JU ,,GIMNAZIJA

Kotor

Struni rad

Predmet:Praktina nastava

Osnivanje I prestanak rada preduzea

Mentor: Uenik:
Tomislav Dragojevi,prof. Agnija Mrkai IV-e

Kotor,oktobar 2017.god.
. U veini nacionalnih prava privredna drutva se osnivaju da bi trajno obavljala privrednu
djelatnost radi sticanja dobiti. Meutim privredno drutvo moe da se osnuje i radi
obavljanja nekog konkretnog poduhvata, ili radi ostvarenja nekog odreenog cilja.
Preduzee ili privredno drutvo je pravno lice koje obavlja delatnost u cilju sticanja
dobiti. Naziva se jo i firma, kompanija ili korporacija. Preduzea, u zavisnosti od
osnivaa, mogu biti javna i privatna. Javna preduzea osniva drava ili jedinica lokalne
samouprave radi obavljanja delatnosti od opteg interesa. Privatno preduzee moe
osnovati svako fiziko lice i pravno lice. Ciljna funkcija preduzea je dobit (profit). Ovo
karakterie sve pravne forme preduzea. Preduzeima koja obavljaju delatnost od opteg
interesa svojstveno je da, pored ove ciljne funkcije, mogu imati i sekundarnu ciljnu
funkciju. Ona se sastoji u zadovoljavanju potreba korisnika usluga iz obavljanja ove
delatnosti. Nije iskljueno da se preduzea osnivaju radi utede trokova svojim
osnivaima, bez obzira na to to Zakon o preduzeima izriito ne predvia. U pitanju su:
istraivanja trita, istraivanja nalazita odreenih rudnih sirovina, obavljanje odreenih
zajednikih funkcija i slino.
Preduzea organizuju proizvodnju, nude na tritima odreene koliine roba (gotovih
proizvoda), nastojei da maksimiziraju svoje dobiti. Kada odluuju o proizvodnji i ponudi,
preduzea nastoje da svoje prozvode (usluge) prodaju po takvim cenama, kako bi pokrili
cene kotanja (odnos ukupnih trokova proizvodnje i prometa po jedinici proizvoda) i
ostvarili odreeni iznos dobiti (na primer, u vrednosti 10% cene kotanja). Preduzea se
uzdravaju od smanjivanja cena, jer to mogu uraditi i konkurenti. Tima mogu vie izgubiti
nego dobiti. Ovakvo ponaanje preduzea svojstveno je privredama sa izraenom
konkurencijom i bez znaajnih inflatornih i monopolistikih tendencija. Osnovna obeleja
preduzea su:

preduzee ima svoju ekonomiju;

ekonomiju ostvaruje u okruenju sa kojim je u permanentnoj komunikaciji;
preduzee je sloen, dinamiki, ekonomski sistem;
preduzee je poslovno-finansijski entitet, te se kao takav rukovodi, pre svega,
poslovno-finansijskim ciljevima;
procesima i pojavama u preduzeu upravlja kompetentan menadment.
 OSNIVANJE PREDUZEA

Registracija privrednih subjekata u Crnoj Gori vri se u Centralnom registru privrednih

subjekata koji vodi Poreska uprava. Od 20. maja 2011. godine, novi privredni subjekti su
u mogunosti da na jednom mjestu registruju privrednu djelatnost. Uvoenjem sistema
jednoalterskog poslovanja privrednim subjektima je omogueno da prilikom registracije u
Centralnom registru privrednih subjekata budu automatski registrovani u registru Zavoda
za statistiku, registru poreskih obveznika i registru carinskih obveznika, kao i registru
obveznika poreza na dodatu vrijednost i akciznih obveznika u sliaju da to ele.

Svi privredni subjekti danom registracije u Centralnom registru privrednih

subjekata postaju lanovi Privredne komore Crne Gore.

Zahtjev za registraciju privrednih subjekata moe se podnijeti i preko

portala www.euprava.me. Izvrenje ove usluge je dostupno samo korisnicima koji imaju
kreiran korisniki nalog. Poto ova usluga ne zahtjeva potpisivanje digitalnim sertifikatom
prilikom podizanja rjeenja potrebno je dostaviti ovjerene kopije ili originale dokumenata
potrebnih za registraciju.

Osnivaki akt preduzea predstavlja ugovor o osnivanju. Njime se definiu:

naziv osnivaa
firma i sedite novoosnovanog preduzea
iznos sredstava potrebnih za osnivanje i
poetak rada i nain njihovog obezbeivanja
pravo i obaveze osnivaa u pogledu vrenja delatnosti,
upravljanja, uea u dobiti, snoenju rizika, povraaja sredstava preduzea
pravo i obaveze preduzea prema osnivau/isnivaima
druga pitanja od znaaja za meusobna prava i obaveze i osnivaa
Upisom akta o osnivanju u sudski registar preduzee se smatra osnovanim i time stie
pravnu i poslovnu sposobnost.

OBLICI ORGANIZOVANJA PRIVREDNIH SUBJEKATA

Na osnovu Zakona o privrednim drutvima mogui su sledei oblici obavljanja privredne

djelatnosti:
1. Preduzetnik
2. Ortako drutvo (OD)
3. Komanditno drutvo (KD)
4. Akcionarsko drutvo (AD)
5. Drutvo sa ogranienom odgovornou (DOO)
6. Dio stranog drutva

Privrednu djelatnost obavljaju privredna drutva i preduzetnici. Oblici obavljanja

privrednih djelatnosti koji se registruju u skladu sa zakonom duni su da prije otpoinjanja
obavljanja djelatnosti pribave odobrenje za obavljanje djelatnosti, ako je odobrenje za
obavljanje djelatnosti predvieno posebnim propisom. Dobijanje odobrenja za obavljanje
djelatnosti nije uslov za registraciju u skladu sa Zakonom o privrednim drutvima.
Ako jedno ili vie fizikih lica ili pravno lice otpone ili obavlja privrednu djelatnost, a ne
registruje se u skladu sa odredbama ovog zakona, smatra se preduzetnikom ili ortaklukom
u odnosu prema treim licima.

PREDUZETNIK
Preduzetnik je fiziko lice koje za svoj raun obavlja neku djelatnost radi sticanja profita.
Preduzetnik za sve poslove koje preuzima u poslu odgovara cjelokupnom svojom linom
imovinom. Ako preduzetnik ne obavlja djelatnost pod svojim ve pod drugim imenom ili
nazivom, duan je da to ime ili naziv registruje u CRPS-a. U sluaju promjene imena,
preduzetnik je duan da, u roku od 30 dana od dana nastanka promjene, prijavi izmjenu
CRPS-a. Preduzetnik se registruje za potrebe statistike u CRPS-a dostavljanjem
registracione izjave. Preduzetniku se izdaje potvrda o registraciji. Ova potvrda ne
predstavlja odobrenje o ispunjavanju uslova za obavljanje djelatnosti.

Za regristaciju preduzetnika potrebno je :

kopija line karte ili pasoa
uplatiti administrativnu taksu za registraciju u iznosu od 10 eura na iro-raun Poreske
uprave, broj: 832 - 3161 - 26
uplatiti administrativnu taksu u iznosu od 12 eura za objavu oglasa u ,, Slubenom listu
Crne Gore na iro raun: 520-941100-57
popuniti registracionu prijavu koja se dobija od CRPS-a ili je moete preuzeti na dnu
stranice (obrazac PS01-a).

ORTAKO DRUTVO(ORTAKLUK)-OD
Ortako drutvo je drutvo koje se osniva ugovorom najmanje dva fizika ili pravna lica,
imovinom ortaka koja se sporazumno odreuje, a cilj im je sticanje profita. U svom
nazivu drutvo obavezno sadri oznaku OD. Ortako drutvo odgovara za svoje obaveze
cjelokupnom imovinom ortaka, ako ugovorom nije drugaije odreeno. Ortaci ortakog
drutva odgovorni su solidarno za sve obaveze drutva cjelokupnom svojom imovinom ako
sa povjeriocem nije drugaije odreeno.

REGISTRACIJA ORTAKOG DRUTVA

Ortakluk se registruje za potrebe statistike u CRPS-a podnoenjem registracione prijave, ali

postojanje ortakluka nije uslovljeno njegovom registracijom.
Taksu za registraciju u iznosu od 10 eura potrebno je uplatiti na iro raun Poreske
uprave, broj: 832 - 3161 - 26
Registraciona prijava sadri: naziv ortakluka, imena ortaka, njihove adrese i matine
brojeve (JMBG). Ugovor o ortakluku, ukoliko je sainjen, ortaci mogu dostaviti CRPS.

KOMANDITNO DRUTVO KD
Komanditno drutvo je drutvo jednog ili vie lica koja se zovu komplementari i jednog ili
vie lica koja se zovu komanditori i kolektivno se nazivaju: firma. Komplementari su
neogranieno solidarno odgovorni za sve obaveze drutva. Komanditori odgovaraju za
obaveze drutva do visine svojih uloga. Ulozi komanditora mogu biti u novcu ili u
stvarima i pravima koja se procjenjuju. Komplementar i komanditor moe biti fiziko ili
pravno lice. U svom nazivu drutvo obavezno sadri oznaku KD.

REGISTRACIJA KOMANDITNOG DRUTVA

Registracija Komanditnog drutva vri se u CRPS-a dostavljanjem izjave ili ugovora

potpisanog od strane svih lanova drutva, a koja sadri sledee podatke:
naziv drutva i oznaku da je drutvo osnovano kao komanditno
sjedite drutva
rok na koji se drutvo osniva i datum poetka obavljanja djelatnosti
ime, prezime i matini broj, odnosno naziv svakog lana Drutva
ime svakog lica koje ima svojstvo komanditora
ulog komanditora i u kom obliku (novanom ili nenovanom)

Taksa za registraciju u iznosi 10 eura i uplauje se na iro raun Poreske uprave, broj: 832
- 3161 - 26

AKCIONARSKO DRUTVO AD
Akcionarsko drutvo je drutvo sa najmanje dva osnivaa, fizika ili pravna lica, koje se
osniva u cilju obavljanja privredne djelatnosti, a iji kapital je podjeljen na akcije. Osnivai
zakljuuju ugovor o osnivanju drutva. Osnivai mogu biti domaa i strana fizika i pravna
lica. Zakljuenjem ugovora o osnivanju akcinarskog drutva osnivai postaju akcionari.
Akcionarsko drutvo za sve svoje obaveze odgovara cjelokupnom svojom imovinom.
Akcionari odgovaraju za obaveze drutva do visine svog kapitala u drutvu. Minimalni
osnovni kapital za osnivnje akcionarskog drutva iznosi 25 000 eura. U svom nazivu
drutvo obavezno sadri oznaku AD.

Kao akcionarsko drutvo registruju se banka, berza, drutvo za upravljanje investicionim

fondom i drutvo za obavljanje djelatnosti osiguranja. Osnivaki ulog za osnivanje banke
iznosi najmanje 5 000 000 eura, berze najmanje 100 000 eura, drutva za upravljanje
investicionim fondom, najmanje 175 000 eura i drutva za obavljanje djelatnosti osiguranja
najmanje 2 000 000 odnosno 3 000 000 eura u zavisnosti od toga za koju vrstu osiguranja
se drutvo registruje.

REGISTRACIJA DRUTVA

Za registraciju Akcionarskog drutva potrebno je dostaviti:

ugovor o osnivanju ovjeren u sudu u skladu sa zakonom
 statut (tipsku formu moete preuzeti na dnu stranice)
popunjen obrazac za registraciju PS01 (obrazac moete preuzeti na dnu stranice 832 -
3161 - 26 i dokaz o uplati takse u iznosu od 12 eura (.r. Slubenog lista CG, broj: 520-
941100-57)
odluke o imenovanju odbora direktora, revizora, sekretara i izvrnog direktora
rjeenje Komisije za hartije od vrijednosti (minimalni osnivaki ulog je 25 000 eura)
potpisanu izjavu lanova odbora direktora, izvrnog direktora, sekretara drutva i
revizora da prihvataju imenovanja

Ukoliko se drutvo eli prijaviti za registaciju obveznika za porez na dodatu vrijednost,

popunjava se obrazac PR PDV-1 (obrazac moete preuzeti na dnu stranice).
Ukoliko se drutvo eli prijaviti za upis u registar akciznih obveznika popunjava se
obrazac AKC-P (obrazac moete preuzeti na dnu stranice).
Registraciona dokumenta sadre podatak da li lica ovlaena da zastupaju drutvo mogu da
djeluju kolektivno ili kao pojedinci.
Drutvo stie svojstvo pravnog lica danom upisa u CRPS. O izvrenoj registraciji izdaje se
potvrda koja slui kao dokaz da je drutvo registrovano.

DRUTVO SA OGRANIENOM ODGOVORNOU DOO

Drutvo sa ogranienom odgovornou mogu osnovati fizika ili pravna lica, najvie njih
30 koji odgovaraju za obaveze drutva do visine svojih uloga. Ovaj vid registracije je
najei kod nas i veoma je pogodan za mala preduzea koja mogu osnovati jedno ili vie
lica. Iznos osnovnog kapitala je najmanje 1 euro. U svom nazivu drutvo obavezno sadri
naznaku DOO. Uplatom poetnog uloga, lica stiu udio u drutvu, srazmjerno veliini
svoga uloga. Sticanjem udjela lica postaju lanovi drutva. lan drutva posjeduje samo
jedan udio u drutvu koji predstavlja njegov procenat u vlasnitvu kapitala. Udio u drutvu
moe dati pravo lanu da ima vie od jednog glasa.

POETNA REGISTRACIJA

Dokumenta i podaci koji se dostavljaju CRPS-a i objavljuju prilikom prve registracije

drutva su:
osnivaki akt (odluku ili ugovor o osnivanju) ovjeren u sudu u skladu sa zakonom
- u sluaju jednolanog DOO, tipska forma odluke o osnivanju dostupna je na dnu
stranice (Odluka o osnivanju DOO)
- u sluaju vielanog DOO, tipska forma ugovora o osnivanju dostupna je na dnu
stranice (Ugovor o osnivanju DOO)
statut privrednog drutva (tipske forme se mogu preuzeti na dnu stranice)
pisani pristanak lanova odbora direktora na njihova imenovanja, ukoliko su imenovani
uplatnice za sledee administrativne takse:
- 10 eura ( .r. Poreske uprave; broj 832 - 3161 - 26)
- 12 eura (.r. Slubenog lista CG, broj 520-941100-57 )
popunjen obrazac za registraciju PS01 (obrazac moete preuzeti na dnu stranice)

Ukoliko se drutvo eli prijaviti za registaciju obveznika za porez na dodatu vrijednost,

popunjava se obrazac PR PDV-1 (obrazac moete preuzeti na dnu stranice).
Ukoliko se drutvo eli prijaviti za upis u registar akciznih obveznika popunjva se obrazac
AKC-P (obrazac moete preuzeti na dnu stranice).
Drutvo stie svojstvo pravnog lica danom registracije. Dokaz o registraciji je potvrda koju
izdaje Poreska uprava.

PRESTANAK RADA PREDUZEA

Likvidacija firme moe se obaviti na dva naina:
Skraeni postupak likvidacije firme u Crnoj Gori je postupak koji se
sprovodi kada drutvo ima dovoljno finansijskih sredstava za pokrie svih svojih
obaveza.
Steaj je postupak koji se moe sprovesti kao bankrotstvo ili reorganizacija
nad steajnim dunikom koji je nesposoban za plaanje.
Da biste bolje razumjeli razlike izmeu ovih oblika likvidacije firme, dajemo kratko
objanjenje

Razlika izmeu steaja i skraenog postupka likvidacije:

Steaj:
1. steaj mogu pokrenutu povjerioci ili vlasnik/ci drutva
2. svrha: namirenje povjerilaca iz imovine drutva
3. razlozi za pokretanje: insolventnost, prezaduenost i prijetea nesposobnost za
plaanje
4. mogue je: reorganizacija privrednog drutva i nastavak poslovanja ili likvidacija
drutva i brisanje iz registra
Osniva/i pokree steaj, dostavljanjem Privrednom sudu, zahtjeva uz koji dostavlja
spisak povjerilaca, spisak dunika, spisak imovine, bilans stanja i bilans uspjeha i drugu
potrebnu dokumentaciju. Sud odreuje steajnog upravnika, koji je obavezna da steajnom
sudiji podnoese Izvjetaj. Sud obavjetava povjerioce i poziva ih na roite. Kada sud
utvrdi da su
dugovanja vea od potraivanja, zakljuuje steajni postupak i privredni subjekat se
likvidira. Ako osniva podnese Plan reintegracije i plan se usvoji od strane povjerilaca i
suda, privredni subjekat nastavlja sa radom. Za vrijeme steaja privrednim drutvom
rukovodi steajni upravnik.

Uobiajeno, postupak steaja i likvidacije za manja privredna drutva traje 45-60 dana.
Skraeni postupak likvidacije firme u Crnoj Gori:
1. likvidaciju firme moe da pokrene vlasnik drutva
2. svrha: namirenje obaveza i podjela preostale imovine drutva meu lanovima
3. razlozi za pokretanje likvidacije firme: ako lanovi drutva odlue da drutvo
prestane da postoji na takav nain
4. nakon likvidacije privredno drutvo se brie iz registra
Ovakav nain likvidacije firme mogu je samo, ako osniva potpie izjavu, da za obaveze
drutva odgovara neogranieno solidarno tri godine nakon brisanja drutva iz CRPS. Moe
se zavriti za 7 dana.

1. Cijena za pokretanje postupka steaja iznosi 950 (ukljuujui i sudsku

taksu 550)
2. Cijena za kompletnu uslugu skraenog postupka dobrovoljne likvidacije firme
u Crnoj Gori iznosi 350 (ukljuujui i sudsku taksu)
 ZAKLJUAK
Preduzee predstavlja produenu ruku preduzetnika koji u njega ulae, njime upravlja i
preko njega zarauje. Nastanak prvih preduzea se vezuje za sam kraj XVIII veka.To je
period kada polet nauke i tehnike, razvoj saobraaja, irenje trita i stvaranje dovoljne
akumulacije, omoguava da se iz razvijenih manufakturnih radionica formiraju prva
industrijska preduzea. Od tada do danas, preduzea su se bitno menjala.
Osnivanje preduzea podrazumijeva ispunjenje niza sustinskih pretpostavki, kao sto su
ekonomska zainteresovanost osnivaca, njihova spremnost da uloze odreena sredstva u
preduzece, da ucestvuju u radu i da snose rizik neuspjeha preduzeca i drugo. Postoje dva
sistema osnivanja preduzeca: sistem slobodnog osnivanja i predhodnog odobrenja. Do
prestanka rada preduzea moze doci prinudno - po odluci nadleznog drzavnog organa ili
dobrovoljno - voljom osnovaca preduzea. Opsti razlozi prestanka rada preduzea su:
stecaj - kada preduzece ne moze da pokrije prihodima troskove poslovanja, odluka
osnivaca, ostvarenje cilja, istek vremena, prestanak uslova, neobavljanje djelatnosti,
trasformacija u drugi oblik, zabrana rada, ponistenje upisa u sudski registar.