Het M-decreet is een leugen

De Standaard* - 29 Aug. 2017

Pagina 34

* De Standaard/West-Vlaanderen, De Standaard/Oost-Vlaanderen, De Standaard/Antwerpen, De Standaard/Vlaams-Brabant/Brussel, De Standaard/Limburg

Jeroen Donckers merkt dat het M-decreet vooral verliezers heeft voortgebracht. Leraren worstelen ermee, het buitengewoon
onderwijs leeft in onzekerheid en kinderen krijgen minder ondersteuning dan ze nodig hebben.

Is er een onderwijs denkbaar waarin iedereen als vanzelfsprekend een plaats heeft? Wie van goede wil is, of dat probeert te zijn,
vindt van wel. Maar het is nu alvast niet het geval. Net zoals iedereen in principe voor vrijheid, voor vrede en tegen racisme is.
Sommigen zijn al meer tegen racisme dan anderen, en sommigen zijn ook meer gelijk dan anderen. Onze samenleving preekt grote
principes, durft zelfs over superioriteit te spreken, maar is niet in staat of bereid om gevangenen, vluchtelingen, gedetineerden met een
psychiatrische problematiek of mensen met ernstige handicaps menswaardig tegemoet te komen.

Inclusief onderwijs is net zoals vrijheid, vrede en gelijkheid een utopie. Het kan iets zijn wat resoluut wordt nagestreefd, maar het kan
ook een leugen zijn, een communicatierad voor de ogen. Het M-decreet probeert sinds een paar jaar een richtsnoer te zijn, maar is
toch vooral een leugen.

Administratieve soep

De realiteit is dat er vooral verliezers zijn: veel leerkrachten zitten met de handen in het haar, directies en zorgcoördinatoren verdrinken
in de administratieve soep, het buitengewoon onderwijs leeft in een permanente staat van onzekerheid en de kinderen krijgen
minder ondersteuning dan ze nodig hebben. Ouders die de weg kennen en over een netwerk beschikken, krijgen het meestal
voor elkaar, maar blijven afhankelijk van de bereidwilligheid van scholen en leerkrachten. Ondanks alle communicatie vanuit het
ministerie, ondanks de voortdurende mantra dat de budgetten verhoogd worden, ondanks het nuttige werk van de mensen die nu al
ondersteuning bieden.

Het probleem is complex, maar de beginsituatie is duidelijk: er zijn veel kinderen die niet zomaar passen binnen het huidige gewone
onderwijs. De redenen zijn divers (een duidelijke handicap, een minder duidelijke meervoudige handicap, een leerstoornis of een
gedragsprobleem) en de oplossingen niet vanzelfsprekend. Zolang het gewone onderwijs vooral 'gewoon' wil en moet zijn, zijn er
alleen cosmetische veranderingen mogelijk.

In De Sassepoort/Spoor9, een kleine school in Gent voor buitengewoon lager onderwijs voor kinderen met (zogenaamde)
gedragsproblemen of autisme, gaan we er al vijftien jaar van uit dat een school meer moet zijn dan klassen. En dat leren meer moet
zijn dan schools werk. Vandaar dat de schoolwerking bestaat uit de klaswerking én een atelierwerking. Elke namiddag kiezen de
kinderen (weloverwogen) of ze werken in de klas of in een atelier. In de ateliers wordt ofwel concreet functioneel werk gedaan (zoals
koken of brood bakken), ofwel wordt er gewerkt rond expressie (zoals toneel en dans).

Op die manier wordt de volledige persoonlijkheid van de kinderen aangesproken en wordt school iets 'van hen'. De winst van deze
verruimde invulling van het idee 'school' is dat er veel minder wordt ingezoomd op de individuele 'stoornissen' of 'tekorten'. De school is
niet meer iets waar het kind zich moet aan aanpassen, ze past zichzelf aan: niet door zich op elk kind individueel toe te spitsen, maar
door voldoende mogelijkheden aan te bieden, zodat alle kinderen er hun gading vinden.

Schommel

Al voor het M-decreet hadden we, gesteund door het departement onderwijs van de stad Gent, deze atelierwerking opengesteld voor
kinderen uit het gewoon lager onderwijs. Op die manier kunnen zij ook gebruikmaken van de extra mogelijkheden, zonder daarom
'verwijderd' te moeten worden naar het buitengewoon onderwijs. Ze gaan heen en weer tussen hun school en onze ateliers, vandaar
dat dit gebeurt onder de noemer biezebeize, het Gentse woord voor schommel. Het is een soort omgekeerde inclusie: iedereen heeft
recht op buitengewoon onderwijs.

Willen we echt inclusief onderwijs, dan zal er iets moeten veranderen aan de invulling van het concept 'school'. Laat die invulling bij
voorkeur maar heel divers zijn en niet te veel bepaald door uniforme decreten en doelstellingen.

Jeroen Donckers
Copyright © 2017 Corelio. Alle rechten voorbehouden

Copyright © 2017 gopress. Alle rechten voorbehouden