ANALZ TEMMUZ 2017 SAYI: 209

15 TEMMUZDAN
BR YIL SONRA
TRKYENN TERRLE MCADELES
NECDET ZELIK, RIFAT NCEL, SIBEL DZ
ANALZ TEMMUZ 2017 SAYI: 209

15 TEMMUZDAN
BR YIL SONRA
TRKYENN TERRLE MCADELES

NECDET ZELIK, RIFAT NCEL, SIBEL DZ

COPYRIGHT 2017
Bu yaynn tm haklar SETA Siyaset, Ekonomi ve Toplum
Aratrmalar Vakfna aittir. SETAnn izni olmakszn yaynn
tmnn veya bir ksmnn elektronik veya mekanik (fotokopi,
kayt ve bilgi depolama, vd.) yollarla basm, yayn, oaltlmas
veya datm yaplamaz. Kaynak gstermek suretiyle alnt
yaplabilir.

Uygulama: Erkan St
Kapak Fotoraf: shutterstock.com
Bask: Turkuvaz Haberleme ve Yaynclk A.., stanbul

SETA | SYASET, EKONOM VE TOPLUM ARATIRMALARI VAKFI

Nenehatun Cd. No: 66 GOP ankaya 06700 Ankara TRKYE
Tel: +90 312 551 21 00 | Faks: +90 312 551 21 90
www.setav.org | info@setav.org | @setavakfi
SETA | stanbul
Defterdar Mh. Savaklar Cd. Ayvansaray Kava No: 41-43
Eyp stanbul TRKYE
Tel: +90 212 395 11 00 | Faks: +90 212 395 11 11
SETA | Washington D.C.
1025 Connecticut Avenue, N.W., Suite 1106
Washington D.C., 20036 USA
Tel: 202-223-9885 | Faks: 202-223-6099
www.setadc.org | info@setadc.org | @setadc
SETA | Kahire
21 Fahmi Street Bab al Luq Abdeen Flat No: 19 Cairo EGYPT
Tel: 00202 279 56866 | 00202 279 56985 | @setakahire
 15 TEMMUZDAN BR YIL SONRA TRKYENN TERRLE MCADELES

IINDEKILER

ZET  7
KISALTMALAR  8
GR  9
DARBE GRM VE SONRASINDA PKK LE MCADELE  10
DARBE GRM VE SONRASINDA DEA LE MCADELE  15
SONU  20

setav.org 5
ANALZ

YAZARLAR HAKKINDA

Necdet ZELIK
Yksek lisans eitimini Atlm niversitesi Uluslararas likiler Blmnde tamamlayan
Necdet zelik, terrizm ve ayaklanma konularnda saha ve akademik almalar yapmakta-
dr. Uzun yllar zel Kuvvetler Komutanlnda alan zelik 2014 ylnda Trk Silahl Kuv-
vetlerinden emekli olmutur. zelik, Trk zel Kuvvetler Komutanl kurs ve eitimlerine
ilave olarak ABD zel Kuvvetler kursunu bitirmi ve NATO Uzun Mesafeli Keif Okulunda
da eitim grmtr. Trkiyedeki terrle mcadeledeki grevlerIe birlikte Irak, Afganistan
ve Krgzistan gibi devlet d silahl aktrlerin ekillendirdii dk younluklu atma or-
tamlarnda da harekat, eitim ve danmanlk faaliyetlerinde bulunmutur. SETA Vakfnda
gvenlik ve savunma aratrmacs olarak almalarna devam eden zelikin uzmanlk
alanlar arasnda terrizm, terrle mcadele, ayaklanma, ayaklanmaya kar koyma ve dev-
let d silahl aktrler yer almaktadr.

Rfat NCEL
Dokuz Eyll niversitesi Uluslararas likiler Blmnden 2014 ylnda mezun olmutur.
Yksek lisans eitimini Orta Dou Teknik niversitesi Uluslararas likiler Blmnde sr-
drmektedir. Aratrma alanlar arasnda gayrinizami harp, terrizm ve ayaklanma, iddet
yanls devlet d aktrler ve radikalleme sosyolojsi bulunmaktadr. SETA Ankara Gvenlik
Aratrmalar Direktrlnde aratrma asistan olarak almaktadr.

Sibel DZ
2013 ylnda Ortadou Teknik niversitesi Uluslararas likiler Blmnden mezun olan Si-
bel Dz, ODT Sosyal Bilimler Enstits Ortadou Aratrmalar Yksek Lisans programnda
yksek lisansna devam etmektedir. Terrizm almalar, dzensiz savalar, iddete varan
arcla kar mcadele (CVE) ve ayaklanmalar alanlarnda aratrmalarn srdrmektedir.
SETA Ankara Gvenlik Aratrmalar Direktrlnde aratrma asistan olarak almaktadr.

6 setav.org
 15 TEMMUZDAN BR YIL SONRA TRKYENN TERRLE MCADELES

ZET

15 Temmuz 2016 darbe giriimi sonrasnda Trk gvenlik kurumlar bir dizi g-
venlik zorluklaryla karlamtr. Bu zorluklarn ierisinde Trk gvenlik gleri-
nin mcadele hazrlln test eden terr rgtleri bulunmaktadr. Trkiye iinde
ve dnda terrizm ile mcadele eden ana gvenlik kurumu Trk Silahl Kuvvet-
leridir (TSK). Bu nedenle TSKnn mcadeleye hazrl darbe giriimi ierisinde
yer alan general ve amirallerin yzde 44nn giriimin hemen ertesinde ordudan
ihra edilmeleri nedeniyle sorgulanmtr. Ordudan ok sayda FET yesinin
ihra edilmesinin, TSKnn sava gcne olumsuz ynde yansyaca sklkla dile
getirilen bir iddiadr. Ne varki beklentilerin aksine Trk gvenlik gleri PKK ve Bu analiz
DEA unsurlarna kar Austos 2016dan beri daha etkin bir mcadele verirken 15 Temmuz
Suriyenin kuzeyine geni apl bir snr tesi operasyon dahi dzenleyebilmi- darbe giriimi
tir. Operasyonlarn verimlilii iki faktre balanabilir: FET yelerinin gven- sonrasnda
lik glerinden tasfiyesinin ardndan engelleyici faaliyetlerinin ortadan kalkmas Trk gvenlik
ve hkmetin gvenlik kurulularn sratli bir ekilde yeniden organize etmesi. glerinin terrle
hralar sebebiyle terrle aktif olarak mcadele veren birimlerde sk sk rotasyon mcadeleye
yaansa da operasyonel srekliliin korunduu ifade edilebilir. Bu analiz Temmuz hazrllk
2016 darbe giriimi sonras son bir yl ierisinde PKK ve DEA terr rgtleri durumunu
ile mcadele stratejisine ilikin Trk gvenlik glerinin mcadeleye hazrllk aydnlatmay
durumunu aydnlatmay amalamaktadr. amalamaktadr.

setav.org 7
ANALZ

KISALTMALAR

ATGM Gdml Tanksavar Fzesi (Anti-Tank Guided Missile)

TM Terrle Mcadele
DEA DAESH ifadesinin Trke kullanm (al-Dawla al-Islamiya al-Iraq al-Sham)
SO zgr Suriye Ordusu
EYP El Yapm Patlayc (Improvised Explosive Device)
KCK Krdistan Topluluklar Birlii (Koma Ciwaken Kurdistan)
MANPADS Omuzdan Atlan Hava Savunma Sistemleri (Man-portable Air Defense Systems)
PKK Krdistan i Partisi (Kurdistan Workers Party)
SVEST ntihar yelei (Suicide Vest)
SVBIED Araca monte edilmi canl bomba mhimmat
(Suicide vehicle borne improvised explosive device)
HA nsansz Hava Arac (Unmanned Air Vehicle)
VBIED Araca monte edilmi el yapm patlayc (Vehicle borne improvised explosive device)
YPG Halk Koruma Birlikleri (Peoples Defense UnitsYekneyn Parastina Gel)
YPJ Kadn Koruma Birlikleri (Womens Protection UnitsYekneyn Parastina Jin)
YPS Sivil Koruma Birlikleri (Civil Protection UnitsYekneyn Parastina Sivil)

8 setav.org

GR
Suriye i sava ve Iraktaki sregelen atma-
lar; Trkiyenin sosyal, ekonomik ve gvenlik
alanndaki kapasitelerine meydan okuyan bir-
ok yeni boyut ortaya karmtr. ki lkedeki
kaotik gvenlik ortam farkl aktrleri blgeye
ekmi ve bu durum Trkiyenin snrlar bo-
yunca gvenlik istikrarn bozmu, daha son-
ra bu durum kendi snrlar iine sramtr.
PKK/YPG ve DEA, Trkiyenin snr gvenli-
indeki riskleri artran iki nemli tehdit haline
gelmitir. Bylece snr gvenliindeki gelenek-
sel tehditler yerini allmadk yeni tehditlere
brakmtr. Buna paralel olarak PKK/YPG ve
DEA Trkiye ile komu blgelerdeki atma-
lara angaje olduu iin snr gvenlii nemli
bir mesele haline gelmi ve Trkiye yabanc
terrist savalar iin gei rotasnda olduun-
dan hedef lkelerden biri olmutur. Trk g-
venlii metropollerde ve snrdaki PKK/YPG
ve DEAn klasik tehdit saldrlarnn yan sra
2016nn ortalarna dek PKKnn Trkiyenin
dousunda kkrtt ayaklanmann yol a- Hkmnde Kararname ile general/amiral, subay,
t geni lekli, kentsel terr dalgalanmasyla
da kar karya kalmtr. stihbarat, polis ve
askeri birimler arasndaki uyumsuzluk; terr
setav.org
15 TEMMUZDAN BR YIL SONRA TRKYENN TERRLE MCADELES
rgtlerinin yol at gvenlik zaafiyetinden
sorumlu tutulmutur. Mays 2016ya gelindi-
inde Trk gvenlik glerinin ehir merkez-
lerindeki PKK dalgalanmasn datm olma-
larna ramen, Temmuz ayndaki FET darbe
giriimi lkedeki gvenlik durumunu daha da
kark hale getirmitir.
eitli tehditlerin yol at gvenlik han-
dikaplar ve bunlarla mcadele etmek iin farkl
yollarn kullanlmas gereklilii, FET yeleri
tarafndan kendilerine durumdan vazife kar-
mak iin kullanlan bir yntem olarak gzlen-
mektedir. Darbe giriimine ynelik verilen ope-
rasyon emri bir vazife-durum korelasyonuna
dayanr.1 Askeri evrelerce bilindii zere tm
askeri faaliyetler durum ve vazifenin gerektir-
dii eksende gelien askeri karar alma srecinin
sonunda gerekletirilir. Darbenin gerekesi
olarak gsterilen 15 Temmuz 2016dan nceki
kaotik durumun FETc generaller tarafndan
darbe giriimine zemin hazrlamak ve meruiyet
kazandrmak iin oluturulduu dnlmek-
tedir. Hatay, Kilis, Gaziantep, Mardin, rnak,
Hakkari ve Idrda grev yapan kimi general ve
st dzey subay darbe giriimi ncesi srete g-
rev blgelerindeki terr olaylarna gz yummak
suretiyle darbe giriiminde yer aldklar iddiasy-
la grevden alnp tutuklanmtr.
Trk ordusu 31 Temmuz 2016 itibaryla
158 general ve amiral, 2 bin 133 subay ve 731
astsubay FET mensubu olmak sulamasyla
ihra etmitir. Stratejik militer karar alma kad-
rolar ilk dalga ihralara hatr saylr miktarda
insan gc ve know-how kayb yaamtr. Ge-
neral ve stratejik askeri yetkililerin yan sra hava
kuvvetlerinden de nemli sayda pilotun ihra
edilmesi, Trkiyenin savama ve atmaya ha-
zr olma durumuna dair endieler dourmutur.
29 Nisan 2017de yaymlanan 689 sayl Kanun
1. Bkz. Yurtta Sulh Konseyi Bildirisi-TRT, Youtube, 15 Tem-
muz 2016, https://www.youtube.com/watch?v=83mhwNVl54A,
(Eriim tarihi: 10 Temmuz 2017).
9
ANALZ
astsubay, uzmanlar ve askeri okul rencileri de
dahil olmak zere TSKda yaanan toplam ihra
says 10 bin 14e ulamtr.
Ordudan ok sayda FET yesinin ih-
ra edilmesinin TSKnn sava gcne olumsuz
ynde yansyaca sklkla dile getirilen bir id-
diadr. Ne var ki beklentilerin aksine Trk g-
venlik gleri PKK ve DEA unsurlarna kar
Austos 2016dan beri daha etkin bir mcade-
le verirken Suriyenin kuzeyine geni apl bir
snr tesi operasyon dahi dzenleyebilmitir.
Operasyonlarn verimlilii iki faktre balana-
bilir: FET yelerinin gvenlik glerinden
tasfiyesinin ardndan engelleyici faaliyetlerinin
ortadan kalkmas ve hkmetin gvenlik ku-
rulularn sratli bir ekilde yeniden organize
etmesi. hralar sebebiyle terrle aktif olarak
mcadele veren birimlerde sk sk rotasyon ya-
ansa da operasyonel srekliliin korunduu
ifade edilebilir.
FET tasfiyeleri Trk gvenlik glerinin
istihbarat stnln elde etmesine yardm-
c olmutur. Bylece polis operasyonlar terr
rgtlerinin yardmc yelerini hedef alm ve
terr balantlar aa karlabilmitir. Trk
gvenlik gleri yardmc alarn deifresiyle
operasyonel stnl ele geirmi ve metro-
pollerde DEAn hcre evlerine SWAT ope-
rasyonlar gerekletirilirken krsal alanlarda da
PKKya ynelik zel askeri operasyonlar d-
zenlenmitir. Operasyonel stnlk DEAn
Trkiyede organize ataklar gerekletirmesinin
nn kesmi ve PKKl terristlerin de be-yedi
kiilik kk taktiksel unsurlar halinde Trki-
yenin dousundaki krsal alanlara yaylmasn
salamtr. Bununla birlikte istihbari stn-
ln (kamu diplomasisi) halen gelitirilmesi
gerekmektedir.
Bu analiz Temmuz 2016 darbe giriimi
sonras son bir yl ierisinde PKK ve DEA te-
rr rgtleri ile mcadele stratejisine ilikin Trk
gvenlik glerinin mcadeleye hazrllk duru-
munu aydnlatmay amalamaktadr.
10
DARBE GRM VE
SONRASINDA PKK LE
MCADELE
Darbe Giriimi ncesinde PKKnn ehir
Sava Stratejisi ve Terr Paradigmalar
PKKnn terr rgtnden ayaklanma hare-
ketine evrilme stratejisi YPGnin DEA ile
mcadele eden bir grup olarak kabul grmesi
ile Suriyedeki gelimelerin yol at pragma-
tik beklentiler zerine ina edildi. Uluslararas
aktrlerin desteini kazanacan umut eden
PKK, 2015 ylnn nc ve drdnc eyre-
inde ehir merkezlerinde Trk devletine kar
bir halk sava yaratmann ura iine girdi.
PKKnn Trkiyenin dousunda izledii ehir
sava stratejisi bir dnm hareketi olmakla
birlikte rgtn operasyonel hedefleri olan et-
nik radikalleme, halk desteinin kazanlmas,
alan hakimiyeti ve hakimiyet salanan blgele-
rin ynetimine de hizmet etti. Kentsel alanlarda
younlaan PKK z ynetim ve z savunma
ad altnda bir eit yar egemenlik kurmak mak-
sadyla iddeti trmandrarak silahl atma sre-
cini derinletirdi. Buna ek olarak KCK e baka-
n Bese Hozat 2015 ylnda kent merkezlerinde
yrtlecek silahl stratejinin Devrimci Halk
Sava olacan vurgulad.2
ehir savann atma ekosisteminin kar-
makl beraberinde PKK iin birtakm baar-
szlklar da getirdi. PKKnn bir terr hareketi
oluunu ayaklanma hareketi olarak merulatran
mevcut uluslararas dzen ile ayaklanmann ide-
olojik ve metodolojik uyumundan rgt faydala-
namad. Suriyede YPG vastasyla devlet aktr-
lerinin dorudan veya dolayl desteini kazansa
bile PKKnn Trkiyedeki stratejisi toplumsal,
biliim ve gvenlik alannda geri tepti. Hkme-
tin reaksiyonu, halkn eletirel yaklam ve ev-
resel engeller PKKnn ehir stratejisinin k
2. Bese Hozat, Yeni Sre Devrimci Halk Sava Srecidir, zgr
Gndem, 15 Temmuz 2015.
setav.org

EKIL 1: OCAK 2016DAN ITIBAREN PKK SALDIRILARI VE TRK GVENLIK
OPERASYONLARININ KARILATIRILMASI
350
300
250
200
150
100
50
Gvenlik Operasyonlar
yolunu at. Bylelikle PKK dalk blgelerde
srdrd krsal terr kimliine geri dnmek
zorunda kald. Nisan 2016dan itibaren Trk
Silahl Kuvvetleri (TSK) Gneydouda alan ha-
kimiyetini btnyle yeniden salarken, PKK
ehirlerde yrtt taktiklerin aksine geleneksel
krsal taktikleri yeniden benimsedi. Kantland
zere askeri slere ve tesislere saldrarak ve kendi-
sini radikal sol gruplarla ayn at altnda birle-
tirerek PKK, sava farkl corafi blgelerde yeni
alanlar aarak konsolide etmeye alt. Bununla
birlikte PKK, TAK kra ekilme srecinde yu-
muak hedeflere kar kitlesel saldrlar srdr-
mek ile grevlendirdi. nceki aylarda meydana
gelen saldrlarn says gvenlik operasyonlar ile
kyaslandnda PKKnn rutin saldr ivmesini
artan bir eilimle koruduu, gvenlik glerinin
ise Temmuz ayna kadar operasyon skln azalt-
t aka grlmektedir. Bu durum PKKnn
gvenlik kurumlarndaki FET yeleri ile iliki-
lerine de phe ekmektedir.
Nisan 2016dan itibaren krsal alanda HPG ve
TSK arasnda younlaan atmalar nedeniyle e-
hirlerde sivil kayplarn azald, PKKnn kentler-
de arasallatrd gen milis gruplarndan oluan
YPSnin proaktif rolnn zayflad sylenebilir.
15 Temmuz darbe giriimini takip eden d-
nemde gvenlik glerinin operasyon skln
atma srecinde askeri dengeleri etkileyecek
setav.org
15 TEMMUZDAN BR YIL SONRA TRKYENN TERRLE MCADELES
PKK Saldrlar
ltte azaltt gzlemlenmitir. Haziran ve
Austos aylarnda yrtlen operasyonlar kar-
latrldnda darbe giriiminden nce gvenlik
gleri PKKya ynelik 169 operasyon gerekle-
tirirken darbe giriimi meydana geldikten sonra
yrtlen operasyon saysnn 108e dt tes-
pit edilmitir. Buna karlk PKK saldr tempo-
sunu srasyla Haziranda 57, Temmuzda 47 ve
Austosta 61 saldr gerekletirerek korumu-
tur. yle ki darbe giriiminin akabinde 29 Tem-
muzda Hakkari ukurcaya bal Taba kyn-
de yol kontrol gerekletiren 5 asker PKKnn
uzun menzilli silahlarla gerekletirdii saldrda
ehit olmu, 8 asker ise yaralanmtr.3 Bunu m-
teakip Cemil Bayk PKKnn medya kanal F-
rat Haber Ajansna verdii bir demete sava
ehirlere yaymak ile Trkiyeyi tehdit etmitir.4
Bu durum PKKnn darbe giriimi ile birlikte
TSKda yaanan FET mensubu subaylarn g-
revden alnmasn, TSKda yaanan bir kan kayb
ve operasyonel zayflk olarak atfetmesi ve niha-
yetinde Suriyede olduu gibi kaostan frsat yarat-
maya alma abas olarak grlebilir.
te yandan PKK el yapm patlayc ve
bomba ykl ara kullanarak, kamuoyuna mal
3. Hakkariden atma Sesleri: 5 ehit, 8 Yaral, Milliyet, 29
Temmuz 2016.
4. PKKs Bayk Threatens Turkey, Hurriyet Daily News, 8
Austos 2016.
11
ANALZ

olmu kiilere ynelik eylemler gerekletirerek silahl saldr ve EYP saldrlar hakim olsa da en
iddeti trmandraca mesajn verirken, hk- fazla zayiat ile sonulanan bomba ykl aralarla
met operasyon alann ehir merkezleri ve krsal gerekletirilen saldrlardr. 18 Austos 2016da
alana e zamanl yayarak PKKnn toplumsal, Elazda meydana gelen saldrda olduu gibi bu
siyasi ve askeri kollarn ortadan kaldrmaya y- saldrlarda sivillerin yan sra gvenlik gleri de
nelik operasyonlar gerekletirmi; toplumsal, olduka fazla kayp vermitir. Birden fazla hedefe
siyasi, entellektel ve medya faaliyet sahasndaki ynelik bu saldrlar Aralk 2016ya kadar devam
destekilerine kar birtakm nlemler almtr. etmitir. Gvenlik gleri yeniden rgtlenirken
istihbarat ve operasyonel stnln kazanlmas
Darbe Giriiminden Sonra PKKnn ile birlikte PKK saldrlar da azalmtr.
Harekat Tarz ve Tehdidin Boyutu Yaklaan k koullarnn yan sra Eyll,
ekil 2, 15 Temmuz 2016dan itibaren PKK tara- Ekim ve Kasm aylarnda Hakkari ukurcada-
fndan gerekletirilen saldrlar gstermektedir. ki PKK unsurlarna ynelik yrtlen gvenlik
Temmuz aynn ilk yarsnda 22, ikinci yarsnda operasyonlarnda terr rgt ar kayplar ve-
ise 25 saldrnn gereklemesi PKKnn saldr rerek eylem skln azaltmak zorunda kalmtr
ivmesinde nemli lde bir deiim olmadn (Bkz. ekil 1 ve 8). Kasm ve Aralk aylarnda
gstermektedir. PKKnn saldr ivmesindeki esas PKK bomba ykl ara saldrlar ile gvenlik
deiim Austos aynda saldr saysnda keskin ortamna tesir etmek ve bir hakimiyet alan olu-
bir ykseli yaanmas ile kendini gstermitir. turmak istese de gvenlik operasyonlar rgt
Darbe giriimi sonrasnda PKKnn gerekle- Mart 2017ye kadar bask altnda tutarak ey-
tirdii ilk saldrlar silahl saldrlar EYP, bomba lem kapasitesini snrlandrmtr. Suriyedeki
ykl ara, rehin alma, yol kesme ve kundakla- tecrbelerine de dayanarak yereldeki gvenlik
ma eylemleridir. Eylem trlerindeki bu eitlilik unsurlarna ynelik ATGM (Gdml Tanksa-
PKKnn gvenlik glerinin saldrya ak olma var Fzesi) ile gerekletirilen saldrlar gibi yeni
durumundan pragmatik bir ekilde istifade ettii- tr saldrlar hava koullarnn da hafiflemesi ile
ne iaret etmektedir. Ayn zamanda PKKnn dar- birlikte kullanmaya balamtr. Silahl saldrlar
be giriimi sonrasndaki hassas gvenlik ortamna (snr gvenliinden sorumlu birimlere ynelik
son derece iyi hazrland eklinde yorumlanabi- basknlar ve operasyon glerine yaplan pusu-
lir. Darbe giriiminden sonra PKK saldrlarna lar) ve EYP saldrlar PKKnn gvenlik gle-

EKIL 2: DARBE GIRIIMINDEN SONRA PKK SALDIRILARI

35

30
Silahl Saldr
25 EYP Saldrs
Karma
20
Karma ve nfaz

15 Suikast
Bombal Ara (ntiharl)
10 Havan Saldrs
Tanksavar Fze Saldrs
5
Bombal Ara (Uzaktan Kumandal)
0 Gzda/Korkutma

12 setav.org
 15 TEMMUZDAN BR YIL SONRA TRKYENN TERRLE MCADELES

EKIL 3: DARBE GIRIIMINDEN SONRA PKK SALDIRILARI

Bombal Ara (Uzaktan Suikast Bombal Ara Karma ve nfaz Tanksavar Fze Saldrs
Kumandal) %3 (ntiharl) %1 %1
%4 Havan Saldrs %2
%4
Karma
%4
Gzda/Korkutma
%5
Silahl Saldr
%49

EYP Saldrs
%27

EKIL 4: GVENLIK GLERININ PKK SALDIRILARI SONUCU KAYIPLARI

PKK Saldrlarnda ehit Olan ve Yaralanan Gvenlik Personeli
350

300

250

200

150

100

50

0
Temmuz 16 Austos 16 Eyll 16 Ekim 16 Kasm 16 Aralk 16 Ocak 17 ubat 17 Mart 17 Nisan 17 Mays 17 Haziran 17

ehit Yaral Karlan

EKIL 5: PKK SALDIRILARI SONUCU SIVIL KAYIPLAR

PKK Saldrlarnda ehit Olan ve Yaralanan Siviller
300

250

200

150

100

50

0
Temmuz 16 Austos 16 Eyll 16 Ekim 16 Kasm 16 Aralk 16 Ocak 17 ubat 17 Mart 17 Nisan 17 Mays 17 Haziran 17

ehit Yaral Karlan

rine ynelik silahl mcadeleyi srdrmek iin cular, devlet grevlileri (retmenler) ve sivilleri
kulland birincil yntem haline gelmitir. te karmaya da devam etmitir. Tm bu eylemlerin
yandan rgt Nisan 2017den itibaren yerel po- arasnda en son ve en yeni saldr tr ise devlet
litikaclara kar suikastler dzenlemi; ky koru- grevlileri ve sivillerin karlmasdr.

setav.org 13
ANALZ
15 Temmuz darbe giriiminden sonra PKK
saldrlarnda 425 kii (346 gvenlik personeli ve
79 sivil) hayatn kaybetti ve 1.522 kii (903 g-
venlik personeli ve 619 sivil) de yaraland.5
Darbe Giriiminden Sonra Trkiyenin
PKK ile Mcadele Stratejisi
FET yelerinin ihra edilmesiyle istihbarat,
kolluk kuvvetleri ve askeri kurumlar arasnda yurt
ii ve snr tesinde ortak operasyon alanlar al-
masn salayan koordinasyon zemini olumu
oldu. Gvenlik gleri mterek operasyonlarda
yakaladklar dinamizmi stratejik, operasyonel
ve taktiksel seviyede faaliyet, corafya ve hedef
odakl operasyonlar ile hayata geirdi. Bylelikle
operasyonel ncelikler bu oryantasyonlara uygun
olarak tasarland. yle ki PKKnn szma giri-
imleri terr eylemlerinin nlenmesinde bir n-
celik olarak kabul edildi ve szmann kaynaklan-
d blgelere askeri mdahale edilmesine karar
verildi. Bylelikle gvenlik gleri szma giriim-
lerinin yaand Irak snr hattnda operasyon-
lar dzenlerken ayn zamanda Gneydouda
PKKnn krsal alandaki operasyonel ve taktiksel
barnma alanlarn de hedef ald. Birbirinden ba-
msz fakat koordineli operasyonlar ile gvenlik
5. SETA/STM Terr Veri Taban
EKIL 6: GVENLIK OPERASYONLARI
120
100
80
60
40
20
14
gleri, PKKnn taktik ve operasyonel unsurla-
rn, ibirliki kadrolarn ve mali kaynaklar ile
lojistik sistemlerini hedef ald. Daha da nemli-
si tm bu operasyonlar bir sreklilik arz ederek
gerekletirildi. ekil 6 operasyonlar sonucunda
l ya da yaral etkisiz hale getirilen terrist say-
larn, teslim olan terrist saylarn, ele geirilen
silahlar, etkisiz hale getirilen bomba ykl ara
ve EYP ile dzenlenen hava harekat bilgilerini
paylamaktadr. Operasyonlarda ounlukla tek-
nik ve insan istihbaratyla desteklenen mterek
hava ve kara harekatlarnn gerekletirilmesiyle
birlikte optimum baar yakalanmakla birlikte
HA kullanmnn terrle mcadele operasyon-
larndaki rol gz ard edilmemelidir.
Darbe griiminden itibaren gerekletiri-
len operasyonlarda 1.979 terrist l, 41 ter-
rist yaral ele geirildi ve 414 terrist yakala-
nrken 328 terrist de teslim olmaya zorland.
ok sayda silah, mhimmat, patlayc madde,
yaam malzemesi, uyuturucu madde ve kaak
maln yan sra 3 bin 578 PKK ibirlikisi de ele
geirildi. Ele geirilen silahlar arasnda Ameri-
kan zel kuvvetleri tarafndan Suriyedeki YPG
unsurlarna tedarik edilen gdml tanksavar
fzesi (AT-4, 9M113 Konkurs) ve MANPADS
(SA-18) da yer almaktadr.
Silah Deposu Ele Geirme
EYP/Bombal Ara Tespit ve mha
Hava Akn
Terrist mhas
Teslim Alma
Yakalama (Terrist)
Yakalama (birliki)
Grmeyerek At (Topu)
setav.org
 15 TEMMUZDAN BR YIL SONRA TRKYENN TERRLE MCADELES

EKIL 7: GVENLIK OPERASYONLARI

Teslim Alma Grmeyerek At

%5 (Topu)
%0
Hava Akn
%10 Silah Deposu Ele
Geirme
Yakalama (Terrist) %32
%10

Terrist mhas
%12

EYP/Bombal Ara
Tespit ve mha
Yakalama (birliki) %17
%14

EKIL 8: ETKISIZ HALE GETIRILEN PKK TERRISTLERI

Gvenli Operasyonlarnda Etkisiz Hale Getirilen PKK'llar
1.000
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
Temmuz 16 Austos 16 Eyll 16 Ekim 16 Kasm 16 Aralk 16 Ocak 17 ubat 17 Mart 17 Nisan 17 Mays 17 Haziran 17

l Yaral Yakalanan PKK'l Yakalanan birlikiler Teslim Olan PKK'l

DARBE GRM VE DEA Trkiyenin turistik ve sembolik anlam

SONRASINDA DEA LE
MCADELE
Darbe Giriiminden nce DEAn
Stratejisinin Ana Parametreleri
DEA, merkez ss Irak ve Suriyenin etrafnda
bulunan yakn corafyasnda, temel olarak istik-
rarszlk ve kaos yaratmay amalayan bir rgt
olagelmi ve buna ulamann en kolay yolunu
mevzubahis lkelerdeki sosyal ve siyasi ihtilaflar
hedef almak olarak belirlemitir. Bu sebeple Tr-
kiyenin siyasi ve sosyal krlganlklar DEA teh-
didine birincil derecede maruz kalmtr. kincisi
tayan alanlarnda veya uluslararas havalimanla-
rnda byk saldrlar dzenleyerek Trkiyenin
prestijini ve zellikle Bat gzndeki gvenilir bir
lke olma konumunu hedef almtr. DEA Tr-
kiyeye kar gzda, provokasyon ve ypratma
gibi terr stratejilerini izleyerek kendisine kar
mcadele amacyla ABD nclnde kurulan
uluslaras koalisyona verilen destein kesilmesini,
Trkiye iinde ve etrafndaki corafyada rgtn
terr faaliyetlerine kar bir hareketsizlik politika-
s benimsenilmesini zorlamaya almtr.
Trkiyenin DEA ile mcadelesi kriminal
bir boyutta balam ve zamanla ksmi askeri

setav.org 15
ANALZ

mdaheleyi de ieren kritik bir savaa dn- kurmaya ve bunu srdrmeye hassas bir rgt
mtr. 15 Temmuz 2016daki baarsz darbe olmas sebebiyle bu amalar dorultusunda bir
giriiminin sonrasnda ortaya kan baz nemli gzda stratejisi yrrle koymutu.6 DEA
gelimeler DEA ile mcadelenin dinamikleri Trkiyede Arapa yayn yapan muhalif Suriyeli
zerinde oyun deitirici etkilerde bulunmutur. bireylerin bu lke iindeki mlteciler, muhtemel
Trkiye bu dnemde istihbarat stnln ele rgt sempatizanlar ve uyuyan hcreleri zerin-
geirerek gvenlik glerinin hazrllk, farkn- de olumsuz etki yapacandan endielenerek bu
dalk ve operasyonellik seviyelerini artrarak ve yaynclar zerine korku salmaya alt. Buna
yurt dna ynelik askeri etkinliini yaratarak karlk Trkiye propaganda ve enformasyon sa-
dnen DEA tehdidine kar imkan ve kabili- van kazanmak iin hem siyasi hem de dini bo-
yetlerini gelitirmitir. Bu iyilemelerin sayesinde yutlar olan bir DEA kart sylem oluturdu.7
DEAn hem yurt iinde hem de Irak ve Su- Haziran 2015te Diyarbakr patlamas, Tem-
riyede birok nemli mensubu etkisiz hale ge- muzda Suruta ve Ekimde de Ulusda gerek-
tirilmitir. Mterek dzenlenen zel basknlarla letirilen intihar saldrlar DEAn Adyaman
lkedeki birok terrist hcrenin kmesi sa- hcresi tarafndan planland ve gerekletirildi.
lanmtr. te yandan DEAn Trkiyeye kom- Bu saldrlarn Trkiyenin rgte kar gvenlik
u topraklarn elinden almak suretiyle sansasyo- stratejisini caydrclktan ak bir mcadeleye d-
nel eylem gerekletirebilmesi iin hayati nemi ntrmesi sonrasnda yaplmas tesadf deildi.
haiz snr hattndaki lojistik faaliyetleri etkili DEA bu saldrlaryla bir ypratma stratejisini
bir ekilde sona erdirilmitir. Ayn zamanda bu uygulamaya koyarak Trkiyenin sosyal uyumu-
kayp DEA mensuplarnn Trk topraklarna nu hedef almak suretiyle lkenin sertleen tutu-
geilerini de ortadan kaldrmtr. Frat Kalka- muna maliyet retmeye alt.8 2016nn banda
n Harekatnn balad 24 Austos 2016dan Sultan Ahmet Meydannda, onu mteakip stik-
bu yana DEAn Trkiyede, Suriye toprakla- lal Caddesinde DEA militanlarnn icra ettii
rndan lojistik olarak desteklenen tek bir saldr intihar saldrlar bu ypratma savann devamy-
dahi gerekletirememi olmas, getiimiz ylda d. Ancak bu saldrlarla DEAn hedef seimi
Ankarann yrrle koyduu gvenlik tedbir- balamnda nemli kaylar gerekletirdii de
lerinin etkinliini kantlar niteliktedir. not edilmelidir. yle ki rgt bu saldrlarla ilk
DEA en bata Trkiyeye kar bir pazarlk kez yabanc turistleri hedef almak suretiyle Trki-
kozu elde etme gayesiyle gzda stratejisi izle- yenin uluslararas alandaki prestijini ve gvenilir
miti. rgt bu dorultuda Musuldaki Trk bir lke durumunu zedelemeye alt, lkenin
Bakonsolosluunu ele geirmi ve buradaki turizm potansiyeline zarar vermeyi ve onu zel-
Trk misyonunda alan grevlileri rehin al- likle Batdan izole etmeyi amalad.
mt. DEAn snr hattnda baz Trk asker- Bu be saldrnn genel amac Trkiyeyi
lerini karmas da bu gdyle gerekletirilmi etrafndaki DEA faaliyetlerine kar bir hare-
saldrlard. Bu tr saldrlarn tekrar olmasnn ketsizlik politikas izlemeye ve uluslararas koa-
nne gemek iin Trkiye en bandan itiba- lisyondan desteini ekmeye zorlamakt. Ancak
ren terr rgtne kar bir caydrclk kurmaya bu isteklerle uzlamak yerine Trkiye DEA top-
dnk bir gvenlik stratejisi oluturdu. 2015 ve
2016 yllarnda Trkiye topraklarnda yaayan 6. Andrew H. Kydd ve Barbara Walter, The Strategies of Terro-
Suriyeli gazetecilere ynelik suikast saldrlaryla rism, International Security, Cilt: 31, Say: 1, (Yaz 2006), s. 51.
7. Mesela Diyanet leri Bakanl Austos 2015 ve Ekim 2016da
kar karya kald. DEA geleneksel olarak pro- DEA propagandasna kar koymaya ynelik iki rapor yaynlad.
paganda ve enformasyon zerinde hegemonya 8. Kydd ve Walter, The Strategies of Terrorism, s. 59-63.

16 setav.org

raklarn ve rgt lider kadrosunu askeri olarak
hedef ald, finansal kaynaklarn kesti, yurt iinde
nleyici polis basknlarn younlatrd ve snr
gvenliini salamlatrd. Dahas gvenlik kuv-
vetlerini say ve yetenek balamnda gelitirerek,
gerekli yasal dzenlemeleri yaparak ve halk ara-
snda sosyal farkndal artrarak muhtemel he-
deflerin gelecekteki DEA saldrlarna kar ma-
ruz konumunu azaltt. Trkiye tarafndan alnan
dier nemli bir tedbir intihar saldrs yelekleri
yapmnda kullanlan temel maddelerin tespiti ve
DEA militanlarnn bunlara eriiminin engel-
lenmesi ynnde yaplan almalardr.
2016 Ocakta balayan ve Maysta zirveye
ulaan Kilise ynelik roket saldrlar DEAn
provokasyon stratejisiydi.9 rgt Trkiyeyi
orantsz bir ekilde cevap vermeye zorlamak
suretiyle ABD desteinin olmad ve Rusya ile
yaanan krizin halen taze olduu bir dnemde
Trkiyenin Suriyeye erken bir askeri mdahale
yapmasn istedi. Dahas Trkiyenin irrasyonel
askeri saldrlar yaparak Suriyede DEA kontro-
lnde bulunan masum sivillere zarar vermesini
umdu. Buna karn Trkiye askeri, diplomatik ve
sosyal tedbirlerden harmanlanm bir politikay-
la Suriye snrndan DEA makul bir derinlie
kadar temizleyecek bir askeri harekatn zeminini
hazrlarken, ksa vadede esas olarak vatandalar-
n korumay amalad. Dahas Kilise bir erken
hava uyar sistemi kuruldu, Suriyede fze at
yaplan DEA mevzileri vuruldu ve ABDye koa-
lisyona ait silahl insansz hava aralarn kullana-
rak DEA unsurlarna kar direkt operasyonlar
yapmas iin bask yapld.
Darbe Giriiminden Sonra
DEAn Terr Faaliyetleri
15 Temmuz darbe giriiminden sonra DEAn
Trkiyeye ynelik genel terr stratejisi deii-
me uramazken baz taktiksel kaylardan sz
etmek mmkndr. rgt yabanc turistlere
9. Kydd ve Walter, The Strategies of Terrorism, s. 51.
setav.org
15 TEMMUZDAN BR YIL SONRA TRKYENN TERRLE MCADELES
kar gerekletirdii bir dizi saldrdan sonra 21
Austosta Gaziantepteki bir kna gecesinde d-
zenledii intihar saldrsyla belirli sivil gruplar
hedef almaya geri dnmtr. Yine de Gaziantep
saldrs tek bana bir strateji deiimi olarak ni-
telenemez zira Trkiyedeki nemli DEA men-
suplar PKK yanls olarak algladklar gruplara
kar byk terr eylemleri yapmak iin her daim
uygun frsatlar kollamlardr.10 Dolaysyla 15
Temmuzdan sonra DEA saldr rntsnde
keskin bir deiimden sz etmektense somut ka-
ntlar rgtn Trkiye stratejisinin kademeli bir
dnm geirdiini iaret etmektedir.
DEA, ABD desteinin olmad ve Rusya
ile yaanan krizin halen taze olduu bir
dnemde Trkiyenin Suriyeye erken bir
askeri mdahale yapmasn istedi.
DEAn nihai Trkiye stratejisinin Ha-
ziran 2016da gerekletirdii Atatrk Havali-
man saldrsnda vcut bulduu ifade edilebi-
lir.11 DEA tehdidinin bu dnm anahtar
nemdeki iki temaylden kaynaklanmaktadr:
Birincisi dikkat ekici bir ekilde, artan oranda
tecrbeli yabanc savalarn ve zellikle Kaf-
kas kkenli militanlarn Trkiye saldrlarnda
kullanlmaya balamasdr. Havalimanndaki
saldry planlayan ve icra eden Kafkas hcresi
DEAn zel operasyon birimlerinden biridir
ve veteran yabanc sava Ahmet atayev tara-
10. Trk Polisi tarafndan elde edilen bilgiler ve Ankara Gar ddia-
namesindeki ifadeler nda Yunus Durmazn Suriye ve Iraktaki
DEA lider kadrosu ile srekli bir temas ve bilgi paylam iinde
olduu, PKK destekisi olarak niteledii Krt sivillere saldr iin
izin istedii bilinmektedir.
11. Bu terr saldrsnn detayl bir analizi iin bkz. Murat Yeilta,
Rfat ncel ve Bilgehan ztrk, Turkeys Fight Against DAESH,
SETA Analiz, Say: 23, (Kasm 2016).
17
ANALZ

EKIL 9: 15 TEMMUZ 2016 SONRASI EHIRLERE GRE OPERASYON YOUNLUU

Security Opera-on Intensity against DAESH a7er July 15, 2016
%3
%3 %3
stanbul Adana
%4
%5 %21 Samsun Gaziantep

Antalya zmir
%6
Konya anlurfa
%6 %12
Sakarya Kayseri
%6
Ankara Kilis
%10
%7
%7 %7 Mersin Kocaeli

Grafik gvenlik gleri tarafndan en az 5 kez baskn yaplan illeri kapsamaktadr.

EKIL 10: GZALTINA ALINAN DEA MENSUPLARININ UYRUKLARI (HAZIRAN 2016-HAZIRAN 2017)
Deten%on of Daesh Militants by Na%onality (June 2016 - June 2017)
500
450
400
350
300
250
200 Yabanc
150 T.C. Vatanda
100
50
0
HaJ ys-1177
Jmu 66

KNa 1166

uF 1177

NAisp 177
MMa 1177
zuinra
7
EOki 1166

ADra 1166

MM 177
ESyel 1166

OJca 166
uAst 6

117
A luyz 116
Tem nraen 11

t 1
-t1
1
uogs

pl

elck

ank

arn

en

cmt
somv

beba
aarr

ay
Jzui
Ha

Ak kaynaklarda uyruk bilgisi yer almayan pheliler Trk vatanda olarak hesaplanmtr.

fndan ynetilmektedir.12 Yabanc sava prob-
leminin bu ekilde ykseliinin temel nedeni
sonu alc gvenlik operasyonlaryla, Trk
vatandalar tarafndan ynetilen Adyaman ve
Gaziantep hcre yaplanmalarnn zlmesi
ve bu basknlarda Yunus Durmaz ve Mehmed
Kadir Cabael gibi Trkiyedeki nemli rgt li-
derlerinin tasfiye edilmesidir.
kincisi Irak ve Suriyedeki byk toprak ka-
yplar DEAn tecrbeli militanlarnn atma
12. Hilal ztrk, Atatrk Havaliman Saldrsn een Ahmet
atayev Organize Etti zel Kafkas Hcresi Gerekletirdi, Karar,
30Temmuz 2016.
blgelerini terk etme motivasyonlarn artrm
ve bunlarn Trkiyeye gemelerine sebep ol-
muken, Frat Kalkan Harekatndan sonra kay-
bettii snr hattndan dolay zayflayan terrist
lojistik hatlarn telafi etmek iin DEA, Trkiye
iindeki uyuyan hcrelerini hzl bir ekilde faal
hale hale getirmitir.13 2016 bandan bu yana
polis operasyonlarnda gzaltna alnan yaban-
clarn Trk vatandalarna orannn devaml
artmas dikkate deer bir eilimdir. Reina sald-
rs bu yabanc sava mobilizasyonu ile uyuyan
13. Rfat ncel, The Threat of Daesh Sleeper Cells and How to
Restrain It, The New Turkey, 15 Mays 2017.

18 setav.org

hcrelerin faalletirilmesinin ykc bir sonucu-
dur. Bu durum DEA lider kadrosunun sava
stratejisinde artk Trkiyeyi ncelikli byk
dman olarak yeniden konumlandrmas ve
mensuplarndan bu lkeyi her frsatta cezalan-
drmalarn istemesiyle direkt olarak alakaldr.
Darbe Giriiminden Sonra Trkiyenin
DEA ile Mcadele Stratejisi
stihbarat stnl
Darbe giriiminden sonra Trk gvenlik ve istih-
barat brokrasisi tarafndan bilgi stnlnn
elde edilmesi lkedeki DEA hcrelerinin baa-
rl bir ekilde zlmesini salayan en nemli
faktr olarak n plana kmtr. stihbarat etkin-
lii sayesinde DEAn Trkiyeye kar getii-
miz iki senede en lmcl silah olan ve yzlerce
kiinin hayatn kaybetmesine sebep olmu inti-
har saldrlarnn nne geilmitir. rnein 19
Ekim 2016da Trk Polisi Ankarann Etimesgut
ilesinde bir daireye baskn yaparak canl bom-
ba olacak bir DEA mensubunu etkisiz hale
getirmitir. Gvenlik kaynaklar tarafndan ismi
Ahmet Balk olarak aklanan terrist Rakkada
eitim alm, Antkabir ve eski Meclis etrafnda
keif faaliyetlerinde bulunmutur.14 Trkiyenin
zellikle Reina saldrsndan sonra istihbarat ka-
pasitesinde nemli bir art salad sylenebilir.
Saldrdan iki hafta sonra fail Abdulkadir Mas-
haripov ile hem lider kadrosu hem de uyuyan
hcrelerden destekilerinin yakalanmas DEA
hcreleri ve faaliyetleri hakknda eldeki bilgileri
hzl bir ekilde artrmtr.15
Yksek Seviye Operasyonellik,
Hazrllk ve Farkndalk
Trkiyenin DEA tehdit alglamas kriminal
boyutta iken rgte kar yrtlen gvenlik
14. Yksel Temel, Ankaray Kana Bulayacaklard, Sabah, 31 Ekim
2016; Ankarada DAEli Bir Canl Bomba ldrld, Yeni a-
fak, 19 Ekim 2016.
15. Murat Yeilta ve Rfat ncel, Trkiyenin DEA ile Mcade-
lesinde Cephe, SETA Perspektif, Say: 166, (ubat 2017).
setav.org
15 TEMMUZDAN BR YIL SONRA TRKYENN TERRLE MCADELES
operasyonlarndan geleneksel olarak Terrle
Mcadele (TEM) polisi sorumluydu. Zaman-
la gvenlik glerinin sk donanml ve inti-
har yelei tamasnn yan sra profesyonel bir
ekilde hafif silahlar da kullanan militanlarla
karlamasyla tehdidin lmcll ve kar-
makl zirveye ulat. Trkiye bu dnme
tehdit alglamasn kritik bir seviyeye karmak
suretiyle gvenlik kuvvetlerinde operasyonel-
lik, hazrllk ve farkndalk seviyeleri yaratarak
ve ykselterek veteran DEA militanlarna kar-
koyma ve bunlar etkisiz hale getirme gaye-
siyle cevap verdi.
Getiimiz sene istihbarat birimleri tara-
fndan desteklenen zel operasyon formunda
gerekleen mterek gvenlik basknlarnn
saysnda bir frlama yaand. Bir DEA inti-
har bombacsnn etkisiz hale getirildii Eti-
mesguttaki operasyonun TEM, zel Harekat,
stihbarat ve Bomba mha ubeleri tarafndan
mterek icra edilmesi, terrist hcrelere kar
nleyici saldrlarda i birlii ve koordinasyonun
nemini gzler nne sermektedir. Bu balam-
da son olarak 24 Haziranda Milli stihbarat Te-
kilat (MT) ve TEMin ortak operasyonunda
Hatayn snr blgesinde ikisi canl bomba olan
be DEA militannn ele geirilmesi de kayda
deer bir baardr.16
DEAa Kar Askeri Etkinlik:
Frat Kalkan Harekat
Gaziantepteki terr saldrs Trkiyenin stra-
tejik sabrn bitirerek Suriyenin kuzeyinde-
ki DEA tarafndan kontrol edilen topraklara
ynelik hazrlanmakta olan askeri etkinliini
hzlandrd. Gaziantep patlamasndan yalnzca
gn sonra balatlan Frat Kalkan Harekat
Trkiyenin DEA ile mcadelesinde bir d-
nm noktasn tekil etmektedir. Harekat Tr-
kiyenin blgedeki terr rgtlerine kar genel
terrle mcadele stratejisinin ke ta haline
16. Hatayda Bombal Saldr Hazrlndaki 5 Terrist Yakaland,
Anadolu Ajans, 24 Haziran 2017.
19
ANALZ
gelmitir. Harekat baladktan sonra Reina sal-
drsna kadar DEA tek bir eylem gerekletire-
memi, toplam on aylk srete ise bir tek sald-
r dzenleyebilmitir ki bu saldr fiziksel olarak
Suriyeden desteklenmemitir. Frat Kalkan
Harekat balamadan nce DEAn Mays,
Haziran, Temmuz ve Austosta st ste byk
terr saldrlar yapabilmesi dnldnde s-
nr hatlarndan terr rgtlerinin temizlenme-
sinin terrle mcadeledeki devasa olumlu etkisi
ok daha anlaml hale gelmektedir.
Suriyenin kuzeyinin DEAtan zgrleti-
rilmesi ve belirli bir derinlie kadar kontroln
kazanlmas rgt unsurlarnn bu alandaki faa-
liyetlerini etkin bir ekilde bitirmitir. DEAn
d zel operasyonlar birimi Trkiyede yaayan
Suriyeli gazeteciler gibi belirli gruplara suikast
vb. saldrlar yapma imkan ve kabiliyetlerini
kaybetmilerdir. Halbuki 2015 sonlarnda bu
suikastleri gerekletirdikten sonra DEAn
d istihbarat birimi mensuplar, Trkiyeden
Rakkaya kamay baarmlard.17 Ancak bu
tarz d operasyonlar bugn itibaryla fiziksel
olarak durdurulmutur. te yandan Frat Kal-
kan Harekat dnen yabanc savalar iin
de nemli bir bariyer olmutur. Bu savalar
saha tecrbeleri sayesinde yeni militan yetitir-
me ve ynlendirme, taze radikal altyaplar ve
hcre yaplanmalar tekilatlandrma gibi faa-
liyetlerde bulunabileceklerdir. Ancak TSKnn
destekledii zgr Suriye Ordusu tarafndan
bu militanlarn Trkiyeye gei gzergahlar
ve lojistik hatlar nemli lde kesilerek bu
kritik tehdit bertaraf edilmitir.
SONU
Trkiyenin terrle mcadele stratejisi 15 Tem-
muz 2016 darbe giriimi sonrasnda stratejik
dzeyde ulusal gvenlii etkileyen sonular or-
17. Urfada Suriyeli Gazetecileri IDin d stihbarat ldrd,
Gazete Vatan, 31 Ekim 2015; anlurfada Suriyeli Gazetecileri l-
dren Iidliler Gvenlik Kamerasnda, Haberler, 16 ubat 2016.
20
taya karan bir dnm geirdi. Trkiye baz
nemli gelimelerden dolay halihazrda terr
rgtlerine kar sahip olduu stnl sa-
lamlatrd. Bu gelimeler gvenlik brokrasi-
si tarafndan elde edilen istihbarat stnl,
gvenlik gleri arasnda artan farkndalk, ha-
zrllk ve operasyonellik ile yurt dnda yeni
ortaya kan askeri etkinlik olmak zere ana
tema evresinde snflandrlabilir.
Binlerce FET yesinin Trk gvenlik
gleri, istihbarat kurumu ve yarg birimlerin-
den ihrac Trkiyenin ulusal gvenlik tehdit-
leriyle mcadele etkinliini artrd. Devletin
gvenlik aygtlarnda yuvalanm FET ye-
lerinin yakn gemite devlet gcn suistimal
ederek meydana gelen hadiselerde gerekli n-
lemleri almad, gelen istihbaratlar gz ard
ettii ve belirli birimlerin hareketlerini engel-
lediine ilikin gl iaretler bulunmaktayd.
ileri Bakan Sleyman Soylu Ocak 2017de
FETnn PKK ve DEAa istihbarat ve ey-
lem destei saladn vurgulamt. te yan-
dan anlurfa Emniyet Mdr Eyp Pnarba
da snr blgelerinde grevli FET yesi asker-
lerin DEA mensuplarnn Trkiye snrndan
gemelerine ve rgt militanlarnn zellik-
le Akakale snr kaps vastasyla Trkiyeye
nemli silah ve malzeme aktarmalarna gz
yumduklarn belirtmiti.18 PKK hususunda ise
gvenlik operasyonlarnn sonularnn, FE-
Tnn gvenlik kurumlarndan tasfiyesinin
etkili bir ekilde PKK unsurlarna kar mca-
dele etmenin yolunu atn ortaya koyuyor.
Darbe giriimi sonrasnda Trkiyenin ter-
re kar mcadele verimlilii hem FET ihra-
larnn olumlu etkisini hem de mcadele hazr-
llk durumunu gstermektedir. Trk gvenlik
brokrasisi terr rgtleri ile mcadelede FET
yelerinin tasfiye edilmesinin avantajlarn tec-
rbe etmitir. te yandan darbe giriimi Trk
gvenlik mimarisi iin iki nemli gereklilii or-
18. PKK ve DAEe Snr FET At, Sabah, 15 Austos 2016;
FET DEAa Gz Yummu, Haber Vaktim, 22 Aralk 2016.
setav.org

taya koymutur; oklu tehditlerle baa kma ka-
pasitesini salamak ve kendi iinden kabilecek
tehditlerin bertaraf. Birinci gereklilik blgesel
gvenlik ortamlarnda konvansiyonel ve hibrid
tehditlere kar kapasitenin gelitirilmesi ile istih-
barat, hukuki yaptrmlar ve askeri aktivitelerin
setav.org
15 TEMMUZDAN BR YIL SONRA TRKYENN TERRLE MCADELES
terrle mcadele konsepti etrafnda entegras-
yonunu ncelikli klm grnmektedir. Kendi
iinden ortaya kabilecek tehditlerle mcadele-
deki baar ise hizmete almlarda effaflk ve ter-
filerde liyakat ilkeleri temelinde gerekletirilecek
bir dizi reform admlar ile salanabilecektir.
21
15
Temmuz 2016 darbe giriimi sonrasnda Trk gvenlik kurumlar bir
dizi gvenlik zorluklaryla karlamtr. Bu zorluklarn ierisinde Trk
gvenlik glerinin mcadele hazrlln test eden terr rgtleri bu-
lunmaktadr. Trkiye iinde ve dnda terrizm ile mcadele eden ana gvenlik
kurumu Trk Silahl Kuvvetleridir (TSK). Bu nedenle TSKnn mcadeleye hazrl
darbe giriimi ierisinde yer alan general ve amirallerin yzde 44nn giriimin
hemen ertesinde ordudan ihra edilmeleri nedeniyle sorgulanmtr. Ordudan
ok sayda FET yesinin ihra edilmesinin, TSKnn sava gcne olumsuz yn-
de yansyaca sklkla dile getirilen bir iddiadr. Ne varki beklentilerin aksine Trk
gvenlik gleri PKK ve DEA unsurlarna kar Austos 2016dan beri daha etkin
bir mcadele verirken Suriyenin kuzeyine geni apl bir snr tesi operasyon dahi
dzenleyebilmitir. Operasyonlarn verimlilii iki faktre balanabilir: FET yele-
rinin gvenlik glerinden tasfiyesinin ardndan engelleyici faaliyetlerinin ortadan
kalkmas ve hkmetin gvenlik kurulularn sratli bir ekilde yeniden organize
etmesi. hralar sebebiyle terrle aktif olarak mcadele veren birimlerde sk sk ro-
tasyon yaansa da operasyonel srekliliin korunduu ifade edilebilir. Bu analiz
Temmuz 2016 darbe giriimi sonras son bir yl ierisinde PKK ve DEA terr rgt-
leri ile mcadele stratejisine ilikin Trk gvenlik glerinin mcadeleye hazrllk
durumunu aydnlatmay amalamaktadr.

ANKARA STANBUL WASHINGTON D.C. KAHRE

www.setav.org