Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
2. l mt ngi lun lun c tm nguyn mnh lit mun tr thnh mt v Pht. ngha ny ch c
th gii thch c trn t ng Pali v "satta" l tm lun hng v, lun hoi bo tr thnh Pht. Cn
"bhodisatva" (Sanscrit) ch cc v pht tm B v Gic ng.
2. c Pht c Gic hay Bch Chi Pht (Pachekka), hay c Pht Im Lng.
3. Cc t ca c Pht gm ba hng:
- Cc thnh t t qu A La Hn.
- Cc v Pht Ton Gic t Gic ng gii thot m khng c s ch dy ca mt v thy no. Sau khi
Gic ng, cc Ngi tr li gio ha cho chng sanh.
- Cc v Pht c Gic t t Gic ng nhng khng c kh nng truyn li cho chng sanh. H c
v nh ngi nm m nhng khng bit cch din t gic m cho ngi khc nghe.
Do ta thy c nhiu phng cch v mc ch t Gic ng. Theo gio l Nguyn Thy, Pht t
c ton quyn chn la mt trong ba phng cch t Gic ng k trn ty theo tm nguyn v kh
nng ca mnh. Nhng theo truyn thng i tha th Pht t c ch dy nn i theo con ng tin
n Pht qu (B Tt o).
1
S mng ca mt v Pht l cu gip chng sanh hoc ch dy cho chng sanh t cu thot ra mi kh
au ca vng lun hi sanh t. Nhng c tr thnh mt v Pht, mt chng sanh phi tri qua
khng phi l nhiu nm m l v s kip sng trm lun trong tam gii. Do , nu chng ta khuyn
mt ngi hy tr thnh Pht c ngha l ta khuyn ngi y phi kin tr chu ng mi kh au qua
mun c kip sng trong vng lun hi ny. Trong kinh in Nguyn Thy, cha bao gi c Pht
thng thn khuyn mt ai nn c gng t qu v Pht, m Ngi ch lun lun sch tn t Ngi phi
n lc thnh tu thnh qu A La Hn cng sm cng tt.
Mc d con ng t Thnh o lun lun c nhn mnh nhng khng phi v vy m Pht tha
v Duyn Gic tha khng c cao trong gio l Nguyn Thy.
1. Trc ht phi l mt v B Tt. Theo Pht Gio Nguyn Thy, mun tr thnh mt v B Tt, mt
ngi phi pht nhng li nguyn rt ln v phi hi nhng iu kin rt cao:
"Khi ta vt thot n b bn kia ri, ta s gip chng sanh vt thot khi ging trm lun ny.
Nu ta c th ct t c ging sanh t, ln c thuyn Chnh php.
Ta sgip cho cc chng sanh cng c nh ta".
Nhng cu ny cho chng ta thy B Tt khng th em chng sanh qua b bn kia vi Ngi c,
nhng Ngi phi n b bn kia ri mi tm cch ch dy cho chng sanh vt thot c nh Ngi.
Mun pht i nguyn ny v mun c c Pht hin tin th k phi hi 8 iu kin sau:
a. Phi l mt con ngi ci nhn gian ch khng phi chng sanh cc ci gii khc.
b. Phi l ngi n ng. Nu mt ngi n mun pht nguyn th phi chuyn thn nam trc.
d. Phi t tht li nguyn trc mt mt v Pht hin tin. Nu ch nguyn trc mt v Pht nhp
dit hoc trc mt tn tng th s khng gi tr v thiu s ha kh ca mt v Pht tht s.
e. Phi l mt v t kheo sng i phm hnh v np sng c s ti gia khng thch hp vi con ng
B Tt hnh.
f. Phi ton thin nm php thn thng v tm tng thin (bn tng thin Sc gii v bn tng thin
V Sc gii).
2
g. Phi c tm quyt nh trit x ly tt c, ngay c thn mng mnh cho cc v Pht.
Mi Ba-la-mt, nhng phm tnh ca cc hin nhn cao c, l: b th, tr gii, xut gia, tr tu, tinh
tn, nhn nhc, chn tht, quyt nh, tm T v tm X.
Mt v B Tt phi hon thin tt c cc phm tnh ny qua v lng kip sng v nhiu chu k th
gii. Ngi bnh thng nh chng ta cng c th hnh cc hnh ny d mc khc nhau.
- Chng hn nh khi b th cng dng, ngi thng ch cho ra mt phn nh nhng g mnh c, tri
li B Tt th cho ra n tn cng v nh mt h y nc c lt p xung, chng cn git no bn
trong.
- Hoc nh khi tr gii, Pht t chng ta hay b t gii v nhiu l do, sau xin gii li. Nhng gii
c ca B Tt th khng khi no b t on cho d phi b i mng sng ca mnh.
- V B Tt lun lun chn thnh chnh trc, khng bao gi ni di, c v nh ngi sao mai u
tin trn bu tri, khng bao gi thay i v tr ca mnh.
3
Nhn 10 Ba-la-mt trn vi 3 mc trn s c c thy l 30 loi Ba-la-mt. Cng vi 30 loi Ba-la-
mt ny, v B Tt phi thc hin 5 i x ly (chn tay, mt, tin ca, vng quc, v con) v 3 i
tng thc hnh (v hnh phc ca chng sanh, v s bo v cho gia nh thn thuc, v v s vin
thnh qu v Pht).
1) V Pht m tr tu l th thng
Th d nu mt v B Tt tng giy tng pht c gng tinh cn pht trin 10 Ba-la-mt khng ngng
ngh th v ny c th t Pht qu sm hn khng? (ging nh lm thm gi ph tri hon thnh
cng vic sm hn hn nh). iu ny khng th thc hin c v tr tu cha chn mi v v cc
yu t cn thit khc cng cha vin thnh 10 Ba-la-mt kia. V nh khi gieo mt ht ging, ta
phi i ng thi gian ht ging mi thnh cy, ra hoa v kt tri. Ta khng th lm cch g t giai
on cy sm tr thnh qu c.
Mt v B Tt t Gic Ng cha?
Theo kinh in Pht Gio Bc tng th nhiu ngi ngh rng B Tt l v t Gic ng nhng
cha nhp Nit bn v cn nguyn cu chng sanh.
Nhng theo gio l Nguyn Thy th v B Tt cha t thnh Gic ng . V ny hon li vic thnh
4
t Gic ng ch khng phi hon li vic nhp Nit bn. Trc ht hy xem Gic ng l g?
Theo gio l Nguyn Thy, Gic ng l chng nghim c T Diu , kinh nghim trc tip Nit
bn v s thn chng ny l kt qu ca vic hnh thin Minh St. Khi tm ca hnh gi qun t n
mc vin mn s sanh khi mt tm thnh o bt ly Nit bn lm i tng, thc chng c T
Diu .
C 4 tng bc Gic ng: Nhp lu (cn 7 ln ti sanh), Nht lai (cn 2 ln ti sanh), Bt lai (khng
cn ti sanh lm ngi) v A La Hn (ht ti sanh). Cho nn d t Gic ng tng thnh no th thi
gian cn li cng qu ngn khng hon thnh cc Ba-la-mt. c Tc Sanh truyn k li cc
tin thn ca c Pht, ta s thy rt nhiu kip, B Tt ti sanh lm kip th nh kh, nai, ch... Nu
vo tng thnh cho d l tng thnh th nht, B Tt cng khng ti sanh vo 4 ng c o. Do
ta c th ni l B Tt cha t Gic ng nhng B Tt lun lun l mt chng sanh phi thng,
d trong kip ngi hay sc sanh v lc no cng lm iu li ch cho chng sanh, nu ln nhng
gng sng. Trong kip no, B Tt cng l ngi dn u mt nhm hay mt nc, c gii c
trong sch, lun sng v tu hnh ty thun vi mi chng sanh.
B Tt gi tm trong sch v hun bi Ba-la-mt bng hnh thin qun nhng v ny ngng ngay
trc khi Gic ng.
1) B th: Thin sinh n y u cng dng ti vt cho thin vin, dng cng thc n cho cc S v
bn tu, chp tc, cng qu...
3) Thot ly: Thin sinh phn u t b cuc sng gia nh v x hi n thin vin vi ngy, vi tun
sng i xut gia, gi phm hnh. Xut gia c hai ngha (cn gi l n c):
4) Tr tu: Hnh thin Minh St l phng cch tt nht pht trin tr tu. Do hnh thin Minh St
ta mi thu hiu c s tht v vn vt, v thn, tm. S thu sut y gi l tr tu. V chng ta tht
s ang c tr tu ny v khi hnh thin Minh St, chng ta khng th khng thy mi vt tht s l v
thng, kh v v ng.
5) Tinh tn: Thiu tinh tn khng th thin tp c nn khi hnh thin hnh gi tch tr rt nhiu loi
Ba-la-mt ny.
6) Nhn nhc: Hnh thin Minh St i hi tm kin tr, nhn nhc chu ng vi rt nhiu mt nh
thi tit, thc n, gi gic, cm th kh chu trong thn v tm... Ngi Mahasi thng nhc "Nhn
nhc a ti Nit bn". Thin sinh vun bi hnh ny nhiu nht khi hnh thin.
7) Chn tht: Trong kha thin, thin sinh gi im lng cao qu (Noble Silence), tuyt i khng ni
5
chuyn, th 8 gii trong c gii khng ni di. Trong gi trnh php vi S, thin sinh trnh by
mt cch thnh thc nhng g kinh nghim c, khng thm bt, khng tng tng.
8) Quyt tm: Thin sinh phi c quyt tm hnh thin mi hnh thin c v khi hnh ri quyt
khng t b d gp kh khn hay chng ngi.
9) Tm T: Trc khi thin qun, thin sinh thin tm T ri tm t i cho chnh mnh ri cho tt
c cc chng sanh. Tm T cn gip cho d t nh. Trong khi qun, tm T cng c p dng khi
thin sinh ghi nhn c nhng tm sn hn ang sanh khi.
10) Tm X: Khi c cm gic kh chu hay au n trong thn hay tm, thin sinh ch nim vo n,
khng cm gic ny quy ry mnh th lc thin sinh ang trau gii tm X. Ch ghi nhn cm
gic m khng dnh mc vo. Do tm X ny m dn dn gip thin sinh thy c c tnh v ng
ca s vt.
Tm li hnh thin Minh St l mt hnh thc vun bi 10 Ba-la-mt hu hiu v tt p nht. Do
, B Tt cng hnh thin nhng khng i n ch rt ro m ngng ngay khi sp Gic ng.
Mt v B Tt nhn li chng sanh thy tht r rng chng sanh ang m chm trong kh au, nn
bi sanh, gi, au, cht v tham u i. Ngi mun cu vt chng sanh v Ngi bit mun lm
c iu Ngi phi tr thnh mt v Pht. l l do duy nht mt ngi pht nguyn thnh
Pht.
Nhiu ngi khng c hiu bit ng n tng ni l hnh theo gio l Nguyn Thy ch t n
thnh qu A La Hn m thi. Nu ni rng gio l Nguyn Thy khng tin cng khng mun thnh
Pht l iu khng xc ng. Vic mun tr thnh Pht, Bch Chi Pht hay A La Hn l hon ton do
tm nguyn ca tng ngi.
Tn v th tm trong danh l quc vng Min in vo thi Pagan. V vua ny xy mt ngi cha
rt v i hin vn cn nguyn mt bng ghi khc 100 cu k Pali rt hay trong c cu cui cng l
"Do phc bu cng dng cha ny ti xin nguyn c tr thnh Pht cu chng sanh".
6
Tn v th chn v th mi trong danh sch l hai v vua, mt Min in, mt Thi Lan u c cng
vi Pht Php. Trn y l nhng th d tiu biu cho ta thy nhng nc theo Pht Gio Nguyn
Thy cng c nhiu v S pht nguyn thnh Pht. V trong o Pht, li mong cu no cng phi
km theo vi vic lm hay thc hnh.
im quan trng y khng phi bn ci hay so snh m l nhn tr li chnh mnh xem c
pht trin cc hnh lnh v gim thiu cc iu bt thin hay khng. V cui cng th phng php
duy nht lm iu ny vn l s c gng trau di vic hnh thin Minh St.
Ha Thng Narada
Phm Kim Khnh dch
Sau khi thnh tu nguyn vng, v A-La-Hn giao trn khong thi gian cn li ca i mnh
t nhng ai mun tm tch tnh, bng gng lnh v li gio hun. Trc tin Ngi t thanh
lc, v sau , c gng gip ngi khc gi ra bn nh, bng cch ging dy gio l m chnh Ngi
thc hnh. Mt v A-La-Hn c t cch truyn dy Gio Php hn cc v o s phm tc
thng, cha chng ng Chn L, v Ngi dy vi kinh nghim bn thn.
Hn na, ch Pht c Gic ch ra i gia lc khng c Pht Php. S Pht c Gic khng
phi ch c mt, trong mt thi k ring bit, nh trng hp ca bc Ton-Gic (Samma
Sambuddho), nh c Pht Gotama (C m), mc du vin tch lu i, nhng bao gi Gio-
Php ca Ngi cn t rng v tinh thun nh lc ban s, th khng th c mt v Pht c Gic no
ra i trn th gian ny.
Thn mt sanh tru mn. Do tru mn c u phin. Hy nhn chn nim bt hnh pht sanh do
tru mn v, nh cha sn lm, hy mnh tin, n c mt mnh.
Chng ta hy chc chn tn dng gi tr ca tnh bng hu. Hy thn cn vi bc cao nhn
hoc ngang bng ta. Nu khng c vy, hy sng i trong sch, khng ng b khin trch v nh
cha sn lm, hy n c mnh tin.
Trong sng tuyt lnh lng v nng chan nng bc, khi i, lc kht, no gi, no mt tri, no
mui mng, rn rt. Hy khc phc tt c v, nh cha sn lm, mt mnh, n c, hy mnh dn
vng bc.
Nh loi hm, loi s t, khng b ting ng lm git mnh run s. Nh gi thong qua, khng
dnh mc trong mn li. Nh hoa sen, t bn nh nc t, vt ln, nhng khng vng bn nh
ca bn ca nc, hy mnh dn tin bc, n c mt mnh.
8
Ai c gng t dng tm tnh vi ch nguyn t cho k c o qu Chnh Gic, ngi y
c gi l B-Tt. Trong ci trn th dy y ng chp v ch k ny, th ngh c ci chi qu p
thanh cao bng hy sinh tt c trau di i mnh cho trong sch, hu mu cu hnh phc cho tha
nhn?
Trong cuc i bt nh trong vng lun hi, nhng ai pht tm mun phc v th gian v tin
n mc ton thin u c hon ton t do i theo con ng B-Tt, nhng khng c s p buc,
thc y tt c mi ngi phi c gng thnh t cho k c o qu Pht. V li, trn thc t, l
iu khng th lm c.
Trong ba con ng, d nhin qu Pht l cao siu hn c, nhng khng phi ai ai cng nht
nh thnh Pht c tt c, cng nh khng phi mi nh khoa hc u c tr thnh Einstein hay
Newton. Nhng, mi khoa hc gia u c th ty kh nng ca mnh m phc v nhn loi.
Danh t Nam Phn (Pali) "Bodhisatta", B-Tt, gm hai phn. "Bodhi" l tr tu, hay gic tu,
v "Satta" l gia cng ... hay chuyn ch ... Vy, Bodhisatta, B-Tt, l ngi gia cng, hay
chuyn ch, thnh t tr tu hay gic tu. ng ra, hnh thc Bc Phn (Sanskrit) ca danh t
Bodhisatta phi l Bodishakta, nhng thng ngi ta dng mt danh t ph thng l Bodhisattva,
"tr tu chng sanh", ngha l chng sanh c nguyn vng tr thnh Pht. Danh t ny thng dng
ch bt lun ai, c gng thnh t tu gic, nhng theo ng ngha ca n, Bodhisatva l ngi c
lp li ch nguyn i theo con ng Chnh ng Chnh Gic v c c th k.
9
Hiu theo mt li, tt c mi chng sanh u c kh nng thnh Pht, bi v o qu Pht khng
phi l mt c n dnh ring cho hng ngi tt s no.
Ngi Pht t khng tin rng bn trong tt c mi ngi u c mt im linh quang, c thn
linh ph cho, m ta cn phi trau di tr thnh Pht. Pht Gio ph nhn s hin hu ca mt
Thn Linh To Ha hay mt tha lc b n no c th t ci im linh quang y vo bn trong ta.
Tuy nhin, ngi Pht t thu hiu v tin tng vo nhng kh nng c hu v nng lc sng to ca
con ngi.
Pht Gio cng ph nhn mt linh hn trng cu chuyn sinh mi mi, t kip ny sanh kip
sng khc v, mi mi thu nhn kinh nghim. Thay v mt linh hn bt bin, ci c gi l tinh
hoa ca con ngi, Pht Gio ch trng c mt lung sinh lc lun lun cun chy, khng ngng
i thay. Ch c tin trnh din bin l ng nht, trc cng nh sau.
B-Tt khng nht thit phi l Pht T. Trong hin ti ta c th gp nhiu v B-Tt y lng
t bi, bc i, mc du c th cc Ngi khng hay bit g v li ch nguyn thnh Pht ca mnh. Cc
v y c th trong hng Pht t, cng c th khng.
Ba hng B-Tt
Tr Tu B-Tt (Pannadhika),
Tn c B-Tt (Saddhadhika) v
Tinh Tn B-Tt (Viriyadhika).
Ba hng trn y tun t tng ng vi ba hng du-d (yoga) trong n--Gio: Nana yogi,
Bhakti yogi, v Karina yogi.
1. Tr Tu B-Tt t thin v lng nhit thnh sng o nhng mnh dn hn trn ng tinh tn
pht trin minh tu gii thot. Tn c B-Tt giu lng sng m, tin tng ni l bi th phng
m t ch trng v vic trau di tm tr v bi p cng c v tha. Tinh Tn B-Tt th tp trung
nng lc vo tinh thn phc v. Tht hi hu, nu l khng bao gi, ba c im trn iu ha kt t
vo mt ngi. c Pht C-m (Gotama) c xem l thuc v hng tr tu.
Theo kinh sch, con ng ca bc Tr Tu B-t ngn nht. Tn c B-Tt phi tri qua
mt thi gian di hn v Tinh Tn B-Tt, cn di hn na.
Tr Tu B-Tt ch trng pht trin tr tu v thc hnh thin nh nhiu hn l nhit thnh vi
nhng hnh thc l bi cng dng b ngoi. Cc Ngi lun tun i theo s hng dn ca l tr v
khng chp nhn iu g mt cch m qung. Khng t b tay qui hng mt l thuyt no, cng
khng lm n l cho mt quyn sch, mt b kinh, hay mt c nhn no. Tr Tu B-Tt thch trm
10
tnh yn lng trau di thin nh. T ni vng v tch mch y Ngi ri nhng t tng an lnh tuy
trm lng nhng hng dng, ba khp th gian, em li s h tr tinh thn cho nhn loi au kh.
2. Tn c B-Tt t trn nim tin tng ni hiu lc ca tm thnh. Saddha hay nim tin chn
thnh l c im chnh yu ca Ngi. Cng vi saddha (nim tin ni Tam Bo) nh ngi bn ng
hnh trung tn, Ngi thnh tu mc tiu. Tt c hnh thc c th v l bi, th phng bt tng, l
s trng ca Tn c B-Tt. Tng Pht l mt ngun gi cm quan trng i vi Ngi.
Nn hiu rng ngi Pht t khng sng bi pho tng v chnh ci pho tng bng ng hay
bng g y. Ngi Pht t by t lng tn knh tinh thn cao c m pho tng tng trng, v suy
nim v phm hnh v n c ca c T Tn. Cng suy tng n c Pht, cng knh m Ngi.
l l do ti sao Pht Gio khng khi no ph nhn cc hnh thc ngng m b ngoi (amisa
puja) mc du cc qui tc thc hnh (patipatti puja) ng c khuyn khch hn v chc chn l b
ch hn. V li i n nhng kt qu tha ng, i khi tr thc kh khan cng cn c hng
cht hng v ca Bhakti (c tin). Cng nh Bhakti (c tin) qu ng, lm lc cng phi nh tr
tu km hm khi phi sa vo cung tn.
B-Tt khng ch sng ring cho mnh m cn sng cho k khc na. Tinh thn phc v v tha
l c tnh cn bn ca tt c ch v B-Tt.
Lun lun hot ng, lun lun lm vic, khng ngng, khng bit mt, khng chn, khng phi
lm vic nh ngi n l, m nh mt ch nhn. Cc Ngi khng ham mun, khng bm vu vo
danh thm ting tt. Cc Ngi ch ch trng n vic lm, n s phc v. Ai bit, ai khng bit
mnh lm g, iu y khng quan trng. Chng mng c khen, khng s b ch, B-Tt thn nhin
trc li tn dng hay khin trch.
B-Tt qun mnh trong khi phc v k khc, c khi hi sinh n c mng sng cu khi cht
chng sanh khc, nhng ngi bn ng hnh trn bc ng di dng ca vng lun hi.
Mun qun mnh hin thn cu mng cho mt chng sanh khc, B-Tt phi hnh tm Bi
(Karun) v tm T (Metta) n mc c bit cao . B-Tt c mong s tt p v an lnh ca th
gian. Ngi thng tt c chng sanh nh mt b t mu thng a con duy nht ca b. B-Tt ha
mnh vi tt c mi ngi v rt hoan h xem tt c mi ngi nh anh, nh ch. Thng yu tt c
nh m, nh cha, nh bn, nh thy.
"Tm Bi ca B-Tt nhm thc hin tnh cch bnh ng gia Ngi v ngi khc (para atma
samata) v cng t mnh trong k khc (para atma parivartana)." Trong khi thc hnh nh vy B-
Tt mt dn nim v ci "Ta" v khng cn thy s khc bit gia Ngi v ngi khc. Ngi t
ng ha vi tt c, ly tt tr xu, thin tr c, lnh tr d, gip tt c, ch n nhng ngi ch
tm hi mnh, bi v B-Tt hiu rng "lc lng ca ngi dn o l php nhn."
11