsteriliyorsa, senin iin de bilet alrm.

Mete: Anlatk, ok teekkr ederim.

OKUMA

RESSAM, ARKEOLOG ve MZEC OSMAN HAMD BEY (1842 -

1910)

lk Trk ressamlarndan birisi olan Osman Hamdi, Trk resminde figrl

kompozisyon kullanan ilk ressam olarak da tarihe gemitir. Gnmzdeki ad

Mimar Sinan niversitesi Gzel Sanatlar

Fakltesi olan sanat okulunun kurucusudur.

1887-1888de Lbnan/Saydada yapt

kazlar srasnda dnyaca nl skender

Lahitini bulmutur. Bu nedenle ilk Trk arkeolou olduu

kabul edilir. Ayrca stanbul Arkeoloji Mzesi'ni kurmu ve 29

yl yneticiliini yapmtr. Osman Hamdi mze mdr olmadan nce inili Kk'te st ste

depolanmakta olan arkeolojik eserleri inceleyerek bunlarn kaydedilmesi, onarlmas ve

sergilenmesi almalarn yrtmtr.

 72

Onun dneminde stanbul Arkeoloji Mzesi dnyann en

nemli mzeleri arasna girmitir. Osmanl topraklar apnda yapt

mzecilik almalar nedeniyle ada Trk mzeciliinin de

kurucusu olmutur.

1842de stanbulda dnyaya gelen Osman Hamdi 1860 ylnda hukuk

renimi iin Parise gider. Ksa bir sre hukuk derslerine devam ettikten sonra

Paris Gzel Sanatlar Okulunun hocalarndan Gromeun atlyesinde resim

eitimi alr. Grome Fransada olduu kadar Avrupa ve Amerikada da

Oryantalizmin en gl temsilcisi olarak bilinir.

Osman Hamdinin resimlerinin konusu zlemini

duyduu okuyan, tartan Trk insanlar ve darya

alan kadn tasvirleridir. Dekor olarak tarihi yaplar, ssleme olarak tarihi

eyalar kullanr. Kuran Okuyan Kz (1880), "Kaplumbaa Terbiyecisi"

(1906) ve "Silah Taciri" (1908) onun en ilgi eken ve zgn eserlerinden

bazlardr. Birok resmi stanbul Resim ve Heykel Mzesi, Londra, Liverpool ve Boston

mzelerinde sergilenmektedir.

Osman Hamdi Bey stanbul Mzesi mdryken 1883 ylnda bir ynetmelik hazrlar ve

bylece yabanclarn kazlarda bulduklar eserlerin yurt dna karlmas yasaklanr.

 73

Sanat ve arkeolojinin Trk insanlarna retilmesi iin nemli grevler stlenmi bir bilim

insandr. zerinde yaadmz topraklardaki kltr varlklarn korumak iin tm gayretiyle

alm bir vatanseverdir.

Osman Hamdi, 1910 ylnda hayata gzlerini yumarken ardnda baarlarla dolu bir meslek

hayat, birok dl yannda sayg ve vgyle anlan bir isim brakmtr.

Sorulara cevap verin:

1- Trk resminde figrl kompozisyonu ilk kim kullanmtr?

2- Hangi okulu kurmutur?

3- Sayda kazlarnda ne bulmutur?

4- Niin Parise gitmitirmitir?

5- Pariste ne yapmtr?

6- Hangi sanat akmnn temsilcisidir?

7- Resimlerinin konular nelerdir?

8- lgi eken eserlerinden bazlarnn isimleri nelerdir?

9- 1883 ylnda ne yapmtr?

10- inili Kkteki eserler iin ne yapmtr?

11- O nasl bir vatanseverdir?

12- ldnde nasl bir isim brakmtr?

 74

TRKE RENYORUZ
37. BLM

OKULU BTRMEY, ARAMAYI VE ALIMAYI PLANLAMA

Alanyal olan Arzu ve Veysel liseden arkadatr. yl nce her ikisi de niversite snavnda

baarl olmu, Arzu iletme okumak iin Ankaraya, Veysel ise tp okumak iin Vana gitmitir.

Tatil iin geldikleri Alanyadan ayrlmadan nce bir arkada toplantsnda karlarlar. Tatil bitmek

zeredir. ki arkada gelecek iin planlarn tartyorlar.

Arzu: Gelecek yl mezun oluyorum. Mezun olduktan sonra bir i bulup almay

dnyorum.

Veysel: Yksek lisans yapacan sanyordum.

Arzu: Yksek lisans yapmay ok istememe ramen bunu bir sre ertelemek zorunda

kalacam.

Veysel: Neden?

Arzu: Artk aileme daha fazla yk olmak istemediim iin.

Veysel: Haklsn. Ben de senin gibi dnyorum ama okula devam ettiim srece ailemin

desteine ihtiyacm var.

Arzu: Yllar getike masraflar artyor. Kk kardeim de bu yl niversiteye

 75

balayaca iin ailemin zerindeki yk artacak.

Veysel: Hem annem hem de babam alyor olduu halde, bizimkiler de benim okul

masraflarm karlamakta glk ekiyorlar.

Arzu: O yzden ben yksek lisans yapmak yerine i bulup para kazanmay planlyorum.

Bylece hem ekonomik zgrlm kazanrm hem de artk aileme yk olmam diye

dnyorum.

Veysel: Ya gelecek yl mezun olamazsan ne olacak?

Arzu: Hedefime ulamak iin ne gerekiyorsa yapacam. Eer nemli bir salk sorunum

olmazsa kesin olarak mezun olacamdan eminim.

ALITIRMALAR
pularn kullanarak farkl zamanlarda rneklerdeki gibi cmleler kurun.
1-
Ben Trke renmek sevmek Ben Trke renmeyi seviyorum.
Sen bisiklet srmek bilmek ................................................................................................
O yazmak renmek ................................................................................................
Biz yemek piirmek unutmak ................................................................................................
Selma heykel yapmak retmek ................................................................................................
2-
Sen dnyorsun / o beni tanmak Sen, onun beni tandn dnyorsun.
Ben biliyordum / sen gelmek ................................................................................................
Biz grdk / onlar evi boyamak ................................................................................................
O hatrlyor / o bizi grmek ................................................................................................
Ali sanyor / biz ok zengin olmak ................................................................................................
3-
Ben heyecanlym / yarn okula balamak Ben yarn okula balayacam iin heyecanlym.
Bekircan para biriktiriyor / araba almak ....................................................................................
O Trke rendi / Trk kz arkada olmak ....................................................................................
Biz evde kalacaz / kar yamak ....................................................................................
4- rneklere bakarak A) -d halde ve B) me (me, sine, v.s.) ramen ile cmleler kurun
 76

A- Ben niversiteye gitmeyi istemek /bir sre ertelemek zorundaym

Ben niversiteye gitmeyi istememe ramen (ben) bir sre (onu) ertelemek zorundaym.
April ve Kenan evlenmek istemek / (onlarn) bir ay ertelemeleri gerekiyor
....................................................................................................................................
Biz yeterince para kazanmak / bir araba satn almadk.
....................................................................................................................................
B- Rachel Trkiyede olmamak / Trke reniyor.
Rachel Trkiyede olmad halde Trke reniyor.
Ben kendime iyi bakmak / bu k hasta oldum
....................................................................................................................................
Siz Trkiyede yaamak / Artvini grmemisiniz.
....................................................................................................................................
1. DERS

A) Cmlenin nesnesi olarak eylemlik (Infinitive as the object of the verb): Ben yemek piirmeyi
biliyorum. B) Ana cmlenin nesenesi olarak yan cmleler, (Subordinated sentences as the object
of the main clause): Ben senin ne sylediini anlyorum.
Fiilden isim + ismin hli + fiil (23. Blm 3. Ders - tekrar)
A) In an infinitive sentence, secondary verb takes the noun case ending, while the main verb is
conjugated:

in case the verb takes i hli or e hli:

-k of mek / -mak drops and yi (-y) is attached.

The Infinitive being a noun can take all the
suffixes that any other noun takes:
-Ben yeniden ie balama - y dnyorum.
kullanma y (-i hli - objective)
-Sen araba kullanma - y iyi bilirsin.
kullanma y a (-e hli dative)
-O Kanadada yaama - ya alt.
kullanmak ta (-de hli at, in, on)
in case the verb takes de hli or den hli: kullanmak tan (-den hli from)

mek/-mak remains and te (-ta) or ten (-tan) is attached:

-Biz onlarla tanmak - ta fayda gryoruz.

-Siz glmek - ten korkuyorsunuz.

-Onlar tavla oynamak - ta srar ediyordu.

 77

B) Subordinated sentences as the object of the main clause.

Ben biliyorum. Sen onu seviyorsun. Ben, senin onu sev dii n - i, biliyorum.

Sen anladn. Biz zgnz. Sen, bizim zgn ol duu muz - u, anladn.

O dnecek. Ben ince rendim. O, benim ince ren dii m - i, dnecek.

Biz sandk. Siz ie gelmeyeceksiniz. Biz, sizin ie gel me yecei niz - i, sandk.

Siz greceksiniz. O baarl olacak. Siz, onun baarl ol aca n , greceksiniz.

Onlar yazyordu. Gne de doacak. Onlar, gnein de do aca n - , yazyordu.

..............................................................................................................................................

ALITIRMALAR
pularna bakarak rnekteki gibi nesne cmleleri kurun.
Ali bilmiyor / tasarruf etmek Ali tasarruf etmeyi bilmiyor.

Ali fark etti / o tasarruf etmek bilmemek Ali tasarruf etmeyi bilmediini farketti.

Ben zledim / bisiklet srmek ....................................................................................

Ben hatrladm / ben bisiklet srmemek ....................................................................................

Sen rendin / heykel yapmak ....................................................................................

Sen sylyorsun / heykel yapmay retmek ....................................................................................

O ok sever / kitap okumak ....................................................................................

Biz unutmadk / o kitap okumak sevmek ....................................................................................

Biz bekliyoruz / sen bizimle konumak ....................................................................................

Biz dndk / sen bizimle konumak istemek ........................................................................

2. DERS
nk ve -ecei, (-aca) / dii (-d, -d, -duu) iin ile yan cmleler (subordinated
sentences with because): Sen anslsn nk Trke reniyorsun. Sen Trke rendiin
iin anslsn.

Ben heyecanlym nk ben Trkiyeye gideceim.

 78

-Ben Trkiyeye gid ecei - m iin heyecanlym.

Sen mutlusun nk sen onu tanyorsun.

-Sen onu tan d - n iin mutlusun.

O abuk yoruldu nk o hzl kotu.

-O hzl ko - tuu iin abuk yoruldu.

Biz erken yatyoruz nk biz erken kalkacaz.

-Biz erken kalk aca - mz iin erken yatyoruz.

Siz Trkeyi abuk reniyorsunuz nk siz alkansnz.

-Siz alkan ol duu - nuz iin Trkeyi abuk reniyorsunuz.

Onlar evden erken kt nk onlar sinemaya gidecek.

-Onlar sinemaya gid ecek - leri iin evden erken ktlar.

Conjunctions nk, -ecei, (-aca) iin and dii (-d, -d, -duu) iin (because) are
used to make subordinated sentences in both Future and Past Tenses.
...........................................................................................................................................

ALITIRMALAR
1- rnee bakarak ve ipularn kullanarak cmleler kurun.
-Ali her gn almyor / onun paraya ihtiyac yok
Ali, paraya ihtiyac olmad iin hergn almyor.
-Ben Trke reniyorum / Trke renmekten holanyorum.
....................................................................................................................................
-Hseyin para biriktiriyor. O gelecek sene bir ev almay dnyor.
....................................................................................................................................
-Ben bu yl okulumu bitirmek zorundaym. Gelecek sene almaya balayacam.
....................................................................................................................................
-Murat hastaneye yatrlacak. O kaza geirdi.
....................................................................................................................................
-Yldz saln kaybetti. O ok sigara iti.
....................................................................................................................................
 79

-Havva ok zlyordu. Sen baka bir ehre tanacaksn.

....................................................................................................................................
2- Ayn altrmalar nk ile yapn.

3. DERS
dii srece /mddete ile cmleler (as long as sentences): Param olduu srece sorun yok.
OLUMLU OLUMSUZ
Ben Trke konutuum srece herkes beni Trk sand. Konumadm srece

Sen okula gittiin srece otobs biletine ihtiyacn olacak. Gitmediin mddete

O benimle arkada olduu srece iyi bir insand. Olmad srece

Biz bu fabrikada altmz srece iyi iler yapacaz. almadmz mddete

Siz Trkiyede kaldnz srece iyi vakit geirdiniz. Kalmadnz srece

Onlar para kazand srece ok para harcadlar. Kazanmadklar mddete

-dii srece (mddete old Turkish) means as long as:

Sen altn srece ben sana destek olurum. = I support you as long as you study.

verb stem + -dii (-d, duu,-d) + personal ending + srece / mddete

........................................................................................................................................

ALITIRMALAR
1- pularn kullanarak dii (-d, -d, -duu) srece ile farkl zamanlarda olumlu ve olumsuz
cmleler kurun.

Senin ehliyetin olmamak /araba srememek Ehliyetin olmad srece araba sremezsin.
Ben hasta olmak / hastanede yatmak
sa kitap okumak / sklmamak
Bebek karn doymak / alamamak
Sen tembel olmamak / para kazanmak ....
O Kanadada olmak / retmenlik yapmak
Ben bu evde oturmak / dzenli kira demek
Sen byle yemek yemek / ok imanlamak
Seda maan almak / verimli almak
 80

Ahmet ameliyat olmamak / grememek .................................................................................

Ben ark sylemek / mutlu olmak ....................................................................................

2- Ayn altrmalar d mddete ile yapn.

4. DERS

dii hlde ve -e ramen ile cmleler (sentences with conjunctions although, even though, in spite
of): Susan Trke bilmedii halde Trkiye gezisinden ok holand.

Ben ok al t - m halde yeterince para kazanamyorum.

Ben ok al mam - a ramen yeterince para kazanamyorum.

Sen ok ura t - n halde projeyi tamamlayamadn.

Sen ok ura man - a ramen projeyi tamamlayamadn.

O hasta ol - duu halde ie gitti.

O hasta olma s - na ramen ie gitti.

Biz onlar gr d -mz halde onlarla konumadk. (grmemezlikten gelmek)

Biz onlar gr memiz - e ramen onlarla konumadk.

Siz bizimle anla t - nz halde arabay bakasna satyorsunuz.

Siz bizimle anla manz - a ramen arabay bakasna satyorsunuz.

Onlar hava yamurlu ol duu halde bisikletle geziyorlar.

Onlar hava yamurlu olma s - na ramen bisikletle geziyorlar.

Olumsuz cmle: Sen ok almadn halde iyi para kazanyorsun.

Olumsuz Soru: Ece, hasta olmamasna ramen mi okula gitmedi?

Sentences with dii hlde and -e ramen have the same meaning in Turkish. Both d halde and
e ramen are used together with possesive case suffixes.
.......................................................................................................................................
ALITIRMALAR
1- pularn kullanarak d halde ile cmleler kurun.
Benim arabam var. e otobsle giderim. Arabam olduu halde ie otobsle giderim.
 81

Onun ok paras var. O israf yapmaz. ....................................................................................

Biz sz verdik. Toplantya katlamadk. ....................................................................................
Sizin zamannz var. Onu ziyaret etmediniz. ....................................................................................
Hava scaktr. Ben denize gitmiyorum. ....................................................................................
Hava yamurlu deil. Siz evde oturdunuz. ....................................................................................
Biz tatile ktk. Biz dinlenemedik. ....................................................................................
Ali ok aratrd. Ucuz araba bulamad. ....................................................................................
Salih hi sigara imedi. Kansere yakaland. ....................................................................................
Erken kalkyorsun. Neden ie ge kalyorsun? ..................................................................................
Kendime iyi bakarm. Kolayca hastalanrm. ....................................................................................
Selimin ba aryor. Bahede alt. ....................................................................................

2- Ayn altrmalar -e ramen ile yapn. Sonra d halde ve -e ramen ile olumsuz cmleler
kurun.
5. DERS
-dike ... daha ve -dndan beri ile cmler (sentences with the more / as + verb, and since +
verb): A) Trkeyi rendike daha ok seviyorum. B) Onunla konutuumdan beri iim rahat.

A) -dike (-dka, -dke, -duka / -tike etc.) daha ile cmleler:

Ben onu tan - dka (ona) daha ok sayg duyuyorum. (The more I know him the more I respect him.)

Sen ders al tka daha baarl bir renci olacaksn.

Yllar ge tike hepimiz yalanyoruz. (As years pass by we all get old.)

O bar - dka bard ve sonunda sesi ksld.

Biz sus - tuka o bizim syleyecek bir eyimiz olmadn sand.

Siz syle me - dike ben sizin sorununuzu bilemem ki!

Onlar bize gel me - dike biz onlara gitmeyeceiz.

-dike is attached to the verb stem.

B) d n - dan beri ile cmleler (= since doing) (31. Blm, 3. Dersi hatrlayn) :

Ben komaya bala d m - dan beri kendimi daha iyi hissediyorum.

 82

Sen sigaray brak t - n - dan beri ok daha salklsn.

O okulu bitir dii n - den beri i aryor.

Biz Trkiyeye gel dii miz - den beri ok yemek yiyoruz.

Siz hastalan d nz - dan beri her gn ila iiyordunuz.

Onlar kaza yap tklar n - dan beri hi araba kullanmadlar.

d m, (-n, -mz, -nz, -tklarn) dan (and its variations) beri is attached to the verb stem.
..........................................................................................................................................

ALITIRMALAR
A) -dike ve -dike daha ile farkl zamanlarda cmleler kurun.
O konumay uzatmak / insanlar sklmak O konumay uzattka insanlar skld.
Ben kebap yemek / daha fazla imanlamak ....................................................................................
Sen uyumak / daha ok uyumak istemek ....................................................................................
Sinem dnmek / daha karamsar olmak ....................................................................................
B) dndan beri ile cmleler kurun.
Ben ie girmek / hi zaman olmamak Ben ie girdiimden beri hi zamanm yok.
Sen ona ksmek / o mutsuz olmak
.............................................................................
.......
Ahmet domak / ben onu grmemek
.............................................................................
.......
Kpr yaplmak / ben ilk defa gemek
....................................................................................

KONUMA

Jacqueline: Canm balk istiyor. Bu akam balk yemeye ne dersin?

Nadir: Harika olur. stersen balk pazarna bir gidip bakalm, neler

var.
 83

Jacqueline: Burada somon var mdr, acaba?

Nadir: Somon bal bulup bulamayacamz bilmiyorum ama imdi hamsi

mevsimi. K

boyunca Karadenizde tonlarca hamsi avlanr.

Jacqueline: Peki, hamsinin nasl piirileceini biliyor musun?

Nadir: Hamsi iin birok tarif vardr hatta Karadenizliler hamsi tatls bile

yaptklarn sylerler

ama ben en ok hamsi tavay severim.

Jacqueline: Ben balk yemeyi ok sevmeme ramen piirmeyi hi

renmedim.

Nadir: nemli deil, istersen ben sana retirim. Zaten hamsi tavann

tarifi ok kolaydr. Dur sana anlataym: Bir kilo kadar

hamsi alrsn. nce kafalarn kopartp klklarn

kardktan sonra iyice ykarsn ve bir kevgire koyarsn.

Ykanm balklarn suyu szlrken, geni bir taban iine bir su barda msr unu,

bir ay ka tuz, bir ay ka kara biber, bir ay ka ince doranm defne

yapra koyup iyice kartrrsn. Defne yapra yoksa onun yerine kekik de

konulabilir. Tavann iine biraz

zeytin ya koyduktan sonra balklar tek tek un karmna iyice bulanr ve srtlar

alta gelecek ekilde tavaya dizilir. Bir sra da srtlar ste gelecek ekilde

zerine dizilir. Alttaki balklar on dakika kzartldktan sonra bir kapak

yardmyla ters evrilip daha nce stte olan balklar da kzartlr.

Balklar tavaya skca dizdiin srece dalmayacaklardr.

Jacqueline: Sen anlattka azm suland. Haydi gidip hemen hamsi

 84

alalm.

Nadir: Sylemeyi unuttum: Hamsi kk olmasna ramen olduka

yal bir balktr. Hamsi tavann yannda mutlaka ya taze limon,

maydanoz ve turp ya da oban salatas yemek gerekir.

Jacqueline: Balk piirmeyi bilmediim iin salatay ben yaparm,

anlatk m?

Nadir: Anlatk.

Jacqueline: O zaman, biraz da salata malzemesi almalyz.

Nadir: Sorun deil. Sebze pazar

balk pazarnn bitiiinde, gidince

alrz.

OKUMA
TRK YEMEKLER

Trk mutfa belki ok iyi bilinmez ama i kebap ve dner kebap dnyaca nl olmutur. Bununla

beraber, daha fazla yabanc turist Trk yemeklerini tattka Trk

mutfann n dnyaya

yaylmaktadr. lkelerin

yemekleri corafi yaplarna ve

orada yetitirilen sebze, meyve ve

hayvansal gdalara gre deiir. Trkiye elverili

corafyas ve iklimi nedeniyle ansl bir lkedir. Trakya,

Ege ve Akdeniz kylarndaki nehirlerin sulad zengin

ovalarda ve orta Anadoluda arpa, buday, msr, pirin, mercimek, nohut, fasulye, soya fasulyesi,
 85

susam ve yer fst gibi kuru gdalar yetitirilir. Bunlarn yannda zm, incir, badem, elma, muz,

eftali, kestane, eker pancar, patates, domates, krmz ve yeil biber, patlcan, enginar, soan ve

sarmsak bolca yetitirilir. Karadeniz blgesi fndk, ttn ve ay ile nldr. Gneydou Anadolu

blgesinde, zellikle Antepte yetitirilen fstn dnyada ei yoktur.

imdi lezzetli bir Trk yemei renmeye ne dersiniz?

mambayld tarifi: Trkiyenin her yresinin kendine zg yemekleri vardr ama imambayld

olarak anlan patlcan yemei hemen her yrede piirilir. mambayld iin gerekli malzemeler

unlardr: yarm demet maydanoz, bir ay ka eker, di sarmsak, iri domates (kabuklar

soyulmu ve ince doranm), orta boy soan (ince doranm), yeil biber ve be orta boy

patlcan. nce patlcanlarn ban kesmeden

kabuunu alaca olarak soyun ve ortalarndan

bakla yarn. Tuzlu suda yarm saat bekletin. Bir

tavada bitkisel ya kzdrn ve patlcanlarn suyunu

iyice aldktan sonra tavaya atp kzartn. Kzaran

patlcanlar alp geni bir tencereye yerletirin.

Tavada kalan yan iine nce soanlar koyup

sararana kadar kzartn ve daha sonra doranm domates, biber, tuz ve ekeri atn. 15 dakika hafif

atete piirin. Ateten indirince ince kylm maydanozu ilave edin. Bu karm patlcan

yarklarnn iine doldurun. Patlcanlarn zerine bir veya iki dilim domates ve boydan kesilmi

yarm yeil biber koyun. Karmn suyu ile birlikte bir buuk bardak daha su ekleyerek ksk atete

on dakika kadar piirin.

Trkiyenin gney blgesinde ayn yemek kymal piirilir ve karnyark olarak anlr. Yapmanz

gereken tek ey, patlcanlar yukardaki gibi kzarttktan sonra yarm kilo kymay dier sebzelerle

birlikte piirmek ve patlcanlarn yarklarna doldurmaktr. Gneydekiler domatesin yannda

 86

karma krmz biber salas eklemeyi de ihmal etmezler. Geriye kalan ilem imambayld

piirilirken yaplann aynsdr. Bazlar hazrlanan yemei ocakta piirmek yerine, patlcanlar ve

zerindeki biber ve domatesler hafife kzarana kadar frnda piirmeyi tercih ederler. Afiyet olsun!

SORULARA CEVAP VERN:

1- Dnyaca nl Trk yemekleri nelerdir?

2- Trk yemeklerinin n dnyaya nasl yaylmaktadr?

3- lkelerin yemekleri neye gre deiir?

4- Trkiye neden ansl bir lkedir?

5- Trkiyede ne gibi kuru gdalar yetitirilir?

6- Karadeniz blgesi hangi rnleriyle nldr?

7- Hangi fstn dnyada ei yoktur?

8- mambayld nerede piirilir?

9- mambayld iin gerekli malzemeler nelerdir?

10- Patlcanlar tavadan kardktan sonraki ilem nedir?

11- Karnyark daha ok hangi blgede piirilir?

12- Karnyark ile imambayld arasndaki fark nedir?

 87

TRKE RENYORUZ
38. BLM
Trk Mzii Hakknda Tartma
David Kanadal bir bestecidir ve bir yl iin geldii Trkiyedeki Hacettepe niversitesi Ankara
Devlet Konservatuvarnda Trk mzii zerinde aratrmalar yapmaktadr. Glden
ise ayn konservatuvarn piyano blmnde yksek lisans yapmaktadr ve bo
zamanlarnda Davide yardm etmektedir. imdi konservatuvarn ktphanesinde baz
arkclar ve Trk mzii hakknda konuuyorlar.
Glden: Trkenin zor bir dil olduu sylenir. Trk mzii de bat mziinden
olduka farkldr. Bizim mziimizle neden ilgilendiini renebilir miyim?
David: ncelikle, byle gzel bir gnde darda olmaktansa ktphaneye
gelerek bana yardm ettiin iin ok teekkr ederim. Trk mzii sadece benim
deil Beethoven ve Mozart dahil birok klasik mzik bestecisinin de ilgisini ekmitir. Biliyorsun,
etnomzikolojinin kurucularndan birisi olan Macar besteci Bela Bartok da 1936
ylnda Trkiyeye gelip Trk halk mzii zerinde aratrmalar yapmtr.
Glden: Biliyorum, imdi de Kanadal arkc Brenna MacCrimmon Trakya blgesinin trklerini
sylyor.
David: Ben onu yllar nce stanbulun Sesi, Kpry Gemek filmiyle tanm oldum. Daha
sonra bir etkinlikte arkadalarm bizi tantrdlar. Trkeyi ok iyi konutuunu
grnce hayret ettim. Peki sen Mercan Dedeyi tanyor musun?
Glden: Evet, adn ok duydum. Geen ay arkadalarmla onun bir konserine gidecektim
 88

ama okuldaki baka bir konser nedeniyle gidemedim.

David: Bu iki sanatnn durumu ok ilgin: biri Kanadada yaayan Trk asll bir
mzisyen ve dieri de Trkiyede mzik yapan Kanada asll bir arkc. Seni
kskandrmak istemem ama gelecek hafta bu saatlerde ben Mercan Dede ve Brenna
MacCrimmon dinliyor olacam. Kanada eliliinde bir etkinlie katlacam ve
bildiim kadaryla her ikisi de orada olacak. Benimle gelmek ister miydin?
Glden: ok isterim. Beni onlarla tantrr msn?
David: Neden olmasn! Bana hatrlatrsan ve frsat olursa sizi tantrrm.

ALITIRMALAR
pularn kullanarak rnekteki gibi cmleler kurun:
1-
Tercih etmek / doktor / mhendis olmak Ben doktor olmaktansa mhendis olmay tercih ederim.
Tercih etmek / ders almak / oyun oynamak ........................................................................
Tercih etmek / ud / gitar almak .......................................................................................
Tercih etmek / elma / armut yemek .......................................................................................
Tercih etmek / Japonya / Trkiyeye gitmek ....................................................................................
2-
Ben yarn Mersine gitmek Ben yarn Mersine gitmi olacam.
Ali gelecek ay Trkiyeye gelmek . ....................................................................................
Bebek biraz sonra uyumak ....................................................................................
u imambayldy da yersem doymak ....................................................................................
Sabah uyandmzda her yeri kar kaplamak ....................................................................................
3-
Ben yarn bu saatlerde ders almak Ben yarn bu saatlerde ders alyor
olacam.
Sen yarn bu saatlerde keman almak
....................................................................................
O yarn bu saatlerde yola kmak
....................................................................................
Biz yarn bu saatlerde eviriyi bitirmek ....................................................................................
Siz yarn bu saatlerde dinlenmek ....................................................................................
 89

4-
Arkadalarmla konsere gitmek ama ... Arkadalarmla konsere gidecektim ama ...
Hasan geen yl okulu bitirmek ama .... ....................................................................................
Sen bugnk ii sonulandrmak ama .... ....................................................................................
O bu sabah toplantya katlmak ama ... ....................................................................................
Biz btn yaz zmirde kalmak ama ... ....................................................................................
5-
Ben seni kskanmak / istememek Seni kskandrmak istemem.
O beni glmek iin / ok uramak ....................................................................................
Annesi ocuu yatmak iin / ninni sylemek ...................................................................................
Babam beni uyanmak iin / grlt yapmak .....................................................................................
Polis san konumak iin / bask uygulamak ..................................................................................
1. DERS

-tense (would rather, rather than) ve yerine (instead of, in place of) ile cmleler: Ben Almanca
renmektense (renmek yerine) Trke renmeyi tercih ederim.

Ben bo durmak - tansa gnll almay tercih ederim.

Ben bo durmak yerine gnll almay tercih ederim.

Sen ders almak - tansa btn gn bahede gnelendin.

Sen ders almak yerine btn gn bahede gnelendin.

O okula gitmek -tense sinemaya gitti.

O okula gitmek -yerine sinemaya gitti.

Biz lokantada yemek - tense evde yemek yemeyi tercih ederiz.

Biz lokantada yemek yerine evde yemek yemeyi tercih ederiz.

Siz ie suyu imek - tense eme suyu iersiniz.

Siz ie suyu imek yerine eme suyu iersiniz.

Onlar savamak - tansa bar yapmaya karar verdiler.

Onlar savamak yerine bar yapmaya karar verdiler.

 90

While -tense (-tansa) suffix is attached to the verb in nominative case, yerine comes after the idea that
is not preferred.
............................................................................................................................................
ALITIRMALAR
1- -tense (-tansa) ile cmleler kurun.
Ben TV seyretmek / radyo dinlemek/ tercih etmek. TV seyretmektense radyo dinlemeyi tercih ederim.
Sen evi temizlemek / kitap okumak ................................................................................................
Biz iir yazmak / ark sylemek ................................................................................................
O havuzda yzmek / denizde yzmek ..............................................................................................
Jane ince renmek / Trke renmek .........................................................................................
Onlar kahve imek / ay tercih etmek .............................................................................................
Siz yry yapmak / bisiklet srmek ..............................................................................................
Ali somurtmak / glmeyi tercih etmek .............................................................................................
Selen pul biriktirmek / para biriktirmek ...........................................................................................
O bir filmde oynamak / tiyatroda oynamak ......................................................................................
Ben susmak / konumay tercih etmek ..............................................................................................
Sen teslim olmak / kar koymak tercih etmek ..................................................................................

2- Ayn altrmalar yerine ile yapn.

2. DERS
-ecekti, -acakt ile cmleler (Future Past Tense in Turkish): Yarn tatile kacaktk ama
hastalandmz iin gidemeyeceiz.

Ben dn sizi ara y acak t - m ama frsat bulamadm.

Sen yarn ikide bize gel ecek ti - n ama biz o saatte evde olamayacaz.

O akama kadar ders al acak - t ama anladm kadaryla hep oyun oynam.

Biz her eyimizi satp buradan tan acak t - k ama imdi kalmaya karar verdik.

Siz biraz nce dondurma yi y ecek ti - niz ama imdi kebap smarlyorsunuz.

Onlar byk bir ev al acak lar - d ama paralar yetmedii iin kk bir ev aldlar.

The future tense suffix ecek and past tense suffix d are used to make future past tense sentences
in Turkish: Jane Rusa renecekti ama Ali ile tannca Trke renmeye balad = Jane was
going to learn Russian but when she met Ali she began learning Turkish.
 91

............................................................................................................................................

ALITIRMALAR
Aadaki cmleleri ngilizceye evirin.

Bu leden sonra havuzda yzecektik ama birden yamur balad ve ieride kaldk.

Kerem, Aslya, onu sevdiini syleyecekti ama utand iin syleyemedi.

Hava raporuna gre bu hafta hava karl olacakt ama bak, her yer gnlk gnelik.

Yllarca para biriktirdiler, szde bir ev alacaklard ama sonra bir tekne alp denizlere aldlar.

Biz yarn Trke snavna girecektik ama almak iin hi zamanmz olmad.

Birazdan baheye soan ekmeye balayacaktm ama imdi kendimi kt hissediyorum.

Zehrann biraz zaman olsa resim yapmay renecekti.

Selim Kanadaya g edemese, Avustralyaya g edecekti ama Kanadaya gelmeyi baard.

Yamurluum olmasa srlsklam olacaktm ama yamurluum sayesinde pek slanmadm.

Sen bu hafta sonunda bir araba alacaktn ama paran yetmedi, deil mi?

Hayatm boyunca bir motosiklet almay arzulamtm ve tam hayalime kavuacaktm ki, vazgetim

nk bir arkadam ok kt bir motosiklet kazas geirdi.

Ziya ile szlemitik, konser salonunda buluacaktk ama gelmedi. Merak ediyorum, acaba ne oldu?

Eve gelir gelmez beni arayacaktn, sz vermitin. Neden aramadn?

Bana bu ktl de mi yapacaktn? Bunu senden hi beklemezdim.

Madem szn tutmayacaktn, neden sz verdin?

3. DERS
-m olmak / -iyor olmak ile cmleler (will have done and will be doing /will have been doing
sentences): Ben yarn bu saatlerde kalkm olacam / kalkyor olacam.

A) -m olmak

Ben Cuma gn bu projeyi bitir - mi olacam. (I will have finished this project by Friday.)

Sen geri dndnde sekiz lkeyi gr - m olacaksn.

 92

Uak biraz sonra havalan - m olacak.

Biz gelecek yl mezun ol - mu olacaz.

zr dileyerek meseleyi kapatm oluyorsun,
Siz yaknda her eyi unut - mu olacaksnz. yle mi?
Onlar iki hafta iinde iyile - mi olacaklar.

You can use -m olmak to talk about what will have been achieved by a certain moment in time.

B) -iyor olmak

Ben yarn bu saatlerde sahnede ark syl - yor olacam, o yzden ok heyecanlym.

Sen iki saat sonra konuma yap - yor olacaksn, ama henz konuman hazr deil.

O birazdan snavda terl - iyor olacak ama hi umurunda deil.

Biz hafta sonunda deniz kenarnda gnelen - iyor olacaz nk tatile kyoruz.

Siz bu kursun sonunda su gibi Trke konu - uyor olacaksnz.

Onlar tatilde yeterince elen -iyor olacaklar, o yzden imdi almalar lazm.

If we want to emphasise the continuity of the activity, we can use the continuous form.
.............................................................................................................................................
ALITIRMALAR
-m olmak ve -iyor olmak ile cmleler kurun.
Sen bu dersten sonra bu konuyu renmek Sen bu dersten sonra bu konuyu renmi olacaksn.

Biz yarn bu konuyu almak Biz yarn bu konuyu alyor olacaz.

Siz gelecek yl bu zamanlar ne yapmak? ....................................................................................

Ben akladktan sonra sen her eyi anlamak ....................................................................................

Onlar yarn sabah evi boyamay bitirmek ....................................................................................

Sen geldiinde yemek pimek ....................................................................................

Ben geldiimde sen yemek piirmek ....................................................................................

Kanun yrrle girdiinde i iten gemek ....................................................................................

Snavdan sonra biz kutlama yapmak ....................................................................................

 93

Deniz kysna bina yapldnda turizm lmek ................................................................................

4. DERS
-drmak / trmak ve ata / -ada ile cmleler (get or make someone/something do something): Bu
sabah arabay altrdm ve ie gittim.

-dr, -dir, -dur, -dr / -tr, -tir, -tur, -tr ile cmleler:

Ben yarn sam kes tir - eceim. (kestiriyorum, kestiriyordum, kestirdim)

Sen eviri yaparak Trkeni geli tir ebilirsin. (gelitiriyorsun, gelitirdin)

O her zaman herkesi gl dr r. (gldryor, gldrd)

Biz iyerimizde 18 kii al tr -yorduk. (altryoruz, altrdk)

Siz ocuklar sabah ok erken kal dr dnz. (kaldryorsunuz, kaldrdnz)

Onlar bana sigaray brak tr dlar. (braktryorlar, braktrdlar)

Attach -dr, -dir, -dur, -dr (after sharp consonants: -tr, -tir, -tur, -tr) to the verb stem and add
the appropriate tense suffix and the personal ending.
Some verbs are exceptions and they only take dr in simple present tense: Ben evimi boya tr
m. However, in other tenses: boya t acam, boya t tm, boya t yorum/ boya t
yordum, boya t - acam = I will get my house painted.

Other examples: uzamak/uzatmak, okumak/okutmak, uyumak/uyutmak, etc.

...........................................................................................................................................................

ALITIRMALAR
pularn kullanarak -dr, -dir, -dur, -dr / -tr, -tir, -tur, -tr ile farkl zamanlarda, olumlu,
olumsuz ve soru cmleleri kurun.

Sen ne zaman emeyi / tamir etmek? Sen emeyi ne zaman tamir ettireceksin?

Ben kn arabann lastiini / deitirmemek Ben kn arabann lastiini detirmedim.

Onlar ocuu / okumak Onlar ocuu okutuyorlar.

Biz bu akam eve lahmacun / getirmek ....................................................................................

Siz ocuu koltua / oturmak? ....................................................................................

Sen bana ocukluumu / hatrlamak ....................................................................................

 94

Ltfen beni / kzmamak ....................................................................................

O kazay kimse ona unutmak ....................................................................................

Volker Trkesini / gelimek? ....................................................................................

Ben her hafta evi / temizlememek ....................................................................................

Alayan bebei annesi / susmak ....................................................................................

Cem elini sallayarak dolmuu / durmak ....................................................................................

retmen renciye bir hikaye / anlatmak ....................................................................................

Babaanne torununa bir mektup / yazmak ....................................................................................

5. DERS
Yapm Ekleri (Derivational Affixes): tuz lu, korku suz, kitap-lk, boya c, kedi cik v.b.

-olumlu ve olumsuz olanlar:

A) -l, -li, -lu, -l (with suffixes): baar baarl / baarsz
Hseyin baarl bir iadamdr. uyku uykulu / uykusuz
Hava bugn yamurlu deildir. yamur yamurlu / yamursuz
grg grgl / grgsz
Bekircan Adanaldr. g - gl / gsz
Onlar akll ve baarl Adanal kyl ocuklardr. bilgi - bilgili / bilgisiz
B) sz, -siz, -suz, -sz (without suffixes): tuz - tuzlu / tuzsuz
hata - hatal / hatasz
Canan bilgisiz bir ev kadn deildir.
baml / bamsz
Tuzsuz yemein tad olmayabilir. -olumsuzu olmayanlar
Hatasz insan yoktur. Adana Adanal
ev - evli (ama evsiz = homeless)
Trkiye bamsz bir lkedir. ky - kyl
C) lk, -lik, -luk, -lk (to form nouns and adjectives):
Masada tuzluk yok. tuz luk iyi - lik
p lk kt - lk
Ben kapakl bir kitaplk aldm. kitap lk anne - lik
Bu resim benim genlik yllarma aittir. kulak lk k - lk
gz lk tutarl - lk
O bana ok byk bir iyilik yapt.
D) c, -ci, -cu, -c (- etc. after sharp consonants) (to form occupation names):
 95

Sleyman iyi bir a mdr? yalan c doru cu kar - c

Bankay soyan soyguncular kaamad. p kavga c sol - cu
kitap aka c sebze - ci
Bir milli futbolcu alkan ve ahlakl gemi
olmaldr.
ci inat da - c
gz c
Bizim evi boyayan boyac iyi bir adamd. dokuma c ark - c
E) ck (-cik, -cuk, -ck (-k etc. after sharp consonants) (-eiz, -az)
(added to nouns to express love, affection and
yumuaAdana
ck Kpr Ba
baba cm
diminution):
az ck
Adana kpr ba anne ciin
Kedicik ok hastalanmt. darOtur saraya kar
ack abla cm
Gel beraber gezelim
gemi cik Ova k
Kuzucuum, beni dinler misin! Dosta dmana kar
kitap k Kaya ck
Zavallck, alktan lecek neredeyse. Vur apay (mattock) apay
Vur kazmay (pickax) kazmay
Bizim evimiz her zaman scacktr. Kz bana balam
Oyal da ipek yazmay
Yapm Ekleri are the affixes attached to
verb stems or nouns to make new nouns, Pamuk iinde iit
Elinde altn divit
adjectives and verbs. Hem sararm hem solmu
Bir kz iin bir yiit

Vur apay apay

KONUMA Vur kazmay kazmay
Kz bana balam
Oyal da ipek yazmay
Victoria farkl kltrlerin mziklerini

dinlemekten holanan bir niversite rencisidir ve bo

zamanlarnda internetteki radyo istasyonlarn dinler. Internette gezerken tesadfen kefettii bir

Trk radyosunda dinledii mzikler dikkatini ekmitir. Bir sre sonra Vancouvera ngilizce

renmeye gelen Emel ile tanr. Emele Trk mzii ile ilgili soracak bir dizi sorusu vardr.

Victoria: Seninle tantma ok memnun oldum, Emel. Sana Trk mzii hakknda baz sorular

sorabilir miyim?

Emel: Tabii sorabilirsin. Benim babam bir halk ozandr. Saz ve ddk alar.
 96

Victoria: Bu ok ilgin! Bunu rendiime sevindim. Bir sredir bir Trk radyo istasyonunu

dinliyorum ve ne zaman asam farkl bir tr mzik kefediyorum. Hepsi birbirinden ok

farkl gibi geliyor. Trkiyede ne tr mzikler yaplyor?

Emel: Aslnda her lkede olduu gibi Trk mziinin en nemli tr halk mziidir.

Halk mzii ounlukla kulaktan renilmi ve bir kuaktan brne aktarlm

trklerden oluur. ehirlerden ok krsal kesimlerde gelien bu geleneksel mzik yazl

deildir. Mesela, halk mziinin en nl ozanlarndan Ak Veysel krd ve hi bir zaman okuma

ve yazma renmemiti ama bugn herkesin dilinde olan birok trknn sahibidir.

Victoria: Trk halk mziinde genellikle hangi konular ele alnr?

Emel: Halk trklerinde ak, nefret, sevin, znt, mutluluk ve ac kadar insann

alma ve elence yaamyla ilgili byk kk tm olaylar ezgilere konu olabilir.

Hatta birka dakikalk baz trkler bir kitapta anlatlacak efsane veya hikayeleri

anlatrken bazlar da bir ehri tantan ansiklopedi gibi bilgiler verebilir.

Victoria: Ne kadar ilgin! Bana bir rnek verebilir misin?

Emel: Tabii, en ilgin olanlardan bir tanesi Adana Kpr Ba trksdr. Bu

trkde ehirdeki Roma dneminden kalan ta kpr, eski saray, Adanann bir

tarm ehri olmas ve en nemli rnn pamuk olduu anlatlr.

Victoria: Seni dinledike Trk mziini daha ok merak ediyorum. Halk

mziinden baka ne tr mzikler yaplyor?

Emel: Trk Sanat Mzii, Hafif Bat Mzii ve Arabesk denen trler de ok

yaygndr. Ama son yllarda Trkiyeden Klasik Bat Mziinde de ok nl sanatlar kmaya

balad. Fazl Say artk dnyaca nl bir piyano sanats ve bestecidir.

Victoria: Peki bu trleri ben nasl ayrdedebilirim?

 97

Emel: stersen bu hafta sonu seninle buluup youtubedaki video kaytlarn izleyebiliriz ve sana her

trn en nl arkclarn izlettirebilirim.

Victoria: Bu harika olur. Hafta sonunu drt gzle bekleyeceim. Verdiin

bilgiler iin ok teekkr ederim.

OKUMA

TRK PYANST FAZIL SAY

O, sadece dahi bir piyanist deil, phesiz ki, 21. yzyln en byk

sanatlarndan birisi olacaktr. (Le Figaro Paris)

1970 ylnda Ankara'da doan Fazl Say, 4 yanda piyano almay renmeye balamtr. Ankara

Devlet Konservatuar'nda stn yetenekli ocuklar iin zel statde renim

grgrm ve 1987'de konservatuarn piyano ve bestecilik blmlerinden

mezun olmutur.

almalarn Alman bursuyla Dsseldorf Mzik Yksek Okulu'nda srdren

Say, 1991'de konser solisti diplomasn almtr. 1992'de Berlin Tasarm

Sanatlar ve Mzik Akademisi'nde piyano ve oda mzii retmenliine

getirilmitir.

1994'te Gen Konser Solistleri Avrupa yarmasnda birincilik kazanan Say, 1995'te New York'ta

yaplan ktalararas yarmann da birincisi olbu ve bylece

parlak konser kariyeri balamtr.

Besteci ynyle de baarlar kazanan sanat, oratoryolar,

piyano konertolar, oda mzii ve piyano eserleri yannda ok

sayda ark bestelemitir. Bu eserler arasnda "Nazm" balkl

oratoryosu ve drt piyano konertosu dikkati ekmektedir.

Ayrca Zrih niversitesi'nin siparii zerine Albert Einstein'n ansna yazd orkestra eseri ve
 98

Mozart'n 250. doum ylnda Viyana'daki Kutlama Komitesi'nin sipariiyle besteledii "Patara"

adl bale mzii ok ilgi grmtr.

Say, be ktada srdrd konserleriyle yz binlerce mzikseverin hayranln kazanmtr ve

olumlu eletireler alan CD'leriyle btn dnyada aranan bir piyanist olmutur. Kendine zg

yorumu sayesinde gnmze kadar 20 uluslararas dlle onurlandrlmtr.

New York, St. Petersburg, Viyana, srail Filarmoni, Amsterdam Concertgebouw, Orchestre

National de France ve Tokyo Senfoni gibi orkestralar eliinde amzn tannm efleriyle

konserler vermitir.

2007 Floransa Festivali'nin kapan treninde, Zubin Mehta'nn ynettii Floransa Orkestras ile

yirmi bin kii tarafndan izlenen bir ak hava konserinde almtr. Ayn yl Montreux Caz

Festivali'nde piyano jrisinin bakanln yapmtr.

Fazl Say'n, "Kara Toprak" balkl CDsi, Amerika'daki Bilboard listelerinde 6. sraya

ykselmitir. 2008'de Avrupa Birlii tarafndan "Kltr Elisi" unvanyla grevlendirilen Fazl Say,

dou ve bat kltrleri arasnda yeni bir kpr kurmay amalamaktadr.

Sorulara cevap verin:

1- Le Figaro, Fazl hakknda ne yazmtr?

2- Ka yanda piyano almaya balamtr?

3- Almanyaya gitmeden nce hangi ehirde, hangi okuldan mezun olmutur?

4- Almanyada ne diplomas almtr?

5- Diplomasn aldktan sonra ne yapmtr?

6- 1995te hangi yarmada birincilik dl almtr?

7- Bu yarma ona ne kazandrmtr?

8- Fazl ne tr eserler bestelemitir?

9- Fazl ne iin 20 uluslararas dlle onurlandrlmtr?

 99

10- 2007 ylnda neler yapmtr?

11- Fazl Sayn hangi CDsi Amerikadaki Bilboard listelerinde 6. sraya ykselmitir?

12- Avrupa Birlii ona ne nvan vermitir?

13- Fazl Say neyi amalamtr?

14- Fazl Sayn eserlerini dinlediniz mi?

TRKE RENYORUZ
39. BLM

Uygarlklarn Beii Anadoluyu Tanma

Ashley tatil iin Avrupaya gelen Coquitlaml bir turisttir.
talyada tant Finlandiyal bir turistin tavsiyesi zerine
Trkiyeye gelmeye karar verir. Ege blgesini gezdikten sonra
Trkiyedeki tarihi ve doal gzelliklere hayran olur. Geri
dnte, Atatrk Havalimannda Hollandal bir turist olan Dick Osseman ile tanr ve Dick ona
Dou ve Gney Dou Anadolu blgelerini de grmesi gerektiini syler.
Dick: Dier birok Avrupal turist gibi ben de Trkiyeyi ge kefettim. Her yl ya talya ya da
Yunanistana gidip antik Yunan ve Roma harabelerini geziyordum.
Ashley: Trkiyeyi nasl rendin?
Dick: Bir gn Trkiye hakknda bir gezi makalesi okudum.
Makalenin yazar Trkiyede, talya ve Yunanistanda
bulunanlardan ok daha fazla grecek yer olduunu yazyordu.
Bylece merak edip geldim. Ben de senin gibi nce Ege ve
Akdeniz sahillerini gezdim. Ama sonra Orta ve Dou
Anadoluyu grdm. Bu benim Trkiyeye onbirinci geliim ve
bu sefer Gney Dou Anadolu blgesini gezdim.
Ashley: nanamyorum! Dou Anadoluyu nasl buldun?
Dick: Tek kelimeyle byleyici! Ne zaman Trkiyeye gelsem farkl bir ey kefediyorum.
Ashley: Ne gibi?
Dick: Mesela, dnyann en eski yerleim yerinin nerede olduunu biliyor musun?
Ashley: Trkiyede mi demek istiyorsun?
 100

Dick: anlurfann 15 km Kuzey Dousundaki Gbekli

Tepeyi grmelisin. Orada kaz yapan arkeologlar tarih
ncesi dneme ait 11000 yllk bir tapna gn na
karmlar. Oray grnce sanki farkl bir dnyaya gelmi
gibi hissediyorsun. Yaadn modern ehirler anlamn
yitiriyor.
Ashley: Ne kadar ilgin! Bunu anlattna sevindim. Peki
ya sen Milet antik kentini grdn m? Geen hafta oray
Miletos - Tiyatro
gezerken rehberimiz modern ehirciliin babas
Hippodamusun Miletoslu olduunu syledi. lk zgara planl ehirler Anadoluda tasarlanm,
dnebiliyor musun?
Dick: Evet, ben de o konuda bir kitap okumutum. Aristoteles
Politika isimli kitabnda Hippodamusun modern ehirciliin
nclerinden birisi olduunu yazar.
Ashley: nanlr gibi deil! Bu lke hereyiyle beni de byledi.
Artk zamanm bitiyor, o nedenle geri dnmek zorundaym ama
biraz para biriktirdim mi hemen geri geleceim.
Dick: Ondan hi kukum yok. Gelecek sefer sadece Gbekli
Tepeyi deil, Gaziantepten balayarak Adyaman, anlurfa,
Mardin ve Diyarbakr da mutlaka grmelisin. Miletos M.. 470
Ashley: nerilerin iin ok teekkr ederim. Belki gelecek yl
burada bir yerlerde yine grrz.
Dick: Umarm. stersen benim internet sayfama gidip Trkiye resimlerime bakabilirsin. te internet
adresim: http://www.pbase.com/dosseman.

Aadaki sorulara cevap verin:

1- Ashley kimdir?
2- Kimin tavsiyesi zerine Trkiyeye gider?
3- Ashley Atatrk Havalimannda kimle tanr?
4- Dick Trkiyeyi nasl kefetmitir?
 101

5- Makalenin yazar neyi anlatyordu?

6- Bu, Dickin Trkiyeye kanc gelii?
7- Dick Dou Anadolu blgesini nasl bulmutur?
8- Dnyann en eski yerleim yeri nerededir?
9- Arkeologlar neyi gn na karmlar?
10- Ashley Miletosu gezerken rehber ne anlatr?
11- Ashley neden geri dnyor?
12- Ne zaman Trkiyeye yine gelecek?
13- Ashley ve Dick bir daha grecek mi?

ALITIRMALAR
1- pularn kullanarak rnekteki gibi cmleler kurun:
Sen bunu anlatmak / ben sevinmek
O bizi grmeye gelmek / biz sevinmek
Sen tatile kmak / o sevinmek
O bize glmek / biz zlmek
Ben baheye gl dikmek / onlar sevinmek
Sen okula balamak / biz sevinmek
Ben okulu brakmak / babam zlmek
2-
Ben Trkiyeye gelmek yeni bir ey kefetmek.
kefediyorum.
Ben kebap yemek seni hatrlamak
Ben kitap okumak / uykum gelmek
Ben Ankaraya gitmek / mzeyi gezmek
Ben uyumak / bir sr rya grmek
Ben seni aramak / sen ikayet etmek
Ben eve gelmek / sen TV seyretmek
3-
Oray grmek / farkl bir dnyaya gelmek
Seni grmek / annemi grmek
(Senin) bunu anlattna sevindim.
(Onun) bizi grmeye gelmesine seviniyoruz.
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
Ne zaman Trkiyeye gelsem yeni bir ey
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
Oray grnce farkl bir dnyaya gelmi gibi hissettim.
....................................................................................
 102

Siz gitmek / ben her eyimi kaybetmek ....................................................................................

O gelmek / dnyalar benim olmak ....................................................................................
Ben Antalyaya gitmek / tatil hi bitmemek ....................................................................................
Postere bakmak / filmi grmek ....................................................................................
4-
Biraz para biriktirmek / geri gelmek Biraz para biriktirdim mi hemen geri geleceim.
Frsat bulmak / mavi yolculua kmak ....................................................................................
Evden ayrlmak / bir daha geri dnmemek ....................................................................................
Bu arky duymak / onu hatrlamak ....................................................................................
stanbula gitmek / Topkap Sarayn grmek ...................................................................................
Yamur durmak / yrye kmak ....................................................................................
1. DERS
-n, -na, -ndan ile yan cmleler (subordinated sentences - that conjunction): Tantmza
memnun oldum.

Bunu syle dii -me sevindim. Ben gideceimi syledim

Bunu syle dii - ne inanyorum. Sen yapmayacan bildireceksin.

Bunu syle dii - ne gveniyorsunuz. O grmediini sylemi.

Bunu syle dii - mize inanmasn. Biz hibir ey bilmediimizi anlattk.

Bunu syle dii - nize sevinmiyoruz. Siz bu filmden holanacamzdan emin misiniz?

Bunu syle dikleri - ne gvenmesin. Onlar hereyi hatrlyor olacaklarn sanyorlar.

............................................................................................................................................

ALITIRMALAR
pucu kelimeleri kullanarak -n, -na, -ndan ile farkl zamanlarda cmleler kurun.
Ben memnun olmak / sizinle tanmak Sizinle tantma memnun oldum.
Ahmet anlamaya almak / sen ne demek Ahmet senin ne dediini anlamaya alyor.
Sen inanmamak / o yalan sylemek ....................................................................................
O sylemek / benim ok almam gerek ....................................................................................
Biz grmek / sen kitap okumak ....................................................................................
Senden haber almak / biz sevinmek ....................................................................................
 103

O beni grmek / sevinmemek ....................................................................................

Biz tahmin etmek / hava gzel olmak ....................................................................................
O gitmek / sen zlmek ....................................................................................
Biz onunla ilgilenmek / o memnun olmak ....................................................................................
Ben bilmek / o Trke renmek ....................................................................................
Film abuk bitmek / biz sevinmek ....................................................................................
Ali ve ermin sylemek / ie gitmemek ....................................................................................
Bu konu iin tartmak / ben inanmamak ....................................................................................
Cem anlamamak / sen ne demeye almak ....................................................................................
Biz grememek / biz zlmek ....................................................................................
Salih sz vermek / o kitab okumak ....................................................................................
Sen snavda baarl olacak / ben inanmak ....................................................................................
Ben anlatmak / senin gitmen gerek ....................................................................................

2. DERS
Ne zaman ise... ile yan cmleler (subordinated sentences with whenever): Ne zaman Trkiyeye
gitsem mzeleri gezerim.

Ben ne zaman eviri yapsam mutlu olurum.

Sen ne zaman erken kalksan huysuz oluyorsun. (grumpy, ill-tempered)

O ne zaman ba arsa ila imektense kahve imeyi tercih ederdi.

Biz ne zaman sokaa ksak onunla karlarz.

Siz ne zaman evden ksanz lambalar ak brakyordunuz.

Onlar ne zaman bizi grseler selam verirlerdi.

..............................................................................................................................................

ALITIRMALAR
Aadaki cmleleri ngilizceye evirin.

Ben ne zaman ackl bir film grsem alarm.

Ne zaman yamur yasa, toprak mis gibi kokard.

Senin ne zaman ihtiyacn olsa ben hep senin yannda olmadm m?

 104

Ne zaman isterse gelip gidebileceini sanmasn.

Biz ne zaman parka gitsek yamur yayor.

O ne zaman kaybettii kedisini dnse gzleri yalarla doluyormu.

Ne zaman Trke alsam heyecan verici yeni eyler reniyorum, diye anlatt Carolyn.

Onlar ne zaman bu trky duysalar hemen gbek atmaya balyorlard.

Leyla ne zaman gelebilirse gelsin, bizim kapmz her zaman ona aktr.

Ne zaman ban arsa hep aspirin imez misin?

3. DERS
-m gibi hissetmek / gelmek ile yan cmleler (subordinated sentences with as if, as though): Ne
zaman Kapadokyaya gitsem farkl bir gezegendeymi gibi hissediyorum.

Ben yeniden domu gibi hissediyorum. (I feel as though I were reborn.)

Sen de yeniden domu gibi hissettin mi?

Sen ondan holanacakmsn gibi geliyor bana.

Sana da, yarn yamur yaacakm gibi geldi mi?

Ondan holanmayacakmsn gibi bir his var iimde.

Senin de iinde her ey ok gzel olacakm gibi bir his var m?

-m gibi hissetmek and m gibi gelmek are used to express thoughts that are expressed in English
with to feel as though (it) were
.................................................................................................................................................

ALITIRMALAR
Aadaki ipularn kullanarak -m gibi hissetmek / gelmek ile yan cmleler kurun.

1- -m gibi hissetmek
Ben Trkiyeye gitmek / evimde olmak Trkiyeye gidince evimdeymi gibi hissediyorum.
O kazay dnmek / ldracak ....................................................................................
Selin ak olmak / bulutlarn zerinde yrmek ................................................................................
Sen iten gelmek / ok yorgun grnmek ....................................................................................
Ben iten atlmak / dnya bama yklmak ....................................................................................
 105

2- -m gibi gelmek
Sen snav geememek / bana gelmemek Sen snav geemeyecekmisin gibi gelmiyor bana.
Deniz keman yarmasn kazanmak / bana ....................................................................................
Ali Seline evlenme teklif etmek / sana ? ....................................................................................
mambayld lezzetli olacak / bana ....................................................................................
Benim parti seimi kazanacak / bana ....................................................................................

4. DERS
Soru kelimesi m (mi, mu, m) ile soru olmayan yan cmleler (subordinated sentences with question
word m (mi, mu, m) that dont constitute questions: Biraz para kazandm m, hemen bir araba
alacam.

Ben biraz altm m Trkeyi hemen renirim. (When I study Turkish a little, I will learn it right away.)

Sen onunla konutun mu onun derdini renirsin.

O memleketine gitti mi hayatta geri dnmez.

Biz gldk m herkes gler.

Siz sustunuz mu hi kimse konuamaz.

Onlar araba aldlar m kesinlikle evde durmayacaklar.

Interrogative particle m refers to different meanings in certain contexts. The first sentence is always
in Past Tense while the second one can be in any appropriate tense. It can be used in place of
conjunction when
..............................................................................................................................................

ALITIRMALAR

Soru kelimesi m (mi, mu, m) ile soru olmayan yan cmleler kurun.

Kitabm sen begenmek / herkes beenmek Kitabm sen beendin mi herkes beenir.

Ben sz vermek / szm tutmak ........................................................................

Sen inanmak / yapamayacan hibir ey olmamak ........................................................................

Ben bir eyi kafama koymak / ben mutlaka yapmak ....................................................................

Sen gitmek / sen bizi unutmak ..................................................................

 106

O kitap okumak / o huzur bulmak ..................................................................

5. DERS
Yapm Ekleri (Derivation Affixes): yava a, kadn-caz, a da, bir er, mavi- msi.
A) ce, (-ca / -e, -a) (added to nouns to express reletativity and similarity):
Ali nihayet adamca bir laf etti. ben ce aylar - ca
Sen hep ocuka iler yapyorsun. sen ce gnler - ce
okul ca sre - ce
Selen ona delice akt. Trk e byk - e
lalarm itiim srece iyi hissediyorum. ngiliz ce ho - a
B) ceiz, -caz (-eiz, -az) to express pitty and conscience
Kadncaz btn gn yemek piirdi.
ocukcaz elinden gelini yapt ama snav geemedi.
Kzcaz bizi arlamak iin her eyi yapt.
Kyceiz, Mulann irin bir ilesidir.
C) da (-de / -ta, -te) to express equality, partnership and membership.
Bizim oullarmz adatr.
O bir Trk vatanda deil midir?
Hlya senin kardeindir. (karn-da).
Ahmet kimin meslektadr?
O, yllarca benim en yakn srdam olmutur.
D) er (-ar): added to numbers to form distribution. The buffer - is employed when a number
ends with a vowel.

Seyirciler birer birer konser salonuna giriyordu. (one by one)

Bu uak biletleri iin ikier bin Lira dedik. (two thousand Lira each)
Be kiiye adam ba altar yumurta verirsek toplam ka yumurta vermi oluruz?
Her aday ile er defa grme yaplacak.
E) msi (-ms, -imsi, -umsu, -ms) to express similarity.
O davete geldiinde zerinde mavimsi bir gmlek varm. (a blueish shirt)
Kzcazn siyahms elbisesi yrtk prtkt.
Heykeltra amuru, hamurumsu bir kvama gelene kadar youracak. (dough like consistency)
Adanann kurams mevsimi bazan ok skc olabilir. (aridish season)
 107

Yapm Ekleri are the affixes attached to verb

stems or nouns to make new nouns, adjectives
and verbs.
KONUMA

Lydia, Vancouverdaki Emily Carr Gzel

Sanatlar niversitesinde resim rencisidir. Geen yl niversitenin

internet sitesinde bir renci deiim programnn duyurusunu okumu

ve hemen bavurmaya karar vermiti. Bavurusunun kabul edildiini

renince kendini dnyann en ansl insanym gibi hissetmiti. imdi Ankara Gzel Sanatlar

Fakltesindeki alt aylk eitim dnemini bitirmek zeredir. Gelecek hafta bir aylna atal Hyk

kazlarna ktalacak ve Neolitik a duvar resimlerinin restorasyonunda alacak. Lydiann

okuldaki arkadalar onun atal Hyk tutkusunun sebebini

merak ediyorlar:

Cengiz: Syler misin kuzum, neden bu

kadar heyecanlanyorsun bu atal Hyk

konusunda?

Lydia: Bunu sorduuna inanamyorum. Dnsene,

neredeyse dokuz bin yllk bir yerleim yerindeki kazlara

katlacam. Binlerce yllk duvar resimlerini greceim ve belki de onlarn tamiri

ve korunmasnda grev alacam. Ben heyecanlanmayaym da kim heyecanlansn?

Serap: Sormas ayp olmazsa, bu atal Hyk nerede acaba?

Lydia: Bunu bilmediine ardm dorusu. atal Hyk dnyann en nemli

Neolitik yerlemelerinden birisidir ve Konyann umra lesi yaknlarndadr.

 108

Kaznn internet sitesine bir gzatmanz tavsiye ederim. Adresi ok kolay: www.catalhoyuk.com,

noktalar olmadan yazacaksnz.

Doukan: Ben geen yl atal Hyk ren yerini ziyaret etmitim. nsan kendini tamamen farkl

bir dnyada hissediyor. Binlerce yl nce yaam insanlarn srlar birer birer gn na

karlyor.

eyda: Ben de Anadolu Medeniyetleri Mzesinde grdm atal Hyk eserlerini

unutamyorum. ok etkileyici bir Ana Tanra heykeli vard. Baka gren var m, Ana Tanra

heykelini?

Lydia: Yanlarnda birer panter olan koltuktaki heykelden mi bahsediyorsun?

eyda: Evet. Ne kadar gzel, deil mi? Doum yapan bir kadn temsil ettiini yazyorlard.

Lydia: Bir zamanlar orada yaklak sekiz bin kiinin yaad dnlyor. Evlerin iinde son

derece ilgin duvar resimleri, kabartmalar ve heykeller bulunmu.

Doukan: Peki Lydia, sana bir sorum var: sen, isminin Anadoludaki eski bir kralln ismi

olduunu biliyor musun?

Lydia: Gerekten mi? Kutsal kitapta Lydia isimli birisinden bahsedildiini ve Aziz Pauln onu

Hrstiyanla davet ettiini okumutum ama Lydia Kralln bilmiyordum.

Doukan: Peki Aziz Pauln Tarsuslu olduunu biliyor muydun?

Lydia: Evet, onu biliyorum ama Tarsusun nerede olduunu bilmiyorum.

Doukan: Tarsus gneyde, Adana ile Mersin arasndadr. Ben de Tarsusluyum. atal Hyk

almasndan sonra Tarsusa gelip beni ziyaret etmek ister miydin?

Lydia: Bu ok harika olur. Nazik davetin iin ok teekkr ederim, memnuniyetle kabul ediyorum.
 109

OKUMA

TRKYEDE KTPHANECLK

Trkiyede 900 yllk bir ktphane gelenei vardr. Osmanl

mparatorluunun ilk dnemlerinde ktphaneler cami ve

medrese gibi kurumlar iinde yer almtr. Bunlarn dndaki ilk

ktphane, 1678 ylnda Kprl Fazl Ahmet Paa tarafndan

stanbulda kurulan "Kprl Ktphanesi"dir. mparatorluun

bymesi ile birlikte Anadolunun birok yerinde ktphaneler

kurulmutur. 1884 ylnda kurulan "Ktphane-i Osmaniye" ise Osmanl dneminde devlet

tarafndan kurulmu ilk ktphanedir ve bugn "Beyazt Devlet Ktphanesi" adyla hizmet

vermektedir.

zmir yaknlarndaki Efes'te bulunan Roma dnemine ait Celsus

Ktphanesi (M.S. 110135) Anadoludaki en eski ktphanelerden

birisidir. Bu ktphanede bir zamanlar 14.000 kadar kitap bulunduu

dnlmektedir. Ama daha nce Pergamon Kral II. Eumenes (M.. 197

159) tarafndan kurulan Pergamon Ktphanesi, Alexandria ile birlikte antik an

en nemli iki ktphanesinden birisiydi. Romal tarihi Plutarcha gre (M.S. 46

120) Pergamon Ktphanesinde 200.000 civarnda kitap bulunuyordu. Alexandria

yneticileri rekabet nedeniyle papirs ihracatn yasaklaynca Pergamonlular charta

pergamena yani paromeni icat etmilerdi.

Bugn Trkiyede 1500e yakn ktphane vardr. Merkezden

uzak semtlerde, kasaba ve kylerde yaayan vatandalara 65

gezici ktphane ile hizmet gtrlmektedir.

 110

Gezici ktphane geleneinin en gzel rneini Mustafa Gzelgz 1950li yllarda balatmtr.

Gen Mustafa 1944 ylnda ktphaneci olarak rgpe atanr. Mustafa ktphanede heyecanla

okurlar bekler. Bir gn, be gn; gelen giden yoktur. Etraftakilerle konuur, herkese anlatr: Bakn

ktphane bombo duruyor, gelin kitap okuyun. Gelen giden olmaz. Amirlerine durumu bildirir

ama bir sonu alamaz. 23 yandaki gen memur bir sre ne yapabileceini dnr durur. Sonunda

aklna bir fikir gelir. Brokratlar zorlukla ikna ederek bir eek alr ve iki tane de sandk yaptrr. ki

sanda, kalnlna gre 180-200 kitap sar. Kitaplar eee ykler ve ky ky gezmeye balar.

Ktphaneye de bir yaz asar: Sadece Pazartesi ve Cuma gnleri ayoruz.

Kydeki ocuklar arr. Eee bir sr kitap yklemi bir amca, o gariban ocuklarn kck

ellerine kitaplar verir. Dnn, Noel Baba gibi. Noel

Baba uydurma, Mustafa Amca ise gerek. Geyikler yerine

eei var.

ocuklar bunlar okuyun, aranzda da deitirin. On be

gn sonra ayn gn gelip alacam. Aman ypratmayn,

dier kylerdeki arkadalarnz da okuyacak der.

Kylerdeki ocuklar Eekli Ktphaneciyi her seferinde alklarla

karlarlar. Klpleri kt kt atar heyecandan, sevin iinde yeni kitaplar

beklerler. Mustafa Amcann n etrafa yaylr. Zamanla insanlar

ktphaneye de gelmeye balar. Mustafa bakar ki ktphaneye kadnlar

hi gelmiyor. Zenith ve Singere mektup yazar: Bana diki makinesi

yollayn, firmanzn adn ktphanenin giriine kocaman yazaym der.

Zenith dokuz tane, Singer bir tane diki makinesi yollar. Sal gnlerini kadnlar gn yapar. Kuma

alan kadn ktphaneye koar. On makine yetmedii iin sra oluur. Srada bekleyen kadnlarn
 111

eline birer kitap verir, beklerken okusunlar diye. Okuma-yazma orannn dkln grnce

halkevlerine okuma yazma kurslar vermeye gider. Halclk kurslarn balatr ve blgede halcl

canlandrr. Bu arada valilik Mustafa hakknda dava aar, kendi grev tanm dnda davranyor

diye. 50 yana gelen Mustafa Amca bask nedeniyle emekli olmaya karar verir. Mustafa Amca

kyller arasnda efsane olur. Yllar getike kylerdeki ocuklarda okuma ak yerleir. Mustafa

Amca 2005 ylnda vefat ettiinde tm Kapadokyallar onun lmne ok zlr.

Giriimcilik nedir, biliyor musunuz? Bulunduunuz yere yenilik getirmektir. Mutlaka ileri doru

admlar atmalsnz. Yaptnz i olduu yerde duruyorsa, sizde bir sorun var demektir. nsan

dokunduu yere deer katmaldr, tpk Eekli Ktphaneci Mustafa Amca gibi.

Sorulara cevap verin:

1- Trkiyede ka yllk bir ktphanecilik gelenei vardr?

2- stanbulda kurulan ilk ktphanenin ismi nedir?

3- Beyazt Devlet Ktphanesi ne zaman kurulmutur?

4- Hangi ktphanede bir zamanlar 14.000 kitap bulunuyordu?

5- Antik an en nemli iki ktphenesinin isimleri neydi?

6- Pergamonlular neyi icat etmilerdir?

7- Bugn Trkiyede yaklak ka tane ktphane vardr?

8- Merkezden uzak olan yerlere nasl hizmet gtrlmektedir?

9- Mustafa Gzelgz kimdir?

10- Neden bir eek almtr?

11- Mustafa Amca ocuklara ne der?

12- Ktphaneye kadnlar getirmek iin Mustafa ne yapar?

13- Valilik Mustafa hakknda niye dava aar?

14- Mustafa Amca neden emekli olmaya karar verir?

 112

15- Giriimci insanlar neler yapmaldr?

http://www.turkopedi.com/mustafa-guzelgoz-ve-esekli-kutuphane.html
 113

TRKE RENYORUZ
40. BLM
ALITIRMALAR

1. Blm
Olumlu Cmleler (Affirmative Statement): Bu Alidir. O bir rencidir.
pularn kullanarak rnekteki gibi cmleler kurun.
Ahmet / renci / Trk Bu Ahmettir. / O bir rencidir. / O Trktr.
Linda / retmen / Kanadal ................................................................................................
Julia / sekreter / Amerikal ................................................................................................
Ali / doktor / Trk ................................................................................................

Basit Sorular (Simple Questions): Ahmet snfta mdr?

1- Aadaki sorular sorun ve cevap verin.
Ali / retmen? Ali bir retmen midir?
Hayr / renci Hayr, o bir rencidir.

O / alkan? .....?
Hayr / tembel ...

Linda / Vancouverda? ....?

Evet / Vancouverda ..

2- pularn kullanarak rnekteki gibi sorular sorun.

Ali? Bu Ali midir? Evet, bu Alidir.
Snfta m? O snfta mdr? Evet, o snftadr.

Fatma? ....................................... Evet,..........................................................

Gen? (yal) ....................................... Hayr, ........................................................

Hseyin? ....................................... Evet, ..........................................................

Hasta? ....................................... Evet, ..........................................................

Trkiye? (Kanada) ....................................... Hayr, ........................................................

irkin? (gzel) ....................................... Hayr, ........................................................

2. Blm
ahs Zamirleri (Personal Pronouns): Ben bir retmenim.
1- pucu kelimeleri kullanarak cmleler kurun.
 114

Ben / renci Ben bir renciyim.

Sen / mimar ................................................................................................
Biz / ksa boylu ................................................................................................
Ahmet ve siz / alkan ................................................................................................

2. pucu kelimeleri kullanarak cmleler kurun.

Deniz / stanbul / bir piyanist Deniz stanbulda bir piyanisttir.
Helga / zmir / bir turist ....................................................................................
Fatma / Mersin / ikadn ....................................................................................
Linda / Sivas / ngilizce retmeni ....................................................................................

ahs zamirleri ile sorular (Questions with personal pronouns): Ben bir retmen miyim?
pucu kelimeleri kullanarak sorular sorun ve cevap verin.
Sen / retmen? Sen bir retmen misin?
Hayr / renci Hayr, ben bir renciyim.

Ben / irkin? ..............................................................................................?

Hayr / gzel ................................................................................................

O / zgn? ..............................................................................................?
Hayr / mutlu ................................................................................................

Trke / zor? ..............................................................................................?

Hayr / kolay ................................................................................................

3. Blm
deil ile basit olumsuz cmleler (simple negative sentences with deil): Ben bir retmen
deilim.

1- pucu kelimeleri kullanarak olumsuz cmleler kurun.

Ben / renci Ben bir renci deilim.
O / mimar ................................................................................................
Sen / ksa boylu ................................................................................................
Biz / Kanadal ................................................................................................

deil ile basit olumsuz soru cmleleri (negative interrogative with deil): Ben bir retmen deil
miyim?
pucu kelimeleri kullanarak olumsuz soru cmleleri kurun.
Sen / Trkiyede? Sen Trkiyede deil misin?
Hayr / Almanya Hayr, Trkiyede deilim. Ben Almanyadaym.
 115

Bu / bir okul? ..............................................................................................?

Hayr / bir hastane ................................................................................................

O / Yunanistanda? ..............................................................................................?
Hayr / Trkiyede ...............................................................................................

Onlar / irkin? ..............................................................................................?

Hayr / gzel ..............................................................................................

3. Blm
kim, ne, nerede ve nasl ile bilgi sorular (information questions with who, what, where and how):
Naslsn? Nesin? Neredesin? Kimsin?
1- Aadaki cmlelere gre sorular sorun.
Ali hasta deildir. Ali nasldr?
Hseyin Ankarada deildir. ..................................................................................?
O Aye deildir. ..................................................................................?
Bunlar Leyla ve Burak deildir. ..................................................................................?

Sfatlar (Adjectives): O iyi bir doktordur.

1- Sorulara cevap verin.
Elbise uzun mudur? Evet, o uzun bir elbisedir.
Hikaye ilgin midir? .........................................................................................................
Problemler kolay mdr? .........................................................................................................
Ev kk mdr? .........................................................................................................

2.
Bu ne / roman Bu nedir? Bu bir romandr.
O nasl / ilgin O nasl bir romandr? O ilgin bir romandr.

Bu ne / kedi .....................................? ...........................................................

O nasl / sevimli .....................................? ...........................................................

Bu kim / Ece ....................................? ...........................................................

O nasl insan / iyi .....................................? ........................................................

O ne / tamirci .....................................? ............................................................

Nasl / kt ...................................? ........................................................

5. Blm
imdiki Zaman (Present Continuous Tense): O bir kitap okuyor.
1- Aadaki sorulara cevap verin.
 116

Ahmet imdi ne yapyor?

Kitap / okumak Ahmet kitap okuyor.

Sen bugn ne yapyorsun?

Futbol / oynamak ................................................................................................

Mary ve June imdi ne yapyor?

Trke / renmek ................................................................................................

Tarkan ne yapyor?
ark / sylemek ................................................................................................

imdiki Zaman: Sorular (Present Continuous Tense: Questions): O bir kitap okuyor mu?
1- pucu kelimeleri kullanarak sorular sorun ve cevap verin.
Sen / ngilizce almak Sen ngilizce alyor musun?
Hayr / mzik / dinlemek Hayr, ben mzik dinliyorum.
Ali / kitap / okumak ..................................................................................?
Evet ................................................................................
Siz / Trke / konumak ..................................................................................?
Evet ....................................................................................
Hseyin / uyumak ..................................................................................?
Hayr / almak ....................................................................................
imdiki Zaman: Nesne ve zne Sorular (Present Continuous Tense: Object and Subject
Questions): O kitap m okuyor? O mu kitap okuyor?
1- pucu kelimeleri kullanarak sorular sorun ve cevap verin.
Ali kitap / okumak Ali kitap m okuyor?
Gazete Hayr, o gazete okuyor.

Fatma Almanca / renmek ..................................................................................?

Trke ...................................................................................

Sen / dans etmek ..................................................................................?

Mzik dinlemek ....................................................................................

Siz / Ankaraya gitmek ..................................................................................?

stanbula ....................................................................................

2- Ayn altrmay zne sorular olarak yapn (do the same exercise as subject questions).
6. Blm
Emir / Rica Cmleleri (Imperative Sentences / Requests): Ona syle. Unutma.
 117

1- nce olumsuz sonra olumlu bir emir cmlesi kurun.

Mzik / dinlemek. Mzik dinleme.
Beni / dinlemek Beni dinle.

Gazete / okumak ............................................................................................................

Kitap / okumak ............................................................................................................

Hzl / konumak ............................................................................................................

Yava / konumak ............................................................................................................

spanyolca / renmek ............................................................................................................

Trke / renmek ............................................................................................................

Kibar Emir / Rica Cmleleri (Polite Imperative Sentences / Requests): Ltfen ona syleyin.
Unutmayn.
1- nce olumsuz sonra olumlu bir emir cmlesi kurun.
Sinemaya / gitmek Sinemaya gitmeyin.
Okula / gitmek Okula gidin.

ark / sylemek ...........................................................................................................

Gitar / almak ...........................................................................................................

Yere / oturmak ...........................................................................................................

Sandalyeye / oturmak ...........................................................................................................

Franszca / konumak ..........................................................................................................

Trke / konumak ..........................................................................................................

Tekil ve oul ahslar iin Emir / Rica cmleleri (Polite Imperative Sentences / Requests for
third person singular and plural): Ltfen ona sylesin. Unutmasn.
1- nce olumsuz sonra olumlu bir emir cmlesi kurun.
Mzik / dinlemek. Mzik dinlemesin.
Beni / dinlemek Beni dinlesin.

Gazete / okumak ............................................................................................................

Kitap / okumak ............................................................................................................

Hzl / konumak ...........................................................................................................

Yava / konumak ...........................................................................................................

Yere / oturmak ............................................................................................................

 118

Sandalyeye / oturmak ............................................................................................................

7. Blm
smin halleri (Noun Cases): Beni dinle. Ona syle. Okuldan gel.
pucu kelimeleri kullanarak emir cmleleri kurun.
-i hali accusative (object case):
Ahmet hastanededir. (Ahmeti / (o) / ziyaret etmek) Ahmeti (onu) ziyaret et.
Kap aktr. (Kapy / (o) / kapatmak) ....
Yemek lezzetlidir. (Yemei / (o) / yemek)
Ahmet ve ben geliyoruz. (bizi / beklemek)

-e hali dative ile emir cmleleri yapn:

Ben / para / vermek Bana para ver.

Hseyin ve Ali / bir mektup / yazmak ....
Otobs / binmek ....
Marmaris / gitmek ....

-de hali locative (in at - on) ile cmleler yapn:

Ahmet / bro / almak Ahmet broda alyor.

renciler / okul / ngilizce / renmek ....
Internet / birok bilgi / var. ....
Kasa / para / yok? ....

-den hali ablative (from) ile cmleler yapn:

Onlar / ben / bilgi istemek Onlar benden bilgi istiyorlar.

Tren / Eskiehir / gelmek ...
Ben kitab / siz / dn almak ...
Orhan / okul / ayrlmak .......

8. Blm
imdiki Zaman: Olumsuz Sorular (Present Continuous Tense: Negative Interrogatives): Beni
dinlemiyor musun?

pucu kelimeleri kullanarak olumsuz soru cmleleri kurun.

Yava konuuyorum. (beni / anlamak) Beni anlamyor musun?
Yemek lezzetlidir. (onu / yemek) ..?
Ahmet ve ben geliyoruz. (bizi / beklemek) ..?
Bu kitap ilgintir. (onu / okumak) ..?
 119

Renkler: krmz, yeil, mavi, kahverengi, pembe, sar, eflatun, beyaz, siyah, turuncu, mor, gri
Aadaki cmleleri uygun renk sfatlar ile tamamlayn.
(sar) O sar bir gmlek giyiyor.
(mavi) Arzu.................... elbise giyiyor.
(yeil) Onlar........................... ayakkab alyorlar.
(krmz) Hseyin... elma yiyor.
Renkler ile sorular (Color questions): Ev ne renk?
1- pularna gre renkleri sorun ve cevap verin.
Bu araba ne renktir? (mor) Bu araba mordur.
Bu at... (beyaz) ...................
Bu resim...... (rengarenk) ....
Bu gl.. (pembe) .............

9. Blm

Geni Zaman (Simple Present Tense): Ben Pazar gnleri televizyon izlerim.
pucu kelimeleri kullanarak cmleler kurun.

Onlar / Pazar gn / TV izlemek Onlar Pazar gn TV izlerler.

Ben / aramba / Trke / retmek
Siz / Cumartesi gn / Trke / renmek ....
Kanadallar / her zaman / ok almak

Geni Zaman: Sorular (Simple Present Tense: Questions): Sen Pazar gnleri televizyon izler
misin?

pucu kelimeleri kullanarak sorular sorun ve cevap verin.

Sen / her gn / kitap / okumak Sen her gn kitap okur musun?

Evet Evet, her gn birka sayfa okurum.

Arzu / beyaz elbise / giymek ..?

Evet / her zaman ....

Onlar / her yl / tatil yapmak ......?

Evet ....

Siz / her akam / arap / imek ..?

Evet ....

Geni Zaman: Kibar Ricalar (Simple Present Tense: Polite Requests): Kapy aar msn?
pucu kelimeleri kullanarak kibar ricalar yapn.
 120

Hava ok scak. (Pencere / amak) Pencereyi aar msn?

ok am. (Yemek / hazrlamak) ..?
ok hastaym. (Beni / hastane / gtrmek) ..?
ok susadm. (Biraz / su getirmek) ..?

Geni Zaman: Olumsuz Cmleler (Simple Present Tense: Negative Statements): Ben Pazar
gnleri televizyon izlemem.

Aadaki sorulara olumsuz cevap verin.

Sen her gn kitap okur musun? Hayr, ben her gn kitap okumam.
Arzu her zaman beyaz elbise giyer mi? Hayr ..
Siz her akam arap ier misiniz? Hayr...
Ben hi yalan syler miyim? Hayr...

Geni Zaman: Olumsuz Sorular (Simple Present Tense: Negative Interrogatives): Sen Pazar
gnleri televizyon izlemez misin?

Verilen cmlelere gre olumsuz soru cmleleri kurun.

Ben ay imem. Sen ay imez misin?
Sen kitap okumazsn. ..?
O okula gitmez. ..?
Siz et yemezsiniz. ..?

10. Blm

Belirtisiz sim Tamlamalar (Indefinite Compound Nouns): arkeoloji mzesi, ders kitab
1. Aadaki isim tamlamalarn tamamlayn.
Van / kedi Van kedisi
Okul / yol ....
Vancouver / ada ....
Yemek / tencere ...

2. pularn kullanarak imdiki zaman ve geni zamanda cmleler yapn.

Ben / sokak kpekler / sevmek (-i hali) Ben sokak kpeklerini severim.
Siz / Vancouver ada/ vapur ile / gitmek (-e hali) ..
Biz / bir Van kedi / almak istemek ..
Onlar / Bodrum kale / gelmek (-den hali) ..

yelik Zamirleri (Possessive Pronouns - genitive case): benim kitabm, senin ayakkabn.

1. pucu kelimeleri kullanarak cmleler kurun.

Sen / ayakkab / beyaz Senin ayakkabn beyazdr.
O / kedi / kk
 121

Siz / mutfak / geni

Orhan / araba / eski

2. pularn kullanarak soru cmleleri kurun.

Kimin / kitap / ilgin Kimin kitab ilgintir?

Kimin / ayakkab / beyaz ......?
Kimin / kedi / kk ..?
Kimin / araba / eski ..?

Benim var / senin yok (I have / you dont have): Benim kitabm var. Senin ayakkabn yok.
pucu kelimeleri kullanarak cmleler kurun.

Ben / ok para / var Benim ok param var.

Onlar / hi para / yok ....
Biz / piyano / var ....
Sen / su / yok ....

Aadaki sorulara rnekteki gibi cevap verin.

Gnerin ok paras var m? Hayr, onun ok paras yok.

Senin byk bir evin var m? Evet,....
Sizin ok arkadanz var m? Evet,....
Onlarn sevimli bir kedisi var m? Hayr,.

11. Blm

Saylar (numbers) 1 - 20: bir, iki, ...

1- 1den 20ye kadar sayn.
2- Aadaki saylar yksek sesle okuyun:
3 7 11 15 19 2 6 12 18 14
Saylar (numbers) 20 - 1001: yirmi, otuz, krk...
1- 20den 100e kadar sayn.
2- Saylar yksek sesle okuyun: 31 55 76 94 205 1210

Var / Yok: Masada ne var, ne yok? Nerede ne var?

1- pularna gre cmleleri tamamlayn.

(tablo) Duvarda bir tablo var.

(iki yumurta) Tava..................................
(kitap) Yer...........................................
(be ocuk) Kahraman Ailesi...................

2- a) Ayn altrmalar yok ile yapn;

 122

12. Blm
Bilgi Sorular (Information Questions): e nasl gidersin?
pularn kullanarak aadaki sorulara cevap verin.

Ahmet nerede alyor, bir fabrikada m yoksa bir maazada m? (maaza)

- O bir maazada alyor.

Ahmet ne satyor, ayakkab m yoksa elbise mi? (elbise)

-..........................................

le yemeini nerede yiyor, ite mi yoksa evde mi? (ite)

-..........................................

Kim ile yemek yiyor, Ali ile mi yoksa Hseyin ile mi? (Ali)
-..........................................

zel isimlerde iyelik (possesive with proper names): Ahmetin yeil bir arabas var.
Onur / kitap / ilgin Onurun kitab ilgintir.
Jerry / ev / Marmariste ..
Hatice / baba / yal ..
Kemal ve zlem / kz / sevimli ..

13. Blm

Ne zaman ile bilgi sorular (Information Questions with when): Ne zaman tatile gidersin?

pularn kullanarak rnekteki gibi cmleler kurun.

Siz / bize / gelmek Siz ne zaman bize gelirsiniz?

Bu / akam Biz bu akam size geliriz.

Onlar / okula / gitmek ......?

Her gn ....

Sen / almak ..?

Haftada gn ....

Siz / kayak yapmak ..?

Kn ....
Saat sorular (Clock time questions): Saat ka? Saat on iki.

Hatice saat kata hangi ileri yapar?

Kalkmak (6.20) Hatice saat alty yirmi gee kalkar.

Kahvalt yapmak (6.45) Yediye eyrek kala kahvalt yapar
 123

e gitmek (7.15) ...................................

Kahve imek (9.30) ...............................
le yemei yemek (12) ...............................
Gazete okumak (12.40) ............................................
Eve gitmek (4.30) ............................
Spor yapmak (5.15) ................................
Akam yemei yemek (6.45) ................................

14. Blm
-ecek, -acak ile Gelecek Zaman: Ben yarn stanbula gideceim

Aadaki insanlar yarn ne yapacak?

Arzu / sinema / gitmek. Arzu yarn sinemaya gidecek.

ocuklar / TV / seyretmek ................
Ben / gazete okumak ................
Sen / uyumak ................

Gelecek Zamanda Olumsuz Cmleler: Ben yarn stanbula gitmeyeceim.

Aadaki insanlar ne yapmayacaklar?

Orhan ve Hilal ark sylemek Orhan ve Hilal ark sylemeyecek.

Melis piyano almak ..........
Biz Austosta Trkiyeye gitmek ..
Sen karpuz almak ...

Gelecek Zamanda Soru Cmleleri: Sen yarn stanbula gidecek misin?

1- Aadaki ipularn kullanarak sorular sorun ve cevap verin.

Sen / ie gitmek / araba Sen ie araba ile gidecek misin?
Onlar / dolmua binmek ..............................?
Siz / piknik / yapmak ..............................?
Biz / Trke renmek ..........................?

2- Ayn altrmalar nesne ve zne sorular eklinde yapn.

15. Blm
Gelecek Zaman: Bilgi Sorular (Future Tense: Information Questions): Ne zaman stanbula
gideceksin? (kim, ne, nerede, nasl)

talik yazlara gre soru cmleleri kurun.

Hseyin Austosta tatile kacak m?. Hayr. Ne zaman tatile kacak?

 124

O Avrupaya gidecek mi? Hayr. ......?

O Orhan ile mi tatile gidecek? Hayr. ..............?
Onlar otobsle mi seyahat edecek? Hayr. ......?

16. Blm
Gemite devam eden zaman: olumlu cmleler (Affirmative Statements with past of be):
Geen hafta Ankaradaydm.

Aadaki cmleleri gemi zamana evirin.

Ben bugn evdeyim. (dn - okul) Dn okuldaydm.

Katie imdi Vancouverda. (geen ay - Adana) ................
Onlar imdi retmen. (5 yl nce -renci) ................
Sen bu yaz alyorsun. (geen yaz - isiz) ................

Gemite devam eden zaman: olumsuz cmleler (Negative Statements with the past of be): Geen
hafta burada deildim.

Ben geen yaz Antalyadaydm. (burada) Burada deildim.

Annem geen hafta nezleydi. (iyi) ....
Geen Maysta hava karlyd. (gneli) ....
Tarkann arks hznlyd. (neeli) ....

Gemite devam eden zaman: soru cmleleri (Questions with past of be): Geen hafta hasta
mydn?

Gemite devam eden zamanda sorular sorun ve cevap verin.

Futbol ma / dn gece Futbol ma dn gece miydi? Hayr, ma Cuma gnyd.

Orhan ve Ali / orada ....? Evet, onlar da oradayd.
ocuklar / evde .? Hayr, ocuklar sinemadayd.
Ma / saat dokuz buukta ....? Hayr, sekizdeydi.

17. Blm
Gemi Zaman: Olumlu Cmleler (Past Tense: Affirmative Statements): Geen hafta ne yaptn?

Aadaki cmleleri gemi zamana evirin. Dn ifadesini kullann.

Ben her gn okula giderim. Ben dn okula gittim.

Sen her gn kitap okursun.
Biz retmene sorular sorarz. ........
Onlar imdi su iiyorlar. ....
Leyla her gn kzna hikaye anlatr. ....
 125

Gemi zaman: Soru Cmleleri (Past Tense: Questions): Sen dn ie gittin mi?

Uygun zaman ifadeleri kullanarak gemi zamanda evet / hayr sorular sorun.

Ben bugn ok sk alyorum. Dn de ok sk altn m?

Biz Cumartesi gnleri evi temizleriz. ..........?
O her Pazar amar ykar. ......?
Siz her yl anne ve babanz ziyaret edersiniz. ........?

18. Blm

Gemi Zaman: Olumsuz Cmleler (Past Tense: Negative Statements): Ben dn okula gitmedim.

Aadaki cmleleri olumsuz olarak tamamlayn.

Ben geen hafta her gn okula gittim ama Ali her gn gitmedi.
Sen dn kitap okudun ama ben......
Biz retmene bir soru sorduk ama siz..
Onlar dn akamki partide arap itiler ama sen.......
Kemal ve Ece bu sabah telefon ile konutu ama biz..

Gemi zaman: olumsuz soru cmleleri (Past Tense: Negative Interrogatives): Sen dn ie
gitmedin mi?

Gemi zamanda olumsuz soru cmleleri kurun.

Siz /Pazar gn / baheyi temizlemek? Siz Pazar gn baheyi temizlemediniz mi?

O / dn / Ahmeti aramak? ......?
Biz bu sabah ekmek yapmak? ..........?
Sen geen hafta her gn ie ge gelmek? ..........?

19. Blm
Gemi zaman: Bilgi Sorular (Past Tense: Information Questions): Sirk ne zaman geldi?

pularn kullanarak ne, nerede, nasl, kim, ne zaman v.b. ile bilgi sorular sorun ve cevap verin.

Dn Ali gitmek futbol mana Dn Ali nereye gitti?

Ali maa geen hafta gitmek ..?
Geen hafta Ali maa gitmek ..?
Bizim takm ok iyi oynamak ..?

iinde ve zerinde (Prepositional Phareses: inside and on): iekler vazonun iindedir.

pularn kullann ve rnekteki gibi cmleler kurun.

 126

ayran / bardak Ayran bardan iindedir.

tabak / masa ........................................
kitap / kutu ........................................................
resim / onun czdan ....................................................

20. Blm
Gemite devam eden Zaman (Past Continuous Tense): O Trke reniyordu.

pularn kullanarak gemite devam eden zamanda cmleler kurun.

Ahmet Bey / yemek piirmek Ahmet Bey yemek piiriyordu.

Ben / t yapmak ........................................
Siz uyumak ................................
Sen / kazak rmek ............................

Gemite devam eden Zaman: Olumsuz Cmleler (Past Continuous Tense: Negative
Statements): Sen yazmyordun.

Aadaki cmleleri olumsuz yapn.

Ben pencereyi amak Ben pencereyi amyordum.

Onlar Tarkan beklemek ........................................................
Siz kitap okumak ........................................................
Biz ay imek ....................................................

21. Blm
zne Sorular (Subject Questions): Kim kouyordu? Ne gidiyordu?

Ali su iiyordu. Kim su iiyordu?

Yamur yayordu. .........................?
Ben bir mektup yazdm. .................?
Tren yava gidiyordu. .........................?

22. Blm
hangi ve hangisi ile sorular ve olan ile cevaplar (Questions with which and which one and
answers with the one): Hangi ocuk Aye? Hangisi Hatice? Ksa olan.
pularn kullanarak hangisi ile balayan bir soru sorun ve olan ile cevap verin.
Ben iki roman aldm. Deniz bir tanesini okudu.
O (onlardan) hangisini okudu? (ksa) Ksa olan okudu.

Fazl iki para ald. Siz bir tanesini dinlediniz.

? (hzl) ........................
 127

Ali iki Trk filmi seyretti. Onlardan birinden holand.

..? (komik) ....................................................................................

Selim sokak kedisi grd. Bir tanesini eve gtrd.

...? (beyaz) ....................................................................................

altnda, stnde - zerinde, iinde (Prepositional phrases: under, on (above) and in): Kedi
masann altndadr. Kpek masann stndedir. Su bardan iindedir.
Kedi koltuun altnda mdr? (stnde) Hayr, kedi koltuun stndedir.
Gemi kprnn stnde midir? (altnda) ........................
Kaplan kafesin dnda m yatyor? (iinde) ........................
Lamba masann altnda mdr? (zerinde) ........................

nde, nnde, arkada, arkasnda, yaknnda, yannda, bitiiinde, uzanda, arasnda

(Prepositional phrases: in front, in front of, behind, in back of, near, next to, far from, between):
Araba evin nndedir.
Selma, Deniz ve Bekircan Kanadaya gidiyor ve arkadalar Burak, Volkan ve Vedat, havaalannda
onlar yolcu ediyor. Kim, nerede duruyor?

Deniz / Vedat ve Burak / arasnda Deniz, Vedat ve Burakn arasnda duruyor.

Selma / Volkan ve Burak / nnde
Burak ve Volkan / Selma/ arkasnda
Bekircan / Vedat / yannda

-ki eki ile ilgi sfatlar (relation adjectives with the suffix ki): Evin nndeki araba siyahtr.
ki eki ile rnekteki gibi sfat tamlamalar yapn.

Kedi sandalyenin zerindedir. O kahverengidir. Sandalyenin zerindeki kedi kahverengidir.

Kirazlar aatadr. Onlar krmzdr. ....
Trkler Kanadadadr. Onlar alkandr. ....
ocuk sahnededir. O keman alyor. ....

23. Blm
Geni zamann gemii (used to): Haftada bir yzerdim.
lkokulda ne yapardnz? pularn kullanarak bir soru cmlesi kurun ve sonra cevap verin:
Piyano almak Sen ilkokulda piyano alar mydn?
Evet Evet, ben ilkokulda piyano alardm.

TV seyretmeyi sevmek ..?

Evet ....

Masa tenisi oynamak ..?

 128

Hayr ....

Okula yryerek gitmek ..?

Evet ....

ki fiilli cmleler (infinitive + verb): Ben Trke renmek istiyorum.

pucu kelimeleri kullanarak fiil + istemek ile farkl zamanlarda cmleler kurun.
Ben spor yapmak (past continuous) Ben spor yapmak istiyordum.
Biz Trkiyede yaamak (present)
Siz uzun elbise giymek (past)
Sen Trke film izlemek (future)

Cmlenin nesnesi olarak infinitive (Infinitive as the object of the verb): Ben Trke konumay
biliyorum.
pularn kullanarak cmleler kurun:

Gina Trke konumak / bilmek Gina Trke konumay bilir.

Alisa dev yapmak / unutmak ..
Ben mzik dinlemek / holanmak ..
Sen seyahat etmek / nefret etmek ..

- Infinitive + iin ile cmleler kurun. pucu kelimeleri kullann:

Ben / ev almak / para biriktirmek Ben ev almak iin para biriktiriyorum.

O mektup yazmak / kalem aramak
Ali aratrma yapmak / ktphaneye gitmek
Jane Trke renmek / ders almak

24. Blm
-meli, -mal (should): Para kazanmak iin ne yapmalym? Para kazanmak iin almalsn.
pularn kullanarak -meli, -mal ile cmleler kurun.

Bugn ok yoruldun. (sen / dinlenmek) Dinlenmelisin.

O bugn ok uyudu. (o / artk uyanmak)
Ders saat 1de. (biz / ge kalmamak)
Park temizdir. (siz / yere p atmamak)

zorunda olmak (have to), mecbur olmak (must): Saat 8de okulda olmak zorundaym.
niversiteye gitmeye mecburum.
1- zorunda olmak ile cmleler kurun; ipularn kullann.
Ben / saat 8.5ta ie gitmek Saat 8.5ta ie gitmek zorundaym.
 129

O / bu yl okula balamak
Sen / her gn iki sayfa kitap okumak
Biz / dn evi temizlemek

2- mecbur olmak ile cmleler kurun; ipularn kullann.

renciler ders almak (present) renciler ders almaya mecburdur.

A yemek piirmek (past)
Trk erkekleri askere gitmek (present)
Biz yrmek (past)

lazm ve gerek (necessary required to need to): Benim imdi gitmem lazm (gerekiyor).
mak gerek ve mak lazm ile farkl zamanlarda cmleler kurun. pularn kullann.

Ben / bu yaz Trkiyede olmak (lazm) Benim bu yaz Trkiyede olmam lazm.
Sen / yarn Vana gitmek (gerek)
Biz / geen hafta faturay demek (gerek)
Volker / bu yl Trke renmek (lazm)

ka or ka tane (how many), ne kadar (how much): Ka tane bavul almalym? Ne kadar paraya
ihtiyacm var?
Trk Kanada Cemiyeti bir piknik planlyor. Her eyden ne kadar ve ka tane almallar?

Onlar kfte yapmay dnyorlar. (-meli, -mal) Ka tane kfte almallar?

Onlar gazoz almak istiyorlar. (gerek) ......................?
Onlar ay ikram etmek istiyorlar. (lazm) ..........................................?
ay iin eker lazm. (gerek) ..?
Onlar kat tabak alacaklar. (gerek) ..?
25. Blm
-ebilmek, -abilmek (can, may, might): Trke konuabilir misin? Evet, konuabilirim.
pularn kullanarak -abilir, -ebilir ile sorular sorun ve olumlu cevap verin.

Halil / basketbol oynamak Halil basketbol oynayabilir mi?

Evet Evet, o basketbol oynayabilir.

Sen / her yl Trkiyeye gitmek ..?

Evet

Biz / arkada olmak ..?

Evet

Siz / hzl yrmek ..?

Evet
 130

-ebilmek, -abilmek ile olumsuz cmle ve olumsuz soru (Negatives and negative interrogatives
with can, may, might): Trke konuamam. Trke konuamaz msn?
-ebilmek, -abilmek ile sorular sorun ve olumsuz cevap verin. pularn kullann.
Ben / dar kmak Ben dar kabilir miyim?
Hayr, Hayr, sen dar kamazsn.

Ali / bizimle kalmak ..?

Hayr,

Sen / her gn 10 km komak ..?

Hayr,

Biz / imdi yemek yemek ..?

Hayr,

Farkl zamanlarda -ebilmek, -abilmek ile cmleler (can, may and might in different tenses): Ben
okuyabildim. Sen okuyabileceksin.
Farkl zamanlarda -ebilmek, -abilmek ile sorulara cevap verin.
Sen Trke konuabiliyor musun? Evet, ben Trke konuabiliyorum.
John otobs bileti alabildi mi? Evet,
Onlar sabah erken kalkabilir mi? Hayr,
Hseyin snf geebildi mi? Evet,

-ip, mak cmleleri ( ... and do statements): Ahmet kitab alp gitti.

-ip, mak ile farkl zamanlarda cmleler kurun. pularn kullann.

Ben bu yaz Trkiyeye gitmek gelmek (future) Ben bu yaz Trkiyeye gidip geleceim.
Sen o kitab bugn okumak bitirmek (s. present)
O erkenden yatmak uyumak (past)
Biz evi silmek sprmek (p. continuous.)

-aym / -eyim; -aym m? / elim mi? Cmleleri (let me/us do; shall we do?): Sana yardm edeyim.
Sinemaya gidelim mi?
-aym m /elim mi ile sorular sorun:
Yorgun grnyorsun. (ben/ bir sandalye getirmek) Sana bir sandalye getireyim mi?
Suzan susad. (ben/su getirmek) ....
Telefon alyor. (ben/cevap vermek) ....
Rzgr esiyor. (biz/pencereyi kapatmak) ........
 131

26. Blm
dilek sorular ve cevaplar (would like to): ay imek ister miydiniz? Evet, iyi olurdu.
pularn kullanarak mak isteri(m) cmlelerini mak isterdi(m) cmlelerine evirin.
Halil basketbol oynamak ister. O basketbol oynamak isterdi.
Ben denizde yzmek isterim. ...
Biz arkada olmak isteriz. .......
Siz Trke renmek istersiniz. ...

acaba ile sorular (Questions with I wonder): Benimle Trke konuabilir misiniz acaba?
pularn kullanarak acaba ile sorular sorun.

Yarn yamur yamak Acaba yarn yamur yaar m?

Sen Ahmete yardm edebilmek ..?
O szn tutmak ..?
Siz Trke konuabilmek ..?

-en/-an sfatlar (adjectives with -en/-an suffix): Gelen adam. Glen palyao
pularn kullanarak en / -an sfatlar ile sorulara cevap verin.

Bu hangi uaktr? (zmirden gelmek) Bu zmirden gelen uaktr.

Kim ok ey bilir? (ok okumak) ok okuyan ok ey bilir.
Bu kimdir? (keman almak, adam) ............
Kim Trke konuabilir? (Trke renmek) ...........
Hangi ocuk Hasandr? (ksa boylu olmak)

27. Blm
yelik zamirleri ve sfatlar: (Possessive pronouns and adjectives: my - mine): Hangisi benimki?
yelik zamirlerini kullanarak sorulara evet ile cevap verin.

Bu senin kitabn mdr? Evet, o benimki.

u araba onun mudur? ...
Bunlar sizin kalemleriniz midir? ...
unlar onlarn arkadalar mdr? .......

hi, fazla, biraz, birka, birok, ok, baz, bazen, (any, never, a few, a little, some, many): Hi
paran yok mu? Biraz var.
pularn kullanarak hi, fazla, biraz, birka, birok, baz, bazen ile sorulara cevap verin.

Sen hi okyanusta yzdn m? (hayr) Hayr, ben hi okyanusta yzmedim.

O bisiklete biner mi? (bazen)
 132

Sen hi balk tuttun mu? (birka kere) ............

Trkiyede hangi ehirler kalabalktr? (baz)
Volker Trkiyeye ka kere gitti? (birok)
Onlar sigara ier mi? (asla)
Trke biliyor musun? (biraz)
Kim Trkiyeye gitmek ister mi? (ok)

28. Blm
Belgisiz zamirler: birisi, bazs, herhangi birisi, herkes, hibirisi, hi kimse (Indefinite
pronouns: someone, no one, anyone): Kim yapabilir? Herhangi birisi yapabilir.
Belirtisiz zamirleri kullanarak sorulara cevap verin.

Sen kimin yannda oturuyorsun? (birisi) Ben birisinin yannda oturuyorum.

Kime soraym? (herhangi birisi) ........
Kim darya kt? (hi kimse) ....
Bu tavuklar sizin mi? (baka birisi)
Kim Trke renebilir? (herkes)

-erek, -arak cmleleri (by ing statements): O koarak geldi.

pularn kullanarak -erek, -arak ile cmleler kurun.

O / glmsemek / konumak O glmseyerek konuur.

Biz / komak / ie gitmek ....
Ece / ark sylemek / banyo yapmak ....
Patronum /barmak / konumak ....

-lk, -lik, -luk, -lk ekleri ile isimler ve sfatlar (Nouns and adjectives with lk, -lik, -luk, -lk
suffixes): mutluluk, hastalk.

-lk (-lik, -luk, -lk) eki ile cmleleri tamamlayn.

Onu grmek benim iin en byk mutluluktur.

Bu hasta.... onu ok yordu.
yi yapmak bana mutluluk veriyor.
Onun yapt kt.. unutmayacam. (-i hali required)
Trkiyede birok gn. gazete vardr.
Benim evimin yl. vergisi ok artt.
Onlarn emede bir yaz. var.
Cemilenin yaz. evi sat..tr.
Hasann arabas kira..tr.
Biz alt kii bir masa istiyoruz.
 133

29. Blm
gibi, ayns ve den farkl ile karlatrmalar (comparisons with like, the same as and different
from): Onun arabas benimki gibi mi? Hayr, onun arabas seninkinden farkl.
Melis ve Deniz ikizdir; gibi, ayn ve farkl ile cmleler kurun.

Sa rengi / gibi Melisin sa rengi Denizinki gibidir.

elbise / farkl ....................................
gz rengi / ayn ........................................
sa stili / farkl ....................................

Ne kadar ile sorular, -ki kadar ile karlatrmalar ve kadar ile cevaplar (Questions with how
much, comparisons with as as, as much as and answers with as): Onlarn evi bizimki kadar
byktr.
1-pularn kullanarak sorulara cevap verin.

Senin hikayen ne kadar etkileyicidir? (ben) Benim hikayem seninki kadar etkileyicidir.
Onun arabas ne kadar pahaldr? (biz) ...
Ecenin kitab ne kadar skcdr? (ben) ...
Cann boyu ne kadar uzundur? (Veli) ...............

2-
Sen ne kadar para kazanyorsun? (Mete) Ben Mete kadar para kazanyorum.
Kemal ne kadar alt? (Hakan)
Can ne kadar hzl yzebilir? (Selim) ............
Gl ne kadar gld ? (Tlay)

-den / -dan daha ile karlatrmalar (Comparisons with more than, less than): Koray Meltemden
daha alkandr.
Aadaki sorulara cevap verin:
Hangisi daha pahaldr, araba m, bisiklet mi? Araba bisikletten daha pahaldr.
Hangisi daha zor, bu ders mi, geen ders mi?
Hangisi daha lezzetli, hamburger mi, kebap m? ....
Hangisi daha eitici, kitap m, TV mi?

hem hem de , ya ya da ve ne ne de ile cmleler (sentences with both, either or

and neither nor): O hem bir doktor hem de bir ressamdr.
1. hem hem de ile cmleler yapn.
Trk yemekleri / lezzetli / salkldr. Trk yemekleri hem lezzetli hem de salkldr.
Biz / zmir / Kuadas / gittik.
Sinan / yakkl / zekidir.
Onlar / knefe / baklava / yedi.
 134

2. ya ya da ile cmleler yapn.

Mesaj at / telefon a. Ya mesaj at ya da telefon a.
Suzan / mhendis / doktor / olacak.
O / evin iinde / bahede / alacak.
Biz / ayran / algam / iiyorduk.

3. ne ne de ile cmleler yapn.

zmirde hava / ok scak / ok souktur. zmirde hava ne ok scak ne de ok souktur.

Kedi / yemek yedi / su iti.
Tatilde / gnelenir / denize girersiniz.
Bisiklet / araba srmeyi biliyorum.

30. Blm
en ile cmleler (superlatives): En pahal olan kablodur.

pularn kullanarak en ile cmleler kurun.

En kk il hangisidir? Aydn En kk il Aydndr
En inat hayvan hangisidir? katr ....
En hzl atlet hangisidir? Uzun boylu ........
En ksa boylu ocuk kimdir? Hatice

-li, (-l, -lu, -l) ve -siz (-sz, -suz, -sz) ile yaplan sfatlar (adjectives with with and without): O
paral bir gsteridir, parasz gremezsiniz.
1- Boluklar -li, (-l, -lu, -l) ile doldurun ve ipularna gre sorulara cevap verin.
Ahmet ve Hlya ev midir? (nianl) Hayr, onlar nianldr.
Bu tiyatro gsterisi para.. mdr? (deil) Hayr, .....
Gelin dnde heyecan. myd? Evet, ...
Antalyada hava bulut.. mudur? (gneli) Hayr, .
u emsiye. adam senin kardein, deil mi? Evet,
O akl.. bir ocuk mudur? (deil) Hayr, .
Sen dzen. ders alr msn? Evet, ...
Siz Trke renmekte karar msnz? Evet, ...
Bu evrak giz. midir? (deil) Hayr, .
Bilgisayar. eitim gerek. midir? Evet, ...
Suzan eitim. bir insan mdr? (deil) Hayr, .

2- Boluklar -siz (-sz, -suz, -sz) ile doldurun ve ipularna gre sorulara cevap verin.

Bu ok kullan. bir telefon, deil mi? Hayr, o ok kullanl bir telefondur.

Mustafa ok dzen. bir renci midir? Hayr, .
Sen anlay. bir retmen misin? Hayr, .
 135

Bu kurs cret. midir? Hayr, .

Eitim. yaamak mmkn mdr? Hayr, .....
Salih salk. mdr? Hayr, .

-meden / -madan ile cmleler (without ing): Beni grmeden gitme.

pularn kullanarak -meden / -madan ile farkl zamanlarda cmleler kurun.
O yemek yemek / tv seyretmek O yemek yemeden film seyretti.
Siz / Trkiyeye gitmek / Trke renmek .....
Ali / almak / para kazanmak
Sen dnmek / konumak

-meden / -madan + nce (before -ing) ile cmleler: Beni grmeden nce gitme.
pularn kullanarak -meden / -madan nce ile farkl zamanlarda cmleler kurun.

Yener her kitab okumak / eletirmek Yener her kitab okumadan nce eletirir.
Ben ie gitmek / kahvalt yapmak
Sen uyumak / mzik dinlemek
Biz yatmak / du almak

-dktan (-dikten, -duktan, -dkten) sonra ile cmleler (after ing): Geldikten sonra uyudu.
-dktan (-dikten, -duktan, -dkten) sonra ile cmleler kurun. Gereken yerlerde ismin hali eklerini
ekleyin.

O sabah kalkmak / yatak yapmak (present) O sabah kalktktan sonra yatan yapar.
Ali dnmek / konumaya balamak (past) ....
Sen bizden ayrlmak /ev gitmek (past cont.)
Sen ders bitmek / nereye gitmek? (future)

31. Blm
mmkn ile cmleler (statements with possible): Parasz yaamak mmkn mdr? Evet,
mmkndr.

mmkn ile sorular sorun ve cevap verin.

Susuz yaamak (hayr) Susuz yaamak mmkn mdr? Hayr, mmkn deildir.
almadan para kazanmak (hayr) . ..........
Trkiyede vapurla gezmek (evet) . ...........
Vancouverda kayak yapmak (evet) . ........

Sorulara mmkn olduka ile cevap verin.

Sen ne kadar hzl Trke renmek istersin? (hzl)

 136

-Ben mmkn olduka hzl Trke renmek isterim.

Ali ne kadar para kazanmak zorundadr? (fazla)
-...
Onlar ne zaman Trkiyeye gitmek isterler? (yakn bir zamanda)
-...
Siz hep nasl bir evde yaamak istediniz? (geni)
-...
Marynin ka kelime ezberlemesi lazm? (ok)
-...

-dir (-dr, -dur, -dr) ile cmleler (for): yldr Kanadada yayoruz.
-den / -dan beri ile cmleler (since): Sabahtan beri alyorum.
pularn kullanarak -dir ve -den beri ile sorulara cevap verin.

Canan ne zamandr tp okuyor ( yl) O yldr tp okuyor.

Ne zamandan beri Ankaradasnz? (1988) Biz 1988den beri Ankaradayz.
Onlar ka yldr arkadatr? (birka) ....
Senin ka ylndan beri evin var? (2001)
Cem ne zamandr orada alr? (iki gn)
Beni ne zamandan beri aryorsunuz? (Aralk) ......

-(y)e / -a kadar ile cmleler (up to, until): Biz akama kadar ders altk.

pularn kullanarak -e / -a kadar ve -ene / -ana kadar ile cmleler kurun.

Can / gelecek yl /okula gitmek (future t.) Can gelecek yla kadar okula gidecek.
Siz gelmek / biz beklemek (past t.) Siz gelene kadar biz bekledik.
O / sabah / uyumak (cont. t.) ....
Biz / Austos / Trkiyede kalmak (future t.) ....
Sen uyumak / ben kitap okumak (simple t.)

32. Blm
-makta / -mekte olmak: gemite balayp devam eden zaman (Present Perfect Continuous
Tense): ki yldr Trkiyede yaamaktaym.
pularn kullanarak -makta / -mekte ile sorular sorun ve cevap verin.
Necdet / ne i yapmak? Necdet ne i yapmaktadr?
Elektriki olarak almak O elektriki olarak almaktadr.

Cem bu otelde mi kalmak? ................................................................................................

Evet, ................................................................................................
 137

Nuri / nerede oturmak? ................................................................................................

O kedeki evde oturmak ................................................................................................

Siz / ne zamandr alk yapmak? ................................................................................................

12 yl ................................................................................................

-ince, -diinde ve -dii zaman ile yan cmleler (subordinated sentences with when): Trkiyeye
gidince sizi ararm.
1-pularn kullanarak -ince ile yan cmleler kurun.

Film balamak / ben sizi armak Film balaynca ben sizi arrm.
Hava kararmak / sen lambay yakmak
Mektubu almak / onlar cevap yazmak
Yemek yapmak / Selin bizi davet etmek

2-pularn kullanarak -diinde ve -dii zaman ile farkl zamanlarda yan cmleler kurun.

sen bize gelmek / ben imambayld piirmek Sen bize geldiinde imambayld piiririm.
Ben okulumu bitirmek / retmen olmak Ben okulumu bitirdiim zaman retmen olacam.
Sonbahar gelmek / yapraklar sararmak ....................................................................................
Sen Trke renmek / Trkiyeye gitmek ....................................................................................
Kar yamak / biz kayak yapmak ....................................................................................
Film bitmek / onlar yataa gitmek ....................................................................................

-meyince, -mediinde, ve -medii zaman ile yan cmleler (negative subordinated sentences with
when): Sen gelmeyince biz de gitmedik.
pularn kullanarak -meyince ile farkl zamanlarda yan cmleler kurun.
Sen aramamak / biz aramak Sen aramaynca biz aradk.
Biz gitar almamak / o ark sylememek
Ben para vermemek / o ekmek alamamak ....
Aye gelmemek / biz zlmek

-irken ve -iken ile yan cmleler (subordinated sentences with while): Sen gelirken biz gidiyorduk.
1- pularn kullanarak irken (-rken, -urken, -erken, -arken, rken) ile yan cmleler kurun.
sa bisiklet srmek / kpei yannda komak sa bisiklet srerken kpei yannda kouyordu.
Biz yemek yapmak / o yardm etmemek Biz yemek yaparken o yardm etmez.
Ben komak / yere dmek
Sen uyumak / biz evden ayrlmak
Sami ders almak / radyo dinlememek
2- pularn kullanarak iken (-yken, -ken) ile farkl zamanlarda yan cmleler kurun.

Ben heyecanl / iyi konuamamak Ben heyecanlyken iyi konuamam.

 138

Ali ocuk / ok hastalanmak ....

Sen Trkiyede / ngilizce retmek ....
Siz burada deil / yamur yamak

33. Blm
Eer, -se (ise) ile olabilir/ gerekleebilir art cmleleri (Probable / possible conditional if
sentences): Eer taksiye binersen abuk gidersin.
pularn kullanarak eer / -se cmleleri kurun (yan cmle geni veya gelecek zaman olabilir).

Sen Trkiyeye gitmek / iyi vakit geirmek Eer Trkiyeye gidersen iyi vakit geirirsin.
Biz teleskopla bakmak / Jpiteri grmek ....
Onlar Ankaraya gelmek / bizi ziyaret etmek ....
O alamak / ben zlmek ....

Eer, -yorsa ile imdiki zamanda art cmleleri (Conditional if sentences in present continuous
tense): Eer Trke renmek istiyorsan, ok almalsn.

pularn kullanarak, rneklerdeki gibi olumlu ve olumsuz eer / yorsa cmleleri kurun.

O ders almak / sen rahatsz etmemek Eer o ders alyorsa, onu rahatsz etme.
Onlar Trkiyede yaamak, dil renmeli ........................................................................................
Ben eme suyu imek, sen de iebilmek ........................................................................................
Ben Vancouverda yaamak, yamuru sevmeli .....................................................................................

Eer, -seydi / -sayd ile imknsz/ gereklemeyecek cmleler (Improbable / impossible conditional
if sentences): Eer bilseydim sizinle giderdim.
1- pularn kullanarak olumlu eer / -seydi cmleleri kurun.
Sen kazak giymek / memek Eer sen kazak giyseydin mezdin.
Hakan araba ile gitmek / yorulmamak
Onlar kapy kilitlemek / hrsz girememek ....
Benim cep telefonum olmak / ksa mesaj yazmak ................

2- pularn kullanarak olumsuz eer / -seydi (-meseydi) cmleleri kurun.

Paras olmak / ben tatile kamamak Param olmasayd tatile kamazdm.

Onun arabas bozulmak / o ge kalmamak
Hava gzel olmak / biz piknie gitmemek
O Trke renmek / onunla tanamamak

-p mad (yapp yapmad) ile yan cmleler (subordinated sentences with if): Onun gelip
gelmeyeceini bilmiyorum.
pularn kullanarak -p / -mad ile gemi ve gelecek zamanda cmleler kurun.
 139

Ahmet kiray vermek / ben bilmemek

Ahmetin kiray verip vermediini bilmiyorum.
Onlar, evi temizlemek / bana sylemek
Evi temizleyip temizlemeyeceklerini bana syleyecekler.
Annem yemek piirmek / biz bilmemek
....................................................................................................................
retmen, ben dev yapmak, sormak
....................................................................................................................
Ben grevi bitirmek / senin haberin olmamak (requires den hali)
....................................................................................................................
34. Blm

Olmak fiili ile -mili gemi zaman (story past tense with the verb to be): Selin geen hafta
hastaym.

olmak / -mi ile olumlu, olumsuz ve soru cmleleri kurun.

Ahmet neden bize kzgn olmak? Ahmet neden bize kzgnm?
Trke konumak hi zor olmamak Trke konumak hi zor deilmi.
Kanadada seyahat etmek pahal olmak ............................................................................................
Onun babas air olmamak ................................................................................................
Hseyinin arabas bozuk olmak ................................................................................................
Kanadada hava nasl olmak? ................................................................................................

-yor / -mili gemi zaman (story past tense with present cont. tense suffix: -yor / mi): Hakan
bugn Kanadaya geliyormu.
-yor / -mi ile olumlu, olumsuz ve soru cmleleri kurun.

Beni kim aramak? Beni kim aryormu?

Siz aceleyle gitmek ................................................................................................
Biz hi susmamak ................................................................................................
Tim Trke mi renmek? ................................................................................................

mi / -di ile gemi zaman (story past tense with past tense suffix: mi / -di): Hakan geen yl
Kanadaya gelmiti.

mi / -di ile olumlu, olumsuz ve soru cmleleri kurun. pularn kullann.

Sen o kitab ne zaman okumak? Sen o kitab ne zaman okumutun?
Geen Eyllde siz bala gitmek ....................................................................................
Asl arabasn aylar nce satmamak? ....................................................................................
Siz iki yl st ste Antalyaya gitmek ....................................................................................
 140

-ecek / mi ile hikaye zaman (story tense with future tense suffix: ecek / mi): Hakan yarn okula
balayacakm.
ecek / mi ile olumlu, olumsuz ve soru cmleleri kurun. pularn kullann.

Zeki artk ark bestelemek Zeki artk ark besteleyecekmi.

Siz ikinizi yudumlamak ................................................................................................
Sen bankaya para yatrmamak ................................................................................................
Ben bankadan para ekmek? ................................................................................................

35. Blm
-l ve -n + iyor ile imdiki zamanda edilgen cmleler (passive with -l and n in present continuous
tense): Yollar nce tamir ediliyor ve sonra temizleniyor.

-l (-l, -il, -ul, -l) / -n (-n, -in, -un, -n) ile edilgen cmleler kurun.
Parkta konser / vermek Parkta konser veriliyor.
Bugn ev / boyamak ................................................................................................
Bilet iin / sraya girmek ................................................................................................
Sorulara / cevap vermek ................................................................................................

-l ve -n + -r (geni zaman), ile edilgen cmleler (passive with -l and n in simple present, tense):
Yollar nce tamir edilir ve sonra temizlenir.

pularn kullanarak edilgen cmleler kurun.

i bitirmek bitiriler.
bilgisayar kapatmak ............................................................................................................
dosyalar dzenlemek ............................................................................................................
gereksiz belgeler silmek ............................................................................................................

-l ve -n +-yordu (gemite devam eden zaman) ile edilgen cmleler (passive with -l and n in past
continuous tense): Yollar nce tamir ediliyor ve sonra temizleniyordu.
Aadaki ipularn kullanarak gemite devam eden zamanda rnekteki gibi edilgen cmleler
kurun.

duvar boyamak Duvar boyanyordu.

bahe sprmek ............................................................................................................
iek dikmek ............................................................................................................
budaylar hasat etmek ............................................................................................................

-l ve -n + -d (gemi zaman) ile edilgen cmleler (passive with -l and n in past tense): Yollar
nce tamir edildi ve sonra temizlendi.
Aadaki ipularn kullanarak gemi zamanda rnekteki gibi edilgen cmleler kurun.
 141

arabann motoru skmek ............................................................................................................

teker takmak ............................................................................................................
lastik iirmek ............................................................................................................

-l ve -n + -m (mili gemi zaman) ile edilgen cmleler (passive with -l and n in -mi past
tense): Yollar nce tamir edilmi ve sonra temizlenmi.
pularn kullanarak -l ve -n + -m (mili gemi zaman) ile edilgen cmleler kurun.

imler bimek imler biilmi.

aa dikmek ............................................................................................................
et kavurmak ............................................................................................................
patates halamak ............................................................................................................

-l ve -n + -abilmek / -ebilmek ile edilgen cmleler (passive with -l and n + modal verbs): Yollar
nce tamir edilebilir ve sonra temizlenebilir.
pularn kullanarak -l ve -n + -abilmek / -ebilmek ile edilgen cmleler kurun.

para saymak Para saylabilir.

deme ek ile yapmak ............................................................................................................
pein demek ............................................................................................................
kredi ekmek ............................................................................................................

36. Blm

-ecek, (-acak) ve dik (-dk, -dk, -duk) + ismin halleri ile yan cmleler (nesne cmleleri)
(Subordinated sentences as the object of the main sentences with past and future tense participles):
Ben, sizinle burada karlaacam sanmyordum.
pularn kullanarak olumlu, olumsuz ve soru olarak yan cmleler kurun.
Ben sanmyorum. Yarn hava yamurlu olacak.
Ben yarn havann yamurlu olacan sanmyorum.
Sen irkete bildirdin mi? Ben yarn ie gidemeyeceim.
.............................................................................................................................................
O bize anlatt. Onlar toplantda neler konutular.
.............................................................................................................................................
Biz dnyorduk. Siz Trke biliyorsunuz.
.............................................................................................................................................

Dorudan anlatma (direct speech): Hasan bana, Bu sabah ge uyandm, dedi.

pularn kullanarak farkl zamanlarda, olumlu, olumsuz ve soru olarak dorudan anlatma
cmleleri kurun.
Hasan bize demek / Bugn okul kapalyd Hasan bize Bugn okul kapalyd, demiti.
 142

Biz size demek / Btn gn eekler gibi altk ............................................................................

Can bana demek / 30 yl Japonyada yaamadm ............................................................................
Gelin ona demek / Biz mutluluktan uuyoruz ............................................................................

demek ve ki ile dorudan anlatma (direct speech with demek and ki): Hasan bana dedi ki, Bu
sabah ge uyandm.

pularn ve demek ki kullanarak farkl zamanlarda, olumlu, olumsuz ve soru olarak dorudan
anlatma cmleleri kurun.

Sen / Ben bir retmen olmamak Sen dedin ki, Ben bir retmen deilim.
Biz / O iyi bir a olmak ................................................................................................
Ben / Trke renmek zevkli olmak ................................................................................................
Sla ve sen / biz tembel olmamak ................................................................................................

... diye ile dorudan anlatma (direct speech with diye): Oya bu sabah Naslsnz? diye sordu.

Aadaki cmleleri ngilizceye evirin.

Beni ararsn diye dnmtm ama bou bouna beklemiim.

I thought you would call me but I waited for nothing (now I discover).
Ben size, her zaman fkra analatacam, diye bir sz vermedim.
................................................................................................................................................
Asiye bir ay boyunca param yok, diye alad ama hep pahal elbiseler almaya devam etti.
................................................................................................................................................
Dedem, beni ne zaman ziyaret edeceksiniz, diye sordu fakat bir cevap veremedim.
................................................................................................................................................

A) ecek, acak ile dolayl anlatma (indirect speech with future tense suffix): Hasan bana bu sabah
ge kalkacan syledi.
B) dik (-dk, -dk, -duk) ile dolayl anlatma (indirect speech with past tense suffix): Hasan bana
bu sabah ge kalktn syledi.

Aadaki cmleleri birletirerek dolayl cmleler kurun.

Ben sylyorum. / Ben dn ders altm. Ben dn ders altm sylyorum.

O sylyordu. / O gzel yemekler yapacak. ....................................................................................
Sen syledin. / Sen okuldan eve geldin. ....................................................................................
Biz ona syledik. / sen ge kalacaksn. ....................................................................................

sormak fili ile dolayl cmleler (indirect speech with the verb sormak): Hasan bize yarn ne
yapacamz sordu.
Aadaki cmleleri birletirerek dolayl cmleler kurun.
 143

O bize sordu. Biz nereye gideceiz?

O bize, (bizim) nereye gideceimizi sordu.
Biz sorarz. O nasl yemek yapt?
................................................................................................................................................
Sen sormazsn. Biz nasl geiniriz?
................................................................................................................................................
Biz sorduk. Akam ne yediniz?
................................................................................................................................................

37. Blm

Cmlenin nesnesi olarak infinitive (Infinitive as the object of the verb): Ben yemek piirmeyi
biliyorum.

pularna bakarak rnekteki gibi nesne cmleleri kurun.

Ali bilmiyor / tasarruf etmek Ali tasarruf etmeyi bilmiyor.

Ali fark etti / o tasarruf etmeyi bilmiyor Ali tasarruf etmeyi bilmediini farketti.

Ben zledim / bisiklet srmek ....................................................................................

Ben hatrladm / ben bisiklet srmyorum ....................................................................................

Sen rendin / heykel yapmak ....................................................................................

Sen sylyorsun / heykel yapmay rendin ....................................................................................

O ok sever / kitap okumak ....................................................................................

Biz unutmadk / o kitap okumay ok sever ....................................................................................

nk ve -ecei, (-aca) / dii (-d, -d, -duu) iin ile yan cmleler (subordinated
sentences with because): Sen anslsn nk Trke reniyorsun. Sen Trke rendiin
iin anslsn.

rnee bakarak ve ipularn kullanarak cmleler kurun.

-Ali her gn almyor / onun paraya ihtiyac yok

Ali, paraya ihtiyac olmad iin hergn almyor.

-Ben Trke reniyorum / Trke renmekten holanyorum.

....................................................................................................................................
-Hseyin para biriktiriyor. O gelecek sene bir ev almay dnyor.
....................................................................................................................................
-Murat hastaneye yatrlacak. O kaza geirdi.
....................................................................................................................................
 144

dii srece /mddete ile cmleler (as long as sentences): Param olduu srece sorun yok.

pularn kullanarak dii (-d, -d, -duu) srece ve -d mddete ile farkl zamanlarda
olumlu ve olumsuz cmleler kurun.
Senin ehliyetin olmak /araba srebilmek Ehliyetin olduu srece araba srebilirsin.
sa kitap okumak / sklmamak
Bebek karn doymak / alamamak
Sen tembel olmamak / para kazanmak ....

dii hlde ve -e ramen ile cmleler (sentences with conjunctions although, even though, in spite
of): Susan Trke bilmedii halde Trkiye gezisinden ok holand. Ben ok almama ramen
yeterince para kazanamyorum.

1- pularn kullanarak d halde ile cmleler kurun.

Benim arabam var. e otobsle giderim. Arabam olduu halde ie otobsle giderim.
Onun ok paras var. O israf yapmaz. ....................................................................................
Biz sz verdik. Toplantya katlamadk. ....................................................................................
Hava scaktr. Ben denize gitmiyorum. ....................................................................................

2- Ayn altrmalar -e ramen ile yapn. Sonra d halde ve -e ramen ile olumsuz cmleler
kurun.

-dike ... daha ve -dndan beri ile cmler (sentences with the more / as + verb, and since +
verb): A) Trkeyi rendike daha ok seviyorum. B) Eve geldiinden beri hibir ey yemedi.

A) -dike ve -dike daha ile farkl zamanlarda cmleler kurun.

O konumay uzatmak / insanlar sklmak O konumay uzattka insanlar skld.
Ben kebap yemek / daha fazla imanlamak ....................................................................................
Sen uyumak / daha ok uyumak istemek ....................................................................................
Sinem dnmek / daha karamsar olmak ....................................................................................

B) dndan beri ile cmleler kurun.

Ben ie girmek / hi zaman olmamak Ben ie girdiimden beri hi zamanm yok.
Sen ona ksmek / o mutsuz olmak ....................................................................................
Ahmet domak / ben onu grmemek ....................................................................................
Kpr yaplmak / ben ilk defa gemek ....................................................................................

38. Blm

-tense (would rather, rather than) ve yerine (instead of, in place of) ile cmleler: Ben Almanca
renmektense (renmek yerine) Trke renmeyi tercih ederim.
-tense (-tansa) ve yerine ile cmleler kurun.
 145

Ben TV seyretmek / radyo dinlemek/ tercih etmek. TV seyretmektense radyo dinlemeyi tercih ederim.
Sen evi temizlemek / kitap okumak. ................................................................................................
O havuzda yzmek / denizde yzmek ..............................................................................................
Jane ince renmek / Trke renmek .........................................................................................

-ecekti, -acakt ile cmleler (Future Past Tense in Turkish): Yarn tatile kacaktk ama
hastalandmz iin gidemeyeceiz.

Aadaki cmleleri ngilizceye evirin.

leden sonra havuzda yzecektik ama birden yamur balad ve ieride kaldk.
We were going to swim in the pool in the afternoon but it started to rain and we stayed indoors.

Kerem, Aslya, onu sevdiini syleyecekti ama utand iin syleyemedi.

............................................................................................................................................................

Hava raporuna gre bu hafta hava karl olacakt ama bak, her yer gnlk gnelik.
............................................................................................................................................................

Yllarca para biriktirdiler, szde bir ev alacaklard ama sonra bir tekne alp denizlere aldlar.
............................................................................................................................................................

-m olmak / -iyor olmak ile cmleler (will have done and will be doing /will have been doing
sentences): Ben yarn bu saatlerde kalkm olacam / kalkyor olacam.
-m olmak ve -iyor olmak ile cmleler kurun.
Sen bu dersten sonra bu konuyu renmek Sen bu dersten sonra bu konuyu renmi olacaksn.
Biz yarn bu konuyu almak Biz yarn bu konuyu alyor olacaz.
Siz gelecek yl bu zamanlar ne yapmak? ....................................................................................
Ben akladktan sonra sen her eyi anlamak ....................................................................................
Onlar yarn sabah evi boyamay bitirmek ....................................................................................
Sen geldiinde yemek pimek ....................................................................................

-drmak / trmak ve ata / -ada ile cmleler (get or make someone/something do something): Bu
sabah arabay altrdm ve ie gittim.
pularn kullanarak -dr, -dir, -dur, -dr / -tr, -tir, -tur, -tr ile farkl zamanlarda, olumlu,
olumsuz ve soru cmleleri kurun.
Sen ne zaman emeyi / tamir etmek? Sen emeyi ne zaman tamir ettireceksin?
Ben kn arabann lastiini / deitirmemek Ben kn arabann lastiini deitirmedim.
Onlar ocuu / okumak Onlar ocuu okutuyorlar.
Sen bana ocukluumu / hatrlamak ....................................................................................
Ltfen beni / kzmamak ....................................................................................
O kazay kimse ona unutmak ....................................................................................
 146

Ben her hafta evi / temizlememek ....................................................................................

39. Blm

-n, -na, -ndan ile yan cmleler (subordinated sentences - that conjunction): Tantmza
memnun oldum.

pucu kelimeleri kullanarak -n, -na, -ndan ile farkl zamanlarda cmleler kurun.

Ben memnun olmak / sizinle tanmak Sizinle tantma memnun oldum.

Ahmet anlamaya almak / sen ne demek Ahmet senin ne dediini anlamaya alyor.
O yalan sylemek / sen inanmamak ....................................................................................
O sylemek / benim ok almam gerek ....................................................................................
Biz grmek / sen kitap okumak ....................................................................................

Ne zaman ise... ile yan cmleler (subordinated sentences with whenever): Ne zaman Trkiyeye
gitsem mzeleri gezerim.

Aadaki cmleleri ngilizceye evirin.

Ben ne zaman ackl bir film grsem alarm.

I cry whenever I watch a sad movie.
Ne zaman ihtiyacn olsa ben hep senin yannda olmadm m?
................................................................................................................................................
Ne zaman isterse gelip gidebileceini sanmasn.
................................................................................................................................................
Biz ne zaman parka gitsek yamur yayor.
................................................................................................................................................
O ne zaman kaybettii kedisini dnse gzleri yalarla doluyormu.
................................................................................................................................................

-m gibi hissetmek / gelmek ile yan cmleler (subordinated sentences with as if, as though): Ne
zaman Kapadokyaya gitsem farkl bir gezegendeymi gibi hissediyorum.

Aadaki ipularn kullanarak -m gibi hissetmek / gelmek ile yan cmleler kurun.
1- -m gibi hissetmek

Ben Trkiyeye gitmek / evimde hissetmek Trkiyeye gidince evimdeymi gibi hissediyorum.
Selin ak olmak / bulutlarn zerinde yrmek ........................................................................
Sen iten gelmek / ok yorgun grnmek ....................................................................................
Ben iten atlmak / dnya bama yklmak hissetmek .....................................................................

2- -m gibi gelmek

Sen snav geememek / bana gelmemek Sen snav geemeyecekmisin gibi gelmiyor bana.
 147

Deniz keman yarmasn kazanmak / bana ....................................................................................

mambayld lezzetli olacak / bana ....................................................................................
Benim parti seimi kazanacak / bana ....................................................................................