11.

KONDENZATORI I PRIGUNICE

11.1 Djelatno trofazno simetrino optereenje postrojenja je 500kW uz faktor djelatne snage
0,91. Instalirat e se kondenzatorska baterija za kompenzaciju na faktor djelatne snage
0,96. Kolika treba biti trofazna jalova snaga kondenzatorske baterije za takvu
kompenzaciju? Koliki je fazni kapacitet baterije, ako je ona spojena:
a) u zvijezdu i
b) u trokut?
Nazivni napon je 10kV, 50Hz.

Q=P(tg 1 tg 2)

tg 1 = tg (arc cos 1) = tg (arc cos 0,91) = tg 24,5 = 0,456

tg 2 = tg (arc cos 2) = tg (arc cos 0,96) = tg 16,3 = 0,292

Trofazna snaga kondenzatorske baterije:

Q = P (tg 1 tg 2) = 82 kVAr

Snaga kondenzatorske baterije za jednu fazu:

Q 82
Q1 = = = 27, 333kVAr = 27333VAr
3 3

a)

Fazni napon je linijski napon podijeljen s 3

Un 2
Q1 = ( ) CZ
3
Q1
CZ =
U
(( n )2 )
3
1
U n = 10000V , = 314
s
27333 27333
CZ = = = 2,61 106 F
((
10000 2
) 314) 1, 047 1010

3
CZ = 2,61 F

10
(nazivnog napona jednakog ili veeg od kV )
3

1
(b)

Fazni je napon u tom sluaju jednak linijskom naponu

Q1 = (U n )2 CT
Q1
CT =
((U n )2 )
27333 27333
CT = = = 0,87 106
((10000) 314) 3,14 10
2 10

CT = 0,87 F
(nazivnog napona jednakog ili veeg od 10kV)

11.2. Raspolaemo sa 3 kondenzatorske baterije od po 100 F, nazivnog napona 400V.

Nazivni napon mree na koji namjeravamo prikljuiti te baterije je 400 V. Koliko bi se
jalove snage dobilo trofaznim sklopom spojenim u trokut, a koliko spajanjem u zvijezdu
(naravno, nazivni napon baterije omoguuje spoj u trokut, a svakako u zvijezdu)? Koliki
je omjer tih snaga?

[Rjeenje: QT = 15072VAr , QZ = 5022VAr ]

11.3. Kondenzatorska baterija spojena je u trokut i ima nazivnu snagu 30 kvar, nazivni napon
Un=400V i nazivnu frekvenciju 50 Hz. Doputeni trajni napon 1.10Un, a doputena
trajna struja je 1,3In (In=nazivna struja). Kontrolirajte je li naponsko i strujno
optereenje baterije u doputenim granicama, ako je baterija prikljuena na mreu iji
napon sadri vie harmonijske lanove:
U1 = 402 V
U5 = 30 V
U7 = 20 V
U11 = 1 V
Indeks uz oznaku napona znai red harmonijskog lana (prvi, peti, sedmi, jedanaesti).

Efektivna vrijednost pogonskog napona je

U= (U 1
2
+ U 5 + U 7 + U11 =
2 2 2
) (402 2
)
+ 302 + 202 + 12 = (161604 + 900 + 400 + 1) =
U = 162905 = 403,6V
U 403,6
= = 1,009 < 1,10
Un 400

Dakle, pogonski napon je nii od doputenog.

2
 Q 30
Q1 = = = 10kVAr = 10000VAr
32 3
Q1 = U n 1 C
1 = 314 1 / s
Q1 10000 10000
C= = = = 199 106 F = 199 F
1 U n 2
314 400 2
50240000
1
X Ch =
h 1 C

I h = U h h 1 C ... h = 1,5,7,11

I1 = U1 1 1 C = 402 1 314 199 106 = 25,12 A

I 5 = U 5 5 1 C = 30 5 314 199 10 6 = 9,37 A
I 7 = U 7 7 1 C = 20 7 314 199 106 = 8,74 A
I11 = U11 11 1 C = 1 11 314 199 106 = 0, 68 A

I = I12 + I 52 + I 7 2 + I112 = 25,122 + 9,37 2 + 8,742 + 0, 682 = 631,05 + 87,8 + 76,38 + 0, 46 =

I = 795, 7 = 28, 2 A
Q 10000
In = 1 = = 25 A
Un 400
I 28, 2
= = 1,128 < 1,30
In 25

Dakle pogonska struja je manja od doputene.

11.4. Jednofaznom visokofrekvencijskom prigunicom induktiviteta 20 mH tee struja koja

sadri vie harmonike :
I1=430 A
I5= 33 A
I7=12 A
I11=1,5 A
Indeks uz oznaku struje znai red harmonijskog lana (prvi, peti, sedmi i jedanaesti).
Odredite pad napona (efektivnu vrijednost) na prigunici. Kolika se jalova snaga troi na
prigunici?

Efektivna vrijednost zadane struje je:

I = ( I12 + I 52 + I 72 + I112 ) = (430 2 + 332 + 12 2 + 1.52 )

I = 431,43 A

Pad napona odredit emo poevi od reaktancije prigunice:

3
X Ln = n L
n = 1,5,7,11

U1 = I1 1 1 L = 430 1 314 20 10 3 = 2700,4V

U 5 = I 5 5 1 L = 33 5 314 20 10 3 = 1036,2V
U 7 = I 7 7 1 L = 12 7 314 20 10 3 = 527,52V
U11 = I11 11 1 L = 1.5 11 314 20 10 3 = 103.62V
U = ( 2700,4 2 + 1036,2 2 + 527,52 2 + 103.62 2 ) = 2941,8V
Q = I U = 431.43 2941.8 = 1.27 MVAr