ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΥΛΙΟΣ (1941-1949) 23/09/2017 17:33

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΥΛΙΟΣ (1941-1949)

Τεύχος: 2004 Τεύχος 5
του Μάκη Μαΐλη

Πενήντα πέντε χρόνια µετά το τέλος της δεκαετίας 1940-1949, η ιδεολογική διαµάχη γι' αυτή συνεχίζει να κατέχει
σηµαντική θέση στη γενικότερη ιδεολογική διαπάλη που διεξάγεται στην ταξική κοινωνία µας.

Κανένα άλλο ιστορικό γεγονός του 20ού αιώνα δε συγκέντρωσε τόσο έντονο ενδιαφέρον, όπως η Κατοχή (1941-1944)
και ο εµφύλιος πόλεµος (1946-1949). Επιβεβαίωση αποτελεί το γεγονός ότι για την περίοδο 1941-1949 έχουν γραφτεί
εκατοµµύρια σελίδες από τους υποστηρικτές των αντιµαχοµένων πλευρών και από τους λεγόµενους «ουδέτερους».
Και συνεχίζεται να γράφονται, ενώ είναι σίγουρο πως το ενδιαφέρον όχι µόνο δε θα κατασιγάσει στην πορεία, αλλά και
θα µεγαλώσει. Γιατί ακριβώς τότε σηµειώθηκαν οι µεγαλύτερες ανατάσεις στην ιστορία του λαϊκού κινήµατος κατά τον
20ό αιώνα.

Εδώ και πολλούς µήνες, στο «ΒΙΒΛΙΟΔΡΟΜΙΟ» της εφηµερίδας «ΤΑ ΝΕΑ», διεξάγεται µια οξύτατη συζήτηση για την
ιστορία του εµφύλιου πολέµου στην Ελλάδα και για την Κατοχή.

Το έναυσµα της συζήτησης έδωσαν οι παρεµβάσεις στην εφηµερίδα (20.3.2004) του Μαρκ Μαζάουερ (καθηγητή
Ιστορίας στο Birkbeck College του Λονδίνου), του Στάθη Καλύβα (καθηγητή στο Πανεπιστήµιο Γέιλ των ΗΠΑ,
διευθυντή «διεθνούς διεπιστηµονικού προγράµµατος για τη µελέτη των εµφυλίων») και του Νίκου Μαραντζίδη
(επίκουρου καθηγητή Πολιτικής Επιστήµης στο Πανεπιστήµιο Μακεδονίας). Επίσης, το βιβλίο «Μετά τον πόλεµο» που
επιµελήθηκε ο Μαρκ Μαζάουερ, το οποίο περιέχει ανάµεσα σε άλλα και το κείµενο του Στάθη Καλύβα «Κόκκινη
τροµοκρατία: Η βία της Αριστεράς στην Κατοχή»[1].

Ακολούθησε πλήθος απαντητικών και ορισµένων υπερασπιστικών παρεµβάσεων πανεπιστηµιακών, ενώ υπήρξε και
συνέχεια µε το Συνέδριο που πραγµατοποιήθηκε στη Σαµοθράκη (2-4 Ιουλίου 2004). Το Συνέδριο διοργανώθηκε από
το «Δίκτυο Μελέτης Εµφυλίων Πολέµων» και είχε θέµα «Οψεις του δοσιλογισµού στην Ελλάδα της Κατοχής και του
Εµφυλίου Πολέµου».

Από τη συζήτηση έγινε πλατιά γνωστό ότι στη σύγχρονη ιστοριογραφία έχει διαµορφωθεί µια «νέα» τάση, που
«αναθεωρεί» τη µέχρι τώρα κυρίαρχη ιστορική προσέγγιση της δεκαετίας του 1940. Ακόµη, ότι υπάρχουν µύθοι που
γκρεµίζονται στο φως της έρευνας του «νέου κύµατος», µύθοι που έπλασαν οι υποστηρικτές της ΕΑΜικής Αντίστασης
και του ΚΚΕ...

Τι ακριβώς συµβαίνει; Τι περιέχουν τα κείµενα αυτών, που ανέλαβαν να φέρουν τα πράγµατα στο ...ίσο;

Ακόµη και εκείνοι που γνωρίζουν στοιχειώδη πράγµατα σχετικά µε τα χρόνια 1941-1944, έχουν υπόψη τους το γενικό
πλαίσιο αυτής της περιόδου. Οτι, δηλαδή, ο ελληνικός λαός βρισκόταν τότε υπό το βάρος της τριπλής κατοχής, που
σήµαινε πογκρόµ, εκτελέσεις, εµπρησµούς, θηριωδίες, βασανιστήρια, πείνα (300.000 οι νεκροί από την πείνα). Οτι οι
Γερµανοϊταλοί και οι Βούλγαροι κατακτητές διέπρατταν τα παραπάνω, έχοντας ένα επιπλέον οπλισµένο χέρι, τους
συνεργάτες τους κυβερνητικούς και τα Τάγµατα Ασφαλείας µαζί µε άλλες συµµορίες. Και ότι εναντίον τους υψώθηκε

http://www.komep.gr/index.php?option=com_content&view=article…id=146&Itemid=494&tmpl=component&print=1&layout=default&page= Page 1 sur 17

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΥΛΙΟΣ (1941-1949) 23/09/2017 17:33

ένα γιγάντιο λαϊκό κίνηµα, το ΕΑΜ, κόντρα στις φωνές της «σύνεσης και της λογικής», που καλούσαν το λαό να κάτσει
φρόνιµα για το ...καλό του! Το ΕΑΜ, που σήκωσε και το κύριο βάρος της Αντίστασης.

Ποια είναι η άποψη των εκπροσώπων του «νέου κύµατος» γι' αυτά τα γεγονότα;

α) Συκοφάντηση του ΕΑΜ, αθώωση κατακτητών - ταγµατασφαλιτών

Ο αναγνώστης µπορεί να κρίνει. Γράφει ο Καλύβας: «Η εκστρατεία δολοφονίας αµάχων που διεξήγαγε το ΕΑΜ το
χειµώνα του 1943-’44 δεν περιορίστηκε στην Αργολίδα. Ενα παρόµοιο κύµα δολοφονιών σάρωσε ολόκληρη την
Πελοπόννησο την ίδια εποχή, ενδεχοµένως και ολόκληρη τη χώρα»[2] (υπογράµµιση Μ.Μ.). Και σε άλλο σηµείο:
«Οπως οι Γερµανοί, έτσι και οι αντάρτες έκαψαν ολοσχερώς ορισµένα χωριά. Στο Αραχναίο (Χέλι) συνέλαβαν εξήντα
µε ογδόντα οµήρους, κυρίως ηλικιωµένους και κάποιες γυναίκες, τους έσφαξαν και τους εγκατέλειψαν σε ένα πηγάδι
της Νέας Επιδαύρου, σε µια από τις χειρότερες θηριωδίες που πραγµατοποιήθηκαν στην περιοχή»[3]!

Ενώ, από την άλλη, οι Γερµανοί ήσαν πιο ...ήπιοι! Γράφει: «Στα µάτια ενός απληροφόρητου παρατηρητή οι επιδροµές
αυτές φαντάζουν σαν άσκηση αδιάκριτης βίας από τους κατακτητές σε βάρος αθώων πολιτών. Είναι όµως σαφές πως
επρόκειτο επίσης για επιλεκτικές πράξεις αντιποίνων, στο πλαίσιο µιας κλιµακούµενης τοπικής διένεξης»[4]!!!

Κι όµως, κύµα δολοφονιών ασφαλώς και υπήρξε τότε, αλλά εξαπολύθηκε από τους Γερµανούς και όχι από το ΕΑΜ. Για
παράδειγµα, στο χρονικό διάστηµα που αναφέρονται, το κύµα δολοφονιών εκφράστηκε µε τη θανάτωση όλου του
ανδρικού πληθυσµού των Καλαβρύτων (8 και 9 Δεκεµβρίου 1943) ηλικίας 14 έως 70 χρόνων, δηλαδή περισσότερων
των 1.000 ατόµων! Και αυτή η θηριωδία αποτελούσε µόνον ένα µέρος των όσων έγιναν εκείνο τον καιρό στην Ελλάδα
από τους κατακτητές και τους εγχώριους συνεργάτες τους. Οχι ενδεχοµένως, αλλά σίγουρα...

Και η συνέχεια: Οπως γράφει ο Μαζάουερ, «η Αριστερά, µε τις συστηµατικές δολοφονίες πολιτικών αντιπάλων της,
πυροδότησε τα αντίποινα των Γερµανών και των Ταγµάτων Ασφαλείας»[5]!

Το ΕΑΜ, λοιπόν, είναι ...υπόλογο και επειδή ...«δολοφονούσε» αθώους, και επειδή εξαιτίας του (!) έσφαζαν οι
Γερµανοί! Τελικά, µήπως είναι υπόλογος ο λαός, που έκανε αντίσταση και πρέπει να καθίσει στο σκαµνί;

Το «νέο κύµα» δεν είναι καθόλου νέο. Εχει πολύ παλιές απόψεις. Στην πραγµατικότητα, τα κείµενά του εκφράζουν την
εδώ και 60 χρόνια γνωστή «ιστορία» και προπαγάνδα της πτωµατολογίας. Περιέχουν την παλιά «ιδεολογία του
κονσερβοκουτιού», που την έχουµε δει στα βιβλία και στους λόγους διαπρεπών αντικοµµουνιστών και εχθρών του
λαού.

β) Πηγές και γεγονότα

Ως βασική παράµετρο της επιστηµονικής έρευνας, οι εκπρόσωποι του «νέου κύµατος» θεωρούν την προσφυγή στις
τοπικές ιστορίες και εµπειρίες. Είναι, όπως λένε, η «τάση προς το µερικό και το τοπικό». Γράφουν: «Εχει γίνει
κατανοητό ότι οι γενικεύσεις χωρίς λεπτοµερή έλεγχο, χωρίς σαφή εικόνα των δεδοµένων σε κοινωνικό και τοπικό
επίπεδο, όχι µόνο δεν προσφέρουν, αλλά συσκοτίζουν την εικόνα»[6]. Και ο Μαζάουερ: «Πολλά από τα πιο
ενδιαφέροντα πρόσφατα έργα για την Ιταλία και τη Γαλλία στη 10ετία του 1940 υπογραµµίζουν τα όρια της κεντρικής

http://www.komep.gr/index.php?option=com_content&view=article…id=146&Itemid=494&tmpl=component&print=1&layout=default&page= Page 2 sur 17

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΥΛΙΟΣ (1941-1949) 23/09/2017 17:33

εξουσίας, παραθέτοντας µικρο-ιστορίες χωριών και περιφερειών. Βεβαίως, η σοβαρή επιστηµονική έρευνα στην τοπική
ιστορία έχει αποκτήσει από καιρό σηµαντική θέση στην πνευµατική ζωή της Γαλλίας και της Ιταλίας, κάτι που δεν ισχύει
ακόµα για την Ελλάδα. Το παρόν βιβλίο αποτελεί προσπάθεια να εφαρµοστούν οι προσεγγίσεις αυτές και στην
Ελλάδα»[7]!

Ερώτηµα πρώτον: Αν η «τάση προς το µερικό και το τοπικό» έχει ως στόχο την αντικειµενική έρευνα, γιατί δεν
αξιοποιούν τις 100άδες «τοπικών» βιβλίων, που έχουν γραφτεί από κοµµουνιστές και ΕΑΜίτες, που αναγνωρίζουν τον
αληθινό ρόλο του ΚΚΕ και του ΕΑΜ και που αναφέρονται σε τοπικά γεγονότα της περιόδου 1941-1949; Είναι πιο
αξιόπιστα βιβλία, όπως του Γ. Παπαλιλή, το οποίο περιγράφει και την παραπάνω... «σφαγή» στο Χέλι, που και ο
Καλύβας το χαρακτηρίζει «ιδιαίτερα µεροληπτικό»[8];

Ερώτηµα δεύτερο: Αν «οι γενικεύσεις συσκοτίζουν την εικόνα», πώς η «τάση προς το µερικό και το τοπικό» ερευνά το
Δεκέµβρη 1944, δίχως να σταθεί στη γενική πολιτική των Εγγλέζων, της ελληνικής αστικής τάξης, του τότε
πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου, του αρχιεπισκόπου Δαµασκηνού κλπ.; Πώς ερευνά µέσα από το «τοπικό και το
µερικό» το «σχέδιο Μάρσαλ», το «δόγµα Τρούµαν», τη «Συµφωνία της Βάρκιζας», και άλλα τέτοιας βαρύτητας
γεγονότα, θεµελιακά, γενικής πολιτικής, που σηµάδεψαν βαθιά τις εξελίξεις στην Ελλάδα, γενικά και τοπικά;

Οι ισχυρισµοί των εκπροσώπων του «νέου κύµατος» πάσχουν ως προς την αποδεικτική βάση τους. Κατά κανόνα,
«στηρίζονται» σε µαρτυρίες κατοίκων (ποιων κατοίκων;) περιοχής της Αργολίδας, που αποτελεί και το µοναδικό χώρο
των ερευνών του Καλύβα, ενώ οι... µαρτυρίες δίνονται γύρω στα 60 χρόνια µετά την Κατοχή! Στηρίζουν ακόµη τους
ισχυρισµούς τους στα πρακτικά δικαστηρίων που δίκασαν ΕΑΜίτες µετά την ήττα! (Είναι τα δικαστήρια που
καταδίκασαν κοµµουνιστές και χιλιάδες άλλους ΕΑΜίτες, ΕΛΑΣίτες, για φόνους σε ποινές 10, 15, ορισµένους και πάνω
από 200 φορές σε θάνατο!..). Και, τέλος, οι ισχυρισµοί «εδράζονται» στη µαρτυρία Εγγλέζων συνδέσµων στην Κατοχή!

Ο Στάθης Καλύβας επικαλείται ως πηγή και απόφαση του ΚΚΕ, µε την οποία διέγραψε τον Θεόδωρο Ζέγγο,
γραµµατέα Αργολιδοκορινθίας «...για εγκληµατική διαστρέβλωση της κοµµατικής γραµµής. Χρησιµοποίησε εναντίον
πολιτών µεθόδους, που δεν έχουν καµιά σχέση µε την κοµµατική ηθική και συµπεριφορά και προξένησε ζηµιά στο
κόµµα»[9].

Μα, αυτό ακριβώς καταρρίπτει τον ισχυρισµό, ότι το ΚΚΕ είχε ως πολιτική του την εφαρµογή «συστήµατος
τροµοκρατίας» κατά αµάχων, όπως γράφουν. Πέρα από το ότι δεν έχει βάση πως «µέσα σε ένα χρόνο (Σεπτέµβρης
1943 - Σεπτέµβρης 1944) και σε δύο µόνον επαρχίες του σηµερινού νόµου Αργολίδας φονεύτηκαν πάνω από 650
άνθρωποι»! Το µόνο βέβαιο, ιστορικά αποδεδειγµένο, είναι ότι το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ κυνήγησε ανελέητα τους
ταγµατασφαλίτες. Και καλώς έπραξε.

Υπήρξαν υπερβάσεις; Ασφαλώς. Αλλά οι όποιες υπερβάσεις υπήρξαν (και εκεί και σε άλλες περιοχές) εξηγούνται:
Πόλεµος γινόταν και σε έναν πόλεµο καίγονται και χλωρά µαζί µε τα πολλά ξερά.

Το «µερικό και τοπικό» δεν είναι δυνατό να ανατρέψει το γενικό, γιατί είναι συστατικό µέρος του. Το γενικό εκφράζεται
στο σύνολο των τοπικών, τη δηµιουργία των οποίων έχει προηγουµένως καθορίσει. Με βάση τη γενική συµφωνία
ίδρυσης του ΕΑΜ, δηµιουργήθηκαν οι περιφερειακές και οι τοπικές οργανώσεις του. Με κεντρική κατεύθυνση

http://www.komep.gr/index.php?option=com_content&view=article…id=146&Itemid=494&tmpl=component&print=1&layout=default&page= Page 3 sur 17

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΥΛΙΟΣ (1941-1949) 23/09/2017 17:33

δηµιουργήθηκε ο Δηµοκρατικός Στρατός Ελλάδας. Τα κόµµατα, τα κινήµατα, οι παρατάξεις, οι στρατοί, χτίζονται από
«πάνω», από τη µια ή την άλλη ταξική πολιτική δύναµη, ή από πολλές συνεργαζόµενες µαζί, και διαρθρώνονται
παραπέρα, λιγότερο ή καθολικά. Δεν υπάρχουν πολιτικές αποφάσεις, που παίρνονται «από το λαό» γενικά. Το τοπικό
µπορεί µόνο να επιβεβαιώσει το γενικό, εµπλουτίζοντας µε τις ιδιοµορφίες του πλευρές του. Και από αυτήν την άποψη,
η έρευνα στο τοπικό πεδίο είναι όντως χρήσιµη. Αλλά οι του «νέου κύµατος» προσπαθούν µέσα από το
«φηµολογούµενο» ή το υπερδιογκωµένο «τοπικό», να ανατρέψουν το επιβεβαιωµένο γενικό. Αυτό είναι «το παζλ», για
το οποίο κάνει λόγο ο Ν. Μαραντζίδης.

γ) Η ταξική πάλη στον Καιάδα

Ισχυρίζονται ότι ο «ιδεολογικός λόγος αποτελεί παρελθόν». Θέλουν µε αυτό να πουν ότι το περιεχόµενο άλλων
γραπτών σχετικών µε τα χρόνια εκείνα είναι µεροληπτικό, άρα όχι αντικειµενικό, γιατί γράφτηκε µε ιδεολογικές ή και
κοµµατικές παρωπίδες! Αρα, η αντικειµενική προσέγγιση πετυχαίνεται µέσω της «αποϊδεολογικοποίησης» της
Ιστορίας! Αλλά, την ίδια στιγµή, η µεθοδολογία τους επιβεβαιώνει ότι οι «έρευνές» τους υπηρετούν ένα σαφέστατο
ιδεολογικοπολιτικό χώρο.

Γράφουν οι Καλύβας - Μαραντζίδης: «Η αποµάκρυνση από επιστηµονικά στείρες ανησυχίες συνδέεται αναµφίβολα µε
την οµαλοποίηση της πολιτικής ζωής, την εξασθένιση της πολιτικής και ιδεολογικής πόλωσης, τη βιωµατική
αποµάκρυνση της νεότερης γενιάς από τις τραυµατικές εµπειρίες των προηγούµενων δεκαετιών, την κατάρρευση του
κοµµουνισµού κ.ά.»[10] (υπογράµµιση Μ. Μ.).

Τι θα πει «εξασθένιση της πολιτικής και ιδεολογικής πόλωσης», το αντιλαµβάνεται ο καθένας. Πρόκειται για την
υποχώρηση των ταξικών εργατικών και των κοµµουνιστικών δυνάµεων παγκοσµίως, σε όφελος των δυνάµεων του
κεφαλαίου. Αυτήν την υποχώρηση τη θεωρούν θετικό γεγονός. Και άρα, επειδή πιστεύουν ότι ο κόσµος µπήκε σε µια
νέα εποχή, αντιµετωπίζουν ως ξεπερασµένη και επικίνδυνη για την επιστηµονική έρευνα την ερµηνεία του κόσµου µε
βάση τη µεθοδολογία της ταξικής πάλης. Θεωρούν, ακόµη, ως µη αντικειµενική και την προσέγγιση µε βάση απλώς
την ιστορική αλήθεια, που αποδέχονται και τεκµηριώνουν και µη κοµµουνιστές επιστήµονες, όπως δείχνει και ο
σχετικός διάλογος. Και υποκαθιστούν τις κοινωνικές αντιθέσεις, που είναι η κινητήρια δύναµη προόδου των κοινωνιών,
µε αντιθέσεις δευτερεύουσας σηµασίας ή και µε αντιθέσεις, που ούτε καν επηρεάζουν την κοινωνική εξέλιξη, που τις
ονοµατίζουν ανθρωπολογικού - κοινωνικού χαρακτήρα.

Αυτό είναι το νόηµα των φράσεων πως «οι πολιτικές συµπεριφορές των υποκειµένων δεν προσδιορίζονται µόνο από
ιδεολογικά κίνητρα»[11].

Πολιτικές συµπεριφορές που δεν προσδιορίζονται από ιδεολογικά κίνητρα, είναι κάτι το ανεξήγητο και παράδοξο. Αλλά
ποια είναι τα «άλλα κίνητρα», που οι ίδιοι παραθέτουν για να ερµηνεύουν πολιτικές συµπεριφορές; Να µερικά
παραδείγµατα:

1. «Οι τοπικοί ηγέτες του ΚΚΕ και του ΕΑΜ, που ήταν αδιάλλακτοι και παρανοϊκοί λόγω των διώξεων που είχαν
υποστεί στη διάρκεια της προπολεµικής περιόδου, κατέφευγαν εύκολα στην ανελέητη βία. Μια τέτοια ερµηνεία φαίνεται
να ταιριάζει στην περίπτωση της Αργολίδας»[12]!

http://www.komep.gr/index.php?option=com_content&view=article…id=146&Itemid=494&tmpl=component&print=1&layout=default&page= Page 4 sur 17

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΥΛΙΟΣ (1941-1949) 23/09/2017 17:33

2. «…η οικογένεια Δωρή είχε εµπλακεί σε µια πολύχρονη διαµάχη µε την οικογένεια Παπαδηµητρίου. Και είναι ευρέως
γνωστό ότι οι µεν στράφηκαν στους Ιταλούς και οι δε στους αντάρτες προκειµένου να πάρουν εκδίκηση»[13].

3. «…η επιθυµία να δουν κάποιον γείτονά τους να ξυλοκοπείται ή να εξευτελίζεται πυροδοτούσε ένα αρχικά
απρόβλεπτο µακελειό»[14].

4. «…και συγγενείς των θυµάτων του ΕΑΜ, οι οποίοι µαζί µε νεαρούς χωρικούς που παρενοχλούνταν από τις τοπικές
επιτροπές του ΕΑΜ, συχνά λόγω προσωπικών διαφορών»[15] (υπογράµµιση Μ. Μ.).

Μα είναι δυνατό µέσα από την ύβρη («παρανοϊκοί») και τη γενίκευση ελάχιστων φαινοµένων, που απλώς δείχνουν
χαµηλό επίπεδο συνείδησης κάποιων, να παρουσιάζεται η σαφέστατα πολιτική - ιδεολογική στάση εκατοµµυρίων
ανθρώπων µε όραµα, ως προϊόν µη ιδεολογικών κινήτρων; Και όµως, φαίνεται πως είναι! Ιδιαίτερα τώρα, που το
βασικό πρόβληµα επιλύθηκε: Η εξασθένιση της πολιτικής και ιδεολογικής πόλωσης, δηλαδή «η κατάρρευση του
κοµµουνισµού»!

δ) Στο πλαίσιο της «αντιτροµοκρατικής» εκστρατείας

Γράφει ο Μαζάουερ: «...οι σύγχρονες παγκόσµιες προκλήσεις που αντιµετωπίζει σήµερα κάθε χώρα του κόσµου - είτε
αυτές προέρχονται από το περιβάλλον, τη µετανάστευση, τα καπρίτσια των χρηµατιστηριακών αγορών ή την απειλή
της διεθνούς τροµοκρατίας (υπογράµµιση Μ. Μ.) - θέτουν και πάλι το κράτος υπό αµφισβήτηση».

Να σηµειώσουµε εδώ ότι ο υπ' αριθµόν ένα τροµοκράτης είναι τα καπιταλιστικά κράτη; Οτι οι διάφορες τροµοκρατικές
οργανώσεις υπήρξαν δηµιούργηµα ιµπεριαλιστικών κρατών (ή διαβρώθηκαν από αυτά) και η δράση τους
χρησιµοποιείται ως πρόσχηµα γενικής επίθεσης κατά των λαών; Τέτοιες διαπιστώσεις ίσως να προκαλούν ανία στο
«νέο κύµα»...

Και να πώς οι συνθήκες, που διαµορφώθηκαν τα τελευταία χρόνια, βοηθούν την έρευνα, ώστε «η δεκαετία του 1940 να
γίνεται αντικείµενο έγκυρης και σχολαστικής µελέτης»: Γράφει ο Μαζάουερ για τη Γιουγκοσλαβία: «Ενας άλλος
παράγοντας για τη µετατόπιση του ενδιαφέροντος των µελετητών υπήρξε η εµπειρία της Γιουγκοσλαβίας κατά τη
δεκαετία του 1990, η οποία φώτισε µε διαφορετικό τρόπο τους εµφυλίους πολέµους γενικότερα. Από τη µια πλευρά, τα
γεγονότα στη Γιουγκοσλαβία οπωσδήποτε επέσπευσαν το µετα-ψυχροπολεµικό ενδιαφέρον για τον εθνικισµό και την
εθνότητα, υπογραµµίζοντας εκ νέου την εθνοτική διάσταση των πραγµάτων στη δεκαετία του 1940»[16].

Να υπενθυµίσουµε ότι υπήρξε ιµπεριαλιστική επέµβαση στη Γιουγκοσλαβία, ότι σφάχτηκε από Γερµανούς,
ΑµερικανοΝΑΤΟικούς και Ευρωπαίους (και ...«αριστερούς») ένας λαός, ότι κόπηκε µια χώρα στα 5, µε την εφαρµογή
της πολιτικής του «διαίρει και βασίλευε» σε συνεργασία µε τις γιουγκοσλαβικές αστικές τάξεις, µε αποτέλεσµα να
διαχωριστούν εκατοµµύρια άνθρωποι που ζούσαν µαζί, ανεξάρτητα από θρησκεία, καταγωγή, γλώσσα κλπ.;
Ανθρωποι, που και όποτε το δηλητήριο του εθνικισµού εισχωρούσε στη ζωή τους ήταν γιατί αυτό δουλευόταν από
«πάνω». Αλλά αυτά παραπέµπουν σε ...παλιές εποχές και κατά συνέπεια δε συνάδουν µε το «νέο πνεύµα»...

Οµαλοποίηση της πολιτικής ζωής χαρακτηρίζει τις εξελίξεις, όπως υποστηρίζει το «νέο κύµα»; Οι βοµβαρδισµοί κατά
της Γιουγκοσλαβίας, του Αφγανιστάν, του Ιράκ, η παγκόσµια τροµοϋστερία και οι περιορισµοί στοιχειωδών

http://www.komep.gr/index.php?option=com_content&view=article…id=146&Itemid=494&tmpl=component&print=1&layout=default&page= Page 5 sur 17

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΥΛΙΟΣ (1941-1949) 23/09/2017 17:33

δικαιωµάτων, η ολοµέτωπη επίθεση που αφαιρεί ακόµη και στοιχειώδεις κατακτήσεις, όλα αυτά δεν αποτελούν
βεβαίως οµαλοποίηση της πολιτικής ζωής, αλλά µέγιστη ανωµαλία. Οχι όµως και κατά την άποψη του «νέου κύµατος».

Είναι σαφές ότι οι έρευνες του «νέου κύµατος» εντάσσονται από τα πράγµατα στην ευρύτερη στόχευση της
ιµπεριαλιστικής επίθεσης, που ξετυλίγεται εδώ και χρόνια, για να τσακίσει την ταξική εργατική συνείδηση, να
συκοφαντήσει τον συλλογικό λαϊκό αγώνα, ιδιαίτερα την ανώτατη µορφή του, τη µαζική ένοπλη πάλη, και να
διαµορφώσει νέες δικλείδες ασφαλείας της καπιταλιστικής κυριαρχίας.

Σε ζητήµατα που υποστηρίζει το «νέο κύµα» θα επανέλθουµε παρακάτω. Να σηµειώσουµε εδώ µόνο αυτό: Οι νέες
γενιές, που «βιωµατικά έχουν αποµακρυνθεί από τις τραυµατικές εµπειρίες των προηγούµενων δεκαετιών», δεν
πρόκειται να καταπιούν τη συκοφάντηση των λαϊκών αγώνων. Συµπεράσµατα ασφαλώς και πρέπει να βγάλουν και θα
βγάλουν. Αλλά εκείνα τα συµπεράσµατα που θα κρατάνε από το παρελθόν τη συλλογικότητα, τον µαζικό ηρωισµό και
την αλληλεγγύη των µαζών, δηλαδή µια ατοµική επιλογή που µέσα από τη µαζική ταξική δράση φέρνει κατακτήσεις,
ανοίγει νέους ορίζοντες, ακόµη κι αν έχει προσωρινές ήττες. Και από την άλλη, θα αντιµετωπίζουν µε κριτική µατιά
λάθη του κινήµατος ιδεολογικού χαρακτήρα. Ετσι που η νέα ανάταση να µη γνωρίσει επιστροφή.

Διαµαρτυρόµενος και παίρνοντας υπό την προστασία του τους εκπροσώπους του «νέου κύµατος» βγήκε και ο
πεζογράφος Θανάσης Βαλτινός, που µας εγκαλεί επειδή δε γίναµε ευφυείς (!) και δε διδασκόµαστε από τα λάθη (ποια
είναι αυτά; Το ότι το ΕΑΜ κτύπησε τα Τάγµατα Ασφαλείας και άλλες οργανώσεις ως εχθρούς του λαού;), ενώ ανάγει σε
ιστορικό δίδαγµα την αντιµετώπιση των τότε συνθηκών µε µια «ανθρωπιά» που αγνοεί τις συνθήκες του πολέµου, που
λίγο απέχει από την ιδεολογική κακοµοιριά και που ταυτόχρονα αποδέχεται όσα ισχυρίζονται Ταγµατασφαλίτες.
Διαβάζουµε: «Τα Τάγµατα έγιναν αργότερα. Ως αντίδρασις των όσων συνέβησαν. Των συλλήψεων και
εκτελέσεων»[17]. «Οι αντάρτες χρησιµοποιούσαν πάντα µοναστήρια ως στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Ηταν
µεγαλύτερο στρατόπεδο και είχε πληθυσµό ανακατεµένο ...γέρους και νήπια»[18].

Μέχρι και τα νήπια έπαιρναν οι αντάρτες ως οµήρους!... Ενώ είχαν και στρατόπεδα συγκέντρωσης!!! Αµάχων... Και σε
άλλο σηµείο: «Τότε δηµιουργήθηκαν τα Τάγµατα της Πελοποννήσου. Την άνοιξη του '44. Οταν ήταν σαφές ότι οι
Γερµανοί χάνουν τον πόλεµο. Οταν έγινε επίσης σαφές πόσο θα κινδύνευαν όλοι όσοι θα ήσαν στο έλεος του ΕΛΑΣ,
µετά την κατάρρευση των Γερµανών»[19]! Ολοι...

Ωστε γι' αυτούς τους λόγους δηµιουργήθηκαν τα Τάγµατα Ασφαλείας;

Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ Β΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

Οι µεγάλες καπιταλιστικές δυνάµεις (Βρετανία κ.ά.) είδαν στο πρόσωπο του χιτλερικού φασισµού το πιο κατάλληλο και
ισχυρό όπλο του καπιταλισµού για το κτύπηµα της Σοβιετικής Ενωσης και την ανατροπή της εργατικής εξουσίας.
Οµως, ήσαν τόσο οξυµένες οι αντιθέσεις ανάµεσα στα καπιταλιστικά κράτη, της Γερµανίας - Ιταλίας κ.ά. από τη µια, και
της Βρετανίας - ΗΠΑ κ.ά. από την άλλη, που έστρεψαν τελικά τη µια πλευρά εναντίον της άλλης, παρά το γεγονός ότι ο
στόχος όλων ήταν η Σοβιετική Ενωση.

http://www.komep.gr/index.php?option=com_content&view=article…id=146&Itemid=494&tmpl=component&print=1&layout=default&page= Page 6 sur 17

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΥΛΙΟΣ (1941-1949) 23/09/2017 17:33

Αν και η Σοβιετική Ενωση επέµενε στην πραγµατοποίηση αντιχιτλερικής συµφωνίας χρόνια πριν, οι Αγγλοαµερικανοί
συνήψαν µε τη Σοβιετική Ενωση αντιχιτλερική συµµαχία µόνο όταν σηµειώθηκε στροφή στον Β΄ Παγκόσµιο Πόλεµο
(µετά τη µάχη του Στάλινγκραντ) και άρχισε η επέλαση του Κόκκινου Στρατού, που είχε πάρει στο κατόπι τις γερµανικές
στρατιές. Οµως και πάλι δε σταµάτησαν οι µυστικές συζητήσεις ανάµεσα στη Γερµανία και στις µη φασιστικές
καπιταλιστικές κυβερνήσεις, πάντα µε στόχο τη Σοβιετική Ενωση.

Επιτεύχθηκε, λοιπόν, µια συµµαχία, που ήταν ηλίου φαεινότερο ότι είχε βραχύβιο χαρακτήρα. Την ηµεροµηνία λήξης
της καθόριζε ο χρόνος της φασιστικής ήττας. Ωστόσο, η ταξική αντίθεση ανάµεσα στον καπιταλισµό και στο
σοσιαλισµό δεν ήταν δυνατό να εξαφανισθεί. Συνέχιζε να υπάρχει και να λειτουργεί, που σήµαινε ότι το
«αντιφασιστικό» περιεχόµενο που έδινε στην πάλη της η κάθε συµµαχική πλευρά, δεν ήταν το ίδιο.

Η προσφορά της Σοβιετικής Ενωσης στη συντριβή του φασισµού υπήρξε καθοριστική. Μόνο οι νεκροί της φτάνουν στο
ανατριχιαστικό ύψος των είκοσι δύο εκατοµµυρίων! Υπολογίζεται ότι, µαζί µε τους τραυµατίες και τους αρρώστους, ο
συνολικός αριθµός των θυµάτων αγγίζει τα τριάντα εκατοµµύρια! Πέρα από τις τροµακτικές καταστροφές που
υπέστησαν χιλιάδες πόλεις, χωριά και υποδοµές.

Η στρατιωτική µηχανή της ΕΣΣΔ, που µπόρεσε να γίνει ισχυρότατη ως αποτέλεσµα της πολιτικής της εκβιοµηχάνισης
και της κολλεκτιβοποίησης, στηριζόταν πρωταρχικά στον πρωτοποριακό ρόλο του Κοµµουνιστικού Κόµµατος, στην
οργάνωση του εργατικού κράτους, καθώς και σε ένα τεράστιο πολύµορφο δίκτυο οργάνωσης των λαϊκών µαζών.
Οπως έγραψε ο καθηγητής ιστορίας Γιώργος Μαργαρίτης, «οι οργανωτικές και µαχητικές επιδόσεις του σοβιετικού
στρατού θα ήσαν ίσως ανεξήγητες, αν δε συνοδεύονταν από αντίστοιχες στην πολιτική και κοινωνική οργάνωση. Αν,
επίσης, δε συνοδεύονταν από µια εκτεταµένη συναίνεση και υποστήριξη των µηχανισµών του καθεστώτος από τη
µεγάλη πλειονότητα του πληθυσµού»[20].

ΚΑΤΟΧΙΚΕΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ - ΤΑΓΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Οταν ο Ιωάννης Δ. Ράλλης, σε συνεργασία µε τις Γερµανικές Αρχές, ανέλαβε την 7η Απριλίου 1943 να σχηµατίσει
κυβέρνηση (η τρίτη Κατοχική), είχε έναν ξεκάθαρο στόχο, τον οποίο ο ίδιος υπογράµµισε και αργότερα στην απολογία
του στο δικαστήριο των δοσίλογων: «...είχον επιτακτικόν καθήκον να αποτρέψω από την Ελλάδα τον παντελή όλεθρον
εξ ου ηπειλείτο, τον εκ της ανατροπής του κοινωνικού της καθεστώτος...»[21].

Αυτή η έγνοια δε βάραινε στη σκέψη µόνο του Ράλλη και στο τµήµα του αστικού πολιτικού κόσµου που στήριξε ανοιχτά
την κυβέρνησή του. Είχε την άµεση ή έµµεση επιδοκιµασία και αστών πολιτικών που δεν πήραν µέρος στις κατοχικές
κυβερνήσεις, ή κρατούσαν φαινοµενικά αποστάσεις από αυτές. Ο αρχιεπίσκοπος Δαµασκηνός (µετέπειτα
αντιβασιλεύς) όρκισε την κυβέρνηση Ράλλη, ενώ στη δίκη των δοσίλογων ο αρχηγός του κόµµατος των
«Φιλελευθέρων» Θεµ. Σοφούλης βεβαίωσε το δικαστήριο ότι ο Ράλλης «εθνικώς πολιτεύθη».

Πολιτική κάλυψη στην κυβέρνηση Ράλλη έδωσαν µε τις καταθέσεις τους στη δίκη ο Γ. Καφαντάρης και άλλοι αστοί
πολιτικοί, όπως οι Κ. Ρέντης, Δηµ. Μάξιµος, Ιωάννης Θεοτόκης, Γεωργ. Στράτος, Δηµ. Γιαννόπουλος, ενώ ο

http://www.komep.gr/index.php?option=com_content&view=article…id=146&Itemid=494&tmpl=component&print=1&layout=default&page= Page 7 sur 17

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΥΛΙΟΣ (1941-1949) 23/09/2017 17:33

Θεόδωρος Πάγκαλος πιστοποίησε ότι «όλοι οι αρχηγοί κοµµάτων συνεφώνουν επί της ανάγκης υπάρξεως
κυβερνήσεως»[22] (να σηµειωθεί ότι ο Θ. Πάγκαλος και ο πρώην πρωθυπουργός Στυλ. Γονατάς ήσαν πρωτεργάτες
της δηµιουργίας των Ταγµάτων Ασφαλείας).

Είναι δευτερεύουσας σηµασίας, σε σχέση µε τον κύριο, οι λόγοι που κατά µία άποψη οδήγησαν τους τρεις
πρωθυπουργούς της Κατοχής και πολλούς άλλους να συνεργαστούν µε τους Γερµανούς. «...συναίνεσαν στην κατοχή
είτε για προσωπικό όφελος, είτε επειδή πίστευαν ότι οι Γερµανοί είχαν κερδίσει τον πόλεµο, είτε επειδή δεν έβλεπαν
άλλη ελπίδα επιβιώσεως»[23].

Οι Γερµανοί κατακτητές είχαν ανάγκη κυβερνήσεων, που θα τις αποτελούσαν Ελληνες, οι οποίοι θα έβαζαν «πλάτη»
στην καθυπόταξη του λαού, στην καταστολή του, αλλά είχαν ανάγκη και από κάποια διοίκηση που θα ασκούσε τις
λειτουργίες του αστικού κράτους. Από την άλλη, η αστική τάξη της Ελλάδας, επίσης, είχε συµφέρον από τα παραπάνω,
προσβλέποντας στη διατήρηση της κυριαρχίας της µετά τον πόλεµο. Βασική προϋπόθεση γι' αυτό ήταν η συνέχιση και
ενίσχυση του κράτους κατά την περίοδο της Κατοχής.

Είναι αξιοθαύµαστη η ταξική συνέπεια της αστικής τάξης, όπως εκδηλώθηκε εκείνα τα χρόνια. Σε συνθήκες που ένα
κοµµάτι του κρατικού µηχανισµού µετακόµιζε στο εξωτερικό και αυτό που απέµεινε είχε κουτσουρευτεί εξαιτίας της
Κατοχής, η αστική τάξη επέµενε στη διατήρηση και ενίσχυση του κράτους της µετερχόµενη όλων των µέσων.

Ελεγε ως προς αυτό ο Ι. Ράλλης: «Αλλά το κράτος, κύριοι δικασταί, δεν παύει υπάρχον και µετά την κατοχήν,
αποτελούσαν άλλως τε, καθ' οµόφωνον διεθνή γνώµην, προσωρινήν όλως κατάστασιν»[24]. «Εχον όθεν το κατά την
κατοχήν υπάρχον κράτος το δικαίωµα και την υποχρέωσιν να ζη, έχει ανάγκην νόµων, διαταγµάτων, πιστώσεων,
πράξεων. Λοιπόν, αυτά όλα ποιος θα τα έκαµνε;»[25]. «Μάλιστα δε, όταν αι αρχαί της κατοχής λέγουν "ενεργήσατε
όπως θέλετε ως προς τα κυριαρχικά σας δικαιώµατα, τα οποία δε θέλω να θίξω, εφ' όσον οι πολεµικοί µου σκοποί δεν
παρακωλύονται εκ των σχετικών ενεργειών σας", δεν βλέπω ότι έχει συµφέρον το υπό κατοχήν κράτος να είπη: "Οχι,
δι' όνοµα του Θεού"...»[26]. Το µέληµα, λοιπόν, ήταν το κράτος. Το κράτος, ανεξάρτητα από την έκβαση του πολέµου.

Και πράγµατι, το αστικό κράτος λειτούργησε σε όλη τη διάρκεια της Κατοχής, ενισχύοντας πιο ωµά τον κατασταλτικό
χαρακτήρα του εναντίον του λαού. Η Ειδική Ασφάλεια και όλοι οι ανάλογοι µηχανισµοί διέπρεψαν σε δολοφονικές
επιδόσεις. Στην Ειδική Ασφάλεια δολοφονήθηκε µετά από φρικτά βασανιστήρια η Ηλέκτρα Αποστόλου, από Ελληνες
(Λάµπου κ.ά.), καθώς και χιλιάδες που µαρτύρησαν στο κολαστήριο της οδού Μέρλιν.

Αλλά το κράτος ήταν κύριο µέληµα και των άλλων αστών πολιτικών, αυτών που είχαν συγκροτήσει την κυβέρνηση του
Καΐρου. Ο Θεµ. Τσάτσος, υπουργός της Δικαιοσύνης στην κυβέρνηση «Εθνικής Ενώσεως» έκανε τις ακόλουθες
δηλώσεις την 9η Ιουνίου 1944: «...ούτω και εις την υπηρεσίαν του υπουργείου της Δικαιοσύνης πρέπει να επικρατήση
το αίσθηµα ότι απαρεγκλίτως άκαµπτος θα είναι η θέλησις προς εργασίαν και προς επιβολήν της τάξεως. Εκ της
θελήσεως ταύτης θα προκύψη η έννοια του κράτους. Οσοι θέλουν να συµµορφωθούν προς την τοιαύτην έννοιαν του
κράτους, θα έχουν στάδιον δράσεως. Οσοι θελήσουν να επιµείνουν εις τας κτηθείσας κακάς έξεις, θα παραµεριστούν
και εάν επιµείνουν θα συντριβούν»[27]. Και όπως είναι επόµενο, συνέδεε αυτά τα λόγια µε τα παρακάτω: «Ητο πνεύµα
διαποτισµένον από την θέλησιν να φθάσωµεν εις την απελεύθερωσιν του ελληνικού λαού από τον εχθρόν, την εαµικήν

http://www.komep.gr/index.php?option=com_content&view=article…id=146&Itemid=494&tmpl=component&print=1&layout=default&page= Page 8 sur 17

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΥΛΙΟΣ (1941-1949) 23/09/2017 17:33

τροµοκρατίαν και την συσσωρευθείσαν δυστυχίαν διά της εθνικής ενώσεως»[28], (υπογράµµιση Μ.Μ.).

Οµως, η ύπαρξη και ενίσχυση του κράτους απαιτούσε και τη δηµιουργία του ενόπλου τµήµατός του. Σε καµιά
περίπτωση δεν επαρκούσε ο στρατός που βρισκόταν στη Μέση Ανατολή, που άλλωστε θα µπορούσε να παίξει τον
κύριο ρόλο υπέρ της αστικής τάξης µετά την Κατοχή. Επρεπε να δηµιουργηθεί στρατός εδώ, στο εσωτερικό. Γιατί εδώ
βρισκόταν η απειλή. Ετσι, οι αστοί πολιτικοί µε άκρα κυνικότητα οµολόγησαν τους σκοπούς τους, συκοφαντώντας
ταυτόχρονα τους αντιπάλους τους, δηλαδή το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, κάνοντας λόγο για «ερυθρούς δολοφόνους»!

Για «ερυθρούς δολοφόνους» µιλούσε και ο Ι. Ράλλης, εξηγώντας γιατί επέµενε και τελικά δηµιούργησε µαζί µε τις
γερµανικές αρχές τα περιβόητα Τάγµατα Ασφαλείας. Είπε στην απολογία του: «...ο αρχικός µου σκοπός της
συγκροτήσεως των ευζωνικών σχηµατισµών υπήρξεν η ανάγκη σχηµατισµού µικράς τινός στρατιωτικής δυνάµεως
µελλούσης να χρησιµεύση ως πυρήν του κατά την ειρήνην µέλλοντος να σχηµατισθή εθνικού µας στρατού, πυρήνος
απολύτως αναγκαίου... κατ' Απρίλιον 1943 επέµενον έτι περισσότερον επί της ανάγκης σχηµατισµού των µικρών
αυτών Ελληνικών τµηµάτων, διότι εµφανώς πλέον έβλεπαν τας προθέσεις του ΕΑΜ και εθεώρουν ότι ήτο απαραίτητος
ανάγκη να υπάρχουν τµήµατα απολύτως εθνικιστικά, δυνάµενα να αντιπαλαίσουν κατά των καταχθόνιων σκοπών του
κοµµουνισµού»[29]. Και όπως παρατήρησε ο Κρις Γουντχάουζ, υπαρχηγός της Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής
στην Ελλάδα κατά την περίοδο της Κατοχής, «...τα Τάγµατα Ασφαλείας µε µεγάλη τους ευχαρίστηση θα έδειχναν την
αφοσίωσή τους στις νέες ελληνικές αρχές, όπως την είχαν δείξει και στις παλιές»[30].

Οτι τα Τάγµατα Ασφαλείας αποτέλεσαν ένα ακόµη οπλισµένο γερµανικό χέρι, είναι πέρα από κάθε αµφιβολία.
Βρισκόντουσαν υπό γερµανική διοίκηση. Τα όπλα τους ήσαν γερµανικά. Με τον γερµανικό στρατό διενεργούσαν από
κοινού επιθέσεις, εφόδους, συλλαµβάνανε αιχµαλώτους, έκαιγαν, βασάνιζαν, δολοφονούσαν. Ωστόσο, δε νοµίζουµε ότι
«ο δοσιλογισµός, δε συνειδητοποίησε ποτέ τον ρόλο των Ταγµάτων Ασφαλείας στη διχαστική στρατηγική των
Γερµανών», όπως γράφτηκε από έγκριτο ιστορικό. Οχι απλώς τον συνειδητοποίησε, αλλά και τον αξιοποίησε όσο
µπορούσε, για λόγους ταξικούς, που τότε τους υπηρετούσε µε την ένταξή του στη στρατηγική των Γερµανών.

Οπως είναι και πέρα από κάθε αµφιβολία ότι για τον ίδιο λόγο και οι Εγγλέζοι είχαν επαφές µε τα Τάγµατα Ασφαλείας,
ενίσχυαν την ένταξη ατόµων σε αυτά, ενώ εφοδίαζαν τα Τάγµατα Ασφαλείας και µε όπλα που στέλνονταν από τη Μ.
Ανατολή. Ο στρατηγός Τσακαλώτος είναι αποκαλυπτικός: «Τα όπλα παρελήφθησαν νύχτα κοντά στις ακτές της Μονής
Κερατέας και µετεφέρθησαν εις Αθήνας, τα δε τµήµατα της οργανώσεως Χ και αι δεκάδες των αξιωµατικών, οι οποίοι
διετέθησαν, εξετέλεσαν το καθήκον των µετά αυτοθυσίας και τόλµης παραδειγµατικής»[31].

Το γεγονός ότι οι Βρετανοί αποδοκίµασαν στη Συµφωνία της Καζέρτας τα Τάγµατα Ασφαλείας, αποτελούσε καθαρά
έναν ελιγµό, προκειµένου να τσουβαλιάσουν το ΚΚΕ - ΕΑΜ, που έθεταν αυτόν τον όρο. Σε έκθεσή του στο Φόρεϊν
Οφφις ο Κρις Γουντχάουζ υποστήριζε: «Η πόρτα θα πρέπει να αφεθεί ανοικτή στους αξιωµατικούς και άνδρες των
Ταγµάτων Ασφαλείας, που αντιπροσωπεύουν το αντίθετο άκρο από το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και αποτελούνται από κακοποιά
στοιχεία και πατριώτες στην ίδια περίπου αναλογία, όπως στο ΕΑΜ/ΕΛΑΣ. Πολλοί εµπνέονται από πατριωτικούς
σκοπούς και πολλοί κατατάχτηκαν από πείνα, αλλά λίγοι θα δηλώνονταν φιλογερµανοί ή φιλοράλληδες»[32].

Επίσης, ο αντισυνταγµατάρχης Μπαρνς (Βρετανός σύνδεσµος στο αρχηγείο του Ζέρβα) σε έκθεσή του για την περίοδο

http://www.komep.gr/index.php?option=com_content&view=article…id=146&Itemid=494&tmpl=component&print=1&layout=default&page= Page 9 sur 17

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΥΛΙΟΣ (1941-1949) 23/09/2017 17:33

Ιούλη 1943 - Απρίλη 1944 αναφέρει: «Γνωρίζω µερικούς αξιωµατικούς πολύ καλής φήµης που έχουν ενωθεί µε τον
Ράλλη, λένε ότι ο λόγος που ενήργησαν έτσι, είναι ότι είδαν τον ΕΛΑΣ να κυριαρχεί στην Ελλάδα. Η αναµενόµενη
απόβαση από τη Βρετανία, προς απογοήτευσή τους, δεν έγινε. Πιστεύουν ότι πρέπει να σώσουν την Ελλάδα από τον
κοµµουνισµό και έτσι ενώθηκαν µε τον Ράλλη, σαν το µικρότερο κακό»[33].

Προς απογοήτευση, λοιπόν, των Ταγµατασφαλιτών, η Βρετανική απόβαση δεν έγινε στην Ελλάδα, ώστε πολλοί από
αυτούς να αλλάξουν αµέσως στρατόπεδο πηγαίνοντας µε τους Βρετανούς. Μα αυτό ακριβώς φοβόντουσαν και οι
Γερµανικές Αρχές Κατοχής, µε αποτέλεσµα να µην εγκρίνουν αρχικά τη δηµιουργία των Ταγµάτων Ασφαλείας. Γιατί,
είναι γνωστό, πως από τον Οκτώβριο του 1942 είχαν ζητήσει από τον Ι. Ράλλη να σχηµατίσει κυβέρνηση
αντικαθιστώντας την κυβέρνηση Τσολάκογλου. Ο Ράλλης είχε θέσει τότε ως έναν από τους όρους, για να δεχτεί, τη
δηµιουργία των Ταγµάτων Ασφαλείας. Οι Γερµανοί δεν την αποδέχτηκαν, επειδή δεν ήσαν σίγουροι για το τι θα έκαναν
τα Τάγµατα Ασφαλείας (ή µεγάλο τµήµα τους προφανώς), αν οι Εγγλέζοι αποβιβάζονταν σε Ελλάδα - Βαλκάνια, οπότε
και ο Ι. Ράλλης δε δέχτηκε τότε να σχηµατίσει κυβέρνηση. Οι Γερµανοί συµφώνησαν αργότερα µε τον όρο του Ράλλη
και πέταξαν στην άκρη την κυβέρνηση Λογοθετόπουλου (αντιπρόεδρος στην κυβέρνηση Τσολάκογλου) που είχε
διαδεχτεί την κυβέρνηση Τσολάκογλου. Γιατί στο µεταξύ διαφαινόταν η κατάρρευση της Ιταλίας και οι δυνάµεις του
ΕΑΜ είχαν αναπτυχθεί κατά πολύ, ενώ και στο Ρωσικό µέτωπο η κατάσταση είχε γίνει δραµατική για τους Γερµανούς.
Προτίµησαν, λοιπόν, να «µη χύνεται το πολύτιµο γερµανικό αίµα».

Δεν είναι καθόλου τυχαίο, φυσικά, ότι το δικαστήριο των δοσίλογων απάλλαξε από την κατηγορία της ίδρυσης των
Ταγµάτων Ασφαλείας τους κατηγορούµενους γι' αυτήν. Επειδή επρόκειτο για δίκη παρωδία; Βεβαίως. Αλλά ήταν δίκη
παρωδία ακριβώς επειδή πρυτάνευσαν τα κοινά ταξικά συµφέροντα των συνεργατών των Γερµανών και των άλλων
αστών. Εχει θέση εδώ το σκωπτικό που παραθέτει ο Κρις Γουντχάουζ στο βιβλίο του: «Οταν ακούω να λένε ότι ο
Ελληνας πολιτικός κ. Πόπουλος βρίσκεται λίγο προς τ' αριστερά του κ. Σκοπόπουλου, δεν καταλαβαίνω τι εννοούν.
Δεν καταλαβαίνω τουλάχιστον περισσότερο απ' όσο θα καταλάβαινε κάποιος που ζει στο φεγγάρι»[34].

Τα Τάγµατα Ασφαλείας, στα οποία εντάχθηκαν και βενιζελικοί αξιωµατικοί, ορισµένοι από τους οποίους ήσαν απότακτοι
του στρατιωτικού κινήµατος (Βενιζέλος εναντίον Βασιλιά) της 1ης Μαρτίου 1935, χρησιµοποιήθηκαν και από τους
Βρετανούς - Παπανδρέου κατά τη Δεκεµβριανή σύγκρουση του 1944, παρά τα όσα αντίθετα υποστηρίζονται και παρά
την κυβερνητική απόφαση παράδοσης του οπλισµού τους αµέσως µετά την απελευθέρωση της Αθήνας (12
Οκτωβρίου 1944). Στην πραγµατικότητα ποτέ δεν αφοπλίστηκαν ουσιαστικά (Ο Γ. Ράλλης υποστηρίζει ότι η
επαναφορά στην ενέργεια, διά των Ταγµάτων Ασφαλείας, των απότακτων του 1935 Βενιζελικών και Πλαστηρικών
αξιωµατικών έγινε µετά από αίτηµα του Θ. Σοφούλη).

Αρχικά τα Τάγµατα Ασφαλείας ιδρύθηκαν στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη (3 τάγµατα σε κάθε µία πόλη) και
επεκτάθηκαν κυρίως στην Πελοπόννησο και στην Εύβοια, αλλά και σε περιοχές της Στερεάς Ελλάδας. Οντως, η
πλειοψηφία τους προερχόταν από τα εξαθλιωµένα λαϊκά στρώµατα, αφού οι εύποροι δεν έδειχναν διάθεση να
καταταγούν σε αυτά, προς αποφυγή των κινδύνων. Και εννοείται ότι τα Τάγµατα Ασφαλείας ουδέποτε στράφηκαν κατά
των Εγγλέζων ή του ΕΔΕΣ. Στράφηκαν αποκλειστικά κατά του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και κατά των αµάχων. Ενώ ο Γεώργιος
Ράλλης υποστηρίζει, ότι «...τα Τάγµατα είχαν οπλιστεί µε όπλα γερµανικά προς αντιµετώπισιν του εκ των αναρχικών
κινδύνου και από απόψεως στρατιωτικής ηθικής θα ήτο άτιµον να χρησιµοποιηθούν τα όπλα ταύτα εναντίον των

http://www.komep.gr/index.php?option=com_content&view=article…id=146&Itemid=494&tmpl=component&print=1&layout=default&page= Page 10 sur 17

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΥΛΙΟΣ (1941-1949) 23/09/2017 17:33

Γερµανών»[35]!!!.

Χρησιµοποιήθηκαν, λοιπόν, εναντίον του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και κατά των αµάχων, στην προσπάθεια να τροµοκρατηθεί ο
λαός, να πάψει να υποστηρίζει τον ΕΑΜικό αγώνα, και βεβαίως για να µείνουν στην άκρη ταλαντευόµενα µικροµεσαία
στρώµατα, που τότε αποτελούσαν και τη µεγάλη πληθυσµιακή πλειοψηφία, σε σχέση µε το αριθµητικό ποσοστό της
εργατικής τάξης.

Δεν έχουµε χρείαν άλλων µαρτύρων, προκειµένου να διαπιστώσουµε για ποιους λόγους δηµιουργήθηκαν στην Κατοχή
τα Τάγµατα Ασφαλείας, η οργάνωση Χ, η ΠΑΟ και οι διάφορες άλλες. Ούτε για το ρόλο τους ως γερµανικής δύναµης.

ΤΟ ΕΑΜ

Οι πρώτοι κοµµουνιστές που δραπέτευσαν από τους τόπους εξορίας το 1941, καθώς και οι λίγοι παράνοµοι, έσπευσαν
αµέσως να συνεχίσουν τον αγώνα, να ανασυγκροτήσουν το ΚΚΕ, που είχε υποστεί φοβερά οργανωτικά χτυπήµατα
από τη δικτατορία του Μεταξά και να πρωτοστατήσουν στην Αντίσταση κατά των κατακτητών, µε τη δηµιουργία του
Εργατικού ΕΑΜ στην αρχή, στη συνέχεια του ΕΑΜ (την 27η Σεπτέµβρη 1941).

Ξεκίνησαν µια χούφτα άνθρωποι και κατέληξαν να γίνουν εκατοµµύρια, έστω κι αν στην Αντίσταση δεν πήρε µέρος
«σύσσωµο το έθνος», όπως ειρωνεύεται ο Ν. Μαραντζίδης.

Το εύρος των λαϊκών δυνάµεων που συσπείρωσε το ΕΑΜ, το δείχνουν οι αριθµοί: Τις µέρες της απελευθέρωσης η
οργανωµένη δύναµη του ΚΚΕ ξεπερνούσε τις 430.000 µέλη, του ΕΑΜ το 1.500.000, ενώ στις εκλογές για την ανάδειξη
της ΠΕΕΑ (κυβέρνησης του Βουνού), παρότι δεν έγινε δυνατό να πραγµατοποιηθούν σε ολόκληρη την Ελλάδα,
ψήφισαν περισσότερα από 1.800.000 άτοµα άνω των 18 χρόνων (για πρώτη φορά και οι γυναίκες) µέσα σε συνθήκες
Κατοχής. Και βεβαίως όλοι αυτοί είχαν και την πολιτική τους επιρροή σε µη οργανωµένα τµήµατα του λαού, γεγονός όχι
αµελητέο...

Ποια είναι η ουσία, όσον αφορά στο ΚΚΕ; Οτι όλος αυτός ο κόσµος του αναγνώριζε την «πρωτοκαθεδρία» στο λαϊκό
µέτωπο. Αυτή την «πρωτοκαθεδρία» το ΚΚΕ την κατέκτησε µε το αίµα και τη δράση χιλιάδων κοµµουνιστών. Για
παράδειγµα, κάτι θα έχουν ακούσει οι του «νέου κύµατος» για τους 200 εκτελεσµένους κοµµουνιστές στην
Καισαριανή...

Δεν αντέχει στην κριτική ο ισχυρισµός του Μαζάουερ, ότι «πολλά από τα µέλη του ΕΑΜ, που αυξάνονταν µε
γρήγορους ρυθµούς, δεν αντιλαµβάνονταν ότι πίσω από αυτό βρισκόταν το Κοµµουνιστικό Κόµµα, το οποίο
εκµεταλλευόταν για δικούς του σκοπούς τη γενική δυσφορία απέναντι στην κυριαρχία του Αξονα, πολύ πιο
επιτυχηµένα από τους προπολεµικούς αντιπάλους του»[36]. Οπως δεν αντέχει και του Θ. Βαλτινού, ο οποίος γράφει
το ακριβώς αντίθετο: ότι κυνηγήθηκε από τον ΕΛΑΣ κάποιος, επειδή του ζητήθηκε να οργανωθεί στο ΚΚΕ και εκείνος
αρνήθηκε! Γιατί ήθελε να πολεµήσει για την πατρίδα, ενώ το ΚΚΕ πάσκιζε να τον στρατολογήσει µε το ζόρι!..

Επίσης δεν αντέχει στην κριτική και ο άλλος ισχυρισµός του Μαζάουερ, ότι «σε αντίθεση µε τη Γαλλία, για παράδειγµα,

http://www.komep.gr/index.php?option=com_content&view=article…id=146&Itemid=494&tmpl=component&print=1&layout=default&page= Page 11 sur 17

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΥΛΙΟΣ (1941-1949) 23/09/2017 17:33

η κοµµουνιστική τακτική στην Ελλάδα έµελλε να µονοπωλήσει την ένοπλη αντίσταση και να επιµείνει στη στράτευση σε
ένα και µοναδικό κίνηµα Λαϊκού Μετώπου, όπου κυριαρχούσαν το κόµµα και τα στελέχη του»[37].

Στο ΕΑΜ είχε συγκροτηθεί η συµµαχία ανάµεσα στην εργατική τάξη, την αγροτιά και άλλα λαϊκά στρώµατα των
πόλεων. Το ΕΑΜ ήταν κοινωνικοπολιτική συµµαχία και όχι µια οργάνωση που την αποτελούσαν το ΚΚΕ και µερικά
πολιτικά πρόσωπα. Αυτό δεν µπορεί να παραγνωρίζεται και µάλιστα επιπόλαια (ή... όχι;), όπως κάνει ο Μαζάουερ.

Το ΚΚΕ δεν έκρυψε ποτέ τους σκοπούς του. Το κοµµουνιστικό κίνηµα σε όλο τον κόσµο διακηρύσσει φανερά τους
σκοπούς του από τότε που γράφτηκε το Κοµµουνιστικό Μανιφέστο (1848). Εχουν διαβάσει τα κείµενα του ΚΚΕ των
χρόνων της Κατοχής (αποφάσεις της Κεντρικής Επιτροπής και άλλες);

Οσο για τη «µονοπώληση της Αντίστασης», τι να πει κανείς; Εδώ, µέχρι και στον Γ. Παπανδρέου είχε προταθεί να
αναλάβει την ηγεσία του ΕΑΜ! Μέχρι και στο Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής είχε εντάξει ο ΕΛΑΣ τις δυνάµεις του! Οχι
µόνο δεν υπήρξε µονοπώληση, αλλά ακολουθήθηκε πολιτική «εθνικής ενότητας»!..

Το κυρίαρχο πολιτικό ρεύµα της εποχής, το ΕΑΜ, συσπείρωσε χιλιάδες και χιλιάδες απλούς ανθρώπους, που πάλευαν
κατά της Κατοχής, αλλά και προσβλέποντας σε καλύτερες µέρες για το λαό µετά την Κατοχή. Δεν έδιναν τη ζωή τους
για να επανέλθει ο τόπος σε χρόνια σαν της 4ης Αυγούστου (1936 - 1941, δικτατορία Μεταξά), ούτε και στα χρόνια
πριν απ' αυτή, που ο λαός γνώρισε απίστευτες στερήσεις, περιπέτειες, εξαθλίωση.

Βεβαίως, δεν υπήρχε ο ίδιος βαθµός συνειδητοποίησης σε όλα τα τµήµατα αυτού του πελώριου κινήµατος, πράγµα
φυσικό. Οµως, έτσι ή αλλιώς, το ΕΑΜικό κίνηµα κινιόταν στην παραπάνω ιδεολογικοπολιτική κατεύθυνση.

Αντικειµενικά, ο αντιφασιστικός και εθνικοαπελευθερωτικός χαρακτήρας της πάλης του ΕΑΜ συνδεόταν µε το ζήτηµα
του χαρακτήρα της εξουσίας, ανεξάρτητα από το πόσο πετυχηµένα το έθετε το ΚΚΕ και πώς το προωθούσε µέσα στο
ΕΑΜ. Δηλαδή, όπως έδειξε και η εξέλιξη των γεγονότων, ανεξάρτητα από τις αδυναµίες του ΚΚΕ στην επεξεργασία και
προώθηση της στρατηγικής, στο θέµα της εξουσίας.

Οµως, ακριβώς επειδή το ΕΑΜ καλούσε σε δράση για καλύτερες µέρες, ακριβώς γι' αυτό µπορούσε και η πάλη του κατά
των Γερµανοϊταλών και Βουλγάρων κατακτητών να είναι πιο αποφασιστική, πιο µαζική, πιο ουσιαστική, να συνεπαίρνει
χιλιάδες εργάτες και αγρότες, τη νεολαία. Αυτό δεν το µπορούσαν οι άλλες αντιστασιακές οργανώσεις. Γιατί δεν το
ήθελαν...

Το ΕΑΜ απόκτησε τεράστια µαζικότητα γιατί υπήρξε λαϊκό δηµιούργηµα. Στάθηκε δίπλα στο λαό στις πιο δύσκολες
συνθήκες. Οργάνωσε τη µαζική ένοπλη πάλη του, τον έσωσε από την πείνα, έβγαλε πλατιές µάζες από την πολιτική
καθυστέρηση, καλλιέργησε αξίες, δηµιούργησε φύτρα λαϊκής εξουσίας στα εδάφη της ελεύθερης Ελλάδας.

Το έργο του ΕΑΜ και πώς το δέχτηκε ο λαός, υποχρεώνεται να το αναγνωρίζει ακόµη και ο Κρις Γουντχάουζ, που
έκανε αναφορά στα πλεονεκτήµατα που πρόσφερε στην ορεινή Ελλάδα η κυριαρχία του ΕΑΜ: «Τα οφέλη του
πολιτισµού και της κουλτούρας εισέρευσαν στα βουνά για πρώτη φορά. Σχολεία, τοπική κυβέρνηση, δικαστήρια και
υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, των οποίων η λειτουργία είχε διακοπεί µε τον πόλεµο, επαναλειτούργησαν. Θέατρα,
εργοστάσια, κοινοβουλευτικές συνεδριάσεις άρχισαν για πρώτη φορά»[38].

http://www.komep.gr/index.php?option=com_content&view=article…id=146&Itemid=494&tmpl=component&print=1&layout=default&page= Page 12 sur 17

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΥΛΙΟΣ (1941-1949) 23/09/2017 17:33

Πώς, λοιπόν, γίνεται να «µαζικοποιήθηκε το ΕΑΜ τροµοκρατώντας τον πληθυσµό», αλλιώς ότι «χρειάστηκε να
επιστρατεύσει πρωτοφανείς µεθόδους πειθαναγκασµού και βίας για να εξαναγκάσει ή να παρακινήσει το λαό σε
υποστήριξη και υπακοή»[39]; Οι του «νέου κύµατος» έχουν έτοιµη την απάντηση: «Αρχισε να αλλάζει τότε ο
συσχετισµός των δυνάµεων σε βάρος του ΕΑΜ»!

Πότε συνέβη αυτό; Το χειµώνα του 1943 - 1944, λένε...

Οµως τα γεγονότα και οι αριθµοί (αναφέρονται παραπάνω) υπογραµµίζουν το αντίθετο: Οτι η πολύ γρήγορη
µαζικοποίηση του ΕΑΜ άρχισε µετά τη µάχη του Στάλινγκραντ, όταν έπνευσε ισχυρότατος ο άνεµος που σάρωνε την
ηττοπάθεια.

Η µαζικοποίηση συνεχίστηκε ιδιαίτερα στο διάστηµα που εκείνοι αναφέρουν ως περίοδο αλλαγής του συσχετισµού
δυνάµεων σε βάρος του ΕΑΜ. Και έφτασε στο αποκορύφωµα τον Απρίλη 1944 και στις µέρες που ζύγωνε η
απελευθέρωση. Οχι φυσικά τροµοκρατώντας τους αµάχους...

ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΑ

Οπως έχει ήδη σηµειωθεί, γίνεται προσπάθεια σε πανευρωπαϊκό και σε παγκόσµιο επίπεδο να «ξαναγραφτεί» η
ιστορία του Β' παγκόσµιου πολέµου. Στα πλαίσια της κυριαρχίας της αντεπανάστασης (1989 - 1991) επιδιώκεται να
σβηστεί ο καθοριστικός ρόλος της Σοβιετικής Ενωσης στη συντριβή του χιτλερικού φασισµού και των συµµάχων του,
να ξεχαστούν οι τεράστιες θυσίες της σε ανθρώπους και σε άψυχο υλικό, αλλά και να διασυρθεί το κοµµουνιστικό
κίνηµα ως εγκληµατικό! Από τη µια «ο κόκκινος και από την άλλη ο µαύρος φασισµός»!

Η 9η Μάη, Μέρα της Νίκης κατά του χιτλερικού φασισµού (1945), έγινε «Μέρα της Ευρώπης» µε απόφαση της
Ευρωπαϊκής Ενωσης. Τα ναζιστικά σύµβολα αναβιώνουν σε χώρες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης και της άλλης
Ευρώπης. Στη Λιθουανία και στην Εσθονία κτίστηκαν µνηµεία για τους πεσόντες (!) φασίστες και τους συνεργάτες
τους, γκρεµίστηκαν µνηµεία αντιφασιστών, ενώ στήθηκαν άλλα προς τιµή των Ες-Ες!! Συνεργάτες των Γερµανών ή
αµερικανοθρεµµένοι απόγονοί τους έχουν αναδειχτεί σε υψηλά κρατικά αξιώµατα πρώην σοσιαλιστικών χωρών. Η
προσπάθεια να ξαναγραφτεί η ιστορία του Β΄ παγκόσµιου πολέµου εντείνεται και στην Ελλάδα.

Κατά την άποψη ορισµένων «µετά το τέλος του ψυχρού πολέµου άρχισαν στη Γηραιά Ηπειρο µεγάλες ανακατατάξεις
της δηµόσιας ιστορίας και µνήµης»[40]! Ο Αντ. Λιάκος γράφει: «Στις Ανατολικές χώρες τα κριτήρια του τι αποτελούσε
φασιστικό και τι αντιφασιστικό, τι αντίσταση και τι συνεργασία µε τον κατακτητή, ήταν πάρα πολύ ελαστικά και
χειραγωγήσιµα, ώστε να χωρούν σχεδόν κάθε αντίπαλο του µεταπολεµικού καθεστώτος. Οπως λοιπόν τότε, µαζί µε
τους εγκληµατίες πολέµου εκκαθαρίστηκαν γενικώς οι αντίπαλοι των κοµµουνιστών, έστω κι αν ήταν αθώοι του
αίµατος, έτσι και τώρα, η αναψηλάφηση εκείνων των υποθέσεων από τους ιστορικούς περιλαµβάνει και µεγάλο µέρος
αναδροµικής δικαίωσης των συνεργατών του Αξονα ως αντιστασιακών έναντι του νέου κατακτητή, δηλαδή των
κοµµουνιστών»[41]!

http://www.komep.gr/index.php?option=com_content&view=article…id=146&Itemid=494&tmpl=component&print=1&layout=default&page= Page 13 sur 17

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΥΛΙΟΣ (1941-1949) 23/09/2017 17:33

Και παρακάτω: «Οι καινούριες χώρες της Κεντροανατολικής Ευρώπης φέρνουν στη συζήτηση µια περιγραφή της
πολιτικής των κοµµουνιστικών καθεστώτων, εξίσου ζοφερή µε εκείνη του ναζισµού. Μπορούµε να κλείσουµε τα µάτια,
να σφυρίζουµε αδιάφορα, ή να απαντήσουµε νευρικά µε το επιχείρηµα των αντισταθµιστικών εγκληµάτων του
καπιταλισµού;»[42]!

Ωστε «οι καινούριες χώρες (!) φέρνουν στη συζήτηση µια περιγραφή της πολιτικής των κοµµουνιστικών καθεστώτων»;

Δεν πρόκειται για τις χώρες, αλλά για τις αντικοµµουνιστικές κυβερνήσεις τους και τις διάφορες «µελετητικές»
υπηρεσίες του ΝΑΤΟ και της ΕΕ που κατοικοεδρεύουν στις «καινούριες χώρες», «συµβουλεύοντας» τους θιασώτες του
Βάτσλαβ Χάβελ, της δήθεν «Ανοιξης της Πράγας» του Ντούµπτσεκ (ιδού η... Ανοιξη) και άλλους αλλού, για το πώς
πρέπει να κατασκευαστούν τα ιστορικά γεγονότα και να πλασαριστούν ως επιστηµονική έρευνα.

Είναι οι ίδιοι µηχανισµοί που «επεξεργάζονται» κατασχεµένα ιστορικά Αρχεία, µε στόχο να κάνουν το µαύρο άσπρο.
Αλλά φαίνεται, ότι από τις τέτοιου τύπου «έρευνες» θέλγονται και ντόπιοι ιστοριογράφοι...

Οχι, δεν απαντάµε «µε το επιχείρηµα των αντισταθµιστικών εγκληµάτων του καπιταλισµού». Τα εγκλήµατα του
καπιταλισµού εκφράζονται σε δύο παγκόσµιους πολέµους που αυτός έφερε και σε 10άδες τοπικούς. Εκφράζονται στη
Χιροσίµα και στο Ναγκασάκι, στις σφαγές εκατοµµυρίων ανά τον κόσµο, σε πολιτικές δολοφονίες, σε προβοκάτσιες ων
ουκ έστιν αριθµός, στον κίνδυνο να ζήσει η ανθρωπότητα κι έναν τρίτο παγκόσµιο πόλεµο! Εκφράζονται στην
εκµετάλλευση της εργατικής τάξης από το κεφάλαιο καθηµερινά. Τι σχέση έχουν όλα αυτά και άλλα µε την αγωνιώδη
προσπάθεια να γίνει άλµα του ανθρώπου στο µέλλον, µε την κατάργηση της εκµετάλλευσης; Τι σχέση έχουν µε τα
εγκλήµατα του καπιταλισµού, λάθη που ασφαλώς έγιναν (και σοβαρά) κατά τη διάρκεια της οικοδόµησης του
σοσιαλισµού που γνωρίσαµε; Και ας σηµειωθεί, ότι αυτή η γιγάντια προσπάθεια γινόταν σε συνθήκες περικύκλωσης,
υπονόµευσης, ψυχρού πολέµου, τον οποίο οι Αγγλοαµερικανοί ξεκίνησαν και στη συνέχεια συµµετείχαν όλα τα
καπιταλιστικά κράτη.

Η ταξική πάλη είναι σκληρή. Το θέµα δε βρίσκεται σε αυτή τη διαπίστωση (αν και φαίνεται ότι πρέπει συχνά να τη
θυµόµαστε), αλλά, έχοντας ως δεδοµένη αυτή τη σκληρότητα, να βλέπουµε πού βρίσκεται κάθε φορά το δίκιο, από τη
σκοπιά των λαϊκών συµφερόντων. Αλλος τρόπος και δρόµος δεν υπάρχει. Αν απορριφθεί αυτός, δε µένει παρά εκείνος
της «κοινωνικής συναίνεσης», δηλαδή της υποταγής των λαϊκών στρωµάτων στο κεφάλαιο, κάτι που συστήνουν οι του
«νέου κύµατος».

Γράφει ο Στ. Καλύβας: «Δεν είναι εύκολο να µη διαπιστωθεί το παράδοξο του γεγονότος, πως όλη αυτή η βία του ΕΑΜ
αποτελούσε αναπόσπαστο κοµµάτι του αγώνα για την "εθνική και κοινωνική απελευθέρωση" της Ελλάδας»[43].

«Παράδοξο γεγονός» η χρησιµοποίηση βίας από το ΕΑΜ! Ισως έπρεπε το ΕΑΜ να ρίχνει ροδοπέταλα...

Τι άποψη έχουν οι του «νέου κύµατος» για τις αστικές επαναστάσεις στη Γαλλία, στις ΗΠΑ, στην Αγγλία και αλλού; Τι
λένε για τη σφαγή δεκάδων χιλιάδων κοµµουνάρων (1871); Τι για το «λουτρό αίµατος» που ακολούθησε µετά την
απελευθέρωση στη Γαλλία και στην Ιταλία κατά των δοσιλόγων Γάλλων και Ιταλών; Σε σύγκριση µε το τι έγινε σε αυτές
τις χώρες, η πάλη του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ κατά των Ταγµάτων Ασφαλείας, των Χιτών, των ΠΑΟτζήδων και των άλλων, είναι

http://www.komep.gr/index.php?option=com_content&view=article…id=146&Itemid=494&tmpl=component&print=1&layout=default&page= Page 14 sur 17

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΥΛΙΟΣ (1941-1949) 23/09/2017 17:33

µάλλον συγκρατηµένη...

Η ταξική πάλη δε γινόταν να µπει στο ράφι στα χρόνια της Κατοχής. Ταξική πάλη έκανε, για τα δικά της συµφέροντα
φυσικά, η εγχώρια αστική τάξη, το ίδιο και οι Εγγλέζοι. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η τόση προσπάθεια Εγγλέζων
και Ελλήνων αστών πολιτικών να συµφωνήσουν ΚΚΕ και ΕΑΜ στο Λίβανο και στην Καζέρτα και να υπογράψουν τις
σχετικές συµφωνίες. Το ίδιο και του Γ. Παπανδρέου, όταν καλούσε τον Τσόρτσιλ να στείλει στρατό στην Αθήνα «προ
της διαµορφωθείσης κρισίµου καταστάσεως...».

Το θέµα, λοιπόν, είναι να κρίνεται κάθε φορά ποιος και για ποιο λόγο ασκεί τη βία. Γιατί υπάρχει βία δίκαιη και άδικη.
Που δεν ασκείται µόνο µε τα όπλα. Είναι πολύµορφη. Σήµερα, για παράδειγµα στην Ελλάδα, σε αυτό το πρότυπο
δηµοκρατίας, όπως λένε οι του «νέου κύµατος», δεν ασκείται βία; Ας κάνουν µια βόλτα στους τόπους δουλιάς, να το
διαπιστώσουν...

Δίκαιη είναι η βία των πολλών, των λαϊκών πλειοψηφιών εναντίον της βίας των εκµεταλλευτών, των καταπιεστών κλπ.
Βία ασκεί και η ιρακινή αντίσταση κατά των κατακτητών. Βία µετέρχεται και ο παλαιστινιακός λαός, αλλά ασκεί τη βία
του αδικηµένου στη βία του αδικητή. Το ίδιο έκανε και ο λαός του Βιετνάµ και δεκάδες άλλοι σε αγώνες
επαναστατικούς, εθνικοαπελευθερωτικούς κ.ά.

Από αυτή την άποψη δεν υπάρχουν πολλές αλήθειες για το ίδιο πράγµα. Υπάρχουν διαφορετικές αλήθειες που
αντιστοιχούν σε διαφορετικά συµφέροντα. Ο ΕΑΜικός αγώνας ήταν δίκαιος για τη λαϊκή πλειοψηφία της Ελλάδας.
Δίκαιος ήταν ο αγώνας του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και τις ηµέρες του Δεκέµβρη 1944, όπως και ο αγώνας του Δηµοκρατικού
Στρατού Ελλάδας. Οσο κι αν αναθεµατίζονται, αποτελούν ορόσηµα της ταξικής πάλης, ανεξάρτητα από τα όποια λάθη
έγιναν πριν και κατά τη διεξαγωγή τους.

Οµως οι εµφύλιες συγκρούσεις, που ασφαλώς υπήρξαν στα χρόνια 1941 - 1944, δε βάζουν τη σφραγίδα τους σε
εκείνη την περίοδο. Το κυρίαρχο των χρόνων 1941 µέχρι την απελευθέρωση της Αθήνας (12 Οκτώβρη 1944) είναι η
Κατοχή και η πάλη του ΕΑΜ κατά των κατακτητών. Αντίθετα, οι 33 ηµέρες των µαχών του Δεκέµβρη 1944 και τα χρόνια
1946 - 1949 ήταν ηµέρες και χρόνια εµφύλιου πολέµου, παρά την ενεργό στρατιωτική παρουσία των Εγγλέζων αρχικά
και των Αµερικανών αργότερα.

Οι εκπρόσωποι του «νέου κύµατος» χαρακτηρίζουν την αντίθετη σκέψη ως «ανοίκεια επίθεση». Και παίρνουν υπό την
προστασία τους τον Στεφάν Κουρτουά, που πήγε προσκαλεσµένος στο Πανεπιστήµιο Μακεδονίας, να µιλήσει για τα
«εγκλήµατα του κοµµουνισµού»!

Ο Μάκης Μαΐλης είναι µέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνος του Γραφείου Τύπου της.

Το παρόν άρθρο δηµοσιεύτηκε σε συνέχειες στο «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ» στις 12, 19, 26.10.2004.

[1] Μαρκ Μαζάουερ, «Μετά τον πόλεµο», σελ.161-204, εκδόσεις «ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ».

[2] Μαρκ Μαζάουερ, «Μετά τον πόλεµο», σελ. 166.

http://www.komep.gr/index.php?option=com_content&view=article…id=146&Itemid=494&tmpl=component&print=1&layout=default&page= Page 15 sur 17

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΥΛΙΟΣ (1941-1949) 23/09/2017 17:33

[3] Μαρκ Μαζάουερ, «Μετά τον πόλεµο», σελ. 174.

[4] Μαρκ Μαζάουερ, «Μετά τον πόλεµο», σελ. 171.

[5] Μαρκ Μαζάουερ, «Μετά τον πόλεµο», σελ. 26.

[6] «ΤΑ ΝΕΑ», 20.3.2004.

[7] Μαρκ Μαζάουερ, «Μετά τον πόλεµο», σελ. 17.

[8] Μαρκ Μαζάουερ, «Μετά τον πόλεµο», σελ. 201.

[9] Μαρκ Μαζάουερ, «Μετά τον πόλεµο», σελ. 182.

[10] «ΤΑ ΝΕΑ», 20.3.2004.

[11] «ΤΑ ΝΕΑ», 29.5.2004.

[12] Μαρκ Μαζάουερ, «Μετά τον πόλεµο», σελ. 182.

[13] Μαρκ Μαζάουερ, «Μετά τον πόλεµο», σελ. 196.

[14] Μαρκ Μαζάουερ, «Μετά τον πόλεµο», σελ. 198.

[15] Μαρκ Μαζάουερ, «Μετά τον πόλεµο», σελ. 170.

[16] Μαρκ Μαζάουερ, «Μετά τον πόλεµο», σελ. 17-18.

[17] Θανάσης Βαλτινός: «Ορθοκωστά», εκδόσεις ΩΚΕΑΝΙΔΑ, σελ. 127.

[18] Θανάσης Βαλτινός: «Ορθοκωστά», εκδόσεις ΩΚΕΑΝΙΔΑ, σελ. 137.

[19] Θανάσης Βαλτινός: «Ορθοκωστά», εκδόσεις ΩΚΕΑΝΙΔΑ, σελ. 22-23.

[20] «ΤΑ ΝΕΑ», 21-22.8.2004.

[21] «Ο Ιωάννης Δ. Ράλλης οµιλεί εκ του τάφου», σελ. 28, ΑΘΗΝΑΙ 1947.

[22] «Ο Ιωάννης Δ. Ράλλης οµιλεί εκ του τάφου», σελ. 24, ΑΘΗΝΑΙ 1947.

[23] Κρις Γουντχάουζ, «Το µήλο της έριδος», σελ. 51, εκδόσεις ΕΞΑΝΤΑΣ.

[24] «Ο Ιωάννης Δ. Ράλλης οµιλεί εκ του τάφου», σελ. 14, ΑΘΗΝΑΙ 1947.

[25] «Ο Ιωάννης Δ. Ράλλης οµιλεί εκ του τάφου», σελ. 14, ΑΘΗΝΑΙ 1947.

[26] «Ο Ιωάννης Δ. Ράλλης οµιλεί εκ του τάφου», σελ. 30, ΑΘΗΝΑΙ 1947.

http://www.komep.gr/index.php?option=com_content&view=article…id=146&Itemid=494&tmpl=component&print=1&layout=default&page= Page 16 sur 17

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΥΛΙΟΣ (1941-1949) 23/09/2017 17:33

[27] Θεµ. Δ. Τσάτσου: «Αι παραµοναί της απελευθερώσεως», σελ. 55, εκδόσεις ΙΚΑΡΟΣ.

[28] Θεµ. Δ. Τσάτσου: «Αι παραµοναί της απελευθερώσεως», σελ. 57, εκδόσεις ΙΚΑΡΟΣ.

[29] «Ο Ιωάννης Δ. Ράλλης οµιλεί εκ του τάφου», σελ. 59, ΑΘΗΝΑΙ 1947.

[30] Κρις Γουντχάουζ, «Το µήλο της έριδος», σελ. 321, εκδόσεις ΕΞΑΝΤΑΣ.

[31] Σπ. Γασπαρινάτου «Η κατοχή», τ. Α΄, σελ. 224, εκδόσεις Ι. Σιδέρης.

[32] Σπ. Γασπαρινάτου «Η κατοχή», τ. Α΄, σελ. 226, εκδόσεις Ι. Σιδέρης.

[33] Σπ. Γασπαρινάτου «Η κατοχή», τ. Α΄, σελ. 226, εκδόσεις Ι. Σιδέρης.

[34] Κρις Γουντχάουζ, «Το µήλο της έριδος», σελ. 321, εκδόσεις ΕΞΑΝΤΑΣ.

[35] «Ο Ιωάννης Δ. Ράλλης οµιλεί εκ του τάφου», σελ. 122, ΑΘΗΝΑΙ 1947.

[36] Μαρκ Μαζάουερ, «Μετά τον πόλεµο», σελ. 12.

[37] Μαρκ Μαζάουερ, «Μετά τον πόλεµο», σελ. 13.

[38] Μαρκ Μαζάουερ, «Μετά τον πόλεµο», σελ. 165.

[39] Μαρκ Μαζάουερ, «Μετά τον πόλεµο», σελ. 25.

[40] Αντ. Λιάκος, «ΤΑ ΝΕΑ», 4-5 Σεπτέµβρη 2004.

[41] Αντ. Λιάκος, «ΤΑ ΝΕΑ», 4-5 Σεπτέµβρη 2004.

[42] Αντ. Λιάκος, «ΤΑ ΝΕΑ», 4-5 Σεπτέµβρη 2004.

[43] Μαρκ Μαζάουερ, «Μετά τον πόλεµο», σελ. 182.

Ενότητες: Ιστορία

http://www.komep.gr/index.php?option=com_content&view=article…id=146&Itemid=494&tmpl=component&print=1&layout=default&page= Page 17 sur 17