Você está na página 1de 65

1:?

8 I t ' l , JtZA Y MATI RIA 129

dr.l ~..:erchro. fin . uns :1. ''~II run


l l EltZA Y WATHitiA 13 1
130 I.trl B UCJIINER
13!
1'1 I lt7.A \' M&TI IliA 131

('
lH I Lt'lN D'CCUN tl:lt PUERZ A Y MAT ~k lA

Por incomprcnsibiP qnc nos parcl.ea la t'Piaeion


del ttlmn y Ia materia, niugi111 hombre ra zonahle e
ilustrado ptH~dr ll<'ga r tlue e~ un hecho . XIII
Los til6sofos y lo p~iculo~o~ s • han e~forzado
en pas;H sohre l'Stos P\ identt•s h ~cho por mtt\' di-
versos camino . pl'ro sit>mpre <'llll pnqutsimo ~<\ito.
Al~?;nnos han ndoptado el prl'tt~xto de <ldmitir Ia
Inteligencta
r<'l<lCion dt~ Ia indivisildlidad d•·l alma v de !:1 ma-
teri<t; pcro lwn hc~h.o l<1 salvc·d•td th•di.ting-uit•que
el hombrt•, seJ't!spulfualput t'J'tl'itncio, st'l lo t ·tlia I1 Hl•l tn!ltadn "l t "'111< d • l'st • c·a pitulu del
cl eucrpo m:ltt>rial ·omo eosa :tltt•xa v . uhurdilla - ~onrwido aful'i tnn u" Vog-t, qu•· die••: c l~utt· • Ia in-
da. La rclacit~ll del alma t'ull t•l eu ·r}JU c 11t J,icn telig• 11 ·ia ~ el rehr ha~~ In tui-..ul.t r laci611 que
cst;~b.l<• •idn, ~ si algunas 't•t·t·~ no:, p:tn•c: • tptt· t•l entt' lu bilh ' t•l hi•.. CldO, 6 la ot·int Y lo rifiuJH' . »
c~p.lrttn tlotnllla al t:llt•rpo y ulru cl cu0rpu :tl ,,,_ E·ta , l''"~io.n lla Jll' 1\'u ·t do tanw~ injuria" LJUe
}lll'llll, St'llo dt•ht•Jllos ·onsidt•t'al' t'sl;ts dift'l'l"ll ·in~ I 111i mo Vog-t Ia hac • prt c 1l r d lu ~i!!'uient
dt•sd(• cl puntn d' \ i ... t:l iudi\'idnal. En L~ ' It· I ' Ia palubw : c Pnrn pn .. anne <'Il 'i"t tO modo ruda-
lliltlll':tlt'l.<t espiri~ual l;t LJlll' \en· •; I'll aqut•l [,t 111 lit .•
ll<tturalc~z<l llt:tlt nal. .\I pl'illlt'l'o poJI'iamos t'ttlll-
p<1r:tl'l{~ l:Oil )c1~ dio 't•s; a[ -.q:;-undo t:UII los ht UIO •
Dt•l Clllllllal al hntuln·p nll't-. pi"t fl• •ltt, !Ja\· una 11 ,J in
tel'l'umpida (•scala de fat·tdtadt·~ illll'lc·~tualt• ..'iu
Clll.hiii''"O, las do~ JHitUI'<tiL'Z:t 1 stlpollt'll :'lir•lll) J'f'
1
P?! d~· tal mnJI!'I':t, 'Jllt' t'Xt'lliY~'"Il toda ·o 11 tpnr.t
11

Cloll. <hrecta )' ulo IILIL'dl' <lfil'llWI';-. • !Jill: llll:t \ ott•a


S~ll ~11::-t•parah)tP. ('u:tl•s~, 1 uitra !Jll' ':tlll:ts ·~niJ.l­
dJCt:I~IH'' Y los prohiPIIl<hdirl<'il •s !jill'~ 1 dunli UIO
ext"nor ll:l!.!"a 1'11 Ia cuncit 11 ·in iudi' idual. illlpor·-
t<\11 poco 'II un;l cue tit'J11 dt• hl'l'lw ....

I .Lr -
LUIS Bf\CU!Sl~R F Ul.ltZA Y MATf, RIA 137

cida, est<> dec· to, tnllsidl"'rndn 011 ~i llli~mn (' 1 :'t no


dudarlo. 1111a l'Os;t l'S<'lleialtllentP distinta dr• dr'rta
nwteria ~ <'\Cn'llll'llli ·i:t~, prodnt'id;ts qui z(t duran-
t!' su adh idad. L:t m:'tquinn dL• Y:tpnr '"oza ell
cicrto modo d1• \'idn. ~' prudut·e. t'ntlltl n:--.ultn 11 t •
d<• una comhill:H·i{•n partieul:tr 1li" sui• tatlC'ia do-
tad:t s dt> f'tll'I'Z<I •. 1111<1 ~H·cir'llt eomldtt:tdn, dt• Ia cua l
u snmo~ s in podt>rl:t \ ,.,.. sentir tti tneat·. 1~1 , :tpo t·
Hl'l'njado por l:t lll(tqllilla t'. Utl<t l'osn l ll· '('sllt'i:t no
. '
t I<' tW 11 a d n d" c o lll tllt · o 11 l o h j l t n d ,. I:1 111 :I! 1,, i tt :t ,
y puPdt•, l'lllllu matl' rin. sr•r \ i"to \' st•lltido \ lt:l
die•, sitt PIIJI,IIrg-u, ~l' le Ol'llt'l'iri.t d:•eit· qt11· Ia natu·
ralc>Z:l dt • l:t lll:'tquiua de vapor l 'Ol r i-.tr ,.,, pr·odueir
vapor. :-;lll't ' dt· , Jllii'S, qlll' asi · mu l'ta nr.tquina
~"'"t;'.''ndr·n PI lllCt\ itnif'ltlt,, ;1-.i l:t l'lllltplk:td;t or<>'aJii
Z:tl'lllll dt• Ia ttl•-.tatH'i:ts dotnd l r), ftlti'Zil ltl
CU('rpo :tninwl, prodllet' :tn:'tl ga ul! Ill•' tilt t•onjun
to de ''_ft l' lc; qlli' llatll:tll1os t"ll u unidad ''"l ii itu,
<tlm:t IHI••I tgf'tJ<•i:t. F~ta ? 't union tl , {lltt'Za~ no ti ·n ·
nadn d1· matt l'inl. 110 pw·dt• "'1' p •r ·ildda inmeclia-
famt>ole por J,l sl'lllidoo.: t'Oll10 11Ct.:d~ t'OII cu.tlquitl'
otrt.t fut rza si mplt•, lll<l •rul'ti mo. <'kl:l t'il'id. td . ('l to
tern. y olo Jlllf'dt• nh"(' l'\' :tl'~l C'll u lllllllif· -.tario
llC:s. Ilt>nws d, linido Lr fut•rza ·•• tuo una Jll'OJ• irdad
?c l:t malt•ri:r y vi tn t~tmuit•tt '-!ll' :11nl•a 011
111 'PJiill':lhl•'.. i"iu l'lllh:ll'g'O, Ill idt(t dr l':tdtt 1111:1
c~ 11111y dit't•n·lltt• dt•la r)tra: lw-.ta ]>lll'dt• dt ej, . . (' t)UC'
llll:l dt• ella t•s l<t llt'..,.:Jciull dt• Ia tra. i\u (tiJ'O 110
:thri:tlll•~ por lo mclllh. ut•tinir ,•[ • '}'tl'iru , 1.1
fUC'l'Z(I, IIIII t'OlllU llll:l t•osa illlllill• l ' i,tJ Ullil l'O ll
qtH' PXelu.' l' Ia tll<tll' t'ia 6 qtll ""' opont a ta ulti
ma. Por ott·a p;trte, Ia hili yIn rinn no ... n unn
sum:t produddn Jlt)l' efPcto Cunwt 'J'ialt ... , ... ino eucr
po eompnt· to dt" ub t:111cia-. dotadlts d • fit •t.?..l , y
qu • dl'. ella hall sun;idn. r . . P~" l'i-.u qur• •I ht<>':td 1 aim t!ll
Y lo: l'lllOllcs l' u · prt'lldan d' mntcri:h i lwn d lll I
Ll I UCCIINI<:K Pl'bHZA , • .MATt: ltiA 139

propio ticmpo quP Ia ·omparacion dl· que ~e trata. ·arnbiau de


llO CS admisihle. t\iug(tll otro Ol'g'tlllO duame COillO
cl ccrcbro; ningt'tn otro se cans~l como <'l dt• ~u ac-
t!vid;Hl.: uingtuJ otro necesita guardar I'L'poso; par-
ttcnlandad <JUC llHll'ca, no Solo una dift'l'l'IICiLI (' l'll·
Cia! Cllfl'C !:' liS organo·, sino tilllliJiCll l~ IJtJ'L• }a ftcti-
yjd;ld fisica )' lll<'l'<\llica. El <'ura;,un latP mi<~utras
l'L'cib c :s<tng-.n•; Ia. lll<lquina. trahaja t>ll tautu que e
lc da n!at ·t·t;tl: lit L'l uuo Ill Ia utra s • fati ~<llt. Pcro
]a funell'llt l'<'l'<'hral no JHI<'Ue :-;us tPiler sua ·t i\ ida d
~ino por civ rto _tit mpo, J. ' t • th•bilita y JH.:n•t:t -.i lc•
taltan el c;unbto y l'l rq>o o. Lo prupiu neonlt•ue
l'Csp~·et_n d' Ins ~Jl''rl\llos qu' l'l l'l' l'l' hro putt•" ('Il
mu\•tllll i'llto llll'dtanlt' L'l si"'t''Uli\ 11 •t' \ ' iostl dt> Ia
\ idh animal , <'S dlcir, put· llll'diu d • los m t't cultJ~
que U<'JH' tult•u d<• Ia vuluntaJ.
c: • I . .
..,<·gun <h mas l'Lit:IL'Ilt<· ill\'l.'~tig-adolll'S, Ia Icc·
tJ'icid<1d. (' tl flll'I'Z:l l'tl \' OS llota Ul(•. Cft•l'tO Oiu c
h:• bi<1ll ohM' I'\ ado hast'a a !1!) 1':1 Pll d IIlli IIdo orgfi-
lllC<> « .'"' Ia qll<' .h aec uu pap('! ,, e ucial ell lu pro·
CCUI!lllf'llto pstt'olog-ieu UtI sb[t'lll.l lit n •io t). 'o-
rricu tcs l'l6c t ri t•a" ·in: ula 11 ·o 11 t i lltta lllCtl t l ' a ln•d rdo r·
U(' i 11 crl'io t 11 l'tpv o. E ta:s eotri ·ut••s n: au u t d -
l>ilita11 a~d qtlt' e t:'t e cit.tdtl ~~ !Hit' to ' II tliO\'imi nto
cl II •rvio . Ut" l'U.llqnier· nwdu 'Ill•· ~~·;L Lo ll•'J \ io
no Oil. p11t' s , Iu~ l'tltHitH•turn..., sinu lu pt·odu ·t•iJ'
de la elcctri •idad. Esta aeciuu c. •sa ·o11 la at:Lid dad
11('1'\' io a, c ... dt•ci r· tall lu ... ~o l'1111Jo hay t'll !los
., , ' '
sen acton o voluutad. A eollstt'llCilcia dl' e ... t o 11 -
...

cho sr- ha d'"liuido Ia a<•th idad iut ·I ·etual •omo


Ulla t~IPetricidad l:ltt'llt(•, ~· d sll iio 1111.1 fun ci6n
Aslento del alma
dcsprt•tHJid:~ d · Ia •lt>ctl'i •idad llt.'rYiosa. quizn
~Jt..rue.un ~ita <'II 'Ill , Ia .wtorcha tllC"lldidn 1 or·l.t
Ill \'C.S t 1,,. <Wto 11 t..'~ <' x peri lilt' 11 t a Ie gut(' po r t•l L'll 111 i 111.1
que conduzca al couocimi •rHo d • Ia n.lturali•za d
las fuucione~ p:sittnica .
t t I lllA \" ltA1 I HIA 141
110
i llll
LUIS nl'cu..,.t~:n
FUIWZA 1 llATJ.HlA H3
Sin cmb;1rgn. el hceho que Fis ·hC'r quh~n~ lll'l;(<lt' tc .::a nrN. <'ua nclo c lP\'illtta una p:11 t(' ~lP ~<t yicl
cs indudab!f'. Los 11('1"\ ios 110 Pl'l'Cihl'll la sf'Wa- frontal y sl' l:t <'lllo ·a. obn• Ia nanz, r•lJJ.Idt\' 1~110
cion <'II ~i mismo~, !->iun qul' ll;t<.:cll rlael't' las sf'll a -
q lll' ha II fridn est a urwr·aciull cr••r"> "''IIIII" Lt I ~11-
cionPs por las i!llJH'l'Siorrc' <111c rt~cibt•ll dt• fu~'ra,
prr· jr)Jl t'll Ia fn•utt> l:ll<t_lld~l <' J,• toea. ~'ll Ia. ~lt~I'IZ.
tran~mitiend"las at et•n•bro. No sentilllo~ ,~J dolur
Si Sf' , Xl'ita t•l 11!'1' \'lo opllcn dC' till riJ•l eXllly.tdn,
en In parte que ha l'l' ·ibillo PI golpt• u Ia ltt·ritb, la 1,1•1·-.uua OJH'I"<td:t "· Jlt•ritu •uta Ia Cllca<.:lull dt
si11o en el c<'n·hro. :-ii sc cor l<l t'll alg-t'rn punt" t•!
lu~ . dl fUt.,~l) <'II (~1 ujo qu e ya llr) e i ~~· La." pt"'r-
filanlt'llto dl~l ll<'rvin Sl'll~iti\'n C'lltn· 1! C<'rf'l,,.' y Ia so 11 ;t 1 jllt., h a 11 ll f ridn lilt il :tIll JJII [.I l'IU II, ~It'll tr•Jl
pt'rif<'ri:t. cesa illlltediatarllt'lltC toda raeult nd df' toda n , ida, I'll In:, enmldo dP lt•rnp•'ratnt·a. do-
s<·rts;H·i,'Hr <:'It Ia Jill rtt• dt l cttl'rpo d • ltll'' d t'Jtt'tlllt•
torr l'll In pit•rna " l' ll <.,I hr·:tzn arnputndo, por Ul<L
CS<' lll'l"\'in, pnr Ia sola l'illlsll d" haht•r'st irllt•Jntm-
qur e:1l'L'ZC1111 ya d· '"ll" tnil'lllill'll ... , y II• \' <Ill CrJll
pido Ia cornnni ·:tdt'nr lh I lll •di:tdor dd l't"'rt bro.
trPCUE'IH.:i t nwquinulm••utt 1.1 mau o ~ 'llo P'>•.quc
No \'f'lllOS por 1'1 njo IIi por PI llt'l"\' iu 6pth•o, ino alii hall t Xpl"'l'llll nt:tdO •it•l'ta .,.,-..Jls.ICJtJil. UJ'Ol~ll li-
pnr el l'l'n•hro. :-ii · · eort:r l, dl• ll'll\'< '"''' furultnd do qu • c· .unpntaJ :tn. :'l un homb,··~ t~dos --u. llll 1!1-
dt· tr:r11~111itir Ia imprt•sior\1'"· rio hay \ i-d611. El hr•) , 110 por ,, u dt JIII'lll de . . nttr rmpr -.aonc 11
mismo c>lt'cto ti<•ltt' lu• .. ar· cuaudn st• quita :'t till .till-
tod o c·llo .
mal\ i\ o Ia pnrlt• dt•! l't n•bro llnuwd:t l'lladr ir-l'llli-
uos, <lllllqtt(• lo ojo: dt'l illlilll:t I ttlledr•r• P' I ft ctn-
Jlli'llt<· tflll'-'~1'\ ad(ls.
:--ulo la co tur11hr·e y Ill :rp:tl'il'lll'i:t 1111 !Jan It!•,
1<1 iuf':l fnl-.a d • 'Itt'' 'l'ntirno..; ''II a, 1ut"'ll:t \Jllll
euPrpo c• l('J'iurlllt'Jllt· irnprt• i nad;~. L.1 fi ill ,.,Ia
tit-signa t•sl:l twttil J,. l'l'lct •ion l'Oll •"I llultl hrt 'll It !I
rlt' Ius t(ecfo, t,lt'tlnfricot; l~quh· c::td:lull'lll(' pro! II
t;<t mn • se~ttn t• t n J,·~·, l:t ~ •rb:t cinu s pu tibi I·
l'll cl < f'rt•hro <tl Jlltttto t'll qtll' Ia · \ l'lll s obr.tl. p, r
P. o P~ c·:~ ·i indif•'I'Lilll irnvn· ... ioua!' un II<. n io n !1
litl('<t d · Sit tra~· , t"tu, In tlli llhl I'll llll pllllh
otro. pot·quc• no ""C'Ittilnn~ L'-'·' il'l'itaei6n ~ino
cxtn•mid;ttl peri[,., ic11 delHi'!'\ in. ~i 1tt1s dttltl
golpl' c•u los IH'tTio" lf, I ·odo, 1111 ''"lltimn-. 1 I d 1 r
c•n C'l eodc) ino en lo dt•do ...... 'i tiltH f'XO to,_j,.. d ·a-
Ct' uun pre iuu subn-. 11110 ur> lu lll'l'\ iu-. lll' Ia 1 art\.
qu' sa lt•11 de Ia t'cl\'idHd dt I en n •t) '"' nfl'J m
sit•ut1 lo-. doltWt• lUI t'l'll le-. •rr tod<.' t•l r·o tJ o , acion pn de a plica 1'-
<Hlllt!U sus Jll'n• ins pcrif\rieo c tt\11 JWI'f •c:tnmen- 1. , olunt. d. ·o ~.:n
Ut Ltll:s nCcu:-~ ... lt
1-'UbltZA Y MAT .lti.A

los mt"t::.~uln~, ino ~t'>lo 1~11 <'I 'C'I't>hrn, do11dl' l:t \'o-
ni l:tr u :1cth·i<httl volllnt:tl'ia, jr-c·u-
lunt:td ~''Xeit:l llll 1110\'illliPHlo t'tt<ti•Jilienl, y •n 1 te
Pilcillo hL~cicndo CJll • -.P.
(>1''"<1110 t• dnudt• 'I' l'orlll:lll los :tl'los d1• Ia \ l)lllll-
t:lJ. Lo nt•n ios ~1111 lo::- llll di:1dnn ~ dt• '''"t;t i•l'ita-
ci(•ll. ~~~~~, por· du·irln a-.i los 111!'11 :tjc·ro 'Jlll' trHn -
mit•'ll 1'1 los llltt <·ulo · l:1" <Jn.lf•ut•s dt•l f't'l't.:hro. , i t'
d•• I I'll~ I' ,. l:t t'Olllllllil'at·i,'lll 1 t•r•s,t todt~ <1 •l'iuu \0-
luntnria. Ln lfJJioJ'•Jia ::.(' prodtll'(' pnr l.t s:tlidn d.-•
un:1 L'fllllid;ul f'X<!t' i\•:t d•• :-;:lll~l't' d ·In:> \':t o Cl'I'C-
hr:llf' al illlf>l'iur·. i), •.,.tf,• I'! lllollJl'lltu 'Jllt •· ta e
\'l'l'ili<·:t t'nr1 ha t:1nt•• nl>und;•ut..:ia p:11'.1 dcl•'IH'J' l.t
11111 •i 1111' dt•l t'C'I'I'hro. C'l'":t t'OIHJ•h 1<1111 'tlt toda
t'll :11·i·~n y d·· 'oluntad •'II tod.t 1.1 mi
tlt·l t'll •rpo. 1,1 ~ui ·u "" Ita 'i to
urw pl:'r' un.L .tt~t ·ad.l de upo-

piu.tl, op 1. Ia
1.111 lltlt'll:'\ It 1I 117A Y MArl lilA 147

cho tic>mpo Ia IPY«'" rc>lnth·a ;\ Ia ... mo11 Into idn- urg.tno t·uyo
dt~s l' tall h:t ada ... t•Jt t•...,(l• prinl'ipio. l 11 lllllll truo Ill llllU 1 i' ll t(•-
<}\II' lt'llg':l do.~ I'll b '7.:1' Y 1111 ('ll«'l')' I I'~ I'Oil idel'a
como doK p••J' on:t y 1111 mort ll'll(t t'Oil dn ·ttt r·
pos ~ 11110 caiJ, zo no st• t'Oil idt•J :1 Jll.'t~ qw• <'Oll10
llllll pl'!'sllll/1. L11s IJl(lllstruo ..... ill C• r, lll'tJ 1 •' d dr,
act!fitlnH1 1':11'• l'l'll d • pc•J'si)IJ,tlid:td.
I•, 11111 m o e r It n i' JH ·o 11 t r ad" I' o r ,·11 t i 111 o, q Ill 1 1
ahll:t f•r:r inltPI't'lll•· a totlo ,/cu. 1'/'11 ~i bnn 1110 ~:r
t;C huhit•t':t 'i to un:t ._ola 't'Z t'll 11 ,•idit 1 •'II Ia liE'·
l'l'l-id:td dt• 'ill£' I•• Hlll)llll:t l'llll llllll J•i' 1'11.1 hUll I'Cl
vist•J pr:'tt•til'llllll ntt·, cull gr.tn sotpP ;t u~ a ~ ft.
su ·1 ta, qll«"' u :dn1a no Jwhiu l'~"rdido uad 1 n
ca1id.rd ni 011 xtc11 ion.
Jl'l t l'I'HZ.A \" tdA'I'I.IOA 119

natural. Eskin. tinto ha produeidn ~·a los nl<\s 1·a 1·ns dobl• \'i ·.
t':-.:.tra\'io~ dt•l. t•spiritu lllllll:IIIO. \lg1111as \ t'l't' , 1 • 11 Ia~
t•!JIIstil.llll' _lllhlllo I'll 'flit" p:ll't'<.:'i' qllt' los p 1 ogr 1 t)~
d(' Ia t 11'11<'1<1 ~ dl' Ia· llll't's han Jlllt·~tn llll dit u,
:'t SliS dt sltord:tlllil'llltls 1 sllJ'gt• dt• lllll'\'11 1 f'Oil 1/J:l
llllpctuu itl.td, Jll't•ei :llllt lilt• dt•l Jlllllto dt• dolldt·
1111'110" dl'hi<J t•spt' l'ill't->t', t'tl)llo ~j tplisit•l il illdt !IIlli
7. !I'St' dt• II l:IJ'~tl l't'posu. Los lll'lllllt•l'illlii•tlt• tl •
I 's u'I tuuo
.
:111n prut•hau t'\ idt•tllt•JIII'IIlt' , ta \('l-
t..

d:Jd. Lit <.:l't..'l'llt'ill L'll los hrlljt::; ~ j,, 111,'tgi 1•u . 1• 11 t•l
dl:tldt), I'll los t'lldtlll•JIIi:lliO ell (I \ :lll'ltiJ j ... lllt) ,.
tJII';ts lll:llll:ls .... , ~Jit•j:tlllt 8
dt• lu · tl ('ll tpu pasado".
:tp;tn'C't' hoy lliljt.l l:t f•ll'lllil lll l.l s :s• dtt~ltil'.l dl' l.t')
111•~ ... , gir ltCtJ'i.ts, til• lo~ •'spit itus in\ Ut..'.ldO • d(• l.t
~Jslt'fi!!J':tfi ' '.del "'tlll.tllthuli 1110, 'tt·. Lu,., J't r-.oJias
Jill tr;td:ls ptt'll :111 :llgttll:t \ t't't 'til • l.t 1 1 , 1·nl'i 1
U~ !:1 .l'Os:1 11lllJ':l\ illt• tl ~ sObJt'IJ,tltllalc•s 1• p 1
tlllliOI.liO de> Jlt 1 u l.t lJJ~[tllltl d •
J.1 gtlll(' iglltiJ :tllft:>;
tlt ,, i d' ) d • ( II f. l nt! Jl, . :-\ i t I c1
I. I II~ II d (lJII illll.t h a
Plt'«'l a t•sta l!lli(.'U,I. jl uunli1 Jll'~on,t 111 tnnd 1
n husa11 ft)lll.ll' .t iC'tdr, ll una lilt' t1 dund l11~
ll. I'P Cllhll'llo ! ;t'll:tllllts ) ! I 011 1 t'OII 1d1.: 1:111 t:l
\ lf'J'lll'' t'OlllO dlcl II f I ln, 6 lllil'.tll ('Oill dt tn 1J
.lg~tt 1'0 f'l l'llt'Olllnl! f' t:Oil L'il'J t 1 .lllilllcll
t'XII•t 11 11 ti~llt..'ll t'll ioda ~ Ia ~ tla ' t (l (, "'0 'I lLill
j(, mat>nC'tlz,tdult ], qu • l t 11 ],l d I h.·' i
J 'lS chc1 rl.1 l.lla(' , It'.!
(~Ill I'' (IS f(•Jdl!ll("llll ljll ( 1 II Jiltl\ t I} }O Qll ('
lJnma la vida 11ucturna del nlmn, · ·u nwn lo
"lliC'Ilt(• :
1:.1 ~:;til)l'l't·n~.dnlit•nro 6la fuu
que' tirnP,yarn Ja muj, t'C' qnP "'l' )Htll.lll en ciutn,
'l r ll!J OhJetu title Ia. :t u JC'. Ll awe-ut.:Li"'m CJ ni
~~al, l'on_l~· f ·~lt.'ltnt•tto qu · lL• aeomp.~u.w. La Ju,·i-
z l) :ldJ\'IIIact•~n. L.. t cil·cun tan"i P<ll'tkul:tlt'
d ·I ll<'iio, t,tll's ('0111 I •I Oll.t Ill hulismo y ~~ udo
LUIS Ut1<;ttN JIJit i'UbltZA \" MATMUA l:Jl

fac:ulta<.les
LUIS l:i tl<mNllllt I U~ltZA 'I MAT UJliA

mio dt' :toon rrnncos, dnr;tnte tn•. aiios, al que


pndit•ra lePr ;i. tr:tYt~S dl' nua planeha. ,\' uadit• puJo
g;lnill'<'l pn·min. En uno dt• lo" t'tltirno~ ann· SP
ha unmhl'ado t'll !;iuehr;t una l'Oillisit'llt eit•ttttlica
para h:H•t•r l');:pt•rinwntos l'Oll \I. L•t-- :tic;·tll' y mada-
me l'rttdt'IH:ia Ht'l'lllHI, <:eldllt adi\·in;t p<~ri i• n e,
y tndns !'s((IS PXJH'I inH'lltfls tu\·it~l 1111 t•l t•);:itu p•'oJ'
l(liC Jllll'dl' Jll'IIS<II'M'. J)p dt• t•J lllullll'll(l) 'II l(llf' sO
tomarn11 las pn•t·:ttll'iOlll'S nt'Ct''<ll'itts Jl<lt':t pn l'H-
' t>l'st• contra Ins ill'lifiew~, l'I'So Ia ndi\•ittnci<.'llt. I'Ct-
hlko y untorio <'S quv d ct\lt•hrt• adiYiJto .A it•xis, UP
Paris) qtH' ;'t taul<ls g"t'Jtks 'llt>h • ltll':t ·. \ aciaiH!o-
!L•s PI holsillo. IIWltli<'lll' l'tl tud;tt:; l:ts lu11d.t \ ho-
t<-h~!' t~gr•nlt• CJlll' II' iJp.. tru~ l'lt dt• l:t po h•j,',ll ;tWial
dl' los t•xtr:t njt•ros ttllt' :dli si' ;tloj:llt. El .wtnt dC'
l'. l:t s Ji 1u ·n II :t I t•Jlido !Jl'.t i o 11 dl' \' xatn i !HI r it 11 na
<ldi\"iu:t, dt• •tuien :::1• n•lt•ti:tu tuar:t,·ill:t, ~ l'tt t•ir-
cun~tnn •ias I( ill' Ito )JI l'lllit i:lll sttpotH""I' l Ollllh I nda
(.'011 t'lllHII!Il<'liz:tdrJI'. E. . lil eiinr;t llu :I!l'lttl7.tl ·xito
algu11'.' I'll ll p:tp•·l dt• adiviu:t 7
te::-liiCIOI\1' 1'1 illl f;tl ... ~t o d till
qut• ll:td:t podi:t S:tl:lll'sl' dr "'ll.t it•lltJI" Ia
m:~::-. ridtl'lll:t di t•tdpa Jl"l' 1111 p dt ,. t'rtlll• ~tar
hil'll. <'ulls:td:t. JH1l' fill, d••l lll:tl •"xito d • l:t :tdh i
lt:H:ioll, prl'liJ•io t•IJtJ':lJ' ,~It ·xtasi ... ) pOH•·r~~~ 111 1 "-
l:J.t:llltH'S l'IJil pjej,•Jo, !'II Cll\'0 l'~ladu h:tld:tlt:t l't)li-
SU «[tllgl'!» )' l'l'l'ilab;J \'<'1'~0 rdi ... icr-.u'. 'I'll\ n 1 ill
Clllhitr•ru Ia d(':-I!I'CI •in de lJlll'd:lt"l' l'l 1 t:td:t Uli 1110
llll'llto ~ 'oh t'l' ;t L'Olll('lJZ:tt' 1.1 c .... lrof.t p111.1 ct~ ud:11·
:1 t;ll lllt'IIJOI'i;l. LL•jn · dt• lllOsll ar t'll 11 xllt i fa-
cultadl ~11))('1 iOI'f'"'· ...,ll t;>IOCliL'IH.:i:t l'l':l \ ulg-:tr', lt
e. prl'sioJH'~ llif1<'il "incul!:t . 1<..1 aut •r d<· ~.: ta
lint'<tS !-.{' lll<ll'l'IH.• con Ia '011\ i • •irjn dt• qll• • • ta
per• ona ('l'a llll:t Pmlratl!':tdur:t I )H ru httht utttl'hO
t:;UJl'tos qth" Ito IJII••daron cOli\ •ttcido . . d I I'll£'· ilv
d' tal :SI IHll'tl.
LL'IS .U0lJII, l.lt l U~JtZA \' ll.\TY.HIA

~urdo-tliec• Ilir ehL•ld-que 110 haya. siuu <'IL'\ ;1do


•\ tcoria por alg-llll alt•mc'ul. •
Las CIIJ'acinnc·s .'iilllpcilicas u milay,·o::;a'{, qttt' son
dehidas :,oll) al artitkio o :\ la ilu..,ioll. llt•twll Pl
mu1Hlo ~· da tau Llt•l eotni 'ltW d' Ia histori:t !)eria
ofende1· l'l hue11 sentido tl •l l• ·tor qUt'l'!'l' t'lltt·ar Pll
pormennn•-. ~ deutn trar quP Utlt :-. far a. sort im-
po~ibk~. Lu propio aeuntL'l!l' l't '"IH't'lo <'t Ia o paricitm
de los espil'ifll'>, eualqttil'l'a q lit' "L':t la forma t'll que
· • lllllf'stn•tt: t''-'}H'Cll'os, t' · piritu~ Ut me as u dc mn-
uioR dt• \\ einl"ht·r.
g1 ~tllllllllbnli-mo (•~ ladu lun:'lti •o. :--oll:tlllhllli mo
IJ<llUraJ c•~ llll lt•nc'> UH'IlU dd qll' ulo t 'lll'lllo 1 df' -
;;raciad:tlllt'lttt• uh 't'l'\ aeiollc's lllllY ittt•xad.l , )
s •ri:tll dt• dl'St':t I' IIO<'illlll' JH'<'l'i as, /t l'llll-..11 dC' '"'U
impot·tatl ·i: t pa1a la ·h.•11cia. Sin t• mhar~t> , :lurtquc
JIO lt'lll' lllO tllltu lijo:-. , pndt.: 1110 l' "h t?:tJ' :'t In <'.ttC-
~oria tl•· f{tl,ulns todo l!J h••eho lllat' a\ illo o Y
cxtraonlinario. IIlii' dl· lo --onalllbllln. s(' I' •1ierC'Il.
N u cs tla clo 1\ 1111 • on:'uu h ulo ,. t· d:t l' Ia,.. p:t t'NlC'" 1
hubln.l' lt' 11~11a~ lllH' igtt•l t'tl ni hact·r 1111 tr:d,ajo
mental llJJf't'ior {t u~ .tic uce f•te.
• iNic'·~ tJbf'lll • toda \ in-dkt.• l [, - till Ia 1 er-
eeiwiun dP lu .. entiuo 1111 l•l l.t fui"llle de tad L
Yl'l"uad y J lodu ' IT• 1 , ~ qlll' el 1d111:t hlltll.lll11 nv
lW:t.en tit• l:t IIIL~tntllnl f•). is J,. Ia l!IHL('I'i;l!•


XV

Ideas innatas

'l'it•mp, ha 'ttll' \it no agit uHio


~ab I" si Ita~· lllH.: iOJlt illtltllil '· I••.;ta
nuestro juieio. tic [;~.., 111:\
l ,lTIS lit l'lll'W H I I I 117A \ MATII lA

t:•nei:t tk pt•nfnnd:1 •'t'Hdit'iOn y


Sib hllt I'll


I Ill 1':1 h:t I"Jl I I
\

I 'tIt
rlC' l•
1,1 I H('l'll :-;) H lll'lt7A Y i!Alf.IIJA l.!l

)o ht C' lw , pufld

]>:lisp tl(l eUt'Clp ~!Js 110


l'ion dC'l fdo. Wili:nu

I) No trRt 1no de loai r, t co lUtnbr ua do rl


J I I H1.A Y MATEIUA
I ,IT IS 110l'I!Sl':ll

lll
lli:! I.l I S Ill' t' II :\I It l'l t.ltZA \" lA!'I HlA Hi3

Jc l'Olll'lllldia • it•mpn• enn l'! sol 'll<\Jlllo ~~· trataha


dt• P.Xplie:t rh• •I ::;t'lltido d • t•st:t pa l:dJI':l. !'or t'::;t1 l:t •
lt>yt'" dt• (tldo~ In~ p:ti t's ci\'ili:wdn JlOfH:ll :\ l•l'
~ordollltHios ktjo llttc•ln. ;\ t•;tll .1 dt• l:t clt•hilidud
dt• ::;tts l:tcttlUldt•' intl'lf't•ttl:ll(' ·. Loc-; pel iodie• no·
dt• l'ril I'll colt In t'll('lll'i:t 1 I tJ'i . . tt• f'-.L:td" dt l o
inl'«·lic·L•s a quit>llt'~ Ia ''' aril'io~ 6 In 1,ark1 riL' t'llt j,-
JT:tn d :-.dr l:t uitii'Z I'll .... ilin cnt~lll 10 y nparr.td
dl· In stH•it•tiatl. pri\'alldol(l de ltHI.I inslf'Ul't't lit.
L:1 \ id:1 11-<il':t c• illtl'lt·c•tual dt• ,. 11 •'l't.: 11 1 m.t
que lilt e~tad11 \'f't,'t l:tti\ (1. pll< ... 1111 tiuu: 11 not itu
algllllil g• 11 t·~pt dtka d•• !.1
·r:d ni isl<'ll!'i:t huma
11a. Gl )oJidt• t• 1:111. ptlt's. ]Jill'll t'"'l. ].1 11 )-
c·iollt'"' lliC'Ltfbit•:l • :si Ia lit>llt 11? ;.l'r I' tjlh. 110 M
d1• :tn·oll:lll ,•,l:t a p~ .It'd·· bt l'itt'llll l:lllt'i<t
1t•t•iot't·~. y pur· qllt' 1111 lrittiJf:tll -..olll'l l:t i\:lllll.tlt
z:t'i' Cl 't•lC'hr t ;;~ pnnl ll.t\lsl 'l' 1111 I' uJJ,t ft~llU.II
idt•iJ dt lo qtt' I l':t llll t•:th:d)l. I 11,111d0 jliOllllll •j th.t
<'"Ia palHbra, ]lt·ll .tlJ.t '11 urt cahallit(l dt• Juath 1 .t
que· halda tenidu dUJ':Iltl"' u 11dll i6n. t'\ p(dl1
tig-ur<ll':-.t• qttC' ' t.t p;d.l hrn J't'P'' ~•'til :Ira otr:t •·<h,L
qu<' l'lllH'lll'itH!.tdn ohjl'ln. luwg-illtllltl .t llll l11 JIIOtl"'
prh·Hdo dt· d•· u ll:tt"iruieuto dt• tod, ~ los nti I
(.~l ri:t }H) ible qu · l' d••s:t trnll:ll ;r 1 11 l I llillhllll•l
idt•a, cullct pei11ll u lnt·ult.tcl iiHt 1, l'tLWI't l 'itl t.l
meute 110. "p :diuwntllrl:t \' , dl!t'.tt'ia Hr tilir1.d
0

lll<'llte. y IJ(l lt:tl i:t lll.IS l)ll ' L u···t:tl' llHit••ri<dlll II(
cnuto c~os :tllilu:tl,•s a quit IlL' 1· IOIIJ"t'll · 1 11\ a d •
e ·rd1ro. ~ .. han IH'l'hn oh .... r·n .H'i<ltlt' analog-11 • 11
homln 'S qll£' lt:111 t:ll'l"idn !t ·j•J-.. d • tod.t odt da I
humaua. t'lltn• l11 ;Juiln.tlt•"' d • la st•l\ ;r:-.. \ 'i' i.w
~ "I' llUtriilll COillO J,) h!'lliO , llt t'\:jlt'l'illltll!.lhtlll
otrn sen. :H·ivtl que Ia d ·I hzuuo1 • 110 :JI,iml h 1
b)ar' 110 1110 lr:JIJflll indi •iu :tig"Ultn de l s:t ·hi
}Hl dn ill:t» qui' .... ~ .up n • inu.lla. L:t"' \ t•nlad• I'll
euft.:rmedade lllt'Jltflh•-., u ~e.t l:t:s qllL' • lltnlltfil'~
LU1S Bt OUN1<.1t
I I LHZA '\" llATI IUA

plo, los piur.onc•s) produe 'tt. mclodta~ ~'uh•ranH:ntc


diYCI'S<lS Ull:IS tic• ott•a.;;, Sl'g'\111 los UIStlll(l)::_; ll:II <'l:l
qne h;t hiUtll. \nduhott ha t~b ' t•J'Vado '[1_1'' In ni-
dos d~; los p~'tjarns th• las tiiiSilllh l"'SP("Cte~ sou de
una fonn:t compll't;tllll'lltt• di--tint;t t'll t•l 11 urt c de
lo E~t:tdos U11idos y t'll t"l :iur dl'i mi"lllo pat .
'lt)t'SC g"t'lll'l':tlntl"llt • qtll' lilt illstiutn illll:.ll•• ubligH
:\ Ia aiH'j:t a t:l)ttstrttit· · u · c(•ldill:t~ 111 fllt'tll:t C' .t-
gonal: JH l'O l:tlllhil'll l'Oilstr'll) (' oti'H · d rli-.t_i nl ,l
fortll,l \' l'll:llldll l' j,> d:t llll:t l'U!Jil( 'IIH dt• 1111 I !1 -
111:1 ti/ I~C•!d:t" tll'li{tl·ia/, til' ll{' h:tsldllll" illlt)i•rt"lll'i :t
JT l':llta d1• iu ti11tu p:tl'<t n• ltt~t'l r· ~··ldilla ~ lh \,l
su mil· I b Ia qut• !it' h lt:t 11 pn p:rr;tdll. Pa!':t <) s l ('-
11('1' Itt It' j:-; dt• !11 id e .t-. iuu:rtn , ,. lw Ll':t t.tdo do
pre eutart:l)llltl pru, •hn :tl a C'l'to dt• qu~' Lt: lliC'tlfl_o
lo :lllilu:IIP t ' lttidu l'•)lllu t•l ht)tttl)!'t', y IIIII ' ltll -
le · (l \ l f' • pcnn~na c·r, n, 111 tlllb.arg-o it•udo ani-
11WIC::-. 1}.-ta • hj ·e ·iuu lllo :1pc~n nt<". !..·.... n-
tido · 1111 Jli'Odur•c 11 Ill/tit diuftlut CJltc. ~ 11 tt!l lllJ',t t' ll . l
que In~ "'ediat!IJ?'t s de· Ia fm•uluah :s iul '' tu .tl ~ ·
tran mit ·•• Ia illl]li'P it~tH s ,. t( rk r al 1' l't lu'0 1
qul' 1a~ I'' ciht•, Ia t•l:i hunt ~ In I' • 1 ,., dtll':' ~ ~~ 1 a zu u
fl till ("JlPt'gia lll:t(('t'ial. 'J'odo l (t• )lt' 'I illlll 11[.0 110
ptll'tk h.rc•'I t• ~in Ius ~;entidos, ~ totlo ·• u l'i1ni r ntt•
intt•lc ·lu:ll tiL·rw. dt• 'till ig11i •ut,•, cH'ig\: Jl 'u 1 1
Sl'lltido,. !'t~ro lu st'llthlc s Ill<" utilC' k 1 rodu-
cen uu prncediltlic•ntn d1•fe " tuo-..o l'll.llldO (' t. m-
hi<'•n Uelt'('t ll0SU l~l ;l}l;ll ':l to dP lrl illlt'[ig't~lll'j,J. ( I'• " ·
1110~ lw hPr Ut'llhblrarlo ufit•i• nteut nt In r !Ill' lOB
d •I ct•rebro d ·1 :wimal y L'l d I holllhre. llu~ di po-
siciv,les illlltlfa. qllt' dt'Jh ndl'll dP Ins div"t' ~~-. t·tJ.tli-
dadcs nHHeri~tle d ln org-unizal'i6u aniuut! pero
110 hay infuic:.iotte , idta innaft1 •. I~ '"' llli ... ma-. di"-
po icion •s . eguirt\u ·ur0cit·1•d~1 :-i •tnph' d nnli-
dad y dl":-.<\tTollo. {\ nn ~ i lir los . f"ntiJo ..... E t:o
UltiUlOS , Oil tatUhiCll ' Cll •ial ~ para prudliCii' ln
l'Ut.H1.'A \" MAT HIA
lGG Ll'IH 130l'll~!Clt

h0111-
Jentn ~ pt'nosa de lo" cnml1alr i11t •lcctualc~ d l
..... ~m·ro humann. J,..a idt>a li:H·e ·u;utdo l'l homltrc
~seon·e Pll t>l mu11do ohj 'tivo qtll' l' rodt•a In tptc
cs c~m(ttt ;'t t:ada mto, lo con vit'l'lt' c>n un;t forma
idc:ll y k da pot' atrihulo d uomhn• dt• 't•rtlad erL',
dl' hll~'IIO u dt• hdln. J'CI'O l'S(I._' }H'!lt"t'di!llii'II(O illll'-
}t-'C(ll<tJ ~~· 't'rilic:t dt• llllil mnnr>r;t cnntittllil d(' tle
la t~poe;t c11 quP c•l g(·ttl ro htlltW!In ha t'lltr:ttlo Pll
cl ti<'111po histuril'o. ],a itka toltlil pot.:tl :'t pnen Cit•r-
to dt•rt>C'Ito hi-.toril'o y l'i •t·ta foJ'lll:t ohj •t h .t ~ t'l
iudividllo lJll(' C'lltOlll't's \'it'lll' llll lll,' l't'..;j({t l'('t'O-
lll!'IIZ::ll' \ t•lahornr t'll si t.•stt• pnH·rditllit"lltO intC'-
lt•ctual; ;to ti•'JI!' lll<'ts qtll' :tpt·opi:tr"t' l11 'I'll"' t•x:bt!.".
~ill p;u·nt·la illL'Ill'iun t'll l':-.lt• ul'i:!C'II tit. Ia ilk:~. LL
cn·c inuata. 1\•ru llllllt'a huhit•ra pndtdo Ia tdP.:L
dt•S;tJTollat·s~ t'll t•l tiL'lllJlO histol'il'U sill llll;t l'('l.t-
cit'nt tlNPnninnda da·l lltlltHlo 1 hj, ti\'(1 <.'<lll la fa ·ul-
t:Hl intuiti\•:t d•·l intlividttu. «La id,•a die • L l er -
tcd-t"'S In unidad intuiti\ a dt"'l pPu--atnit•ttl<l, ~ ha
sidu eollcl'hitla pur ln razt'llt, p• r t111UV intuit-ion.•
<\lttl'tla ,•ntunut•s lihr · ,,J hutubrc dt• l'lllpl "r Ia
idr~s que ;tdqnit·rL' •nutn indi\ iduu, Ylt "'a llltll('·
.
dintamt•llh pot' l•Js 'ntido-., ~ H pnr l.t itpuil'i•m :l
lo qtw lta pasadn y d~ In lJlll' nttlL'" d · ,~( h<t ~tdo
conocidn. l'th'dl' t'lltoll .. ,'~ 'Jab• ntr y l'Oll1lllll'll'
cso~ m:tlt•riHit s para th•dnl'il' d' t•llos eo11 ·lu i?ll<'
gt'llL't'nit•s ~· <tllll t'Othlntir ·i 'llt.:i.t , ·ottln_P~'r i'J' rn-
l)lo lt'ts llHtlt.:lllfttiea ' todu Cslcl iudC'pL'Ildl 'lilt .lll 'I-
ted\ la-. imprl':-.ione... ..n ... iti\ :t--. L a illlpl' stOII
fueron ·1 t'mi ·o nwtlio qiiL' putlo t'llll'c!!'a!' ~·,"'I tl -
bora ·i6n •so-. ntatr ria It".:, )H't'o nun •a h:t hnbid 1
nna no ·i,'lll innnt<l imn~dia ta. t ll'r . . tt•d "'X plica Ia
hi torin th•l orkL'Il dL• l:l id a L'n ln · ... i~ui •utc.: ll r-
mino : cN'o pudn ~LH: •d r ntr:t ' l a .... iuu qu . el
homhr d ·hiu upo11' r 'II su scm• jaut un ::-l'r '.n-
tcligentc eomo t'·l, y a i "' 'lll'Ontralta c.:onsi:.ro llllS·
LlllS Bi)UIINim I l 1 ltZA Y MATI ltiA IG9

tmncntc di tiuta. Los grirgos, JHtPhlo dol nd~, c·n }o mim.11 ., m0 g-uw ndorno !o c·a he-
tfln alto ~Tado dt'l ~~·ntilllit'tttn l.'«t<'-lit·o, 11\I'Z •Jahnn tlltt!r) no ehoC'an a lo i'UI'Op•"O~,
dl' \Ill modo :!tllllir:t uk• I'll t->lls ohr:t. fnrmo1~ hUill.t - u'\ o tom<'n l t• col r 0 lo fro-
lla~ ~ :tninw!Ps, y hn~· llallatnns l'~to dL• uwl g"tt 111, C:t • h.UTl! \ l'Oio-
Ln ~~ it•gos ~ lo~ nnn:ttw:s ahi:111 poeo 11 ttad a d
Ia ht•ll••z;ts dt• 1;, Natnralt·zn, qut:> Utttlu adtllir.tmo~
hu,\· , ~·Ins hnhil:tllll'S dl' llf'l'ltW :ts t'ottlill'(';t nton-
tuo :1~ nn :tpn ei:tu Ins hPI I•·z :t de qtlt' t'"ll\11 rnd a-
do . Lo::- l'!tiuos 'l'l'f'tt ndtuir.d>l<.• c1u · ttll.t muj r
se:t lo ru:'ts grliL'dt po:-.i!JIL' .\' tr·u ~:1 lws J• it·~ t:tn jJl·
qu (•flu lJll t· nn JHitd:t :111d:tt'.L11 Jwbitaut t' d~;
.l:t\':1 • ul(l t'l'l't 11 IH'l'lllt)..,Q c:'l1•ulor rtlllllJ'illu \ ti-
iic-lt lu · dh• tt{t·~ dv ltt·gro, purqtll• It• p:tt't l;L,·h"JI' ,.
J'!l ll tl'll ('l' c JO.., di•lll l'S l>l:tllt'U ('Qilll Jo· p II
lllif'ttlra nue . . tru pn l ib ClH.'• nftan , 11 11 ' r o
Ia hl;t l!t'ttt'.t J,. lo:s di~·tttt• dC' l:t rnttj• r. ~~ gutt In·
ltH'mn nlt di• :-i<'llllt:l nla ltJ lw hitn 111 ~ d<' 1' ·ilz\n
t' ltlll t<.111 11 ·o tumhnlllO!:i {l lc dif'tllt' llt rrt•o, n
lllt'I'Za de...· ma <::tl' ht•lt ·l, 'II'' ' lo dit•nt t•~ hl,\ll l'O '1
Cltll :til .t t'O. ,' g'llll d llli Ill«.. :llltOJ', (o..; 'Cllt.4lli tl-
don•s chi11o' uC' Psl:l i l:t cn11 ide 1 nron lilll hor1 iiJt.
In ll:lt'iz lat·g·a d lo~ illdig-c•tt:t , L:< lliJJitJ 'ltll d• Ia t.:Oll
Ia ll<lriz :ll'h:lt.tda d1 II COIIIJ IIIJ iOtfl ·• t(ll ('11 1.1
cartas qtw c'~c ribi.tll :'t u · Jtitt i nt l d t'l<l ll qu
los lw hit:tlltf• <lc• { eiUtll t'l'a n tllt p11 \bl• fd im •
dondc :...t' <lt'OstutllOI'Hh.t <l lJ \Ill' Ull pie d J.tjllJO
en lug-a I' d~ n:tt iz.
l...o~ batocas dl'l \fl'ic:t 11\t'•ridit..•ual ti 'll "II <"Ostttm-
urc• UC :l l'J':lllt:tll' }O. i lld-..i\ I) dP ltl lila ndibuln 11-
}>l'J'ior £1 u hijc)s cuando llC':!.tll :'t Ia t•dad d ln.
pu bt•rt <l d. L~~ ttt ope r n r i uu lw • q lll' t' reze a 11 lo d
l<t mandihula i11f, 1 iot·, d:mdo .... u fi .. onomin un
a pt•cto t' 'Pll~twnt '. La jo' t 11 " qu .. lie) h11 n ufl'i-
do • ta O}K'I'<tl'it'lll ~~· ·ou-..itl ·ran t'XIl'c•nwdnm ·ntC'
ft•a-.. Los faitian11 · L'l'l' 11 hflt'L'I' • lllll htli'IIIO
upla t<\ndo_c la nariz. y e!!itll di •t· tl doctor Knapf,
170 1,1 I 11( I'll I It
tl: I 11:1:.&. '\ MATEI lA 171
172 I.Ul."' otku:-mn l I I IIZA \" MA It It lA 178

(I) S11ui<lu e quo 1111 pue le d fiuir ~ ), 11l dd bi n. J...o


tt!l•lugo Lnn tu•btd<~ ,1., to cuptH1!6 por I tnugtut dacuwdo.
•Btii1UU s lo qtlo '' l1 ·uuiurmo euu lo 111 tUtltuuitlltl d~
Dios • Pt~ru ~owo llo sou I qutj h u h cbo ,, 0!1 lllii'Jd •
mionlos. f. cil o dotlucir tlo aqnl lrt d b1litlntl do sn detiuica6o.
174 LUIS UVlJll/\111( 1 I I HI. A ' !ATI HIA

'Jlll' ~~· IlliiiJi-


:1 fi I 111:11 lll 0
1711 l.t lS 11 l'll ~ l It l'Ulm?.A V MATl.ltiA 177

antig-uos gri0gos UJH'tltlS lt'tlinn prest•lllimiPnto de


lo que th)sotro~ "lltf'lld •mos por pttdot' ~· mornli -
<.];ul flit );IS J't•J:H•iOJI!'s ~t'Xll,tlt• . l~J :tdllllt•J'ill \ lOcio
]iu:tjl' d,• }li'OlllLCU:l<"inllt t•J':tll l'otlllltll~ , ill .lf•IIIOI'
.:\ l;l t•c•proh:t<.'it'llr . :'t In pui,JieidHd. Lo i1w1o litas
'l'd:t l't• ligin~a dt• < ll'it'tl tt•, no tit'lll"'tl }Hillen· illg"llltn~
Lo· df)gollt:ts rund~mtl'ntalt• dC' -..u culto I c·on ti-
tt_'·'.''n doctrin:rs altomin:dde ~· pr.'u·lil'u d till
("~Ill IIIII l'!?')IUgll:llll (• 1 . 1:1 'tliC :-iOSIC'Jtgil i'Oll Li&-
lllg''I"· In IIHturalc·zH tnm :tl ~"' etl'r·rwrnC'rtt · iden-
ti~;t, ig'IIOI'(I, ~ill dud:t, hl•t•ho Cit j iJIIllllllt'l':lblt•
fpt(• dt"llrtte tran I 1 l'Oillrario.
L1 t•ntimit•ntv d<> lo b~;llo, ll J, ju toy de to
yc•rdad· r·o, por Ill.! l(IIC II I I illl)JOIIg"cl ;\ c.tdct
u~to dl' nu otr·o PI lllltlld 1 ol>j th·o, Jllll'dl' y dl'hc
<'J•'I'<'t'nw p:tr:• :HI•ptirir·l'irrt:l III~'I'Z:t' t'il'rto '1tlor.
j<'w'ttr grnudC' <' l<J dif,rc>uew f'lltlt' <.1 l'.lZontmwu-
t«) Y In idC'. d<'i abio ltahitundo a l.t J't•U i6n, ,.
:tquc·l 'I"'~ C' ~.:ntreg. r H oc·upnl'ioll<' m <.'1\nic 1 !
i<~II C' 11111 ia me• I'' r l'l drr PCho ~ l:t ju:-~til'ia amma.
nl lwnthrr :ditllL'Iillldn pol' Ia 1• "('iuUP dt' 1.! hi -
torin Y. Ia ~XJh rh: n ·in d( Ia \ id,t, t'l 1111 .tdnd lo
con PI jO\ 1"'11 que igu(' •jp r,uu llt lo impulso d
su <'or·uzonl j( 'llHJIIO e dirt.' I'• n•·in el JUit io d 1 e -
~o ·, dor d ;-, It~. beliC\Z.J :trlf ti ·a tl I qu <' tnl-
un :t t•ll:t ! \ · 1 c•omu Ia plantn ti('u ~ ll ntiCl 11
In tietT<• , asi c• t:\n lu nlicL d nu ti' a I rr d
'

1:..
li ' t.UIS a0CIJNE l t
I LJI':HZA i MA'I' I' HIA I ~!I
ln
l' l·,ltZ A V' MATIUtiA 1 l
1$0 LtJIS Bl CIJNI':lt
d 1• \:t n•alidad dl' la X:tlliJ'a\l·za .• f'il c·ualr1uiera 1•l
al.~una mal,'>xiru Ul' . u Illt'>tndo, m' JHil' l'so dPj,tll d • ino-
cula!' •·11 1'\ tlisc·ipulo l:t idl'a d1• qtll' d1 ht• "'CI~:rrar
lo nJn-; d1•l {trlwl ' •nl · ~ al1 lt'af'l' 1•l }''"'~l ... llllll ·nto
dC' \:r IIWil'lia. p.tra U•nrr l'll<tllta .. 111.1 ttl,•a """·
tr.tt'l ".;: l'll~'d:t. Y :t i l' coruo 1 alot'lllt 111odt, ,f ,., ,·e.-
ln·u ·on tall Ill ilka :tc:dlit por moY•'I'"'', 11 tlll tutuHiu
(onta lieu.»

La idea de Dios
IS2 LUIS B('CUN im
l'UKRZA \" MATEHIA

partic:nlar adoracion :\ los :utima lt>s qu • les ·an an


i d~ lo
dnno o bcneticio. Si <'1 <'gipc.;io adll!'a Ala vaea ,·, al
t'oeodrilo, el indio :\ Ia s•·rpi~nlt• de c.; a sea bel, t'l
nfrit:ano ;\ Ia. Prpi 'lite dl'l ( 1 uttgo, esk c:nlto non·-
ponde, en man<·ra algunn, :\ Ia idt•a qll1' llll-.oll'!)s
tros formamos dt• Dios. Una pit>d1·a. llll lc>uo, 1111
;\rho!, 1111 l'io 1 1111 eoc·odrilo, llll objt•Lo tkpl'l'l'i:t-
blt•, till;\ serpicnt ' , ~011 los idolos dt• lu'-' lll'g"l'll dC'
(.dlilll'<l. E~tc culto 110 lit'll<' r,•la ·i<'>11 con la idea dt.•
1111 c'r todopn<h·roso ~· perft•elo, tpt • dotllilli' let
N'ilturalcza •y los hnuthrt'"· •\ ~obit'flll'

l!l ttlli\ 1'1' ,, .l
1111\s hi«'JJ dl'tnUt'"tnt llll llli1•do i11c.;on:-ci 1111' a In
flt('l'Z<b fisieas, qll' Jlill'l'Ct'll ll'fl'ihl •s u suhrt'Jliltu
r;r!Ps 11! hnmht\.' ignor:tldt•, porqut' uu c• vap:t7. de
cmupreudt'J' (•l iutimo ~· JJ:ttut·;tl 1 IJc:tdl'll"lllii"lltn
de las Cosas. :-;j llll«l s: 1hirlul'ia l! <'lt•st • huhir·J'll ilu-
prt•sn <'lt•cti\·amt•nk dt• lltr<t tll<tlll'l':l ind.,Jf•ld• Ia
idC'a dt• uu s('J' sii}JI't'lll•' ~· p< r nna I. Ll'l:t ilnpo i-
blt• qtt • t·~a idf•n sc tn:lltifl·~ta l':t voll 1:111 pnt·a ·!.11 i
<~<Ill, tall impcrfl'et<t, !:111 grr) r'J'.I ~ tan dt"'li.tlllt.-
)JZ:tda COJI!(I t' \"('I'll t'l l'L!I!t) (](' I•» ,tllillllll• . ~~~
al1iltlal ,. inferinr t'll "" n:lltu·alt•za J 111> 11p••t'IOI
nl ltombr~.. y 1111 Dio ,.,, ft»J'IIla nuiu1.t1 no ' Dios,
siun llll:l ·aric:tt11rn .•\lgunn ,.i.tjer irt~IP (' -. qll(\
han C"lild" f'll la \ Jnt'•ri<·a dt•l Nnr·te n ti1'l'l'll tJlli'
~Oil muy liulitndu Ia" idt'.t-.. n•lig-in"lh d. I• indio
<.1<·1 tl'rritorio d ~1 1lr •~ull. L~ · uw.'· dudo:-.o ']II t n
gall l10eit'>ll al~ttna dt• 1111 s1 t· liJll'tltiO. \ 1 I" iHf'i
pin tt·nt.',s, dP ll',ldudrl•·" Ia }I dnlli'H I>i ·• pl't'O n i
los mi,..ioll •t·o-. 11i lu iull'rpt"et• llltt-- lu hiJe ... ] u
dh•ron t'li<.:Olltl':tr Lllta p.tl.thr.t " Oil\ •• ,,;, Ill• ,.,, 1 ,_
dns Jo· dialt•t.:to dd < l"t'~"n. u l l'ill ·ipal dh·iui-
d:ul . e llama Lobo, ~ c~tlll lo d .., 'J'ih• 11, p I"<'"
Ill! set qHf' p;tt•ti >ipa d.~ Ia dh inid:td \? J, I a1ti1lltll.
L•J co/t)l'kes. trilnt indi:t 11\l titnen ~·ulto .-.n l'ior
a)•rnuo 1 y reptt lll:lll al :-."'t' upr ·mo eu fOJ'JU,J d"'
184 LUIS B0ClTNER t' l' t:::HZA \" MATl ltl A I ~>

tmH'rtos y de Ia vida cternn. k par cfn oir cosas ·n tonto . u~·o ,


ll1<'ts fahnlo a~. m<'t illscn Mas~ nH\s J'idrc.·ula qll('
sus t•xag<'radm; ClH'Iltns de l<'ones, hicrws) <:ha<·a~
lcs. C11ando I<" tlc ·Ia qu<' era pre ·i o eunoter lo~
prt•ceptoL de In relig-i611 y en•cr t'll ellos, nw eou ~
tcstahntl coli C\.tlamaein11es de nrpre a. juz~audo
mit' pnla bras como si sn 1\ pli ·:r d{lll rro l"ttt•ra razo~
nal.>le ell aquPl pttl'hlo.» (lppt>rlll:tlllt die!' qu,~ los
caf,·es, 1 nz:t de lllll:\ buena coll~tituciuu fisi ·;t \' da ~
ra illtdig-t'llCia, llO 'ti<'IICII l;t UH'liOl' idPi1 dt'J ," ·,!' :-iU~
prt•mo. El jl'ft• d • In tribu es stt dins. El inofl'll,..h o
ptt<'bln til• los hofenflJft','( l't'en!loec Ull prin ·ipio dh i ~
no hn<'nn ~ otro uwlo, pero 110 ti lit' !t•mplos ni
otro enlto que lo' hn ill'. solt•lllllt'S I'll hunur· th• Ia
luna liPJltl ~ dt• till pt>qtlt'lto t•sc:tr:tl•ajo br·illitrrt~ .
Los bosqtllll/0/lo.", raza eJHllt<t y dt ~·t·ttt·nuJa dt• t' tt•
ttltimn lllll'h)o 110 tit~llt'lt t.:llllo ~tl~lllll.l. 'na ndu l'll tjC
la tl'lll)lP tad Cl'l't'll oir Ia \'07. dt• los g"t."Jtios ma lo 1
) respoud 'II ;\ <'ll<t cou nwldi<-iont·~ t.'· iltl}ll' " <:<tt·io-
JH'S. Lns indio~ "chhwk, !"t'!:!'llll las dt~s<:ripeiollt' d ~
Patti Kalil', est:iu pri\'ndus dt· todn st 11ti111h 1110 r ~
li~!;io o, eomo l:1 ma:yo1· Jl<ll'tl' dt• Ia oll·;ts t1 iltus de
los pich•st·ojn . Tudo lu n•lit>n~u al l•l':tll l!.spiritu
qul' rs. ~''"'tlll :-us idl'a . n11 . "'I' utuy \'<t~,. :d , 1u
no da11 <'tllto <ti~Uilll. H:tnd;lll dijo 1 los 111i iullt•ro
d.c los il_rd.i!:!'Cil:l~ d£' Ia isla~ dt· l"'iug ... mill l\lier 11 ~
ICl mcndtonal ) accrea d' atptPllt tril•th: c ro tit
ucn v •rundera n~Ii~iun, Jti tPm plus, 11i tdolo . \do
l'<_lll ;\ eicrros t•spit·itu~, pt~ru dP dt• qll«' fu,~ ron
dtezmadt~s por 1111a hort·oro~•• epid~.•Juia, ~·a no ti« ~
llCII conflt\IIZ<l l'll ello ·. » l 11 'UI'l'('splll'ltl th In
0

Rtn~ta dt• Ambo .., lhwdth dieu d" lo indios ch: Xu


v;t-< ~rn nada: . u pan• 'l'll eo11ocer t•ll'a Il'li"'iun qu
el 11mor ;\ l<I liht•,·tad. ~· IIUllt.:il hi' }lt1dido llt•!:!'ar {L
:::-a l.>l'r _i cr· Pll ;i 11 <'l'l'a llll 11 t l' l n <.'I 1 i J'llll I ... pi ri ru ~
en la llllllOrlultdatl dt•l alma. L)IO c:.uaudo ru·r 1.
lSii LIT I S D(h;ll :-1 ll:lt 1 I hUZA \' MAl I l!I.A 17

tum l>rcs 6 in sti tnc i ones po l it i ·as. ) si 11 l'lll IHI r•ro <.'II I e t .1 cln tle
110 e~·ccll <'ll D,i~~tl ni Pll Ia inmortalidntl. Scgt'lll ~x~
prt'SIOII dc:t YlClJc>ro nnll'rie<lllo Burrows, qu • visit6
su mngn1heo p<llltc6n, s uua naeit'lll tlc> at •os. Siu
embargo, <' l eapiUm inc:rl '• Alcoek o:.ti 11' 1 uc
l'X<'''pluando ~\los chino:s, l'S Ia na ·i6u dond • ti~·~~~
lll<tS instJ lll'Citlll el pueblo.
La sotiPdatl prC<;t•tJta Ins Jlli 'lll!J. r ·u6m '110
l~a~ iudi\ idun~ tll\ <I cdueacit'111 " i11 tJ'llcei61l h; 11 ;
s1do ta 11 dt•sctlld ad as, q n ~ 11n tic tll'tt i tlc•a a lg-tl 11a
d: un cr ::-;Upr·~·nw. Los anal1• d' Ia polici~t eoJTi'<'-
cwual d1• Ins <.:llldades popu!o ... :ts taiL•s cumo l'ari
J Lontlrl'S, hnhlnn rr'Clllllll'llll'lltl· tlc humll!·l'S
que> no til'lll'll ui la lll1\s tuini111a id,•,t dt• l>ios ui
<k la inmnrtnlid;~d. ui d1' lu l"t'li:.dc~JJ. t•tc. El t'litlnJO
C<'!' 'O ~L·cho ell lttg-lntt'JTtt ha J"t'\'L•lado lJlll' buy alit
s~•Js nllllolll'~ <!I' ]H'.r. Ollils cpll rw b:111 tnt p:hl~do 1
dll~tt:l, dt• lllt:t Jgh~sw, J qtll' i•rno1 :til a qu'- . l'l'la 6
:eltg"IOII P''l'tl'lli't'l'll. }~I 'illt'dOttllldtl :\Ji•~·"tl'l' llo t 'lllll
Jdt•a alguua dt• Dius (\ {•a t' I pt'l.'t'L'deut t•apitulo 1
y 110 St' lr J•tulin hac,.,. t:•Jilljii'I.'Jtdflr. pol' 1111 .., P
fttm~zos qu•• p.tra ello t' t'lllplt·:t l'll. 1~11 i>) tllismo
C<l)lltulo.lll·nw di ·ho que lo!-i J'cl httltl 110-.. f'du-
~<ldo~ l1~J • · dt' u · ~t tilt j11nlt• · y pri, ado:-. d todo
Jlltc•rcs tJtld~· ·tu:ll, rit'lll'll ttLta tullttJ',tlt•:t.n ·omplt.
t~llllt''lltf' :ttlllll:tl y en n <.:Cit d iutel i•r 11 ·i.L . 'i Ia
Natllt'<llt•zn nn pu,~tl • hnc,•t' qul' prt:\':d z 1·, 11 u
tl~•rc>cho:s l'ttando faltn Ia instruccit 11 y l:t t>dll 1·a-
Ctul~, lw~· 'J~ll' .d.•·du ·ir '!ll l;t ·Zltut·nle~.J ig-n r. , -
ta:-.. tdC'as pt·t~ntll\'lh. ~i ::,1 JWt'l"IHiit•J't~ 'Ill l'" i111wtn
);~ rd ·a dt• .l?to...; s<'ria pn• •i-.•l, l'llll 111 rt•du {t Ia 16-
!!'H'.t, admtt ~· Ia id.ca dt• un e ·po·itu maliynu dnt.rdo
df' un, podi'J Hplrtor, tl till di.thlo, dt• , Hlllll d
llltc! o lllUt•lws dt•mortio~. L.1 t·n·~tll'i.t t'll lu ... r-
Pll'll ~Is m:tl i !..,'1HI • h o t i It• a ln... hum hr ... , 0 t a di-
fnudtlla m{t •rell"'r;dut 'lite y ri n · uub in1pcrio
I 'S L!Tis Htlcn:-nJJt
1-'l IWZA Y MA.TlWIA I 9
tigu ras id('il It'. ,

lllU:o.l'lld O
190 Ll'18 BOCIINBR f UKKZA Y MATERIA 191

X\'JI

Ex1sten cia personal despu~s de Ia muerte


19:l LULS BOOllNFJit 1 C l<.HZA \" ~f.\ f Lltl A

cs u g-L'Ilcrador. » Un c piritn in cu "'I po t"'~ tan


poco con<.:<'hihl' eomo la •lc ·tl'ieitLtd u el nwglle-
tismo in mdill (> sin Ia" IIHICeri<l L'll LJllC t•sta
ful'rzas St' mattifil'~t;tll ~ ;tpar · ·eu <t UUL'str<~ \'i"'lt\.
Con <ll'l'l'g"lo (t t•sta opiuiuu, lll•tno" Jenlllstrnt.!n que
et allll<l auintal 110 Yien' nlnwudo •on idc;ts inna-
ta"' ~ que no J'l'JH'<'St'lltct tlll elltl' pe,· se, iuu un
produclo dl'l inlllljo dt• Ins c.:o~a8 PXl<'riurf• ·, y lJUP
110 hubkr;t n:tl'ido in cstt• mnndo \'is iht~· qlli' Ia.
rudt•;t. En IH'<'s •twia d1' eslt' eoujuntu d<' ll cllns,
no dudar<'t el naturali"ta imJmrcial y i;lli:tdo 1 nr·la
\'l'I'Clad l'll prntl'sl;tt• l'IH!.rdc:llll •ttlt' <.:tlllll':t Ia id ":t
d<' ttn.l iurnot'L:tlidnJ i11di\ idllld, d' una l'Xi tetwia
}J<'I'S!1IIHI poslt•rinr :l In llH!eJ'lt'. 'oil Ia p '•rdida d~l
or~;lno nw lt•l'itt I. ~· ~~tli ·udu d.._• • ·t, lt\,•din i.'ll l
qtt(' Ius .'t•rt•s · ·pirituah·~ 11 "gau :i. Itt ittdi\ iduulidati
Y a! COIIIIL'illlif'll to Lie II (>. il'\ll'll ·in, l'"' lll'l'l: HtiO
~Ill· ~" <' 1 ... ptrilu qllt' h<:Hh• 'i tc..1 Cl'l ·• r t'll e e do-
hit• tPJTI'IIO •\' dC'Jll'llcl 'I' dt• t'>J 'II llll lnd I 1 t'' > de
t•xi"tir. Todu In~ ·ottociutiPn'u" qllt: • s s• r· hn ad-
quiridrt "'l' rt•lit 1'('11 ,\ ., :t l1 If'('. ll't .... ~n "'t h.t t·c-
ennoddo, uo !111 ltuid•' t.:ult ·i•·ttt'i:l dt" ,j trti,.,llll ino
t'll t'. <I t·~· :ts, ·ott t•lla~ ~ p• r t•llu . N • lw II o- lU•
A sel' )J~"l'soJHI sino 1..'11 \ il'tud a u upu i"ivn a llldi-
Yidualidnde limiladas ~ It 1'1' •-.tr . (,1 0111 ·1 i
t'OIICt•l>il.Jlc ni po-.ihll' qllt' '" ,. ·r. u t r:11d 1 A c n-
dieiont · 11llt' l1• 1111 t 111 }H't•d ,, t'•lltHJ t•l airl 'itnl,
fuera eap:tz dt• •xi..,tir 1111 1il•rnpu nrr jcru:l(~; nci£'11·
·in t'• iu ··u ti •a JIN..,onalid:al? ... Tu •s Ia n·n ·xi6u, ino
la ,·olunrnd arhitraria: uu ,., Itt ·i~u ·ia 1 iuo ulu
h fc. Ia qu' pued 5;Q,t('lll'l' Ia itl "a d,• una c.; Xi lt 11·
cia !JO"t••tiur ,\ la mucrtl. La tl..,j,,l,,gi:t-di ·e \. gt
- . "prolllllll'i:t catq.~llri "llllelltl' •urttl'. l.t imnorw-
lidtld indi\·idual, '•llHO gt!Hcr.dm ·ut lo h.t .. , ·onrra
toda Ia •otlt:('P ·iunt l'L"' Intiva~ :'t l;t t'. i-.tt•nci 1 ::;-
pccic.tl d • un alma. El alu1a 1w cutra ·n d f to , "•Hlll..l
18
1~) J Ln · nOcn.xF.n F Ul.JtZA Y MATI RIA

dt' f•.xaminar de lllit <'<'I'.,, .-• t:1 in-

}' ·mu
196 ! ,{ LS BtlOIIK I. lt
I 1 H:tA 'l IJATJ, UIA I !II
198 ruaasA. Y u Tll&IA. 199

i tales enfermos se euran, se nota generalmente


que no tienen el menor presentimiento ni recuerdo
de todo este intervalo, Ia vida intelectual no
vuelve A comenzar para elloa sino desde Ia epoca
en que perdieron el conocimiento. Para ello ha
sido to do este tiempo un sueno profunda 6 una
muerte intelectual. Estaban, por dccirlo a f, muer-
tos, y han recibido por segunda vez Ia vida. :sr en
Iugar de curarse deepues de eate perlodo, muere el
individuo, no le afecta en manera alguna cl mo-
menta de e ta catAstrofe. La muerte corporal ha
s~tcedido A la intelectual, sin que por clio ha~ a t
mdo el conciencia de ese momento. El indh iduo
como ser espiritual, ha muerto ant , es decir tan
luego como ha perdido el conocimiento con Ia en
fermedad. Diffcil serfa Alos que o tienen Ia inm r-
talidad del alma e plicar e te fen6m no. reo que
basta lea seria imposible emitir una conjetura run-
dada que nos dijera d6nde se encontraba 1 alma
de estos intervalos de tiempo, y que ha hccho du
rante ellos. Ha) un infusoria que vi ve en las got
ras de las casas seeAndose cuando deja d corn r
el agua, que eeaa, por con igui nte, d l&tlr
Est& muerte aparente dura basta que una nu ' a
lluvia le vuelve A la vida. l o demuestran s m
jantea ejemplo que el alma es un proeedimient
vital, que depE>nde absolutamente del mo lmiento
de Ia materia?
Igualmente proteatamos contra Ia opinion de
los que, renuneiando al alma per Ot'UJl creen deb r
admltlr una fiUJieriG upiriiWJl uparcitla por lod6 tl
•tai"er•o, un alma ••iwrlt.ll de Ia que naeen todas
1 demu y ' Ia que uel en cuando mueren. -
mejantee ldeaa eon tan hipot6tlcaa como lotatil .
Bl adplltlr una materia eaplrltual encierra aclemu
eontradiccl6n palmaria. • aterla lmpondera·
200 1.1 I Bft'IISRR l l ERZA \" MATCUIA -01

r . . to

C'lt rnn
LtTlS U0Cll~l H t 1:1 111 A Y !dATI:! I lA

yale la }Jt na d"

truta
1
t.'ll
uv p rmni . p r otrll p rt 1 r u b·
204 l.l J Ill Ull 1 It J t I ltZA "i :WAT l lA

sen n r i6n

Jl
20fi I f 117.A 1• II \TERI.A ~07
LUIS B0CIINKit

lllll ljlh.."' l'liPllla


!11:- 110 COIIfJCt
,,, 1111

])I) r·
lo
LUIS IH~CU~Elt l'lJRR7.A Y' )fATLRIA 209

.com~ sujdo ~? ol>j ·to d' ~ ll a eLi vida d . . in h, pet·· '{H:Illlill:l'-), 1)0 ha~? llill~tlll<l l)llC' tanto haya pt"'fjll·
ccpctoncs llt) podl'i:uuu~
. "' 1' t~ 11 a r, ll't t I-1
ni ..,·tiJt't'·ltllO"
' •
..dkado ;\ lo:-. progn• ~o:s cietltifi<·n::. c·otno la lillt' r·o-
~ I as P<'I'<'<'J>t:.WJH'~ depentlen del ·u 'l'J),, • 1~ ,'' ll<lCllllO~ ·un el llOlllhre de (ttui'Ztl dtol. La c.:ic·Heia
6l •u·•tll" J· · )' .l'l C l'll j ~t
,\llSll
~ ' JlltHlt"I'H:l, ha . . ncla r•n d ~"tnpiri .. mo, la lw rrll'~ado
•'-'I· • . .,) . IJI(o>. JO'l'Jit.:
!""\< lb.
t') • ' ~ ~ l f'!'llll ( IIIIJI<tk·
;ll num• ru d "' l. :s !i<:ciuHt'"· :--r pn•tendia 'JUC e ta
l ),1 , pt I() l;t lllli')J<>t'llt.:l'l hlltll '1 11"t
.I .., , , ' t
\ ·t a~ I't•"'a <l " ·, IQ
os, . 11\l 'llllO~t· lu ••tiJ,tt·tl'ln fuC'nw t}r~t'tllit:.&t "ra Ia contt aria de Jus fttr•rza ·
SCiltlt
t . • :s•t' t tl> L'll ,. .,),, t'ullere-
'
0· no L' t '!t• s ttt la Jll'l't.:••J,ciutl \' (''!·\ in• •g~tui<·;ts 7 ·omu . . . ou grn' ··d:td. ali11idatl, lnz.
•t' I l . ' . " ( ·lt'lll PI'(' S()· I ctt i ·ida u ~· 1111\ ~11 •ti 111•1, y 'lllt' t'Olblituia r~"'"·
me ll n ;t ttt..lllpu pup to qu. las idt a Jll'u . ,
ys•d•s

:-. •
e~t 1t\ ttt· 1't"tl ::;uc~o.:'t\·amt'llt• [ 1 ,1 1• ,.,,,
\Jf.llltll pt>I'IO ,t lu:-. l'l'l'~ \·h·u ... lc·~?('s 'XC ·pdou;tle~ •n Ia
.I t ' · "" 1 L'll Natlll'lll t•Z:I , uwdi~tnl e }a ... ·uul•· po)di, n ..;o~ "t•rr·s
c L~c u, lllul. ta I llll('"tl''l. ·llllt't JILt l .... l (l ljllt' 110 .llll
J "'

su lr:tt'l'"t: al iutluj•l y :teci6n dt Ia ]o•ye ~<.'Jlf•ralto~


l • •

.{Jllt'< I a L'tlll<'lt:lld:t IIi I'• C11t rdu 'I I•"Lllltl »


I, t ,I t , "' • .dC' la Tltlllraltza. r· gir~t.: pot· -.1 mi,..mo y fOlttHH,
. .. ~:s L' 11_ 'J o_l<> ;Jil:tdt• que l.t dl'lud qtll'
tlt:.t }Jur ' ntt uw l' utlt Jlll'il •Jil ·Ia l[llt\
pol' deeitlo a i. u•• •. . tado ll<'ntr·o d • orro e tiHio. ~i
pnr l;t t' j~(•t·anz:l dl' Ill r~·c•nlllJl<'ll :t~. , Jlllt d•· 11r 'nl< ci~.. ' ~''II\ janr"' prineipio, tJ" . . truirla uue-.-
<.:~tl!1.'1r,, Ill t'lllh.l_l't;'•. tt lu hnull•r •s Ju lltit' ~ t lit tr .1 tC'si • d<' Ia lltth ........ didnd dC' Ia If'\" fi . . i"':h y Ia
h~teen l!lt t'll<t ,. 1<1 Ill tilt rtalidltd delttllll:r 'll JI' ~lei inmut tl>ilidt l d··l ordr>n 111 c nico d"lmundu. So
h_ll'll Jlltlllit:t), :t fill d, t)lll' los dL~IJilt•" j, ~ lr
'1'"'111 ·rl
....,d ..... '.~ •
Itt
_n•
1 • .) Illtl
ptll' IC'tllOt' ,\ !JOI' L'"Jl t·:utza. d \ tl'
.ld e:rltltiP) '1ll• lo <'Ontzon ~ ll oLJ,
l tl J't "
e:;co rr(' I I 1'1
~ • C"l. t JOt'. pret t et•ioll ~ antor. E~· twa ul 1lfira
\ I )I l

.et:d ttpld{t , tltr'l,. <JIU' ~;0/(1 Ia fl, -.. tl t: 1V IUIIIO>


1 • lll7!J<l
, 1l •
gac l o I a lunzo,·fa/itl,ld ,, Ptt"' to<l,. 7 1. • 1
bl 1 ' ·' J " ' '' u • MlvlO 11/ltl-
, e.,;, a lltl,l/llll oclmitidu ..•Yi u, ~II H•' ni PI I 1' ni
St\IU~IIll"
ab. ·r ' ni. '~~·.. F• \. f rc rou maluio' }JIJI' no ' ltabe7'
'
llJHt 1o Nr
IJI•'Jlllllv t Nj>t'7'tl1iZtt. btt I'Ull lwmbri' tell·
to. dt lodu vspil'iltt 11/tt'C• ll!l1'iu.

Fuerza vital

nc
1O:; 1il6 todtt
0 ru
Ia~I iU"<t"
.l "T
llli ti•·,t~ I l l!' '','111
'- 1 u [ <l::: •i 11 ad 0 {l
, • '-!"' :~ .1. atur;th.:za uaciua •u uu.t ~J>OCl
Cll l! U lils~ CICII''l'l
'"' • "· I 1.'l rura [ c ~ taLnu rodn' in u
~ 10
f'l:El!Z A Y .M ATEIIIA 211

111.:1':1 d
~12 LUI~ JH t'IINI It
t l I Y.A 'f AT I lA .13

llllli-
fti ('J
Lt'ls nucu:-. rm •t l ltZ A \ ATt IliA

d1·h<:n ser consiclcr<tdn. como 'lltC'r:Hueutc iiH'11-


<·acc:-;.
Podriamos citnr un ~ illllt'llnero d heeho. 1111 1\ -
Est<h oh crvncionc - diet" l\1 in lh - no · ' n-
LUll) lH CU.\"1:11 1 &fl7. y liAT HI..\ 211

:-;ino tplr. I a cienein uo ~ imputw el lh•bcr de ttl:t rti-


fp~faf'. iutiriendo. !:"Pg·t'm Ins lt•,\'t'S illlllutabh•s dr• 1:
indtteeiou. lo dt•.st·ouocido dr. lo vonoddo. qut• :\ I!J·
1
01) l"... tlls fL'Il1 l}lll'lllls SC a pJic:t lliJ:t Jpy lllli\'l'l' ,tJ,
dt scuhiertn ~ t'OJtlirmada cnu l'tlt•J't'lll'i:t (t una.
)t

tit·O
J.ll lS Btlun:-a.n ll Rl.A \ AT£lUA

.CIIlll" Or~UICB
tl:f.UZ.A KATt:IIA
1.1"1 O{ Cll 'I H

Aim nim I
117.A \ ll \T I lA
LUIS at'l(:u. 'l,lt
n
ll I 7.A XAT UIA

l
l,tTIS B liNeR rtll.lti'A Y M.ATF.:Jt! A !?27
~28 l'tHCRZA. '!' \fATI':IIIA

hargo una porciou tk hceltos y obst>n•aeiotH' qu, Ia~ f:H·nll:Hll'' iutcl<.. ctual<·~ dl' los auitnalE>" son I'll
demuc~tran ttlle l~t ~·oz d • Ius animalt> ~, n-.i totnu "~"lll'l'ttl ·uset·ptihll's dt· d,• ... :~rrollar;;(! y UP pC'rfec-
~-;u;;; ge!>tos y ·u llllllll<'<L :soil u-.el'ptihlt•s ha ta vier·- <.'lOilar~. ·omo Ia~ dl'l ltotllhi'C'. ;lllltl. dC' eo. as aumi-
to punto d • de~anollo y pel'ft•t·ci•,ll<tlllil'lllu, ltt>cltn rnhlt•s 110 Vl'tno: l'jP.clll:tr :\ ('j,•nQ auimalf'S ccl u-
que sou dcseonueitlo~ iududahlenll..'lltl' p:tra :true- l':tdns! i (~tle dift'l"l'llei:t l'llln• eJ )H'ITO cl1• C<IZ(l.
llus que• _aeu~lutnb rau :'t juzg"ar upcrlicialutt'lll~' \,. r ••n-..•'n:tdo y l'l '!lit.' 110 lo e,rft! E'tCl ilhlrucci6n no
las apHt'lt'llt'l:t~ o pur ahstr;tt"eitiltt• tilo t'1lit.:a~. p 01 es, <"nlllo ~t· cr '•'. ptll',llllC'Ilt•• rnre;\uiea. l 'on i ·u~ f'Tl
(•~t•~ rnzou ::.1' uotau I' eueialcs difer•·twiHs t'll los una \'erd;tUt'l'<l ••dtH.:aci6n, I'll cl lllCH.lo de h~tccr
:soutdus .de la \'oz d.· ~~ uima It•-. s;t J \':tjt• , uja ulath>s, Cl•tnpt'PlldPr al anitll:ll Pi ohjeto que c qnierc qne
dt• Ia llll::stlla t'SJH't'l('. ~i ell t•-.t • ·crdido \'ulvemu A 11 lt·.t lll'i'. (, ·--ria po,il,lc·qu,.. t'azara el p<'rro :-iu tcncl'

oellp:II'IIOs tkl hutnln'l', prt'g'llrtL:tt'C'JllO:- d • q11 1• d _ cnuocilllil'llto tl• l fill 'IIIC' <.' Jrupone? 'l'ampoco hay
atTullu t':-- u <' ·ptiiJh' t'l lengtwjf· dP uu 11 'TO y t'll •tllf' lltril•uir la cnu . . a de la J,tr!!.• r p~"no ;1 educu-

g~'llt't';tl l'). d.t' los put•hlo-. ;t 1\':tjt> ·. dc> ),~ l''u·a 11; 8 cilnl del anitndl l't ..,II f:llta d inl~"li•nncia, ...,jno mlb
hieu t't I;\ illl}lt• ... ibilidlld de comunkar 0 dir<'Ct<l-
dt~~'ll I~ • 'J~tJt'l'tJ ~t."t' ha hlan m.'t bicu p• r ... i .... no
~1. J Ia~ qliC' i'lllpl<'nr Jo ... mi .. mo medio
qu. JHlt Olltd :tJit•ttl:nlo . L:t k·W'lla d• to nl
'-C'ITitllo-. ("ll Ia p no in,truccion t.le to . .
\'itJl'~. qtlt ae:tbanlu d \('I' dP'vt·itu )'01' 1J,,pc.
cou hl~ I'll algun•1 nui lo l'Oill'O..., ) :\ J>f't 0 • El ordu111nd• . Pll u at i lo ~ .. que· nun in ""tar edu-
lf'llg"U:IJi' dt>l bn~'luiwaun · liln pob1.: de palnhru cnd "• l d , Jo animaiC' • njaulndo 6 dornf>,tico~
f' ronYit•rtC'Il 1 JIOI' •"l trnto on C'l hombre. f'll ,.-.re...
s~·g·t'tll J:eit~lH.•ub~tch, qu · ::svlo con ... i 1 • ~.:n una <.> pl.:
nH\ i 11 t C' I i ~(' n t t qu c ,.. n ,.. I ~"~ tn do dC' 11a tura l"'7.<1.
et · dL' :t ulltd•J Jll't•ducicl por Ia leu::ua , 11 tono
rutlo:-.) gutuz·;ll" 1 qtll' no otru nu pod~: 1110 , XJ)l'f'- L11 ulirm tci 111 tl que In int lizcnci.t del homl)l'i"'
a I' t!Oil I I l II::. (• ln uni •a ll-o" ptihle dl' de tHTollo y progr ... o. y
1 J' adellll ._ dP l -..to ('ll
" l I'V t', J':tl'l l'l
mucho l'. o.... • '• ,bJignd. t\ h:tl',..l' .., to' 1;, nl quC' Ia d I n niuw I p"rmnnt ce ,..ternament" e-.taeio-
n H"ia ,jn C'l impul .. o d l hombre. no .:: ju,.m. ni
tlur::. ' (t ' 11 ten du· .• a bPIIIO , 1 •r L' 1 ~o n~r:tri<•. q u •
].1 1ul0 ud ltll\.... tnbl "t:'l' con eo-uridnd ln difercn-
·ia c 1 11 inl ntl'l 1 nlmn hum, nn \ cl alma ani-
mul. Ji... .. un he ·ho notol'io que In int ·li-encia de 1. s
t'clZ.l huuwna ... lllt 110 ('(lucad.l no ti<.'ll" e ... e movi-
rni nlo . . ponu\neo. y no ncuPntrn por <'"n rm~6n,
Jua 11 alguno n In hi toz in d I rh ilizncion. Hemo"~
m th ionud ud mt\ .... ·n tmo de lo.;: pr· ·edent cn-
pllulu • qn d c:rAnero humnno n .. u towlidnd. hn
Ut it. d un ti mpo infiniuunente lar o, n com-
p.truci6n •on l ti u1po hi £6rico par lle~ar t\ .. en-
tir '~' imt)lll o e pont n o.
h , put • im1 iblc n •gnr la tran ici6n in C'n,i-
t-'lTEIIZA \" aU.TEIUA 231
LUIS BOCU~EU

hie que, por numcr·osos grados intcrmedios. liga


at animal con el hombre, tanto r·especto :\ Ia fa-
cultades iutelcetu:lll'S como <'t las corporales, y 111
que Ia nicglll'll prclh•rcn pon1..·r su opi11ion por dnw
d • lo~ hC'chos. 'l'oda l<ts dil\'l'<'llcia' conocidas 'illf•
Sl' han hccho \'ttlt>r ~"'II pro d' una l'lHtracioll rigu
rosa, no son ~ino n•latinb por su natur;llcza , ~
en mancra alguna ahsoluta . c:< ''mo podria su~._,.
dcr de otro nwdo? La acc.il'llt r~cipt·oea y \'at·ind t
de las suhstancias y dt• l<l" fUI't'Z<t · e11 Ia Xattll'<tl••za
dche tamhi{•JI dar lll"111' &\ i<ts rn:\s \"at·iadas produ1
ciutll'S, la:s cuah· 11u ti ·u 'II limite~ ~..:ntrP i, y 1..
dP~arrollan Cll Indus l'lllidos 1 11 una 110 illtl!Tlllll
pida continuidad. La Xatur:dt·z.t 110 tiL'II'' limite· ;
Jwro Ia iuteli•"l'llcia clt I h'•mbr~.. qllt' th•11 • Ia HHuli 1
dl' i tL•matizarlo todu, Cl't'•' collol'l.'l'lo ..... l' •r i' tn
i'aZt'Jil no coil \"il'JJl' :II lwmhn· eolnl'lii'Y... !JLH' t'lll'illl.l
<h'l muudo urg:\ni<'o. consid,•r:'uldn (' eumo lilt er
dt• di~tinta uatural"'za ~· dt· vrig•'lt upt•riur. Mcjor
h- I'•' nita, por (•1 cc,ntrarin rN·vuvcer!> como t; 1
lazo solido .~ indisllluhll' cp~t• It• ligu {t toda Ia .. n
turalcza. 'l'il'll · PI mi mn (IJ'in·,•n ~ c•l rui mo tin q111
todo lo q uc \'i \'C y tlon'cc.
cLo Ltlll! 110 COiltJ'lhu~·· )JO('tJ dit.: Dan\ ill- L
0Clllt1l1'110S pOl' ta11t0 th•mp I Y (llll rrJ':tllU('tlllllt
la parte p~icolL)gica d •l llltllldo animal. e · la ami
gua crecncia d · lllh~ •l hom ht·f', uui ·o ·~..·t· d lado
de raz6n, c t:'\ "l'parado de lo animates por un
Libra albedrlo
abi mo insuperahl . "na \'c•z "Xentu~ d~: e~n JH -
ocupaciuJI, y p'n'tnhlo~ d1. Ia id ... a d que •l muu
do animal couticne, no ~olu baju cl puuto d · \'i ti\
fisico, sino t:uubii"u bajo cl intt lt•ctunl y morul.
todos los clcm nto· hmuano • nulmico y eorporn·
les, podrcmo cr·c.ur una psicologta compamda. d l
mismo modo que lo h mo bechu con ln auat mm
comparada. •
Lt IR U('Cil:\L:tt
PUIUtZA Y MA'TI ltiA
234 LUIB sOcmu:a ,UKKZA Y MATEUIA

boca hasta que tc de lo que quier~s. • • Haec pr6xi-


mam('nte 2:30 afios-dice Desor-quc los prinH•r·o
•·olonos verdnd<>ramentt> i11gl<> l~s hajo todo corl-
.ceptos, al>ordaron 1\ Ia ~IIC\ a Inglaterru . En tan
poco tiempo se ha opl~r·ado 1111 profundo eambio t 11
<'Sos colonos; l~l tipo umcricano sc ha de nr·r·ollado.
Puede atril>uir· l' e1He resultado prit eipalmente li Ia
infllll'llcia dl'l dima. F..l tipo anH'ricano S(' di ting'llf•
por su poca gordura, por· el ctwllo largo~· pur (.·l
telllpl~rallll'lltO acti\·o r fl'l>ril siempr •. El (' l':l )
desarrollo del t;i tcmaglandular, qu• da nll't)·ttu
de Ia ameri(•anas c> a t'Xpr·~: ion tierna y \·uporo .1:
d espesor, Ia lougitud y Ia ('quetlatl dP lo:s t·uiH•
llo , puedC'n pruvcnir de Ia CQUl•dud del ail'l' .. C'
cree halwr nutado qllt"' la ngitacit~ll de' lo Hlllt.'l it-.1
uos uumC'nta mucho cou el 'i •uto 1\tJJ'de t{'. H ulr 1
de e tos hccho qtH' el grandio o ~ r.\pido dt·~aJ'J' -
llo d<> \ml~r·ica t'S t'll gran part(' r ultado dt• ll'la
ciorw fi ica . Lo mi:!illlO qut l n .\ml'l'iea, It
ingh· c han dado or·i;;eu :'1 un lith; ' o tipo t.,ll .\11"'
tr·alia, principalnwnt(' t'n In • U('\ a 1t1llt~ m~:tid10
nnl. Los homhre ~Oil ulli IIlli) alro , dd~•• dos '
museu to o~, y la mujer'l' dl' tum gran brllC't..l.
aunque muy fugaz. L<> liUC'VO colono le dan tl
apodo de corn ft11k ( briznus dt: pnja . El t'.ln\rr r
del ingle lleva el ello dC'l ciclo sombrlo y nc·bnlo·
eo, del aire pe ado y de lo e trecho, limite dl .. u
pais natal; el italiano por el contra rio, 110~ n cul r
da en toda u individualidnd ("} cielo ett"rn:tmeut••
hermoso y cl ardiente ol de u rlima. La ideat> ~
los cucntos fantAstico d ~ lo orientale e,; tAn c>n
intima relacion con ln reracitlnd de la V('gctacion
que los rodea. La zona glnclul 6lo produce debit('
arbu tos, Arboles raqultico y una raLa de hom-
bres pequeftos, poco 6 uada accesible A Ia ch·ilizn-
ci6o. Los habitantes de Ja zona torrida no son tam-
I UIS II( ~II ' l.lt 117.A \ ' WAT .ltiA 237

~ qu~ d in rt•ill
• l hombr h.1cia
l.lll 8{' TINP.:R Fl"lltZ\ Y :J\TI n:A 239

han sido r<'. ultado de e. :r condicionc: ncciden- 'l illlPll


tale~.
Las di '}JOSiciones corporal ejcrC('I\ tamhi··u
u 11 i 11 ti 11 j n ·as i i tTl'. i~ t i h1• soh r ' ntH.~..., lr a~ d i ·1 HI i-
ciOilt'~ illtl•kcttl:lle:-; y llll •str;\S l'l' ·olueiolll' . El
jn' en-dit·p Kt·nhmer~tit'n · ott·a~ iu •as quP t'l .ttt-
l:i:tuo; C'l homhn' qnL' t:sU aco ratio pi 'Jl a d' dis-
tinlo lllOcio qnP l'l que e"tit Lie pit•; Pl qu'' tiL'IJL' ham-
hn· pil'll~a dh t'rs:tllll'l\lC.' qth' Pl lJtl t' t:\ hnt·tu: l
(jtl<' Pst:'t :tk.gn•. dt• otro mod() que l'l qllt t' t:\ tl'i t•
(, initado», t•tc. lluno~ hahl:tdo autt• dt•l futt(> 10

l
L'D'IB BCORNBa

mera parte, es demasiado absurd& para merecer


que e la refute. uuca ha demostrado sf tema
cientlftco alguno con mAs evidencia Ia nccesidad
de un orden social y politico como aquel at que
deben sus progreso& las ciencias natural , ni ja-
mAB ninglin naturalist& moderno ha tratado de di -
putar at Estado el derecho de legitim& defcn a, ni
.el de rechazar lo ataques dirigido A Ia ociedad.
Pero los partidarios de las ideas mod ruas creen
ein duda que hay que deduclr conclu ione dife
rentes con relaci6n al crimen, y querrlan proscrl-
bir ese odio cobarde e irreconcihable que el Estado
ha difundido ha ta nu tro df en contra del
perturbador. ualquiera que te pen trado de
estas idea no pu de reprimir un sentimi nto de
conmis raci6n hacia el infeliz que ha producido el
desord n, sin d jar por o de rechazar con horror
Ia accion qu puede turbar el orden octal. onmo
ldo por un ntamiento verdaderamente humauo,
preft r las m didas que impiden cl crimen A 1
que le caatigan.
Dead q u han penetrado en el pueblo lo re ul
tado g n rates de la ftlo ofia de 1 ci ncias natu
ra~, e ha ftngido el temor de consid rabl per
juieio para la ociedad A causa de sus entenci
materi li ta . e ha profetizado Ia d trucclon de
tod las ideas morales, de con iguiente, Ia ruina
4e Ia socl dad. olo Ia completa ignorancia d 1
m6vU social puede hacer tem r em j nte ca
tUtrofe. En otroa tlempoa se han becho 1 mlamaa
predlccion aln reallzarae nunca.
La aociedad repoaa en fundamentoa mucho
l61ldo d lo que uponen eaoa falaoa profe • FA
eeria d moatrar que el naturall o no d oo·
ld moralea, en cuanto en d funda
Ia aoaledad, que ta teorla no lRltlft
t 'U t ltZ.A Y .MATLIIIA 24v
l.!TIS H()CU.'\l.Jt

eiolll':, L'l"l~l' <}lW }HIL~d<' COllWtl'l' illlJlllllL'IIll'llll' , t'llg"a-


JHI :\.In~ dc•nt<l~ y :1 hu..;a d(• <' lio" •tt:tlttu puetll', JH'I'-
~ll:tdtdo de 'lliL' Ins otro~ llilri~tll l'~llt t'·l lo lllbuto •? X./ll
A I q til' uhrn 1'<1 dt• ot ro tnod'' ::. • It• eousider:t ria
como imht'• ·il y tonto. (.N"u t'" L'l L'~oj ..quo utft..., l't'ti-
ll:Hio Jo !(II!' Jl!llll' I'll llluVilllit..•lltt.l l'J lll!>e:tlli:-lllo St1-
Conclusi6n
<'i:tl, y 110 II''" pint:111 ·II· hntu-
ittCI.'sattlelliL'ltll' tllll
ht't'S di ti~tg"llido~ qllt' C~llll) 'l'll Ia •.tWil'dad e lll'll}IC'H
l:t cnbilrdw, Iii htpc•<..;l't'st;l y l;t d1'slea ltad 'Ill'"\ l'll lin
n·itwn·~ l 1t:t Hocied:td 'Ill'' penniU• lll tl!'i t· dt lt.ttll -
1

hrl' (t lo::; hotnl,r,•s I'll l'l dintd d•· t::t'-:t qw• n•l" :<Ill
:dlltlld:tlll'ia; llllil Sul'iC' d;td l'll~~a l'th'I'Ztt L'•lll j lt ulo
1'11 qttt' d lttt'l'lt' "l'ritna y ,·xpltllt' :tl d oil lit• tiC'u •
. . l
i
ll'l'r't' IIll ;t l(lii'J!tl'!S(• d,, ljllt' Ia" l'i•'ll''i.h llcliiiJ'HIC'
df'l'l'tlqtll'll .lo . . ltll~d:tltll 'lllll .... dt ::-11 llllll'.ll. 1~1 rpt•
p:t llJll'l'<'Wr Ia td •:t qu, • d •f ndf'tllo~, jtJ,·rh , 1u
L

pPr~t:!Hr•tt !t lllllf'l'lt a todt• l:t l'hu llllt dL t.t ri 1)


hiptJl'J'il[t~ , J(> •.lit:t 1 .uli · tiet l · y 11C'lltO 1 pur d• 1i "11-
rar t' 1111 ·dtti ·Jo !:'Oewl ut{t ... I" rft ('(, 011 11 to r•u lL
dio·nit!ud y 1.1 igu11ldad de todo lo ' twmhn•s. 1 r·
lo dl'lllfl...;, l:t :t lltigut•d:td 110 .... orr'('(' YH I 11 Jll ll' lt' 1111
~ pet>t:\t'ulu pn t'l'l'ido.
( ualt·~•tlli•·•·a 'tlll' "'an 1: .... id :t , 1u.:- l<'li"Hmo
.uhr·,• <'1 ".lllttdu ~ Ia itntl ortali d.t<l , no qu ed.11·u por
l ~u Ia socPd<td dP~(Illtda. y . . j llllt':-tr.h id •:t rue-
ran. ral . . a:-o, ,.j IHI ... ,. }1\ldil'l'<lll d·•sll ttil Ill Jl• I t:'tl-
j):'ll'lllllt' l'tt Ia p:tl'll' ml'ts ilt1-<t n d11 dC' ht ut•i d.Hl
..,in l':t th:ll' pt"l'juit:ius :•t Ia odt:>dad •'lllt.: 1:1 I
daria ft Ia t•it•tJ('ia ~ n Ia tllo Mia "' lllllrit:.a la all -
fae<'it'llt de· 51•.eir: i La \. l'(lnd e ... tt\ p ,. l inlll dC' todn
Ia co .. a~ dl\ lltlh ." hum.tn<". y 11 !J.t\' tazon .. bn -
tnntP pod••t·o ,..., parn '' dl.tzn.•la~ •
• c~ .. a V rda I dicP Voltail· gozn I· impr •..-
crlptlhlt_ den• ·ho ... , y <.'01110 !>.i• mpl' til'Htpo d
df'scuhrtrla. 110 ,. In nuut:n fucrn d rnz6u ••I ct fl'll-
dl"l'la.•
244 Ll IS UOCUNRit

tl liZA \ MATY.ItlA
mian un pon'('Jiir uua df'.-

1) Lu profeeiu dt~l autor se curnpheron l poeo de apare.


cerIa pramera edtoi6n de eat.a obra - ;.'Y, (ld T.
}'UEH7.A 't" )lAT)o.ltiA 247
246

que In pidcn no saht>ll lo qtll' se dit•t'tl. Tt•tnPn ins t Pllll'll l


ti 11 ti y:mH' n t t' llllt' e:o; ta s cit ·n d<l~ dt•st rll,\' a 11 dt· una
ver. ~· para Rit•mpre Ru:; aiit'ja8 idt·a~. l na ei~·ut·_ia
Jtn tit'llt' m:\s Jimitt•8 qtll' los qllt' st' rraza ;\ 1 llll -
ma. Jla:-ta dondc llt·~U'II ll::.- miratla~ ti••ll(' dl'r('-
eho :\ ltablar, y tllllll':t ha hahid•l dt•rt l'ho :alguno
llt:'ts ,, .... itimo qm' d clt• la ' dt'lteia uatur·a[c• .... qtr
t)lliz:'t ~·an las i1niea-4 'ln.: m:'t~ ti,•utpn pt'ntwnf'Z('an
en pit• •ntrl' tndth lo t'OII!Witni •uln!'\ huruau,•s. Pn1·
lo que :'t nu~ott'n · ::-ol' r·cti~.:n·, t't>ll::dd •r:tlllu r•omn lilt
coujuuto de Ill ·ras frn l' tucla dist'llsiun qul' tienda
<\ tratar lig-t'r:llllt'lltt' t'llt'~tioue df" Ia Ilia~ IJt' impt•r
tauda. y ;,w· 111 sf' ltallP ·onfnntt~: eon lv · l't' ulta -
dn cl' Ia" l'if'Jteia uaturalt· .... c,Bust•aru Ia tilo ofiu
P pt'clllati\'a (d• Ilia iado tlt'•hil para t'••mhati•· l(l
h{'Chos qtll' It• npntlt' t•l Ufllllrnli 1110 • Ull eHI'll u
sal Val' ic'11t 'II ,. n ' al turn tllC'I a f1 icn q U(' on i ua 1.!-
C(' ihlt"? c,lruit:tl'l\ al .lllillwl (Jll dcultu In enln:7.a
par·a lihrHr"' • "''I!JC'Ii .... rf) qllt.: 1• lllll"nnza? ~ • s POll
uti dt• pt'01'iO al'i tucratico "Oilt 'euc ·A till t'llt.: ·
mirro hil'll al'lll:tdo.
('ru'tllo· tamhii'-11 una gnzmun ria, in ~q li"nbl•
en al~unil ::-oahios di:.-.tiuguido 1 no ahor lar· " tu
cuP~riotll':o; purqu •r, ·n l!lF" l(l matt ri.d d l l\111-
pirhno no hn tan para t'1. ... ol\•C'r pr blemn tr.l ·
ceudl'Htalt:~. ::;in dudn qu t>~t" mawrinl no I,, t.&.
Jli b:tS(:ll'll llllllta, Pt\J':l J'~.;-..01\'t~l' I' ll~ "lJ S[j Ill 'df\
una tllllHC'ra po irh•a· P"'l' t • 1111\ quf' ... ufi"i\:llt
para re~oh•erlu tl una mau ra n •"nti\•n y lt•t·mi-
IHH' t.•l dominiu tl•• ln lilosufia ll'.lsl'"lHl"Htal. El•tUO
com hate Ia hip6tt si ('II ln d~.: ncia mlttu·ale , C'!o~tA
obligado A pro~cribit·ln d ·l campo d h& filo ofia.
l..a hip6t(' i pucdt' ost ul'r lJUt.: In l'Xist ·ncia y l&
iuteligencia han e tado en otro ticmpo parada ;
pero el empiri rno olo sabc qu ~;On in parable .
No podcmos cnllar que ln tendcncia mntcrinlia-
248 LUIS B0t:UN ICit
YOBRZA Y llATBitiA 2f9
c.apitulos. Quer<'r deducir de till principio que <'
t1ene por ,·erdad<'ro, ~· porque alguuo in <'ll ,1- In nuestra es la inceridad de la couresion. Real-
mente siemprc e pien a y se obra lo mismo, y
tos puedttn deducir falsas cou <'f'UPII<'ia •• ln ful ... C'-
nadie bu ca hoy la pri,Tacion cunndo puede pro-
dad de:> L' e mismo principio, <'S una tz\etit•a l'OIIul'i-
da. cSi el profl'SOr "'t\gner dice H~·elam quit•t • pordonard<' goce . ~i algunos toman .uspecto de
devoto 110 un tsillC<'l'O:;, J>OI'lJUC U llCCIOill'S C tAn
adrnitir t'Sf' prinl'ipio como ren·Ja '"tlleral, ha'- ljliO
'b' 1 d(' mintieudo ·u palabra ·. Micutras lo antiguos
pro l.11 II' l,' cC'rilla' quimil'as, por'tJtll' put•dc.ll Pl•l-
t" I'"> ,!

urmonizaban tHJ filo ofia con u accioue . no ?t~os


du.cr.r lilt mcendio. hay 'lue c.'Xpt>c.Jir ordc.·ttC'~ de
pour·mo una l'at·a hip6criu~ pnl'a ~lparC'cer .dat;t:m-
P• J 1011 contl'll Ia loennwtorn~. pot·quc· hun dp tt·o-
tos de to ~1 ue omo . •La htpocl'~ Ill ..de Ia 1lu aon
zado. ):u los cuPrpo · dt• muchas pPr~:~onus, hu~ t.jlH'
prohtb11· quC' st• constru~ au casas dt> muehus pi u~, qu(• <" hacl'll ho~ In gc>ntt dace l· euerbach--es
el , wao <'upitnl de m~e. tn1 "poca. • .
para que nndie t• caiga dC' los I.Mh:uJH' u , t'll-
taua . • , {>uno pe•·mitidu, por ultimo. hacer ah traccaon
d t•,du ·ue ti6n moral y utilital'ia. El unic~ punt()
Pretc•ndt r que el mntc·rialismo eic.·utflieo <'.ambia
d<', i t.a que n di1 ig n t"'t l xan.te~l la \ erdnd.
todas In ideus no hies ~ gmJtdP t•n , nuo to;UI'I\o
La .. uurnlt za no ·Xitil<' lJ?r Ia n•ll"'t.6n, yor ln. mo-
Y q~u: no tit•ue bn C' moml ni J>ol'\'t•uir, e tlltta u
r,al ni p r lo hombn ; tXI t por. 1 mr ma: ...~ue
po ICJou tun arl~itnarin y gmtuitu, yue 110 du;p •w•n
huc·t•r. ino romluln t,al cual c.: 'I(. ... .o t•rJa rJdJcul()
de r<>futaJ·Ja S<'l'lilllH:OIH<'. En t Hlu l>poc·a hn ltnhido
td qui tl'rnmo llor.lr como lo mno , porqu.~ no
grandt•s filo ofo 4ue ban <'It t•fiado (';;tn o maftlo-
110 hnn pu t ba tlllltt UlllllltCll C'l~ Cl _Pllll. eEl
gas i~ea , sin ~ tar loco ni dt.' { pPr·udo , ni <>r
tudi emph·ic· de l.a Xnturalt za d1ce lotta-no
~andtdos 6 at IJJtJ • Ilo~ pwf(' an idPn rnatc.:rta- ti 11 • 1111 bJdO qu~.~ ln inH tigaci~n de Ia 'erdad,
b tus nue tros mA laborio o obrl't'O eiPutftieo v
st•a t'On l lndora 6 tl'i te, <'~uu lu.s tdea~ bumana.s,.
nuestro fi i.c?s lilt\ infutigabl< , sin ju titicur po'r
en t: t til·n u no lo ea, logica 6 ilogicn conform&
eso la supo 1~1ou dt•J pl'ofe or" t\gnt'l'. El con~tautc
d~eo de .t>nrJ.quect•r cou conocimieuto ~u piritu, o contra ria A ln rnz6n, nee ' aria 6 milagrosa. •
la mvestJgact6n de Ia VC:'rdud ' Ia con\ iccion d<' Ia
oecet~~idad de un ordeu &t>ciul·y morul, lo mdern-
nizan de aquello que Ins ideu habituate d ign.m
co~ el nombre·de religion y de por\ enh·.• • gcne-
rahzandose mas nuestra teoria pudiera contribuar
A aumentar m~ t>sa ed de gocc , que por otra
parte ha exf tldo en todo tiempo y e quiz& boy
mayor que nunca, podriamo ft\cilmente conaolur-
JlOI de ello. i otras epoca mAs felice que Ia nuea-
han tenido Ia franqueza de cour ar BU deaeo
gocpa, Ia unica diferencia que bay entre ell y
l"t EllZA y IIATMKI.A.

AL LECTOR

AI ClS<'ribir di••z ni\OJS hn el libt·o Ft EliZA \ MATEiliA,


no podin prew•r que Ins t'Ontinun in\P.,tigLH'iont• d••
lOt; naturali tl1 ihnn 1i dar In ma" l•rillunte:s pru .. hn de
lo tJUt: yo vnticinnbn, 1\ dt•1Specho lit> todu lru; opiuiont•
.admitidtl.S, y qul' purti('Ullll'lllt'llte llli!'i itlt•ll olbfl' Ia
inmortalidtlll d(\ In mntt•rin rel'i ht rinn tJrOnto u eorn ph.
mcnto n~('c 111 io en d he<'lw tlt In ~·on ('f\'U<'i6n \J inmor-
talidad de lu fut>t'Zn, IJO tet·iot'lllPn tt· dl's('u hiatd. 'l'a Ill
poco ndiviu(• qut• 'l'tlllrinn lo m•\ violl•nt 1s ntm1ue li
-de truir ~l•logmn, con:si«lerntlo como mfnliblt•, ,}( In n.o
-exi tencin de lu gt•nt>rnciou prirnith n y de In mm' rta!•-
-dad de lase pe('i£' , y que liL c.:·ll'llrfl t•• 1ria d~ ~),,r" Ill
reuniria nl mundo l"ntero dt• lo cr~nni rno nntlg'Ut ~·
moderno en UJUL oln conct•pl'iun gJ'Undio n. Iguoruba
.asimismo el pro imo l· ine J>t•rndo d~.; nrr·ollo dt• t Ul de QUt (4;0~Ul
teorias y Ia de In~ <'eldilla ·, destinndn n dnr Ja lt•y del
reino animul lo rni"mo que In del roino vegetal.
Esto y otro muebo becho no lu hn en eftado el
repentino y con id~rabl(' prugre o que han (• JX'I inum-
tado las ciencias naturalt' en lo ultimv ticmpo . FJ
.antiguo dogma inquebrant1lble en npnril neia de Ia
.aparici6n relati\'amente rectente <1~:~1 hombre obre Ia
tierra, ha desaparecido, pue e ha remontado t~u nllci-
miento a una 6poca de de In cual ha pod ido el hombre,
que entonces se hallah& en un e tado muy pr6 imo a1
de los anima.les, formarse y Jlegar A u actual condi-
elonee. Por una parce, so d cubrieron y eatudiaron
eapeciea de animates cuya semejanza general eon e1
t"UJo.:lt:fA '\" KAT!!ItiA

252 LUIS oOCIINICit

••*
n. . n.
·grtWill t' q lll' 110 con ,.'"'ngn t •dos In Jl('C(>~i•lnc.l
ah oluta dt> In H·rdnd,) qu<' ,. tJUill. hnc"a·ln d pt•n-
der dt• In utilitlnd ,, tid <'ll)lt"i<'ho dt" <"ndn uno. ) It t sto
resultn Ullll diflr.ult td pnra tltJU• llos <JUt' In cuhi\'llll. ln
gran )'O<.>tn p£'1 11 lu1 d(' £'rito l''"'rr, l"tllllit>lltc t• tu iug-u-
lar rcl11ci6u en In siguientt palub1'll . cjHt·nunciad a
LUI8 B0CIINKit

Ln historia entem del g-~ncro humnn o bUlllllllstru 1.1


prut•ha continuu dt• t•ste llM' l'l(\ 1i Jw::-ur· dt•l ll l lllll'l"tl in-
Jnenso de locurnl:l qUI' tiill t't 'sl tl' ,. (•sla hun au t•IJ t•lln.
~un t•ntrP las g-arms de Ia luqui i<'i {m , pr·••UUII('io', Uu- IN DICE
lJleo ~~·I uellas c{•lt• hn·s palu ums m i I \'t' <'t ' rc JWt itlnb l'On
tmtusuumw :

;E pw· ~;i ltllWIJe!


\'

FullnU) nut.tena. ~

I1 1 uwortahdad d Ia materia.. 16
111 I umortuhdKd tic Ia fucrza
1\' - l ufiulhl dul11 mill riK • . 2S
\ - 1Ja~uad11d dtl Ia UlttU!rul bS
\ I - hauauta bahdHd de In Ill) c de Ia • aturaleu. • tt9
\ 11 l Ul\ .,n>aladatl de Ia Ie) e uatural~ . ... ~
\Ill -1:1 lt!IO. b&
1X. de Ia c:rdci6u de Ia taerra • 59
X •tmera aou pramaUU\ • G&
Xl - Dnuuo d6 I a ert!l> eu Ia • aturaleza. fit
X II - t cuellro) almtt . . J07
.. IJ] l ut.ehgeucaa . J 5
XI\' A lt!ll\O dt'll alma 189
X\ . 1oa
X\ I I 1
.X\Jl -F. x1 II"UC:Ja tJ'lr" ual d puc de Ia UIUI! rte .. 19 1
X IX f U t< IU 'lbil
X. Alma auaulal • 2'21
• XI l.tbnt albcdrfo ..111
.. XU l'ouc:luaii~Ul
2t 8
At.. l i!IOTUtl . •
3 4-16 6 m pere y Comp. Editores.--VAJ.JENCIA
()bra~> pu bile 1d NA pc ctn cl lumo

Renin
ld
ld
•••
I d.

Você também pode gostar