ISANG PAGPUPUGAY SA ATING

MGA BAYANI AT SA PAMANA

NILANG KALAYAAN
(Ferdinan S. Gregorio)

Aljon M. Dayag
(Mag-aaral)

Lemary B. Barrera
(Guro)
Abstract

Ang mga bayani natiy nag-iwan ng mga aral at halimbawa nang

silay lumaban at nagbuwis ng buhay para sa ating kalayaan. Ipinamalas
nila na ang pagmamahal sa tinubuang lupa at sariling lahi ay ang
pinakadakilang anyo ng pag-ibig. Ikinintal nila sa ating mga isipat
damdamin na ang pagkakaroon ng sariling pamahalaan ay mahalagang
salik ng pagkabansa isang pamahalaang kinikilala, iginagalang at
ipinagmamalaki ng mga nasasakupan. Kaakibat ng pagtatatag ng sariling
pamahalaan ay ang pagbalangkas ng saligang batas na magiging batayan
ng mga alituntuning susundin ng mga mamamayan para sa ikabubuti ng
lipunang kanilang ginagalawan. Naging inspirasyon ang mga ninunot
bayani natin upang tayoy mangarap at gumawa ng mga hakbang tungo sa
mga repormang kinakailangan upang higit na mapagbuti ang kalagayan ng
ating bansa. Ang bayaning tulad ni Mabini ay nagpakita na hindi hadlang
ang kapansanan upang makapag-ambag sa mga adhikaing isinusulong
para sa kabutihan ng bayan. Si Tandang Sora namay hindi ininda ang
katandaan sa paglilingkod sa kapwa Pilipino. Kung sina Rizal, M.H. del
Pilar, Lopez-Jaena at iba pang mga propagandistay gumamit ng pluma at
papel sa pakikipaglaban, sina Juan Luna at Felix Resurreccion Hidalgo
namay gumamit ng sining upang gisingin ang nasyonalismong Pilipino.
Ipinamalas ni Bonifacio na ang kakapusan ng mataas na antas ng
edukasyon ay hindi maaring makapigil sa pag-usbong ng damdaming
makabayan. Ginamit naman nina Lapu-Lapu, Sultan Kudarat, Diego Silang,
Emilio Aguinaldo, Gregorio del Pilar at mga Katipunero ang kanilang lakas
upang ipaglaban ang ating kalayaan. Nakita natin sa ating mga bayani ang
pagnanais na makawala sa gapos ng pananakop bagamat magkakaiba
sila ng pamamaraan ng paglaban, iisa ang kanilang layunin ang maging
malaya ang ating bansa.
Artikulo
Noong ika-12 ng Hunyo 1898, sa pagitan ng ika-4 hanggang ika-5 ng
hapon, idineklara ni Hen. Aguinaldo sa kanyang bahay sa Cavite el Viejo
(Kawit) ang kalayaan ng Pilipinas. Iwinagayway sa bintana ng bahay ni
Hen. Aguinaldo ang watawat ng Pilipinas na tinahi ni Marcela Agoncillo sa
Hong Kong, at tinugtog ang pambansang martsa na nooy wala pang mga
titik. Binasa ni Ambrosio Rianzares Bautista sa mga Pilipinong naroroon sa
harap ng bahay ang Acta de la proclamacin de independencia del pueblo
Filipino.

Kung tayoy magbabalik-tanaw sa mga pangyayaring naganap bago

ang paghahayag ng ating kasarinlan noong makasaysayang araw na yaon,
ang labis na pang-aabuso ng mga Espanyol sa mga Pilipino ang
pangunahing dahilan kayat ang ating mga bayani ay lumaban sa
pamahaalang kolonyal. Sa higit tatlong siglong pananakop ng Espanya,
nakalasap ang mga Pilipino ng ibat-ibang uri ng pagmamalabis gaya ng
sapilitang paglilingkod sa sistemang Polo, mataas na buwis, sistemang
bandala, pagsupil sa karapatang makapagpahayag ng mga opinyong
salungat sa mga polisiya ng pamahalaan at iba pang anyo ng pang-
aapi. Bagamat ang pormal na deklarasyon ng kalayaan ng ating bansa ay
ipinahayag noon lamang ika-12 ng Hunyo 1898, marami nang mga pag-
aalsa ang naganap sa simula pa lamang ng pananakop ng mga dayuhan.
Ilan sa mga pag-aalasang yaon ay pinamunuan ng mga Raha ng Tondo, ni
Sultan Kudarat sa Maguindanao, Tapar sa Panay, Diego at Gabriela Silang
sa Ilokos, Maniago sa Pampanga, Dagohoy sa Bohol, Hermano Pule sa
Tayabas (ngayoy Lalawigan ng Quezon), Datu Amai Pakpak sa Marawi at
marami pang iba. Labis ding nakapagpaalab ng damdaming makabayan
ang pagbitay sa GOMBURZA noong 1872 at pagbaril kay Jose Rizal noong
1896.

Maliban sa paggunita ng ika-115 taong anibersaryo ng ating kalayaan, ang taong

ito rin ay natatangi sapagkat ipagdiriwang ng sambayanang Pilipino ang ika-150
anibersaryo ng kapanganakan ni Gat Andres Bonifacio. Si Andres Bonifacio ay
sumagisag sa karaniwang Pilipino na nagnais magkaroon ng pagbabago sa
lipunan. Una siyang sumapi sa La Liga Filipina at nang mabuwag ang samahan,
pinamunuan niya ang pagtatatag ng Katipunan upang makamit ang minimithing
kalayaan. Nagsulat rin siya ng mga sanaysay at tulang gaya ng Ang Dapat
Mabatid ng mga Tagalog at Pag-ibig sa Tinubuang Lupa na lalong
nakapagpaalab ng nasyonalismong Pilipino. Napakahalaga ng bahaging
ginampanan ni Andres Bonifacio noong panahong kasukdulan ng pakikipaglaban
ng mga Pilipino para sa kalayaan. Pinangunahan niya ang pagpunit ng sedula
bilang hudyat ng paglaban sa mga mananakop. Siya rin ang namuno sa
mga Katipunerong lumusob sa mga sundalong Espanyol sa San Juan del Monte
noong ika-30 ng Agosto 1896 ay nagmarka sa ating kasaysayan.
Magpahanggang ngayon, maraming kabataang Pilipino ang humahanga sa
kanyang katapangan. Maraming mga aklat at mga artikulo sa pahayagan ang
patuloy na naisusulat hinggil sa kaniya. Hindi rin tayo nakalilimot na bigyang
parangal si Gat Andres tuwing ika-30 ng Nobyembre bilang paggunita sa
kaniyang kabayanihan. Maliban sa pagiging isang rebolusyonaryo, larawan
rin si Gat Andres ng kasipagan at mapagmahal na kapatid sapagkat
bagamat naulilang lubos sa murang edad, nagtinda siya ng pamaypay at
kinalaunay nagtrabaho bilang bodegero upang buhayin ang sarili at
matustusan ang mga pangangailangan ng kanyang nakababatang mga
kapatid.

Maiiugnay natin ang tema ng pagdiriwang ng Araw ng Kalayaan sa

taong ito sa pagkamit ng Kalayaan noong 1898 sa pamamagitan ng
pagbibigay diin sa pagkakaroon ng iisang layunin na wakasan ang mga
suliraning panlipunan sa ating bayan. Noong panahon ng pananakop ng
mga Espanyol, ang laganap na pagmamalabis ng pamahalaang kolonyal
ay nagdulot ng labis na kahirapan sa ating bayan.Nagkaisa ang mga
Pilipino noon na lumaban para sa kasarinlan hanggang silay
magtagumpay. Sa kasalukuyang panahon, bagamat wala na tayo sa ilalim
ng pamumuno ng mga dayuhang mananakop, dapat tayong magkaisa
upang labanan naman ang kakapusan ng wastong edukasyon,
pagkagutom, kawalan ng maayos na hanapbuhay at korapsyon upang
matamo natin ang kaunlaran at makalaya tayo sa kahirapan.

Ang pansariling disiplina at pagsunod sa ipinatutupad na batas ang isa

sa mga pangunahing hakbang upang mabigyang saysay ang pagdiriwang
ng ating Kalayaan.
Repleksiyon
Nakita natin sa ating mga bayani ang pagnanais na makawala sa gapos
ng pananakop bagamat magkakaiba sila ng pamamaraan ng paglaban, iisa ang
kanilang layunin ang maging malaya ang ating bansa.

Ang kalayaan ay hindi nagangahulugan na malaya tayong gawin

anuman ang ating naisin, bagkus ay may kalakip na responsibilidad bilang
mamamayan. Hindi sapat na sabihin lamang nating tayo ay nagmamahal
sa bayan. Dapat na may kaakibat itong gawa. Dapat ring tayo ay maging
masipag at produktibong mga mamamayan upang tuluyang magapi ang
kahirapan. Ang mga kabataan namay dapat na pagbutihin ang kanilang
pag-aaral nang sa gayoy magkaroon sila ng maayos na trabaho sa
hinaharap at kung magkapamilya ay mapag-aaral rin nila ang kanilang mga
anak. Kapag nagkagayon, unti-unting mawawakasan ang kahirapan,
kakulangan ng wastong edukasyon at korapsyon sa ating bansa.