Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Οπως και στη στρωτή ροή έτσι και στην τυρβώδη, υπάρχει πάντοτε µια
περιοχή, κυρίως κοντά σε τοιχώµατα, όπου το ιξώδες και η τύρβη παίζουν
σηµαντικό ρόλο. Η περιοχή αυτή ονοµάζεται τυρβώδες οριακό στρώµα. Θα
πρέπει εδώ να υπογραµισθεί ότι ο όρος τυρβώδης, αναφέρεται κυρίως στην
κατάσταση του ρευστού έξω από το οριακό στρώµα.
9.1 Οι εξισώσεις.
α) Εξίσωση συνέχειας:
!Cx !Cy
+ =0 (9.1)
!x !y
β) Εξίσωση ορµής:
!Cx !C 1 !p ! !Cx ! !C
Cx + Cy x = " + (" " cx2 ) + (" x " cx cy ) (9.2α)
!x !y ! !x !x !x !y !y
!Cx !C 1 !p ! !Cy ! !C
Cx + Cy y = " + (" " cx cy ) + (" y " cy2 ) (9.2β)
!y !y ! !y !x !x !y !y
! !Cx ! !C
(! " cx2 ) << (! x " cx cy ) (9.3)
!x !x !y !y
Με βάση λοιπόν, τη σχέση αυτή µπορεί να αναπτύξει κανείς τις εξισώσεις του
οριακού στρώµατος για τυρβώδη ροή, που είναι:
α) Εξίσωση συνέχειας:
!Cx !Cy
+ =0 (9.1)
!x !y
β) Εξίσωση ορµής:
!Cx !C 1 dp ! !Cx
Cx + Cy x = " + (" " cx cy ) (9.4α)
!x !y ! dx !y !y
!p
=0 (9.4β)
!y
Οι εξισώσεις αυτές διαφέρουν από τις εξισώσεις του στρωτού οριακού
στρώµατος, οι (7.13α,β) κατά τον όρο
!
(cx cy )
!y
Για το τυρβώδες οριακό στρώµα, ισχύουν επίσης οι ορισµοί του πάχους δ του
οριακού στρώµατος, του πάχους µετατόπισης δ*, του πάχους απώλειας ορµής
θ, κ.λ.π.
Οι εξισώσεις (7.19) και (7.20) ισχύουν και για το τυρβώδες οριακό στρώµα,
γιατί κατά την ανάπτυξή τους δεν έγινε χρήση κάποιας ιδιότητας ή κατανοµής
ταχύτητας που να ισχύει µόνον για την στρωτή ροή. Εποµένως, και για την
τυρβώδη ροή θα ισχύουν οι παρακάτω ολοκληρωµένες στην διεύθυνση y,
εξισώσεις, του οριακού στρώµατος:
d 2 dC #
(Co ! ) + " ! Co o = w (9.5)
dx dx $
και
d! # w % dCo
= ! (H + 2) (9.6)
d" $ Co dx
όπου Co είναι τώρα η µέση ταχύτητα του ρευστού στο άκρο του οριακού
στρώµατος. Η ολοκλήρωση των εξισώσεων (9.1), (9.4α), είναι δυνατή όταν ο
όρος
cx cy
Ci = 0 και ci = 0
cx cy = 0
! w 12
C! = ( ) (9.7)
"
που ονοµάζεται ταχύτητα τριβής (friction velocity) και όπου τw, είναι η
διατµητική τάση στο τοίχωµα. Η Cτ, θα χρησιµοποιηθεί κυρίως σαν το µέγεθος
που θα κάνει την διανοµή της ταχύτητας αδιάστατη.
Η πρώτη προσπάθεια για την κατανόηση των φαινοµένων της τύρβης έγινε µε
την υπόθεση οτι υπάρχει κάποια αναλογία ανάµεσα στην χαοτική κίνηση των
δινών, στην τύρβη, και στην τυχαία κίνηση των µορίων του ρευστού. Αυτή η
σκέψη, οδήγησε στην θεώρηση ενός µήκους ανάµιξης l, ανάλογου µε την µέση
ελεύθερη απόσταση των µορίων. Το µήκος ανάµιξης l θεωρήθηκε σαν η µέση
απόσταση που καλύπτει ένα στοιχείο ρευστού κατά την διάρκεια της οποίας
διατηρεί την αρχική τιµή της ταχύτητας ή της στροβιλότητας.
Υποτίθεται επίσης ότι το µήκος ανάµιξης l είναι πολύ µικρότερο του δ.
Η πρώτη έκφραση για το µήκος ανάµιξης, δόθηκε από τον Prandtl, που
υπέθεσε ότι η ορµή διατηρείται σταθερή στο διάστηµα l. Ο Prandtl επίσης
έδειξε ότι στην τυρβώδη ροή, οι τιµές του cx και cy έχουν αρνητική συσχέτιση,
δηλαδή, όταν το ένα είναι θετικό, το άλλο γίνεται αρνητικό. Εποµένως µπορεί
να γραφεί:
dCx dCx
! = ! " c x c y = "l 2 ( ) (9.8)
dy dy
dCx
!" = l 2 (9.9)
dy
Για όλο το οριακό στρώµα εκτός της περιοχής πολύ κοντά στην επιφάνειας, η
τιµή του ιξώδους τύρβης θα είναι:
ν τ >> ν (9.10)
Το πρόβληµα βέβαια µετατοπίζεται στην εύρεση του l. Η απλούστερη λύση
είναι, να θεωρηθεί ότι το l είναι ανάλογο της απόστασης από το τοίχωµα,
δηλαδή:
l = ky (9.11)
dCx 2
! w = k 2 " y2 ( )
dy
dCx C!
= (9.12)
dy ky
C!
Cx = ln y + c (9.13)
k
Η τιµή του k, έχει βρεθεί πειραµατικά και είναι k=0,41. Η εξίσωση (9.13)
προφανώς δεν ισχύει για y=0. Η ακριβής περιοχή όπου ισχύει, θα συζητηθεί
σε επόµενο κεφάλαιο.
Η δεύτερη έκφραση για το µήκος ανάµιξης, προέρχεται από τον Von Karman,
ο οποίος υπέθεσε ότι υπάρχει οµοιότητα στην τύρβη σ’ όλα τα σηµεία του
οριακού στρώµατος. Με βάση τη διαστατική ανάλυση ο Von Karman κατέληξε
στην παρακάτω σχέση για το µήκος ανάµιξης:
dCx d 2Cx
l=s (9.14)
dy dy 2
dCx !Cx
! = "l 2 ( ) (9.15)
dy !y
που είναι η ίδια έκφραση όπως και του Prandtl, µε µόνη όµως διαφορά ότι η
σχέση (9.15) ισχύει µόνο σε περιοχές όπου ισχύει η υπόθεση ότι υπάρχει
οµοιότητα στις δοµές της τύρβης. Υποθέτοντας επιπλέον ότι:
C!
l= (9.16)
dCx
dy
dCx 2 C d 2Cx
( ) =! !
dy k dy 2
Επίλυση της οποίας δίνει την ακόλουθη µορφή της διανοµής της ταχύτητας
στο οριακό στρώµα:
C!
Cx = ln(y ! y" ) + c2 (9.17)
k
και yε είναι η µικρότερη τιµή του y για την οποία ισχύει η υπόθεση Von-
Karman.
Και οι δύο θεωρίες που αναφέρθηκαν, ισχύουν για περιοχές που δεν
βρίσκονται σε επαφή µε την στερεή επιφάνεια. Η περιοχή πολύ κοντά στην
στερεή επιφάνεια λέγεται στρωτό οριακό υπόστρωµα (laminar sub-layer).
Cx C! y
= (9.18)
C! "
Η σχέση αυτή ισχύει για την περιοχή όπου η απόσταση y από το τοίχωµα είναι
µικρότερη απο µία χαρακτηριστική απόσταση και δίνεται απο την παρακάτω
σχέση:
y + = C! y / " (9.20)
Cx
= 2, 5ln y+ + 5, 24 (9.21)
C!
Το εσωτερικό οριακό στρώµα είναι περίπου το 0,1 έως 0,2 του πάχους του
οριακού στρώµατος δ. Για το εξωτερικό οριακό στρώµα, η µεταβολή της
ταχύτητας δίνεται από τοπικές διανοµές ταχυτήτων όπως του Cole ή της
απώλειας ταχύτητας.
Ανάµεσα στις δύο αυτές περιοχές, υπάρχει µια ζώνη µετάβασης. Συνήθως το
µήκος του στρωτού οριακού στρώµατος και της µεταβατικής περιοχής, είναι
µικρό και εποµένως είναι δεκτή η υπόθεση του Prandtl, ότι για τους
υπολογισµούς της ανάπτυξης τυρβώδους οριακού στρώµατος πάνω σε
πλάκα, µπορεί να θεωρήσει κανείς ότι αυτό αρχίζει να αναπτύσσεται από το
χ=0, δηλαδή την αρχή της πλάκας.
C! ! Cx
= f1 (y / ! ) (9.22)
CT
όπου η συνάρτηση f1, εξαρτάται από την απόσταση x, και από την κλίση
πίεσης, όχι µόνο στο σηµείο x, αλλά και από την κατανοµή του dp/dx , σε όλο
το µήκος του οριακού στρώµατος, µέχρι εκείνη τη θέση.
Cx "(x)
C+ = = !1 (y+ ) + w(y / " ) (9.23)
CT !
όπου Φ είναι η διανοµή της ταχύτητας στο εσωτερικό οριακό στρώµα, όπου η
w, είναι εξ ορισµού µηδέν.
πω = η 2 (l − η ) + 2Πη 2 (3 − 2η ) (9.24)
όπου:
η = y /δ
Σε ροές όπου η κλίση πίεσης είναι µηδέν, η τιµή του Π είναι Π=0,55 µε την
προϋπόθεση ότι ο αριθµός Reynolds που υπολογίζεται µε βάση το πάχος
απώλειας ορµής θ, δηλαδή:
C!!
Re! = (9.25)
"
Σχ. 9.3 Η συνάρτηση Π σαν συνάρτηση του αριθµού Reynolds
είναι µικρότερος από 5.000. Για τιµές των Reθ>5000, ισχύει για τον Π, η τιµή
που δίνεται από το σχήµα 9.3.
!w
cf = (9.26)
" 2
C!
2
C0 2 12 1 "CT 2!
( ) = ln +c+ (9.27)
CT c f ! # !
Re = C! (! / " ) > 10 5
είναι προφανές ότι τα στοιχεία της τραχύτητας, θα πρέπει να είναι πάρα πολύ
µικρά για να µπορεί να θεωρηθεί µια επιφάνεια λεία.
α) Εκεί όπου η επιφάνεια είναι λεία και το πάχος του οριακού υποστρώµατος
είναι µεγαλύτερο του κ.
β) Μια µεταβατική περιοχή όπου οι δύο τιµές είναι της αυτής τάξεως, και
γ) Τελείως τραχειές επιφάνειες όπου τα στοιχεία της τραχύτητας είναι τόσο
µεγάλα ώστε να µην υπάρχει καθόλου οριακό υπόστρωµα.
Στην τελευταία περίπτωση, η ροή µπορεί να θεωρηθεί ότι στην ουσία είναι
ανεξάρτητη του ιξώδους. Οσον αφορά τώρα τη διανοµή της ταχύτητας, αυτή
θα είναι φυσικά συνάρτηση της τραχύτητας K. Συνήθως χρησιµοποιείται η
αδιάστατη µορφή του:
KuT
K+ = (9.28)
ν
Cx 1
C+ = = ln y+ + B1 (K + ) (9.29)
CT 0, 41
1
B2 = ln K + + B1 (K + ) (9.30)
0,41
1 y
C+ = ln + B2 (9.31)
0, 41 K
Cx 1
= ln y+ + c ! "C + (9.32)
CT 0, 41
!C + > 0 .
Μια πιο απλή έκφραση της διανοµής ταχύτητας στο οριακό στρώµα, είναι η
εκθετική σχέση:
C y 1
= ( )n (9.33)
C! !
που είναι γνωστή και σαν εκθετικός νόµος (Power law). Η τιµή του n, είναι
συνάρτηση του αριθµού Reynolds της ροής και µεταβάλλεται από 5 έως 9.
9.4 Τυρβώδες οριακό στρώµα σε πλάκα.
dC!
=0 (9.34)
dx
!w
cf = (9.36)
" 2
C!
2
C!! C! x
Re! = και Re x =
" !
d Reϑ c f
= (9.37)
d Re x 2
1
= α + β log(c f Re x ) (9.38α)
cf
1
= 1,7 + 4,15(c f Re x ) (9.38β)
cf
0,059
cf = 1
(9.39α)
Re x 5
δ 0,37
= 1
(9.39β)
χ Re 5
x
ϑ 0,036
= 1
(9.39γ)
χ Re 5
x
Αν εποµένως υπολογίσει κανείς την ολική δύναµη ανά µονάδα πλάτους, που
ασκείται πάνω στην πλάκα στη διεύθυνση της ταχύτητας, θα ισχύει:
l
F= ∫τ w dx (9.40)
αντικαθιστώντας τις αντίστοιχες τιµές του τw για στρωτό και τυρβώδες οριακό
στρώµα, θα ισχύει:
3 1
Fστρωτο ≈ U 2 l 2 (9.41)
Fτυρβωδες ≈ U 5 l 5 (9.42)
9.5 Η παρουσία της τύρβης στην ελεύθερη ροή
Το όριο της αύξησης του πάχους του οριακού στρώµατος είναι το σηµείο όπου
τα δύο οριακά στρώµατα ενώνονται. Μετά απο το σηµείο αυτό η κατανοµή της
ταχύτητας C(y) παραµένει σταθερή οπότε η ροή θεωρείται πλήρως
αναπτυγµένη. Το πεδίο ροής όµως είναι πλέον τυρβώδες και η µεταφορά
ενέργειας απο την κυρίως ροή προς τις µικρές δίνες που υπάρχουν και
ουσιαστικά µετατρέπουν την ενέργεια αυτή σε εσωτερική ενέργεια συνεχίζεται.
Δεδοµένου οτι η κατανοµή της µέσης ταχύτητας στη διεύθυνση y παραµένει
σταθερή η απώλεια αυτή της ενέργειας είναι εις βάρος της πίεσης, µε
αποτέλεσµα να µειώνεται η ολική πίεση και αντίστοιχα και η στατική στη
διεύθυνση της ροής.