Educacin secundaria

para persoas adultas

mbito cientfico tecnolxico

Educacin a distancia semipresencial

Mdulo 2
Unidade didctica 2
Xeometra
ndice
1. Introducin................................................................................................................. 3
1.1 Descricin da unidade didctica ......................................................................................3
1.2 Coecementos previos ....................................................................................................3
1.3 Criterios de avaliacin .....................................................................................................3
2. Secuencia de contidos e actividades ...................................................................... 5
2.1 Tringulos rectngulos ....................................................................................................5
2.1.1 Teorema de Pitgoras. Ternas pitagricas ........................................................................................................ 5
2.1.2 Aplicacins do teorema de Pitgoras ................................................................................................................. 7
2.2 Semellanza. Razn de semellanza .................................................................................9
2.2.1 Relacins de semellanza ................................................................................................................................. 10
2.2.2 Escala en planos, mapas e maquetas ............................................................................................................. 13
2.3 Corpos xeomtricos ......................................................................................................15
2.3.1 reas e permetros de figuras planas .............................................................................................................. 15
2.3.2 Clasificacin dos corpos xeomtricos .............................................................................................................. 17
2.3.3 Poliedros regulares .......................................................................................................................................... 18
2.3.4 Prismas ............................................................................................................................................................ 20
2.3.5 Pirmides ......................................................................................................................................................... 21
2.3.6 Corpos de revolucin ....................................................................................................................................... 23
2.3.7 Volume de corpos xeomtricos ........................................................................................................................ 26
3. Actividades finais .................................................................................................... 32
4. Solucionarios........................................................................................................... 35
4.1 Solucins das actividades propostas ............................................................................35
4.2 Solucins das actividades finais ....................................................................................38
5. Glosario .................................................................................................................... 41
6. Bibliografa e recursos ........................................................................................... 42
7. Anexo. Licenza de recursos ................................................................................... 43

Pxina 2 de 43
1. Introducin

1.1 Descricin da unidade didctica

Esta unidade achganos xeometra a travs do coecemento do teorema de
Pitgoras, a sa xustificacin xeomtrica e aritmtica e as sas aplicacins a
problemas en contextos da vida real.

Estudaremos tamn o concepto matemtico de semellanza, as como os criterios para

recoecela, a razn de semellanza en mapas, planos, reas e volumes.

Esta unidade de xeometra compltase co estudo dos corpos xeomtricos mis

sinxelos, traballaremos con eles coecendo as sas formas e as sas propiedades.
Aprenderemos a calcular as sas lonxitudes, as reas e os volumes, e veremos
certas aplicacins prcticas.

1.2 Coecementos previos

Para afrontar con aproveitamento o estudo deste tema cumprir manexar os
conceptos seguintes:

Proporcionalidade: unidade 1 do mdulo 2 (mbito cientfico-tecnolxico).

Dominio das operacins bsicas con nmeros naturais e enteiros, fraccins e

decimais, as como o uso da calculadora para estas operacin, que se introduciron
e explicaron nas unidades 1 dos mdulos 1 e 2. Dominar estes aspectos bsico
para a resolucin dos problemas da parte de xeometra da presente unidade.

1.3 Criterios de avaliacin

Recoecer o significado aritmtico do teorema de Pitgoras (cadrados de nmeros
e ternas pitagricas) e o significado xeomtrico (reas de cadrados construdos
sobre os lados), e empregalo para resolver problemas xeomtricos.

Analizar e identificar figuras semellantes, calculando a escala ou razn de

semellanza e a razn entre lonxitudes, reas e volumes de corpos semellantes.

Analizar corpos xeomtricos (cubos, ortoedros, prismas, pirmides, cilindros, conos

e esferas) e identificar os seus elementos caractersticos (vrtices, arestas, caras,

Pxina 3 de 43
 desenvolvementos planos, seccins ao cortar con planos, corpos obtidos mediante
seccins, simetras etc.).

Resolver problemas que leven consigo o clculo de lonxitudes, superficies e

volumes do mundo fsico, utilizando propiedades, regularidades e relacins dos
poliedros.

Pxina 4 de 43
2. Secuencia de contidos e actividades

2.1 Tringulos rectngulos

2.1.1Teorema de Pitgoras. Ternas pitagricas

Introducin

O teorema de Pitgoras establece unha relacin entre certos tipos de tringulos e os

seus lados. Este tipo de tringulos chmase rectngulo, por medir un dos seus
ngulos 90, o que significa que un ngulo recto.

Antes de enunciar este teorema imos lembrar os tipos de tringulos que existen
segundo sexan os seus lados e os seus ngulos.

Clasificacin segundo os seus lados

Equiltero Tres lados iguais.

Isscele Dous lados iguais.

Escaleno Tres lados desiguais.

Clasificacin segundo os seus ngulos

Acutngulo Ten todos os seus ngulos menores de 90.

Rectngulo Ten un ngulo recto, mide 90.

Obtusngulo Ten un ngulo maior de 90.

O teorema de Pitgoras utilzase para recoecer tringulos rectngulos:

Rectngulo: = +
Acutngulo: < +
Obtusngulo: > +

Onde a o lado maior

Pxina 5 de 43
Nun tringulo rectngulo o lado de maior lonxitude chmase hipotenusa, e os outros
dous, de menor lonxitude e perpendiculares entre si, catetos. En xeral, chamaremos
a hipotenusa e b e c aos catetos.

O teorema de Pitgoras afirma o seguinte: a2 = b2 + c2. Isto quere dicir que a rea
dun cadrado construdo sobre a hipotenusa igual s reas dos cadrados construdos
sobre os catetos. Esta relacin certa s se o tringulo rectngulo.

INTERPRETACIN XEOMTRICA DO TEOREMA DE PITGORAS

Actividade resolta

Determine se o tringulo rectngulo

Se rectngulo, entn cmprese:

4m 5m 2 = 2 + 2
52 = 42 + 32

25 = 25
3m

Actividade proposta

S1. Tres superficies cadradas estn colocadas de maneira que entre elas se forma
un tringulo rectngulo como se observa na figura. Canto mide a rea da
superficie mis grande?

6 cm

3 cm

Pxina 6 de 43
 Ternas pitagricas

Se tres nmeros naturais a, b, c cumpren 2 = 2 + 2 , dicir, se poden ser as

medidas dos lados dun tringulo rectngulo, entn dise que forman unha terna
pitagrica.
Algns exemplos de ternas pitagricas son:

5, 4, 3 17, 15, 8 37, 35, 12

13, 12, 5 25, 24, 7 41, 40, 9

Ocorre que, se a, b, c unha terna pitagrica, tamn o k.a, k.b e k.c. Por exemplo,
20, 16, 12, obtidos ao multiplicar por 4 cada un dos compoentes da terna 5, 4, 3.

Actividade proposta

S2. Comprobe que as seis ternas do cadro anterior son pitagricas

52 = 42 + 32

2.1.2Aplicacins do teorema de Pitgoras

Do teorema de Pitgoras dedcense as igualades e clculos seguintes:

Clculo da hipotenusa coecendo os dous catetos:

2 = 2 + 2 = 2 + 2

Clculo dun cateto coecendo o outro e a hipotenusa:

2 = 2 + 2 2 = 2 2 = 2 2

Actividades resoltas

Ache a hipotenusa e o cateto dos tringulos propostos:

Clculo da hipotenusa Clculo do cateto

11 dm a 48 km 56 km

14 dm . c

= 142+ 112 = 126 + 121 = 317 = 562 482 = 3136 2304 = 832 =
= 17,8 28,84

Pxina 7 de 43
 Unha escada que mide 3 metros apiase nunha parede e nun chan horizontal
acadando 2,8 metros sobre a parede vertical. A que distancia est o p da escada da
base da parede?

Debuxamos a escada apoiada na parede.

No debuxo, a escada representa a hipotenusa do
tringulo rectngulo que forma coa parede e o chan. A
altura que acada a escada na parede un cateto e a
distancia entre o punto de apoio da escada e a parede o
outro cateto (que temos que calcular). As faremos:

= 32 (2,8)2
= 9 7,84 = 1,16
= 1,07 .

Calculamos a diagonal dun rectngulo de lados a = 10 cm e b = 15 cm.

A diagonal do rectngulo a hipotenusa do tringulo

rectngulo formado por cada un dos lados do rectngulo e
a propia diagonal. As calcularemos:
10 cm
= 102 + 152

= 100 + 225 = 325

= 18,02 .
15 cm

Nun cadrado a diagonal mide 3 cm, canto mide o seu lado?

Os lados do cadrado son os catetos do tringulo rectngulo formado por eles mesmos e
a diagonal do cadrado. A diagonal a hipotenusa. As calcularemos:
32 = 2 + 2
q 9 = 2 2
3cm
9
= 2
2
4,5 = 2
4,5 = = 2,12

Calcule o lado dun rombo cuxas diagonais miden 6 cm e 8 cm.

As diagonais do rombo configuran catro tringulos rectngulos cuxos catetos miden a

metade de cada diagonal e a hipotenusa sera o lado do rombo. As calcularemos:

8cm (3 cm.)2+ (4 cm)2 = x2 9 cm2 + 16 cm2 = x2

2 = 25 cm2
6cm
x = 25cm 2

x = 5 cm. O lado do rombo mide 5 cm

Pxina 8 de 43
 Actividades propostas

S3. Se unha escada ten 2,20 cm de lonxitude e se apoia nunha parede de 1,80 cm
de altura, a que distancia da parede se sita a base da escaleira?

S4. Cal o valor do apotema dun hexgono regular de lado 6 cm?

6 cm

S5. O lado menor dun campo de cultivo rectangular mide 150 m e a sa diagonal
250 m. Canto mide o lado maior?

S6. Un edificio mide 150 m de altura e produce unha sombra no chan de 200 m.
Que distancia hai desde o punto mis alto da torre ata o extremo da sombra?

2.2 Semellanza. Razn de semellanza

Das figuras son semellantes cando teen a mesma forma pero diferente tamao,
por exemplo, un cadro e a sa reproducin ou un debuxo ou figura e a sa copia
reducida na fotocopiadora. As o podemos observar nas seguintes figuras:

b
b

a
a

Cando das figuras son semellantes, a razn entre os lados homlogos unha constante que se denomina razn de
semellanza. As, na figura anterior podemos dicir:


= = (razn de semellanza)

Das figuras son semellantes se se cumpre o seguinte:

Un ngulo medido na primeira = ao ngulo correspondente na segunda.

Unha proporcin na primeira = proporcin correspondente na segunda.
Cando dous polgonos son semellantes, dse entre os seus lados unha relacin de proporcionalidade: o cociente entre
lados homlogos ten o mesmo valor e recibe o nome de razn de semellanza. Dise tamn que os lados son
proporcionais.

Pxina 9 de 43
2.2.1 Relacins de semellanza

RELACIN ENTRE POLGONOS SEMELLANTES

Para que dous polgonos sexan semellantes teen que ter os lados proporcionais e os
ngulos iguais.

Actividade resolta

C
E a razn de semellanza :
C 4 5 3
= = =2
2 2,5 1,5
3 cm 5 cm 1,5 cm 2,5 cm En xeral:

= = =

A B A B
4 cm 2 cm

Semellanza entre tringulos

particularmente interesante o estudo da proporcionalidade en tringulos, xa que

permite a resolucin de problemas cotins de xeito doado.

Dous tringulos semellantes teen proporcionais os lados homlogos e iguais os

ngulos homlogos.

= = =


, son iguais dous a dous

Pxina 10 de 43
Para que dous tringulos sexan semellantes cumprirase unha das seguintes
condicins:

Que os lados homlogos sexan proporcionais.

Que dous lados sexan proporcionais e que os ngulos comprendidos entre eles
sexan iguais.

Que dous ngulos sexan iguais.

Actividade resolta

Podemos calcular a altura dunha rbore medindo a lonxitude da sa sombra e

comparndoa coa lonxitude da sombra dun obxecto coecido.

Aplicando as relacins de
proporcionalidade entre os lados de
tringulos semellantes, neste caso os
tringulos ABC e ABC, calculamos:

6
=
1 1,5
61
= , = 4
1,5
As calculamos que a altura da rbore de
4 metros.

Pxina 11 de 43
Actividades propostas

S7. Calcule a altura dun edificio que proxecta unha sombra de 6,5 m mesma hora
que un poste de 4,5 m d unha sombra de 0,9 m.

S8. Os catetos dun tringulo rectngulo miden 12 m e 5 m. Canto medirn os

catetos dun tringulo semellante ao primeiro cuxa hipotenusa mide 26 m?

S9. Un tanque de auga ten 2,5 m de ancho. Se nos situamos a 1,2 m do bordo
desde unha altura de 1,65 m, a visual une o bordo do tanque coa lia de fondo.
Que profundidade ten o tanque de auga?

Relacin entre reas de figuras semellantes

Se a razn de semellanza de das figuras k, entn a razn das sas reas .

Actividade resolta

Para pintar un depsito cilndrico, gastronse 24,5 quilos de pintura. Outro depsito
semellante ao anterior con razn de semellanza 3,2. Canta pintura ser necesaria
para pintalo?

Aplicando as relacins de semellanza entre

reas, temos:
A rea do segundo cilindro
(3,2)2 = 10,24 veces a do primeiro.
Polo tanto son necesarios
24,5 10,24 =
= 250,88 .

Relacin entre os volumes de das figuras semellantes

Se a razn de semellanza de dous corpos k, entn a razn dos seus volumes

.

Actividade resolta

Se un depsito cilndrico semellante a outro, con razn de semellanza 1,6, e o valor

do aceite que cabe no pequeno de 1.875 euros, que valor ten o aceite que cabe no
segundo?

Aplicando as relacins de
semellanza entre volumes temos:
1875 (1,6)3 = 1875 4,09
= 7680 .

Pxina 12 de 43
 Actividades propostas

S10. Dous rectngulos semellantes teen unha razn de semellanza de 0,8. As

dimensins do menor son 2 cm de ancho e 6 cm de alto. Cales son as
dimensins do maior?

S11. Nunha tenda da Corua vndense reproducins da torre de Hrcules, hainas de

18 cm e de 12 cm de altura.

a) Son figuras semellantes? Cal a razn de semellanza entre a torre grande e

a pequena?

b) A parte mis alta da torre mide na reproducin maior 2,25 cm de alto. Canto
mide a da pequena?

c) Se a parte mis alta da torre orixinal mide 7,125 metros, que altura ten a
torre?

d) Se as das reproducins estaban feitas do mesmo material e a pequena pesa

200 gramos, canto pesa a grande?

e) Se para pintar a pequena gastamos 5 euros, canto nos custar pintar a

grande?

2.2.2 Escala en planos, mapas e maquetas

Cando consultamos un plano dunha casa, unha maqueta ou un mapa dun lugar,
sabemos que son semellantes realidade. Neles, ademais da distribucin de lugares,
importan os tamaos e as distancias, por iso levan unha escala.

A escala o cociente entre cada lonxitude da reproducin (sexa mapa, plano ou

maqueta) e a correspondente lonxitude na realidade. dicir, a razn de
semellanza entre a reproducin e a realidade.

A escala utiliza o cm como unidade de referencia e exprsase en comparacin

unidade. Por exemplo, 1 : 80.000 quere dicir que 1 cm no plano ou mapa equivale
a 80.000 cm na realidade ou, o que o mesmo, 1 cm no mapa equivale a 800 m
na realidade.

Pxina 13 de 43
Actividades resoltas
Unha fotografa da catedral de Santiago de Compostela est a escala 1 : 1.200 . As
das torres da fachada teen na foto unha altura de 1,75 cm. Cal a sa altura na
realidade?

Xa que a fotografa e a catedral na realidade son figuras

semellantes, aplicamos a igualdade de razns de
semellanza:
1 1,75
=
1200

= 1200 1,75 = 2100

2.100 cm = 21 metros que mide cada torre.

A distancia entre Lugo e Ourense de 111,6 Km, no mapa a distancia entre as das
cidades de 4 cm. A que escala est debuxado o mapa?

111,6km=11160000 cm

4 1
=
11160000

11160000 1
= = 2790000
4

Est debuxado a escala 1 : 2.790.000.

Actividades propostas

S12. Temos un plano da nosa casa a escala e nel medimos que o longo da cocia
de 4 cm; medimos as dimensins reais do longo da cocia e ten 4 m. A que
escala est o plano? Cantos metros mide o corredor na realidade se no plano
mide 9 cm?

S13. Un mapa de Espaa est construdo a escala 1 : 2.500.000. A cantos

quilmetros estn das cidades que no mapa estn separadas 10 cm?

S14. Completa a seguinte tboa tendo en conta que a escala aplicada de 1 : 1.000

DEBUXO MEDIDA REAL

26 cm
15 km
0,05 m

Pxina 14 de 43
2.3 Corpos xeomtricos
Imos coecer a clasificacin dos corpos xeomtricos, pero antes lembremos o que xa
estudaramos no mdulo I sobre o clculo de reas e permetros de figuras planas.

2.3.1 reas e permetros de figuras planas

Figura xeomtrica Frmulas

Cadrado
=
=

Tringulo

=

=

Rectngulo
=
=

Romboide
=
=

Rombo

=

=

Trapecio
( + )
=

=

Polgono regular

=

=

Pxina 15 de 43
 Polgonos irregulares
Para o clculo da rea debemos descompoelos en calquera das figuras
anteriores, xeralmente tringulos.
=

Crculo
=
=

Sector circular

=


= +

Segmento circular
=

= +

Coroa circular
=
= ( + )

Actividades resoltas

Ache a rea e o permetro da figura:

6m
rea = b h

A = 6 4 = 24 2
5m 4m
Permetro = suma dos lados

P = 5 2 + 6 2 = 22 cm

Calcule a rea da seguinte figura:

A figura est formada por dous tringulos e as sas reas son

as seguintes:
8m 82
1 = = 8 2
2m 2
6m 86
2 = = 24 2
2
= 8 + 24 = 32 2

Pxina 16 de 43
 Actividades propostas

S15. As diagonais dun rombo miden 37 cm e 52 cm. Calcule a sa rea.

S16. Calcule a rea dun tringulo isscele e rectngulo cuxo cateto mide 18 cm.

S17. Calcule a rea da parte sombreada da seguinte figura.

12 m
10 m

33 m

2.3.2 Clasificacin dos corpos xeomtricos

Os corpos xeomtricos divdense en:

poliedros: poliedros regulares, prismas e pirmides.

corpos de revolucin: cilindros, esferas e conos.

Pxina 17 de 43
2.3.3 Poliedros regulares

Son figuras tridimensionais limitadas por varios planos en forma de polgonos. Nun
poliedro os elementos principais son:

Caras: son os polgonos que limitan o poliedro.

Arestas: son os segmentos comns a das caras.

Vrtice: o punto do poliedro onde se xuntan tres ou mis arestas.

Un poliedro chmase regular cando cumpre estas das condicins:

As sas caras son polgonos regulares idnticos.

En cada vrtice do poliedro concorre o mesmo nmero de caras.

O nmero de caras, vrtices e arestas est relacionado. A frmula de Euler indica

que se cumpre que:

Caras + vrtices = arestas + 2

Tipos de poliedros regulares

Poliedro regular Definicin Figura e desenvolvemento

Formado por catro caras que son tringulos

TETRAEDRO
equilteros.

CUBO OU
HEXAEDRO
Formado por seis caras que son cadrados.

Formado por oito caras que son tringulos

OCTAEDRO equilteros. Este poliedro xira libremente cando se
suxeita por vrtices opostos.

Pxina 18 de 43
 Formado por doce caras que son pentgonos
DODECAEDRO
regulares.

Formado por vinte caras que son tringulos

ICOSAEDRO
equilteros.

reas de poliedros regulares

Tendo en conta o seu nmero de caras e a rea do polgono regular do que estea
formado, calclase a rea do poliedro regular multiplicando eses dous datos.

Actividade resolta

Calcule a rea dun cubo cuxas caras son cadrados de 2 m de lado.

O cubo ou hexaedro un poliedro regular formado

por seis caras que son cadrados, procedemos entn
a calcular a rea dun dos cadrados e despois
multiplicamos por 6, que son os cadrados que forman
o cubo:

rea do cadrado = l l = 2 2 = 4 2

rea do cubo = 6 4 = 24 2

Actividades propostas

S18. Calcule a rea dun dodecaedro formado por pentgonos regulares de 2 cm de

lado e apotema 1,35 cm.

S19. Calcule a rea dun tetraedro de 2 cm de aresta.

Pxina 19 de 43
2.3.4 Prismas
Un prisma un poliedro limitado por dous polgonos
iguais e paralelos, chamados bases, e varios
paralelogramos, chamados caras laterais.

A altura dun prisma a distancia entre as bases.

CLASIFICACIN DOS PRISMAS Prisma recto de base pentagonal

Segundo os polgonos da sa base:

Paraleleppedos: son prismas en que todas as sas caras son paralelogramos;

cada par de caras opostas son iguais.

ORTOEDRO CUBO

REA DUN PRISMA

O desenvolvemento lateral dun prisma recto un rectngulo. A lonxitude da sa base

o permetro da base do prisma, e sa altura, a altura do prisma.

= + 2

Pxina 20 de 43
 Actividade resolta

Calcule a rea total dun prisma de base pentagonal que ten 10 cm de altura, 4 cm de
lado da base e 2,75 cm de apotema.

1 Calculamos a rea lateral:

= Permetro da base altura = (4 cm 5) 10 cm = 200 cm2

2 Calculamos a rea da base:

3 Calculamos a rea total:

= + 2 = 200 2 + 2 27,5 = 255 2

Actividades propostas

S20. Un prisma cuadrangular ten unha altura de 5 cm e a aresta da sa base mide 3

cm. Calcule a sa rea total.

S21. Calcule a rea dun prisma que ten 22 centmetros de altura e as sas bases son
rectngulos de lados 10 e 12 cm.

S22. Calcule a rea dun cubo de 10 cm de aresta.

2.3.5 Pirmides
Unha pirmide un poliedro que ten por base un polgono calquera e por caras
laterais tringulos cun vrtice comn, que o vrtice da pirmide.

A altura da pirmide a distancia do vrtice ao plano da base.

Nunha pirmide regular todas a arestas laterais son iguais e as caras laterais son
tringulos issceles. As alturas dos tringulos chmanse apotema da pirmide.

Prisma recto de base pentagonal

Pxina 21 de 43
 As pirmides clasifcanse segundo os polgonos das sas bases:

REA DUNHA PIRMIDE

A partir do desenvolvemento dunha pirmide pdese calcular con claridade a sa

rea:

rea total = rea lateral + rea da base

rea lateral: AL a suma das reas das sas caras laterais,
n tringulos iguais:
b. a permetro da base a
AL = n =
2 2
rea da base: AB
Permetro da base a
AB =
2
Area total = Area lateral + Area da base
Permetro da base a Permetro da base a
AT = AL + AB = +
2 2

Actividade resolta

Calcule a rea lateral e total dunha pirmide que ten por base un cadrado de 11 cm
de lado e o seu apotema lateral de 16 cm.

1 Calculamos o permetro e logo a area lateral:

44 16
= 4 11 = 44 = = = 3522
2 2
2 Calculamos a rea da base:
= 2 = 112 = 1212
3 Calculamos a rea total:
= + = 352 + 121 = 4732

Actividades propostas

S23. Calcule a rea dunha pirmide de base pentagonal de 14 cm de lado, 9,63 cm

de apotema da base e 60 cm de apotema lateral.

Pxina 22 de 43
 S24. Unha pirmide ten por base un hexgono cuxos lados miden 10 m e o apotema
8,66 m. O apotema lateral da pirmide de 44 m. Calcule:

a) A rea da base.
b) A rea lateral da pirmide.
c) A rea total da pirmide.

2.3.6 Corpos de revolucin

Cando xiramos unha figura plana arredor dun eixe, obtemos un corpo de revolucin.
Os tres corpos de revolucin mis importantes, e que imos estudar, son o cilindro, o
cono e a esfera.

Cilindro

Se facemos xirar un rectngulo arredor dun

dos seus lados, xrase un cilindro recto.

As bases dun cilindro recto son crculos. A

distancia entre as bases chmase altura.

A xeratriz do cilindro corresponde lonxitude

do lado oposto ao eixe, dicir, coincide coa
altura.

rea dun cilindro

Ao cortar un cilindro obtense o desenvolvemento no plano e aprciase que a parede

lateral do cilindro un rectngulo de base igual ao permetro do crculo, 2 , e
cuxa altura, h, a do cilindro.

= 2r h

= rea lateral + rea das das bases

= 2 + 2 2

Actividade resolta

Calcule a rea lateral e a rea total dun cilindro de 3 dm de raio da base e 5 dm de

altura.

= 2 3 5 = 94,2 2

= 94,2 + 2 32 = 150,72 2

Pxina 23 de 43
Actividades propostas

S25. Que cantidade de chapa se necesita para construr un depsito cilndrico

pechado de 0,6 m de raio da base e 1,8 m de altura?

S26. Calcule a rea total dun cilindro de 6 cm de raio e 16 cm de altura.

CONO

Facendo xirar un tringulo rectngulo arredor

dun dos catetos, obtense un cono recto.

A altura a distancia do vrtice base. A

xeratriz do cono a lonxitude da hipotenusa
do tringulo.

rea dun cono

A partir do desenvolvemento dun cono pdese calcular con claridade a sa rea:

A superficie lateral dun cono recto un sector circular de raio x e a porcin

de crculo que ten este sector calculmola como segue:

=

2 2 2 2
= = =
2 2
Polo tanto:
rea lateral =

rea total = + 2

Actividade resolta

Calcule a rea lateral e a rea total dun cono de 85 cm de raio da base e 84 cm de

altura.

1 Para calcular a rea total e lateral do cono necesitamos calcular a sa xeratriz,

que neste caso a hipotenusa do tringulo rectngulo formado pola altura do cono,
o raio da base e a propia xeratriz. Polo tanto, calcularamos:
2 = 302 + 162 = 900 + 256 = 1156 = 34

2 Tendo xa o valor da xeratriz, calculamos a rea lateral e total.

rea total = + 2 = 3,14 16 34 + 3,14 162
= 1708,16 + 803,84
= 22512 2

Pxina 24 de 43
Actividades propostas

S27. Calcule a rea total dun cono de 5 cm de raio da base e 15 cm de xeratriz.

S28. Calcule a rea total dun cono que ten 10,4 cm de altura e 6 cm de raio da base.

ESFERA

As esferas son corpos de revolucin que se

xeran ao facer xirar un semicrculo arredor do
seu dimetro. A esfera queda determinada
polo seu raio R.

rea dunha esfera

Para calcular a superficie dunha esfera, imaxinemos a esta envolta nun cilindro
que se axusta a ela completamente. A rea da esfera igual que a rea lateral
dese cilindro.

= 2 2 = 4 2

A rea da superficie esfrica de raio R :

= 42

Actividade resolta

Calcule a superficie dunha esfera de 8 cm de dimetro.

Para calcular a superficie da esfera necesitamos o seu raio, que a metade

do dimetro:
8
= = = 4
2 2
= 42 = 4 3,14 42 = 200,96 2

Actividades propostas

S29. Un baln ten 30 cm de dimetro. Canto mide sa superficie?

S30. A superficie dunha esfera mide 2.122,64 2 . Calcule o seu raio.

Pxina 25 de 43
2.3.7 Volume de corpos xeomtricos
O volume dun corpo a cantidade de espazo que ocupa. Para sabermos o volume
dun corpo slido compre coecermos as sas tres dimensins (longo, ancho e alto).
As, por exemplo, o volume dun ortoedro calclase multiplicando as sas tres
dimensins ou arestas: a, b, c. Daquela, o volume :

Vortoedro = a. b . c

Un cubo un ortoedro coas tres dimensins iguais; xa que logo, o volume dun cubo
de aresta a igual ao valor da sa aresta elevado a tres.

Vcubo = a3

= = 3
V= abc

A palabra volume sase para designar o que ocupa un corpo no espazo e a palabra
capacidade, para indicar o que cabe dentro dun recipiente. As das son magnitudes
idnticas e, polo tanto, para medilas utilzanse as mesmas unidades. Estas son as
unidades cbicas ou as dos mltiplos e os divisores do litro, tanto unhas coma outras
sanse para medir volumes e capacidades. Lembramos estas unidades e as sas
equivalencias:

Unidades cbicas:

Cada unidade de volume 1.000 veces a unidade de orde inferior e a milsima

parte (0,001) dunha de orde superior. A tboa de unidades a seguinte:

1000 1000 1000 1000 1000 1000 1000

3 3

1000 1000 1000 100 1000 1000 1000

Litro, mltiplos e submltiplos:

quilolitro (kl) 1000l decilitro (dl) 0,1l

hectolitro(hl) 100l centilitro (cl) 0,01l

decalitro (dal) 10l mililitro (ml) 0,001l

Un litro (l) equivale a

Pxina 26 de 43
Na seguinte tboa inclense as unidades cbicas e as sas equivalencias en
unidades de litro.

3 3 3 3

kl hl dal l dl cl ml

Tanto as unidades cbicas como os mltiplos e divisores do litro utilzanse para medir
volumes e capacidades, no entanto dbense escoller as unidades dependendo do
tamao do que se mide. Exemplos:

O volume dunha copa, dun vaso, dunha botella en l, cl ou 3 .

O volume de pequenos recipientes en 3 .
O gasto mensual de auga nunha casa en 3 .
A capacidade dun encoro en 3 3 .

VOLUME DE PRISMAS E CILINDROS

Os prismas e cilindros son figuras prismticas. Os seus volumes son:

VOLUME DUNHA FIGURA PRISMTICA

=

= = 2
=

Actividades resoltas

Calcule o volume dun ortoedro de dimensins 12, 4 e 8 cm. Calcule tamn o volume
dun cubo de 11 dm de aresta.

= = 3
V= abc
= 11 11 11 = 1331 3
= 12 4 8 = 384 3

Pxina 27 de 43
Ache o volume dun prisma hexagonal de 15 cm de lado da base e 0,5 m de altura.

Nun hexgono regular, o raio e o lado son iguais. Polo tanto, o cateto
menor do tringulo rectngulo sinalado 7,5 cm.

apotema= 152 7,52 = 12,9

15 6 12,9
= = = 580,52
2 2
h= 0,5 = 50
= = 580,5 50 = 290253
290253 = 29025 0,001 = 29,025

Calcule o volume dun cilindro de 15 cm de raio e 0,5 m de altura.

Altura= 0,5 = 50
= = 2 = 3,14 152 50 =
= 353253 = 35,325

Actividades propostas

S31. Transforme en 3 as seguintes cantidades:

0,025 hm3 45214 dm3 0,015 km3 23 dam3 58000 L

S32. Transforme en litros:

40000 hm3 6 dam3 8562 m3 14350 dl 1749 cm3

S33. Calcule o volume dun prisma de 15 m de altura, sabendo que a sa base un

cadrado de 56 m de permetro.

S34. Un edificio ten forma de prisma de base hexagonal. O lado da base mide 16 m e
a altura do edificio de 30 m. Calcule o seu volume.

S35. Calcule o volume dun cilindro de 12 m de raio e 2.000 cm de altura.

Pxina 28 de 43
VOLUME DA PIRMIDE E DO CONO

Para calcular o volume dunha pirmide e dun cono teremos en conta o seguinte:

Se consideramos un prisma e unha pirmide coa mesma
base e a mesma altura, podemos comparar os seus
volumes. Se enchemos a pirmide de auga e a metemos
dentro do prisma, comprbase que se necesitan tres
pirmides para completar o volume do prisma.
Como ocorre coa pirmide, o volume dun cono a
terceira parte do volume do cilindro de igual base e altura,
xa que logo, necesitariamos tres conos cheos de auga
para completar o volume do cilindro.

1 1 1
= = = 2
3 3 3

Actividades resoltas

Unha pirmide de 60 cm de altura ten unha base rectangular de 48 cm de longo e 52

de diagonal. Calcule con cantos litros de auga se enche totalmente.

Para calcular a rea da base necesitamos o outro lado (ancho) do

rectngulo, que sera o cateto do tringulo rectngulo formado
pola diagonal do rectngulo e o ancho e longo da base.
Calculamos:

Lado da base= 522 482 = 20

= = 48 20 = 960 2
1 1
= = 960 60
3 3
= 19200 3
19200 3 = 19200 0,001 = 19,2

Temos unha botella de un litro de auga. Cantas copas coma a da figura podemos
encher?

A parte da copa que leva o lquido ten forma de cono invertido polo que temos
que calcular o volume en litros da copa:
Raio = 8 2 = 4
= 2 = 3,14 42 = 50,242
1 1
= = 50,24 12
3 3
= 200,96 3
Cada copa leva 200,96 cm3.
A botella ten 1 = 1 3 = 10003 . As, calculamos:
1000 3 : 200,96 3 = 4,97 O que quere decir que poderamos encher
case que 5 copas para baleirar a botella.

Pxina 29 de 43
Actividades propostas

S36. Unha pirmide regular ten por base un cadrado de 8 cm de lado e a sa altura
de 10 cm. Calcule o seu volume.

S37. Calcule o volume dun cono de 30 cm de altura e 1,2 dm de raio da base.

S38. Calcule o volume dunha pirmide regular de 80 cm de altura e de base

hexagonal cuxo lado mide 30 cm.

VOLUME DA ESFERA

2
O volume da esfera igual aos 3 do volume do cilindro no que est inscrita.

Xa que o raio da base do cilindro o mesmo que o da esfera, R, e a altura do

cilindro 2R, entn, o volume do cilindro ser:

= = 2 2 = 2 3

Entn, o volume dunha esfera de raio R :

2 4
= = 3
3 3

Actividade resolta

O raio dun baln 30 cm e sbese que o grosor da goma de 4 mm. Cantos litros
de goma son necesarios para fabricar 100 balns como o que se describe?

Para calcular o volume da esfera de goma que cobre o baln, calcularemos primeiro o
volume total do baln ao que lle restaremos o volume da esfera interior.
1
4
= 3,14 303 = 113040 3
3
2 O raio da esfera interior : 30 0,4 = 29,6
4
= 3,14 (29,6)3 = 108578,42 3
3
3 Calculamos o volume da goma:
= 113040 108578,42 = 4461,58 3 = 4,46158
4,5
4 Para 100 balns 4,5 100 = 450

Actividades propostas

S39. Ache a rea total e o volume dunha semiesfera de 3 dm de raio.

Pxina 30 de 43
S40. Cal o volume da cpula dun planetario que ten forma de semiesfera de 26 m
de dimetro.

S41. Calcule o volume de cada unha das porcins dunha laranxa de dimetro 12 cm,
sabendo que a sa carapa ten 0,8 cm de grosor.

CADRO RESUMO DE REAS E VOLUMES DE FIGURAS XEOMTRICAS

Figura xeomtrica Frmulas

PRISMA =

= + 2

VOLUME DUNHA FIGURA PRISMTICA

=

PIRMIDE . ()
=
2
= +

. .
= + = +
2 2
VOLUME DUNHA PIRMIDE
1
= ()
3

CILINDRO
= 2. ()
= +
= 2 + 2 2 = 2( + )
VOLUME DUN CILINDRO
= 2 . ()

CONO
= . . ()

= . . + 2
VOLUME DUN CONO

2 . ()
=
3

ESFERA
REA DA ESFERA = 42
VOLUME DA ESFERA
4
= 3
3

Pxina 31 de 43
3. Actividades finais
S42. Unha cidade est a 34 km ao oeste e a 16 km ao norte doutra. Cal a distancia
lineal real entre as das cidades?

S43. Calcule a rea dun tringulo equiltero de 10 cm de lado.

S44. Un granxeiro construu unha parcela triangular de lados a = 12, b = 10 e c = 6.

Que tipo de tringulo forma esa parcela? Xustifique a resposta.

S45. A razn de semellanza entre dos tringulos de 0,4. Se o maior ten 6 cm de

base e 10 cm de altura, canto miden a base e a altura do menor?

S46. Das piscinas son semellantes. A pequena mide 5 m de longo e a grande 10 m.

a. Cal a razn de semellanza?

b. Se a pequena ten 1,40 m de profundidade, cal a profundidade da grande?

c. Pintar o interior da pequena custou 1.000 euros. Canto custar pintar o

interior da grande?

d. Encher a pequena de auga custa 200 euros. Canto custar encher a

grande?

S47. Fxose o plano dun cuarto de dimensins 9 m de longo e 6 m de ancho . No

plano, o longo do cuarto 12 cm. A que escala est debuxado o plano? Cal o
longo do cuarto na realidade?

S48. Nun mapa de frica construdo a escala 1 : 84.000.000 a maior distancia leste-
oeste corresponde a dous puntos situados a 60 mm, e a maior distancia norte-
sur corresponde a 120 mm. Cantos quilmetros representan estas distancias?

S49. Calcule a rea e o permetro das seguintes figuras:

Pxina 32 de 43
S50. Calcule e a rea da superficie sombreada.

S51. Complete a tboa e comprobe que se cumpra para os cinco poliedros regulares
a frmula de Euler: cara + vrtice = aresta + 2

Nome Caras Vrtices Arestas C + V=A + 2

Tetraedro 4 4 6 4+4=6+2

S52. As dimensins dun ortoedro son 6 cm, 11 cm e 10 cm. Calcule a sa rea.

S53. As bases dun prisma recto son rombos de diagonais 8 cm e 6 cm. A altura do
prisma 10 cm. Calcula a rea total.

S54. A altura dun prisma recto de 20 cm. As sas bases son trapecios que teen 11
cm e 16 cm de base e 12 cm de altura. Calcula a rea total do prisma.

S55. Unha pirmide ten a base cadrada. Sbese que a sa rea total de 1.248 cm2
e a sa rea lateral 992 cm2. Calcule o que miden os lados da base da pirmide.

S56. Calcule a rea total e lateral dunha pirmide hexagonal de 13 cm de altura que
ten como raio da base 6 cm.

Pxina 33 de 43
S57. Un depsito cilndrico ten 672,24 cm2 de rea lateral e 18 cm de altura. Calcule
o raio da base e a rea total do depsito.

S58. A xeratriz dun cono mide 5 m e a altura 4 m, calcule:

a) O raio da base do cono.

b) A rea total do cono.

S59. Unha cpula semiesfrica dun edificio ten 10 m de dimetro e unha altura de 5
m. Calcule a sa superficie.

S60. Calcule o volume dun prisma de base hexagonal de 10 cm de altura e de 3 cm

de lado da base.

S61. O dimetro da base dunha lata de conservas cilndrica mide 12 cm e a altura da

lata de 9 cm. Unha segunda lata ten 9 cm de raio na base e 4 cm de altura.

a) Compare os volumes das das latas.

b) Cal a que necesita a maior cantidade de material para sa

construcin?

S62. A maior das tres pirmides que hai en Gizeh (Exipto) a de Keops. A sa base
un cadrado que mide 230 m de lado, e sa altura de 147 m. Ache o seu
volume.

S63. Calcule a rea total e o volume dun cono de 10,4 cm de altura, 12 cm de xeratriz
e 6 cm de raio da base.

S64. O dimetro dun baln mide 20 cm. Calcule o seu volume.

S65. Calcule cantos metros cbicos de auga caben nun depsito de forma esfrica
de 14 m de dimetro.

Pxina 34 de 43
4. Solucionarios

4.1 Solucins das actividades propostas

S1. 2612

S2.

52 = 42 + 32 172 = 152 + 82 372 = 352 + 122

25 = 25 289 = 289 1369 = 1369

132 = 122 + 52 252 = 242 + 72 412 = 402 + 92

169 = 169 625 = 625 1681 = 1681

S3. 126,49 cm.

S4. 5,2 cm.

S5. 200 metros.

S6. Desde o punto mis alto da torre ata o extremo da sombra hai 250 metros.

S7. 32,5 metros.

S8. 10 metros e 24 metros.

S9. Facemos un debuxo que mostre a situacin.

Os tringulos ABC e CDE son semellantes pois os

seus ngulos son iguais.
2,5 2,51,65
Logo: 1,2 = 1,65 = 1,2
= 3,43

A profundidade do tanque de auga de 3,43 m.

S10. As dimensins do rectngulo menor son 1,6 cm e 4,8 cm.

Pxina 35 de 43
 S11. a) Si, son semellantes, xa que a nica diferenza o tamao pois a forma a
mesma. A razn de semellanza entre a grande e a pequena 1,5 cm.

b) 1,5 cm.

c) 57 m.

d) Lembre que o peso proporcional ao volume. 675 g.

e) Lembre que o custo da pintura proporcional superficie. 11,25 euros.

S12. 1:100.

S13. 250 km.

S14.
DEBUXO MEDIDA REAL
26 cm 26000 cm
1500 cm 15 km
5 cm 50 m

S15. 962 2

S16. 162 2

S17. 300 2

S18. 81 2

S19. 43 2

S20. 78 2

S21. 1208 2

S22. 600 2

S23. 2437,05 2

S24. a) = 259,8 2 b) = 1320 2 c) = 1579,8 2

Pxina 36 de 43
S25. 13,564 2

S26. 828,96 cm2

S27. 314,2 2

S28. 339,3 2

S29. 2826 2

S30. = 13

S31.

0,025 hm3 45214 dm3 0,015 km3 23 dam3 58000 L

S32.

40000 hm3 6 dam3 8562 m3 14350 dl 1749 cm3

S33. = 2940 3

S34. = 19958,4 3

S35. = 9043,2 3

S36. = 213,3 3

S37. = 4521,63 3

S38. = 62160 3

S39. 56,5 2 e 56,5 3

S40. = 4599,05 3

S41. 723,24 3

Pxina 37 de 43
4.2 Solucins das actividades finais
S42. Facemos un debuxo que mostre a situacin.

1. O tringulo queda definido, sabemos que temos un

cateto que mide 34 km, outro que mide 16, e a distancia
que se nos pide a hipotenusa deste tringulo
rectngulo.
2. Aplicamos o teorema de Pitgoras:

= 342 + 162 = 1412 = 37,57

S43. Facemos un debuxo do tringulo.

1. A altura do tringulo equiltero o cateto do tringulo rectngulo formado

por un dos lados do tringulo equiltero e a metade do outro.
2. Aplicamos o teorema de Pitgoras:

= 102 52 = 75 = 8,66
3 Calculamos a rea do tringulo:
. 10.8,66
= = = 43,30 2
2 2

S44. un tringulo obtusngulo, xa que 2 > 2 + 2 .

S45. Base= 2,4 cm ; altura= 4 cm.

S46. a) r = 2.

b) Profundidade da grande = 2,80 m.

c) Pintar o interior da grande custou 4.000 euros.

d) Encher a piscina grande custou 1.600 euros.

S47. Escala 1 : 75.

S48. Distancia este-oeste = 5.040 km. Distancia norte-sur = 10.080 km.

S49.

A figura representa un romboide un tringulo.

Permetro= 22+24+32+26=104 cm
= +
10 24
= 22 24 + = 648 2
2

Pxina 38 de 43
 A figura representa un semicrculo e un tringulo isscele.
1. Para calcular o permetro, calculamos a lonxitude da
semicircunferencia e summoslle os lados iguais do tringulo:
2
= = 3,14 2
2
= 6,28
Calculamos o lado do tringulo tendo en conta que a hipotenusa
do tringulo rectngulo a que se mostra na figura:

= 22 + 42 = 4,47
= 6,28 + 2 4,47 = 15,22
2. Para calcular a rea smanse a rea do semicrculo e a do
tringulo:
2
= + = 6,28 + 4 = 10,28 2
2 2

S50.

Para calcular a parte sombreada temos que restarlle area do crculo maior a
do menor:
= (1 )2 (2 )2 = 3,14 (2,4)2 3,14 (1,5)2 = 11,02 2

A parte sombreada representa un cadrado mis un tringulo equiltero menos un

crculo.
1 Para calcular a rea do tringulo calculamos a sa altura:

= 52 2,52 = 4,33
5 4,33
= 2 + 2 = 52 + 3,14. 22 = 23,272
2 2

S51.
NOME CARAS VRTICES ARESTAS C+V=A+2

Tetraedro 4 4 6 4+4=6+2

Cubo ou hexaedro 6 8 12 6 + 8 = 12 + 2

Octaedro 8 6 12 8 + 6 = 12 + 2

12 + 20 = 30 +
Dodecaedro 12 20 30
2

20 + 12 = 30 +
Icosaedro 20 12 30
2

Pxina 39 de 43
S52. Ortoedro: prisma recto de base rectangular.

Sendo a, b, c as arestas.
rea Total = 2 ( a.b + a.c + b.c ) 2 .( 6 .11 + 6 .10 + 11 .10) = 472 cm2

S53. 248 cm2

S54. 1152 cm2

S55. 16 cm

S56. Alat = 252 cm2 Atot = 346 cm2

S57. rb = 6 cm Atot = 904,32 cm2

S58. rb = 3 m Atot = 75,36 m2

S59. 157,08 m2

S60. 234 cm3

S61.

Para comparar o volume das latas de conservas, calculamos cada un

deles:
1 = (1 )2 = 3,14 62 9 = 1017,36 3
2 = (2 )2 = 3,14 92 4 = 1017,36 3
As das ocupan o mesmo volume.
Para saber que cantidade de material se necesita para a sa
construcin, calculamos as sas areas totais:
1 = 1 + 2 (1 )2 = 2 3,14 9 + 2 3,14 62
= 282,6 2
2 = 2 + 2 (2 )2 = 2 3,14 4 + 2 3,14 92
= 533,8 2
Polo tanto, necestase mis cantidade de material para fabricar a
segunda lata.

S62. 2592100 3

S63. = 339,12 2 = 391,8 3

S64. = 4186,66 3

S65. = 1436,03 3

Pxina 40 de 43
5. Glosario
rea Extensin dunha superficie que se expresa en unidades de superficie.
A

Aresta Segmento comn a das caras dun poliedro.

Cara Cada un dos polgonos que limita un poliedro.

Catetos Cada un dos lados de menor lonxitude dun tringulo rectngulo.

C Cilindro Corpo de revolucin que se obtn ao xirar un rectngulo ao redor dun dos seus lados.

Corpo de revolucin que se obtn ao xirar un tringulo rectngulo ao redor dun dos seus
Cono
catetos.
Corpo de
Corpo obtido ao rotar unha rexin do plano ao redor dunha recta situada no mesmo plano.
revolucin

D Dodecaedro Poliedro formado por doce caras que son pentgonos regulares.

a razn de semellanza entre unha reproducin e a realidade. Corresponde ao cociente

Escala entre a lonxitude dunha reproducin, sexa mapa, plano ou maqueta, e a lonxitude na
E

realidade.

Esfera Corpo de revolucin que se obtn ao facer xirar un semicrculo ao redor do seu dimetro.

As figuras planas son aquelas que estn limitadas por lias rectas ou curvas; ademais,
F Figuras planas
todos os seus puntos estn contidos nun s plano.
Hipotenusa Lado de maior lonxitude dun tringulo rectngulo.
H Hexaedro ou
Poliedro formado por seis caras que son cadrados.
cubo

I Icosaedro Poliedro formado por vinte caras que son tringulos equilteros.

O Octaedro Poliedro formado por oito caras que son tringulos equilteros.

Permetro Medicin da distancia ou lonxitude ao redor dunha figura de das dimensins.

Poliedro Corpo xeomtrico cuxas caras son planas e engloban un volume finito.

P Prisma
Poliedro limitado por dous polgonos iguais e paralelos, que chamamos bases, e varios
paralelogramos, que chamamos caras.
Poliedro que ten por base un polgono calquera e por caras laterais tringulos cun vrtice
Pirmide
comn que o da pirmide.

Razn de Existe cando en das figuras semellantes, a razn entre os lados homlogos unha
R

semellanza constante.

En matemticas dicimos que das figuras son semellantes cando teen a mesma forma,
pero diferente tamao. Das figuras son semellantes se se cumpre que:
S Semellanza
Un ngulo medido na primeira igual ao ngulo correspondente na segunda.
Unha proporcin na primeira figura igual proporcin correspondente na segunda.

Teorema de Teorema que afirma que a rea dun cadrado construdo sobre a hipotenusa dun tringulo
Pitgoras rectngulo igual s reas dos cadrados construdos sobre os catetos.

T Terna Tres nmeros naturais a, b, c que cumpran a2 = b2 + c 2 , dicir, que poden ser as
pitagrica medidas dos lados dun tringulo rectngulo.

Tetraedro Poliedro de catro caras que son tringulos equilteros.

Vrtice Punto do poliedro onde se xuntan tres ou mis arestas.

V Volume de O volume unha magnitude mtrica de tipo escalar que se define como a extensin en
corpos tres dimensins dunha rexin do espazo. unha magnitude derivada da lonxitude, pois
xeomtricos obtmola multiplicando a lonxitude, o ancho e a altura.

Pxina 41 de 43
6. Bibliografa e recursos
Bibliografa

Libros para a educacin secundaria a distancia de adultos. mbito cientfico-

tecnolxico. Consellera de Educacin e Ordenacin Universitaria

Matemticas ESO1. Ed Anaya. 2016

Matemticas ESO2. Ed Anaya. 2016

Matemticas. Serie Resuelve. 2 ESO. Editorial Santillana

Ligazns de Internet

Nestas ligazns atopar trucos e informacin que pode consultar para mellorar a sa
prctica.

http://www.vitutor.com

http://matematicasmodernas.com

http://www.apuntesmareaverde.org.es

http://www.lasmatematicas.es

http://www.recursos.cnice.mec.es

Pxina 42 de 43
7. Anexo. Licenza de recursos
Licenzas de recursos utilizadas nesta unidade didctica

RECURSO (1) DATOS DO RECURSO (1) RECURSO (2) DATOS DO RECURSO (2)

Autora: sen informacin

Licenza: creative commons
Licenza: GNU head Creative
Procedencia:
Commons de Atribucin/Compartir-
http://kon- Igual 3.0 Unported, 2.5 Genrica,
pas.blogspot.com.es/2010/02/hist 2.0 Genrica y 1.0 Genrica.
oria-del-teorema-de- Procedencia:
pitagoras.html
https://es.wikipedia.org/wiki/Archi
vo:Soccer_ball.svg
RECURSO 1 RECURSO 2

Autora:slideshow bob
Licenza:Creative Commons Licenza: CCBY-SA3.0
Attribution- Share Alike 2.0 Procedencia: es.wikipedia.org
Generic
Procedencia:Flickr.com

RECURSO 3 RECURSO 4

Autora: sen informacin

Licenza: CCBYNCSA
Autora: Vinadas1 CCBYNCND
Licenza:sen informacin Procedencia:
Procedencia: https://sites.google.com/site/cuerpge
http://www.losviajeros.com/Blogs.php o/piramide
?e=38677 http://www.universoformulas.com/matem
aticas/geometria/volumen-prisma-
pentagonal/

RECURSO 5 RECURSO 6

Autora:sen informacin Autora: Irene

Licenza:CCBYNCND Licenza: CCBYNCND
Procedencia: Procedencia:
http://www.universoformulas.com/ https://www.geogebra.org/m/dSHgDj
matematicas/geometria/prisma/ hE
RECURSO 7 RECURSO 8

Autora: Andertxuman
Licenza: CCBYNCSA
Creative Commons atribution:
Licenza: CCBYNCSA Share Alike Licence
Procedencia: Procedencia:
https://sites.google.com/site/cuer http://maralboran.org/wikipedia/inde
pgeo x.php/%C3%81reas_y_vol%C3%BA
menes
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:
Esfera_Arqu%C3%ADmedes.jpg

RECURSO 9 RECURSO 10

Pxina 43 de 43