Κίνα-Η.Π.Α.

: Νέοσ Ψυχρόσ Πόλεμοσ ή υποχρεωτική

ςυμβίωςη;

Σα τελευταία χρόνια θ Κίνα ζχει αυξιςει ςθμαντικά τισ

ςτρατιωτικζσ τθσ δαπάνεσ ενϊ παράλλθλα πραγματοποιεί και μια
προςπάκεια εκςυγχρονιςμοφ του τεράςτιου πλθν απαρχαιωμζνου
ςτρατοφ που διακζτει, ο οποίοσ αρικμεί περί τα 2.285.000 άτομα με μία
πρόςκετθ δυνατότθτα 2.300.000 εφζδρων. ΢φμφωνα με το Διεκνζσ
Λνςτιτοφτο Μελετϊν για τθν Ειρινθ τθσ ΢τοκχόλμθσ (SIPRI), το ζτοσ 2016
οι αμυντικζσ δαπάνεσ τθσ Κίνασ αυξικθκαν κατά 7%, ςε ςχζςθ με τισ
αντίςτοιχεσ του προθγοφμενου ζτουσ, προςεγγίηοντασ το ποςό των
225δισ δολαρίων, ενϊ το 2017 οι αμυντικζσ δαπάνεσ τθσ χϊρασ
αυξθκθκαν εκ νζου κατά 7%. Εδϊ και αρκετά χρόνια θ Κίνα βρίςκεται
ςτακερά ςτθ δεφτερθ κζςθ αμυντικϊν δαπανϊν παγκοςμίωσ μζνοντασ
πίςω μόνο από τισ Θ.Π.Α. οι οποίεσ, παρότι μείωςαν ςθμαντικά τισ δικζσ
τουσ αμυντικζσ δαπάνεσ κατά τθν εξαετία 2011-2016,1 παραμζνουν
ςτακερά ςτθν πρϊτθ κζςθ παγκοςμίωσ, δαπανϊντασ 610
διςεκατομμφρια δολάρια περίπου το 2016 προκειμζνου να ενιςχφςουν
τισ ςτρατιωτικζσ τουσ δυνάμεισ.2

1
Θ μείωςθ των αμυντικϊν δαπανϊν των Θ.Π.Α. οφείλεται ςε μεγάλο βακμό ςτθν αποχϊρθςθ τθσ
πλειοψθφίασ των αμερικανικϊν δυνάμεων από το Λράκ το 2011. Ωςτόςο, θ εκλογι του Donald
Trump ςτθν προεδρία των Θ.Π.Α. ςθματοδότθςε τθν αφξθςθ των αμυντικϊν δαπανϊν.
Χαρακτθριςτικό είναι το γεγονόσ ότι τον ΢επτζμβριο του 2017 το Κογκρζςο ενζκρινε νομοςχζδιο
βάςει του οποίου ο αμυντικόσ προυπολογιςμόσ τθσ χϊρασ αναμζνεται να αγγίξει τα 700δισ δολάρια.
2
https://www.statista.com/statistics/272473/us-military-spending-from-2000-to-2012/ [accessed
10/10/2017]
 Οι αυξιςεισ ςτισ κινεηικζσ αυτζσ δαπάνεσ, ςτισ οποίεσ το
ινςτιτοφτο SIPRI ςυμπεριλαμβάνει τισ μιςκοδοςίεσ των ςτελεχϊν των
ενόπλων δυνάμεων, τα επιχειρθςιακά τουσ κόςτθ, τισ αγορζσ όπλων και
εξοπλιςμοφ κακϊσ και τθν ζρευνα και τθν ανάπτυξθ οπλικϊν
ςυςτθμάτων επιβεβαιϊνουν τθν πρόκεςθ τθσ Κίνασ να ενδυναμϊςει τισ
ςτρατιωτικζσ τθσ ικανότθτεσ. Παράλθλλα, δθλϊςεισ όπωσ αυτι του
προζδρου τθσ χϊρασ, ΢ι Σηινπίνγκ, κατά τθ διάρκεια του διιμερου
ςυνζδριου του Λαϊκοφ Απελευκερωτικοφ ΢τρατοφ πριν μερικά χρόνια,
ςτθν οποία τόνιςε «τθν ανάγκθ να εκςυγχρονιςτεί θ ςτρατιωτικι
μθχανι τθσ Κίνασ με καινοτόμα και πρακτικά νζα όπλα που κα
ςυμπλθρϊνουν τα αδφνατα ςθμεία του υπάρχοντοσ πολεμικοφ
εξοπλιςμοφ τθσ χϊρασ», αντανακλοφν τθ κζςθ τθσ Κίνασ όςον αφορά
ςτο ηιτθμα τθσ ενίςχυςθσ των ςτρατιωτικϊν τθσ δυνάμεων.3 Επιπλζον,
όπωσ αναφζρκθκε παραπάνω, το Πεκίνο ζχει ιδθ ανακοινϊςει ότι για
το ζτοσ 2017 ο ςτρατιωτικόσ προχπολογιςμόσ τθσ χϊρασ κα αυξθκεί εκ
νζου, αυτι τθ φορά κατά 7%, προκαλϊντασ ζντονθ ανθςυχία ςε
γειτονικά κράτθ όπωσ θ Λαπωνία, θ Σαϊβάν, το Βιετνάμ και οι
Φιλιππίνεσ, με τα οποία θ Κίνα ζχει εδαφικζσ διαφορζσ ςχετικά με
οριςμζνεσ διαφιλονικοφμενεσ νιςουσ ςτθν ανατολικι και νότια ΢ινικι
Κάλαςςα.4 Όμωσ, παρά τισ προςπάκειεσ αυτζσ τθσ Κίνασ, οι Θ.Π.Α., αν
και ζχουν μειϊςει ςθμαντικά τισ αμυντικζσ τουσ δαπάνεσ τα τελευταία
χρόνια, διακζτουν ζναν πολφ πιο προθγμζνο και εκπαιδευμζνο ςτρατό,
ξοδεφοντασ για τθν ενίςχυςθ του ςχεδόν τα τριπλάςια χριματα ςε
ςχζςθ με τθν Κίνα. Ωςτόςο, είναι πλζον γεγονόσ πωσ ανάμεςα ςτισ δφο
3
https://www.pri.org/stories/2014-03-05/chinas-president-xi-jinping-ramps-military-spending
[accessed 10/10/2017]
4
https://www.nytimes.com/2014/03/06/world/asia/china-military-budget.html [accessed
10/10/2017]
μεγαλφτερεσ δυνάμεισ του κόςμου αυτιν τθ ςτιγμι το χάςμα ζχει
αρχίςει να μικραίνει, τόςο ςτο ςτρατιωτικό τομζα με τισ ςυνεχείσ
αυξιςεισ τθσ Κίνασ ςτισ αμυντικζσ τθσ δαπάνεσ και τα προγράμματα
εκςυγχρονιςμοφ των ςτρατιωτικϊν τθσ υποδομϊν όςο και ςτον
οικονομικό τομζα. Εξάλλου, ο μζςοσ όροσ ανάπτυξθσ τθσ Κίνασ τθν
τριετία 2015-2017 κυμάνκθκε περίπου ςτο 6,8%, όταν για τισ Θ.Π.Α. το
αντίςτοιχο ποςοςτό δεν ξεπζραςε το 2%,5 ενϊ το Πεκίνο κατζχει και ζνα
μεγάλο μζροσ του δθμόςιου χρζουσ των Θ.Π.Α.6 Ακόμα, το γεγονόσ πωσ
θ Κίνα ζχει καταςτεί πλζον ο μεγαλφτεροσ ειςαγωγζασ πετρελαίου,
ξεπερνϊντασ τισ Θ.Π.Α.,7 κακιςτά φανερι τθν δυναμικι τθσ
βιομθχανικισ και οικονομικισ τθσ ανάπτυξθσ. Θ Κίνα, είναι πλζον μία
από τισ ελάχιςτεσ χϊρεσ που ζχουν εκνικά ςυμφζροντα ςχεδόν ςε κάκε
ςθμείο του πλανιτθ, ενϊ είναι και θ μόνθ χϊρα που αντιμετωπίηεται ωσ
πικανι απειλι κατά τθσ αμερικανικισ θγεμονίασ, ιδίωσ ςτθν ευαίςκθτθ
περιοχι του Ειρθνικοφ και τθσ ανατολικισ Αςίασ. Είναι όμωσ όντωσ
πικανό οι δφο χϊρεσ να εμπλακοφν ςε ζναν ανταγωνιςμό, οικονομικό
και ςτρατιωτικό, επικίνδυνο για τθν παγκόςμια ειρινθ και
ςτακερότθτα;

Καταρχιν πρζπει να γίνει κατανοθτόσ ο τρόποσ με τον οποίο

βλζπει θ κακεμία από τισ δφο χϊρεσ τθν παρουςία τθσ άλλθσ ςτον
ευρφτερο χϊρο τθσ ανατολικισ Αςίασ και του Ειρθνικοφ Ωκεανοφ. Από
5
https://tradingeconomics.com/united-states/gdp-growth [accessed 10/10/2017]

6
Λδιαίτερο ενδιαφζρον παρουςιάηει το γεγονόσ ότι το μεγαλφτερο μζροσ του δθμόςιου
χρζουσ των Θ.Π.Α., το ςφνολο του οποίου αγγίηει τα 14τρισ δολάρια και ανζρχεται ςτο 76%
του ΑΕΠ τθσ χϊρασ, ανικει ςτο κινεηικό κράτοσ, κακιςτϊντασ τθν Κίνα τον ςθμαντικότερο
πιςτωτι των Θνωμζνων Πολιτειϊν. Ειδικότερα, το αμερικανικό δθμόςιο χρζοσ προσ τθν
Κίνα ανζρχεται περίπου ςε 1,25τρισ δολάρια, δθλαδι ςτο 8,92% του ςυνολικοφ δθμόςιου
χρζουσ των Θνωμζνων Πολιτειϊν.
7
http://www.worldstopexports.com/crude-oil-imports-by-country/ [accessed 10/10/2017]
τθν πλευρά τθσ Κίνασ αρκετοί αξιωματοφχοι ζχουν υποςτθρίξει ότι οι
Θνωμζνεσ Πολιτείεσ αποτελοφν μια υπερδφναμθ που πλζον ζχει
περάςει ςε φάςθ παρακμισ και γι’ αυτό το λόγο είναι αποφαςιςμζνεσ
να εμποδίςουν τθν άνοδο κάκε νζασ μεγάλθσ δφναμθσ, όπωσ είναι θ
Κίνα, που δυνθτικά κα καταςτεί ικανι να τισ αμφιςβθτιςει.8 Αυτι θ
κζςθ ενιςχφεται και από τθν τεράςτια ςυγκζντρωςθ δφναμθσ πυρόσ
που διατθροφν οι Θ.Π.Α. ςε όλο το μικοσ των κινεηικϊν ςυνόρων και
από τισ πολυάρικμεσ βάςεισ που διακζτουν ςτθν ανατολικι Αςία και το
δυτικό Ειρθνικό, κακϊσ και από το ιςχυρό δίκτυο αμυντικϊν ςυμμαχιϊν
που ζχουν αναπτφξει με χϊρεσ τθσ ευρφτερθσ περιοχισ όπωσ για
παράδειγμα με τθν Λαπωνία, τθ Νότια Κορζα, τισ Φιλιππίνεσ και τθ Νζα
Ηθλανδία. Αντίκετα, αρκετοί αξιωματοφχοι τθσ Ουάςινγκτον ζχουν
εκφράςει τθν άποψθ ότι θ κινεηικι πολιτικι επιδιϊκει τον εκτοπιςμό
των Θ.Π.Α. από τθν θγετικι τουσ κζςθ ςτο δυτικό Ειρθνικό και τθν
ανατολικι Αςία και τθν εδραίωςθ ςτθν Αςία ενόσ μπλοκ χωρϊν που κα
εξαρτϊνται από τθν κινεηικι οικονομία κακϊσ και από τα ςυμφζροντα
και τθν εξωτερικι πολιτικι του Πεκίνου, οδθγϊντασ ζτςι ςτον
αποκλειςμό των Θ.Π.Α. από τθν ευρφτερθ περιοχι.9 Μεγάλθ ανθςυχία
προκαλεί επίςθσ ςτθν Ουάςινγκτον και θ προϊκθςθ του κινζηικου
εκνικιςμοφ ο οποίοσ κεωροφν ότι υποκινείται από τθν κυβζρνθςθ τθσ
χϊρασ προκειμζνου να νομιμοποιοφνται ςτο εςωτερικό τθσ οι
αμφιςβθτοφμενεσ οριςμζνεσ φορζσ, βάςει του διεκνοφσ δικαίου,
πολιτικζσ τθσ. Θ κατάςταςθ γίνεται ακόμα πιο περίπλοκθ κακϊσ από το
2011 θ παρουςία των Θ.Π.Α. ςτο Λράκ και ςτο Αφγανιςτάν αρχίηει να

8
https://www.newyorker.com/magazine/2017/06/19/are-china-and-the-united-states-headed-for-
war [accessed 12/10/2017]
9
Henry Kissinger, On China, Penguin, New York, 2011, pp. 693
εξαςκενεί, ενϊ ο πρϊθν πρόεδροσ των Θ.Π.Α., Barack Obama, διλωνε
ότι θ περιοχι τθσ Αςίασ-Ειρθνικοφ αποτελεί το νζο κζντρο του
παγκόςμιου οικονομικοφ δυναμιςμοφ και ζκετε ωσ ςτόχο τθν
εξαςφάλιςθ του ελζγχου τθσ ςυγκεκριμζνθσ περιοχισ.10 Θ νζα αυτι
προςζγγιςθ των Θ.Π.Α., όςον αφορά ςτθ ηϊνθ τθσ Αςίασ-Ειρθνικοφ, είχε
ωσ αποτζλεςμα τθν αφξθςθ των αμερικανικϊν δυνάμεων ςτθν περιοχι
και ιδίωσ του ναυτικοφ τουσ, προκαλϊντασ αντιδράςεισ ςτο εςωτερικό
τθσ Κίνασ, κυρίωσ από αξιωματοφχουσ που υπθρετοφν ςτισ υπθρεςίεσ
αςφαλείασ και του ςτρατοφ. Μάλιςτα, οριςμζνοι από αυτοφσ ζχουν
εκφράςει τθν άποψθ ότι θ Κίνα οφείλει να αντιςτακεί με ςτρατιωτικά
μζςα ςτθν επεκτατικι πολιτικι των Θ.Π.Α., αν και αυτι θ ρθτορικι δεν
αποτελεί τθν επίςθμθ γραμμι του Πεκίνου.11 Είναι όμωσ ρεαλιςτικό
ςενάριο, οι τριβζσ τθσ Κίνασ με τισ Θ.Π.Α. και τουσ ςυμμάχουσ τουσ ςτθν
ανατολικι Αςία και τον Ειρθνικό και τα αντιτικζμενα ςυμφζροντά τουσ
να οδθγιςουν ςε μία αντιπαράκεςθ παρόμοια με αυτι τθσ περιόδου
του Ψυχροφ Πολζμου ι ακόμα και ςε μία πιο κερμι ςφγκρουςθ;

Θ Κίνα, ζχει εγκαταλείψει το χαμθλό προφίλ που διατθροφςε τθν

εποχι του Ντενγκ ΢ιαοπίνγκ, το οποίο υπαγόρευε ςτο Πεκίνο τθν
αποφυγι εμπλοκϊν ςτισ εςωτερικζσ υποκζςεισ τρίτων κρατϊν και τθ
κζςθ του ζχει πάρει μια πιο ενεργι εξωτερικι πολιτικι. Θ νζα αυτι
πολιτικι του Πεκίνου ζχει ςυμβάλει, ϊςτε αυτι ςτιγμι να υπάρχουν
αρκετζσ αφορμζσ για να ξεςπάςει μια διαμάχθ που κα μποροφςε να
οδθγιςει ςε μια ζνοπλθ ςφγκρουςθ ςτο κζατρο του δυτικοφ Ειρθνικοφ.
Σζτοιεσ αφορμζσ αποτελοφν το ηιτθμα τθσ Σαϊβάν και κυρίωσ οι

10
http://foreignpolicy.com/2011/12/21/the-american-pivot-to-asia/ [accessed 12/10/2017]
11
http://files.foreignaffairs.com/legacy/attachments/PC12_Nathan.pdf [accessed 12/10/2017]
διεκδικιςεισ νθςιωτικϊν εδαφϊν από τθν Κίνα ςτθν ανατολικι και
νότια ΢ινικι Κάλαςςα, εδαφϊν τα οποία διεκδικοφνται ταυτόχρονα και
από ςθμαντικοφσ εταίρουσ των Θ.Π.Α. ςτθν περιοχι όπωσ θ Λαπωνία, θ
Νότια Κορζα, θ Σαϊβάν, οι Φιλιππίνεσ, το Βιετνάμ και θ Μαλαιςία. Αν
και αυτά τα διαφιλονικοφμενα νθςιά εκ πρϊτθσ όψεωσ φαίνεται ότι
αποτελοφν βραχονθςίδεσ μθδαμινισ ςτρατθγικισ ςθμαςίασ, ςτθν
πραγματικότθτα, αρκετά από αυτά βρίςκονται πάνω από τεράςτια
κοιτάςματα φυςικοφ αερίου και πετρελαίου τα οποία, με τθν ανάπτυξθ
τθσ εξορυκτικισ τεχνολογίασ, είναι πλζον προςβάςιμα, αποτελϊντασ
ζνα τεράςτιο δζλεαρ για τθ διψαςμζνθ για ενζργεια αναπτυςςόμενθ
Αςία.12 Ιδθ θ Κίνα ζχει καταςκευάςει μια εξζδρα άντλθςθσ πετρελαίου
ςε διαφιλονικοφμενα νερά τθσ νότιασ Κάλαςςασ τθσ Κίνασ, ενϊ
πρόςφατα ξεκίνθςε τθν καταςκευι ενόσ τεχνθτοφ νθςιοφ ςε
αμφιςβθτοφμενα επίςθσ φδατα τθσ ίδιασ περιοχισ και ςυγκεκριμζνα
ςτο αρχιπζλαγοσ που περιλαμβάνει τα νθςιά ΢πάρτλι τα οποία
διεκδικοφνται από αρκετά κράτθ τθσ νοτιανατολικισ Αςίασ. Σζτοιου
είδουσ ενζργειεσ από μζρουσ του Πεκίνου δίνουν τθν εντφπωςθ ςτα
γειτονικά κράτθ πωσ θ Κίνα ζχει επεκτατικζσ βλζψεισ, ενϊ αναγκάηουν
τισ Θ.Π.Α. να ενιςχφουν τουσ εταίρουσ τουσ ςτθν περιοχι, ϊςτε να μθ
φανοφν αδφναμεσ και απρόκυμεσ ςτα μάτια τθσ Κίνασ και ςε αυτά των
ςυμμάχων τουσ ςτθν ευρφτερθ περιοχι αλλά και ςτον υπόλοιπο κόςμο.
Μία ενδεχόμενθ απροκυμία και αδυναμία των Θ.Π.Α. να προςτατζψουν
τουσ ςυμμάχουσ τθσ ςτθν Αςία και τον Ειρθνικό κα είχε ωσ αποτζλεςμα
οι τελευταίοι να υποκφψουν ςτισ πιζςεισ του Πεκίνου και να ανοίξει θ
όρεξθ του τελευταίου για νζεσ πρακτικζσ αμφιςβιτθςθσ τθσ
πρωτοκακεδρίασ των Θνωμζνων Πολιτειϊν. ΢ιμερα ωςτόςο, μια
12
http://www.scmp.com/news/china/article/1096774/diaoyu-islands-dispute-about-resources-not-
land [accessed 14/10/2017]
ςφγκρουςθ ςτο ανατολικό άκρο τθσ Αςίασ και το δυτικό Ειρθνικό δεν
πρζπει να κεωρείται πικανι και αυτό διότι παρά τισ διαφορζσ που
χωρίηουν τισ δφο υπερδυνάμεισ θ οικονομικι αλλθλεξάρτθςθ μεταξφ
τουσ κακιςτά απαγορευτικι οποιαδιποτε ζνοπλθ διζνεξθ. Οι Θ.Π.Α.
χρειάηονται τθν Κίνα για να ςυνεχίςει τθν αγορά αμερικανικϊν
ομολόγων και θ Κίνα χρειάηεται τισ Θ.Π.Α. κακϊσ ζχει ακόμα ανάγκθ τθν
τεχνογνωςία τθσ, ενϊ ζνα μεγάλο μζροσ των εςόδων τθσ προζρχεται
από τισ εξαγωγζσ τθσ ςτισ Θ.Π.Α. Ακόμα, θ Κίνα, δεν πρόκειται να
διακινδυνεφςει άμεςα μια ριξθ με τισ Θνωμζνεσ Πολιτείεσ κακϊσ
μπορεί να αποδειχκεί ιδιαίτερα ευάλωτθ ςε περίπτωςθ που οι Θ.Π.Α.
και οι ςφμμαχοι τθσ κελιςουν να τθσ επιβάλουν οικονομικζσ κυρϊςεισ,
όπωσ για παράδειγμα ζνα εμπορικό εμπάργκο ςτθν προμικεια
πετρελαίου και μεταλλευμάτων.13 Από τθ μεριά τουσ, αναλυτζσ και
αξιωματοφχοι και των δφο χωρϊν ζχουν υπολογίςει ότι ςε περίπτωςθ
που ξεςπάςει μια ζνοπλθ αντιπαράκεςθ οι ςυνζπειεσ κα είναι
καταςτροφικζσ και για τισ δφο πλευρζσ. Αν και οι Θ.Π.Α. ζχουν τον
πρϊτο λόγο, χάρθ ςτισ υπζρτερεσ ςτρατιωτικζσ δυνάμεισ που
διακζτουν, δεν πρζπει να υποτιμϊνται και αυτζσ τθσ Κίνασ οι οποίεσ
ζχουν τθ δυνατότθτα να προκαλζςουν καταςτροφικά πλιγματα ςτισ
Θ.Π.Α. κακϊσ εκτόσ από τον εκςυγχρονιςμό και τθν ενίςχυςθ τουσ τα
τελευταία χρόνια παραμζνουν και μία αξιόλογθ πυρθνικι δφναμθ. Οι
ςυνζπειεσ μιασ τζτοιασ αντιπαράκεςθσ κα επζφεραν καταςτροφικό
πλιγμα ςτθν οικονομία των δφο χωρϊν, ενϊ κα επθρζαηαν και τθν
παγκόςμια οικονομία προκαλϊντασ απρόβλεπτεσ ςυνζπειεσ για το
διεκνζσ ςφςτθμα. Άλλωςτε, θ πρόςφατθ εμπειρία των Θ.Π.Α. ςτο Λράκ
καταδεικνφει πόςο δαπανθρόσ μπορεί να γίνει ζνασ πόλεμοσ, μακριά
13
http://www.foreignaffairs.gr/articles/69037/andrew-j-nathan-kai-andrew-scobell/pos-blepei-i-kina-
tis-ipa?page=show [accessed 14/10/2017]
από το ζδαφοσ τουσ, ακόμα και εάν αντιμετωπίηουν ζναν πολφ
υποδεζςτερο αντίπαλο. Επίςθσ, θ κζςθ τθσ Κίνασ ςτα πλαίςια μιασ
υποκετικισ ςφγκρουςθσ με τισ Θ.Π.Α. ενιςχφεται και από ζναν
εξωτερικό παράγοντα, αυτόν τθσ Ρωςίασ. ΢τον Ψυχρό Πόλεμο θ
αντιπαλότθτα Κίνασ-΢οβιετικισ Ζνωςθσ αποτζλεςε πεδίο
εκμετάλλευςθσ για τισ Θ.Π.Α., με τον Νίξον και τον Κίςινγκερ να κινοφν
τα νιματα ςε ζνα τρίγωνο ςχζςεων μεταξφ των Θ.Π.Α., τθσ Κίνασ και τθσ
΢οβιετικισ Ζνωςθσ. Βαςικι ιδζα των δφο αμερικανϊν πολιτικϊν ιταν να
εκμεταλλευτοφν τισ διαφορζσ, κυρίωσ εδαφικζσ, ανάμεςα ςτισ δφο
άλλεσ δυνάμεισ, πραγματοποιϊντασ ζνα άνοιγμα προσ τθν Κίνα του
Μάο. Αποτζλεςμα αυτοφ του ανοίγματοσ ιταν θ πρόκλθςθ ςτθ
΢οβιετικι Ζνωςθ φόβου μιασ επικείμενθσ απομόνωςθσ και μιασ
περικφκλωςθσ από μια πικανι ςυμμαχία των δφο αντιπάλων τθσ
κακιςτϊντασ τθν ζτςι πιο διαλλακτικι και πρόκυμθ ςτο να ικανοποιεί
τισ επικυμίεσ τθσ Ουάςινγκτον. ΢ιμερα, αν και δεν υπάρχει κίνδυνοσ
απομόνωςθσ για τισ Θνωμζνεσ Πολιτείεσ, θ αντιπαλότθτα Ρωςίασ-Θ.Π.Α.
φαίνεται να λειτουργεί προσ όφελοσ τθσ Κίνασ. Ο Ρϊςοσ θγζτθσ ζχει
κάκε λόγο να διατθρεί μια ζνταςθ με τισ Θ.Π.Α. και τθ Δφςθ γενικότερα,
κακϊσ εν μζςω τθσ οικονομικισ φφεςθσ που πλιττει τθ Ρωςία τα
τελευταία χρόνια ξεςθκϊνει τον εκνικιςμό μιασ μεγάλθσ μερίδασ
Ρϊςων, διατθρϊντασ τθ δθμοτικότθτα του ςε υψθλά επίπεδα.14
Εξάλλου, οι οικονομικζσ κυρϊςεισ που επιβλικθκαν ςτθ Ρωςία από τισ
Θ.Π.Α. και τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ πριν μερικά χρόνια, λόγω τθσ
κατάλθψθσ τθσ Κριμαίασ και τθσ ςτάςθσ που διατθρεί θ Μόςχα ςτθ
ςυνεχιηόμενθ διαμάχθ ςτο εςωτερικό τθσ Ουκρανίασ, ενιςχφουν το

14
http://www.foreignaffairs.com/articles/141450/david-gordon-and-jordan-schneider/treacherous-
triangle [accessed 14/10/2017]
ςκοπό του Ποφτιν για ζξαρςθ του εκνικιςμοφ. Από τθ μεριά του, ο
Ρϊςοσ πρόεδροσ, ιλπιηε πωσ κα ζπεικε τθν Κίνα να χρθςιμοποιιςει τθν
επιρροι τθσ προκειμζνου να παράςχει ςτθ Ρωςία οικονομικι
υποςτιριξθ ςε αυτζσ τισ δφςκολεσ ςτιγμζσ που διανφει θ οικονομία τθσ
χϊρασ του.15 Ωςτόςο, αυτό δε ςυμβαίνει ακόμα κακϊσ θ Κίνα και θ
Ρωςία ζχουν διαφορετικοφσ ςτόχουσ. Θ Κίνα κζλει παγκόςμιο ςεβαςμό
για τθν ειρθνικι άνοδό τθσ ςε επίπεδο υπερδφναμθσ ενϊ θ Ρωςία κζλει
να αμφιςβθτιςει τθ Δφςθ, ςτθριηόμενθ κυρίωσ ςτα τεράςτια
αποκζματα ενζργειασ που διακζτει από τα οποία εξαρτάται ςε μεγάλο
βακμό θ Ευρϊπθ. Σο Πεκίνο, εξετάηοντασ με ψυχρό ρεαλιςμό τισ
ευκαιρίεσ που προκφπτουν από μία ςτενι ςυμμαχία με τθ Ρωςία κατά
των Θ.Π.Α., υπολογίηει πωσ δεν εξυπθρετοφνται τα ςυμφζροντα του.
Μία ενδεχόμενθ ςυμμαχία μεταξφ Ρωςίασ-Κίνασ, ςτρεφόμενθ κατά των
Θ.Π.Α., κα οδθγοφςε ςε κυρϊςεισ εισ βάροσ τθσ Κίνασ, όπωσ αυτζσ που
αναφζρκθκαν παραπάνω, ανακόπτοντασ τθν οικονομικι τθσ ανάπτυξθ.
Θ Κίνα βλζπει τισ Θ.Π.Α. ωσ τον ςθμαντικότερο εταίρο τθσ, λόγω τθσ
οικονομικισ ςχζςθσ που διατθροφν οι δφο χϊρεσ και πολφ δφςκολα κα
διακινδυνεφςει μια πραγματικι ριξθ μαηί τουσ. Ωςτόςο,
εκμεταλλευόμενθ τθ ςυγκυρία ςτισ ςχζςεισ Θ.Π.Α.-Ρωςίασ
πραγματοποιεί ςκλθρά παηάρια προκειμζνου να αποςπάςει
παραχωριςεισ και από τισ δφο πλευρζσ, ιδιαίτερα από τθ Ρωςία που
ψάχνει «απεγνωςμζνα» ζναν ιςχυρό ςφμμαχο. Ζτςι, θ Κίνα, μπόρεςε να
κλείςει μία πολφ προςοδοφόρα ςυμφωνία το 2014, κακϊσ ςυμφϊνθςε
με τθ Μόςχα για τα επόμενα τριάντα χρόνια ο ρωςικόσ ενεργειακόσ
κολοςςόσ «Gazprom» να τθν προμθκεφει με 38 διςεκατομμφρια κυβικά

15
http://www.foreignaffairs.com/articles/141450/david-gordon-and-jordan-schneider/treacherous-
triangle [accessed 14/10/2017]
μζτρα φυςικό αζριο ανά ζτοσ, αρχισ γενομζνθσ το 2019.16 Με αυτι τθ
ςυμφωνία το Πεκίνο εξοικονομεί δεκάδεσ διςεκατομμφρια δολάρια
κακϊσ εξαςφαλίηει φυςικό αζριο με τιμζσ χαμθλότερεσ από εκείνεσ τθσ
αγοράσ, ενϊ ταυτόχρονά μειϊνεται θ ενεργειακι του εξάρτθςθ από
χϊρεσ που είναι προςδεδεμζνεσ ςτο άρμα των Θ.Π.Α.. Είναι φανερό
λοιπόν ότι το Πεκίνο ευνοείται από τθν αντιπαλότθτα μεταξφ Μόςχασ-
Ουάςινγκτον, χωρίσ όμωσ να επιδιϊκει να μετατρζψει τα κζρδθ που
αποκομίηει ςε μια άμεςθ, ςοβαρι ριξθ με τισ Θ.Π.Α. ι ςε μία ςυμμαχία
που να ςτρζφεται εναντίον τουσ.

Από τα προεκτεκζντα , γίνεται αντιλθπτό πωσ ςε μία εποχι που ο

ανταγωνιςμόσ των Θ.Π.Α. με τθν Κίνα είναι κυρίωσ γεωοικονομικόσ, εν
αντικζςει με τον Ψυχρό Πόλεμο, όπου θ αντιπαράκεςθ ιταν κυρίωσ
γεωπολιτικι κακϊσ κυριαρχοφςε το ιδεολογικό ςτοιχείο, οι πικανότθτεσ
μιασ ςφγκρουςθσ είναι μικρζσ. Θ οικονομικι αλλθλεξάρτθςθ των δφο
υπερδυνάμεων, παράγοντασ που απουςίαηε τθν εποχι του Ψυχροφ
Πολζμου μεταξφ Θ.Π.Α. και ΢οβιετικισ Ζνωςθσ κακϊσ και το γεγονόσ
πωσ και οι δφο χϊρεσ διακζτουν πυρθνικό οπλοςτάςιο αποτελοφν
παράγοντεσ που αμφότεροι ςυνθγοροφν υπζρ μιασ ςυνεργαςίασ παρά
μιασ ςφγκρουςθσ ςτο άμεςο μζλλον, κακιςτϊντασ πιο πικανό ςενάριο
τθν παραμονι των Θ.Π.Α. ςτθν ανατολικι Αςία και τον Ειρθνικό,
επιτρζποντασ όμωσ ςτθν Κίνα να ζχει ζναν πιο ενεργό και ουςιαςτικό
ρόλο ςτθν ίδια περιοχι. Σο μεγάλο ερϊτθμα είναι πλζον αν θ Κίνα κα
επιχειριςει ςτο μζλλον τθν αναδιαμόρφωςθ του status quo ςτθν
περιοχι τθσ Αςίασ και του Ειρθνικοφ όταν θ οικονομία τθσ κα ζχει

16
https://www.cnbc.com/2014/05/21/china-and-russias-gazprom-sign-key-gas-agreement.html
[accessed 14/10/2017]
ξεπεράςει αυτιν των Θ.Π.Α. και οι ςτρατιωτικζσ τθσ δυνάμεισ κα ζχουν
πλθςιάςει περαιτζρω αυτζσ των Θ.Π.Α.

Παναγίωτης Σκαλτσούνης,

Αθήνα, 14/10/2017