Anders kijken naar kinderogen

Dr. Valerie Verhelle

Oogarts
ZOL

Inspectie tijdens raadpleging

• 1. Afwijkende ooglidstand
• 2. Afwijkende oogstand
• 3. Torticollis
• 4. Nystagmus
• 5. Anisocorie
• 6. Leucocorie
• 7. Het ‘rode’ oog

1
1. Ptosis

Afwijkende ooglidstand : ptosis

• Congenitaal / verworven
• Oorzaken congenitaal
– Aponeurotisch : (geboorte) trauma
– Myogeen : fibreuze levator
– Neurogeen : n III, Horner’s, jaw-winking
– Neuromyogeen : myasthenie
– Mechanisch : ooglidtumoren
– DD pseudoptosis : microphtalmie, retractie

2
Congenitale ptosis

• DD blepharophimosis syndroom
– Epicanthus inversus : huidplooi van het onderooglid
over mediale canthus
– Telecanthus : canthi ver met normale ipd
– Palpebrale phimosis

• DD pseudoptosis :
– Microphtalmie
– Contralaterale ooglidretractie
– Contralaterale proptosis

Blepharophimosissyndroom

3
 Congenitale ptosis

• Drop van 1 of 2 oogleden

• Lift van de wenkbrauwen
• Tilt van het hoofd : chin - up

• Cave :
– Amblyopie
– Astigmatisme
– Onderliggend strabisme

Congenitale ptosis : behandeling

• Amblyopietherapie
– Bril / occlusie

• Chirurgie (98%) meestal rond 4 jaar

– Inkorting van de musc levator palpebrae
– Frontalissling (facia lata), best bilateraal

4
2. Afwijkende oogstand : strabisme

• Convergent

• Divergent

• Verticaal

• A en V patroon

• Intermittent / wisselende hoek

• V patroon

5
• A Patroon

• intermittent

6
Strabisme : onderzoek

• Inspectie : licht reflet

• Cover / uncover test
• Convergentie
• Visus
• Prismatesten
• Maddox
• Synoptofoor
• Dieptezicht

Strabisme

• Cave DD pseudostrabisme
– brede neusrug
– epicanthusplooi

7
Pseudostrabisme

Strabisme : behandeling

• Amblyopiebehandeling indien het kind niet

alterneert

• Occlusietherapie
– Pleisters
– Hypo-allergeen, boys and girls, posters
• Atropine (penalisatie)

• Bril

8
Strabisme : behandeling

• Strabisme chirurgie
– Liever recessie dan resectie
– Liefst bilateraal
– Ook de verticale componenten aanpakken
– Dagziekenhuis

3. Torticollis

• Oftalmologische oorzaken :
– Ptosis : chin up
– Verticaal strabisme (n IV)
– A, V patroon
– Nystagmus
– Duane syndroom, parese

9
 Torticollis bij n IV parese

• N IV parese rechts met hoogstand rechts die

afneemt bij kanteling naar links

4. Nystagmus

• Repetitieve oscillaties van het

oog horizontaal, verticaal of
tortioneel

• Jerk / pendular

• Asymptomatisch voor het kind

tenzij het pas ontstaan na 8
jaar

10
Nystagmus

• Fysiologische nystagmus
– Eindpunt
– Optokinetisch
– Vestibulair (cows)

Nystagmus : oorzaken

• Congenitaal
• Verworven
– Visusverlies : trauma, dense cataract...
– Toxisch,metabool : alcohol, benzo, ....
– Neurologisch : tumor, CVA, trauma, MS...

11
Congenitale nystagmus

• Ontstaat op 2 tot 3 maanden met wijde,

swingende oogbewegingen
• Tussen 4 en 6 maanden komen er kleine
pendulaire bewegingen bij
• Tussen 6 en 12 maanden ontstaat jerk
nystagmus met een null punt

Congenitale nystagmus

• Meestal horizontaal
• Wordt meestal gedempt door convergentie
• Soms is het latent (enkel zichtbaar na afdekken
van 1 oog)
• Compensatoire torticollis
• Afwezig in de slaap

12
Congenitale nystagmus : oorzaken

• Idiopatisch
• Albinisme
• Aniridie
• Leber’s congenitale amaurosis
• Andere : bilateraal congenitaal cataract,n II of
maculaire letsels...

Congenitale nystagmus

• DD : neuroscreening
– Opsoclonus :
• Multidirectionele en onregelmatige oogbewegingen
• Hersenstam, cerebellum,encephalitis, neuroblastoom...

13
Nystagmus : behandeling

• Visus optimaliseren
• Eventueel amblyopie behandelen (probleem bij
latente component)
• Eventueel spierchirurgie om het nulpunt naar
blik vooruit te brengen : bilaterale recessie -
resectie (bijvoorbeeld bij een te grote
torticollis)

5. Anisocorie

• 2 pupillen van verschillende grootte

• De abnormale pupil is te groot of de
abnormale pupil is te klein
• Doe een onderzoek in het licht en in het
donker :
– Is de anisocorie groter in het licht dan is de
abnormale pupil de grootste van de 2
– Is de anisocorie groter in het donker dan is de
abnormale pupil de kleinste van de 2

14
Anisocorie : oorzaken

• De abnormale pupil is in constrictie

– Iritis (rheuma), synechieën
– Horner’s syndroom
– Unilateraal gebruik van miotische druppels

• De abnormale pupil is gedilateerd

– Trauma (sfincterbeschadiging)
– Adie (jonge vrouwen, afwezige kniepeesreflex)
– N III (met ptosis en oogspierverlammingen)
– Unilateraal gebruik van mydriatische druppels

Anisocorie : Horner’s syndroom

15
Anisocorie

• DD : fysiologische anisocorie :
– Het verschil is even groot in licht en in donker
– De pupillen reageren allebei normaal op licht
– Het verschil in grootte is meestal kleiner dan 1 mm
diameter

6.Leucocorie : witte pupilreflex

16
Leucocorie : witte pupilreflex

• Oorzaken
– Retinoblastoma
– Coat’s disease
– Peristerend hyperplastisch primair vitreum
– Congenitaal cataract
– ROP : eindstadium : RLL
– Toxocariasis

Retinoblastoma

• Meest voorkomende primaire,

kwaadaardige tumor van het oog bij
kinderen : 1/20,000 geboorten
• Wordt meestal ontdekt rond de leeftijd
van 18 maanden
• 20 tot 30% is bilateraal
• Tumor van het netvlies die ofwel in het
vitreum groeit ofwel subretinaal

17
Retinoblastoma

Retinoblastoma : erfelijkheid

• Familiale vorm
– Autosomaal dominant
– Bilateraal
– Secundaire tumoren : pineaoblastoma en osteogeen
sarcoom
• Sporadische vorm
– Uni/bilateraal

18
Retinoblastoma : genetische counseling

• Moeilijk !
• Gezonde ouders met 1 aangetast kind hebben
5% kans op aantasting van een volgend kind
• Als 2 of meer kinderen aangetast zijn dan is de
kans op voor volgend kind 50%
• Een overlever heeft 50% kans dat zijn kinderen
het ook krijgen

Retinoblastoma : presentatie

• Leucocorie (60%)
• Strabisme (20%)

• Secundair glaucoom (buftalmie)

• Pseudo-uveitis
• Orbitale inflammatie
• proptosis

19
Retinoblastoma : therapie

• Enucleatie (visus is vaak al verloren)

• Systemische chemo + lokale therapie
– Radio-actieve plaque
– Photocoagulatie
– Cryotherapie

! 15% mortaliteit

Congenitaal cataract

• Uni/bilateraal
• Diagnose
• Therapie : amblyopie / chirurgie
• Prognose :
– Bilateraal : goed
– Unilateraal : minder goed tenzij
• Vroege ingreep
• Agressieve amblyopie therapie

20
Coat’s disease

• Eerste decade
• Meer bij jongens
• Leucocorie, strabisme, visusverlies
• Meestal unilateraal

Coat’s disease : oogfundus

• Grote zones van intra- en subretinale
gele exsudaten met overliggende
gedilateerde en tortueuze
bloedvaten.
• Spontane progressie naar massieve
subretinale exsudaten en exsudatieve
RLL met secundair cataract, secundair
glaucoom, uveïtis en finaal phtisis

21
Coat’s disease

Coat’s disease : behandeling

• Photocoagulatie
• Cryotherapie
• Intra-vitreale injecties anti-VGF

22
Persisterend hyperplastisch primair
vitreum : PHPV

• Stoornis in de regressie van het primair vitreum

• Anterieur (posterieur)
– Meest voorkomend
– 90% unilateraal
– Microftalm oog
– Retrolentale massa met cataractvorming

ROP

• Kan leucocorie veroorzaken in het stadium

van de retinaloslating (stadium 5)
• Voorkomen door screening bij risicobaby’s

23
Toxocariasis

• Infectie met toxocara canis : worm aanwezig bij

80% van puppies

• Besmetting via eitjes van de worm in de

menselijke darm, deze ontwikkelen naar larven
en migreren naar verschillende organen. Als de
larven afsterven veroorzaken ze een forse
inflammatoire reactie met granuloomvorming

Oculaire toxocariasis

• Tussen 2 en 9 jaar
• Leucocorie, strabisme en visusverlies
• 2 vormen :
– Chronische endoftalmitis gevolgd door
cataractvorming of RLL
– Granuloom thv de achterpool / periferie : eens
gevormd blijft dit letsel stationair

24
Oculaire toxocariasis

7. Het rode oog

• Bilateraal : conjunctivitis
• Unilateraal :
– Iritis (pijnloos!)
– Verstopte traanweg, dacryocystitis
– Vreemd voorwerp
– Erosie

25
Het rode oog : DD

Besluit

• Vroege screening van alle kinderen is

belangrijk om pathologie op te sporen
en zo amblyopie zo goed mogelijk te
behandelen / voorkomen (K en G)

• Bij twijfel : nazicht !

26