Analiza smetnji u FSO linku

Srdjan Jovković Borivoje Milošević Marko Janković

Departman za KOT - VTSSS UNION – Nikola Tesla Departman za ekonomiju
Niš, Srbija Beograd, Srbija PEP
srdjansms11@gmail.com borivojemilosevic@yahoo.com Niš, Srbija

Sažetak—Free Space Optics (FSO) je optička komunikaciona
tehnologija kojom se transmisija podataka izmedju dve tačke vrši
propagacijom lasera kao medijuma kroz slobodan proctor. U
ovom slučaju se podrazumeva da mora postojati optička
vidljivost izmedju te dve tačke (predajnika i prijemnika). Na
laser prilikom ove propagacije kroz atmosferu mogu uticati
različiti efekti koji dovode do toga da je signal na prijemniku
dosta oslabljen ili čak neupotrebljiv. Prvo, elektromagnetsko
rasejanje poruzrokovano česticama vode i drugih molekula
uzrokuje redirekciju optičke energije koja korespondira
gubitkom signala na prijemniku. Drugi značajan uzrok grešaka
je fenomen refrakcije na makroskopskoj skali. U ovom slučaju,
mali regioni koji ruše homogenost atmosfere kao što su pritisak,
razlika u temperaturi ili snažni vetrovi generišu značajan
neuniformni indeks prelamanja od koga u mnogome zavisi
kvalitet prijemnog sigbala U radu će biti analizirane te greške i
načini njhovog otklanjanja.
aktuelna, nudeći koncept potpuno novih optičkih mreža koji
odgovara cilju razvoja savremenih tehnologija. FSO
tehnologija ima potencijal da bude deo tehnološke platforme
koja treba da zadovolji sve veći zahtev za protokom u bilo
kom delu telekomunikacione mreže. Postoji opravdan porast
interesovanja operatora mreža za učešćem na rastućem tržištu,
sa što manjim početnim ulaganjima.
Optički komunikacioni sistemi u slobodnom prostoru [1],
su širokopojasna komunikaciona tehnologija u liniji
vidljivosti, velikih brzina prenosa podataka, koja koristi
optičke impulsno modulisane signale da bi bežično prenosila
informacije. Skraćeno se ovakvi sistemi nazivaju FSO
sistemima (Free Space Optics), slika 1.

Ključne riječi - FSO; Scattering; Absorption; Scintillation;

Turbulence; Attenuation; Beam spreading; Refractive index
structure; Symbol energy.

I. UVOD
Pristupne mreže danas predstavljaju veliki problem i
kočnicu u razvoju telekomunikacija, a time i privrednog,
društvenog i kulturnog života. Brzina uvođenja tehnologije
koja može da poveže jezgro mreža sa krajnjim korisnicima,
veoma je značajna i za krajnje korisnike, jer omogućava brz
odgovor na zahtevane servise, a što je najbitnije, uz niske
troškove po prenesenom bitu. Zadnjih godina javila se potreba
za drastičnim povećanjem brzine prenosa podataka, naročito u
sistemima koji bi trebalo da prenose multimedijalne podatke
ili odgovaraju na upite iz multimedijalnih baza podataka i koji Slika 1. Primer FSO linka
se moraju izboriti sa velikim brojem postojećih i mnogih
budućih multimedijalnih servisa. Bežične – wireless mreže su Jedinice, slika 2, se mogu montirati na vrhovima zgrada
konvencionalno realizovane i bazirane na tehnologiji radio- čak i iza prozora ili na pojedinom spratu.
frekventnih komunikacija. Medjutim, kappaciteti ovakvih
mreža limitirani su spektrom radio frekvencija. Jedno od
rešenja za ovakve probleme sigurno se može potražiti u izboru
medijuma koji može omogućiti i ispuniti sve zadatke, koji se u
današnje vreme traže u okviru opisanih zahteva. Ideja je bila
da se napravi sistem koji će omogućavati pouzdan prenos
velikog broja informacija, a koji će biti teško prisluškivati i
ometati. Za te svrhe je veoma pogodno zračenje iz
infracrvenog spektra, a naročito značajno je bilo što je 50-ih
godina, sa razvojem nuklearne tehnike, postala poznata teorija
fotodetektora. Ova prilično razvijena, ali zaboravljena
tehnologija, u poslednjih nekoliko godina ponovo postaje Slika 2. Primopredajna jedinica
 Komercijalizovane brzine prenosa informacija za osnovnu
T-1 konfiguraciju kreću se od 10Mbps do 2.5Gbps. Brzine od
40Gbps već su uspešno testirane u laboratorijama, a
potencijalno se mogu ostvariti brzine reda terabajta. Mala
snaga lasera predstavlja takodje značajnu karaktertistiku, jer ne
može prouzrokovati povrede ljudskog oka, ptice ili bilo koje
druge životinje koja se nalazi na putu laserskog snopa. Jedinice
rade u full/duplex režimu što znači da se podaci kreću
simultano u oba pravca. Sistem FSO prenosa [2], izmedju
predajnika i prijemnika može se prikazati na slici 3.
Slika 3. Sistem FSO prenosa
FSO sistemi se koriste zbog sledećih osobina:
 velika brzina prenosa,
 modularan način izgradnje mreže,
 otpornost na prisluškivanje,
 nema potrebnih dozvola,
 minimalni godišnji troškovi,
 manja cena od sistema sa optičkim vlaknima,
 laka i brza instalacija,
 efikasnost u premošćavanju "poslednje milje",
 lako povezivanje manjih delova mreže.
II. MODEL FSO KANALA
FSO komunikacione tehnologije se razvijaju kao
tehnologije osposobljene za širokopojasne bežične aplikacije.
Potencijalno, FSO tehnologije nude talasne opsege širokih
kapaciteta i to preko spektra nelicenciranih talasnih dužina.
Naravno, kod dugačkih FSO linkova postoji problem
turbulencija u atmosferi koje mogu prouzrokovati varijaciju
intenziteta primljenog signala i degradaciju performansi linka,
slika 4.
Slika 4. Blok diagram FSO sistema
Optička snaga na prijemniku je pod idealnim uslovima
data relacijom:
dR 2
PR =PT ∙ηO∙ [𝑑 2 ∙ 𝑒 −𝜎𝑅 (1)
𝑇 + (𝑑𝑖𝑣 𝑅)]
gde je:
 PT optička snaga predajnika
 ηo gubici usled optičkih komponenti sistema (sočiva i
ogledala) (uzima se da su od 2 do 5 dB)
 dR apertura prijemnika [m]
 dT apertura predajnika [m]
 div divergencija zraka [rad]
 R udaljenost predajnika od prijemnika [km]
 σ faktor atmosferskog slabljenja [1/km],
Pouzdanost komunikacionog kanala može se determinisati
korišćenjem dobrog probabilističnog metoda za analizu
smetnji. Dizajniranje komunikacionog linka visokih
performansi u slučaju atmosferskog FSO kanala je naravno
jedan od najvažnijih zadataka. Nekoliko funkcija gustine
verovatnoće (PDF) mogu se predložiti za opisivanje
intenziteta varijacija signala na prijemniku optičkog linka.
Turbulencije u atmosferi utiču na performance i slabe signal
optičkog linka na prijemniku po slučajnom zakonu,
predstavljajići odredjeni izvor fedinga. Njegov intenzitet
zaviisi od dužine linka, talasne dužine optičkog zračenja i
strukturnog parametra kanala.
Međutim i ovi problemi se mogu rešiti korišćenjem time
delayed diverziti tehnike, koja u ovom slučaju može pomoći,
jer je pri tome put zraka kroz atmosferu od predajnika do
prijemnika statistički nezavisan u vremenskim intervalima koji
su van koherentnog vremena u kome se javlja variranje
intenziteta. Tako se poboljšavaju komunikacione performanse,
jer je tada združena verovatnoća greške signala manja od
verovatnoće greške pojedinačnog kanala [3].
Pošto postoji optička vidljivost između prijemnika i
predajnika, tada je komponenta signala koja se prostire ovom
linijom daleko intenzivnija od komponenti koje se dobijaju
rasejanjem i može se opisati Rajsovom raspodelom. Javlja se
ako uz više signala slabije snage (različite refleksije) na
prijemnu antenu stiže i jedan snažan signal (direktni talas) –
LOS (Line Of Sight uslovi propagacije ), tada govorimo o
Rajsovom fedingu.
Anvelopa signala r, slika 5, ima Rajsovu distribuciju:
r r 2  a2 ra
f (r )  exp(  ) I 0 ( 2 ) za r  0 (2)
2 2 2

gde je: I0 Basselova funkcija nultog reda. Ako je a = 0 (nema
direktnog signala) ova funkcija prelazi u Rejlijevu, a ako je a
veliko ( jedan dominantni signal ) ova funkcija prelazi u
Gaussovu.
Može se dakle reći da laserski zrak ima distribuciju
intenziteta opisanu Gaussovom (normalnom) raspodelom.
Pokazano je da na parcijalno koherentni zrak manje utiču
atmosferske prilike u odnosu na potpuno koherentni zrak [4].
 Drugim rečima, parcijalno koherentni zrak ima bolji U narednom delu biće razmatran jedan od najbitnijih
odnos srednje snage signala i srednje snage šuma (SNR – problema sa ekonomskog aspekta, a to je izbor talasne dužine
Signal to Noise Ratio) [4,5]. optičkog linka [5]. Postoje nekoliko transmisionih prozora koji
skoro da ne izazivaju slabljenja (manje od 0,2 dB/km) u opsegu
PDF Rajsovog kanala - za FSO kanal od 700 nm do10000 nm. Prozori koji se najčešće koriste su 780
0.9 nm – 850 nm i 1520 nm – 1600 nm, slika 7.
PDF - Teorijski
0.8

0.7

0.6

0.5
P(x)--->

0.4

0.3 Slika 7. Izbor FSO talasnih dužina i transmisioni prozori u infracrvenom

delu spectra
0.2

0.1 Važno je još napomenuti da ove frekvencije omogućavaju

različite digitalne protoke (10, 20, 52, 155, 622 Mbps i 2.5
0
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5 4 Gbps), što do sada ne može da ponudi ni jedna druga bežična
x --->
tehnologija prenosa. Tehnika bežičnog optičkog prenosa je
Slika 5. PDF Rajsovog kanala nezavisna od protokola i ima mogućnost prenosa bilo kog tipa
saobraćaja (analogni, Ethernet, Fast Ethernet, Gigabit
Sa slike 5 se može videti da se maksimum funkcije Ethernet, SDH, ATM itd.), obzirom da je u pitanju fizički sloj
gustine verovatnoće postiže kada je vrednost iradijanse oko 1. OSI modela.
Mnogi autori predlažu statistički model koji razdvaja
iradijancu signala kao product dva nezavisna slučajna procesa, III. ANALIZA SMETNJI
poznat kao Gamma PDF. Anvelopa signala Gamma PDF data
je sledećim izrazom: Možda se do sada iz svega navedenog može zaključiti da
(𝛼+𝛽)
bežični optički link predstavlja optimalnu alternativu
(𝛼+𝛽)
2(𝛼𝛽) 2 −1 optičkom kablu, medjutim postoje mnogi problemi koje je
𝑓(𝐼) = 𝐼 2 𝐾(𝛼−𝛽) (2√𝛼𝛽 ∙ 𝐼), 𝐼 > 0 (3)
Γ(𝛼)Γ(𝛽) potrebno rešiti da bi pomenuti zaključak zaista važio i u
realnim uslovima. Na performanse samog bežičnog optičkog
gde je: I jačina signala, Г(.) je Gama funkcija, a Кαβje linka utiču mnogi parametri, čime ga još uvek značajno
modifikovana Beselova funkcija druge vrste reda . i udaljuju od performansi optičkog kabla.
su PDF parametri koji opisuju ponašanje fronta talasa u
atmosferskoj sredini. A. Smetnje koje nastaju u atmosferi
Nestacionarni atmosferski procesi, divergencija, rasejanje
PDF Gamma-Gamma kanala - za FSO link i pomeranje primopredajnika su najveći ograničavajući faktori
1.4
PDF - Teorijski
u FSO sistemima. Već je napomenuto da digitalni protok ne
1.2
zavisi od karakteristika samog medija za prenos, odnosno
vazduha. Jednom rečju, u istim vremenskim uslovima
1 podjednako dobro će raditi bežični optički link na 10 Mbps i
na 2.5 Gbps (što nije slučaj kod radio prenosa). Ono na šta
0.8
vremenski uslovi značajno utiču je domet linka. Prilikom
P(x)--->

proticanja laserskog snopa kroz vazduh, na slabljenje utiču

0.6
same karakteristike vazduha (čak i pri idealnim vremenskim
0.4 uslovima), zatim kiša, toplota i najviše od svega – magla.
Aerosoli uključuju disperzovane čvrste i tečne delove kao što
0.2 su kapljice vode, led, prašina i organski materijali; razlikuju se
u veličini od nekoliko molekula do 20 nm u prečniku.
0
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5 4 Atmosferski molekuli koji veoma apsorbuju IR zračenje
x --->
su voda, CO2, ozon i O2, ali talasne dužine na kojima rade
Slika 6. PDF Gamma/Gamma kanala laseri (780, 850, 1550 nm) upadaju u transmisione prozore,
tako da su molekulska ili aerosolna apsorpcija zanemarljive.
Sa slike 6 se može videti da se maksimum funkcije Tipičan optički bežični link ima rezervu od ~20 dB,
gustine verovatnoće postiže kada je vrednost iradijanse oko odnosno ovaj podatak ukazuje koliko izgubljene snage može
0.7. sebi link da priušti pre nego što prestane da radi.
 Pod idealnim atmosferskim uslovima vazduh ima
slabljenje približno 1 dB/km (u optičkom vlaknu ovo
slabljenje je 4 puta manje – od 0.22 ÷ 0.35 dB/km), pa je
maksimalni domet linka 20 km. Treba imati u vidu da su
atmosferski uslovi retko kada idealni, odnosno da je mali
Sledeća tabela 2 prikazuje prečnike atmosferskih čestica i
njihove parametre veličine, za talasne dužine 785 nm i 1550
nm.
TABELA II. PREČNIK ČESTICA VS PARAMETAR RASEJANJA

procenat vremena kada optički link zaista može postići Parametar veličine 𝛂
pomenutih 20 km i stići do prijemnika sa odgovarajućim Prečnik
Vrsta
nivoom signala. Atmosfera znači može značajno muticati na (μm) 785nm 1550 nm
degradaciju i slabljenje FSO linka i to na nekoliko načina:
Molekuli
apsorpcijom, rasejanjem i turbulencijom. vazduha
0.0001 0.0008 0.0004

Čestice izmaglice 0.01-1 0.08-8 0.04-4

a) Apsorbcija Kapljice magle 1-20 8-160 4-80
Absorpcija nastaje kolizijom fotona laserskog zraka sa
Kiša 100-10000 800-80000 400-40000
velikim brojem rasutih tečnih i čvrstih čestica u vazduhu kao
što su vodena para, prašina, led i organski molekuli, tabela 1. Sneg 1000-5000 8000-40000 4000-20000
40000- 20000-
Grad 5000-50000
800000 400000
TABELA I. PREČNIK ČESTICA VS TIP OKRUŽENJA

Tip Radijus (μm) Koncentracija (cm-3) Uglavnom postoje tri tipa rasejanja: (1) Rayleigh
Molekuli -4
10 1019 scattering, (2) Mie scattering, i (3) Non-selective scattering.
vazduha
Aerosol 10-2 to 1 10 to 103 Efekat rasejanja zavisi od karakterističnog parametra x0=2πr/λ,
Magla 1 to 10 10 to 100 gde je r veličina aerosolnih čestica. Ako je x0 << 1 nastaje
Oblaci 1 to 10 100 to 300 Rayleigh scattering, ako je x0≈ 1 rasejanje se opisuje kao Mie
Kišne kapi 102 to 104 10-5 to 10-2 scattering. Za x0>> 1, proces rasejanja se opisuje kao Non-
Sneg 103 to 5×103 N/A selective scattering.
Grad 5×103 to 5×104 N/A Rejlijevo molekularno rasejanje nastaje usled propagacije
signala kroz skup molekularnih i atmosferskih gasova veličine
Koeficijent apsorpcije zavisi od tipa molekula gasa i mnogo manje od talasne dužine incidentnog talasa. Koeficijent
njihove koncentracije. Molekularna apsorpcija je selektivni ovog rasejanja može se opisati formulom:
fenomen koji rezultuje spektralnom transmisijom atmosphere
prezentovanom atmosferskim transmisionim prozorima. Zbog αm=( 8π3(n2-1)2)/3N2 λ4 [km2] (5)
toga je vrlo bitno odabrati one frekvencije laserskog snopa
koje ne ulaze u te prozorske zone. Na ovaj način uticaj gde je:
apsorpcije može da se smanji na najmanju meru. n: indeks refrakcije
Takodje, moguće je izračunati apsorpcioni koeficijent na λ: incidentna talasna dužina [m].
osnovu koncentracije čestica N i efektivne sekcije kroz koju N: zapreminska gustina molekula [1/km3].
prolazi talasni front α. On je dat izrazom:
Rezultat ovog rasejanja je neznatan u infracrvenom
βabs=αabsNabs [1/km] (4) području talasnih dužina ali je zato znatan u područjima
ultravioletne i vidljive svetlosti.
b) Rasejanje
Rasejanje (scattering) se definiše kao disperzija optičkog Mie aerosolno rasejanje nastaje kada je dijametar čestica
zraka u rangu njegovog prostiranja i rezultat je fizičke jednak ili veći od jedne desetine vrednosti talasne dužine
interakcije sa česticama u vazduhu. U ovom procesu aerosoli i incidentnog zraka i od glavnog je značaja za slabljenje
čestice koje se javljaju usled magle, oblaka i prašine, su slične laserskog snopa.
veličine kao talasna dužina zraka. Kada elektromagnetski talas Transmitovani optički zrak u slobodnom prostoru slabi
naidje na njh, deo talasne energije se slabi i skreće sa svoga usled magle i čestica rose kada dominira Mie scattering efekt
pravca. Neki od skrenutih delova zraka putuju dužim putem u opsegu talasnih dužina predvidjenim za FSO
do predajnika i nisu u fazi sa izvornim zrakom. (0.5 μm – 2 μm). Ovaj efekat igra ključnu ulogu u slabljenju
Rasejana svetlost je polarizovana na isti način kao i optičke snage kanala. Slabljenje kanala u okviru Mie
incidentni talas, slika 8. scattering može imati vrednosti stotine dB/km. Koeficijenti
Mie rasejanja u odnosu na vidljivost i za različite talasne
dužine kanala dati su u tabeli III i mogu se izraziti formulom:

σa= (3.91/V)(0.55μ/λ)i ~ (3.91/V)(λ/550nm)-i (6)

gde je:
Slika 8. Rasejanje
V: rang vidljivosti [km]. impulsa potreban određeni broj fotona i pošto znamo da foton
λ : talasna dužina incidentnog zraka [nm]. talasne dužine 1550 nm nosi duplo manje energije od fotona
i : veličina čestica rasejanja koja tipično korespondira talasne dužine 780 nm, proizilazi da, za isti šum
uslovima vidljivosti ( od loše do izvanredne) i varira od 0.7 do pretpojačavača, optički impuls talasne dužine 1550 nm može
1.6 ( Tabela II ). da se detektuje sa otprilike 3 dB manje snage.

TABELA III. KOEFICIJENT SLABLJENJA VS VIDLJIVOST

c) Turbulencija
Koeficijent Koeficijent
Vidljivost slabljenja slabljenja Vremenski Fenomen turbulencije vazduha utiče na propagaciju
(km) (dB/km) za 785 (dB/km) za 1550 uslovi optičkog zraka i to na osnovu prostorne i vremenske slučajne
nm nm promene indeksa prelamanja prouzrokovanog naglim
0.3 13.03 13.03 Magla
0.7 5.20 4.5 Sumaglica
promenama temperature, pritiska i varijacijama strujanja vetra.
3 0.973 0.557 Izmaglica Atmosfera se sastoji od nekoliko koncentričnih slojeva oko
Prosečna zemlje. Kod FSO komunikacija interesantan je sloj troposfere
40 0.0615 0.0254
vidljivost u kome se javlja većina opisanih promena. FSO linkovi
Velika operišu preko nižeg dela ovog sloja.
55 0.0402 0.0135
vidljivist
Vlaga, aerosoli, promene temperature i pritiska menjaju
indeks prelamanja sredine prouzrokovan slučajnim
promenama gustine ambijenta propagacione putanje. Ove
Slika 9. prikazuje izračunate dijagrame zavisnosti koeficijenta varijacije se mogu smatrati kao vrtložna stanja sredine i imaju
slabljenja u funkciji od rastojanja za različite talasne dužine uticaj na sočivo primopredajnika. Kada ravan talas prolazi
(785 nm i 1550 nm), [5,6]. kroz ova vrtložna stanja, jedan njegov deo se prelama
formirajući distorzioni talasni front sa kombinovanim efektom
1
Koeficijent slabljenja za talasnu dužinu 785 nm
varijacije intenziteta talasa u frontu i slučajnom promenom
0.9
Velika vidljivost q=1.6
Prosecna vidljivost q=1.3
faze.
0.8
Izmaglica q=0.82
Sumaglica q=0.2
Svetlosni talasni front značajno zavisi od načina u kojoj
0.7
Magla q=0 meri je zrak fokusiran i kako na njega utiču opisane promene.
0.6 Amplituda i frekvencija turbulencije u prostoru zavise od
veličine ćelija na koje zrak nailazi i u direktnom je odnosu sa
SIGMA

0.5

0.4 dijametrom laserskog zraka.

0.3 Intenzitet i brzina fluktuacije [7] se povećava sa
0.2 frekvencijom talasa laserskog zraka. Za ravanske talase, nisku
0.1 turbulenciju i specifične osobine prijemnika, turbulentna
0
0 5 10 15 20 25
varijansa se može predstaviti izrazom (7), λ reprezentuje
Rastojanje (km) talasnu dužinu [nm], l dužinu kanala do 1000 m i Cn2
1
Koeficijent slabljenja za talasnu dužinu 1550 nm strukturni parameter indeksa refrakcije u [m -2/3]. Cn2 za nisku
0.9
Velika vidljivost q=1.6 turbulenciju je aproksimativno 10-16 za srednju turbulenciju
Prosecna vidljivost q=1.3

0.8
Izmaglica q=0.82 10-14 i za visoku turbulenciju 10-13.
Sumaglica q=0.2
Magla q=0
0.7
2𝜋 7/6
0.6 𝑎𝑠𝑐𝑖𝑛 = 2√23.17 ( 109 ) ∙ 𝐶𝑛 2 𝑙11/6 [𝑑𝐵] (7)
𝜆
SIGMA

0.5

0.4
Odnos turbulencije i indeksa refrakcije dat je na slici 10.
0.3

0.2

0.1 30
0
0 5 10 15
Rastojanje (km)
20 25
25 Visoka Srednja
turbulencija turbulencij
Slika 9. Zavisnost koeficijenta slabljenja u funkciji od rastojanja za dve 20
različite talasne dužine a
15
Na osnovu dobijenih rezultata jasno se može zaključiti da 10 Niska
turbulencij
pri različitoj vidljivosti i pod uticajem drugačijih atmosferskih
5 a
prilika talasna dužina od 1550nm ima znatno manji koeficijent
slabljenja u odnosu na talasnu dužinu od 785 nm. 0
Medjutim, u obzir se moraju uzeti i uticaj talasne dužine Cn 2
1 : 2 3 104
-13
5 6
-14
7 10 8 9 10 1011
-16

na prijemnoj strani, posebno na fotodiodu u prijemniku.

Generalno, visokokvalitetne fotodiode imaju sličnu efikasnost
Slika 10. Turbulencija [dB] u odnosu na indeks refrakcije
na 780 nm i 1550 nm talasne dužine. Pošto je za detektovanje
B. Smetnje koje nastaju u atmosferi
Pomeranje primopredajnika je neophodno kako bi se
obezbedilo da se ugao divergencije emitovanog zraka poklopi
sa vidnim poljem teleskopa na prijemniku u LOS području,
[8]. Kako je FSO zrak poprilično uzak, slika 11, neporavnjanje
sa prijemnikom prouzrokovano torzijom i njihanjem nosača
primopredajnika (zgrade) kao i refrakciona turbulencija, može
prekinuti komunikacioni link. Jedna od metoda za rešenje
ovog problema je defokusiranje zraka (namerno povećanje
divergencije) kako bi se omogućilo pomeranje
primopredajnika bez prekida linka. Druga metoda je
dizajniranje predajnika tako da on emituje čitav niz talasnih
frontova, tako da bar jedan bude usmeren ka prijemniku, dok
ostali nisu. Tada se primenjuju poznate tehnike za izbor
odgovarajućeg kombinera sastavljenog od makro i mikro
diverziti sistema ( SC, EGC, MRC ), [11].
Slika 11. Pomeranje primopredajnika
Međutim, ovi problemi se mogu rešavati i primenom
specijalnih vrsta antena, slika 12.
Slika 12. Prikaz optičke antene sa heksagonalnim pločama
Zrak će pretrpeti slabljenje kvaliteta kada je srednja
vrednost širine pojasa u vremenu ωeff(l) > ω(l). Da bi
kvantifikovali količinu širenja zraka, efektivnu srednju
vrednost širenja zraka možemo opisati sa:
2
2𝐿 2𝐿
𝜔𝑒𝑓𝑓 (𝑙)2 = [𝜔02 + ( ) ] 1 + 1.33𝜎𝑖2 (
𝑘𝜔0 2 2𝐿 2
𝑘 [𝜔0 + ( ) ]
𝑘𝜔0
( )
ZAHVALNICA
Izrada rada je podržana projektom III 44006 Ministarstva
obrazovanja i nauke REPUBLIKE SRBIJE.
LITERATURA
[1] Abdulsalam Alkholidi and Khalil Altowij, “Effect of Clear Atmospheric
Turbulence on Quality of Free Space Optical Communications in
Western Asia”, Faculty of Engineering, Electrical Engineering
Department, Sana’a University, Sana’a, Yemen
[2] Sugianto Trisno, “DESIGN AND ANALYSIS OF ADVANCED FREE
SPACE OPTICAL COMMUNICATION SYSTEMS”,
http://drum.lib.umd.edu/bitstream/handle/1903/3400/umi-umd-
3213.pdf?sequence=1&isAllowed=y
[3] Branko Radan i Dejan Gvozdić, “EFEKTI SLABLJENJA U OPTIČKIM
KOMUNIKACIONIM SISTEMIMA U SLOBODNOM PROSTORU”,
TELFOR 2002.
[4] Bobby Barua, Tanzia Afrin Haque and Md. Rezwan Islam, “ERROR
PROBABILITY ANALYSIS OF FREE-SPACE OPTICAL LINKS
WITH DIFFERENT CHANNEL MODEL UNDER TURBULENT
CONDITION”, International Journal of Computer Science &
Information Technology (IJCSIT) Vol 4, No 1, Feb 2012
[5] Davide M. Forin, G. Incerti, “Free Space Optical Technologies”,
University of Rome Tor Vergata –Italy
[6] F. Perez Fontan and P. Marino Espineira, “Modeling the Wireless
Propagation Channel A Simulation Approach with MATLAB”, This
edition first published 2008 John Wiley & Sons Ltd
[7] Koichi Takahashi, “Next Generation Optical Wireless Communication
Systems Using Fiber Direct Coupled Optical Antennas”,
http://dx.doi.org/10.5772/48395
[8] A. Sevincer, Murat Yuksel, Nezih Pala, “Prototyping Multi-Transceiver
Free-Space Optical Communication Structures”, University of Nevada,
Reno, 2010
[9] ZDENĚK KOLKA, VIERA BIOLKOVÁ, DALIBOR BIOLEK,
“Simulation of FSO Transmission Channel”, Proceedings of the 7th
WSEAS International Conference on CIRCUITS, SYSTEMS,
ELECTRONICS, CONTROL and SIGNAL PROCESSING (CSECS'08)
[10] Anshul Vats, Hemani Kaushal, “Analysis of free space optical link in
turbulent atmosphere”, https://www.researchgate.net/publication
/261507294
[11] Borivoje Milošević, Slobodan Obradović, “FREE SPACE OPTICS
KAO MEDIJUM ZA PRENOS MULTIMEDIJALNIH SADRŽAJA”,
YUINFO 2014
ABSTRACT
Free Space Optics (FSO) is an optical communication
technology that performs the transmission of data between two
points by laser propagation as a medium through free space. In
this case it is understood that there must be optical visibility
between these two points (transmitter and receiver). On the
occasion of this propagation through the atmosphere, laser can
be affected by different factors, which causes the signal on the
receiver to become greatly weakened or even unusable. First,
the electromagnetic diffusion caused by the particles of water
and other molecules triggers the redirection of the optical
energy that corresponds to the loss of the signal at the receiver.
Another significant cause of errors is a phenomenon of
refraction at the macroscopic scale. In this case, the small
5
regions that destroy the homogeneity of the atmosphere such as
6 pressure, temperature differences or strong winds, generate a
significant non-uniform refractive index on which the quality
)
of the signal reception largely depends. The paper will analyze
these errors and the ways for their elimination.
Analysis of interference in FSO link
Srdjan Jovković, Borivoje Milošević, Marko Janković