Υπεράκτειες Εταιρίες

Τμήμα: Οικονομικών Επιστημών Μάθημα: Ειδική Λογιστική

Υπεύθυνος Καθηγητής: Υπεύθυνοι εργασίας:
Δημητρης Κουσενίδης Σοφία Κουτίδου – ΑΕΜ:31310
Νέστορας Αθανάσιος – ΑΕΜ:31867

1
 Η έννοια των Υπεράκτιων – Offshore ή «εξωχώριων» εταιρειών έχει τις ρίζες της
στις αγγλοσαξονικές, βρετανικές αποικίες, που προήλθαν και αναπτύχθηκαν κυρίως μετά το
2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, με εξαιρετικά ταχείς ρυθμούς, ως συνέπεια της οικονομικής
ανάπτυξης που προήλθε. Η κύρια χρήση αυτής της μορφής εταιρειών γινόταν από πολύ
μεγάλες, πολυεθνικές εταιρείες, οι οποίες και γνώρισαν εντυπωσιακή ανάπτυξη. Το 2013
υπολογιζόταν ότι, περισσότερο από το 50% των συνολικών κεφαλαίων σε παγκόσμιο
επίπεδο διακινούνταν διαμέσου αυτών των εταιρειών, με επίκεντρο κυρίως τους τομείς της
ναυτιλίας, των ασφαλειών και των αεροπορικών εταιρειών. Από το 2000 έως και σήμερα,
περισσότερες από ένα εκατομμύριο Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες έχουν ιδρυθεί σε όλο
τον κόσμο. Ο όρος «Υπεράκτιες», που χρησιμοποιείται από την ελληνική γλώσσα, δεν έχει
την ίδια δημοτικότητα και χρήση, όπως ο όρος «Offshore». Στην ελληνική γλώσσα
χρησιμοποιούνται και άλλοι εννοιολογικά ισοδύναμοι όροι, όπως οι έννοιες «Εξωχώριες» ή
«Υπερπόντιες» εταιρείες (Δουβής, 2008).

Οι Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες συγκροτούνται εννοιολογικά από δυο (2)

κυρίως στοιχεία, τα οποία και τις ξεχωρίζουν από άλλες αλλοδαπές στην καταγωγή
εταιρείες. Αυτά είναι:

 Η διάσταση, εξ ορισμού, ανάμεσα στον τόπο ίδρυσης και στον τόπο λειτουργίας τους
 Η επιλογή του δικαίου του κράτους στο οποίο ιδρύεται, το οποίο και λαμβάνει το
χαρακτηρισμό «φορολογικός παράδεισος».

Οι Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες λαμβάνουν τη νομική μορφή συνήθως των

Εταιρειών Περιορισμένης Ευθύνης (Ε.Π.Ε.), και είναι εγκατεστημένες σε κάποια
γεωγραφική περιοχή, η οποία και έχει χαρακτηριστεί ως «υπεράκτιο κέντρο».

Πρόκειται για Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.), με έδρα σε χώρα

αλλοδαπή και με ιδιαίτερα ευνοϊκή φορολογία, σύμφωνα με τη νομοθεσία της χώρας αυτής
επί της οποίας δραστηριοποιείται. Μια εταιρεία τέτοιας μορφής έχει ως στόχο την

2
προσέλκυση ποικίλων επενδυτικών δραστηριοτήτων, μέσα από σταθερές πολιτικές και
φορολογικές διευκολύνσεις, είτε προς φυσικά είτε προς νομικά πρόσωπα.

Φορολογικός παράδεισος, κατά τον ορισμό του Ο.Ο.Σ.Α. (Οργανισμός

Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης), είναι κράτος (δικαιοδοσία) που παρέχει τη
δυνατότητα αποφυγής καταβολής φόρων, οι οποίοι θα έπρεπε διαφορετικά να καταβληθούν
σε ένα άλλο κράτος. Οι φορολογικοί παράδεισοι είναι συνήθως μικρά κράτη, που έχουν
σκοπό την προσέλκυση κεφαλαίων και παροχή υπηρεσιών.

Το 1998 ο ΟΟΣΑ παρουσίασε ορισμένους παράγοντες οι οποίοι καθορίζουν τους

φορολογικούς παραδείσους. Οι τέσσερις βασικοί συντελεστές ήταν:
1. Απουσία φορολόγησης ή ασήμαντη φορολόγηση των αναλογούντων εισοδημάτων.

2. Έλλειψη αποτελεσματικής ανταλλαγής πληροφοριών

3. Έλλειψη διαφάνειας

4. Απουσία ουσιαστικών δραστηριοτήτων (The Organisation for Economic Co-operation

and Development (OECD), 2014)

Είδη κρατών που συνήθως πληρούν τις προϋποθέσεις ώστε να χαρακτηριστούν ως

φορολογικοί παράδεισοι ή αλλιώς Διεθνή Υπεράκτια Χρηματοοικονομικά Κέντρα (IOFC)
είναι συνήθως πολύ μικρές χώρες οι οποίες εσκεμμένα έχουν δημιουργήσει ένα περιβάλλον
χωρίς καμία φορολογία, έτσι ώστε να ενθαρρύνουν τη χρήση της περιοχής αυτής για τη
διενέργεια παγκόσμιων συναλλαγών, αλλά και μεγάλα εμπορικά κέντρα με υψηλά επίπεδα
φορολογίας και με εξελιγμένα φορολογικά συστήματα. Τα τελευταία είδη κρατών συνήθως
πληρούν τις προϋποθέσεις ώστε να χαρακτηριστούν Διεθνή Υπεράκτια Χρηματοοικονομικά
Κέντρα λόγω των ιδιομορφιών των νομικών και φορολογικών τους συστημάτων που τους
επιτρέπουν να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά σε παγκόσμια φορολογικά προγράμματα
παρά τα υψηλά επίπεδα εσωτερικής φορολογίας (Δημητρίου, 2014). Ένα γνωστό
παράδειγμα ενός πολύ εξελιγμένου καθεστώτος και ως του γνωστότερου Διεθνούς
Υπεράκτιου Χρηματοοικονομικού Κέντρου είναι η Ελβετία

Για τις ανάγκες του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος δίνεται στο άρθρο 31 παράγραφος 1
περίπτωση στ του Ν. 2238/1994 "εξωχώρια εταιρεία εννοείται η εταιρεία που έχει την έδρα
της σε αλλοδαπή χώρα και με βάση τη νομοθεσία της οποίας δραστηριοποιείται
αποκλειστικά σε άλλες χώρες και απολαμβάνει ιδιαίτερα ευνοϊκής μεταχείρισης"

3
Οι υπεράκτιες εταιρείες διαφοροποιούνται από τις αλλοδαπές (onshore) εταιρείες στα εξής:
υπάρχει διάσταση μεταξύ του τόπου ίδρυσης και του τόπου λειτουργίας τους και η επιλογή
του κράτους ιδρύσεως χαρακτηρίζεται ως φορολογικός παράδεισος. Στο φορολογικό
παράδεισο δεν αναπτύσσεται η κύρια επιχειρηματική δραστηριότητα του νομικού
προσώπου, αλλά χρησιμοποιείται αποκλειστικά για λόγους φοροαποφυγής, ανωνυμίας των
μετόχων και ελεύθερης διαμόρφωσης του καταστατικού.

Έτσι βάση του ορισμού αυτού για να θεωρηθεί μια εταιρία ως υπεράκτια πρέπει να
πληρούνται τα ακόλουθα κριτήρια:
1. Οι υπεράκτιες εταιρίες να έχουν την καταστατική τους έδρα σε μια από τις χώρες
«φορολογικούς παραδείσους».
2. Οι εργασίες ή δραστηριότητες των υπεράκτιων εταιριών πρέπει να διενεργούνται
αποκλειστικά εκτός της χώρας εγκατάστασης τους και συνεπώς όλα τα εισοδήματα τους να
πηγάζουν αποκλειστικά από τις εργασίες τους στο εξωτερικό. Έτσι δεν επιτρέπεται στις
επιχειρήσεις αυτές να προσφέρουν προϊόντα και υπηρεσίες στη χώρα εγκατάστασης είτε σε
κατοίκους είτε σε μη κατοίκους της, ωστόσο οι επιχειρήσεις αυτές μπορούν να διοικούνται
και να έχουν μόνιμη εγκατάσταση στις πιο πάνω χώρες .

Για την ίδρυση Υπεράκτιας – Offshore εταιρείας απαιτείται η σύνταξη και η υπογραφή από
τους ιδρυτές της ενός καταστατικού, ιδιωτικού συμφωνητικού, το οποίο κατατίθεται στο
μητρώο των εταιρειών που τηρεί η κάθε χώρα – έδρα της Υπεράκτιας – Offshore εταιρείας.
Στη συνέχεια, το καταστατικό αυτό εγκρίνεται και επικυρώνεται από την αρμόδια αρχή. Σε
ορισμένες χώρες υπάρχει η απαίτηση το καταστατικό αυτό να είναι και υπογεγραμμένο από
έναν συμβολαιογράφο, στην περίπτωση κατά την οποία πρόκειται για ίδρυση Ανώνυμης
Εταιρείας (Α.Ε.) Υπεράκτιας – Offshore. Μετά την έγκριση από την αρμόδια αρχή της κάθε
χώρας εκδίδεται και το πιστοποιητικό ίδρυσης της εταιρείας. Οι Υπεράκτιες – Offshore
εταιρείες παρέχουν τη δυνατότητα της ίδρυσής τους με μονάχα ένα άτομο ως μέτοχο.
Υπάρχουν βέβαια και ορισμένες χώρες, όπως είναι για παράδειγμα ο Παναμάς, στις οποίες
ο αριθμός των μετόχων κατ’ ελάχιστο δεν μπορεί να είναι μικρότερος από δυο (2) άτομα.
Κατά τη σύσταση μιας εξωχώριας εταιρείας είναι καθόλα νόµιµη και δυνατή η διατήρηση
απόλυτης εχεμύθειας ως προς το πρόσωπο του/των πραγματικών μετόχων αυτής (Δουβής,
2008). Ειδικότερα, είτε δεν υπάρχει καν υποχρέωση γνωστοποίησης των πραγματικών
μετόχων είτε είναι δυνατή η γνωστοποίηση «ονομαστικών» μετόχων, οι οποίοι κατέχουν τις
μετοχές για λογαριασμό άλλων (Δημητρίου, 2014). Επίσης, σε ορισμένες άλλες χώρες,
υπάρχει και η προϋπόθεση για την ίδρυση μιας Υπεράκτιας – Offshore εταιρείας, ότι ένας
εκ των μετόχων και συνήθως ο ιδρυτής, θα πρέπει να είναι φυσικό και όχι νομικό πρόσωπο.

4
 Το μετοχικό κεφάλαιο των Υπεράκτιων – Offshore εταιρειών δεν απαιτείται να
είναι πολύ μεγάλο, ως χρηματικό ποσό, το οποίο ορίζεται από τη χώρα – έδρα της εταιρείας,
αλλά και από το νόμισμα που μπορεί να έχει η κάθε χώρα. Συνήθως όμως το μετοχικό
κεφάλαιο των Υπεράκτιων – Offshore εταιρειών είναι σε δολάρια Η.Π.Α. Επίσης, μια ακόμη
σημαντική διευκόλυνση που παρέχουν οι εταιρείες αυτές είναι ότι, το μετοχικό κεφάλαιο
δεν απαιτείται να κατατεθεί σε κάποιο εταιρικό τραπεζικό λογαριασμό, μιας και από τη
στιγμή της σύστασης και ίδρυσης της εταιρείας, οι εποπτικές αρχές της κάθε χώρας – έδρας
θεωρούν ότι το μετοχικό κεφάλαιο είναι ήδη κατατεθειμένο. Ακόμη μια ευνοϊκή παράμετρος
των Υπεράκτιων – Offshore εταιρειών είναι και το ότι το ύψος που μπορεί να λάβει ένα
μετοχικό κεφάλαιο δεν έρχεται σε άμεση συνάρτηση και συνάφεια με το ύψος της επένδυσης
που πρόκειται να κάνουν οι μέτοχοι που την ιδρύουν. Γενικά, το μετοχικό κεφάλαιο των
εταιρειών αυτών διαιρείται, όπως και στην περίπτωση των μη Υπεράκτιων – Offshore
εταιρειών, σε μετοχές, που μπορεί να είναι είτε ανώνυμες, είτε ονομαστικές. Δεν υπάρχει
ένα κατώτατο όριο για την ονομαστική αξία της κάθε μετοχής, ενώ μέσα από τη σύνταξη
του καταστατικού, οι ιδρυτές μπορούν να προβλέψουν και την έκδοση διαφορετικών ειδών
μετοχών, (κοινών, προνομιούχων, με δικαίωμα ή μη ψήφου, κλπ.), ανάλογα με τους σκοπούς
και τις ανάγκες που θέλουν να καλύψουν.

Τέλος, η διοίκηση μιας Υπεράκτιας – Offshore εταιρείας, ασκείται, όπως και στην
περίπτωση των άλλων εταιρειών, από το Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο όμως στην
περίπτωση αυτή έχει μόνο τη θέση του Διευθυντή, αν και στην πλειοψηφία των
περιπτώσεων, υπάρχουν τρία (3) τουλάχιστον ενήλικα μέλη, αλλοδαπά ή ημεδαπά, μέτοχοι
ή μη. Η εκλογή ή και ο διορισμός των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου μιας Υπεράκτιας
– Offshore εταιρείας, γίνεται από τη Γενική Συνέλευση της εταιρείας, που αποτελεί άλλωστε
και το ανώτατο όργανό της, και τα οποία μέλη έχουν το δικαίωμα της επανεκλογής (Δουβής,
2008).

5
 Λόγοι Δημιουργίας Υπεράκτιων – Offshore Εταιρειών

Όπως αναφέρθηκε και ανωτέρω, με την παρέλευση του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου,
υπήρξε μια ταχύτητα ανάπτυξη και εξέλιξη των εταιρειών σε πολυεθνικό επίπεδο. Ο
κυριότερος λόγος για αυτό ήταν η διεύρυνση των εμπορικών συναλλαγών και κυρίως η
διεθνοποίηση της διακίνησης κεφαλαίων και συναλλάγματος. Οι Υπεράκτιες – Offshore
εταιρείες εμφανίστηκαν κυρίως σε μικρά κράτη, που βρίσκονται ως επί το πλείστον στην
περιοχή της Καραϊβικής. Ο λόγος για την εγκατάσταση Υπεράκτιων – Offshore εταιρειών
στη συγκεκριμένη περιοχή σχετίζεται με τη μηδενική ανάπτυξη που υπήρχε εκεί, οπότε οι
κυβερνήσεις των χωρών αυτών αποφάσισαν την παροχή ιδιαιτέρως ευνοϊκών κινήτρων,
φορολογικού κυρίως χαρακτήρα, προς εύρεση επενδυτικών σχημάτων και κεφαλαίων.

Υπάρχουν πολλές χώρες, μικρότερες ή μεγαλύτερες, περισσότερο ή λιγότερο

ανεπτυγμένες, οι οποίες εξελίχθηκαν σε χώρες – έδρες, για την ίδρυση και την άσκηση
δραστηριοτήτων Υπεράκτιων – Offshore εταιρειών. Στον πίνακα 1, παρουσιάζονται όλες
αυτές οι χώρες που αποτελούν την έδρα για πάρα πολλές Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες,
με διαφορετικά χαρακτηριστικά, αλλά και διευκολύνσεις που μπορεί να παρέχει η κάθε μια
ξεχωριστά (Gravelle, 2015).

Πίνακας 1: Χώρες – Έδρες Υπεράκτιων – Offshore Εταιρειών

Συναλλαγματικός Τραπεζικό Φορολογική
Χώρα Θεσμικό Πλαίσιο
Έλεγχος Απόρρητο Συμφωνία

Ανδόρα Κανένας Καμία

Μπαχάμες Αγγλικό Δίκαιο Πλήρης ελευθερία Διαθέσιμα στοιχεία Καμία

6
 Μόνο με
Καναδά,
Νορβηγία,
Νησιά Μερικό τραπεζικό
Αγγλικό Δίκαιο Φιλελεύθερος Ελβετία,
Μπαρμπέϊντος απόρρητο
Ηνωμένο
Βασίλειο &
Η.Π.Α.

Μόνο με
Βερμούδες Αγγλικό Δίκαιο Κανένας Ναι
Η.Π.Α.
Μόνο με
Ιαπωνία,
Παρθένοι Μερικό τραπεζικό
Αγγλικό Δίκαιο Κανένας Ελβετία,
Νήσοι απόρρητο
Ηνωμένο
Βασίλειο
Νησιά Κουκ Αγγλικό Δίκαιο Κανένας Ναι Καμία
Κύπρος Αγγλικό Δίκαιο Κανένας Ναι Με 24 χώρες

Μερικό τραπεζικό
Γιβραλτάρ Αγγλικό Δίκαιο Κανένας Καμία
απόρρητο
Μερικό τραπεζικό Μόνο με την
Χόνγκ Κόνγκ Αγγλικό Δίκαιο Κανένας
απόρρητο Κίνα
Με τις χώρες
της
Ε.Ε. και με
Μερικό τραπεζικό την
Ιρλανδία Αγγλικό Δίκαιο Κανένας Αυστραλία,
απόρρητο
την Ιαπωνία
και τις
Η.Π.Α.
Μόνο με το
Νησιά του Μερικό τραπεζικό
Αγγλικό Δίκαιο Κανένας Ηνωμένο
Man απόρρητο
Βασίλειο
Μόνο με
Καναδά,
Δανία,
Γερμανία,
Ισραήλ,
Τζαμάικα Αγγλικό Δίκαιο Πλήρης ελευθερία
Νορβηγία,
Σουηδία,
Ηνωμένο
Βασίλειο και
Η.Π.Α.
Μόνο με το
Γαλλικό & Αγγλικό Μερικό τραπεζικό
Τζέρσι Κανένας Ηνωμένο
Δίκαιο απόρρητο
Βασίλειο
Περιορισμένο
Λιχτενστάιν Αγγλικό Δίκαιο Κανένας τραπεζικό Καμία
απόρρητο

7
 Μόνο με
Μερικό τραπεζικό
Λουξεμβούργο Αστικός Κώδικας Κανένας Αυστρία και
απόρρητο
Ελβετία

Μαδέρα Αστικός Κώδικας Κανένας Πλήρες απόρρητο Με 26 χώρες

Μάλτα Αστικό Δίκαιο Κανένας Πλήρες απόρρητο Με 26 χώρες

Γαλλικό & Αγγλικό
Μαυρίκιος Κανένας Πλήρες απόρρητο Με 25 χώρες
Δίκαιο
Περιορισμένο
Γαλλικό Αστικό τραπεζικό
Μονακό Πολύ περιορισμένος Καμία
Νόμο απόρρητο
Μόνο με
Ολλανδικές Ολλανδικό Αστικό Μερικό τραπεζικό Ολλανδία,
Πλήρης ελευθερία
Αντίλλες Νόμο απόρρητο Νορβηγία
και Η.Π.Α.
Παναμάς Αστικός Νόμος Κανένας Πλήρες απόρρητο Καμία
Μόνο με
Nevis Αγγλικό Δίκαιο Ναι Πλήρες απόρρητο Ηνωμένο
Βασίλειο
Niue Αγγλικό Δίκαιο Κανένας Πλήρες απόρρητο Καμία

Σαμόα Αγγλικό Δίκαιο Κανένας Πλήρες απόρρητο Καμία

Turks &
Αγγλικό Δίκαιο Κανένας Πλήρες απόρρητο Καμία
Caikos Islands
Vanuatu Αγγλικό Δίκαιο Κανένας Πλήρες απόρρητο Καμία

Δυτική Σαμόα Αγγλικό Δίκαιο Κανένας Πλήρες απόρρητο Καμία

Οι κυριότεροι λόγοι για τους οποίους, η δημιουργία Υπεράκτιων – Offshore

εταιρειών εξαπλώνεται ολοένα και περισσότερο και θεωρείται ως η πλέον διαδεδομένη
μορφή εταιρείας σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι:

1. Η δυνατότητα της σύστασης που υπάρχει μιας εταιρείας με έναν μονάχα μέτοχο.
2. Η δυνατότητα μεταφοράς των κερδών των διαφόρων
επιχειρηματικών
δραστηριοτήτων, από χώρες με υψηλή φορολογία, σε χώρες με πολύ χαμηλή ή και με
μηδενική φορολογική επιβάρυνση.
3. Η δυνατότητα της αποφυγής τόκων επί των καταθέσεων.
4. Η πλήρης απουσία συναλλαγματικών περιορισμών.
5. Το μερικό ή πλήρες τραπεζικό απόρρητο, το οποίο προστατεύει όλους τους πελάτες των
χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.

8
6. Η απουσία ελέγχου «πόθεν έσχες», επί των περιουσιακών στοιχείων των εταιρειών, τόσο
για την αγορά αυτών, όσο και για τη νομιμοποίηση των εσόδων από διάφορες
δραστηριότητες.
7. Η δυνατότητα για την ίδρυση μιας εταιρείας, με πολύ χαμηλό κόστος, ελάχιστο εταιρικό
κεφάλαιο και περιορισμένα έγγραφα νομιμοποίησης.
8. Οι Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες έχουν προνομιακή μεταχείριση από τις κυβερνήσεις
των χωρών, στις οποίες έχουν την έδρα τους.
9. Τα κράτη τα οποία έχουν ως έδρα τους οι Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες, διακρίνονται
τόσο για την πολιτική όσο και για την οικονομική τους σταθερότητα.
10. Τα κράτη που χρησιμεύουν ως έδρα για τις Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες παρέχουν
ασφάλεια ως προς τα δικαιώματα ιδιοκτησίας. (Robinson, 2003)

2.3 Δομές Υπεράκτιων – Offshore Εταιρειών

Σε γενικές γραμμές, τις Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες μπορούν να τις

χρησιμοποιούσουν με διάφορους τρόπους, για την κάλυψη διαφόρων σκοπών και κυρίως με
πολλούς και διαφορετικούς τύπους. Τέτοιοι τύποι Υπεράκτιων – Offshore εταιρειών είναι
(Farrel, 2006):

• Εμπορικές Εταιρείες (Trading Companies)

• Ναυτιλιακές Εταιρείες (Shipping Companies)
• Τραπεζικές Εταιρείες (Banking Companies)
• Εταιρείες Χαρτοφυλακίων (Holding Companies)
• Εταιρείες Παροχής Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών (Finance Companies)
• Εταιρείες Παροχής Διοικητικών Υπηρεσιών (Administrative Companies)
• Εταιρείες Ασφαλειών (Insurance Companies)

Αναφορικά με τις Εμπορικές Εταιρείες (Trading Companies), αυτές κατά κύριο

λόγο δραστηριοποιούνται στον τομέα τόσο του εισαγωγικού, όσο και του εξαγωγικού
εμπορίου. Μια Υπεράκτια – Offshore εταιρεία αυτής της μορφής λειτουργεί
αποτελεσματικά ως προς τη μεταφορά των κερδών, από τη μια χώρα δραστηριότητας της
επιχείρησης, όπου υπάρχει υψηλό ποσοστό φορολογίας, προς μια άλλη χώρα με πολύ
χαμηλότερο φορολογικό συντελεστή. Η μορφή που μπορεί να πάρουν αυτής της δομής οι
εταιρείες, είναι κυρίως «τριγωνικές». Με άλλα λόγια, ιδρύεται από μια εμπορική εταιρεία
μια Υπεράκτια – Offshore εταιρεία, η οποία θα έχει το χαρακτήρα του διαμεσολαβητή,
ανάμεσα στον αγοραστή και τον πωλητή. Κάνοντας η μητρική εταιρεία μια εισαγωγή, ο
9
προμηθευτής της, αντί να στείλει τα εμπορεύματα σε αυτή και στη συνέχεια να της εκδώσει
ένα τιμολόγιο, αποστέλλει το τιμολόγιο στην Υπεράκτια – Offshore εταιρεία, ενώ τα
εμπορεύματα έχουν σταλθεί και παραδοθεί στη μητρική εταιρεία (Blankson, 2005).

Παρόμοια είναι και η λειτουργία κατά την οποία η εμπορική μητρική εταιρεία
διεξάγει εξαγωγές. Πιο συγκεκριμένα, η μητρική εταιρεία αποστέλλει τα εμπορεύματα σε
έναν πελάτη της, τιμολογώντας την Υπεράκτια – Offshore εταιρεία που έχει ιδρύσει, σε τιμή
πολύ χαμηλότερη από αυτή που έχει ορίσει στον αγοραστή. Στη συνέχεια, Υπεράκτια –
Offshore εταιρεία, θα προβεί στην κανονική τιμολόγηση που θα γινόταν προς τον πελάτη
που αγόρασε τα εμπορεύματα. Η διαδικασία αυτή πώλησης και αγοράς εμπορευμάτων
εξασφαλίζει τη μείωση των πραγματικών κερδών της μητρικής εταιρείας, αλλά και τη
συσσώρευση νέου κεφαλαίου στο όνομα της Υπεράκτιας – Offshore εταιρείας.

Μια ιδιαίτερη κατηγορία Υπεράκτιων – Offshore εταιρειών, είναι αυτές που

ασχολούνται και σχετίζονται με το χώρο της ναυτιλίας (Shipping Companies). Η κύρια
μορφή έκφρασης τέτοιας μορφής εταιρείας, είναι διαμέσου της λειτουργίας με «Σημαίες
Ευκαιρίας». Η λειτουργία της «Σημαίας Ευκαιρίας» στην πράξη σημαίνει ουσιαστικά ότι,
επιτρέπεται σε εταιρείες που δεν είναι μόνιμα εγκατεστημένες σε μια χώρα, να νηολογήσουν
σύντομα, εύκολα και χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα σε ζητήματα διαδικασιών, πλοία, τα οποία
επίσης έχουν εξαιρετικά χαμηλό και πολύ ανταγωνιστικό κόστος, εν συγκρίσει με πλοία που
νηολογούνται σε άλλες χώρες. Το μόνο που απαιτείται να κάνει η μητρική εταιρεία είναι να
χρησιμοποιεί στα πλοία της, τη σημαία (Σημαία Ευκαιρίας), του κράτους στο οποίο
βρίσκεται η Υπεράκτια – Offshore εταιρεία (Amin, 1998).

Στην περίπτωση των ναυτιλιακών εταιρειών, ζήτημα δημιουργείται σχετικά με το

καθεστώς εργασίας του ανθρώπινου δυναμικού που εργάζεται στα πλοία. Ειδικότερα, τα
περισσότερα κράτη που φιλοξενούν Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες έχουν λάβει όλες
εκείνες τις νομοθετικές αποφάσεις, σχετικά με το εργατικό δυναμικό, αλλά και την ασφάλεια
των πλοίων, που έχουν νηολογηθεί στη χώρα τους και φέρουν τη σημαία τους. Οι
πλοιοκτήτες των καραβιών χρησιμοποιούν ως επί το πλείστον τις «Σημαίες Ευκαιρίας»,
τόσο για φορολογικούς λόγους, όσο και για λόγους εργατικής νομοθεσίας, που σχετίζεται
με την προστασία των εργαζομένων έναντι των εργοδοτών τους.

Φορολογικά καταφύγια για πολλά ανά τον κόσμο τραπεζικά ιδρύματα, έχουν γίνει
οι Υπεράκτιες – Offshore τραπεζικές εταιρείες (Banking Companies). Οι εταιρείες αυτές
έχουν το χαρακτήρα των θυγατρικών, έναντι της μητρικής εταιρείας, μιας μεγάλης
παγκόσμιας εμβέλειας τράπεζας. Αυτής της μορφής οι Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες
έχουν τη δυνατότητα να καταβάλλουν φόρους, οι οποίοι είναι απαλλαγμένοι από τις
10
παρακρατήσεις και εκτός των άλλων μπορούν να ασχοληθούν και με χρηματοδότηση σε
διεθνές επίπεδο, έχοντας ως ισχυρή βάση τη χώρα – υποδοχέα της Υπεράκτιας – Offshore
εταιρείας. Αυτής της μορφής η χρηματοδότηση έχει ως κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα ότι
δεν υπόκειται σε αυστηρούς και πολλές φορές καθόλου, συναλλαγματικούς ελέγχους
(Farrel, 2006).

Οι εταιρείες χαρτοφυλακίων (Holding Companies), αποτελούν μια ευρέως

διαδεδομένη μέθοδο, σχετικά με τη φορολογική αναμόρφωση των εταιρειών, μέσα από τη
χρηματοδότηση δραστηριοτήτων. Αυτές οι δραστηριότητες συγκεντρώνονται σε μια
Υπεράκτια – Offshore εταιρεία, η οποία μπορεί να έχει υποκαταστήματα ή ακόμη και να
κατέχει μετοχές άλλων θυγατρικών, με δραστηριότητα στο εμπόριο και οι οποίες μπορεί να
βρίσκονται κιόλας και σε άλλες χώρες. Η κύρια λειτουργία της Υπεράκτιας – Offshore
εταιρείας στην περίπτωση αυτή είναι, να λειτουργεί ως εταιρεία εκκαθάρισης για τα κέρδη
από ξένες δραστηριότητες, με στόχο τη συσσώρευση των κερδών, τις επανεπενδύσεις αυτών
και τέλος, την επέκταση των δραστηριοτήτων της σε άλλες χώρες με ειδικούς μειωμένους
φορολογικούς συντελεστές. Οι Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες
χαρτοφυλακίων χρησιμοποιούν περισσότερο θυγατρικές εταιρείες σε άλλες τρίτες χώρες,
παρά ιδρύουν υποκαταστήματα. Επίσης, πολλά είναι τα κράτη εκείνα που μπορεί να
παρέχουν ειδικά φορολογικά προνόμια στις εταιρείες χαρτοφυλακίων (Amin, 1998).

Τα οφέλη που μπορεί να αποκομίσει μια Υπεράκτια – Offshore εταιρεία

χαρτοφυλακίου, είναι:

• Δικαίωμα αναβολής της πληρωμής του φόρου, στα μερίσματα που διανέμονται. Η
φορολογία των μερισμάτων γίνεται στη χώρα και τον τόπο απόκτησής τους.
Επομένως, τα μερίσματα στην περίπτωση των Υπεράκτιων – Offshore εταιρειών
χαρτοφυλακίων, αποκτώνται στη χώρα ίδρυσης της θυγατρικής εταιρείας. Μέσα
από τη λειτουργία μιας Υπεράκτιας – Offshore εταιρείας αποφεύγεται η διπλή
φορολογία αυτής. Παράλληλα, μπορεί να αναβληθεί ή ακόμη και να μειωθεί και η
ίδια η πληρωμή του φόρου.
• Σε μερικές χώρες επιβάλλεται φόρος επί των κεφαλαιακών κερδών. Στην
περίπτωση όμως κατά την οποία, η θυγατρική σε μια άλλη χώρα ανήκει σε μια
Υπεράκτια – Offshore εταιρεία τότε υπάρχει η δυνατότητα της πώλησης αυτής της
θυγατρικής εταιρείας από την Υπεράκτια – Offshore εταιρεία, με τα κεφαλαιακά
κέρδη που προκύπτουν να μην υπόκεινται σε φορολόγηση. Τα κέρδη αυτά στη
συνέχεια συγκεντρώνονται στην Υπεράκτια – Offshore εταιρεία έως

11
 ότου οριστικά εμφανισθούν στη μητρική εταιρεία.

• Υπάρχει σχεδόν πλήρης απουσία διαφόρων συναλλαγματικών ελέγχων. Εάν η

χώρα της μητρικής εταιρείας επιβάλλει μια σειρά από συναλλαγματικούς ελέγχους
στις ξένες επενδύσεις που μπορεί να εισρεύσουν, μέσα από τη σύσταση μιας
Υπεράκτιας – Offshore εταιρείας διευκολύνεται η μετακίνηση των όποιων κερδών
από τη θυγατρική εταιρεία της τρίτης χώρας και συγκεντρώνονται πλέον στο
υπεράκτιο κέντρο. Έτσι αποφεύγεται η μετακίνηση των κερδών προς τη χώρα
έδρας της μητρικής εταιρείας και κατ’ επέκταση αποφεύγεται και ο οποίος
συναλλαγματικός έλεγχος που μπορεί να διεξαχθεί.

Οι Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών

(Finance Companies) χαρακτηρίζονται ως «κανάλια» διοχέτευσης δανείων, προς ξένες
θυγατρικές επιχειρήσεις. Μέσα από τη λειτουργία μιας τέτοιας εταιρείας μετακινούνται τα
κέρδη από μια ξένη θυγατρικής εταιρεία που λαμβάνει το δάνειο και η οποία έχει υψηλό
συντελεστή φορολογίας, προς μια Υπεράκτια – Offshore εταιρεία με πολύ χαμηλότερο
φορολογικό συντελεστή. Το μειονέκτημα μιας τέτοιας μεθόδου χρήσης εταιρειών είναι ότι,
η χώρα της έδρας της δανειολήπτριας εταιρείας επιβάλλει μια παρακράτηση του φόρου επί
του ποσού του τόκου του δανείου. Για να αποφευχθεί αυτό ή στην χειρότερη των
περιπτώσεων να μειωθεί η παρακράτηση, υπάρχει μια κατεύθυνση των κεφαλαίων του
δανείου μέσω φιλικών δικαιοδοσιών (χωρών), οι οποίες και διαθέτουν όλες αυτές τις
φορολογικές συμβάσεις που απαλλάσσουν ή και μειώνουν τους παρακρατούμενους φόρους
(Dwyer, 2000).
Οι Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών
χρίζονται ως πολύ σημαντικές με υψηλή λειτουργική αξία, στις περιπτώσεις όπου ένα
κράτος έχει υψηλούς φορολογικούς συντελεστές επί του εισοδήματος αλλά και στα
μερίσματα. Η αποπληρωμή των τόκων δεν μειώνει μόνο τα κέρδη που φορολογούνται, αλλά
επιπρόσθετα μειώνει σε μεγάλο βαθμό και τα μερίσματα που έχουν δρομολογηθεί προς
αποπληρωμή. Μέσα από την αποπληρωμή των τόκων δεν μειώνονται μόνο τα φορολογικά
κέρδη της εταιρείας που λαμβάνει το δάνειο, αλλά και τα μερίσματα που αποπληρώνονται.

Στην περίπτωση των Υπεράκτιων – Offshore εταιρειών παροχής διοικητικών

υπηρεσιών (Administrative Companies), η λειτουργία τους περιλαμβάνει έναν ολόκληρο
όμιλο εταιρειών, που αποτελείται από τη μητρική – ιδρυτική εταιρεία και τις θυγατρικές
αυτής, σε διάφορες χώρες έχοντας διαφορετικές δραστηριότητες η κάθε μια εξ αυτών. Τόσο
η διαχείριση όσο και ο έλεγχος ολόκληρου του ομίλου μπορεί να διεξάγεται μέσα από μια
τέτοια Υπεράκτια – Offshore εταιρεία. Το βασικό πλεονέκτημα που προσφέρει μια τέτοια

12
μορφή ίδρυσης εταιρείας είναι ότι συγκεντρώνονται όλες οι διοικητικές και διαχειριστικές
λειτουργίες σε έναν και μόνο φορέα (Blankson, 2005).

Η ίδρυση και εγκατάσταση των κεντρικών γραφείων της διοίκησης σε μια χώρα
που υποδέχεται μια Υπεράκτια – Offshore εταιρεία, αποτελεί μια τεχνική μεταφοράς
κερδών, όπου οι δραστηριότητες της διοίκησης και της διαχείρισης ενός ομίλου εταιρειών
αναλαμβάνονται από την Υπεράκτια – Offshore εταιρεία παροχής διοικητικών υπηρεσιών,
με την αμοιβή της να ορίζεται ως ποσοστό επί των κερδών του ομίλου. Δεν υπάρχει
φορολόγηση της Υπεράκτιας – Offshore εταιρείας για τα κέρδη της αυτά, ή αν υπάρχει, ο
φορολογικός συντελεστής είναι εξαιρετικά χαμηλός.

Οι ασφαλιστικές Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες (Insurance Companies)

διακρίνονται για τη λειτουργία ενός διαφορετικού συνδυασμού δράσης. Πιο συγκεκριμένα,
κατά τη διαδικασία της ασφάλισης ενός ατόμου, γίνεται η πληρωμή ενός ασφάλιστρου.
Όμως, η ασφάλιση στοιχίζει ένα πολύ μικρό μέρος, του συνολικού τιμήματος του
ασφάλιστρου που καταβάλλεται. Στη συνέχεια, η ασφαλιστική εταιρεία αφού προχωρήσει
στην πράξη της ασφάλισης θα τοποθετήσει το υπόλοιπο του ποσού, μαζί με τα επενδυτικά
κεφάλαια που αυτή διατηρεί, κάνοντας μια παθητική διαχείριση, το οποίο στην πράξη
μεταφράζεται σε επενδυτική κίνηση χαμηλού κινδύνου. Με τον τρόπο η ασφαλιστική
εταιρεία μπορεί να σχηματίσει ένα επενδυτικό χαρτοφυλάκια, με διάφορα οικονομικά
προϊόντα, όχι μόνον χρήματα δηλαδή, όπως είναι οι μετοχές, οι ομολογίες, τα ομόλογα, κλπ
(Blankson, 2005).

Κριτήρια Επιλογής Υπεράκτιου – Offshore Σχήματος

Η διαδικασία της επιλογής της κατάλληλης χώρας όπου θα ιδρυθεί μια υπεράκτια εταιρεία
είναι αρκετά χρονοβόρα και δύσκολη αφού θα πρέπει να ληφθούν υπόψη πολλοί παράγοντες
πριν παρθεί η απόφαση. Η επιλογή αυτή γίνεται με βάση τους σκοπούς του επιχειρηματία
και κατά πόσο η χώρα καλύπτει αυτούς τους σκοπούς. Παρακάτω παρατίθενται τα
κυριότερα κριτήρια επιλογής ενός υπεράκτιου σχήματος.

Φορολογικές Διευκολύνσεις

Για οποιαδήποτε χρήση και αν προορίζεται μια Υπεράκτια – Offshore εταιρεία, το

κυριότερο κριτήριο για την τελική της επιλογή είναι το φορολογικό καθεστώς που θα τη
διέπει, αλλά και η αντίστοιχη δικαιοδοσία που θα διέπει την ίδια της τη δραστηριότητα. Το
φορολογικό καθεστώς μιας Υπεράκτιας – Offshore εταιρείας περιλαμβάνει συνήθως το

13
φόρο που επιβάλλεται κατά τη διανομή των μερισμάτων προς τους μετόχους, το φόρο επί
των κερδών μέσα από τη διάθεση των περιουσιακών της στοιχείων, το φόρο κατά τη
μεταβίβαση των μετοχών της εταιρείας, το φόρο από τη συγκέντρωση του κεφαλαίου, τυχόν
«πόθεν έσχες» που θα ζητηθεί αναφορικά με την αγορά των περιουσιακών στοιχείων και τη
νομιμοποίηση των εσόδων, φόρο επί της μεταβίβασης ακινήτου, κλπ (Barber, 2007).

Επιπρόσθετα, σε όλες αυτές τις Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες παρέχονται και

μια σειρά από άλλες φορολογικές και μη διευκολύνσεις, όπως είναι η έκπτωση για την
ενοικίαση αλλά και την αγορά γραφείου ή γραφείων για τη στέγαση της νεοϊδρυθείσας
εταιρείας, τυχόν απαλλαγές που σχετίζονται με δασμούς εισαγόμενων προϊόντων, η μη
καταβολή ασφαλιστικών και άλλων εισφορών, που σχετίζονται με τους εργαζόμενους της
Υπεράκτιας – Offshore εταιρείας, απαλλαγές και εκπτώσεις για την αγορά μηχανολογικού
εξοπλισμού και άλλων παγίων (αυτοκινήτων), κλπ.

Από τις πλέον σημαντικές φορολογικές διευκολύνσεις που παρέχονται από τις
χώρες που φιλοξενούν Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες, είναι και η απαλλαγή από τη
φορολογική επιβάρυνση που υπάρχει όσον αφορά τη μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων,
ως συνέπεια της πώλησης, ή λόγω χαριστικής αιτίας (θάνατος ή γονική παροχή και δωρεά).
Σχετικά με την απαλλαγή που υπάρχει από τη μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων, αυτή
μπορεί να αφορά την πώληση ακινήτων, χρεογράφων, εταιρικών μεριδίων, κλπ (Δημητρίου,
2014).

Μια ακόμη φορολογική διευκόλυνση αφορά τα ακαθάριστα έσοδα των

Υπεράκτιων – Offshore εταιρειών, μέσω των οποίων προκύπτουν τα κέρδη επί των οποίων
φορολογείται η επιχείρηση. Από τα κέρδη αυτά εκπίπτουν και οι τόκοι, αλλά και τα δάνεια
που έχει συνάψει μια εταιρεία. Τέτοια δάνεια μπορεί να έχουν χαρακτήρα μακροχρόνιο, που
αφορούν κυρίως επενδυτικά έργα σε πάγιο εξοπλισμό, αλλά και βραχυχρόνιο χαρακτήρα,
τα οποία στην πλειοψηφία των περιπτώσεων συνάπτονται για την εξεύρεση κεφαλαίου
κίνησης. Η ίδρυση μίας θυγατρικής Υπεράκτιας – Offshore εταιρείας από μία ημεδαπή
μητρική εταιρεία, έχει τη δυνατότητα κατά την περίπτωση του δανεισμού να λειτουργήσει
προς όφελος της μητρικής, μέσα από τη λήψη δανείου από τη θυγατρική, με το ποσοστό του
τόκου να είναι αυξημένο. Έτσι με αυτό τον τρόπο, ενώ η λήψη του δανείου θα γινόταν
απευθείας από τη μητρική ημεδαπή εταιρεία, στην περίπτωση αυτή το δάνειο λαμβάνεται
από τη θυγατρική Υπεράκτια – Offshore εταιρεία. Στη συνέχεια, η θυγατρική εταιρεία
χορηγεί το δάνειο στη μητρική, με ένα επιτόκιο πολύ υψηλότερο από το πραγματικό
επιτόκιο που έχει συνάψει η θυγατρική. Με τον τρόπο αυτό, η μητρική εταιρεία εκπίπτει
από τους τόκους της διαχειριστικής περιόδου, οι οποίοι σαφώς και είναι κατά πολύ
14
μεγαλύτεροι, ενώ ταυτόχρονα, η θυγατρική Υπεράκτια – Offshore εταιρεία φορολογείται,
με τη διαφορά των τόκων που θα εισπράξει από το δάνειο προς τη μητρική και με τους
τόκους που θα πρέπει να καταβάλλει για την πραγματική αποπληρωμή του δανείου (Barber,
2007).

Εργατική & Ασφαλιστική Νομοθεσία

Η ίδρυση μιας Υπεράκτιας – Offshore εταιρείας παρέχει τη δυνατότητα, σε όλες

εκείνες τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην αλλοδαπή, να τους παρασχεθεί
απαλλαγή από κάθε υποχρέωση πληρωμής ασφαλιστικών εισφορών, που αφορούν το
εργατικό τους δυναμικό. Παράλληλα με την απαλλαγή των εισφορών που αφορούν το
εργατικό δυναμικό που απασχολούν, τους παρέχεται και απαλλαγή για τις δικές τους
εργοδοτικές εισφορές, που καλούνται να πληρώσουν ή που θα πλήρωναν σε οποιαδήποτε
άλλη χώρα. Οι απαλλαγές αυτές συνεισφέρουν αποτελεσματικά στη μείωση του σημαντικού
κόστους που υπάρχει, ενώ ταυτόχρονα, αποφεύγεται κάθε συναναστροφή της επιχείρησης
με φορείς που θα δημιουργήσουν προβλήματα χρονοτριβής και πολύπλοκων
γραφειοκρατικών διαδικασιών και που εμπλέκονται με την εργατική και ασφαλιστική
νομοθεσία.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα στην Ελλάδα, όπου μου ημεδαπή επιχείρηση

μπορεί, να προχωρήσει στην ενοικίαση του προσωπικού της σε μια Υπεράκτια – Offshore
εταιρεία, η οποία έχει την παραγωγική της δραστηριότητα στον ελλαδικό χώρο. Μέσα από
τη διαδικασία αυτή, η ημεδαπή επιχείρηση έχει όλες τις έννομες υποχρεώσεις προς τους
δημόσιους ασφαλιστικούς φορείς, οι οποίοι σχετίζονται με την αποπληρωμή των
ασφαλιστικών εισφορών, ενώ από την άλλη πλευρά, η Υπεράκτια – Offshore εταιρεία δεν
έχει καμία υποχρέωση προς τους εργαζόμενους αυτούς, παρά μόνο καταβάλλει το
συμφωνηθέν, σε τακτά χρονικά διαστήματα, μίσθωμα, προς τη μητρική επιχείρηση. Η
διευκόλυνση που παρέχεται στην περίπτωση αυτή είναι ότι, σε ενδεχόμενη μη τήρηση ή
κάλυψη των υποχρεώσεων που έχει η ημεδαπή έναντι του εργατικού της δυναμικού, ή έναντι
των δημόσιων ασφαλιστικών φορέων, οι εργαζόμενοι αλλά και οι δημόσιοι φορείς, θα
κινηθούν νομικά έναντι της μητρικής εταιρείας. Η μητρική όμως εταιρεία δεν θα διαθέτει
άλλα περιουσιακά στοιχεία και από την άλλη πλευρά, ακόμη και η Υπεράκτια – Offshore
εταιρεία, δεν έχει καμία απολύτως μισθοδοτική ή άλλη ασφαλιστική ευθύνη προς τους
εργαζόμενους αυτούς ή προς το δημόσιο, ακόμη και εάν είναι στην ουσία ο πραγματικός
τους εργοδότης (Μελάς, 2008).

15
Δέσμευση Ατομικής Περιουσίας

Εκτός των όσων αναφέρθηκαν ανωτέρω, και αφορούσαν κυρίως πλεονεκτήματα

φορολογικού χαρακτήρα για τις Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες, υπάρχει και ένα ακόμη
σημαντικό χαρακτηριστικό γνώρισμα, για το οποίο αυτής της μορφής οι επιχειρήσεις είναι
αρκετά χρήσιμες. Μέσα από την ίδρυση και δραστηριοποίηση των Υπεράκτιων – Offshore
εταιρειών, αποφεύγεται η δέσμευση που μπορεί να υπάρξει επί της προσωπικής περιουσίας
των μετόχων – ιδιοκτητών και παράλληλα διασφαλίζεται ο ιδιοκτήτης της εταιρείας από
τυχόν μελλοντικές διεκδικήσεις των δανειστών της επιχείρησης. Η Υπεράκτιες – Offshore
εταιρείες παρέχουν τη δυνατότητα να τους πραγματοποιηθεί η μεταβίβαση όλων των
περιουσιακών στοιχείων του ενδιαφερόμενου, με στόχο τη διασφάλισή του από την όποια
μελλοντική διεκδίκηση που μπορεί να υπάρξει από κάποιον δανειστή – πιστωτή (Δουβής,
2008).

Η στρατηγική που μπορεί να ακολουθηθεί από μια Υπεράκτια – Offshore

εταιρεία, σχετικά με την αποφυγή όλων εκείνων των δανειστών – πιστωτών, που μπορεί να
έχουν χαρακτήρα ιδιωτικού ή δημόσιου προσώπου, ονομάζεται «Offshore Asset Protection
Trust». Ο κύριος χαρακτήρας μιας τέτοιας στρατηγικής είναι ότι, οι Υπεράκτιες – Offshore
εταιρείες λαμβάνουν ένα είδος προστασίας ως προς τη μητρική εταιρεία, μιας και έχουν τη
δυνατότητα να περιορίσουν την όποια πιθανή ευθύνη που φέρει ένας επενδυτής, σχετικά με
το ποσό που επενδύεται, ενώ ταυτόχρονα, μπορούν να προστατεύσουν και όλα τα υπόλοιπα
δικαιώματα που έχει ο επενδυτής αυτός, όπως είναι οι άλλου είδους επενδύσεις του, τα
χρήματά του σε τραπεζικούς λογαριασμούς, ακίνητα, κλπ.

Ασφαλώς, προστασία επί των κεφαλαίων ενός επενδυτή υπάρχει και προάγεται και μέσα
από τις εθνικές νομοθεσίες, που τηρούνται στις χώρες – καταγωγής των επενδυτών. Όμως,
συνήθως στις εθνικές αυτές νομοθεσίες υπάρχουν και ορισμένα άρθρα που περιορίζουν αυτή
την ελευθερία στη δραστηριότητα των επενδυτών και κατ΄ επέκταση δημιουργούν
πρόσθετες ευθύνες και υποχρεώσεις, οι οποίες δυσχεραίνουν την όποια επενδυτική
πρωτοβουλία. Επομένως, σε αντίθεση με την κάθε τοπική νομική προστασία κεφαλαίων που
περιορίζει έως έναν βαθμό την ευθύνη κάποιου επενδυτή, η «Offshore Asset Protection
Trust», περιλαμβάνει τη μεταφορά των εμπιστευμάτων ή καλύτερα, των νομικών αυτών
τίτλων σε μία ξένη αρμοδιότητα, με στόχο να γίνουν τα προτερήματα αυτά απρόσιτα και μη
διαφανή, σε μια μελλοντική περίοδο κρίσης (Δουβής, 2008).

16
Σε γενικές γραμμές, οι χώρες που αποτελούν την έδρα μιας Υπεράκτιας – Offshore
εταιρείας, μέσα από τους Νόμους που θεσπίζει για την προστασία των επενδυτών από
διάφορους ξένους πιστωτές – δανειστές, έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη νομοθεσία που
θεσπίζεται από τα κράτη των μητρικών εταιρειών. Υπάρχουν ορισμένες χώρες, οι οποίες
στην προσπάθειά τους να προστατεύσουν τους επενδυτές, παρέχουν ασυλία και προστασία,
ακόμη και σε άτομα τα οποία διέφυγαν του φορολογικού και νομικού καθεστώτος της χώρας
επί της οποίας δραστηριοποιήθηκαν. Προχωρώντας ακόμη περισσότερο, οι χώρες αυτές,
έχουν προβεί στη θέσπιση νομοθεσίας για την προστασία των εμπιστευμάτων των
επενδυτών, η οποία νομοθεσία περιορίζει σε πολύ μεγάλο βαθμό τα όποια δικαιώματα έχουν
απέναντί τους οι πιστωτές – δανειστές τους (Alper, 2015).

Αυτό που θα πρέπει να σημειωθεί είναι ότι, πέρα από το όποιο νομικό καθεστώς επιχειρηθεί
ή έχει ήδη θεσπισθεί σχετικά με την προστασία των εμπιστευμάτων των επενδυτών, καμία
«Offshore Asset Protection Trust» δεν εξασφαλίζει την πλήρη προστασία των
εμπιστευμάτων. Αυτό όμως που μπορεί να επιτύχει είναι, να λειτουργεί με έναν αποτρεπτικό
χαρακτήρα, έναντι των πιστωτών – δανειστών, μιας και οι τελευταίοι γνωρίζουν ότι, η όποια
προσπάθεια επιχειρήσουν για διεκδίκηση των χρωστούμενων τους θα τύχει μακρόχρονης
και κοστοβόρας δικαστικής διαμάχης και μάλιστα σε περιβάλλον δικαστικό όχι της χώρας
πραγματοποίησης της συναλλαγής, αλλά της τρίτης χώρας (Offshore Company, 2015).

Απόρρητο

Αναφορικά με το απόρρητο που διατηρείται στην περίπτωση των Υπεράκτιων –

Offshore εταιρειών, αυτές παρέχουν τη δυνατότητα στους μετόχους τους, να διατηρούν την
ανωνυμία τους και παράλληλα, να μην υπάρχει η οποιαδήποτε σύνδεση του ονόματός τους,
με την εταιρεία αυτή. Ένα από τα πλέον σημαντικά κριτήρια επιλογής μιας Υπεράκτιας –
Offshore εταιρείας είναι και η εγγυήσεις εχεμύθειας που αυτή μπορεί να παρέχει αναφορικά
με την παντελή απουσία οποιουδήποτε αρχείου ή μητρώου, δημόσιου κυρίως χαρακτήρα, η
χορήγηση της δυνατότητας σε τρίτους ή «εντολοδόχους» να διαχειρίζονται την Υπεράκτια
– Offshore εταιρεία για λογαριασμό τρίτων (μετόχων), ή ακόμη και η χορήγηση της
νομοθετικής δυνατότητας για την παροχή μετοχών προς τον κομιστή, στην περίπτωση των
Ανώνυμων Εταιρειών, κλπ.

Μολονότι τις ποικίλες κατά καιρούς πιέσεις που έχουν ασκηθεί, για την άρση του
απορρήτου, που ασκούν οι Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες, έχουν αναπτυχθεί και
διατηρηθεί πολυποίκιλοι μηχανισμοί μέσω των οποίων εξασφαλίζεται η εχεμύθεια. Αρκετές
από τις Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες, καταφέρνουν να προσαρμόζουν το θεσμικό τους
17
πλαίσιο εντός των διαδικασιών και των λειτουργιών που ασκούνται στις άλλες αγορές, ώστε
με τον τρόπο αυτό να επιτυγχάνουν τη διατήρηση του απορρήτου των καταθετικών και
επενδυτικών προϊόντων των μετόχων τους. Από το θεσμικό αυτό πλαίσιο εξαιρούνται μόνο
όλες οι λειτουργίες που σχετίζονται με πάσης φύσεως οικονομικά εγκλήματα. Επίσης, από
ορισμένες χώρες στις οποίες λειτουργούν Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες παρέχεται η
δυνατότητα, που δεν πληροί πλήρως και το νόμιμο χαρακτήρα της, της έκδοσης
πιστοποιητικών ταυτότητας, διαβατηρίου και άδειας οδήγησης, μέσα από την αιτιολογία της
προστασίας της «κύριας και βασικής» ταυτότητας των επενδυτών – μετόχων. Τα
πιστοποιητικά αυτής της μορφής χρησιμοποιούνται ως επί το πλείστον για το άνοιγμα ενός
τραπεζικού λογαριασμού, σε πιστωτικά ιδρύματα χωρών υποδοχής Υπεράκτιων – Offshore
εταιρειών (Art, 2003).

Χαρακτηριστικές Ιδιότητες Υπεράκτιων – Offshore Εταιρειών

Οι Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες έχουν ως κύριο χαρακτηριστικό τους γνώρισμα

την εξοικονόμηση χρημάτων δια τους ιδιοκτήτες τους, μέσα από την ταχύτητα υλοποίησης
των αποφάσεων που λαμβάνονται, εκτελώντας λειτουργίες άμεσα, διατηρώντας στον
απόλυτο βαθμό την εχεμύθεια και στις συναλλαγές αλλά και στα πρόσωπα που εκτελούν τις
διαδικασίες και λαμβάνουν τις αποφάσεις. Η σύσταση των Υπεράκτιων – Offshore
εταιρειών γίνεται με πολύ χαμηλό κόστος, άμεσα, με ελάχιστο κατατεθειμένο εταιρικό
κεφάλαιο και με εξαιρετικά περιορισμένες διατυπώσεις. Ο ιδιοκτήτης και η ανωνυμία που
καταφέρνει να διατηρεί, αποτελεί ένα από τα βασικά σημεία αναφοράς, στη λειτουργία των
Υπεράκτιων – Offshore εταιρειών. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι, στην περίπτωση κατά
την οποία ο ιδιοκτήτης ή οι ιδιοκτήτες – μέτοχοι μιας Υπεράκτιας – Offshore εταιρείας,
επιθυμούν να διατηρήσουν χαρακτήρα εχεμύθειας και εμπιστευτικότητας τότε, μπορούν να
ορίσουν έναν αντιπρόσωπο – διαχειριστή της εταιρείας, που ο οποίος θα εμφανίζεται προς
τα έξω, διενεργώντας όλες τις συναλλαγές, εξ ονόματος της εταιρείας, στο όνομά του, αλλά
για λογαριασμό των πραγματικών ιδιοκτητών (Δουβής, 2008).

Παράλληλα με την επιθυμία των ιδιοκτητών – μετόχων μιας Υπεράκτιας – Offshore

εταιρείας, ώστε να διαφυλαχθεί η εμπιστευτικότητα των στοιχείων τους, την ίδια ακριβώς
υποχρέωση διατηρούν και οι αρμόδιες δημόσιες αρχές της χώρας στην οποία έχει την έδρα
της η εταιρεία αυτή. Ειδικότερα, οι δημόσιες αρχές που είναι υπεύθυνες για την ίδρυση και
την καταχώριση των Υπεράκτιων – Offshore εταιρειών στους καταλόγους τους, είναι
υποχρεωμένες να διαφυλάττουν την ανωνυμία και τα πλήρη στοιχεία των ιδιοκτητών –

18
μετόχων των εταιρειών αυτών. Η ταχύτητα στη λήψη αποφάσεων και λειτουργίας των
διαδικασιών, τη εξοικονόμηση κεφαλαίου και η εμπιστευτικότητα, δεν είναι τα μόνα
στοιχεία που μπορούν να αποτελέσουν κίνητρο, ωθώντας τους επιχειρηματίες στην ίδρυση
μιας Υπεράκτιας – Offshore εταιρείας. Μέσα από την ίδρυση και τη λειτουργία τέτοιας
μορφής εταιρειών παρέχονται πολλά κίνητρα που αφορούν ζητήματα οικονομικά, νομικά
και φορολογικά. Τα κίνητρα αυτά έχουν ως απώτερο στόχο τη συσσώρευση κεφαλαίων στη
χώρα επί της οποίας ιδρύεται η Υπεράκτια – Offshore εταιρεία. Τέτοια σημαντικά κίνητρα
που παρέχονται, έχουν τις εξής μορφές:

• Η εξαιρετικά γρήγορη και άμεση σύσταση μιας εταιρείας, με πολύ χαμηλό κόστος,
ελάχιστο απαιτούμενο εταιρικό κεφάλαιο και εξαιρετικά
περιορισμένες διατυπώσεις δημοσιότητας.
• Η πλήρης ανωνυμία επί των στοιχείων, προσωπικών και περιουσιακών των
πραγματικών μετόχων.
• Η χορήγηση της δυνατότητας σύστασης μιας εταιρείας με έναν μοναδικό μέτοχο.
• Η αποφυγή ποικίλων διατάξεων του φορολογικού δικαίου. Στις Υπεράκτιες –
Offshore εταιρείες δεν ισχύει το «πόθεν έσχες», ενώ επίσης, αυτής της μορφής οι
εταιρείες δεν επιβαρύνονται με πρόσθετα τεκμήρια που αφορούν την απόκτηση
αλλά και τη διατήρηση των περιουσιακών τους στοιχείων, εφόσον ασφαλώς έχει
προβλεφθεί η αντίστοιχη εισαγωγή συναλλάγματος στο όνομα της Υπεράκτιας –
Offshore εταιρείας. υπεράκτιες εταιρίας.
• Η ίδρυση και λειτουργία επίσης Υπεράκτιων – Offshore εταιρειών παρέχει και τη
δυνατότητα σημαντικής μείωσης ή πλήρους αποφυγής της καταβολής φόρων που
να σχετίζονται με τη μεταβίβαση και την κατοχή περιουσιακών στοιχείων, όπως
μπορεί να είναι ο φόρος κληρονομιάς, ο φόρος μεταβίβασης ακινήτου, ο φόρος
δωρεάς, ο φόρος γονικής παροχής αλλά και ο φόρος της μεγάλης ακίνητης
περιουσίας.
• Η αποφυγή επιβολής πρόσθετων φόρων στους τόκους των καταθέσεων αλλά και η
επιβολή φόρων στα μερίσματα.
• Δεν υπάρχουν περιορισμοί στις συναλλαγές σε άλλα νομίσματα.
• Τα πρόσωπα ή οι εταιρείες προστατεύονται διαμέσου του τραπεζικού απορρήτου.
• Παρέχονται επίσης κίνητρα που βοηθούν στην παράκαμψη τυχόν δεσμεύσεων που
σχετίζονται με το κληρονομικό δίκαιο. Με τον τρόπο αυτό, μπορεί κάποιος να
παρακάμψει τις διατάξεις που αφορούν τη νόμιμη μοίρα και παράλληλα, να
χρησιμοποιήσει τις Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες προκειμένου να καθορίσει

19
 ζητήματα κληρονομικής διαδοχής, σύμφωνα με τις επιθυμίες του διαθέτη.
• Υπάρχει η δυνατότητα της μεταφοράς των κερδών των εταιρειών, από εκείνες τις
χώρες που έχουν επιβάλλει υψηλούς φορολογικούς συντελεστές, σε χώρες όπου
είναι πάρα πολύ χαμηλή, και σε ορισμένες περιπτώσεις μηδενική, η φορολογική
επιβάρυνση.
• Υπάρχουν περισσότερο ευνοϊκές νομοθεσίες, που αφορούν ζητήματα εργατικά
αλλά και ασφαλιστικά. Οι εταιρείες που σκοπεύουν να απασχολήσουν άτομα στην
αλλοδαπή, μέσα από τη λειτουργία Υπεράκτιων – Offshore εταιρειών,
απαλλάσσονται από την κάθε υποχρέωση για την καταβολή εισφορών κοινωνικής
ασφάλισης και άλλων εργοδοτικών εισφορών.
• Δεν δεσμεύεται η προσωπική – ατομική περιουσία των ιδιοκτητών – μετόχων της
Υπεράκτιας – Offshore εταιρείας. Με αυτόν τον τρόπο ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης
μπορεί να διασφαλιστεί από την όποια διεκδίκηση προκύψει από κάποιον
ανικανοποίητου δανειστή (Antoine, 2005).

Πλεονεκτήματα & Μειονεκτήματα Υπεράκτιων – Offshore Εταιρειών

Πλεονεκτήματα

Σε γενικές γραμμές, τα πλέον σημαντικά πλεονεκτήματα που μπορεί να προσφέρει

η ίδρυση μιας Υπεράκτιας – Offshore εταιρείας, είναι τα ακόλουθα:

1. Οι Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες μπορούν να ασκήσουν την επιχειρηματική –

εμπορική τους δραστηριότητα σε οποιαδήποτε χώρα του κόσμου.
2. Στις Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες διατηρείται η ανωνυμία αλλά και το απόρρητο των
ιδιοκτητών – μετόχων της εταιρείας, που σχετίζονται με τη λειτουργία και τη δράση
αυτής.
3. Στις Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες, όπως και στις περισσότερες επιχειρήσεις ανά τον
κόσμο, υπάρχουν όργανα, όπως είναι το Διοικητικό Συμβούλιο αλλά και η Γενική
Συνέλευση, που λαμβάνουν αποφάσεις που σχετίζονται με τη λειτουργία της. Σε αυτής
της μορφής της εταιρείες τα όργανα αυτά μπορούν να συνεδριάσουν ελεύθερα και
νομότυπα σε οποιαδήποτε χώρα του κόσμου, χωρίς να απαιτείται η παρουσία τους στη
χώρα – έδρα της επιχείρησης.
4. Οι μετοχές στις Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες είναι ανώνυμες. Ακόμη και στην
περίπτωση κατά την οποία, προβλέπεται από τη χώρα – έδρα της Υπεράκτιας – Offshore
εταιρείας οι μετοχές να είναι υποχρεωτικά ονομαστικές, εντούτοις δίνεται η

20
 δυνατότητα της διατήρησης της ανωνυμίας του πραγματικού μετόχου.
5. Οι χώρες – έδρες των Υπεράκτιων – Offshore εταιρειών παρέχουν τη δυνατότητα της
μεταφοράς των κερδών, από τις μητρικές εταιρείες, όπου η φορολογία στη χώρα
ενδεχομένως να είναι ιδιαίτερα υψηλή, προς τις χώρες – έδρες των Υπεράκτιων –
Offshore εταιρειών, όπου η φορολογία είναι εξαιρετικά χαμηλή ή μηδενική.
6. Στις χώρες – έδρες των Υπεράκτιων – Offshore εταιρειών δεν υπάρχει καμία δέσμευση
ως προς την κυκλοφορία συναλλάγματος, υπάρχει αυστηρή τήρηση του τραπεζικού
απορρήτου, ενώ υφίστανται και εταιρείες όπου μέτοχοι μπορεί να είναι ένα και μοναδικό
πρόσωπο, φυσικό ή νομικό.
7. Δεν υπάρχει έλεγχος «πόθεν έσχες» επί της αγοράς ή ανέγερσης όποιου οικοδομήματος
στη χώρα – έδρα της Υπεράκτιας – Offshore εταιρείας, ενώ δεν φορολογείται και το
κεφάλαιο με το οποίο χρηματοδοτήθηκε η πράξη αυτή.
8. Οι χώρες – έδρες Υπεράκτιων – Offshore εταιρειών έχουν προχωρήσει στη σύναψη
διμερών συμφωνιών, προκειμένου να αποφεύγεται η διπλή φορολογία, ενώ παράλληλα
στις χώρες αυτές δεν δεσμεύονται προσωπικές περιουσίες, όταν υπάρχουν κατασχέσεις
περί οφειλών (Art, 2003).

Μειονεκτήματα

Παρά το πλήθος των πλεονεκτημάτων που μπορεί να παράσχει η ίδρυση και

λειτουργία μιας Υπεράκτιας – Offshore εταιρείας, εντούτοις υπάρχουν και ορισμένα όχι
ιδιαίτερα σημαντικά αλλά σχετικά επιβαρυντικά χαρακτηριστικά, που δυσχεραίνουν την
ίδρυση και δράση αυτής της μορφής των εταιρειών. Τα χαρακτηριστικά – μειονεκτήματα
αυτά είναι:

1. Υπάρχει η υποχρέωση, από την πλευρά της μητρικής εταιρείας, της καταβολής ενός
ποσού φόρου της τάξεως από 10% έως 20%, επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου
που διατηρεί στην κατοχή της η Υπεράκτια – Offshore εταιρεία. Λόγω
ακριβώς της φορολογίας αυτής, το ακίνητο διαχρονικά χάνει την αρχική του αξία.
2. Στην περίπτωση κατά την οποία υπάρχει αγορά ακινήτου από μια Υπεράκτια – Offshore
εταιρεία, υπάρχει μια επιφυλακτικότητα από την πλευρά του πωλητή, όπως επίσης και
στην περίπτωση κατά την οποία υπάρχει αγορά από κάποιον μετοχών της εταιρείας
αυτής. Ο προβληματισμός πηγάζει από το γεγονός ότι, ο υποψήφιος αγοραστής μπορεί
να γνωρίζει για τις αρχικές δραστηριότητες της επιχείρησης, αλλά ίσως του είναι

21
 παντελώς άγνωστες τυχόν άλλες δραστηριότητες, ή να μην έχει πλήρη εικόνα για τις
όποιες υποχρεώσεις της.

Η Αντιμετώπιση των Υπεράκτιων – Offshore Εταιρειών από την Ελληνική

Νομοθεσία

Τα τελευταία χρόνια, υπάρχει διάχυτη η τάση και ο επηρεασμός της ελληνικής

επιχειρηματικότητας από τις διεθνείς συνθήκες, για την ίδρυση Υπεράκτιων – Offshore
εταιρειών. Η τάση αυτή ενθαρρύνθηκε κυρίως από τις φορολογικά και νομικά κίνητρα που
παρέχονταν, αλλά και από ένα καθεστώς ανομίας που χαρακτηρίζει σε ένα βαθμό τις
δραστηριότητες των εταιρειών αυτής της μορφής. Το ελληνικό κράτος, στην προσπάθειά
του να εμποδίσει τη διάπραξη αδικημάτων, με πρόσχημα τη δράση τέτοιων μορφών
εταιρειών, νομοθέτησε μια ουσιαστική παρέμβαση, μέσα από το Νόμο 3091/2002 (Φ.Ε.Κ.
330Α/24.12.2002), με το οποίο προσπάθησε να βάλει ένα όριο στην αλόγιστη και ταχεία
εξάπλωση Υπεράκτιων – Offshore εταιρειών, ελληνικών επιχειρηματικών συμφερόντων.

Αναλυτικά, σύμφωνα με το Νόμο 3091/2002, οι σημαντικότερες επιδράσεις που

άσκησε το ελληνικό κράτος επί της ίδρυσης και λειτουργίας Υπεράκτιων – Offshore
εταιρειών, αφορούν:

 Αναγνώριση των αποσβέσεων σε πάγια, που αγοράζονται από Υπεράκτιες – Offshore

εταιρείες
 Αναγνώριση των δαπανών που προέρχονται από Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες
 Επιβολή ειδικού φόρου επί των ακινήτων των Υπεράκτιων – Offshore εταιρειών
 Υποχρέωση υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος και καταβολής φόρου
εισοδήματος
 Έλεγχος αντιπροσώπων Υπεράκτιων – Offshore εταιρειών
 Έλεγχος της μόνιμης εγκατάστασης

Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου επτά (7) του άρθρου 5 του Νόμου
3091/2002, προστέθηκε ένα καινούριο εδάφιο στην περίπτωση στ' της παραγράφου ένα (1)
του άρθρου 31 του κώδικα φορολογίας εισοδήματος (Νόμος 2238/1994). Με τις νέες αυτές
διατάξεις προβλέπεται, σύμφωνα με την περίπτωση στ’, η μη έκπτωση από τα ακαθάριστα
έσοδα των επιχειρήσεων των αποσβέσεων επί των πάγιων περιουσιακών στοιχείων τους, τα
οποία αγοράζονται από μια Υπεράκτια – Offshore εταιρεία. Ως Υπεράκτια – offshore
εταιρεία ορίζεται εκείνη η εταιρεία η οποία έχει την έδρα της σε μια

22
χώρα αλλοδαπή και σύμφωνα με τη νομοθεσία της χώρας αυτής δραστηριοποιείται
αποκλειστικά σε άλλες χώρες απολαμβάνοντας μιας ιδιαίτερα ευνοϊκής φορολογικής
μεταχείρισης (Κατούδης and Αντωνόπουλος, 2004). Κατά συνέπεια, όλες οι επιχειρήσεις
που αγοράζουν πάγια περιουσιακά στοιχεία από μια τέτοια Υπεράκτια – Offshore εταιρεία,
θα πρέπει να υπολογίζουν λογιστικά τις αποσβέσεις επί των στοιχείων αυτών. Όμως, με την
υποβολή της ετήσιας δήλωσης φορολογίας εισοδήματός τους, θα πρέπει να αναμορφώνουν
τα αποτελέσματά τους με το ανωτέρω ποσό των αποσβέσεων, προσθέτοντάς το ως λογιστική
διαφορά.

Σχετικά με αναγνώριση των δαπανών που προέρχονται από Υπεράκτιες – Offshore

εταιρείες, με τις διατάξεις της παραγράφου εννέα (9) του άρθρου 5 του Νόμου 3091/2002,
προβλέπεται η μη έκπτωση από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων και των λοιπών
δαπανών που πραγματοποιούν για την αγορά αγαθών ή για τη λήψη υπηρεσιών από
Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες, καθώς και των δικαιωμάτων ή των αποζημιώσεων που
καταβάλλουν αυτές σε Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες, για τη χρήση στην Ελλάδα τεχνικής
βοήθειας, ευρεσιτεχνιών, μυστικών βιομηχανικών μεθόδων και τύπων, πνευματικής
ιδιοκτησίας και άλλων συναφών δικαιωμάτων.

Ενώ όμως ο Νόμος αναφέρεται στις δαπάνες και τις αποσβέσεις των παγίων
περιουσιακών στοιχείων των επιχειρήσεων, δεν αναφέρεται καθόλου στις έμμεσες,
τριγωνικές, αγορές, οι οποίες πραγματοποιούνται μέσω των χωρών – εδρών των
Υπεράκτιων – Offshore εταιρειών. Οι αγορές αυτές έχουν ως στόχο την υπερτιμολόγηση
των αγαθών. Για παράδειγμα, εάν μια ελληνική επιχείρηση κάνει κάποιες αγορές μέσω της
Κίνας, τότε κατά μεγάλη πιθανότητα θα εμφανίσει ιδιαίτερα υψηλό περιθώριο κέρδους, με
συνέπεια την υπέρμετρη φορολογία της. Εάν όμως η ίδια ελληνική επιχείρηση έχει ιδρύσει
μια Υπεράκτια – Offshore εταιρεία, τότε μπορεί να πραγματοποιεί τέτοιες τριγωνικές αγορές
με εμπορεύματα που θα ταξιδεύουν απευθείας από την Κίνα στην Ελλάδα, ενώ τα έντυπα
(τιμολόγια), θα διέρχονται αρχικά από τη δικαιοδοσία μιας Υπεράκτιας χώρας και στη
συνέχεια, αφού τιμολογηθούν ξανά, με μεγάλη αυξητική απόκλιση, θα φθάνουν στην
Ελλάδα υπερ – τιμολογημένα μειώνοντας κατά πολύ το εγχώριο περιθώριο κέρδους. Μια
τέτοια κίνηση θα επιφέρει μείωση των κερδών στην Ελλάδα, η οποία θα μεταφερθεί ως
ισόποση κερδοφορία στην Υπεράκτια – Offshore εταιρεία, και η οποία όμως θα
φορολογηθεί με ελάχιστο ή μηδενικό φορολογικό συντελεστή (Barber, 2007).

Η μόνη ασφαλιστική δικλείδα που υπάρχει και απορρέει από το ελληνικό

φορολογικό σύστημα, είναι το άρθρο 39 του Νόμου 2238/1994, το οποίο και αναφέρεται
συγκεκριμένα στις υπερτιμολογήσεις αλλά και στις υποτιμολογήσεις. Ειδικότερα, στο εν
23
λόγω άρθρο επιβάλλεται η προσθήκη της διαφορά ανάμεσα στην πραγματική και στην
τιμολογημένη αξία, ως κέρδος εις βάρος της επιχείρησης που ωφελήθηκε από την
υπερτιμολόγηση, επιβάλλοντας επιπρόσθετα και πρόστιμο που ισούται με το 10% της αξίας
που αποκρύπτεται.

Για την επιβολή του ειδικού φόρου επί των ακινήτων των Υπεράκτιων – Offshore
εταιρειών, με τις διατάξεις των άρθρων 15 – 18 του Νόμου 3091/2002, επιβάλλεται ένας
ειδικός φόρος 3%, επί της αξίας των ακινήτων που βρίσκονται στην Ελλάδα και ανήκουν σε
εταιρείες κατά πλήρη ή ψιλή κυριότητα ή επί των οποίων έχουν αυτές εμπράγματα
δικαιώματα επικαρπίας, Αυτός ο ειδικός φόρος έχει ως στόχο τη δημιουργία αντικινήτρων
και ταυτόχρονα την πάταξη του φαινομένου της αποφυγής φορολογίας, το οποίο
παρατηρείται κατά κύριο λόγο στα ακίνητα που ανήκουν σε αλλοδαπές εταιρείες και οι
οποίες δεν έχουν καμία δραστηριότητα, ούτε στη χώρα – έδρα τους, αλλά ούτε και στη χώρα
όπου βρίσκονται τα ακίνητα (Κατούδης and Αντωνόπουλος, 2004).

Τα άρθρα 15 και 16 του υπόψιν Νόμου αναφέρουν ότι, οι Υπεράκτιες – Offshore

εταιρείες που έχουν εμπράγματα δικαιώματα σε ακίνητα στην Ελλάδα, χωρίς όμως να έχουν
άλλες πηγές εσόδων, τότε είναι υποχρεωμένες να καταβάλλουν ένα ειδικό ετήσιο φόρο 3%
επί της αξίας του ακινήτου. Ειδικά με το άρθρο 16 προβλέπεται η σε ολόκληρο ευθύνη των
παρένθετων προσώπων για την καταβολή του ειδικού φόρου, εφόσον συμμετέχουν με
οποιαδήποτε μορφή ή παρεμβάλλονται με οποιονδήποτε τρόπο στη σειρά συμμετοχών, στο
κεφάλαιο του υπόχρεου νομικού προσώπου.

Από την υποχρέωση καταβολής του φόρου εξαιρούνται, ανεξάρτητα από τη χώρα
στην οποία έχουν την έδρα τους, εκείνες οι εταιρείες:

• των οποίων οι μετοχές βρίσκονται σε διαπραγμάτευση σε οργανωμένη

χρηματιστηριακή αγορά

• έχουν και άλλα ακαθάριστα έσοδα στην Ελλάδα, τα οποία είναι μεγαλύτερα των
ακαθάριστων εσόδων από ακίνητα
• ναυτιλιακές επιχειρήσεις που έχουν εγκαταστήσει γραφεία στην Ελλάδα
• οι οποίες ανήκουν στο Ελληνικό Δημόσιο ή σε οργανισμούς δημοσίου δικαίου
• οι οποίες ανεγείρουν κτίρια ή άλλες εγκαταστάσεις τα οποία θα
ιδιοχρησιμοποιούνται για την άσκηση βιομηχανικής, τουριστικής ή εμπορικής
γενικά επιχείρησης, ανεξάρτητα από το ύψος των ακαθαρίστων εσόδων τους στην
Ελλάδα και για διάστημα επτά (7) ετών από την έκδοση της αρχικής οικοδομικής
άδειας.
24
 Μια Υπεράκτια – Offshore εταιρεία, η οποία έχει στην κυριότητά της ένα ακίνητο
στην Ελλάδα, έχει την υποχρέωση να υποβάλει δήλωση φόρου εισοδήματος, ανεξάρτητα
από το εάν προκύπτει ή όχι κάποιο εισόδημα από το ακίνητο αυτό, σύμφωνα με το άρθρο
107, παράγραφος 1 του Νόμου 2238/1994. Στο άρθρο αυτό προστέθηκε και ένα τελευταίο
εδάφιο, με την παράγραφο τρία (3) του άρθρου 15 του Νόμου 2992/2002. Για παράδειγμα,
εάν μια Υπεράκτια – Offshore εταιρεία έχει ένα εισόδημα από το ακίνητο αυτό, μέσα από
μισθώματα που εισπράττει, τότε φορολογείται στην Ελλάδα, ακόμη και αν δεν έχει μόνιμη
εγκατάσταση. Κατά συνέπεια, Επομένως, η Υπεράκτια – Offshore εταιρεία θα υποβληθεί
στο φόρο εισοδήματος που τις αντιστοιχεί, αλλά και στον συμπληρωματικό φόρο 3% επί
του συνολικού ακαθάριστου εισοδήματος που προέρχεται από το ακίνητο, σύμφωνα με το
άρθρο 109 παράγραφος 3 του Νόμου 2238/1994.

Ο έλεγχος των αντιπροσώπων των Υπεράκτιων – Offshore εταιρειών, ήταν ένα

ζήτημα που τέθηκε επί τάπητος, προκειμένου να αντιμετωπισθεί από τις ελληνικές αρχές.
Ειδικότερα, αφού διαπιστώθηκε μια μεγάλη αύξηση του αριθμού των εταιρειών ελληνικών
συμφερόντων, με έδρα κυρίως το Ηνωμένο Βασίλειο, με την κύρια δραστηριότητά τους να
είναι η αντιπροσώπευση (agent companies) Υπεράκτιων – Offshore εταιρειών, μεθοδεύτηκε
η εξουδετέρωσή τους, μέσα από το Νόμο 2238/1994 και ειδικότερα με το άρθρο 31, το οποίο
εμπλουτίστηκε αργότερα με το Νόμο 3091/2002. Σύμφωνα με το νεότερο Νόμο, δεν
αναγνωρίζονται αγορές, αποσβέσεις ή δαπάνες, όταν ο εκδότης των παραστατικών είναι μια
Υπεράκτια – Offshore εταιρεία, μιας και το τιμολόγιο που θα καταχωρηθεί στα φορολογικά
λογιστικά βιβλία της ελληνικής επιχείρησης, δεν εκδίδεται απευθείας από την Υπεράκτια –
Offshore εταιρεία αλλά από την ξένη εταιρεία.

Τέλος, ένα ιδιαίτερα κρίσιμο ζήτημα που αφορά τις Υπεράκτιες – Offshore
εταιρείες, είναι αυτό της μόνιμης εγκατάστασης. Η έννοια της μόνιμης εγκατάστασης
ορίζεται σε κάθε διμερή σύμβαση αποφυγής διπλής φορολογίας, που έχει συνάψει η Ελλάδα
με διάφορες χώρες. Στην περίπτωση κατά την οποία δεν υπάρχει μια τέτοια σύμβαση, η
έννοια της μόνιμης εγκατάστασης προβλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 100,
παράγραφος 1 του Νόμου 2238/1994. Λαμβάνοντας υπόψη ότι, ο όρος μόνιμη εγκατάσταση
περιλαμβάνει και την πραγματική έδρα της άσκησης διοίκησης, το οποίο δεν αναφέρεται
στο άρθρο 100, παράγραφος 1 του Νόμου 2238/1994 και με το γεγονός ότι, οι περισσότερες
Υπεράκτιες – Offshore εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα έχουν την
πραγματική τους έδρα εδώ, η συγκεκριμένη ρήτρα παρέχει μεγάλα περιθώρια στις ελληνικές
φορολογικές Αρχές να δημιουργήσουν πολλά προβλήματα στη λειτουργία των εταιρειών
αυτών.

25
 Στην περίπτωση κατά την οποία διαπιστωθεί ότι μια Υπεράκτια – Offshore εταιρεία
έχει τη μόνιμη εγκατάστασή της στην Ελλάδα, διαφοροποιείται εντελώς ο τρόπος
φορολόγησής της. Αυτό συνεπάγεται ότι καταρρίπτονται πολλά από εκείνα τα φορολογικά
πλεονεκτήματα που κατείχε και αντιμετωπίζεται πλέον όπως όλες οι άλλες αντίστοιχες
ελληνικές εταιρείες. Η μόνη διαφορά είναι ότι, υπόκειται σε διάφορες κυρώσεις, ως
συνέπεια του γεγονότος ότι δεν τήρησε τις υποχρεώσεις δημοσιότητας, που θέτει ο
φορολογικός νόμος για την εγκατάσταση και τη λειτουργία των αλλοδαπών εταιρειών στην
Ελλάδα (Σταματόπουλος and Καραβοκύρης, 2009).

26
Βιβλιογραφία
4110/2013 (2013) Ρυθμίσεις στη φορολογία εισοδήματος, ρυθμίσεις θεμάτων αρμοδιότητας
Υπουργείου Οικονομικών και λοιπές διατάξεις., Αθήνα: Φ.Ε.Κ. 17Α-23.01.2013.

90/436/ΕΟΚ (1990) 90/436/ΕΟΚ: Σύμβαση για την εξάλειψη της διπλής φορολογίας σε περίπτωση
διορθώσεως των κερδών συνδεδεμένων επιχειρήσεων - Τελική πράξη - Κοινές δηλώσεις -
Μονομερείς δηλώσεις, 23 July, [Online], Available: http://eur-
lex.europa.eu/legalcontent/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:41990A0436&from=EL [14 July 2014].

Alper, J. (2015) Offshore Trusts, [Online], Available:

http://premieroffshore.com/internationaltrust-asset-protection-trust/ [28 April 2015].

Amin, V. (1998) Offshore lending and financing, [Online], Available:

http://books.google.gr/books?id=L5YbjoKGp9QC&pg=PA68&source=gbs_toc_r&cad=3#v=onepag
e&q&f=false [10 Οκτώβριος 2014].

Deloitte (2014) Ευρωπαϊκή Φορολογική Έρευνα 2014, [Online], Available:

http://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/gr/Documents/tax/gr_eu_tax_survey_gr_findin
gs_noexp.pdf [10 Μαϊος 2015].

Dwyer, T. (2000) Harmful tax competition and the future of offshore financial centers, such as
Vanuatu, [Online], Available: http://archive.freedomandprosperity.org/dwyer-11-00.pdf [10
Ιανουάριος 2015].

Δημητρίου, Δ. (2014) Υπεράκτιες (Offshore) Εταιρείες και Φορολογία, 05 Αύγουστος, [Online],

Available:
http://www.accountancygreece.gr/%CF%85%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B1%CE%BA%CF%84%
CE%B9%CE%B5%CF%83-offshore-
%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%B5%CF%83-
%CE%BA%CE%B1%CE%B9-
%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%B1/ [08 Μάρτιος 2015].

Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2015) ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ,

18 March, [Online], Available:
http://ec.europa.eu/taxation_customs/resources/documents/taxation/company_tax/transparenc
y/com_2015_136_en.pdf. [06 Μαϊος 2015].

Κόδος, Χ. (2009) Νέοι κανόνες για την αποφυγή υπερ-τιμολογήσεων και υπο-τιμολογήσεων σε
ενδοομιλικές συναλλαγές, 28 Ιανουάριος, [Online], Available:
http://www.kathimerini.gr/65159/opinion/epikairothta/kosmos/grant-thorton-neoi-kanones-
giathn-apofygh-ypertimologhsewn---ypotimologhsewn-se-endoomilikes-synallages [25
Ιανουαρίου 2015].

27
28