Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Abhidharmavibhasa-sastra)
i t-b-sa lun trnh by quan im chnh thc ca Thuyt nht thit hu b v l tc phm
c hon tt cui cng trong by tc phm ca Lun tng (sa. abhidharmapiaka, xem A-t-t-
ma). Mt s tc phm khc cn c nhc ti l A-t-m tm lun (sa. abhidharma-hdaya), l
b lun trung tm ca A-t-t-ma vi mi chng. T-b-sa lun ca Ca-chin-din t cng vit
tng qut v gio l b ny.
Gio php ca Thuyt nht thit hu b c tnh a nguyn, xut pht t s ph nhn ci ng (V
ng), mt tnh cht c nhn hoc linh hn v tha nhn nhng n v lun chuyn theo thi gian,
c gi l php. B ny cho rng c 75 php, v cho l nhng n v cui cng, khng th
chia ct (tng t khi nim "nguyn t" ca u Chu thi thng c) u hin hu ng thi.
Ch cc php ny l "c tht." H phn bit cc php tu thuc, Hu vi (sa. saskta) v cc php
c lp, V vi (sa. asaskta).
T B Sa: Phn ng l Vibhs, dch l Gii thch rng, thuyt minh rng. i T B Sa: Tc s
gii thch qung din y l v cng chi tit, v cng rng khp. Hc gi Kimura Taiken, trong
sch Tiu Tha Pht Gio T Tng Lun I gi l Ch mn phn bit ngha l ng trn
nhiu lp trng khc nhau lun cu v tnh cht ca vn php (Sd, Thch Qung dch.
Tu Th i Hc Vn Hnh xb, S, 1970, trang 21 51)
(4) Nghip Un: Gm 5 phm: c Hnh. T Ng. Hi Sinh. Biu V Biu. T Nghip.
(5) i Chng Un: Gm 4 phm: i To. Duyn. Thy Bit . Chp Th.
(6) Cn Un: Gm 7 phm: Cn. Hu. Xc. ng Tm. Nht Tm. Ng. Nhn Duyn.
(8) Kin Un: Gm 6 phm: Nim Tr. Ba Hu. Tng. Tr. Kin. Gi Tha. (Ch ch gii qung
din 43 phm. Khng ch gii phm sau cng l phm Gi Tha (K) v cho l ngha hin by,
d lnh hi).
* Bin gii v ba kit (Kit hu thn kin. Kit gii cm th. Kit nghi). * Ba cn bt thin (Cn bt
thin tham, sn, si). * Ba lu (Dc lu. Hu lu. V minh lu).
* Nm ci (Tham dc. Gin d. Hn trm thy min. Tro c tc. Nghi). * Nm kit (Kit
tham. Sn. Mn. Tt: Ganh ght. Xan: Keo kit).
2
* Nm kit thun phn di (Tham dc. Gin d. Hu thn kin. Gii cm th. Nghi). * Nm kit
thun phn trn (Sc tham. V sc tham. Tro c. Mn. V minh).
* Nm kin (Hu thn kin. Bin chp kin. T kin. Kin th. Gii cm th). * By ty min (Dc
tham. Gin d. Hu tham. Mn. V minh. Kin. Nghi). * Chn kit (i. Sn. Mn. V minh. Kin.
Th. Nghi. Tt. Xan).
* Ba kit cho n 98 ty min: Bao nhiu th l bt thin? V k? Bao nhiu th l c d thc (Qu
bo), khng c d thc? Bao nhiu th do kin o on, do tu o on? Bao nhiu th do kin
kh on? Cho n bao nhiu th do tu o on? Bao nhiu th l kin, khng phi l kin?
Bao nhiu th c tm c t, khng tm ch c t, khng tm khng t? Bao nhiu th tng ng
vi lc cn, kh cn, u cn, h cn, x cn? Bao nhiu th thuc ci Dc, thuc ci Sc, thuc
ci V sc?...
* Bin gii v nm loi B-c-gi-la (Ty tn hnh. Ty php hnh. Tn thng gii. Kin ch. Thn
chng). * Th no l B-c-gi-la tu gii thot, cu gii thot?
* Hu thn kin cng vi hu thn kin lm bao nhiu duyn? Hu thn kin cng vi gii cm
th, cho n ty min v minh ca ci V sc do tu o on lm bao nhiu duyn?...
* Li bin v kit i ni ba i tri buc, lin h vi cc th kit kia, cng trong ba i tri
buc.
* Ba kit cho n 98 ty min, trong 98 ty min, mi mi kit gm thu bao nhiu ty min? *
Ba kit cho n 98 ty min: L trc gm thu sau hay sau gm thu trc? * Ba kit cho n
98 ty min, c bao nhiu th khin cho dc hu ni tip nhau? Bao nhiu th khin cho sc hu,
v sc hu cng ni tip?
* V phin no hin tin nn thoi chuyn, hay v thoi chuyn ri phin no mi hin tin? * C
ba th thoi chuyn ( c thoi chuyn. Cha c thoi chuyn. Th dng thoi chuyn). *
ni x no c thoi chuyn?
* Bin gii v su hng A la hn (Php thoi. Php t. Php h. Php tr. Php gng t. Php
bt ng). * Bin gii v chn th nhn bit khp. * Chn th nhn bit khp nh th, nhng v no
t c, t c bao nhiu?
3
* Nu dn, bin gii v tm loi B c gi la (Hng qu D lu. Hng qu Nht lai.
Hng qu Bt hon. Hng qu A la hn). * Tm B c gi la ny i vi chn th nhn
bit khp, c bao nhiu th thnh tu, khng thnh tu?
* Phm phu, Thnh gi, theo thi gian la nhim ni chn phm, c bao nhiu o v gin, o
gii thot nn c la?
* Sinh ni ci Dc: Thnh gi c ba s mng chung: Hon ton la nhim. Hon ton thoi
chuyn. La nhim tng phn. Phm phu ch c hai: Khng c la nhim tng phn m mng
chung. Sinh ni ci Sc, ci V sc: Thnh gi c hai s mng chung: Hon ton la nhim v la
nhim tng phn. Phm phu ch c mt s: Hon ton la nhim m mng chung.
* Khi la nhim ca ci Dc th chn o v gin, chn o gii thot u duyn ni a no? Trong
o v gin, o gii thot ca th tc, ni mi mi o c th tu bao nhiu th hnh tng.
* C nm b kit: L kit do kin kh on, cho n kit do tu o on: Cc kit do kin kh,
kin tp, kin dit, kin o cng tu o on tr ht l thuc v qu no?
* C chn b kit: L kit do kh php tr on, cho n kit do tu o on: Cc kit do kh php
tr, kh loi tr, tp php tr, tp loi tr, dit php tr, dit loi tr, o php tr, o loi tr cng tu
o on tr ht l thuc v qu no?
* Cc kit trong hng D lu qu D lu, hng Nht lai qu Nht lai, hng Bt hon
qu Bt hon, hng A la hn qu A la hn c on dt ht l thuc v qu no?
* Phm phu, Thnh gi ni ci Dc, ci Sc, ci V sc: C bao nhiu ty min ty tng? Bao
nhiu kit tri buc.
* Nu dn v bin v Trung hu (Trung m): Cc thuyt tha nhn c trung hu. Tr phn v
trung hu tri qua bao nhiu thi gian? Hnh lng ca trung hu. Cc cn ca thn trung hu.
Hnh tng ca trung hu ni cc no? Nhng tn gi ca trung hu (Trung hu. Kin t
phc. Cu hu. thnh). Trung hu vo thai m x no?...
* Hi - p v s thnh tu cc gii c tng quan: Hnh gi thnh tu nhn gii th cng thnh
tu sc gii chng? Hnh gi thnh tu nhn gii th cng thnh tu nhn thc gii chng? Hnh
gi thnh tu sc gii th cng thnh tu nhn thc gii chng?...
* Bin gii v mi hai x: Gii thch chung. Gii thch tng x. V sao phi kin lp ni x, ngoi
x?
* Bin v nm un: Gii thch tng un. Bin gii chung. Th lp ca nm un.
* Nu dn, bin gii v mi su hnh tng khi hin khi duyn ni bn Thnh .
Ni chung, ni cc chng (Un) cn li, ty theo cc chi tit chnh cng lin h ni ni dung,
thy u c gii thch qung din ht sc bao qut nh th. Ngoi ra, mt s vn phi ni l
rt ng ch cng c lun cp n nh: * Ni v nhn vt i Thin cng 5 s vic ca
i Thin.